Անուշ Ջիլավյանի բոլոր հրապարակումները

Anush Jilavyan

Այն աշխարհը, որը կոչվում է մշակույթ

Ես երևի շատ քիչ մարդկանցից եմ, որ ինքս իմ ցանկությամբ եմ ընտրել մասնագիտությունս: Անկեղծ ասած, դա չէր հեշտացնում ընտրելու բարդությունը, ու մինչև վերջին պահը կասկածները տանջում էին ինձ:

Բայց ինձ «ճակատագրական» թվացող պահը անցավ, ու ստացվեց, որ ես դարձա պատմության ֆակուլտետի մշակութաբանություն բաժնի ուսանող: Ինձ սկզբում թվում էր, թե մասնագիտության ընտրությունը ամենակարևոր որոշումներից է մարդու կյանքում, բայց հիմա արդեն պարզ է, որ ընտրությամբ ոչինչ չի ավարտվում, այլ միայն սկսվում է:
Մասնագիտությունս երևի ընտրել եմ շատ ավելի շուտ, քան կհասկանայի «մասնագիտություն» բառի իմաստը: Երբ փոքր էի, տանը «պեղումներ» էի կատարում ու շատ «պատահաբար» հայտանբերում իմ թաքցրած իրերը, որոնք սովորաբար ինչ-որ փարավոնի կամ կայսրի են պատկանել: Սիրում էի հունական դիցաբանություն կարդալ, ու խաղերիս հերոսները սովորաբար Օլիմպոսի բարձունքի բնակիչներն էին: Մի խոսքով, ես իմ ժամանակում չէի ապրում:
Դպրոցում պատմություն առարկան երբեք առանձնահատուկ շատ չեմ սիրել: Պատմությունը դասագրքերում տարեթվերի ու անունների կույտ էր, որոնց մեջ կորչում էին իրադարձությունները, դրանց պատճառները ու հետևանքները: Ու եթե մի օր հնարավորություն ունենամ պատմություն դասավանդելու, նախ կփորձեմ աշակերտների ուղեղը մաքրել կարծրատիպերից, որ պատմությունը ուղղակի դասեր են մի գրքի մեջ լցրած, ու հասկանալու ոչինչ չկա, ուղղակի պետք է մտապահել: Պատմությունը սկսեցի շատ սիրել, երբ արդեն պատրաստվում էի ընդունելության քննությանը: Քննություններին սթրեսային շրջանից սահուն կանցնեմ ուսանողական արկածներին:
Արդեն դասերի առաջին օրը պարզ էր, որ իմ պատկերացումները քիչ մասն էին այն ամենի, ինչ մարդիկ կոչում են մշակութաբանություն:
Պարզվում է, մշակույթը շատ ավելի լայն հասկացություն է. այն ամենն է, ինչ մարդը ստեղծում է, ինչը դուրս է բնությունից (եթե իհարկե, գոյություն ունի բնությունից դուրս ինչ-որ բան): Մշակույթի մեջ մտնում է թե բարձրարժեք նմուշները, թե ամենահասարակ մանրուքները, որոնք մեզ կարևոր չեն թվում, բայց իրականում ուսումնասիրության շատ հետաքրքիր թեմա են:

Մենք սկսեցինք իրարից շատ տարբեր երևույթներ ուսումնասիրել, ու դրանից ավելի բարդացավ հասկանալ՝ իրականում ինչ մասնագիտություն եմ սովորում: Ինչքան լայն է ընտրությունը, այնքան դժվար է այն կատարել, բայց նաև շատ հաճելի է ունենալ ազատություն՝ որոշելու, թե մշակույթի լայն ոլորտում, որ բնագավառն է քեզ հոգեհարազատ:
Ես կուզեի պատմել այն բոլոր հետաքրքիր երևույթների ու մտքերի, մարդկանց մասին, ովքեր կապ ունեն մշակույթի հետ, բայց մի քանի նախադասությունը չի բավարարի: Հուսով եմ, առաջիկայում դրանց մասին առանձին հոդվածներ գրել ու ձեզ համար բացահայտել այն աշխարհը, որը կոչվում է մշակույթ:

Anush Jilavyan

«Իմ 5-ը արժեզրկվեց արտագրողների պատճառով»

Երկար դադարից հետո… Նվիրվում է միակ անձնավորությանը, ում կարծիքի համար արժե գրել…

Պատմության ֆակուլտետում՝ նույն ինքը, սև շենքում, շատ հետաքրքիր երևույթներ կան: Դրանք սկսվում են «գլազոկ» պարունակող փայտե դռնից, որը ֆակուլտետի գլխավոր մուտքն է, իրականում շատ հարմար է նայել, թե ով է թակում դուռը, ափսոս, ոչ ոքի մտքով չի անցել համալսարան մտնելուց առաջ քաղաքավարի թակել: Դռնից ներս կամ դուրս (կախված եղանակային պայմաններից) գտնվում է «եվրո» տատին, ով ըստ շրջանառվող առասպելների, բավական մեծ կարողության տեր է (եվրո բառի ծագումը կապվում է դրա հետ): Ներսում աստիճաններ են, որոնցով երրորդ հարկ մաքառելը առավոտյան նախավարժանքին է փոխարինում, միջանցքներում լուսավորություն ապահովում են ջահերը, իսկ սոված ուսանողների սիրած վայրերն են անտիկ ու ժամանակակից բուֆետները:
Մեր մոտ լսարանները երկու տիպի են Wi-Fi-ով և առանց Wi-Fi-ի: Առանց Wi-Fi-ի լսարաններից մեկում հիմնականում մեր բաժնի ուսանողներն են դաս անում (մենք մեզ որպես կանոն հորջորջում ենք մշակութաբան): Չգիտեմ, ավելի շատ ինչն է դարձնում այդ լսարանը առանձնահատուկ. Wi-Fi-ի բացակայությո՞ւնը, հին դասասեղաննե՞րը թե՞ դասախոսությունները, որոնք պատերի, նստարանների ու մինիմալիստական գրատախտակի մեջ են ներթափանցել:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Զորիկյանի ԵՊՀ, 326 լսարան

Լուսանկարը՝ Մարիամ Զորիկյանի
ԵՊՀ, 326 լսարան

Բայց այդ լսարանը խոսում է: Նրա պատերը պատմում են ուսանողների մասին, որոնք եղել են այստեղ ու թողել իրենց հետքը, պատերը սևացնելով իրենց մարմնի ուրվագծով:

Խոսում են դասասեղանները ու պատմում ուսանողների մասին, որոշների մասին՝ անունները, կամ թե որտեղից են, երբեմն սիրած ֆուտբոլային թիմերը կամ սիրած երգից ինչ-որ տողեր: Երբեմն պատմում են նաև խնդիրների մասին. «Իմ 5-ը արժեզրկվեց արտագրողների պատճառով»: Ինչ-որ մեկը գրել էր սա դասասեղանին, արտահայտելով իր բողոքը, այն անարդարության հանդեպ, որին առնչվել է: Մեկի համար դա հանրային գույքը փչացնել է, չեմ վիճում, բայց ինձ համար բողոք է մի մարդու, ով չի կարող սա ասել համակուրսեցուն, ով արտագրել է, կամ դասախոսին, ով չի տարբերում արտագրված և չարտագրված գրավորները:

Մեկ ուրիշ տեղ գրված է. «Իսկ արժի ապրել»: Միգուցե արժի, անձամբ ես դեռ չեմ որոշել հանուն ինչի արժի:

Իսկ այ, գրատախտակը, բախտավոր է ու միաժամանակ ավելի դժբախտ. վրան գրվել են շատ ավելի անուններ, մտքեր, ավելի շատ ծաղրանկարներ արվել, բայց դրանք ջնջվում են ու իրենց տեղը զիջում նորերին:

Ամենափիլիսոփայականը վերջում. գրատախտակի վերևում պատի վրա Էրիխ Ֆրոմի հարցադրումն է “Have or be?” (Լինե՞լ, թե՞ ունենալ):

Սրանից վերև հազիվ նկատելի գրված է “Both have and be” (և ունենալ, և լինել), ցավոք հեղինակի անունը չկարողացա վերծանել:

Ես պատին չգրեցի, դրա համար այստեղ կգրեմ. «Փորձել լինել ունեցողների աշխարհում»:

Anush Jilavyan

Լուսանկարը արվե՞ստ է

Համալսարնում անգլերենի դասընթացի ժամանակ մի տեքստ էինք անցնում, որը վերնագրված էր «Լուսանկարը արվե՞ստ է, թե՞ ոչ»: Տեքստում բերված էին փաստարկներ, որ լուսանկարը միանշանակ արվեստ է և հակափաստարկներ, թե ինչու արվեստ չէ: Փաստարկները ավելի լավ էին հիմնավորված և լսարանում բոլորը համաձայնվեցին, որ լուսանկարը իրոք արվեստ է:

Ես համոզված նշեցի, որ արվեստ չէ, հիմնավորելով որ լուսանկարից կարելի է միլիոնավոր օրինակներ ստանալ, իսկ արվեստի նմուշը պետք է եզակի լինի: Բացի սա նշեցի, որ այստեղ շատ մեծ է տեխնիկայի գործոնը և ավելի քիչ՝ մարդու անմիջական դերը:

Անիմաստ փաստարկներ են: Արվեստի ամենակարևոր հատկանիշը արտահայտումն է. զգացմունքների, մտքերի, հույզերի, տպավորության: Իսկ լուսանկարը ինչի՞ համար է, եթե ոչինչ չի արտահայտում: Բացի այդ, եզակի լինելը հազիվ թե արվեստի չափանիշ լինի, որովհետև ինձ համար արվեստը հենց չափանիշներից ազատությունն է:

Իսկ տեխնիկայի հանդեպ թերահավատությունս ավելի անհիմն է: Չէ որ ցանկացած ստեղծագործություն պահանջում է գործիք, տեխնիկա՝ վրձնից սկսած հնչյուններով ավարտած:
Ժայռապատկերների մի տեսակ կա՝ կոչվում է մակարոն: Այդ պատկերները արվել են մատները ներկի մեջ թաթախելով ու պատերին միացած մատներով ուրվագծեր անելով: Արդյունքում պատկերը մակարոնի նման զոլավոր էր ստացվում: Ուզում եմ ասել, որ անգամ երբ վրձին չկա, որպես տեխնիկա միևնույն է, մի միջոց պետք է՝ պատկեր ստանալու համար:

Վերադառնամ լուսանկարչությանը. երբեմն նայում եմ ինչ որ բանի, ու աչքիս առաջ ոչ թե իրական պատկերն է, այլ դրա լուսանկարը, այդ պահին հասկանում եմ, որ մոլորակի վրա ոչ մի լուսանկարող սարք ի վիճակի չի լինի ցույց տալ տեսածս: Հետո ինձ համոզում եմ, որ մարդիկ առանց իմ լուսանկարի էլ հանգիստ ապրում են, ու առանց այդ էլ լուսանկարիչներ շատ կան: Բայց երբ այս մտքերը ավելի թույլ են լինում, քան լուսանկարելու ցանկությունս, ես փորձում եմ այդ կերպ արտահայտել զգացածս: Ու այդ պահերին ամենաքիչը ինձ հուզում է, թե լուսանկարը արվեստ է, թե ոչ:
Ցավոք, լուսանկարներիս մեծ մասը միայն ինձ համար են. պահում եմ հիշողությանս մեջ, որտեղ դրանք միշտ լավ որակով են ու ճիշտ լույսով:

 

Կակտուս լինե՞լ, թե՞ չլինել. այս է խնդիրը

Լուսանկարը՝ Անուշ Ջիլավյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Ջիլավյանի

Կակտուսների մասին երևի հոդված չկա 17.am-ում։ Քչերն են սիրում փշոտ բույսերը, որոնք հազվադեպ են ծաղկում։ Սիրում են կամ իմ նման ալարկոտները, որովհետև կակտուսներին հաճախ ջրել պետք չէ, կամ էլ համակարգչի մոտ, սեղանի մի անկյունում որպես զարդարանք օգտագործողները։ Մեղադրելու չէ, այնքան ծաղիկներ կան, որ տեսնում ես ու տեսքից ու բույրից հալվում, ուզում ես անընդհատ շնչել բույրը, բայց դե նրանք էլ շուտ թոշնում են, կամ կարծես բույրն էլ առաջվանը չի լինում։

Կակտուսները սկզբում վանող են և նրանց մեջ հետաքրքրություն, ուր մնաց՝ գեղեցկություն, գտնելը դժվար է ։ Բայց հոգատար վերաբերմունքից կակտուսները կարող են նաև ծաղկել, և այդ ժամանակ նրանք իրոք ուրիշ են։ Նրանց փշերը այլևս այնքան սարսափելի չեն թվում, որքան առաջ, իսկ ծաղիկների վառ գույնը, մոռացնել է տալիս այն միապաղաղ տպավորությունը, որ կարող էր թողնել ցողունի կանաչը։

Չգիտեմ, ինձ ինչն է գրավում կակտուսների մեջ, բայց հաճախ նոր վայրում առաջինը, որ նկատում եմ, ինչ-որ անկյունում դրված կակտուսներն են։ Այս լուսանկարի կակտուսներին գտա հագուստի խանութում, որտեղ ավելի հետաքրքիր ուրիշ ոչինչ չգտա։

Գրածս ուղղակի մտքեր են կակտուսների մասին, մարդկանց հետ կապ չունեն, միայն այնքանով, որ երբեմն ինձ կակտուս եմ զգում, բայց ո՞ւմ հետ չի պատահում։ Այնպես չէ՞:

Anush Jilavyan

Իմ 17.am-ը

Գիտեմ, որ մեր առաջին մրցանակաբաշխության մասին շատ գրվեց, ես կաշխատեմ չհոգնեցնել ձեզ, բայց մեզ էլ հասկացեք, չգրել ախր չենք կարող: Տպավորություններ շատ-շատ են ու դրանք ինչ-որ կերպ արտահայտել է պետք, դե մենք էլ գրում ենք մեր զգացածը: 

Հավաքվել էին շատ հարազատ մարդիկ, մարդիկ, ում հետ մեկ շաբաթ ապրել ու ստեղծագործել ենք, մարդիկ, ում ճանաչում եմ թեյի ակումբից ու շատ դեմքեր, ում գիտեմ միայն հոդվածներով ու 17-ի նկարով: Բոլորին շատ կարոտել էի, ու կարոտել էի նաև այն Անուշին, որ կարող է իրեն այդքան երջանիկ զգալ, որովհետև հարազատներով է շրջապատված:

17.am-ի մասին անընդհատ կարելի է գրել, մի անգամ գրել եմ, թե ինչպես է այն փոխում մեզ ու ինչպես ենք 17.am-ի միջոցով մենք փոխում մեր աշխարհը: Հիմա էլ կարդում եմ գրածս, ու հասկանում, որ պահի ազդեցությամբ չեմ գրել, որ ոչ մի բառ ավելորդ չէ, ու դեռ ավելացնելու մտքեր կան, քանի որ 17.am-ի անակնկալները շատ են ու տպավորությունները երբեք չեն սառչում:

17.am-ը ամենաշատը սիրում եմ, քանի որ քեզ չես կարող երբեք մոռացված զգալ: Գիտեք, երեք հոգու մեջ էլ է հնարավոր չնկատված լինել, ուր մնաց հարյուրավոր թղթակիցների: Բայց 17.am-ը ուրիշ է. քո գրածը կարևոր է, քո նյութերին միշտ սպասում են ու միշտ հիշում քեզ: Դժվար լինի մի թղթակից, ով զարմացած չլինի, թե ինչպես է տիկին Ռուզանը հիշում բոլորիս անունները, թե որտեղից ենք, երբ ենք սկսել թղթակցել, իսկ եթե ուսանող ես, նաև որ բաժնում ես սովորում (իսկ արդեն մշակութաբանությունը հիշելու համար առանձնահատուկ տաղանդ է պետք):
Յուրահատուկ զգացողություն էր մի քանի ամսվա մեջ հասկանալ, որ ոչ միայն կարող ես գրել, ոչ միայն կարող ես գրածդ չպատռել ու մյուսներին ցույց տալ, այլ նաև կարող ես գնահատվել ու ուշադրության արժանանալ գրելով:

Վերջում ուզում եմ նոթատետրիս մասին պատմել, որ ստացել եմ: Ինձ սկզբից թվացել էր, որ բոլորի տետրերի վրա նույն նկարն է պատկերված, բայց պարզվեց, որ տարբեր են ու բոլորն էլ շատ գեղեցիկ: Բայց իմ տետրի վրա բնություն է պատկերված ու սարեր. ուզում եմ հավատալ, որ սարերի հանդեպ իմ մեծ սերը 17.am-ում էլ են նկատել, չէ որ այստեղ մեր մասին ամեն ինչ գիտեն:

Շնորհակալ եմ, որ հայտնվեցիք իմ կյանքում: Առանց Ձեզ տխուր էր…

Խմբագրության կողմից. Անուշ, մենք նաև գիտենք, որ այսօր քո ծննդյան օրն է: Շնորհակալ ենք քեզ, որ դու կաս մեր կյանքում: Քեզ նորանոր հաջողություններ:

Anush Jilavyan

Կեսերս

Մենք անընդհատ շտապում ենք ու անընդհատ փորձում գտնել ինչ-որ բան, ինչ-որ մեկին: Մենք խելագար քաոսի մեջ ենք մեր ամբողջ կյանքի ընթացքում, դրա համար էլ խաղաղություն բառն այդքան գեղեցիկ է հնչում մեր սրտում: Մենք գտնում ենք, կորցնում, նորից փնտրում՝ գտնում, նորից կորցնում և այսպես մի ամբողջ կյանք: Մի ամբողջ կյանք մի ամբողջ հավերժության մեջ:

Ո՞ւմ ենք մենք այդքան ինքնամոռաց փնտրում. գուցե փնտրում ենք մեր կեսերին, որ կարողանանք մեզ կատարյա՞լ զգալ…

Մեր կորած կեսի առասպելը շատ գեղեցիկ է։ Հին հույները հավատում էին, որ աստվածները մարդկանց թուլացնելու համար նրանց կիսեցին, և նրանց կեսերը սփռեցին աշխարհով մեկ, այդպիսով մարդիկ քանակապես ավելացան, միաժամանակ, այլևս կատարյալ չէին: Նրանք սկսեցին ամբողջ կյանքում փնտրել իրենց կեսին և երբ գտնում էին, երջանկանում էին ու դառնում կատարյալ:

Գեղեցիկ է, չէ՞։ Առասպելը առասպել, բայց մի միտք չի լքում ուղեղս. փաստորեն մենք առանձին այնքան անկատար ենք, որ մեզ պետք են մեր կեսերը:
Դուք մտածե՞լ եք ձեր կեսերի մասին։ Նրանք ընկերներ չեն, նրանք հարազատ չեն, նրանք մեր տիեզերքի մասն են, մեր ներքին խաղաղությունը: Այն մարդիկ են, ում հետ չենք վախենում երազել: Նրանք մեզ ոչ թե ճանաչում են, այլ զգում, ապրում, նրանց հետ կարիք չկա երկար-բարակ մեկնաբանությունների, նրանց զգալու համար խոսքեր պետք չեն:

Իմ կեսերին ինձ նվիրել է մանկությունս ու ծիծաղելի է թվում բառերով պատմել մեր մասին։ Զգացողություն է, որ քո մասին պատմես ուրիշի աչքերով:

Ես երջանիկ եմ. քչերին է հաջողվում պահպանել ընկերությունը մարդկանց հետ, ում մասին գրում էին դպրոցական շարադրություն «Իմ լավագույն ընկերը» վերնագրով:

Այնքան դժվար է գրել, ցանկացած միտք քիչ է, կիսատ, չեմ կարողանում զգացածս արտահայտել: Ես չեմ գրում մարդկանց մասին, ում հետ կան հաճելի հուշեր կամ ընդհանուր կատակներ, ում հետ դու քեզ լավ ես զգում կամ անկեղծ ես։ Ես գրում եմ մարդկանց մասին, ովքեր իմ արտացոլումն են։ Ես իմ մասին եմ փորձում գրել:

Նկարագրելու, պատմելու անհույս փորձից հետո մնում է հավատալ, որ մարդիկ, ովքեր ունեն իրենց կեսերը, գրածս կզգան, ոչ թե կհասկանան:

Ուզում եմ շնորհակալություն ասել նրանց, ովքեր իրենց գոյությամբ ինձ կատարյալ են դարձնում:

«Խոսուն» Վանաձորս

Լուսանկարը՝ Անուշ Ջիլավյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Ջիլավյանի

Վանաձորը լռության քաղաք է. լուռ են փողոցները, այգիները, մարդիկ… Քայլում ես մայթերով ու լսում սեփական մտքերը, բարձր, չկա ոչ մի աղմուկ, որ խլացնի դրանք, դու ոչ մի տեղ չես շտապում, որովհետև այստեղ ամեն ինչ հանդարտ է: Առաջին հերթին հանդարտ են սարերը, որոնք քաղաքի որ հատվածում էլ լինես, քեզ շրջապատում ու պաշտպանում են, ու հետաքրքիր է, որ մի կողմից կարծես անտառով են ծածկված և փափուկ են մոր նման, մյուս կողմից՝ խիստ են և ուժեղ հոր նման:

Լուսանկարը՝ Անուշ Ջիլավյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Ջիլավյանի

Բայց վերադառնանք լռությանը. դրա մի տեսակ կա, որ ամենագեղեցիկն է. անձրևի ժամանակ բնության աղմուկից հետո տիրում է մոգական մի խաղաղություն, այդ պահին կարծես լսես  լռությունը ու վայելելով այն, հանկարծ զգում ես իսկական վանաձորյան «դիլխորը»:

Մենք աղմուկ չենք սիրում կամ ավելի ճիշտ, սովոր չենք, ու հանկարծ շշուկներ լսելով, մենք տիպիկ վանաձորյան մուննաթով ասում ենք.  «Լա էտ ղըլմաղալը կտրի»:

Վանաձորը ինքը լուռ է. լուռ էր, երբ անխնա աղտոտում էին օդը, լուռ էր, երբ տաքանալու համար կտրվում էին ծառերը, լուռ էր, երբ օրեցօր դատարկվում էր…

Բայց քաղաքս սկսել է խոսել… Նա պատմում է իր խնդիրների ու իր մարդկանց մասին, իր հինը ստեղծողների ու նորարար երիտասարդների մասին: Քաղաքս ասելիք ունի, ու ասելիքը սկսում է պատերից, «խոսուն պատերից»:

Լուսանկարը՝ Անուշ Ջիլավյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Ջիլավյանի

Մի խումբ երիտասարդների մտքերով քաղաքս սկսում է պատմել մարդկանց մասին, ում մենք շատ լավ ճանաչում ենք ու սիրում, ում գուցե չենք ճանաչում և հանկարծ քայլելիս նկարը տեսնելով կփորձենք ճանաչել: Նրանք կոչ-գրություններ են ստեղծում, որ անցնելիս կարդանք ու մեզ հարցեր տանք, դրանցից մի քանիսը մեր իրավունքներն են, որոնք մենք հաճախ չգիտենք:
Իսկ ո՞վքեր են նրանք, որ մեր պատերը դարձնում են խոսուն: Նախաձեռնությունը հնարավոր է դարձել «ՀԿ Կենտրոն» ՔՀԶ ՀԿ-ի կողմից իրականացվող ՀաՄաՏեղ ծրագրի շրջանականերում՝ Ամերիկայի ժողովրդի աջակցությամբ` ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության միջոցով: Նախագծին ֆինանսական աջակցություն են ցուցաբերել նաև Վանաձոր համայնքի ավագանու «Լուսավոր Հայաստան» ու «Հանրապետական» խմբակցությունները և քաղաքապետարանի գլխավոր ճարտարապետ պարոն Աբովյանը: Ծրագրի իրականացմանն աջակցում է «ՄԵՆՔ» Լոռու մարզի երիտասարդական ՀԿ-ն:
Հուսանք մեր պատերը այլևս չեն լռի նման հետաքրքիր նախաձեռնությունների շնորհիվ:

2017 թիվն էր. մտանք Ծաղկաձոր…

Լուսանկարը՝ Սարգիս Ղազարյանի

Լուսանկարը՝ Սարգիս Ղազարյանի

-Ո՞ւր կերթաք, ավտոբուսները հոս են:

Ավտոբուսները արդեն շարժվեցին. Ծաղկաձորը սպասում էր մեզ: Գնացինք…
200 ջավախքցի երիտասարդների մի հարկի տակ պատկերացնո՞ւմ եք, այն էլ Ծաղկաձորում. եթե այո, ուրեմն լավ երևակայություն ունեք:
Սկսեմ սկզբից ու պատմեմ, թե ինչպես ջավախքցիների մի մեծ խումբ որոշեց «նվաճել» Ծաղկաձորի սպորտային բազան: Բայց ինձնից լավ կպատմի նա, ով անձամբ ստանձնել էր կազմակերպման բարդ աշխատանքը: Որոշեցի մի քանի հարց տալ «Ջավախք ուսանողական միության» նախագահ, «Ջավախք հայրենակցական միության» երիտասարդական հարցերի գծով ծրագրային համակարգող Էդկար Չախոյանին, հասկանալու համար նախաձեռնության էությունը:
-Էդկա’ր, մի քիչ պատմիր գաղափարի մասին:
-Նախաձեռնությունը ենթադրում է 3–օրյա ակտիվ հանգիստ ջավախքի ուսանողների համար (փետրվարի 24-26-ը): Նպատակը ուսանողներին հնարավորություն տալն է հետաքրքիր կազմակերպելու իրենց հանգիստը և միաժամանակ նոր ընկերներ ձեռք բերել, ինչը կարևոր դեր ունի ջավախահայության միավորման գործում, քանի որ Ջավախքը ակտիվ և գիտակից երիտասարդների կարիք շատ ունի: Այս ծրագիրը իրականացվում է «Տաշիր» հիմնադրամի ֆինանսավորմամբ:
-Կազմակերպչական աշխատանքների հատկապես ո՞ր մասն էր դժվար իրականացնել:
-Հիմնական դժվարությունը 200 մասնակիցների՝ այն էլ ջավախքցիների, համակարգելն էր, որպեսզի հանգիստը լինի կազմակերպված, և յուրաքանչյուրը մաքսիմալ հաճույք ստանա այն ժամանակից, որ անց է կացրել այս 3 օրերի ընթացքում:
-Նման ծրագրերը շարունակական կլինե՞ն:
-Հուսանք՝ այո: Մասնակիցների հետ հանդիպման ժամանակ թե’ «Տաշիր» հիմնադրամի ներկայացուցիչը, թե’ «Ջավախք» հայրենակցական միության նախագահ Շիրակ Թորոսյանը նշեցին, որ նման ծրագրեր նորից կկազմակերպվեն և նոր հետաքրքիր տարբերակներ կմշակվեն: Նոր ծրագրեր կիրականացվեն նաև «Ջավախք» հիմնադրամի գլխավոր տնօրեն Արմեն Ավետիսյանի նախաձեռնությամբ:
Սա լրագրողական մասն էր, հիմա պատմեմ իմ սպասումների, զգացածի ու տպավորությունների մասին:
Ինձ համար հայրենիքը առաջին հերթին մարդիկ են, ովքեր իրենց ջերմությամբ կյանք են տալիս այն հողին, որի վրա ապրում են: Որևէ նոր տեղում հայտնվելով՝ տեսարժան վայրեր այցելելուն զուգահեռ չմոռանաք փորձել ճանաչել մարդկանց, ովքեր ապրում են այդտեղ: Օրինակ, ճանաչելու համար Ջավախքը պետք է ճանաչել ջավախքցուն: Ջավախքը ուրիշ ջերմությամբ եմ սիրում, ամեն այցս տոն է, նոր տպավորությունների աղբյուր: Հերթական փնտրտուքների մեջ եմ… Փնտրում եմ ջավախքցու նոր կերպարներ, որ հետս կտանեմ անցնող օրերից հետո: Կերպարներ շատ կան, մեկը մյուսից հետաքրքիր ու յուրահատուկ… Ջավախքը գունեղ է իր երիտասարդներով՝ իրարից տարբեր ու իրար շատ նման, իր անուշ բարբառով, որով խոսել ամաչում էի կամ էլ վախենում էի սխալվելուց: Բազմակետերը ավելանում են խոսքիս մեջ ու այն դարձնում կցկտուր, մտքերս մի պահից մյուսն են գնում, մի կադրը փոխվում է մյուսով, իսկ բառերը նույն արագությամբ չեն նկարագրում զգացածս:
Կհասկընա՞ք:

Anush Jilavyan

Իմ տեսակը

Վերջապես… Այս հոդվածս ուզում եմ սկսել նախաբանով, ուզում եմ հասկանալ, թե ինչու էի այսքան ժամանակ ինձ զրկել ստեղծագործելու հաճույքից ու չէի ստեղծում այդ թանկ ժամանակը ինձ համար:Պատճառը ցավոք չեմ գտնում, բայց նորից իմ մեջ գտա գրելու ոգևորությունը, նորից ուզում եմ զգալ այն հաճույքը, որով սպասում ես, երբ կտեղադրվի հոդվածդ և ուրախությունը, երբ արդեն կայքում քո նկարի ու անվան տակ ես կարդում շարադրած մտքերդ: Պատահական չէ, որ հոդվածս հենց ոգևորության ու ոգևորվել կարողացող մարդկանց տեսակի մասին է: Այս տեսակը իրոք յուրահատուկ է…

Ախ, այդ ոգևորությունը, որից փայլում են նրանց աչքերը ու պայծառանում  հոգին: Ինձ համար ավելի հիասքանչ տեսարան չկա, քան ուշադիր վայելել այն մարդու ապրումները, որ զբաղվում է իր սիրած գործով, կամ խոսում է իրեն հետաքրքրող երևույթի կամ մարդու մասին: Այդ պահերը իրոք հրաշք են: Ոգևորությունը չի կեղծվում, այն չեն փորձում թաքցնել, այն ավելին է պատմում մարդու մասին, քան ցանկացած երկար նկարագրություններ կամ տարիների շփում: Այդ պահի մեջ ինչ-որ մոգական բան կա, կարծես խոսողը կտրվում է իրական աշխարհից ու սկսում է բարձրաձայն մտածել շատ հաճելի բանի մասին: Ոգևորությունը ինձ համար ապրելու նշան է, այն, որ մարդու գոյությունը միայն ֆիզիկական չէ:

Դուք այնքան գեղեցիկ եք, երբ նկարագրում եք ձեր սիրած գրքի հերոսին կամ պատմում եք ձեր սիրած ֆիլմի մասին: Այդ պահին բառերը միանգամից սրտից են դուրս գալիս, հաճախ խոսքը  ճիշտ ձևակերպված չի լինում, բայց այն լի է անկեղծությամբ ու ջերմությամբ: Ինձ թվում է, զրուցելիս կարելի է ոչ թե հարցնել սիրած գրքի վերնագիրը, այլ օրինակ, ինչն է հատկապես դուր եկել ստեղծագործության մեջ, կամ որ կերպարն են հավանել: Այս հարցերին միանգամից հեշտ չէ պատասխանել, բայց հավատացեք, դա ավելի շատ բան կասի ձեզ զրուցակցի մասին, քան գրքի վերնագիրը:

Նկատե՞լ եք, որ մենք կարող ենք անվերջ լսել այն մարդկանց, ովքեր խոսում են ու իրենք են հավատում ու ապրում իրենց ասած մտքերով: Թվում է, որ այդ պահը հենց ստեղծված է, որ նրանք կիսեն իրենց երջանկությունը մյուսների հետ: Եթե անգամ մեզ խոսքի էությունը չհետաքրքրի, միևնույն է, չենք կարող անտարբեր մնալ այն ոգևորության նկատմամբ, որով ներկայացվում է:

Ես սիրում եմ այդ վարակող զգացմունքը, երբ այն հետաքրքրությունը, որ կա քո մեջ, փոխանցում ես ուրիշներին, երբ նկատում ես, որ քո ինքնամոռաց խոսքը լցրել է ինչ-որ մեկի հոգին: Այդ ժամանակ հասկանում ես, որ տալով քո մի մասնիկը,  կարող ես ինքդ երջանկանալ: Եթե մարդիկ մի պահ փորձեն իրենց ու ուրիշներին չզրկել այս երջանկությունից, աշխարհը ավելի հաճելի վայր կլինի ապրելու համար: Մարդիկ մի օր գուցե կհասկանան, որ ուղղակի, հենց այնպես ապրել չի կարելի, որ կյանքը այն ամենն է, ինչը մեզ ոգևորում է, ու հանուն ինչի արժի ապրել:

Anush Jilavyan

Այդ «չարաբաստիկ» 13-ը

Մի քանի օր առաջ դեկտեմբերի 13-ն էր. սովորական առանց ձյան ձմեռային, աշխատանքային օր… Բայց մի վայրկյան… Սովորական է ինձ համար, այ, հարցրեք ցանկացած մարդու, ով իրեն համարում է թեկուզ շատ քիչ սնահավատ, և նրանք միանգամից կասեն` անհաջող օր է, ինչ որ վատ բան է լինելու, կամ լավագույն դեպքում, կզգուշացնեն վտանգավոր քայլեր չձեռնարկել:

Ախ, այս սնահավատությունները: Տպավորություն է, որ կյանքն առանց դրանց ձանձրալի է եղել, և մարդիկ հորինել են` ձանձրույթից ազատվելու համար: Բայց եթե մի կողմ դնեմ զայրույթս խեղճ սնահավատությունների վրա, ապա պետք է խոստովանեմ, որ շատ հետաքրքիր երևույթ են: Դրանք բնորոշ են ցանկացած ազգի, ու դրանց մեջ լավ դրսևորվում է տվյալ մշակույթի առանձնահատկությունները:

Այ օրինակ, մեզանում այդքան ատելի սև կատուն Բրիտանիայում հաջողության նշան է համարվում:

Բացի սա, չհավատաք երբեք նրան, ով կասի, որ բացարձակ սնահավատ չէ: Մենք միշտ ինչ որ մասնիկ ունենք մեր մեջ, որ հավատում է գերբնականին: Չկա մի մարդ, ով սև կատու տեսնելիս տարօրինակ զգացում չունենա, կամ 13 թիվը լսելիս ինչ-որ վատ միտք չայցելի:

Իհարկե, սնահավատությունները մեր մի մասնիկն են, և իրավունք չունենք մեղադրելու մարդկանց, ովքեր հավատում են դրանց կամ վախենում: Բայց անձամբ ես զայրանում եմ, երբ մարդիկ իրենց վախը փոխանցում են մյուսներին, կամ իրենց նախազգուշացումներով քո օրը իրոք անհաջող դարձնում:

Իհարկե, սուտ կխոսեմ, եթե ասեմ, որ սնահավատ չեմ, բայց դրանք փորձում եմ հաղթահարել, կամ եթե գոնե վատ կանխազգացողություն ունեմ, դա իմ մեջ եմ պահում, կամ գոնե ջրին եմ պատմում:

Իսկ դեկտեմբերի 13-ը շատ սովորական, հանգիստ օր էր փաստորեն: Դե, եթե հաշվի չառնեմ, որ այն պահին, երբ շատ շտապում էի, երթուղայինի 10 համարը 70 կարդալով նստեցի, հետո հասկացա, որ սխալվել եմ և 20 րոպե ժամանակ կորցրի, քանի որ ստիպված եղա երկու տրանսպորտով տուն հասնել:

Դե, հուսամ «13»-ը այստեղ կապ չուներ:

Ի դեպ, այսօր ուրբաթ է, դարձյալ սնահավատները լարված են: