Ազատությունը ոչ թե պարտականությունների, պարտավորությունների և սահմանափակումների բացակայությունն է, այլ վերջիններիս սահմանների ընդունումը մեր ցանկությամբ ու գիտակցմամբ: Մարդիկ նման են ընտանիքների: Ընտանիքների բազմազանությունն էլ մանկուց նկատած կլինենք. դրսում պաղպաղակ մի կեր, այնինչ ընկերուհուդ արգելում են նույնիսկ դուրս իջնել կամ քեզ արգելում են անել այն, ինչը լիովին ընդունելի է ուրիշ ընտանիքներում, նաև` հակառակը:
Բնությունը մեզ ստեղծում է առանց սահմանների: Սահմանափակումները առաջանում են այն ամենից, ինչը կարող է պատահել ձեր կյանքում. առաջին քայլ, առաջին խոսք, առաջին սեր, առաջին հիասթափություն… Այո, առաջին, քանի որ առաջինից հետո եկող բոլոր թվերը առաջինի ձևափոխություններն են, և ոչ միայն թվերը, զգացմունքներն ու զգացողությունները նույնպես: Շրջապատը ստեղծում է քեզ, դու ստեղծում ես քո շրջապատը: Այս շրջապտույտից առաջանում է քո ինքնաարտահայտվելու կարողությունը: Այդ երկար և միանգամայն դժվար թվացող բառը այնքան էլ դժվար չէ իմաստով: Ուղղակի այն ամենը, ինչ կուզեիր ասել կամ անել այնպես, որ քո ուզած լսարանը քեզ հասկանա կամ հետևի: Ինքնաարտահայտում. այն ամենը, ինչը քո կյանքը իսկապես լիարժեք է դարձնում:
Ուտել-քնել-տնից դուրս չգալ… Դա երևի այն միակ օրակարգերից է, որը ունենալու դեպքում պիտի դեն նետես, ինչպես ես դա արեցի ոչ այնքան հեռավոր անցյալում, և որի համար անչափ հպարտ եմ հիմա: Հիմա գրում եմ, դասընթացներ վարում, ճամբարների և ֆլեշմոբերի մասնակցում, փորձում եմ մաքսիմալ զբաղված լինել: Ես գրեթե լիարժեք կարողանում եմ ազատ ինքնաարտահայտվել: Գրեթե, քանի որ ես ինձ հնարավորություն եմ տալիս զարգանալու և աճելու: Բայց հիմա ոչ բոլորն են կարողանում ազատորեն ինքնաարտահայտվել: Կարծում եմ, դա ոչ միայն երիտասարդի, այլ նաև երկրի ապագայի և նաև իմ խնդիրն է: Երբ երիտասարդը չի կարողանում լիարժեք, ԳՐԵԹԵ լիարժեք ինքնաարտահայտվել, նա չի կարողանա ինքնահաստատվել, և իր հետագա գործունեությամբ ոչ միայն չի օգնի, այլ հակառակը, նաև կվնասի երկրին, նաև` ինձ:
Ես ուրախ եմ որ ես կամ, ուրախ եմ, որ կան նաև նրանք, ովքեր իմ կողքին են և կերտել են ինձ :
Ես ուրախ եմ նաև, որ դու կաս` էկրանից այն կողմ գտնվող, այո, ես քեզ հետ եմ: Շնորհակալություն, որ օգնում ես արտահայտվեմ ու կարդում ես իմ դատարկաբանությունները, որ կերտում ես ինձ յուրովի:
Սպիտակ մազերն ու երկար մորուքը մատնում էին նրա իրական տարիքը: Իսկ կնճիռներն ու աչքերի տակ գոյացած պարկերն ասում էին, որ նա երիտասարդ է ծերություն կոչվող թագավորությունում: Ֆիդայական մորուքը դեռ պատերազմ էր շնչում, բայց արտաշնչում միայն ու միայն խաղաղություն: Խոսում էր ամեն ինչից, պատմում իր գյուղից, իր պատանեկությունից: Հոգու խորքում հայտնված թախիծը, որն արտահայտված էր աչքերում, ասում էր, որ նա ամեն ինչ կտար այդ մաքուր չպղծված բնությունը նորից վայելելու համար, նորից այն գյուղ գնալու, որտեղ ծնվել ու մեծացել էր: Բայց այն, ինչ չէին արել քաղաքային փոշին ու գործարանները, արեց թշնամին՝ փակելով դրախտը բոլոր կողմերից: Աչքերում հայտնված թախիծը կարոտի ու անհասանելիության խառնուրդ է: Յուրաքանչյուր պահի համար մի ավանդական խորհուրդ կար լեզվի տակ, մի խրատ, որ խորհրդավորություն էր մտցնում սովորական, առօրյա զրույցների մեջ, որը լսել և չանել չէինք կարող, քանի որ ոչ թե վախենում, այլ հարգում էինք նրան և այն ճշմարտությունը, որը թաքնված էր նրա խոսքերի մեջ, այն ճշմարտությունը, որը զերծ էր պահում մեզ տարբեր ստերից: Յուրաքանչյուր մանկանան «հանցագործություն» կամ պատանեկան «անօրինություն» պատասխան էր ստանում շատ հանգիստ և ուսուցողական կերպով: Զարմանալի է՝ պատերազմի թոհ ու բոհի մեջ թրծված այդ մարդը մեր՝ իր երեխաների հետ զրուցելիս և այդ զրույցներով մեզ դաստիարակելիս դառնում էր մի ուրիշ մարդ. պատերազմի ընկերները նրան տանը տեսնեին, երևի չճանաչեին, որ ինքն է:
