Ես սև կատու եմ՝ անհաջողությունների տոպրակ:

Իմ սիրտը րոպեում կատարում է մոտ 130 զարկ, այսինքն՝ երկու անգամ ավելի, քան մարդու սիրտը: Ես երևի երկու անգամ ավելի եմ ապրում, քան մարդը և խոսքը բացարձակ տարիքի բազմապատկման մասին չէ: Ինձ անիմաստ պետք չէ ծերանալ, որովհետև ես պահեստային 9 կյանք ունեմ: Ու կապրեմ մնացած 8 կյանքերը, իսկ այ դու կմահանաս փոթորիկի ժամանակ: Երևի: Հաստատ: Չէ, սա բոլորովին երեք գլխանի ու թևավոր անեծք չէ: Դու փոթորիկի ժամանակ կմահանաս, եթե վատ վերաբերվես ինձ: Չնայած մեր իրականությունում մենք առհասարակ չենք վերաբերվում իրար: Ուրեմն չես մահանա: Կարող եմ հանգիստ շունչ քաշել: Երևի: Հաստատ:
Ես հուսով եմ, որ դու չունես այլուրոֆոբիա, այլ կերպ ասած՝ վախ կատուներից: Հուսով եմ՝ չունես այլուրոֆոբիա, որովհետև ես ուզում եմ՝ ինձ սիրես: Պահիր ինձ քո փայտե տնակում, որը էս մոլորակի մյուս ծայրին է: Սա խնդրանք է և ոչ հրաման: Ես ընտիր կողակից կարող եմ լինել: Գտիր ինձ Բամբիռի քարաշեն ու շքեղ դղյակի ներսում, ես էնտեղ վազվզող սև կատուն եմ, այլ ոչ դիցուհին: Ցավոք: Երևի: Հաստատ: Հա, ինչ էի ասում, ինձ պահիր քո փայտե տնակում, էնտեղ մենք կլինենք միասին ու մենակ: Տնակում մենք կերգենք whenever I’m alone with you տողը մի հազար անգամ, ավելի ճիշտ, դու կերգես, ես՝ կմլավեմ: Ես անձրևին դուրս չեմ գա, որ հետո չկեղտոտեմ տունդ, լիքը սիրելով անձրևը: Ես տոնածառդ շուռ չեմ տա, որ խաղալիքների հետ հանկարծ սիրտդ չփշրեմ: Ես, ատելով խոստումներ տալը, խոստանում եմ՝ տունդ տակնուվրա չեմ անի: Ես շատ խելոք կպահեմ ինձ, միայն թե դու պահիր ինձ քո սրտում, մտքում, հիշողություններում ու էլ որտեղ կուզես: Ու վերջում, ես կկորչեմ մեր փայտե տնակից ու քո կյանքից, երբ դադարես իմ մասին մտածել, հոգ տանել իմ մասին, գրկել ու սիրել, երբ դադարեմ քոնը լինել, երբ լուսնի մահիկը դադարի ժպտալ, երբ Սիրիուսը դադարի փայլել՝ լինելով ամենապայծառ աստղը, երբ ես, ի վերջո, դադարեմ Զեմֆիրա լսել… Այսինքն երբե՞ք: Երբեք, երբեք: Երևի: Հաստատ:
Ես սև կատու եմ՝ սենտիմենտալության ճիչ:

Լուսանկարը՝ Գոհար Հակոբյանի

Այդ օրը այն գեղեցիկ ու լուսավոր օրերից մեկն էր, երբ երազանքս իրականացած եմ համարում: Ամբողջ գիշեր անհամբերությունից աչք չէի փակել, սպասում էի, թե երբ կլուսանա:
Ահա, տեղում ենք, բացվեցին դարպասներն ու իմ առաջ պատկերվեց զինվորական կյանքը:
Երբ կանգնում ես նրանց կողքին, տեսնում դեմքերը՝ ժպտուն ու հարազատ, բայց սպասումով ու կարոտած, ինչ-որ տագնապ ես զգում: Քայլերս տարան դեպի շարքերը: Շուրջբոլորս հարազատ դեմքեր էին, որոնք ժպտում էին իրենց անծանոթ մարդկանց:
Սիրտս լցված էր, ես ուզում էի արտահայտել հուզմունքս, բայց հավատացեք՝ բառերն անգամ անզոր են նկարագրելու զգացածդ, երբ զինվորներին ես տեսնում:
Ես ապրեցի զինվորի հետ, զինվորի կյանքով:

Լուսանկարը՝ Գոհար Հակոբյանի

Առավոտյան շարահրապարակում էինք: Այնուհետև լսարանում ծանոթացանք զինվորի առօրյայի, նրա հոգսերի ու ուրախությունների հետ: Իսկ հետո ականատեսը եղանք փոքրիկ, բայց խորհրդավոր միջոցառման: Անակնկալ էր զինվորների ելույթը: Ես երբեք չէի պատկերացնի, որ օրերից մի օր գնալու եմ, տեսնելու ու զգալու եմ այն, ինչ հիմա եմ զգում:
Ես ամբողջ ընթացքում մուլտֆիլմի հայտնի աղջկա նման բերանս բաց շրջում էի: Կյանքում չէի մտածել կամ պատկերացրել, որ զինվորն էր ինձ օգնելու զենք բռնել, քանդել կամ հավաքել այն:

Լուսանկարը՝ Գոհար Հակոբյանի

Ես շփոթված դեսուդեն էի նայում, փորձում էի կողմնորոշվել: Ճաշարանում զինվորները հավասար իրար մեջ են բաժանում այդ օրվա աղցանը, հաճույքով վայելում են սառը թեյը կամ կոմպոտը:

Նաև նվեր ստացա. աղոթագիրք զինվորից: Սա էլ հպարտություն զգալու առիթ էր ինձ համար:

Տունը, որի մասին ուզում եմ պատմել, գտնվում է Շաղատ գյուղում: Այն տատիկի մայրիկի տունն է: Մեր տանը շատ էին խոսում, պատմում դրա մասին: Ես շատ էի ուզում գոնե մեկ անգամ տեսնել այն: Տատիկս ցավով է պատմում տան մասին, որովհետև ծնողները չկան, նա հենց այդ տանը կորցրեց իր քրոջը և եղբորը: Հիմա այն ավերակի է վերածվել: Ես շատ խնդրեցի հայրիկս, որ ինձ գոնե մեկ անգամ տանի այնտեղ:

Տանը դաս էի անում, երբ հայրիկս ասաց, որ գնում է Շաղատ: Ես անմիջապես վեր թռա տեղիցս և հայրիկիցս շուտ նստեցի մեքենան: Ճանապարհին ես մոմ գնեցի, որովհետև տատիկս ասել էր, որ այնտեղ մի փոքր մատուռ կա, որտեղ մոմ են վառում: Շուտով տեղ հասանք: Ես շատ մեծ ցավ ապրեցի, երբ տեսա փլված, քարուքանդ եղած, թալանված տունը: Տուն, որը գտնվում էր գետի ափին՝ փոքրիկ այգով, Լուսիկ տատիկի և նրա ամուսնու ձեռքով կառուցված փոքրիկ մատուռով: Ամուսինը Գերմանիայում պատերազմի վերջին օրը՝ մայիսի 9-ին, կորցրել էր ձեռքը: Այդ ամենն իմանալով՝ ես նույնիսկ սկսեցի մեղադրել տատիկիս և նրա եղբորը, որ իրենց հայրական տունը անտեր են թողել: Մի՞թե չէին կարող այնպես անել, որ տունը չքանդվեր: Մեկ էլ մտածում եմ, որ եթե ես եմ ցավ ապրում այդ ամենը տեսնելով, ի՞նչ է զգում տատիկս:

Ես հայրիկիս խնդրեցի, որ գոնե թեթևակի վերակառուցի այդ տունը: Նա ինձ խոստացավ կատարել խնդրանքս:

-Դու ընդհանրապես գիտե՞ս, թե հոգնելն ինչ է:

-Էներգիադ անպակաս է, այդքան բան ես անում, ազատ գրեթե չես էլ լինում, բա չե՞ս հոգնում:
Սրանք կյանքումս ինձ ամենաշատը տրվող հարցերն են հարազատներիս ու ընկերներիս կողմից: Միշտ փորձում եմ իրարից տարբերվող պատասխաններ տալ, որ հանկարծ չկրկնվեմ, որովհետև նույն մարդը նույն հարցը արդեն հինգ-վեց անգամ տվել է: Երբ նույն պատասխանն եմ տալիս հինգ անգամն էլ, այդ մարդն ասում է.
-Ուրիշ խաբելու բան չունե՞ս:
Ու պարզվում է, որ ես իսկապես խաբում եմ, ամեն անգամ փորձ եմ անում խաբելու այլ կերպ, այլ կերպ եմ ներկայացնում իմ՝ չհոգնելու ունակությունն, ու որ ամենակարևորն է՝ ինքս ինձ էլ եմ խաբում:
Ես զգում եմ, որ խաբում եմ, երբ սենյակում մենակ եմ լինում, շուրջս ոչ մի շնչող էակ չի լինում, միայն ես ու շտեմարաններս, հագուստի պահարանը, հայելին, մահճակալը, իմ սիրելի ու ինձ գրկող չորս պատերը, բայց ոչ բանականության տեր մեկը:
Զգում եմ, որ ինձ հաճելի է մենակ լինել մի քանի ժամ, ես չեմ հոգնում մենակությունից, ես հանգիստ գլուխս դնում եմ բարձին ու հոգնում լիքը մարդկանցից. նույն ոտք ու ձեռքով, տարբեր գլուխներով էակներից: Միշտ չէ, որ առանց մարդկանց ապրելն անհնար է: Թեկուզ մի քանի րոպե, բայց, դե, որոշ ժամանակ:

Ես հոգնում եմ համացանցից, ինձ 24 ժամ օնլայն լինելը հաճելի չի թվում, երբ ես ինտերնետ չեմ ունենում ու ժամանակս ծախսում եմ ավելի կարևոր բանի վրա, քան հաղորդագրություններիս պատասխանելն է: Հոգնում եմ ֆեյսբուքյան լայքերից, մեկնաբանություններից, հոգնում եմ անընդհատ թարմացվող ինֆորմացիոն պատից, ինտերնետում որևէ բան փնտրելուց: Հա՛, հոգնում եմ, բայց այդպես պատճառաբանելով համացանցից հեռանալը ճիշտ չէ ինձ համար, քանզի կապն ընկերներիս հետ պահպանելու թերևս ամենալավ տարբերակը ֆեյսբուքն եմ համարում: Ուզում էի ուղղակի ասել, որ սրանից էլ եմ հոգնում, այնպես չէ, որ միշտ օնլայն լինելը կախվածություն է:
Ես էլ եմ սովորական մարդկանց պես հոգնում ինձ շրջապատող ամենօրյա նույն դեմքերից: Չնայած՝ պիտի ասեի սովորական հրազդանցիների պես, ոչ թե մարդկանց: Եթե դու էլ ամեն օր նույն ճանապարհով գնաս դպրոց ու տուն գաս՝ ճանապարհին տեսնելով նույն հրազդանցիներին, ովքեր ոչ մի տեղաշարժ չեն գրանցում հազար տարի է, կհոգնես և դու: Միայն թե տեսնես՝ ինչպես ենք ուրախանում, երբ նոր հարս է գալիս Հրազդան այլ քաղաքից, կամ էլ երեխա է ծնվում: Ախր, իրոք հոգնում եմ, որ բոլորս կոչվում ենք հրազդանցիներ, բոլորս հայերեն ենք խոսում, նույն մենթալիտետի տեր ենք, գրեթե նույնաոճ հագուստ ենք հագնում, նույն խանութներից գնված նույն ապրանքների նույն տոպրակներն են մեր ձեռքերում, նույն կրոնն ենք դավանում: Ուզում եմ ինձնից տարբերվող մարդու հանդիպել ամեն օր, որպեսզի հասկանամ, թե ես ինչով եմ մյուսներից տարբերվում, թե չէ այսպես կարծես թե լինենք նույն տեսակի կոնֆետներ, որոնց մեջ չգիտես, թե որին ավելի ուշադիր նայել, որը վերցնել, որն է մյուսից տարբեր: Է՜հ, լավ:
Հոգնում եմ շատ խոսելուց, այդ պատճառով էլ վերջերս շատ եմ լռում:
Հոգնում եմ շնչելուց մեկ-մեկ էլ, թեև չշնչելու տարբերակը բացառված է լիովին:

Կարևորը, որ կյանքից դեռ չեմ հոգնել, որովհետև ինձ համար յուրաքանչյուր բան, թեկուզ՝ քիչ հեռու գտնվող սեղանի փոշին պատճառ է հանդիսանում ապրելու ու արարելու: Հոգնում եմ մի բանից, իսկ նույն ժամանակահատվածում ինձ հաճույք է պատճառում մեկ այլ բան:

Ասածս ի՞նչ էր: Չգիտեմ, բայց էլ չեմ խաբելու, ես հոգնելու ունակություն վաղուց ունեմ: Ու թեև բոլորին է շնորհված այս ունակությունը, ինձ հաճույք է պատճառում նաև հոգնելու իմ տարբերակը:

Երբեք չէի մտածել, թե որտեղից է ինձ համար սկսվում տուն տանող ճանապարհը: Բայց այսօր՝ տուն վերադառնալիս, փորձում էի հասկանալ կապվածությունս տան հետ, այժմ տանից շատ բացակայելս: Հասկացա, որ այն ճանապարհը, որը տանում է տուն, տանում է տաք ու հարազատ միջավայր, լավագույններից է: Բայց որտեղի՞ց է սկսվում այդ ճանապարհը: Անմիջապես հիշեցի մանկությանս ամենահաճախ պատահող դեպքը, երբ հասնում էինք մեր շենքից գրեթե 200 մետր հեռավորության վրա գտնվող անտանելի զառիթափին, ու ամեն անգամ այդ հատվածում մերոնք լսում էին ինձնից.

-Պա՜պ, ա՜յ պապ:

-Արի, արի կգրկեմ,- չթողնելով, որ շարունակեմ՝ շտապում էր պատասխանել հայրս:

Փոքր տարիքում միշտ հայրս ինձ գրկած էր տանում այդ ճանապարհը:

Ճանապարհը գրկած անցնելու շրջափուլին հաջորդեց «մետրոյի աստիճաններ» շրջափուլը: Երբ արդեն մեծ էի ու չէին գրկում զառիթափը բարձրանալիս, ամեն անգամ ասում էի՝ որ մեծանամ, էստեղ մետրոյի աստիճաններ եմ դնելու: Մետրոյի աստիճաններ ասելով շարժասանդուղքը նկատի ունեի: Լինեմ անկեղծ՝ ես դեռ կցանկանայի, որ շարժասանդուղքով փոխարինվեր զառիթափը:

Այսօր կարծես յուրահատուկ է ճանապարհը: Այսօր խորհրդավոր է այն: Բարձրանում եմ զառիթափով ու հասկանում, թե ինչքան զգացողություններ եմ ապրել այս ճանապարհին՝ տուն տանող ճանապարհին: Եղել եմ թե՛ ուրախ, թե՛ տխուր, երբեմն շտապել եմ, որ նշված ժամանակին տուն հասնեմ, գուցե վախեցել եմ, քանի որ արդեն ուշացած եմ եղել ժամանակից: Աշխարհում ոչ մի հրաշալի ճանապարհ չի փոխարինի տուն տանող ճանապարհը:

Վերջին շրջանում զարթուցիչի ձայնն իմ ականջներում ամենաանտանելին ու ատելին է դարձել: Ընդհանրապես, ձայների տեսանկյունից ես միշտ տանել չեմ կարողացել շների շարունակական հաչոցն ու ծանր ռոքը, բայց հիմա, անկեղծ եմ ասում, պատրաստ եմ յուրաքանչյուր օրվաս մի քանի րոպեն անցկացնել դրանք լսելով, քան առավոտ շուտ զարթուցիչիս ձայնից արթնանալով:

Ամեն ինչ ավելի վատ դարձավ այսօր, երբ, ի հակառակ սովորությանս, արթնացա զարթուցիչիս առաջին հնչյունների հետ ու միանգամից բաց արեցի աչքերս: Անկեղծ ասած՝ այդքան շուտ բաց արեցի աչքերս, որովհետև ինձ թվում էր, թե նոր-նոր եմ աչք կպցրել ու լիովին համոզված էի, որ ինչ-որ սխալմունք կա, ժամը 3-ը կամ 4-ն է, և դեռ մի քանի ժամ էլ ունեմ քնելու: Հայացքս գցեցի պատուհանին. դեռ մութ էր, ամբողջական, գիշերային մութ, ոչ թե աղջամուղջոտ մի բան: Համոզվեցի մտածածումս, բայց ապահովության համար նայեցի հեռախոսիս էկրանին: Ժամը 7:10 էր: Ճիշտ այն ժամը, որի վրա երեկ (չէ, ավելի ճիշտ այսօր, օրն արդեն վաղուց փոխվել էր, երբ պառկեցի) քնելուց առաջ դրել էի զարթուցիչս: Իսկ այն դեռ զնգում էր ու զնգում: Հիասթափված անջատեցի: Գիտե՞ք՝ երբեմն ինձ թվում է՝ լավ է, որ հեռախոսս եմ օգտագործում զարթուցիչի փոխարեն, հակառակ դեպքում, էնպես ուժեղ ու բարկացած կսեղմեի անջատելիս, որ հաստատ կկոտրվեր: Դե՜, հեռախոսս գոնե ափսոսում եմ՝ թեկուզ վաղ առավոտյան՝ աշխարհի ամենաանտանելի ձայնը լսելիս: Մի խոսքով, այսօր հասկացա, որ սկսվեցին այն օրերը, որ քնում եմ, երբ արդեն մութ է ու արթնանում, երբ դեռ մութ է: Այս օրերի անձրևոտ ու մառախլապատ եղանակն էլ մի կողմից է ամեն ինչ ավելի մռայլ դարձնում՝ առավոտյան արթնանալը դարձնելով բարդագույն երևույթ, որի համար, թվում է, վերերկրային ճիգեր պիտի գործադրես ամեն օր: Միակ հուսադրող բանն այն է, որ օրերի կարճանալու այս տհաճ պրոցեսը ավարտվելու է դեկտեմբերի 22-ին: Բան չմնաց…

Ըհը… Եկավ իմ ժամը… Ա, հիմա կարող եմ գլուխ գովել ու ասել, որ իմ՝ ձմեռն ամառվանից ավելի շատ սիրելն ու ամեն տարի սրտատրոփ ձմռանը սպասելը հիմնավորված է:

Նախքան ձմեռը, մեզանից ամեն մեկն իր յուրօրինակ ու գունառատ աշունն է ապրում. տաք թեյ, փափուկ ծածկոց, անձրևոտ եղանակ, պատուհանից նշմարվող գույնզգույն տերևներ, որոնք պարում են քամու «բեմադրած» պարը: Բոլորս հիանում ենք այդ գեղեցկությամբ ու ագահորեն փորձում կուլ տալ այդ հեքիաթային գույների գոնե մի չնչին մասը: Երբ արդեն նոյեմբերն է գալիս, ծառերը կարծես ծերացած տեսք են ստանում, «նիհարում» են ու կորցնում իրենց երբեմնի շքեղությունն ու երիտասարդությունը, անձրևի տակ քայլելն արդեն այդքան էլ հաճելի չէ, որովհետև արդեն զգում ես սառը օդն ու այդ օդից փայտացած կարմիր քիթիկդ… Էլ չես ընկնում ամենամոդայիկ ու գեղեցիկ շորերի հետևից, այլ շտապում ես ընտրել ամենատաք պահողը, որ հանկարծ չմրսես (սա երևի ոչ բոլորի դեպքում, բայց ինձ նման մրսկանները հաստատ էսպես են վարվում)… Այս բոլորը գալիս են ինձ ու քեզ ցույց տալու մի ճերմակ ու հրաշագեղ իրականություն, որ ձմեռ է կոչվում… Դե հա, օրերն էլ շուտ են մթնում, կարճանում են… Դու գիտակցում ես, որ ձմեռը մոտ է: Բայց… Խոստովանիր՝ ոչինչ ու ոչ ոք քեզ այդքան չի մոտեցնի ձմռանը, ինչքան հենց ինքը՝ կանաչանարնջագույն մանդարինը…

Երբ զգում եմ մանդարինի հոտը, մտքով տեղափոխվում եմ հեռուներ: Գնում եմ հին դպրոց, հիշում հին դասարանս, երեխեքին, որոնց հետ մի օր որոշեցինք 50-ական դրամ հավաքել ու մանդարին-փարթի անել: Հիշում եմ մանկապարտեզս, որովհետև երբ Ձմեռ պապիկի նվերները մանկապարտեզում բաժանում էին բոլորիս, մեջը միշտ մանդարին էր լինում: Կապան-Երևան ճանապարհներն են մեկ-մեկ անցնում մտքովս: Եղանակից կախված՝ մանդարին էլ էի վերցնում ճանապարհին ուտելու համար: Տատիկս է գալիս մտքիս (չնայած տատիկս ամեն մրգի հետ մտքիս է գալիս, դե, նա ինչքան վիտամին է տեսնում, միանգամից շտապում է կերակրել ինձ դրանով): Նոր տարին եմ հիշում մանդարինի հոտը զգալիս: Ու ամենակարևորը… Մանկությունս իր ամենատարբեր գույներով մի ակնթարթում անցնում է աչքիս առաջով, ու դեմքիս մեղմ ժպիտ է գալիս: Ամեն անգամ մանդարին կճպելիս ինձ թվում է այդ պահը էլի է եղել, ինձ թվում է՝ ես էլի չորս տարեկան Անահիտն եմ, ով մանկապարտեզի հանդեսից հետո բացել է Ձմեռ պապիկի տոպրակը և ուտում է ձեռքն ընկած առաջին միրգը: Ինձ թվում է՝ մանդարինն ինձ ճանաչում է շա՜տ վաղուց, դեռ իմ մանկության ամենահին օրերից ու իմ կյանքի պատմության առաջին էջերից: Ես ուրախ եմ, որ «ճանաչում եմ» քեզ, որ կարող եմ քեզ իմ մտերիմը համարել ու մեկ-մեկ լցվել արցունքներով՝ քեզ հետ տեսնվելիս… Մի մոռացիր, մանկությունս հիշելիս ես հաճախ եմ լցվում արցունքներով, որովհետև սիրում եմ ու կարոտում այն… Կարոտում եմ կյանքիս այն շրջանը, որն ապրելիս երբեք չէի մտածում, որ կկարոտեմ…

Բարև, Մեկ շաբաթից ավելի է, ինչ նեղացած ես ինձնից, ու չգիտեմ՝ ինչու, այս անգամ հպարտությունս կողպել է լեզուս ու չի թողնում, որ ասեմ՝ արի հաշտվենք: Գուցե այն պատճառով, որ քո նեղանալու պատճառի մեջ իմ մեղքը չեմ գտնում, բայց, անկեղծ ասած, նեղացած մնալ չեմ սիրում: «Մի վարդ կար, որը երևի ինձ ընտելացրել էր…»: Այո՛, մեծ ընկեր, իրականում դու մեկն ես այն հազար-հազարներից, ում կարծիքն ու ներկայությունն իմ զրույցներում ու որոշումներում դարձել է անհրաժեշտ, կամ այլ կերպ ասած՝ ես ընտելացել եմ քեզ: Մենք էլ շատերի նման կարող ենք թողնել ու գնալ, կարծես թե երբեք էլ չենք ճանաչել միմյանց, բայց չէ՞ որ ընկերությունը ժամանակավոր չի լինում և մի՞թե «ընկեր» բառը լոկ արտասանելու ու մեկին մյուսից առանձնացնելու համար է ստեղծված: Ոչ, անկասկած ոչ: Իսկ դու մեկն ես այն հետաքրքիր մարդկանցից, ում մասին արժե մի առանձին հոդված գրել: Եթե կարդում ես նամակս (իսկ ես համոզված եմ, որ կարդում ես), թույլ տուր խոստովանել, որ զգում եմ բացակայությունդ իմ առօրյայում, երբ ամեն անգամ մի նոր գաղափարով լցված կամ հետաքրքիր ասույթ կարդալով՝ ուզում եմ կիսվել մեկի հետ, երբ հոդված գրելուց հետո մեկի կարծիքն եմ ուզում լսել, երբ բողոքելու ու գանգատվելու համար թղթից ու գրչից բացի՝ լսող մեկի կարիքն եմ ունենում: Գիտեմ, դու շատ խռովկան ես, ու քեզ հետ պետք է զգույշ վարվել (ախր, նման ես փոքրիկ երեխայի, ում կարծիքի հետ միշտ պետք է հաշվի նստել, այլապես կնեղանա), իսկ արդարացման համար ճիշտ բառեր գտնելը միշտ այնքա՜ն դժվար է: Մի խոսքով, հանձնվում եմ: Արի՝ հաշտվենք:

Հերթական աշնանային երեկոն է, իսկ ես վերադառնում եմ տուն:

Այսօր քաղաքը մառախլապատ է, մռայլ ու տխուր: Ճանապարհի հողամասերում վառվող տերևակույտի ծուխը հիշեցրեց, որ արդեն նոյեմբեր է: Վաղուց նոյեմբեր ասելիս հիշում եմ մառախուղի, ցրտի և որ ամենակարևորն է, վառվող տերևակույտերի ծխի և դրա հոտի հետ: Հոկտեմբերը շա՜տ սիրելու պատճառով չեմ սիրում նոյեմբերը: Այն կարծես հոկտեմբերից հետո տգեղ վերջակետ լինի աշնան համար:

Հիշում եմ՝ հինգերորդ կամ վեցերորդ դասարանում, երբ աշխարհագրությանս ուսուցչուհին բացատրեց չորս տարին մեկ փետրվարի՝ մեկ օր ավել ունենալու պատճառը (յուրաքանչյուր տարի 6 ժամով ավելի է, այդ իսկ պատճառով չորս տարին մեկ տարվա մեջ մեկ օր շատ է լինում), ես հասկացա, որ կյանքում կայուն չեն անգամ օրերը, ժամերն ու տարիները: Եթե տարին ունի ավել վեց ժամ, ապա այն բաշխելով օրերի մեջ՝ կասենք, որ օրը 24 ժամ չէ: Ու այդպես հասկացա, որ մարդն անիմաստ հորինել է օրերը, ժամերը, այնինչ դա տիեզերական նորմերին այդքան էլ հարմար չէ:

Եվ այսպես քայլելով մառախլապատ ու ծխի հոտով պատված քաղաքում՝ մտածում էի աշնան, հրաշալի հոկտեմբերի ու տգեղ վերջակետ նոյեմբերի մասին, արդյունքում հասկացա, որ հրաշալի կլիներ, եթե տարին ունենար 11 ամիս ու դրանցից ամենագեղեցիկը՝ հոկտեմբերը, տևեր 61 օր: Արդյունքում կստացվեր հոկտեմբերից հետո դեկտեմբեր: