Նռանէ մանկապատանեկան թատրոնի հեղինակությամբ՝ օգոստոսի 17-ին Արշակունյաց 5 հասցեում տեղի ունեցավ խորհրդահայ դրամատուրգ Գևորգ Սարգսյանի ծննդյան 85 և ստեղծագործական գործունեության 65-ամյա հոբելյաններին նվիրված ցերեկույթ, որը կոչված էր լինելու հոգեհարազատների հանդիպում, քանի որ դահլիճում էին հոբելյարի ընկերներ, գործընկերներ, հարազատներ ու արվեստի երկրպագուներ:

Միջոցառմանը ներկա էին պատվիրակություններ Համահայկական գրողների միությունից՝ գրող Աբգար Ափինյանի գլխավորությամբ, Կալիֆորնիայի հայ գրողների միությունից՝ բանաստեղծ Վարդան Գրիգորյանի գլխավորությամբ, Կապանի Ալ. Շիրվանզադեի անվ. պետական դրամատիկական թատրոնից՝ հանձին թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Արթուր Գաբրիելյանի, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ գրող, երգիծաբան Հրանտ Հորիզոնը, Հայաստանի գրողների միության անդամ, բեմադրիչ, պրոֆեսոր Ռուբեն Մարուխյանը, թատերագետ Գարիկ Ղազարյանը և ուրիշներ: Միջոցառմանը իր գեղեցիկ երաժշտական կատարումներով հանդես եկավ երգիչ Արծրուն Անանյանը:

Միջոցառումն անցավ ջերմ ու հարազատ միջավայրում՝ հագեցած թատրոնի ու արվեստի ապրեցնող շնչառությամբ, որի համար շնորհակալ ենք բոլոր ներկաներին:

Երկու խոսք Գևորգ Սարգսյանի մասին

Առաջին մասնագիտությամբ գյուղատնտես Գևորգ Սարգսյանը մուտք գործեց հայ թատերական աշխարհ հեռավոր 1950-ականներին, որ գյուղատնտեսի հոգատարությամբ դառնար ու մնար արվեստի այս երկու ճյուղերի հոգատար մշակը, ով իր արդար աշխատանքով է վաստակել այն սերն ու հարգանքը, որը կա և որի ցայտուն վկայությունն է դեռևս խորհրդային տարիներին միության գրեթե բոլոր երկրներում ռեկորդային քանակով բեմադրվելը:

Այո՛, Գևորգ Սարգսյան դրամատուրգը գալիս է տասնամյակների հեռուներից՝ իր հետ բերելով նոր շունչ ու զարթոնք թատերագրական գրականության այն ժանրերում, որոնց կրողն ու պահպանողն է ահա արդեն վեցուկես տասնամակ:

Որտեղի՞ց է գալիս Գևորգ Սարգսյանը և ի՞նչ ուղեբեռով. Գևորգ Սարգսյանը գալիս է մեր պատմական անցյալից՝ ծանոթացնելու մեզ մեր անմահների հետ: Հենց Գ. Սարգսյանի միջոցով ենք կենդանություն առած տեսնում և ծանոթանալու առիթ ունենում Խորենացու, Մաշտոցի, Նարեկացու, Րաֆֆու, Թումանյանի ու նրանց խորախորհուրդ մտորումների հետ՝ տեսնելով նրանց կյանքն ու ապրումները, որոնք հանրագիտարանային չոր տեղեկատվությունից դուրս են ժայթքել Գ. Սարգսյանի գրչի միջոցով:

Որտեղի՞ց է գալիս Գևորգ Սարգսյանը և ի՞նչ ուղեբեռով. Նա գալիս է վեցուկես տասնամյակների հեռուներից՝ բերելով իր հետ այն խորհուրդը, որը մատուցում է մեծի իրավունքով իր նոր կատակերգական «Թակարդներ երիտասարդ զույգի համար» ժողովածուի պիեսներով, որոնք այժմ տպարանում են և շուտով կհանձնվեն գրասեր հասարակության դատին:

Գևորգ Սարգսյանը 85 տարեկան: Կենսախինդ ու հոգատար արվեստագետը հիրավի ապրել է այնպես, որ կյանքի վայրիվերումներն ու բարդությունները չեն կորացրել նրա ուսերը, և այսօր էլ, այս պատկառելի տարիքում նա շարունակում է իր առաքելությունը, իր արվեստապահպան գործունեությունը:

Երջանիկ ենք, որ Նռանէ մանկապատանեկան թատրոնի և անձնապես մեր կողքին ունենք Գևորգ Սարգսյան արվեստագետին ու բարեկամին, ում հոգատար վերաբերմունքը չի սպասեցնում երբեք:

Շնորհավորելով հոբելյարին ծննդյան 85 և ստեղծագործական կենսագրության 65 ամյակների առթիվ՝ մաղթում ենք նրան երկար տարիների կյանք ու առողջություն, իսկ նրա գրչին՝ անսպառ թանաք, որպեսզի շարունակի սնուցել հայ ժամանակակից դրամատուրգիայի արմատները:

Օգոստոսի 5-11-ին մասնակցեցի Օրրան ԲՀԿ-ի կազմակերպած «Երիտասարդները հանուն համայնքի զարգացման» ծրագրին, որը ֆինանսավորվում է ԱՄՆ դեսպանատան կողմից։ Ծրագրում ներգրավված են Լոռու մարզի 10 համայնքներից 30 ակտիվ, նախաձեռնող, գաղափարներով լի երիտասարդներ։ Ծրագրի առաջին փուլը 6-օրյա ամառային ճամբարն էր․ հետագայում միասին էլի շատ բաներ ունենք անելու։ Ծրագրի նպատակն է՝ երիտասարդներին տալ համապատասխան գիտելիքներ ու ցուցաբերել օժանդակություն՝ համայնքներում երիտասարդական կենտրոններ ստեղծելու, համայնքի զարգացմանն ուղղված ծրագրեր մշակելու համար։ Հաղթող ծրագրերն իրականացնելու համար հատկացվելու են դրամաշնորհներ։

Իմ ամռան ամենահետաքրքիր ու բովանդակալից օրերն էին։ Բանիմաց, փորձառու մարդիկ էին հրավիրված դասընթացները վարելու համար։ Գիտելիքներ ստացանք թիմային աշխատանքի, առաջնորդության, մեդիագրագիտության, քննադատական մտածողության, սոցիալական ձեռներեցության, ֆոնդհայթայթման, CV գրելու, աշխատանք փնտրելու, կամավորության, մարքեթինգի, նախագծի կառավարման, բանավեճի արվեստի, հաղորդակցման հմտությունների, շահերի պաշտպանության մասին։ Հյուրընկալեցինք Erasmus+ ծրագրին, որն արտասահմանում կամավորական աշխատանքի շատ մեծ հնարավորություններ է ընձեռում։ Այդ 6 օրերի ընթացքում պատրաստվեցինք ֆլեշ-մոբի ու օգոստոսի 12-ին՝ երիտասարդության միջազգային օրը, VTC-ի բակում պարեցինք։ Ի դեպ, այդ օրը մեր թիմով մասնակցեցինք նաև ԿԳ նախարար Արայիկ Հարությունյանի հետ հանդիպմանը։ Անմոռանալի էին նաև մեր խաղերը, երեկոյան դիսկոտեկները, պարերն ու վերջին օրվա հրաժեշտի խարույկը։

Բնականաբար, չէինք ուզում բաժանվել 6 օրում շատ հարազատ դարձած մարդկանցից, բայց մյուս կողմից էլ, լցված էինք անսահման էներգիայով, եռանդով, վճռականությամբ ու անհամբերությամբ, որ գնանք մեր համայնքներ ու ինչ-որ մի բան փոխենք դեպի ավելի լավը։

Դու դառնում ես ուժեղ, երբ քեզ ասում են, որ դու կարող ես, հավատում են քեզ ու քո ուժերին։ Շնորհակալ եմ բոլոր այն մարդկանց, ում «մատը խառն է» այս ծրագրի մեջ։

Ի գո՛րծ, երիտասարդնե՛ր, մենք կարող ենք, մենք պետք ենք։

Բարև, իմ կարոտած ընթերցող: Քեզ միշտ բաժին հասնող երկրորդ դեմքը այսօր ուզում եմ մեկ ուրիշին նվիրել: Վստահ եմ, որ դեմ չես լինի: Այսօրվա «քեզ»-ս, «դու»-ս ու «քոնը»-ս Կապանիս եմ ուզում հղել: Վերջին օրերին Կապանում անընդմեջ միջոցառումներ, փառատոններ ու համերգային երեկոներ են կազմակերպվում, ու դա էլի մեկ առիթ է՝ խոսելու այն ամենահարազատներից մեկի մասին, որ ունեմ…

Օգոստոսի 17-ին նշվում էր Կապանի օրը։ Սովորաբար քաղաքի օրը հոկտեմբերին ենք տոնել, բայց այս տարի լավ էր մտածված․ որպեսզի մայրաքաղաքում և «օտար ամայի ճամփեքում» սովորող ուսանողները ևս հնարավորություն ունենան մասնակցեու միջոցառմանը, քաղաքի օրը տոնվում էր օգոստոսին:

Կապանս երբեք այսքան կյանքով լի չէի տեսել: Մեկ շաբաթ քաղաքի բոլոր հատվածներում մարդիկ եռուզեռի մեջ էին: Սկսած երիտասարդական փառատոնից, որտեղ ես ևս կամավոր էի, մինչև քաղաքի օրվան նվիրված «Ռեինկարնացիայի» համերգը, կապանցիներս անընդհատ մի իվենթից մյուսին էինք վազում: Քաղաքի շնորհալիները իրենց արվեստը ներկայացնելու հնարավորությունն ունեցան մի քանի օր շարունակ Նժդեհի անվան կենտրոնական հրապարակում կազմակերպված ցուցահանդեսի շրջանակներում: Նույնպես ակտիվ էին ուսանողները, որոնք ամենամյա «Ուսանողական ամառ» ճամբարի շրջանակներում այցելում էին Արցախ, Ջերմուկ, մասնակցում ինտելեկտուալ, ժամանցային երեկոների, կինոդիտումների և այլն: Դե իսկ քաղաքի օրը ասեղ գցելու տեղ չկար: Աշխարհը Ղափանի բարբառ էր շնչում: Փողոցներում՝ քայլելու, նստարաններին՝ նստելու, ֆրեշում՝ հերթ կանգնելու տեղ անգամ չկար: Օրը հագեցած էր դեռ առավոտից:

Համայնքապետարանը «Լավագույն բակ» անվանակարգում մրցույթ էր հայտարարել, մեր բակն էլ էր պայքարողներից: Օրվա ամենասկզբից երեխաները՝ փուչիկներով զարդարում էին բակը, մաքրում, հավաքում ու ավելի կոկիկ տեսք հաղորդում: Կապանի օրվան նվիրված երկու նոր տեսահոլովակ է լույս տեսել: Ստեղծագործ մտքի պակաս մենք երբեք չենք ունեցել: Դե «Ռեինկարնացիան» էլ օրը լցրեց դրական ու երաժշտական էմոցիաներով:

Միջոցառումներն ավարտվեցին Կապանի հիմնով ու մի շքեղ, շա՜տ շքեղ հրավառությամբ, որը և՛ նկարում էի, և՛ փորձում աչքիս տակով ամեն դեպքում կենդանի նայել: Քաղաքիս նման ճոխ ու գունեղ էր հրավառությունը:

Փոքր ժամանակ Կապանի հիմնը երգում էինք դպրոցական բոլոր միջոցառումների ժամանակ, ամսի 17-ին հիշեցի, որ արդեն մի տարուց ավել կլինի՝ չէի երգել: Մի լավ ուրախացանք, դե հա, հերթը շատ էր, չհասցրինք ֆրեշ խմել, բայց կարևորը՝ թարմ ու անմոռանալի հուշերով լցվեցինք:

Անցյալ տարի քաղաքիս օրը Ռավեննայում մշակութային այցի էինք, ես հիանում էի իտալական ամենասիրուն քաղաքներից մեկի ճարտարապետությամբ ու յուրօրինակ գեղեցկությամբ: Հիանում էի՝ հոգուս խորքում Կապանում կազմակերպված Նեմրայի համերգին երգելով: Ու թե սիրտս քանի կտորի կբաժանվեր, եթե այս տարի էլ քաղաքիս օրը էստեղ չլինեի, ավելի լավ է՝ չասեմ․․․

Դե, շնորհավոր տոնդ, հարավային մայրաքաղաք: Չնայած՝ ի՞նչ հարավային, է: Դու իմ սրտի ամենակենտրոնական ու ամենաիսկական մայրաքաղաքն ես: Իմ խենթ ու անհոգ օրերի վկան ու փայփայողը:

Տոնդ շնորհավոր, Կապանս․․․

Համացանցով ծանոթացա մի աղջկա հետ, ով անօգնական կենդանիներին օգնում էր, խնամում, ընտանիքներ գտնում նրանց համար, և երբ իր էջում տեսա խոշոր դեղին աչքերով և դեղին ու սպիտան գույներ ունեցող փոքրիկ կատվին, մտածեցի, որ կարող եմ իր համար լավ ընկեր լինել: Ամեն ինչ արեցի կատվին իմ տուն բերելու համար։ Մի քանի օր հետո մենք մտերմացանք: Կատուն իմ տանը արժանացավ հատուկ վերաբերմունքի ՝ միշտ ուշադրության կենտրոնում էր, մշտապես խնամում էի, խաղում հետը, կերակրում իր համար նախատեսված հատուկ կերով։

Այո՛, կարող եք մտածել, որ այս պատմության մեջ ոչ մի արտասովոր բան չկա, բայց մի օր կատվին ես գտա իմ պատուհանագոգին. նա ականջները սրել էր և ուշադիր նայում էր դեպի դուրս։ Մոտեցա, ես էլ նայեցի. մեր բակն էր, ոչ ոք չկար ու ոչինչ չկար հետաքրքիր, ինչին կարելի էր այդպես սևեռուն նայել, բայց նա այնտեղ նստեց երեք ժամից ավել, իսկ առավոտյան, երբ բացվեց մեր տան դուռը, կատուն փախավ, ու ես չկարողացա նրան բռնել։ Ինչո՞ւ փախավ կատուն։ Ես շատ երկար էի մտածում նրա գնալու մասին, նույնիսկ տան դուռը բաց էի թողել, որ գար, համոզված էի, որ կգա, իջնում էի մեր բակ ու կանչում նրան, սպասում էի, որ վազելով կգա, մեղավոր աչքերով ինձ կնայի, կամ գոնե կարձագանքի իմ կանչին, բայց…

Հակառակ իմ սպասումներին, կատուն այդպես էլ չեկավ, ու հիմա հաստատ գիտեմ, որ չի գալու։ Պատճառը սահմանափակումն էր: Նրան, ինչպես բոլորին, ազատություն էր պետք՝ մի բան, որը հասկանալը շատ դժվար է: Նույնիսկ սերը, որ վեր է ամեն ինչից ՝կորցնում է իր արժեքը, երբ սկսում ես սահմանափակել սիրելիիդ։ Ահա թե ինչու են մարդու համար պատիժ ընտրել ոչ թե՛ մահը, այլ ազատազրկումը։ Կյանքը ոչինչ չարժե առանց ազատության։ Լավ է մեռնել որպես ազատ մարդ, քան ապրել որպես գերի։ Կատվի համար երևի ոչինչ չարժեր ՝ սերը, հոգատարությունը, ուշադրությունը, եթե նա չուներ ազատություն: Երևի ճնշվում էր տան պատերի մեջ, երևի նրա համար հարազատ հողը ավելի երանելի էր, քան տան հարմարավետ գորգը, իսկ ես մտածում էի, թե օգնել եմ իրեն նոր կյանք շնորհելով, իրեն սիրելով։

Ես հիմա էլ եմ ասում, որ արտասովոր ոչ մի բան չկար այս պատմության մեջ, բայց միայն դրանից հետո ես սկսեցի գիտակցել ԱԶԱՏՈՒԹՅՈՒՆ ասվածի գինը։ Երևի մեր դժբախտությունների պատճառը հենց սահմանափակումներն են։ Մենք մեզ համար ինչ-որ սահմաններ ենք գծել ու ապրում ենք դրա կաղապարներում` մտածելով, որ դա չի կարելի, դա դուրս է մեր սահմաններից, այնինչ տիեզերքը անսահման է, բայց փոքրիկ մարդն իր համար սահման է գծել ու ապրում է դրա ներսում:

Ես հասկացա, թե ինչ է ազատությունը։ Ոչինչ հետ չպահեց կատվին. ահա ամենակարևորը, որ ես սովորեցի։