aneta baghdasaryan

Միջքննական

5,4,3,2,1… Վառվեց կանաչը։ Երկու քայլով անցա նեղլիկ փողոցը, որը դեպի տուն էր տանում։ Ցեխոտելով կոշիկներս քայլում էի փողոցով, որը դեռ առավոտյան ծածկված էր փափուկ ձյան հաստ շերտով։ Երբ ժամեր առաջ գնում էի համալսարան, թարթիչներիս վրա հավաքելով ձյան փաթիլները, ուրախ էի, որ գնում եմ այս տարվա վերջին քննությունը հանձնելու։ Էլ ֆրանսերենի բանավորից մեկ օր առաջ թեմաները պարապելու փոխարեն Oպտիմիզացիայի մեթոդներ և կանխատեսումներ առարկայի խնդիրները չէի լուծի, տոմսը քաշելուց չէի աղոթի, որ «écologie» թեման ընկնի։ Էլ ամբողջ օրը չէի նստելու համակարգչի դիմաց խենթի պես նույն խնդիրը անընդհատ լուծելով, որովհետև դասախոսի ու քո «սոլվերները» տարբեր թիվ են ստանում, որպես նույն խնդրի պատասխան։

Ուրախ էի, որ էլ ստիպված չեմ լինի արթնանալ առավոտյան մի ժամի, որ դեռ առավոտ էլ չես կարող համարել․ դրսում մութ է, իսկ տան միակ արթուն մարդը դու ես՝ խղճուկ ուսանող, ով, մոռանալով սեղանին դրված թեյի մասին, իրեն դուրս է նետում տանից, որ չուշանա։ Արթնացել էի պլանավորածից ուշ, բավականին ուշ և համարյա վազում էի մութ փողոցով, ուր միայն ես էի և մի շեկ կատու։ Ամբողջ շաբաթ համակարգչի էկրանին նայելուց կարմրած աչքերդ հազիվ բաց պահելով նստում եմ տրոլեյբուս, որտեղ տաք օդից քունս ավելի ու ավելի է տանում։ Հասնում կանգառ ու տեսնում ինձ այնտեղ սպասող կարմրաչյա մեկին։ Շնչակտուր բարձրանում վեցերորդ հարկ, վերարկուն հանում ու մտնում եմ լսարան։

Համակարգիչս անջատվեց հենց քննության սկզբում (բարեբախտաբար) և նորից միանալու նշույլ անգամ չկար։ Տեղափոխվելով մեկ ուրիշ համակարգչի մոտ՝ սկսեցի նորից հավաքել խնդրի տվյալները «էկզելի» վանդակների մեջ, հնարավորինս ուշադիր, որ վերջում աննորմալ պատասխան ստանալուց հետո չընկնեմ նորից ամբողջը ստուգեմ ու հասկանամ, որ ոչ թե բանաձև եմ մոռացել, այլ ուղղակի թերթիկից թիվ արտագրել չգիտեմ։ Խնդրի պահանջը կարդալիս հիշում եմ թեստի պարունակության մասին ընկերներիս կանխատեսումները․ «Հաստատ մուլտիպլիկատիվ ա լինելու, ցիկլի երկարությունն էլ` զույգ»։

Ուրախ էի, որ էլ չէի բացելու այդ թեստն ու տեսնելու, որ խնդրի վերջին կետը լուծված է, և ինձնից պահանջվում է «ընդամենը» այն մեկնաբանել։ Չեմ ասի, որ կազմեցի ֆրանսերենով երբևէ կազմած լավագույն նախադասություններիցս մեկը, բայց ուրախ եմ, որ դա էլ ավարտվեց։ Ուրախ եմ որ էլ երազում ձևաթուղթ չեմ լրացնի, որ անիմաստ չեմ գոռգռա տնեցիների վրա, որոնց՝ կողքի սենյակում զրուցելն ինձ խանգարում էր կենտրոնանալ Կոբ Դուգլասի խնդրի վրա։

Կարծես թե ավանդույթ է դարձել հետքննականեր գրելը, չնայած այս անգամ այդքան էլ հետքննական չի։ Ավելի շատ միջքննական ստացվեց։

Դե, հունվարից էլ արդեն լեկցիոն նյութեր հայթայթելով ու դրանք սերտաճելով, նոր ուժերով կշարունակենք մեր քննական մարաթոնը։ Հուսամ, սա կլինի միակ տարին, երբ չմասնակցեցի ամանորյա տոնածառի զարդարմանը։

Խառը օրագիր

Շնորհավորում եմ բոլորիդ Ամանորը ու ցանկանում, որ երբեք հարազատներից հեռու չանցկացնեք էս հրաշքներով լի տոնը: Ձեզ անկեղծ լավագույնն եմ մաղթում: Հիմա ուզում եմ Ամանորի, հունվարի մեկի ու չափազանց կարևորի մասին խոսել:
Հեռու-հեռավոր 2010թ – ցայսօր

Միլուշին վաղուց գիտեի, որովհետև մեր ու իրենց տունը բավականին մոտ էին ու փողոցներում, խանութներում տեսել էի, էդպես գիտեինք իրար, բայց պաշտոնապես ծանոթացա 6-րդ դասարանում, երբ դպրոցս փոխեցի ու տեղափոխվեցի նոր միջավայր: Սկզբում էդպես մտերիմ չէինք, հետո ժամանակի հետ գտանք իրար ու որոշեցինք երբեք չթողնել: Արագ ընկերացանք, որովհետև շատ բան էր կապում. երաժշտական ճաշակ, նախասիրություններ, առհասարակ ճաշակ, երազանքներ ու մտքներովդ էլ ինչ անցնի: Տարիների ընթացքում շատ բաների միջով ենք անցել, անկումներ ենք ունեցել, բայց ավելի շատ վերելքներ ենք ունեցել: Ես օգնության կարիքի դեպքում առաջինը Միլուշին եմ դիմել՝ վստահ լինելով, որ օգնելու է ու ինձ մոտ ստացվելու է: Ուրախ առիթներս սիրով կիսել եմ հետը: Տխուրների ժամանակ զանգել, լացելով վազել իրենց տուն, որ գրկի ու ասի մեր ամենասիրելի արտահայտությունը. «Ավելի վատ կարող էր լինել»: Երկար-բարակ չպատմեմ, բայց Միլուշն ինձ համար միայն ընկերուհի չի, քույր ա, հոգի ա, հարազատ ա:

 

2010թ. – 2018թ. գարուն
7-8 տարի կլինի, ինչ գիտենք, որ հնարավոր է մի օր գա, որ Միլուշենք ընտանիքով մեկնեն Ֆրանսիա: Մի էդքան տարի ամեն անգամ ուրախանում էինք՝ մտածելով՝ ջան, էս տարի էլ չգնացին: Ու ամեն անգամ, երբ մի առիթով հիշեցնում էր էդ գնալու հնարավորությունը, ինձ անասելի հեռու էր թվում էդ ամենը ու էնքան անիրական: Ու երանի էդպես էլ մնար…

 

2018թ. ամառ
-Լիդ, դեսպանատնից կանչել են:

2018թ. ամառ

Մի օր Միլուշը պատմեց, որ Երևանում պիտի գնան ֆրանսերեն պարապելու: Հետո ամեն օր գալիս ու պատմում էր՝ ինչ սովորեց, ոնց անցավ պարապմունքը: Իմացա, թե ինչքան դժվար են բայերի ժամանակաձևերը ու թվականները, մի երկու բառ սովորեցի: Ուրախացանք, տխրեցինք, էլի ուրախացանք, որովհետև գիտեինք, որ հետո դեռ տխրելու առիթ ու ժամանակ կլինի:

2018թ. օգոստոս
- Լիդ, անձնագիր ենք ստացել:

2018թ. սեպտեմբեր

-Գնամ Ժող, թղթերս կարգավորեմ, մի քանի բան ա մնացել գնելու, մտնեմ տատիկենց տանից բան կա վերցնելու, խառն ենք, բայց հա, կգամ ձեր տուն էդ օրը:

2018թ. սեպտեմբերի 30

Կիրակի օր: Ոչ աշխատանքային:
Գնացի Միլուշենց տուն:
- Ի՞նչ կա օգնելու, անելու:
- Արի գնանք պատշգամբ, հեսա մի բան կխմենք:
Պատշգամբում նստած խոսում էինք խառը ամեն ինչից: Անընդհատ ասելով՝ գնամ, տեսնեմ՝ ներսում ինչ են անում, իմանամ ինչ կա օգնելու, բա էլ ինչ մնաց ,ու սենց խառը արտահայտություններով մեզ զբաղեցնելով:
- Համալսարանում դասս 2:30 ա սկսվում, առաջին ժամ չեմ գնա, հետո արաբերեն ա, կգնամ, կհասնեմ:
- Բա նորմա՞լ ա, որ առաջին ժամ չգնաս:
- Խելա՞ռ ես, հարմարը որն ա:

….
- Լավ դե, Միլ, ուշ ա արդեն, գնամ, վաղը կհանդիպենք, անպայման,- պինդ գրկում ենք իրար:

2018թ. հոկտեմբերի 1
Երկուշաբթի: Աշխատանքային: Շաբաթվա ամենաչստացված ու չսիրված օրը:
Ցերեկը դասի եմ, որովհետև 2-րդ հերթ եմ: Առաջին ժամը չգնացի, որովհետև Միլուշենց թռիչքը դրանից առաջ էր: Ու Միլուշենց ընտանիքից շուտ էի հասել օդանավակայան: Հիշում եմ, որ օդանավակայանում քննարկում էինք ու մտածում, թե, գրողը տանի, տեսնես ով ու ինչի ա մտածել էսքան տխուր բաժանումների օդանավակայանի անունը «Զվարթնոց» դնել, թե ինչն ա զվարթ, ինչը, ինչը, գրողը տանի: Հետո բոլորիս, բայց առաջինը ինձ հանգստացնելու համար ասացի՝ հա, գուցե ուրախ վերադարձների համար: Միլուշին երկար գրկում ենք, երկար, շատ երկար: Գնում եմ ընտանիքին գրկելու` հաջող անելու: Ու էդտեղ, Միլուշի մամայի՝ Լիդա ջան, իմ աղջիկ, բառերի վրա էլ չեմ դիմանում: Զգում եմ, թե աչքերս ու կոկորդս ոնց են լցվում շատ արագ: Էլ չեմ էլ կարողանում ինձ զսպել, ու տանը տատիս ասած խոսքերը էն մասին, որ «քիչ կլացեք, էդ երեխեն շատ չնեղվի գոնե», մոռանում եմ արդեն: Ցավոք, մոռանում եմ: Գնացին: Գնում եմ դասի, որովհետև գիտեմ, եթե հետ գամ տուն, ավելի վատ եմ լինելու: Եթե հետ գամ տուն, ավելի շատ եմ նեղվելու: Եթե հետ գամ տուն, չէ, որոշում եմ հետ չգնալ տուն անմիջապես: Գնացին, ախր, իրոք գնացին:

2018թ. հոկտեմբերի 1 – ցայսօր

Էնպես դժվար է արթնանալ ու գիտակցել, որ էստեղ չեն: Դժվար է ՀՊՏՀ-ի կողքով քայլել ու չզանգել Միլուշին, դժվար է Եղվարդի գազելից իջնել ու օրվա բոցի մասին չպատմել Միլուշին հեռախոսով, դժվար է առավոտյան չսպասել, որ գա` միասին գնաք մի տեղ, դժվար է, անկեղծ դժվար է: Երեք ամիս անցել է արդեն, բայց ես դեռ չեմ համակերպվել:

2019թ. հունվարի 1

Երեքշաբթի: Տոն: Ամանոր: Երևի ամենատխուր հունվարի 1-ը: Առաջին հունվարի 1-ն է առանց Միլուշի: Էդպիսի չգրված օրենք ունեինք, որ ամեն տարի հունվարի 1-ին կամ իրենց տանն ենք հավաքվում, կամ՝ մեր: Իսկ էս տարի դատարկ է: Դատարկ, ինչպես բոլոր օրերը առանց Միլուշի:
Էս տարվա Ամանորի հրաշքը պակասել է ինձ մոտ, ու ես մի քիչ այսահարվել եմ: Կարոտել եմ Միլուշին, իր մամային, պապային, երկու քույրերին:

Շնորհավորում եմ բոլորիս Նոր տարին:

Shushan nersisyan

Կեսգիշերի մեր հեքիաթը

Տարվա վերջին կեսգիշերից մի քանի ժամ առաջ, երբ մութը գերիշխող դառնա, մեր թաղի այն հատվածում, որտեղ տարեվերջյան կեսգիշերին երազանքներ էին պահվում, ոչի՜նչ տեղի չի ունենալու:

Սրանից դեռ տարիներ առաջ տարվա վերջին կեսգիշերը մեր թաղում վեր էր ածվում իսկական տոնակատարության, տոն, որ չես գտնի օրացույցներում, նոթատետրերում, տոն, որի մասին ոչ մի տեղ ոչ մի հիշատակություն չկա, բայց քանի որ այն ամրագրված էր մեր հիշողություններում, ուրեմն այն պիտի կատարվեր:

Անվադողեր վառելու գեղեցիկ արարողությունը դարձել էր ավանդական…

Թաղի տղաները իրենց նկուղներից երկու-երկու դուրս էին բերում ողջ տարվա հավաքած անվադողերը (չգիտեինք՝ ոնց էին էդքանը հավաքում, իրենց ասելով՝ դա մի բարդ ու հետաքրքիր գործընթաց էր, մեզ՝ անհասկանալի) ու տանում այնտեղ, որտեղ հիմա արտասովոր ոչինչ տեղի չի ունենալու: Մենք անվադողերը տեղ հասցնելու գործընթացին հետևում էինք պատուհաններից կամ էլ ծայրահեղ դեպքում ամանորյա գնումներից ինչ-որ բան պակասած էր լինում, և մենք մոտակա խանութ գնալու ճանապարհին հանդիպում էինք նրանց:

Տղաներից ոմանք գլորում էին, նրանք, որոնք զգում էին իրենց հավանած աղջիկների հայացքը պատուհաններից, կամ որոնց աչքի առաջ պատահաբար հայտնվում էին այդ նույն աղջիկները, միայնակ գրկում էին անվադողն ու հերոսաբար տանում, ինչը գրեթե անհնար է, եթե չունես հսկային հատուկ տվյալներ: Դա լինում էր իրենց կողմից այդ օրվա միակ տեղ հասցրած անվադողն ու միաժամանակ միակ հերոսությունը: Ուրիշները, որ ավելի համեստ էին, հատկապես, որ հավանած աղջիկ էլ չունեին, տանում էին անվադողերը մի քանի անգամով՝ չհրաժարվելով նույնիսկ առաջարկվող օգնություններից: Ոմանք էլ տեղափոխելու արարողությանը մասնակցում էին դիտորդի կարգավիճակով, բայց որ իրենց հարցնեին, իրենք ահագին գործ էին արել. նրանք մի քիչ պարծենկոտ ու մի քիչ էլ ինքնահավան տղաներն էին, որոնք սակայն ամեն վայրկյան պատրաստ էին կյանք տալու իրենց ընկերների համար:

Հերթը հասնում էր բուրգին: Ու քանի որ այդտեղ հավանած աղջիկներ չկային, ու տղաները միմյանց աչքերում հերոսանալու կարիք կարծես թե չունեին, մի մարդու պես իրար օգնելով անվադողերից բուրգ էին կառուցում: Այնպիսի բուրգեր, ինչպիսին նրանք էին կառուցում, հանդիպում են միայն հեքիաթներում, որոնց հերոսները հսկաներ են:

Երբ հերթը հասնում էր կախարդական հեղուկին, որ պիտի ազդարարեր ամենագեղեցիկ պահի սկիզբը, այն այդտեղ հայտնվում էր անհասկանալի կերպով, չէր իմացվում՝ ով ու երբ հասցրեց բերել:

Սա ծիսակատարություն էր՝ իսկակա՜ն, առեղծվածայի՜ն…

Երևում էր առաջին բոցը, հետո՝ երկրորդը, երրորդը, ու հետո հաշվելը դառնում էր անհնար: Սկսվում էր խրախճանքը: Սա նման էր հեթանոս աստվածների խրախճանքներին, սա մի քիչ ավելին էր քան այդ խրախճանքները: Կայծերը շատանում էին, երկինք էին բարձրանում՝ ավելացնելու աստղերի թիվը:

Դե իհարկե, մենք դրան չէինք մասնակցում, դա տղայական գործ էր, դա մեր տեղը չէր, մեզ չէր կարելի, բայց նրանք վստահ էին, որ մենք մեր պատուհաններից հետևում ենք ծիսակատարությանը: Դրա համար էլ կրակը գնալով թեժանում էր, բարձրանում, որ բոլորիս տներից երևա: Իսկ անվադողերը վառվում էին: Նրանք ճիշտ էին, մենք գիտեինք՝ ինչով պիտի ավարտվի տարվա վերջին կեսգիշերը, դրա համար բոլոր գործերն անում էինք նախօրոք, կամ թողնում ամենափրկիչ մայրիկներին ու հայտնվում պատուհանագոգերին: Անվադողերը վերջանալու միտք չունեին, մեկին հաջորդում էր մյուսը, իսկ երբ թվում էր՝ ուր որ է կվերջանան, կրակի ճիրաններում էին հայտնվում նորերը, նախորդներից ավելի սև, ավելի մեծ…

Այդ ամենն այնքան գեղեցիկ էր: Ու մեզ ոչինչ անել չէր մնում, քան երազանքներ պահել ու բոցերի հետ երկինք ուղարկել: Թե մեզնից քանիսի՜ երազանքը համընկավ, ո՜ւմ երազանքը երկինք հասավ, ո՜ւմը մնաց կիսաճամփին, ոչ ոք այդպես էլ չիմացավ: Թե ի՜նչ էին խոսում կրակի շուրջը հավաքված տղաները, ինչո՜ւ էին ծիծաղում, ինչի՜ մասին էին մտածում ու ի՜նչ երազանքներ էին պահում, այդ էլ ոչ ոք չիմացավ: Նրանք ժպտում էին, երբեմն ծիծաղում կրակի բոցերի ներքո, իսկ մենք երազում էինք պատուհանագոգերին նստած, ու դա նմանվում էր ֆիլմերի վերջին դանդաղեցված հատվածներին, երբ բոլորը համերաշխ են ու երջանիկ…

Երբ կրակն սկսում էր աստիճանաբար թուլանալ, տղաները ցրվում էին, իսկ մենք հետ էինք քաշվում պատուհաններից, որովհետև կեսգիշերին րոպեներ էին մնում: Նոր տարին ազդարարող զանգերի հետ մենք նորից երազանքներ էինք պահելու, ճիշտ նույն երազանքները, ինչ րոպեներ առաջ էինք պահել լուսամուտների մոտ ու անվադողերի կրակների ներքո՝ անվերապահորեն հավատալով դրանց կատարմանը:

Դա մեր հեքիաթն էր, տարվա վերջին գիշերվա հեքիաթը, ամենաիսկական հեքիաթն աշխարհում: Շենքերում բոլոր արթուն էին…

Տարվա վերջին կեսգիշերից մի քանի ժամ առաջ, երբ մութը գերիշխող դառնա, մեր թաղի այն հատվածում, որտեղ հրաշքներ էին կատարվում, ոչինչ տեղի չի ունենալու:

anahit baghshetsyan

Ընդամենը մեկ պտույտ

Ըհըն։ Ոնց որ թե ամեն ինչ հասցրել ենք։ Կարելի է հանգիստ ու խորը շունչ քաշել։ Վերջապես ամանորյա լարվածությունը դուրս է գալիս մեր տանից։

Մտածում եմ, որ եթե երկու այլմոլորակայիններ միասին ինչ-որ անհայտ գալակտիկայի անհայտ երկնային մարմնից հեռադիտակով նայեին Երկրին` մեզ բոլորիս խելագարված կհամարեին։ Միասին կխոսեին ու չէին հասկանա, թե ինչու է 7 միլիարդից ավել մարդ ուրախանում այն փաստից, որ Երկիրը մի պտույտ է կատարել Արեգակի շուրջը։ Հերիք չէ ուրախանում են, մի հատ էլ սեղան են գցում, երգում, պարում, իրար նվերներ նվիրում ու վերջում էլ բողոքում, որ շատ ծախսատար էր այդ ամենը։

Բայց դե այդ երկու արարածներին դժվար կլիներ բացատրել, որ այդ մեկ պտույտը բոլորի կյանքում շատ նշանակալից է եղել։ Նրանք հաստատ չեն իմանա, որ այս տարի Հայաստանում հեղափոխություն է եղել, այն էլ Թավշյա։ Բացի պատմական հեղափոխությունից նաև պատմական ու հեքիաթային հարսանիք է եղել Անգլիայի թագավորական ընտանիքում։ Հա՜, ամենակարևորը մոռացա․ առաջին Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնությունն էր, որին հետևել եմ։ Դե, տեխնոլոգիաներն էլ ահագին զարգացել են։ Բոստոնում ստեղծվել է վազող ռոբոտ, Apple-ը սպառողին է հանձնել իր նորագույն ապրանքները՝ ավելի մեծ էկրանով, ավելի վառ գունային գամմայով։ Ճապոնիայում էլ ինչ-որ ռոբոտ իր թեկնածությունն էր առաջադրել ընտրություններին ու 4000 քվե հավաքել։ Կալիֆորնիայում հրդեհներ են եղել, վառվել են հազարավոր բնակավայրեր։ Ցավոք սրտի, պտույտի ընթացքում Սթիվեն Հոկինգը մահացել է։

Բայց հավանականությունը, որ այդ երկու արարածներն իրենց բանն ու գործը թողած ինձ կլսեն, ձգտում է զրոյի։ Դրա համար ես ինքս ինձ կպատմեմ այս տարվա նվաճումները ու ինքս ինձ կուրախանամ։ Հետո կհիշեմ, որ այս տարի իմ կյանքն էլ հետաքրքիր շրջադարձներ է ունեցել, կժպտամ ու նոր պտույտին կպատրաստվեմ։

Ինչ արած, մի բան ձեռնարկենք մյուս տարվա պտույտի ընթացքում, որ  մոտիկից պատմեմ այսքան բանը երկու զարմացած այլմոլորակայիններին։

anahit aharonyan

2019, սպասում եմ քեզ

Եվ այսպես, 2018 թվականը մոտեցավ իր տրամաբանական ավարտին: Մինչդեռ մեր տանը իսկական ամանորյա իրարանցում է, բոլորը զբաղված են, փորձեմ կտրվել առօրյա բոլոր խնդիրներից և ինչքան հնարավոր է կարճ ամփոփել այս տարին (ինչպես անում եմ ամեն տարի):

2018-ը տարի էր, որը լի էր տարատեսակ հաջողություններով և ձախողումներով: Նախևառաջ ինձ տրվեց մի մեծ հնարավորություն ինքս ինձ բացահայտելու մի այլ, շատ տարբերվող կողմից: Ես այս 365 օրվա ընթացքում այնքան փոխվեցի, որ չեմ էլ կարող նկարագրել: Իմ ներքին փոփոխությունների վրա ազդել են նաև որոշակի իրադարձություններ և մարդիկ, ում ես անսահման շնորհակալ եմ: Նախկին ամաչկոտ, ինքնամփոփ, կոմպլեքսներով լի Անահիտից գրեթե ոչինչ չի մնացել: Հիմա կա ինքնավստահ (ընկալեք այս բառը իր դրական կողմից), պոզիտիվ, միշտ զվարթ, աշխատասեր և պատրաստակամ Անահիտը, ով դեռ շատ պատնեշներ պետք է հաղթահարի:

2018-ին ես շատ բաներ առաջին անգամ փորձեցի անել: Ես առաջին անգամ կամավոր աշխատեցի, առաջին անգամ երեխաների հետ աշխատեցի և հասկացա, որ ուսուցչի աշխատանքը ամենադժվարն է: Ես առաջին անգամ մասնակցեցի միջազգային ճամբարի և ուղիղ երկու շաբաթ օտար երկրում ապրեցի և աշխատեցի 100-ից ավելի մարդկանց հետ: Թավշյա հեղափոխության օրերին արթնացավ իմ քաղաքական գիտակցությունը, ես սկսեցի հետաքրրվել քաղաքականությամբ(ինչը մի քանի տարի առաջ ուղղակի անհավանական էր):
Հենց այդ իրադարձությունից հետո ես մեկնարկեցի իմ սեփական, «ներքին հեղափոխությունը»` ընդդեմ իմ բոլոր վախերի, թույլ կողմերի և անիմաստ սովորությունների: Հենց 2018-ին ես արեցի իմ առաջին քայլերը դեպի իմ կյանքի ամենամեծ նպատակը, որը արդեն 95%-ով իրականություն է: Ես հասկացա, թե ինչի համար եմ ապրում, թե ինչի համար ես գոյություն ունեմ, ես գտա շատ հարցերի պատասխաններ, որոնք երկար ժամանակ ինձ համար անբացատրելի էին թվում: Եթե ես նախկինում մտածում էի, որ ապագայում անպայման դուրս եմ գալու Հայաստանից, գնամ շատ հեռու ու էլ չվերադառնամ, ապա միայն հիմա եմ հասկանում, որ սա ամենահիմար որոշումը կլիներ: Ես պարտավոր եմ մնալ իմ հայրենիքում և շենացնել այն(իմ փոխարեն դա ոչ մեկ չի անի): Իսկ ինչ վերաբերվում է իմ ձախողումներին, ապա ես միայն կասեմ, որ դրանք ինձ համար շատ մեծ դասեր էին, հնարավորություն՝ մի պահ կանգ առնելու և շունչ քաշելու: Ես կարող եմ այս շարքը անվերջ թվարկել, բայց եկեք այսքանով սահմանափակվենք:

Ես անհամբեր սպասում եմ 2019-ին, սպասում եմ բոլոր մարտահրավերներին և փորձություններին: Մնացած բոլոր մարդկանց նման ես էլ եմ նոր տարվա գիշերը երազանք պահելու, մեկը շատ անձնական է, չեմ կիսվի, իսկ մյուսը այն է, որ 2019-ը նույնքան հաջողակ և ուրախ լինի, ինչքան 2018-ն էր: Թող բոլոր- բոլորիս համար էլ այն հաջողակ տարի լինի: Թող բոլորս երջանիկ լինենք, խաղաղ երկնքի տակ ապրենք, բոլորս ամեն օր ժպտալու մինիմալ 1 պատճառ ունենանք: Լավ, եկեք ևս մեկ անգամ սահմանափակվենք, որովհետև գնալով ավելի ու ավելի եմ ծավալվում: Ուղղակի ցանկանում եմ բոլորից լավ Ամանոր և Սուրբ Ծնունդ: Իսկ հիմա վազեմ խոհանոց և օգնեմ մայրիկիս, միաժամանակ մի քանի հատ բլինչիկի լիստ «թռնցեմ» ու Ֆրենկ Սինատրայի սուրբ ծննդյան երգերը լսեմ:

hayk sargsyan

Ճառ` ասված ոչ Նոբելյան մրցանակի առիթով

Եվ այսպես բեմահարթակը, ոմանց համար` հանդիսավոր կերպով, ոմանց համար` ոչ այնքան, իսկ մասնավորապես ինձ համար, ով ելույթի ժամանակ բեմից ընկել էր, լքում է 2018 թվականը:

Բախումների, հակասությունների, պարտությունների, ձեռքբերումների տարի:

Ո՞վ էի ես 2018-ի սկզբին և ով եմ ես հիմա: Տեսականորեն ես  նույն Հայկն եմ. ոչ ոք չի գողացել ինձ, տարել Դուբայ, օրգաններս վաճառել, տեղը ուրիշի օրգաններ դրել, որպեսզի ուրիշ Հայկ լինեի, բայց հոգեպես ես շատ եմ փոխվել: Եկեք ամփոփենք արդյունքներս:

Սկսենք ոչ այնքան լավ բաներից: Ես մի քիչ ալարկոտ եմ եղել և, ինչպես միշտ, ամեն ինչ արել եմ վերջին միլիվայրկյանին: Որպես կանոն` դրանք ոչ դրական հետևանքներ են ունեցել: Ես` ոչ միշտ, բայց հաճախ նախընտրել եմ Ինստագրամը, այլ ոչ TED-Talk-երը, սպորտով զբաղվելու փոխարեն` մահճակալ եմ քշել, ըմբոստացել և ընդվզումներ եմ կազմակերպել ծնողներիս դեմ, դպրոցի տնայիններս ընդհանրապես չեմ արել… Այս ցուցակը կարող էր շարունակվել հավերժ, եթե  մի օր չորոշեի, որ ժամանակն է փոխելու ամեն ինչ, ու չպատրաստեի շքեղազարդ մի պաստառ հետևյալ տողերով.

«Ե՞րբ, եթե ոչ հիմա: Ո՞վ, եթե ոչ դու»:

Սրտաճմլիկ էր, չէ՞:

Իսկ հիմա սրտաճմլիկ պաստառից բխող դրական հետևանքները:

Ես դուրս եկա իմ հանգստի գոտուց ու հասկացա, որ ամեն ինչի, լսո՞ւմ եք, ամեն ինչի կարելի է հասնել: Գնացի մաթեմատիկայի պարապմունքների, քանի որ իմ գիտելիքների ու տաղադների մեջ մաթեմատիկան ամենահաշմանդամն էր, ու հիմա վստահ, բայց մի քիչ կաղալով գնում եմ ինքնակատարելագործման:

Դուրս շպրտեցի իմ ինտրովերտ ընկերոջը և ծանոթացա անթիվ ու անհամար նոր մարդկանց հետ:

Նաև բացահայտեցի իմ շրջապատում արդեն իսկ գտնվող մարդկանց ու հասկացա, որ շատ հաճախ մեզ շրջապատում են հրաշալի մարդիկ, ուղղակի պետք է բաց սրտով ու աչքերով նայես նրանց:

Սկսեցի սպորտով զբաղվել` դե, կլասսիկ արտահայտություն (ոչ դեպուտատ)` առողջ մարմնում առողջ հոգի:

Կիրառեցի «Այսօրվա գործը վաղվան մի թող ասույթը»: Ամեն դեպքում փորձում եմ, դեռ էնքան էլ լավ չի ստացվում, բայց առաջընթաց կա:

2018-ում ես չվախեցա պարտվելուց, դասեր քաղեցի պարտությունից ու հիմա հաղթանակած քայլում եմ դեպի 2019-ը, բայց ոնց որ ուզում եմ սայթաքել…

narehovh

Այն մեկին, ով մոռացել էր Ձմեռ պապին նամակ գրել

«Դրսում ձնեռ է, բայց շա՜տ լուսավոր է.

-Այսօր ի՞նչ օր է, ասա՜։

Սպասում են մեզ այս աշխարհում բոլորը։

-Այսօր ի՞նչ օր է ասա՜» (Կարդալ երգելով)…

Բավականին ժամանակ կլինի, ինչ այս երգը մտքիս ու շուրթերիս ման եմ գալիս, կարծես Արարատ-Երևան ավտոբուսից լինի, որը միշտ` պատշաճ կարգով ուղևորներ է տեղափոխում։ Չգիտեմ, թե ինչու հենց այս համեմատությունն եմ անում, բայց միակն է, որ մտքիս եկավ այս պահին։ Եվ հետաքրքիրն այն է, որ այդ գեղեցիկ երգը մտքիս է գալիս յուրաքանչյուր տարվա դեկտեմբեր ամսին. դե՜ իհարկե, Նոր տարին է ազդարարում։

Չգիտեմ դու ինչպես, բայց եթե չհաշվենք մնացյալ իմ սիրելի տոները, ապա կարող եմ ասել, որ Նոր տարին անասելի շատ եմ սիրում։ Գիտե՞ս, յուրահատուկ տոն է, ոչ թե նրա համար, որ ջեռոցում խոզուկի փափուկ ազդրն է եփվում, որ գունագեղ աղցաններ ու խմորեղեն ենք պատրաստում, որ մսով նրբաբլիթներ ենք թխում, որ… Լավ չշարունակեմ։ Որովհետև եղևնին ենք զարդարում, որովհետև Ձմեռ պապիկը բարձիս տակ մի տուփ շոկոլադ է դնում ու Ջոն Գրինի «Թղթե քաղաքներ» գիրքը։ Դե իհարկե, այս վերջին կետը ուղղակի երազանքներիս տոպրակից հանեցի, որովհետև Ձմեռ պապը նամակներս չի կարդում, որ իմանա, թե այա տարի ինչ եմ ուզում։

Ափսո՜ս, երանի, թե փոքր լինեի, այնքան փոքր, որ էլի ու էլի, ամեն տարի թրթռուն ժպիտը դեմքիս մի ծրար պատրաստեի, վրան նկարեի ինձ, Ձմեռ պապին ու մի եղևնի` գունագեղ լուսավորված։ Հետո սպիտակ թղթին թողնեի երազանքներիս տոպրակից հանած կտորները։ Ու վերջում Ձմեռ պապին խնդրեի, որ անպայման բարևի Ձյունանուշին։ Ծալեի, սոսնձեի ու հորս խնդրեի, որ այն անպայման փստի մեջ գցի, որ Ձնեռ պապը ինձ չմոռանա։ Ու այս ամենը ես կանեի դեռ նոյեմբեր ամսին։ Բայց ես արդեն մեծ եմ։ Ինչո՞ւ եմ այսպես ասում, գիտե՞ս։ Ես զգում եմ, որ ինչ-որ բան է փոխվել։ Դու քեզ հարց չե՞ս տալիս, հա, քեզ հետ եմ, դու ` 17-ամյա պատանի, ինչո՞ւ Ձմեռ պապին էլ չես գրում։ Մեծացե՞լ ես, դրանի՞ց է արդյոք։ Ո՛չ, դու ուղղակի հավատդ ես կորցրել, դու հիմա չես հավտում ամանորյա հրաշքների։ «Ի՜նչ Ձմեռ պապ, ի՜նչ ամանորյա հրաշքներ, ի՜նչ Նոր տարի…»։ Դու այսպես ես մտածում, իհարկե, ու հիմա քեզ համար ավելի կարևոր, ես կասեի, իրական բաներ կան։

Ճիշտ է, մենք մեծանում ենք և յուրաքանչյուր տարի ավելի ու ավելի խրվում երկրագնդի ժամացույցի մեջ, ու այդ ժամացույցի մեջ ապրելով կորցնում ենք երազելու, սպասելու, կարոտելու ու սիրելու հմտությունները։ Մեն ուղղակի մեզ հրում ենք առաջ, մենք մեծանում ենք, բայց մեր հոգին մնում է նույն չարաճճի մանուկը, ով յուրաքանչյուր Ամանորին ազնիվ ու մաքուր սրտով նամակներ էր գրում Ձմեռ պապին, եղևնին էր զարդարում ու ամեն կախվող խաղալիքի հետ մի երազանք պահում, գժի նման ցատկոտում ու անհագ ծիծաղում, երբ ձյան սպիտակ փաթիլներ էր տեսնում։ Տե՛ս, չենք մեծացել, ուղղակի աշխարհի ժամերն են փոխվել, ինչպես ասում էր տատս։

Թո՛ղ ամեն բան, արի՛ գնանք, ես այնքա՜ն ձևավոր թղթեր ունեմ, միասին նամակ կգրենք Ձմեռ պապին, միասին տոնածառ կզարդարենք, մայրիկի պատրաստած համեղ խմորեղենը կուտենք, ու դու էլի անփութորեն բերանիդ շուրջը շաքարափոշի կանես, իսկ ձեռքերիդ ` քաղցր կրեմ։ Հիմարի պես կծիծաղես ու կգամվես հեռուստացույցի էկրանին, որովհետև վերջապես Ամանոր է, և հաստատ Հարրի Փոթերը ցույց կտան…

Դե, իսկ ինձ մնում է քեզ ասել. Շնորհավոր Նոր տարիդ, ծրարդ չմոռանաս գցել փոստը…

Mari Baghdasaryan malishka

Ցանկություններով նախորդ ձմեռների…

Եվս մի տարի անցավ: Մի քիչ ուրախ, մի քիչ տխուր օրերով, անցավ, ու թողեց վառ օրերի հիշողությունները: Եվս մի տարի անցավ, ու ավելի մոտեցավ համալսարանին հրաժեշտ տալու օրը: Սկզբում հրաժեշտ ենք տալիս մանկապարտեզին, մանկական խաղերին, հետո` դպրոցին, դպրոցական օրերի կատակները, խնջույքները, էքսկուրսիաները ու դրանցից մնացած ամենավառ հիշողությունները մնում են մեզ հետ: Մենք շարունակում ենք հիշել դասարանցիներին, ուսուցիչներին, ամիսներ անց պատահական հանդիպում ենք փողոցում` բարևում, մի քանի բառ փոխանակում: Բայց շատ բան է փոխվում դպրոցից հետո, դպրոցի փոխարեն գնում ենք համալսարան, ընդունվում ենք տարբեր բուհեր, տարբեր մասնագիտություններ ենք ձեռք բերում:

Գիտեք ինչո՞ւ եմ Նոր տարվա շեմին այսքանը գրում, որովհետև չգիտեմ ինչու, հենց այսօր զգացի, որ ժամանակը արագ է անցնում, որ ամիսներ անց կավարտեմ համալսարանը, ու հիշողություններս կավելանան:
Կհիշեմ ոչ միայն համալսարանում անցկացրած ուրախ օրերը, պահերը, այլ բուհի մյուս ուսանողների կատակները, որոնց հետ միասին նույն լսարանում էինք հաճախ նստում, մինչ դասախոսները կսկսեին տալ հանձնարարությունները: Ծանոթանում էինք, պատմում նախասիրություններից:
2018 թվականը ինձ նվիրեց նոր ընկերներ` ծանոթացա տարբեր մասնագիտությունների տեր մարդկանց հետ, որոնք շաբաթների ընթացքում դարձան հարազատ մարդիկ:
2018-ը ինձ տվեց մուսա, տվեց մտքեր, որոնցով համալրեցի իմ բանաստեղծությունների գրքի էջերը: Գուցե շարունակեմ գրել 2019 թվականին, եթե իհարկե հասցնեմ: Ասում եմ եթե, որովհետև ինձ սպասվում են խիստ գրաֆիկով ամիսներ` քննություններ, դիպլոմայինի պաշտպանություն, ինչու ոչ, նաև նոր հոդվածներ, հարցազրույցներ ամենատարբեր մարդկանց հետ, նպատակներ, որոնց պետք է հասնեմ քայլ առ քայլ, նոր մտահղացումներ ու հետաքրքիր ծրագրեր, որոնք պետք է կյանքի կոչվեն հենց 2019 թվականին:
Հա, չմոռանամ ասել նաև, որ եթե ապրում եք տխուր հիշողություններով, դրանք թողեք
2018-ում, ու Նոր տարին սկսեք երազանքներով, ուրախ տրամադրությամբ: Թույլ մի տվեք, որ անցյալը մուտք գործի նոր տարի, և գունավոր գրչի փոխարեն, սև թանաքով խզբզի ձեր կյանքի էջերին ու գողանա ձեր ժպիտը:
Իսկ նախորդ ձմեռների երազանքները, նպատակները ու բոլոր ցանկությունները տեղափոխեք 2019 թվական և կյանքի կոչեք…

Եվ մի քանի տող Արմեն Սարգսյանի «Չկարդացած գրքեր փոխարեն» բանաստեղծությունների ժողովածուից.

Տոներին քաղաքը լի է
նախորդ ձմեռների ցանկություններով,
և ձյունը չի դադարում ընկնել
ավելի բարձր լեռներում՝
այս փոքրիկ բակերից հեռու՝
ցանկություններով նախորդ ձմեռների…

Ամանորին ընդառաջ

ani vardanyanԱյս օրերին ավելի ես կարևորում ունեցածդ, ակամա ափսոսում ես չունեցածիդ համար ու վերապրում ես կորուստներդ…

Ես սիրում եմ Ամանորը: Երկիր մոլորակի վրա թերևս չկա այնպիսի բնակիչ, որը չի սիրում այս տոնը: Յուրաքանչյուր ոք մտովի հաշվարկ է անում, թե քանի օր մնաց:

Ունեցածս ամենակարևոր հարստությունը վեց հոգուց բաղկացած իմ ընտանիքն է. պապիկս, տատիկս, մայրիկս, ես, քույրս ու փոքրիկ եղբայրս: Ինձ հիմնականում դուր են գալիս երեկոները, քանի որ այդ ժամանակ բոլորը տանն են: Երեկոյան մենք զբաղվում ենք տարբեր բաներով. օրինակ՝ ես ու պապիկս շաշկի ենք խաղում, քույրիկս եղբորս հետ նկարում է, մայրիկս զբաղվում է խոհանոցային գործերով, տատիկս հեռուստացույց է դիտում:

Ես վստահ եմ, որ իմ ընտանիքն աշխարհի ամենաբարի ու լավ, զարմանահրաշ ընտանիքներից է: Բայց… Այնքա՜ն եմ կարոտում հայրիկիս: Ես նրա մասին խոսել չեմ կարողանում, որովհետև բառերը հեղձուկ են դառնում ու սեղմում կոկորդս, դառնում են արցունք ու հոսում են…

«Ժպիտ, ծիծաղ, հումոր» ու նման բառերն ինձ համար անցած երկու տարիների ընթացքում ասես թշնամի են դարձել:

Երբ տասը տարեկան աղջնակը կորցնում է իր կյանքի մի մասնիկին, ով սոսկ ծնողի պես չէր, այլ մտերիմ ընկերոջ, ուրեմն պարզից էլ պարզ կլինի, որ դու չես կարող ժպտալ, երբ ամբողջ հոգիդ ցավում է:

Ես իմ կյանքի ընթացքում շատ դաժան բաների եմ հանդիպել, բայց սրանից դաժան չէի էլ կարող պատկերացնել: Անչափահաս աղջկա աչքերը բացվեցին, փոխվեց բնավորությունը և աշխարհին սկսեց այլ աչքերով նայել: Ամեն ինչ կատարվեց նրա աչքերի առաջ, բայց նա ուժեղ մնաց ու չկոտրվեց: Նրա աչքերի առջև փոխվեց աշխարհը, և լիովին փոխվեց նա ինքը: Դա անբացատրելի մի պահ էր, որը զգացի ես…

Ասում են՝ ամանորյա հրաշքն իրականացնում է երազանքները: Իմ նվիրական ցանկությունն է, որ աշխարհում ոչ մի երեխա չկորցնի իր ծնողներին, որ ընտանեկան երջանկությունը լիարժեք լինի: Երանի բոլոր մարդիկ միմյանց հանդեպ լինեն բարի, սիրալիր ու ընկերական…

«Կանթեղ» գրական խմբակ

Գաղտնի Ձմեռ պապ. Եղիպատրուշ

49523739_325747911360137_7587736898697691136_nWorld Vision Armenia տարածքային զարգացման ծրագրի շրջանակներում դեռևս  օգոստոսից  Ապարանի Եղիպատրուշ համայնքում գործում է  IMPACT երիտասարդական  զարգացման ծրագիրը:  Ըստ IMPACT կանոնադրության, յուրաքանչյուր 8-րդ դաս-հանդիպումների ավարտին 9-րդ դաս-հանդիպումը    պետք է լինի  համայնքին օգուտ բերող ծրագրի իրականացում, որը կծառայի թե ՛ համայնքի խոցելի խմբերին և  թե  համայնքի մյուս անդամների  շահերին:

Ծրագրի մասնակիցները դեկտեմբերի 30-ին հնգամսյա աշխատանքներից հետո իրականացրին  իրենց համայնքային զարգացման  առաջին ծրագիրը:49393484_2234306603502433_7629034027155980288_nԾրագիրը  IMPACT-ցիները անվանել էին  «Գաղտնի Ձմեռ պապ»:

«Գաղտնի Ձմեռ պապ»  ծրագրի նպատակն էր` կարողանալ ժպիտ և ուրախություն պարգևել գյուղի խոցելի  ընտանիքներին: Ծրագրի իրականացման համար նախատեսված 300 դոլարը IMPACT-ցիները բաշխել էին այնպես, որ շուրջ 23 անապահով ընտանիքների երեխաներ ստացան գրենական պիտույքներ, հիգիենայի պարագաներ, տաք հագուստ և այլ իրեր: Ողջ աշխատանքները՝  սկսած նվերները դասավորելուց, մինչև հասցեատերերին հասցնելը IMPACT-ի սաները վերցրել էին իրենց վրա: Երեխաներին ուրախացնելու համար նրանք հագել էին մուլտհերոսների զգեստներ՝ փորձելով սովորական օրը դարձնել տոն:49079291_402149580521717_7826563623253180416_n

IMPACT ակումբի  առաջնորդ Սևակ Մաթևոսյանը նշում է, որ ակումբի նպատակը միայն համայնքային զարգացման ծրագրերը չեն:

-Երեխաների մոտ կամավորական աշխատանքը բնավորություն է ձևավորում ՝ միայն սպառողի դերում չմեծանալ, այլ լինել նաև օգնող, սովորել հավասարություն և ի վերջո, մեր կարգախոսի կրողը լինել. «Սեր հանուն սիրո»: