Հարցազրույց խորագրի արխիվներ

Sona Qyarunts Goris

Չափազանց կարևոր է, որ մենք դա անենք։

Հարցազրույց Հակոբ Կոջոյանի գեղարվեստի դպրոցի սան Էդիտա Ավոյանի հետ։ 

-Էդիտա, նախ մի փոքր պատմիր այս դպրոցում ունեցած քո հաջողությունների մասին։

-Դպրոցում երեք անգամ մասնակցել եմ մրցույթի և հաղթել։ Այնուհետև նկարներս ուղարկել են Իտալիա, Ֆրանսիա, Իսպանիա։ Պատվով ներկայացրել եմ դպրոցս քաղաքապետարանում։

-Քեզ ճանաչելով՝ կարող եմ ասել, որ միշտ սիրել ես նկարչությունը, բայց դրա հետ մեկտեղ առավել կարևորում ես թատրոնը, խաղում ես ներկայացումներում։ Ինչո՞ւ որոշեցիր ընտրել այս ուղղությունը։

-Անկեղծ ասած, երբ դեռ ութ տարեկան էի, ուզում էի դառնալ ծաղրածու, բայց ժամանակի ընթացքում հասկացա, որ մի պահ եմ այդպես ցանկացել միայն։ Ու քանի որ թատրոնում կարող էի լինել և՛ ծաղրածու, և՛ բժիշկ, և՛ ուսուցչուհի, որոշեցի ընտրել թատրոնը։

-Վեց տարի է, ինչ գտնվում ես թատրոնում և հասցրել ես խաղալ բազում ներկայացումներում։ Կա՞ այնպիսի կերպար, որը մինչ այսօր չի մոռացվել։

-Միանշանակ կա։ Իմ կարծիքով՝ բոլոր նրանք, ովքեր խաղում են թատրոնում, ունեն առանձնացված կերպար։ Ես նույնպես ունեմ իմ կերպարը՝ «Մոխրոտը» ներկայացման մեջ դայակի կերպարն է։ Այն շատ բարդ էր կերտել, և երկար ժամանակ պահանջվեց այդ դերը ստանալու համար։

-Արդեն որոշե՞լ ես, թե որ ասպարեզում ես մասնագիտանալու՝ թատրո՞ն, թե՞ նկարչություն։ 

-Այո, որոշել եմ։ Այս տարի կավարտեմ դպրոցս և կընդունվեմ Երևանի թատրոնի, կինոյի պետական ինստիտուտ։ Նախընտրում եմ թատրոնը և կենդանի բեմը։ Ինչ էլ մենք անենք կյանքում, աննշան կլինի, բայց չափազանց կարևոր է, որ մենք դա անենք։

-Թատրոնը այն վայրն է, որտեղ

-Չի կարելի ստել։

Լրագրության այսօրը

Հարցազրույց «Արմենիա» հեռուստաընկերության լրատվական դեպարտամենտի գլխավոր խմբագիր Գնել Նալբանդյանի հետ


-Պարոն Նալբանդյան, շատերն ասում են՝ լրագրությունը մոդայիկ մասնագիտություն է դարձել: Որքանո՞վ է դա փոխել լրագրային դաշտի պատկերը:

-Մոդայիկ լինելը կապ չունի որևէ բանի հետ: Ժամանակին իրավաբանական կրթություն ստանալն էր մոդայիկ, բայց դրանից շատ բան չէր փոխվում կրթության որակի առումով: Պարզապես կոնկուրսն էր մեծանում: Ենթադրում եմ, որ լրագրությունը դարձել է մոդայիկ, որովհետև ավելի հեշտ է դարձել լրագրող դառնալը, հնարավորություններն են շատացել: Համացանցը տալիս է այդ հնարավորությունները: Ասենք, 20 տարի առաջ մարդիկ կարող էին աշխատել միայն հեռուստատեսությունում, ռադիոյում և թերթերում: Հիմա ավելացել են նաև կայքերը, սոցիալական ցանցերը: Այդ պատճառով ավելի շատ երիտասարդներ են կարողանում իրենք իրենց ռեալիզացնել կայքերում և սոցիալական ցանցերում: Գուցե սա մոդայիկ է, գուցե ժամանակի պահանջն է: Երբ առաջարկը լինում է պահանջարկից ավելին, կարող է լինել լճացում: Լճացման հետևանքով ապրանքը, ծառայությունը և մասնագիտական որակը կարող է կորցնել հատկանիշներ, որոնք մի ժամանակ կարևոր էին: Հետսովետական շրջանում առաջին տասնամյակում ավելի կարևոր էր բովանդությունը, հիմա՝ ձևը: Անկախության առաջին շրջանում ավելի կարևոր էր լուրը խորապես ուսումնասիրելը և հետո դրա մասին գրելը, հիմա ավելի կարևոր է շատ արագ, մակերեսային լուրերը տեղ հասցնելը: Լրագրության մեջ լուրի ճշգրտությունը, կարևորությունը, բազմակողմանիությունը և տարբեր տեսակետների համար հնարավություն ստեղծելը շատ ավելի կարևոր է, քան արագությունը: Կայքերում սովորաբար ավելի մեծ ուշադրություն են դարձնում հնարավորին չափ շատ նյութ արագ տարածելու վրա: Մենք դեռևս համարում ենք, որ սա լրագրողական որակների կորուստ է: Գուցե կգա ժամանակ, որ դա ստանդարտ կդառնա:

-Այսօր յուրաքանչյուրը կարող է համացանցի միջոցով լրագրությամբ զբաղվել, նկատի ունեմ քաղաքացիական լրագրությունը, այս դեպքում լրագողի մասնագիտություն ստանալը, արդյո՞ք, կարևոր է:
-Լրագրողի մասնագիտություն ստանալը, կարծում եմ՝ կարևոր է, բայց դա միակ չափանիշը չէ լրագրողի աշխատանքով զբաղվելու համար: Ես գիտեմ, որ բազմաթիվ հեռուստաընկերություններում աշխատանքի են ընդունում մարդկանց ոչ թե ըստ այնմ, թե նրանք լրագրողական մասնագիտություն ստացել են, թե ոչ, այլ ըստ այնմ, թե կարողանում են այդ աշխատանքը կատարել թե ոչ, լավ են անում, թե վատ:

-Հայաստանում լրագրողի նկատմամբ վստահությունը 1-5 բալային սանդղակով որքա՞ն կգնահատեք:
-Չկա որևէ սոցիոլոգիական հետազոտություն, որով կարողանանք առաջնորդվել: Կարող ենք ընդամենը ենթադրել, որ լրագրողի նկատմամբ վստահությունը ընկել է Սովետական Միության համեմատ: Բայց Սովետական Միությունում լրագրողներ չկային. բոլորը քարոզիչներ էին: Էնպես որ շատ դժվար է համեմատել, թե որ ժամանակաշրջանի համեմատ ինչքան է բարձրացել կամ ընկել լրացրողի հանդեպ վստահությունը: Մյուս կողմից՝ տեսնում ենք, որ լրագրողի դեմ կատարվող բռնություններն են պակասել: Օրինակ՝ 90-ականներին ավելի շատ էին բռնությունները, քան հիմա: Բայց դա խնդրի մի կողմն է, որովհետև մենք կարող ենք միայն հարուցված քրեական գործերով դատել: Մյուս կողմից լրագրողներին կաշառելը և’ 90-ականներին, և’ հիմա եղել է և մնում է արատավոր երևույթ: Բայց այս դեպքում քրեական գործերի հետ չենք առնչվում, որովհետև շատ քիչ են: Ես չեմ հիշում որևէ դեպք, որ լրագրողին կաշառելու հոդվածով որևէ մեկը դատապարտվեր: Բայց այդ արատավոր երևույթը կա: Նկատի ունեմ՝ գուցե լրագրողին ծեծելն ու սպանելը պակասել է, բայց կաշառելն է ավելացել: Մենք կարող ենք ընդամենը ենթադրել:

-Վերջերս Ա. Նոտոմբի «Մարդասպանի հիգիենան» գրքում հանդիպեցի հետևյալին. «Լրագրողներն անխուսափելիորեն անտակտ են: Դա նրանց մասնագիտությունն է»: Ի՞նչ կասեք սրա վերաբերյալ: Որո՞նք են սկզբունքներն ու սահմանները, որոնք պետք է պահպանել:
-Կարող եմ ենթադրել, որ գրքում միտքը եղել է այն, որ լրագրողները շատ հաճախ թողնում են լկտի, լպիրշ, անտակտ, ցինիկ մարդու տպավորություն: Բայց դա չի նշանակում, որ նրանք իրականում լկտի, անտակտ, ցինիկ և լպիրշ են: Լրագրողի մասնագիտությունը ստիպում է հարցերը ձևակերպել ուղիղ և տալ, ինչը շատ հաճախ այլ մասնագիտությունների տեր մարդիկ չեն անում: Լրագրողները հարց տալիս են պետական պաշտոնյային, քաղաքական գործչին, իշխանության, ընդդիմության ներկայացուցիչներին և բնական է, որ պետական պաշտոնյաները, ընդդիմության լիդերները, իշխանության լիդերները լրագրողին բնորոշում են հենց այդ հատկանիշներով: Ասում են՝ նա լկտի, ցինիկ, լպիրշ, անտակտ անձնավորություն է, որովհետև ինձ տալիս է հարցեր, որոնք ինձ դուր չեն գալիս: Հետևաբար պետք է պատկերացնենք, թե ցինզմ, լկտիություն ու՞մ տեսանկյունից: Անտակտության մասին պատկերացումներն էլ որևէ տեղ արձանագրված չեն, անտակտությունը քրեական օրենսգրքով սահմանված չէ: Դրա մասին կարող ենք դատողություններ անել: Օրինակ՝ եթե լրագրողը մոտենում է վարչապետին և ասում՝ «Ես տեղեկություն ունեմ, որ դուք սիրուհի ունեք և նրան ծառայեցնում եք ձեր պետական մեքենան»: Բնականաբար, վարչապետը կարող է ասել՝ դուք անտակտ եք: Եվ բնական է, որ անտակտությունը կարող է արժանանալ ապտակի կամ քրեական հետևանք ունենալ: Եթե սիրուհի ունենալու հանգամանքը ուսումնասիրվում է, ոչ թե մտնելով մարդու անձնական կյանք, այլ առաջնորդվելով հասարակության գերակա շահերով, դա արդեն անտակտության խնդիր չէ: Նույն հարցը մեկ ուրիշ կոնտեքստում փոխում է իր հանդեպ վերաբերմունքը:

-Պարոն Նալբանդյան, խոսենք հեռուստատեսության մասին: Հայկական հեռուստատեսությունը գրաքննության ի՞նչ փուլեր է անցել և այժմ ի՞նչ փուլում է:
-Սովետական իշխանության տարիներին տոտալ գրաքննություն էր, հետսովետական շրջանում գրաքննությունը հայտարարվեց օրենքից դուրս: Հիմա մեր Սահմանադրությամբ էլ այն արգելված է, բայց կա: Գրաքննությունն ունի մի քանի տեսակ, արտահայտվում է մի քանի ձևով՝ ինքնագրաքննության տեսքով, խմբագրության ներսում և խմբագրությունից դուրս կառույցների գրաքննական փորձերի տեսքով: Նախ պետք է հասկանանք՝ ինչ է գրաքննությունը: Ինֆորմացիոն տեքստը քաղաքական նկատառումով փոխելը, կրճատելը, ավելացնելը կամ արգելելը գրաքննություն է: Ոչ թե մասնագիտական առումով, այլ քաղաքական, որովհետև լրագրողի տեքստը խմբագիրը կարող է մասնագիտական առումով փոփոխությունների ենթարկել, կարող է նույնիսկ արգելել դրա հրապարակումը: Յուրաքանչյուր լրագրող ինքը  պետք է որոշի՝ թույլ է տալիս քաղաքական առումով միջամտություն իր տեքստին, թե ոչ: Լրագրողները սովորաբար 18 տարին լրացած անձինք են և իրենք են պատասխանատվություն կրում իրենց հոդվածների համար: Եթե լրագրողը չի ցանկանում պայքարել իր ազատության համար՝ մնում է գրաքննության գործին: Եթե ցանկանում է՝ դժվար է լինելու պայքարելը: Գուցե զրկվի աշխատանքից: Բայց դա մի որոշում է, որ պետք է կայացնի յուրաքանչյուր ոք անձամբ: Պետությունը երաշխավորում է նրա իրավունքների պաշտպանությունը գրաքննության դեպքում: Նշանակում է՝ լրագրողը, որը ցանկանում է թոթափել գրաքննության լուծը, պետք է նույնքան գրագետ լինի, որ կարողանա դիմել պետական մարմիններին իր իրավունքները պաշտպանելու համար:

-Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները զարգացել են, հիմա համացանցն ավելի արագ է գտնում, արձագանքում, հրապարակում, ի՞նչ պետք է անի հեռուստատեսությունը հետաքրքիր մնալու համար:
-Օրինակ: BBC-ն վաղուց հասկացել է, որ չի կարող մրցել համացանցի հետ այդ առումով և չի էլ ցանկանում: BBC-ն ասում է՝ «Ես համացանցից տարբերվում եմ նրանով, որ իմ լուրերը հավաստի են, աղբյուրները վստահելի են, հայտնած տեղեկությունները ճշգրիտ են և իմ հայտնած լուրերի մեջ ամեն ինչ համակողմանի է ներկայացված: Այսինքն՝ որակը, կոնտենտը, բովանդակությունը ավելի կարևոր է BBC-ի համար: Կարծում եմ, որ հեռուստաընկերությունները Հայաստանում էլ պետք է առաջնորդվեն այս սկզբունքով, որովհետև համացանցի հետ արագության առումով մրցելն անիմաստ է: Մյուս կողմից՝ հեռուստատեսությունը չպետք է մտածի համացանցի հետ մրցակցության մասին, այլ պետք է համացանցն օգտագործի իր շահերի համար: Հեռուստաընկերությունների մեծ մասն այդպես էլ անում է. համացանցն օգտագործում են իրենց պատրաստած հեռուստատեսային ապրանքը երկրորդային շուկայում վերավաճառելու նպատակով:

-Լինելով մեդիա դաշտում հնաբնակ՝ կոփվելու ի՞նչ փուլեր եք անցել:
-Կարծում եմ, որ լրագրողը պետք է առաջին մի քանի տարիները՝ 6-7 տարի, բազմապրոֆիլ լինի, այսինքն՝ ամենատարբեր թեմաներով գրի, կրթություն, քաղաքականություն, սպորտ, քրեական պատմություններ, որպեսզի ծանոթանա դաշտին: Հաջորդ փուլում կարող է մասնագիտանալ որևէ ոլորտում՝ դառնա ոլորտային լրագրող: Այս փուլը հաղթահարելուց հետո նա կրկին կարող է անցնել բազմոլորտ լրագրությանը: Ստացվում է մոտ քսան տարվա փորձառություն: Առաջին էտապը թույլ է տալիս, որ նա ծանոթանա բոլոր գործող անձանց, երկրորդը՝ ծավալվել ոչ միայն հորիզոնական, այլև ուղղահայաց՝ դեպի խորքը գնա, իրերի արմատները գտնի, և երրորդ էտապում արդեն հորիզոնական ծավալվում է՝ մեծ խորություն պահպանելով: Քսան տարի դաշտում լինելուց հետո նա կարող է տրանսֆորմացվել՝ դառնալ մեկնաբան, վերլուծաբան, տեսաբան, այսինքն՝ կարող է ի հայտ գալ մեկ այլ կարգավիճակով:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք ապագա և սկսնակ լրագրողներին:
-Մասնագիտական խորհուրդը հետևյալն է. որևէ խմբագրությունում աշխատանքի տեղավորվելուց առաջ ուսումնասիրեք այդ խմբագրության արժեքային համակարգը, տեսեք՝ էնտեղ ովքերն են աշխատում, ինչպես են աշխատում և ինչու են նրանք էդտեղ աշխատում, որպեսզի կարողանաք գլխի ընկնել՝ դուք ուզո՞ւմ եք աշխատել այդ խմբագրությունում այդ նպատակների համար, այդ թիմի հետ: Եթե չեք ուզում՝ ավելի լավ է չտանջվեք, գտեք այն խմբագրությունը, որտեղ դուք կկարողանաք ձեզ ռեալիզացնել՝ պահպանելով ազատության  կամ արդարության մասին ձեր պատկերացումները: Իսկ ավելի լավ է՝ ինքներդ որոշեք ինչ-որ բան անել: Ոչ թե մեկ ուրիշի մոտ մտնել աշխատանքի, այլ ստեղծել համակարգ, որ ինքներդ կարողանաք ռեալիզացնել ձեր հնարավորությունները:

«Կյանքը հենց հավերժական շարժիչ է». Գևորգ Արշակյան

Շատերի համար «երեք տեղ սովորող այն տղան», մտերիմների խոսքով՝ ֆանտաստիկ, ընկերասեր, կնամեծարԱյս շարքը կարող է երկար շարունակվել, մինչդեռ ինքը՝ Գևորգը, հստակ գիտի՝ ինչպես բնութագրել իրեն. «ծույլ, բայց նպատակասլաց, ու վերջում՝ անպայման փիլիսոփա»: Այս ամենից հետո գուցեև զարմանալի չհնչի այն, որ նա սովորում է ԵՊՀ փիլիսոփայության, ինչպես նաև իրավագիտության ֆակուլտետներում (4-րդ կուրս): Այս տարի կավարտի նաև Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարանը: Թե ինչու և ինչպես, կպատմի հենց ինքը` քսանմեկամյա Գևորգ Արշակյանը:

-Գևո՛րգ, մի առիթով ասել ես, որ երբ դեռահաս էիր, ցանկանում էիր ճանաչել ինքդ քեզ, ու դրա համար էլ ընտրեցիր ամենաբարդ, բայց ամենահետաքրքիր ճանապարհը՝ դառնալ փիլիսոփա: 16-17 տարեկան պատանին ինչպե՞ս էր պատկերացնում, որ ինքն ուզում է իրեն ճանաչել, այն էլ փիլիսոփայության միջոցով:

-Փիլիսոփա դառնալ ես ուզել եմ 6-րդ դասարանից: Ինձ դուր էր գալիս ամեն ինչ, ես ուզում էի հասկանալ ընդհանուր օրինաչափություններ, որոնցով կկարողանայի ճանաչել աշխարհը, ուզում էի ունենալ համակարգային մտածողություն, նույնիսկ դուրս գալ այդ համակարգից: Փիլիսոփայությունը տալիս է սրա հնարավորությունը: Որոշակի ազդեցություն է ունեցել նաև պապիկս, ով դասավանդում է ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետում քաղաքական եւ իրավական ուսմունքների պատմություն առարկան, որի շրջանակում, իհարկե, «առնչվում է» փիլիսոփաների հետ: Ես տանը հաճախ եմ լսել մտածողների անունները. Արիստոտել, Պլատոն, Կանտ, Մոնտեսքյո, վերջիվերջո Հեգել… Այս ամենը չէր կարող ինչ-որ տեղ չարտահայտվել:

-Փիլիսոփայությանը՝ որպես մասնագիտության, հաճախ թերահավատորեն են վերաբերվում: Չխանգարե՞ց քեզ այս կարծրատիպային մտածողությունը:

-Ոչ, նույնիսկ օգնեց: Փիլիսոփայությունը ավելին է, քան մասնագիտությունը, ավելին, քան գիտությունը: Հիշենք Դավիթ Անհաղթին, ով ասում էր՝ փիլիսոփայությունը հնարավոր չէ մի ձևով սահմանել, այն ունի ոչ ավել, ոչ պակաս վեց սահմանում: Փոքր տարիքում բարեկամներիցս շատերը ասում էին՝ կմեծանաս, ճիշտ ճանապարհին կգաս, բայց ես հստակ գիտեի, որ փիլիսոփայությունն եմ ընտրելու: Ընտանիքում էլ ոչ մի ճնշում չէին գործադրում, ասում էին՝ որն ուզում ես, դա էլ պիտի ընտրես:

-Ինչո՞վ է կյանքում օգնում կամ խանգարում փիլիսոփայությունը:

-Խանգարում է միայն շփման մեջ այն մարդկանց հետ, ովքեր կարծում են, թե փիլիսոփաները կյանքից կտրված մարդիկ են, մինչդեռ իրականում կյանքը վայելողներն են: Եթե կարդանք փիլիսոփաների կենսագրությունները, կհամոզվենք սրանում: Իսկ կյանքում այն միշտ օգնում է, այն հենց օգնելու համար էլ ստեղծված է: Ասում են՝ ջուր տուր՝ կյանք պարգևիր, չէ՞, ես կասեմ՝ փիլիսոփայություն տուր՝ կյանք պարգևիր, մտածողություն, աշխարհ պարգևիր:

-Հեռակա կարգով միաժամանակ իրավաբանության ֆակուլտետ ընդունվելդ պայմանավորվա՞ծ էր ընտանիքում իրավաբանների առկայությամբ, թե՞ ամեն դեպքում, դա ևս սիրելի էր:

-Դե, այդ ազդեցությունը չեմ բացառում, բնականաբար կար, բայց նաև սիրելի էր: Ու վերջապես, գոյություն ունի իրավունքի փիլիսոփայություն, որը ևս շատ հետաքրքիր է, ու ես ուզում եմ իմ կյանքի ինչ-որ շրջան նվիրել դրա ճանաչողությանը:

-Մի անգամ նշել ես, որ ռազմական ոլորտ մուտքդ պատահական էր: Արդյո՞ք նման որոշումը կարող էր լինել պատահական, թե՞ այն ինչ-որ պահի մտապահված երազանք էր:

- ՊՆ-ի այդ տարվա ծրագրով տարկետման իրավունքից օգտվող ուսանողը հնարավորություն ունեցավ համալսարանական կրթությանը զուգահեռ ստանալ նաև ռազմական կրթություն: Պատահական էր այնքանով, որ այդ ծրագրի մեկնարկը համընկավ իմ ընդունելությանը: Ռազմական կրթություն ստանալը երազանք չի եղել, բայց հետաքրքրություն այդ ոլորտի նկատմամբ, այո, եղել է: Փոքր տարիքում ուզում էի աշխատել ուժային որևէ կառույցում՝ լիներ դա ոստիկանություն, ազգային անվտանգություն, թե մեկ ուրիշը: Սրանք կառույցներ են, որոնք միտված են մեզ պաշտպանելուն, ու ես ուզում էի դրանց միջոցով իմ ծառայությունը ևս մատուցել հայրենիքին: Երբ մի քանի ամսից գնամ ծառայության, արդեն որպես սպա, հպարտությամբ եմ կրելու այդ համազգեստը ու ասելու՝ ես հայոց բանակի սպա եմ: Շատերն ասում են՝ գնալու ես, հիասթափվես, բայց ես գնում եմ, որպեսզի իմ մասով ինչ-որ բան դեպի լավը փոխեմ բանակում: Ես գնում եմ՝ անցկացնելու իմ կյանքի ամենակարևոր տարիները: Ու պատահական չէ, որ ծառայության մեկնելուս տարին համընկնում է Հայաստանի առաջին հանրապետության հարյուրամյակին եւ Երեւանի հիմնադրման երկու հազար ութ հարյուրամյակին: Ծառայության ընթացքում նշելու եմ նաև համալսարանի հիմնադրման հարյուրամյակը:

-Դժվար չէ՞ միաժամանակ լինել մի քանի տեղ և յուրաքանչյուրում էլ ձգտել լինել լավագույնը:

- Մեկը մյուսին չի խանգարում, չգիտեմ: Դա բոլորն էլ կարող են, պարզապես պիտի ձգտեն: Օրը ունի 24 ժամ, չէ՞, որի մեծ մասը մենք ծախսում ենք անտեղի. դաս, տուն, համացանց, հեռուստացույց, հաջորդ օրը՝ նույնը: Իսկ եթե այդ համացանցն ու հեռուստացույցը կրճատենք, կխնայենք մեծ ժամանակ, ինչը կարող ենք նվիրել այլ մասնագիտություն սովորելուն: Այսինքն՝ ցանկության դեպքում ժամանակ միշտ կա: Նույնիսկ հիմա ես էլի մտածում եմ, որ ժամանակս ինչ-որ տեղ անիմաստ եմ ծախսում: Չեմ ասում՝ ամբողջ օրը պետք է նստել, գիրք «կրծել»: Պետք է ամեն ինչից էլ օգտվել. և կինո գնալ, և ընկերների հետ ժամանակ անցկացնել, և հանգստանալ:

-Իսկ ինչ-որ մի պահի ամեն ինչ թողնելու ցանկություն չի՞ առաջանում:

-Նման պահերին հիշում եմ, որ ես եմ ընտրել այս ճանապարհը, որ ինձ ոչ ոք չի ստիպել: Ես գիտակցել եմ՝ ինչի եմ գնում, ինչից եմ հրաժարվում, ինչ կարող է լինել: Գիտակցել եմ, որ շատ քննություններ կունենամ, որ ինչ-որ բաներից ինձ կզրկեմ, որ ընկերներիս շատ հաճախ չեմ հանդիպի, փոխարենը տարիներ հետո կունենամ խնայած ժամանակ, ավելի շատ գիտելիք, ավելի լայն մտածողություն: Ես հիմա գնում եմ այս նպատակիս հետևից: Որոշ բաներ ստացվում են, որոշները՝ չէ, բայց դրանք էլ փորձում եմ ուղղել: Չէ՞ որ ապրելով մեզնից յուրաքանչյուրը կուտակում է փորձ ոչ միայն իր, այլև իր ժամանակակիցների ու հետագա սերունդների համար:

-Ու այս ամենի հետ մեկտեղ ասում ես, թե ծույլ ես, միայն թե ոչ երազանքի հանդեպ: Ուրեմն՝ ինչի՞ հանդեպ:

-Ծուլությունը հաճախ ինձ օգնում է, որ ինչ-որ բան անելիս ես հեշտ ուղի գտնեմ, թե չէ՝ ալարելու եմ երկարով գնալ: Այսինքն՝ ծույլ եմ առօրյայում, ինչ-որ մանր խնդիրների դեպքում: Իսկ երազանքի հանդեպ ծույլ չեմ այնքանով, որ անընդհատ ստեղծում եմ պայմաններ, որոնք ինձ կպարտադրեն շարժվել, կստիպեն երազանքս դարձնել նպատակ ու գնալ դրա հետևից: Համալսարան ընդունվելն էլ է այդ պայմաններից. քննությունը ինձ ստիպում է, որ ինչ-որ բան անեմ, այլ հարց է, որ ես այն մեծ հաճույքով եմ անում:

-Քո խոսքով՝ ուսանող լինելը մեծագույն նվաճում է: Իսկ ի՞նչ ասել է լինել ուսանող:

-Լինել ուսանող նշանակում է լինել ցանկացած իրավիճակից ելք գտնող: Ասում են՝ երբ չի լինում ելք ու ճար, խենթերն են գտնում հնար: Այսինքն՝ նշանակում է լինել խենթ: Նշանակում է ունենալ քաջություն ու լինել երիտասարդ. ութսուն տարեկանում էլ կարող ես լինել ուսանող ու երիտասարդանալ: Եվ վերջապես, ուսանող լինել նշանակում է լինել այնպիսի հասարակության անդամ, որը հասել է այն բարձր մակարդակին, որ ստեղծել է համալսարան:

-Գիտեմ, որ մասնակցել ես նաեւ «Ամենախելացի» ծրագրին: Սա սեփական ուժերդ ստուգելու ևս մի փո՞րձ էր:

-Եվ փորձ էր, եւ ժամանց: Դա հեռուստատեսային իմ առաջին խաղն էր: Օրը՝ ապրիլի չորսը, համընկավ Ապրիլյան պատերազմին… Հենց առաջին փուլից դուրս մնացի մեկ միավորի պատճառով, ընդ որում, ես ունեի հինգ հնարավորություն այդ մեկ միավորը ձեռք բերելու, ու ոչ մեկը չստացվեց: Բայց դրանում վատ բան չեմ տեսնում. շոու էր, հետաքրքիր էր: Կարևորը՝ ձեռք բերեցի շատ ընկերներ, որոնցից միշտ կարելի է ինչ-որ բան սովորել, ու որոնց հետ հիմա էլ կապը պահում ենք:

-Ուսումնական դաշտից դուրս ի՞նչ նախասիրություններ ունես:

-Վերջերս ազատ ժամանակս տրամադրում եմ աշխարհում ամենահայտնի խաղալիքի՝ Ռուբիկի խորանարդին: Իսկ առհասարակ, սիրում եմ նվագել. ավարտել եմ Սայաթ Նովայի անվան երաժշտական դպրոցի դաշնամուրային բաժինը: Այլ հաճույք է, երբ երաժշտությունը քեզնից է դուրս գալիս: Ինչքան էլ հեղինակն ուրիշն է, այդ պահին դու ես այն ստեղծում: Դե, նաև կարդում եմ, ֆիլմեր դիտում, հեծանիվ քշում:

-Մի քանի ամսից  մեկնելու ես ծառայության, բայց ակտիվությունդ քաղաքացիական կյանքում, վստահ եմ, փորձելու ես պահել: Ի՞նչ ծրագրեր կան:

-Հեռակա ուսուցմամբ կշարունակեմ ուսումս իրավագիտության ֆակուլտետի մագիստրատուրայում, իսկ ծառայությունից հետո կսովորեմ նաև փիլիսոփայության մագիստրատուրայում, ու հավանաբար միասին էլ կավարտեմ: Կուզեմ, որ բանակում կարողանամ իմ զինվորների կյանքը հետաքրքիր դարձնել, նրանց հետ միասին հավեսով ծառայել ու լինել ընտանիք: Իհարկե, կլինեն խնդիրներ, բայց էլ ի՞նչ ընտանիք, որ չլուծի դրանք: Իսկ երբ վերադառնամ, կշարունակեմ ծառայել արդեն գիտության մեջ, հասարակական տարբեր ոլորտներում:

-Ի՞նչն է մոտիվացնում քեզ ամեն հաջորդ օրվա համար:

-Հենց հաջորդ օրը, որտեղ ես ունեմ 86400 վայրկյան՝ առավելագույնս լավ սպառելու: Մոտիվացնում է այն միտքը, որ կյանքը ֆանտաստիկ է: Ասում են հավերժական շարժիչներ չկան, բայց կյանքը հենց հավերժական շարժիչ է:

«Կյանքը շատ կարճ է տխրելու համար»

Մուշեղ Ավետիսյանը հայտնի թրեյներ է։ Նրա թրեյնինգները ուղղված են մարդկանց կյանքի բարելավմանը։ Վերջերս Իջևանում Մուշեղ Ավետիսյանը անց է կացրել անվճար թրեյնինգ, ինչը շատ ողջունելի է։ «Հաջողությունը մեր մեջ է» խորագրով թրեյնինգին հիմնականում մասնակցում էին ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղի ուսանողները։ Կարծում եմ, որ այսպիսի միջոցառումները պետք է լինեն շարունակական, քանի որ նկատելի էր, թե որքան ոգեշնչվեցին ուսանողները նրա ելույթից հետո։

Միջոցառումը շատ հաջող անցավ, ինչին նպաստեցին ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղի ուսանողներից ամենաակտիվները, որոնք կամավոր կերպով կատարել էին ողջ կազմակերպչական աշխատանքը։

Ես նույնպես մասնակցում էի թրեյնինգին։ Միջոցառումից հետո մի կարճ զրույց ունեցա Մուշեղ Ավետիսյանի հետ։

-Պարոն Ավետիսյան, կցանկանայի իմանալ, ո՞րն է եղել Ձեր առաջին հանրային ելույթը և ի՞նչ դժվարություններ եք ունեցել դրա հետ կապված։

-Ես ելույթներ սկսել եմ ունենալ համալսարաններում։ Իսկ առաջին մեծ լսարանով ելույթս եղել է նախանցած տարի «Մոսկվա» կինոթատրոնում «Ժամանակն է գործելու» խորագրով, որին մասնակցել է 500 մարդ։ Դրանից հետո ես համոզվեցի, որ հենց այդ ուղղությամբ էլ պետք է շարունակեմ։ Միակ դժվարությունը, որ ունեցել եմ, լարվածությունն էր։ Մի քանի օր առաջ նույնպես ունենցել եմ 500 հոգանոց սեմիանար, սակայն այս անգամ արդեն չկար այն լարվածությունը, որն ունեի առաջին անգամ։ Լարվածությունը հաղթահարել եմ մարդկանց հետ անկեղծ լինելով, ինչպես նաև ուրիշների վրա լավ տպավորություն թողնելու կոմպլեքսը հաղթահարելով։

-Ե՞րբ առաջին անգամ զգացիք, որ վերջապես հաջողակ եք։

-Երևի հենց իմ այդ առաջին մեծ ելույթից հետո այդ զգացումը ունեցա, երբ մարդիկ թրեյնինգից հետո մոտենում էին ինձ, շնորհակալություն հայտնում և ասում, որ այն շատ օգտակար էր իրենց համար։ Ես ինձ հաջողակ զգացի, որ կա այդպիսի մի թրեյնինգի պահանջմունք մարդկանց մոտ, և որ ես կարողացել եմ ինչ-որ չափով բավարարել այս պահանջմունքը։ Իսկ ընդհանրապես, սկսեցի ինձ հաջողակ զգալ, երբ հասկացա, թե ինչ է ինձ համար նշանակում լինել հաջողակ։ Այդ կանոնը սահմանել եմ մոտ երկու տարի առաջ և հիմա ես անընդհատ՝ ամեն րոպե, ամեն օր ինձ հաջողակ եմ զգում։

-Կա՞ որևէ խոսք, որը Ձեզ միշտ ոգեշնչում է։

-Ես իմ ուսուցիչն եմ համարում Թոմմի Ռոբինսին։ Նա ունի շատ ոգեշնչող խոսքեր, բայց կառանձնացնեմ դրանցից մեկը․ «Կյանքը շատ կարճ է տխրելու համար»։ Այսինքն՝ մենք տխրելու վրա շատ ժամանակ չպետք է կորցնենք։ Յուրաքանչյուր պահի, երբ ես զգում եմ տխրություն իմ մեջ, սա հիշելով՝ անմիջապես փոխում եմ տրամադրությունս։

-Կասե՞ք՝ Ձեզ ավելի շատ հաջողությունները, թե՞ անհաջողություններն են ուժ տվել և ոգեշնչել։

-Ես ոգեշնչվել եմ միանշանակ հաջողություններից, բայց մոտիվացվել եմ անհաջողություններից, որովհետև մոտիվացիան՝ միշտ ավելի լավը դառնալու, մեծ է եղել։ Հիմա կարող եմ ասել, որ անցել եմ անհաջողությունների փուլը, հիմա փորձում եմ զարգացնել հաջողության ձգտելու մոտիվացիան, որպեսզի կյանքի կատարելագործման ձգտումը ավելի մեծ լինի։

Մայրս նման է…

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Անվանա Բաղդասարյանը ծնվել է Մալիշկա գյուղում: 1958-ից 1968 թվականներին սովորել է Մալիշկայի թիվ 2-րդ միջնակարգ դպրոցում, ավարտելուց հետո անցել է աշխատանքի Ջերմուկի ջրերի գործարանում որպես բանվորուհի:

-Ես երկու տարի Ջերմուկի ջրերի գործարանում աշխատելուց հետո տեղափոխվեցի Գորիս՝ ուսումս շարունակելու: Մեծ ցանկություն ունեի Պատմության և Փիլիսոփայության ֆակուլտետ ընդունվելու, բայց ստացվեց այնպես, որ ընդունվեցի Գորիսի գյուղտեխնիկումը: Սովորելուն զուգընթաց գրել եմ  բանաստեղծություններ, պատմվածքներ, որոնք լույս են տեսել Եղեգնաձորի «Վերելք» թերթում:
Ավարտելով գյուղտեխնիկումը, ստացա ագրոնոմ կազմակերպչի որակավորում: Ավարտելուց հետո վերադարձա Մալիշկա, այդ ընթացքում մի քանի առաջարկ ստացա գյուղերում բրիգադիր, գյուղատնտես աշխատելու համար, սակայն ծնողներս թույլ չտվեցին:

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Անսպասելի աշխատանքի առաջարկ ստացա Եղեգնաձորի պրոֆտեխուսումնարանից: Ընդունելով առաջարկը ես աշխատանքի անցա ուսումնարանում: Եվ այսպես ութ տարի շարունակ ես դասավանդեցի ուսումնարանում: Աշխատելու տարիների ընթացքում շարունակեցի իմ ստեղծագործական գործունեությունը, «Վերելք» թերթի խմբագրությանը նյութեր, հոդվածներ էի ուղարկում տարբեր մարդկանց կյանքի, աշխատանքի և այլնի մասին:
90-ականների ցուրտ ու մութ տարիները մեծ հետք թողեցին մարդկանց կյանքի վրա: Այդ ընթացքում տրանսպորտի բացակայության պատճառով ուսանողները չէին կարողանում գալ դասերի, և այդ պատճառով խմբերը փակվեցին: Ես ցավ էի զգում՝ տեսնելով, թե ինչպես հարյուրավոր լավ սովորող երեխաներ զրկվում են սովորելու հնարավորությունից:

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Այդ տարիներին ես նույնպես կորցրի իմ աշխատանքը և սկսեցի աշխատել Մալիշկա գյուղի մեր տնամերձ հողամասում: Շատ էի սիրում ծաղիկներ մշակել, այդ իսկ պատճառով սկսեցի այգում տարբեր տեսակի ծաղիկներ աճեցնել, նաև բերքատու ծառեր տնկեցի:
Սիրում եմ գարունը իր կանաչապատ դաշտերով ու ծաղկած ծաղիկներով: Պահ է գալիս, որ մտքով նորից սկսում եմ ստեղծագործել, բայց գրի չեմ առնում:
Ես մինչ օրս շարունակում եմ մշակել մեր տնամերձ հողամասը, ամեն տարի մի քանի նոր տնկի եմ այգում ավելացնում: Եվ դեռ քանի ապրում եմ, դա ինձ համար հաճելի զբաղմունք կմնա:
Այսօր անձրև է գալիս, անձրևի կաթիլները ծառի ճյուղերից սահելով իջնում են ցած, հողը սիրում է անձրևի խոնավությունը զգալ: Ակամա հիշում եմ իմ մանկությունը, որ լի էր ուրախությամբ: Հիշում եմ իմ առաջին գրած քառատողը.

Հայրս նման է
Մի վարար գետի,
Իսկ մայրս անտես,
Փոթորկվող ծովի…

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարի Բաղդասարյանի

Հիմա ծնողներս չկան, և այդ քառատողը ոչ միայն իմ առաջին ստեղծագործությունն է եղել, այլ մինչ օրս դաջվել է իմ հիշողության ծալքերում:

syuzanna kharatyan

Շուտով կխոսեմ անգլերեն

ACCESS միկրոդրամաշնորհային ծրագիր. Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամը (COAF) և Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատունը արդեն չորրորդ անգամ են մեկնարկում Հայաստանի մարզերում անգլերենի ուսուցման այս ծրագիրը: Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամի շահառու յոթ գյուղերի 13-ից 16 տարեկան աշակերտներն ունեն հնարավորություն մասնակցելու այս ծրագրին Լեռնագոգ (Արմավիր), Արագածավան (Արագածոտն), Բենիամին (Շիրակ), Վահագնի, Եղեգնուտ, Դսեղ (Լոռի) գյուղերից: ACCESS-ը անգլերենի 2-ամյա ուսուցման ծրագիր է, հաղորդակցման մեթոդի միջոցով անգլերենի սկզբնական գիտելիքներ ունեցող աշակերտները կարողանում են ազատ շփվել անգլերենով: Անգլերենի ուսուցման ACCESS միկրոդրամաշնորհային ծրագիրը գործում է աշխարհի 80 երկրներում: «ՀՀ-ում այն գործել է 2011 թվականից՝ ԱՄՆ դեսպանատան ֆինանսավորմամբ, ծրագիրն իրագործում է Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամը»,- ինձ հետ զրույցում նշեց Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամում անգլերենի ծրագրերի համակարգող Սյուզի Խաչատրյանը:

Զրուցել եմ նաև ACCESS-ի ուսուցիչ Մարինե Միսկարյանի հետ:

-Ինչպե՞ս ընտրեցիք ձեր մասնագիտությունը: 

-Մասնագիտությունս ընտրել եմ շատ պատահական, երբ 2002 թ.-ին հանդիպեցի Ամերիկյան խաղաղության կորպուսի կամավորներին, այդ ժամանակ բավականին մեծ էի սովորելու համար՝ 23 տարեկան: Սկսել եմ սովորել կամավորների հետ, իսկ դրանից հետո շարունակել եմ խորացնել գիտելիքներս։ Շատ կամավորական աշխատանքներ եմ կատարել: Կամավոր աշխատել եմ մանկապարտեզի դաստիարակների հետ, աշխատել եմ Ամերիկյան համալսարանում, որպես կամավոր նաև աշխատել եմ Երևանի նախկին գիշերօթիկ դպրոցում: ACCESS-ի առաջին երեք ուսուցիչներից մեկն եմ:

-Քանի՞ տարի է, ինչ աշխատում եք COAF-ում։

-Ծրագրի բացման օրվանից աշխատել եմ, երբ Արմավիրում սկսվեց առաջին ACCESS ծրագիրը, այդ ժամանակ միացել եմ ծրագրին։

Զրուցել եմ նաև ACCESS-ի 2015-2017թթ.-ի շրջանավարտների հետ և հարցին, թե ինչպես էին պատկերացնում ACCESS-ը մինչ սկսելը, և ինչ եղավ հետո, նրանք պատասխանեցին այսպես.

-Երկու տարի առաջ իմ կյանքն ուրիշ էր: Չէի պատկերացնում, որ անսպասելի ու անհասկանալի կերպով կփոխվի: Անհասկանալի, որովհետև չէի պատկերացնում, թե ինչ հնարավորություն է ACCESS-ն ինձ համար ու անսպասելի, որովհետև ինձ համար անգլերեն սովորելն անհնար էր թվում, բայց մի քանի ամիս հետո, երբ հասկացա՝ ինչ է կատարվում, երբ հասկացա, որ անգլերենը շատ մեծ հնարավորություն է բոլորի համար, սկսեցի ավելի լավ սովորել: ACCESS-ն օգնեց լինել ինքնավստահ, զարգացրեց մտահորիզոնս ու ամենակարևորը՝ ACCESS-ի շնորհիվ գիրքս հաջողության հասավ: Գիրքը գրել եմ ACCESS-ում ձեռք բերած հմտությունների շնորհիվ: 2 տարի անց, կարող եմ ասել, որ այն փոխեց իմ կյանքը, ավելի մեծ ու իրական հնարավորություն տվեց SMART ապագա ունենալու համար (Սաթե Պետրոսյան, գ. Դեբեդ):

-Երբ իմացա ACCESS-ի մասին, մտածեցի, որ դա էլ կլինի սովորական դասընթաց՝ ինչպես դպրոցում, մտածում էի՝ ո՞նց ենք 2 տարվա մեջ անգլերեն սովորելու, իսկ ուսուցիչը վստահեցնում էր, որ վերջում մենք անգլերեն խոսել կիմանանք, ու քանի գնում, համոզվում էի, որ հնարավոր է սովորել: Երկու տարի անց արդեն կարողանում էի խոսել անգլերեն, բայց սկզբում չէի հավատում (Հասմիկ, Թումանյան):

-Սկզբում, երբ իմացա ACCESS-ի մասին, այն ինձ տարօրինակ ծրագիր թվաց, անգամ հիշում եմ, որ առաջին դասին չուզենալով եմ գնացել, քանի որ մտածում էի՝ ինչի՞ս է պետք անգլերենը, բայց առաջին դասից հետո կյանքս 180 աստիճանով փոխվեց: Միսս Մարինեն այնպես էր կազմակերպել մեր առաջին դասը, որ ես սիրահարվեցի անգլերենին: Սկսեցի մեծ հաճույքով և ուրախությամբ գնալ դասերին: Եվ ժամանակի հետ հասկացա, որ անգլերենը ինձ ավելի շատ է պետք, քան պատկերացնում էի (Մարուսյա Մաղաքյան, Թումանյան):

Դե ինչ, շուտով մենք էլ կսկսենք խոսել անգլերեն:

nelly chibukhchyan

Ծանոթացեք. ՀԱՊՀ ավագ դպրոց

Զրուցակիցս Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի ավագ դպրոցի տնօրենի տեղակալ Նելլի Համբարձումյանն է։ 

-Ինչքա՞ն ժամանակ է, որ ՀԱՊՀ ավագ դպրոցը կազմում է Հայաստանի կրթական համակարգի մի մասնիկը։ 

-1994 թ.-ից դպրոցը սկսել է իր գործունեությունը։ Սկզբից այն այն կցված է եղել ՀՊՃՀ-ին և կոչվել է վարժարան։ 2002 թ.-ին այն միացել է Պոլիտեխնիկական համալսարանին։ Այսինքն՝ գրեթե 24 տարի է, ինչ դպրոցը կազմում է ՀՀ կրթական համակարգի մի մասնիկը։

-Ինչո՞վ է տարբերվում ՀԱՊՀ ավագ դպրոցը այլ կրթական հաստատություններից։ 

-Ըստ իս՝ ՀԱՊՀ ավագ դպրոցը տարբերվում է այլ դպրոցներից ուսման որակով։ Բոլոր առարկաները դասավանդվում են բարձր որակով, ինչն օգնում է աշակերտներին բուհ ընդունվելիս։ Մեզ մոտ անցկացվում են խորացված մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի դասընթացներ։ Մեր դպրոցը տարբերվում է նաև իր խստությամբ, ինչը կփաստեն մեր աշակերտերը։

-Կազմակերպվո՞ւմ են ներդպրոցական կամ արտադպրոցական ծրագրեր և միջոցառումներ։ 

-Այո, կազմակերպվում են։ Մեզ համար մեծ նշանակություն ունեն օլիմպիադաները։ Այս ոլորտում մենք ունենք մեծ ձեռքբերում։ Արդեն 2 տարի շարունակ մեր դպրոցը կազմակերպում է ներվարժարանային օլիմպիադա մաթեմատիկա, ֆիզիկա առարկաներից։ Մասնակցում են հանրապետության լավագույն ֆիզմաթ թեքումով դպրոցների աշակերտները։ Մեր դպրոցը համագործակցում է «ՄԻՖԻ» (Ռուսաստանի ազգային հետազոտական միջուկային համալսարան) համալսարանի հետ։ Այս համագործակցության շնորհիվ մեր աշակերտները հնարավորություն են ստանում ուսումը շարունակելու ՌԴ-ի լավագույն բուհերից մեկում։

-Տարբեր հանրապետական մասշտաբով մրցույթներին կամ օլիմպիադաներին ՀԱՊՀ ավագ դպրոցի աշակերտներն ունենում են իրենց մասնակցությունը։ Կա՞ն լուրջ հաջողություններ։ 

-Գրեթե բոլոր առարկաներից կան քաղաքային փուլ անցած աշակերտներ։ Ամենալուրջ հաջողությունները մաթեմատիկա և ֆիզիկա առարկաներից են։ Մեծ քանակով մասնակիցներ այս տարի մաթեմատիկա առարկայից անցել են հանրապետական փուլ։ Այժմ սպասում ենք ֆիզիկայի և աստղագիտության արդյունքներին։

-ՀԱՊՀ ավագ դպրոցում կա՞ն մասնագիտական հոսքեր։ 

-Մեր դպրոցի հոսքը բնագիտամաթեմատիկական է։ Ունենք մասնագիտական ենթահոսքեր՝ ֆիզմաթ, ինժեներական, տնտեսագիտական և դիզայնի։ Այս տարանջատման շնորհիվ աշակերտները պատկերացում են կազմում պոլիտեխնիկական գիտությունների մասին։

-Ի՞նչ քննություններ են պահանջվում ընդունելության համար։ 

-Դպրոցն անվճար է, բայց ընդունելության համար պետք է հանձնել քննություններ մաթեմատիկա և ֆիզիկա առարկաներից։

-Ե՞րբ կսկսվի 2018-2019 ուսումնական տարվա ընդունելությունը։ 

-Նախապատրաստական աշխատանքներն արդեն սկսվել են։ Շուտով կկազմվի աշակերտների կամավորական խումբը, որը իր մասնակցությունը կունենա ընդունելության պրոցեսում։ Նախնական տվյալներով՝ ընդունելությունը կսկսվի հունիսի 20-ին, կավարտվի հուլիսի 15-ին։

Անցորդը

Մարտի 1-ին կկայանա պոետ, երգահան Վախթանգ Հարությունյանի մենահամերգը և թվով յոթերորդ, «Հարազատ ստվերներ» ձայնասկավառակի շնորհանդեսը: 

Ամեն ուրբաթ երեկոյան Թումանյան փողոցի գողտրիկ անկյուններից մեկում մեկ տանիքի տակ հավաքվում են տարբեր տարիքի, մասնագիտության և մտածողության տեր մարդիկ՝ ունկնդրելու բարդերին՝ երգող պոետներին: Այն ինձ համար էլ է դարձել հարազատ մի վայր: Ես արդեն հինգ տարի է, ինչ այդ ունկնդիրների շարքերում եմ: Բարդ երաժշտության հետ իմ ծանոթությունը կայացավ  Բարդերի ակումբի հիմնադիր Վախթանգ Հարությունյանի շնորհիվ, ում հետ հարցազրույցը սկսվեց հետաքրքիր հարց ու պատասխանով:

-Ո՞վ է Վախթանգ Հարությունյանը:

-Անցորդ:

-Ի՞նչն է մղում ձեզ ստեղծագործելու, կամ ի՞նչը կարող է ներշնչանքի աղբյուր դառնալ:

-Առաջինը զարմանալու հնարավորություն ունենալը, երկրորդը՝ ինձանից դուրս մղելու զգացողությունը:

-Ի՞նչ է նշանակում բարդ:

-Դա անգլիական բառ է: Բարդեր, մենեստրելներ, երգող պոետներ, աշուղներ, գուսաններ, բոլորը նույն երգող պոետի տարբեր տեսակի դրսևորումներ են: Ծագումնաբանության մեջ եկել է Անգլիայից, հետո ամրապնվել է ռուսական իրականության մեջ, հետո նոր կիրառական է դարձել մեզ մոտ: Շատ հաճախ ասում են հեղինակ-կատարղներ, երգող պոետներ:

-Նպատակ ունե՞ք արդյոք Ձեր արվեստով ինչ-որ բան փոխելու:

-Եթե արվեստը, առհասարակ, չունենա այդ առաքելությունը, արդեն իմաստ չունի: Հետևաբար, եթե այդպիսի անուն կարելի է տալ ինչ-որ մի բանի` արվեստ, ապա ինքը պիտի փոփոխություն մտցնի, իսկ իմ պարագայում, եթե ես ինչ-որ բան փորձում եմ, առաջին հերթին ինձ համար:

-Որքանո՞վ է Ձեզ համար կարևոր, թե ով է Ձեր ունկնդիրը:

-Շատ կարևոր է: Ես հայացքներ եմ որսում, տեսնում, թե ինչքանով է հասկացված այն ամենը, ինչը որ ասում եմ: Կարող եմ գտնել ամբողջ դահլիճում մեկ հոգու, որի հայացքը խաչեմ և ամբողջ համերգը նվիրեմ նրան:

-Դուք նաև հանդիսանում եք «Հուսո առագաստ» հեղինակային երգի միջազգային փառատոնի հիմնադիրը: Ի՞նչ պայմանով եք առաջնորդվում փառատոնի նախնական փուլի մասնակիցներին ընտրելիս:

-Ամեն ինչ սկսվում է նրանից, որ բանաստեղծությունը գոնե պիտի ունենա բանաստեղծական հիմք: Երիտասարդի պարագայում միգուցե այդ նիշը մի քիչ ցածր է դրվում, բայց սերմի մակարդակը այնուամենայնիվ պահպանվում է: Բանաստեղծական կալորիայի քանակը չպիտի լինի զրո և մինուս, գոնե զրոյից մի քիչ բարձր: Իսկ ինչքան ավելի բարձր, այնքան լավ: Ոչ մեկը չի ակնկալում, որ 18-ից 25 տարեկան երիտասարդը պիտի գրի խորը փիլիսոփայություն, բայց գոնե պիտի գիտակցական չափաբաժինը և բանաստեղծական ձիրքը առկա լինեն, որը խոսում է տաղանդի սերմնային վիճակի մասին:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք արվեստի այս ուղին ընտրած երիտասարդներին:

-Ես առհասարակ կարծում եմ, որ 20-25 տարեկան երիտասարդներին որպես հեղինակ-կատարող կարող ենք կոչել, բայց բարդ դեռևս ոչ: Ինքը կարող է սկսել է ստեղծագործել, բայց բարդ կոչելու համար պիտի անցնի որոշակի ապրումների միջով, պիտի առաջին հերթին ծառայելու գաղափարին հանգի, իսկ երիտասարդը հիմնականում փորձում է ծառայեցնել: Այդ աստիճանը անցնելուց հետո նա պիտի կարողանա իր ներսում հաղթահարել իր հպարտության շատ կարևոր տարրեր, հետո նոր միգուցե ինչ-որ բան սկսվի ստացվել:

Ուր բերում են մտքերդ…

Զրույց «Թեյնիկ» անտիսրճարանի հիմնադիր Ավետիս Եգանյանի հետ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Վանաձորցի երիտասարդները գրեթե միշտ զբաղմունքի պակաս են ունեցել: Այսինքն, ազատ ժամանակը հետաքրքիր կազմակերպելու համար հնարավորությունները չափազանց քիչ էին: Գիտե՞ք, մենք շատ երկար ժամանակ ինչ-որ փոփոխությունների էինք սպասում: Եվ մոտ մեկ տարի առաջ երկու երիտասարդ Վանաձոր բերեցին «Թեյնիկ» կոչվող փոփոխությունը:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ինչպե՞ս առաջացավ անտիսրճարան ստեղծելու գաղափարը:

-Ի սկզբանե այս ֆորմատին ծանոթացել եմ մոտ չորս տարի առաջ` Ուկրաինայում և Բելառուսիայում: Երբ վերադարձա Հայաստան, պարզեցի, որ Երևանում էլ են արդեն այդ ֆորմատով աշխատում: Ու մտածում էի, որ լավ կլիներ, եթե Վանաձորում էլ անտիսրճարաններ լինեին: Ժամանակի ընթացքում իմ ու ըկներոջս՝ Դավիթի մոտ այս գաղափարը ավելի էր հասունանում: Մենք երկուսս էլ աշխատում էինք, բայց չէինք կարողանում, կոպիտ ասած, տեղում նստել: Եվ արդյունքում վերջնականապես որոշեցինք, որ պետք է սրճարան բացենք: Ճիշտն ասած, չէինք ցանկանում անել մի բան, ինչը  արդեն կար քաղաքում: Մենք ցանկանում էինք ներմուծել նորը: Այնպիսի վայր, որը դուրս կգար արդեն ավանդական դարձած սահմաններից:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ի՞նչ պատմություն ունի սրճարանի անվանումը:

-Իրականում «Թեյնիկ» անվան հետ կապված կոնկրետ պատմություն չկա: Մենք մեր առջև ունեինք ընդամենը մեկ պահանջ, որ անվանումը պետք է հայերեն լինի: Բացի այդ, այն նաև սրճարանի կահավորանքին պետք է համապատասխաներ: Մի քանի տարբերակ ունեինք, դրանցից մեկը «Անձրևանոց»-ն էր, որը ինչպես հասկացաք, Վանաձորի անձրևների քաղաք լինելուն էր վերաբերվում: Բայց անձրևանոցը երկար էր, ու դժվար թե տարածում գտներ, իսկ Թեյնիկը կարճ էր և սրճարանի բնույթին ավելի համապատասխան:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Իսկ ինչպե՞ս սկսեցիք բացման աշխատանքները:

-Դե առաջին հերթին տարածքի ընտրությունն էր: Ես ու Դավիթը երկար ժամանակ էինք մտածում, թե որտե՞ղ ավելի հարմար կլինի և արդյունքում կանգնեցինք Քաղաքային այգու հարևանությամբ գտնվող այս տարածքի վրա: Տարածքը  բարձիթողի վիճակում էր, և բավականին շատ աշխատանք ենք արել այն կարգի բերելու համար: Ինչ վերաբերում է կահավորմանը՝ մենք ամեն ինչ արել ենք մեր ձեռքերով և ամեն օր ինչ-որ նոր փոփոխություն ենք անում ինտերիերի  մեջ: Փորձում ենք համադրել գեղեցիկը հարմարավետի հետ: Սրճարանի բացումը անընդհատ հետաձգվում էր ֆինանսկան և այլ խնդիրների պատճառով, բայց ի վերջո որոշեցինք էլ չձգձգել, և հունիսի 4-ին «Թեյնիկ»-ը պաշտոնապես սկսեց իր աշխատանքը:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ինչո՞վ է «Թեյնիկը» առանձնանում այլ վայրերից, ինչո՞վ է գրավում մարդկանց:

-Նախ և առաջ նրանով, որ մատչելի է: Առաջին հայացքից հնարավոր է թանկ թվա, բայց իրականում դու 2 ժամվա համար վճարում ես 500 դրամ և ունենում անսահմանափակ օգտվելու հնարավորություն: Իսկ հետո այստեղ հարմարավետ մթնոլորտ է, որը  թույլ է տալիս լիցքաթափվել և հաճելի ժամանակ անցկացնել: Դրա համար կա գրեթե ամեն ինչ՝ երաժշտություն, գրականություն, սեղանի տարբեր խաղեր, երաժշտական գործիքներ՝ նվագել ցանկացողների համար:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Կա՞ն արդյոք նոր  գաղափարներ, որոնք մոտ ապագայում պատրաստվում եք իրագործել:

-Հիմա փորձում ենք հաճախակի կինոդիտումներ կազմակերպել: Մոտ շրջանում անգլերենի ակումբ կունենանք: Մենք չենք սովորեցնելու զրոյից անգլերեն, ուղղակի փորձելու ենք քիչ թե շատ անգլերեն իմացողների որոշ հմտություններ զարգացնել: Չեմ ուզում բացել բոլոր փակագծերը, բայց նախատեսում ենք ամառային սեզոններին օգտագործել նաև դրսի տարածքը, փորձելով հետաքրքիր լուծումներ տալ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ի՞նչ ծրագրեր եք իրականացնում հիմա, համագործակցո՞ւմ եք այլ կառույցների հետ:

-Հիմա ամեն շաբաթ օր  «Մաֆիա» ենք խաղում: Առաջ այլ սեղանի խաղեր էլ էինք խաղում, բայց «Մաֆիա»-ն միակ խաղն է, որ ժամանակի ընթացքում չի հոգնեցնում: Վերջերս անվճար կիթառի դասեր են լինում: Ունենում ենք նաև սեմինարներ: Նախորդ շաբաթ հյուրընկալել էինք Սամվել Գևորգյանին, ով «Քո սեփական բիզնեսը» գրքի հեղինակն է: Կազմակերպում ենք նաև ցուցահանդեսներ, երաժշտական երեկոներ: Նկարները, որոնք հիմա զարդարում են «Թեյնիկ»-ի պատերը, այստեղ կազմակերպված ցուցահանդեսներից են մնացել: Հիմա համագործակցում ենք Երևանի «Team Time» անտիսրճարանի հետ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ի՞նչ հետաքրքրությունների տեր մարդկանց է ավելի շատ գրավում «Թեյնիկ»-ը:

-Կարծում եմ մենք ավելի շատ հետաքրքրում ենք այն մարդկանց,  ովքեր փնտրում են վայր, որտեղ կարող են ավելի շատ բան սովորել: Մենք բնականաբար այն մասսայի համար չենք, որը կոպիտ ասած, հետաքրքրություն է տեսնում միայն Տիգրան Մեծ փողոցով այս ու այն կողմ անելու մեջ: Փորձը ցույց է տալիս, որ մեր հիմնական հաճախորդները 15-27 տարեկան ակտիվ գործունեությամբ զբաղվող մարդիկ են: Մենք արդեն ունենք հիմնական հաճախորդներ, ովքեր պարբերաբար մասնակցում են մեր միջոցառումներին և աջակցում մեզ, տարածելով «Թեյնիկ»-ը իրենց ընկերների շրջանում:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

«Թեյնիկ» մտնելիս առաջին բանը, որ տեսնում ես, դա «Ուր տանում են մտքերդ» գրությունն է պատի վրա, և իրոք «Թեյնիկ»-ը վանաձորցիներիս  համար դարձել է մի վայր, որտեղ տանում են մեզ մեր մտքերը, վա՛յր, ուր գնում ենք և չենք ուզում էլ հեռանալ: Նման փոփոխությունները ստիպում են մեր քաղաքին շարժվել ժամանակի հետ և նայել առաջ:

Տիգրանը

Հարցազրույց Ֆիզմաթ դպրոցի աշակերտ Տիգրան Գրիգորյանի հետ

-Տիգրան, ինչպե՞ս եղավ, որ հայտ ներկայացրիր Ֆիզմաթ դպրոց:

-Երբեք չեմ մտածել այդտեղ ընդունվելու մասին, երբ իմացա այդ դպրոցի մասին, պատմության մասին, հասկացա, որ դա այն տեղն է, որտեղ կցանկանամ սովորել և սկսեցի աշխատել ինձ վրա:

-Ի՞նչ հույսեր կային, որ կնդունվես դպրոց, չէ՞ որ Ջերմուկում առաջինն էիր, որ հայտ ներկայացրեց դպրոց և ընդունվեցիր:

-Դե, այդ դպրոցի մասին ես լսել էի, որ հիմնականում այդ դպրոցից են գնում միջազային օլիմպիադաների: Իսկ ես մեծ հույսեր ունեմ մասնակցելու միջազգային օլիմպիադաներին:

-Ի՞նչ զգացիր այն պահին, երբ համացանցում տեսար քննության արդյունքները:

-Արդյունքները տեղադրվեցին 29:06:2017 00:05 րոպեին, իսկ այդ օրը իմ ծննդյան օրն էր: Կարճ ասած, ինձ համար կրկնակի տոն դարձավ: Միանգամից այդ ցուցակը նկարեցի և տեղադրեցի համացանցում, և իմ հարազատներն ուրախացան ինձ հետ հավասարաչափ

- Դժվար չէ՞ սովորել այդ դպրոցում և միաժամանակ հեռու գտնվել ընտանիքից:

-Ես շատ եմ սիրում Երևան քաղաքը: Այստեղ սովորելը շատ բարդ է, բայց և միաժամանակ, հետաքրքիր ու նոր փորձություններով լի: Դե, այս դպրոցում սովորելը նման չէ Ջերմուկում սովորելու տարիներին: Ճիշտ է, հեշտ չէ այստեղ սովորելը, բայց ես փորձում եմ մաքսիմալ յուրացնել այստեղի տված գիտելիքները: Իհարկե դժվար է, նամանավանդ առաջին երկու ամիսներին:

-Կպատմե՞ս ինչպես է անցնում առօրյադ դպրոցում

- Իմ առօրյան շատ հագեցած է: Առավոտյան դպրոց եմ գնում ինչպես բոլորը, դասերից հետո հաճախում եմ օլիմպիական խմբակների, որոնցից մեծ գիտելիքներ եմ ստանում, ընկերներով վերադառնում ենք Ֆիզմաթ դպրոցի հանրակացարան, իսկ հանրակացարանի կյանքն ավելի հագեցած է, քան ես կարծում էի: Ընկերներով դասերին ենք պատրաստվում, որևէ մեկս եթե հարց է ունենում, ոչ թէ սպասում ենք հաջորդ օրվան, այլ հարցնում ենք իրարից:

-Տիգրան, շաբաթ, կիրակի օրերին գալի՞ս ես Ջերմուկ, թե՞ մնում ես Երևանում:

-Լինում են այնպիսի օրեր, որ գալիս եմ Ջերմուկ, այցելում ընտանիքիս անդամներին ու հարազատներիս, բայց և լինում են այնպիսի օրեր, որ շատ ծանրաբեռնված եմ լինում դասերով, մնում եմ Երևանում:

-Դպրոցն ավարտելուց հետո ի՞նչ նպատակներ ունես:

-Առայժմ հստակ չեմ որոշել, թե որտեղ եմ ընդունվելու: Հիմա ուսումնասիրում եմ տնտեսագիտություն և ծրագրավորում, փորձում եմ հասկանալ՝ որն է ինձ ավելի հոգեհարազատ: Բայց առայժմ աշխատում եմ ինձ վրա, որպեսզի մասնակցեմ օլիմպիադաների: