Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

«Մանանա» կենտրոնի ֆիլմերը ցուցադրվեցին Նարեկացի Արվեստի միությունում

Նոյեմբերի 27-ին «Նարեկացի Արվեստի Միություն»-ում կազմակերպվել էր

«Մանանա» կենտրոնի պատանեկան կինոստուդիայի սաների կարճամետրաժ վավերագրական ֆիլմերի ցուցադրություն։ Ցուցադրությունը տեղի ունեցավ «Ձեռք ձեռքի» մանկապատանեկան արվեստի III ինտեգրատիվ հանրապետական փառատոնի շրջանակներում: Փառատոնն իրականացնում է “Արտկոնցեպտ” միջազգային ասոցիացիան ՝  ՀՀ Մշակույթի նախարարության աջակցությամբ։ «Արտկոնցեպտի» տնօրեն Արմեն Մանասյանը նշում է, որ ծրագրի մեկնարկից հետո մի շարք կազմակերպությունների հետ են սկսել համագործակցել:

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

«Մանանա» կրթամշակութային կենտրոնի հետ «Արտկոնցեպտի» համագործակցությունը սկսվել է դեռ նախորդ համերգաշրջանի կազմակերպումից, երբ «Մանանայի» պատանի ֆիլմմեյքերները սիրահոժար նկարահանեցին համերգային ծրագրերը,- բացման խոսքում նշեց Արմեն Մանասյանը, – այս շաբաթվա ծրագիրն էլ կազմելիս դիմեցինք «Մանանա» կենտրոնին` իմանալով, որ «Մանանայի» նկարահանած շատ ֆիլմեր բովանդակային ընդհանրություններ ունեն ինտեգրման շաբաթի հետ։

Բացման խոսքով հանդես եկավ նաև «Մանանա» կենտրոնի տնօրեն Ռուզաննա Բաղդասարյանը.

-Այսօր ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում կենտրոնի 12-20 տարեկան պատանիների տարբեր տարիների նկարահանած ֆիլմերը: Մենք խնդիր չենք ունեցել հատկապես շեշտելու սահմանափակ կարողությունների տեր մարդկանց կյանքը: Այս ֆիլմերի հերոսները մարդիկ են, ովքեր թեև այդ փաստին, բայց ոգեշնչել են մեզ: Սրանք ֆիլմեր են սիրո, ընկերության, մարդասիրության, աշխարհում իրենց տեղը գտնելու, կյանքը ու մարդկանց սիրելու մասին: Մեր պատանի կինոգործիչները համոզված են եղել, որ նրանք կարող են ոգեշնչման օրինակ լինել շատերի համար, կարող են օգնել հասկանալու, իսկապես այս կյանքում ձեռք ձեռքի քայլելու համար: Ներառականությունը մենք այսպես ենք հասկանում:

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

«Մանանա» կենտրոնը հանդիսատեսին ներկայացրեց տասը կարճամետրաժ վավերագրական ֆիլմ:

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Կինոդիտմանը հանդիսատեսի շարքերում էին նաև միջին դասարանի աշակերտներ. հյուրերին, ֆիլմերից բացի, զարմացրել էր նաև նրանց ներկայությունը և այն, որ երեխաները լուռ և ուշադիր դիտում էին ֆիլմերը:

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Մխիթարյանի

-Ես աշխատում եմ դպրոցում, ուսուցիչ եմ, հունվարից մենք անցնելու ենք ներառական կրթության: Իհարկե, բոլորս մտահոգ ենք՝ թե՛ ուսուցիչները, թե՛  երեխաները, դեռ չենք պատկերացնում՝ ինչպե՞ս երեխաները միմյանց կընդունեն, ինչպե՞ս կհարմարվեն,  բայց երբ ֆիլմերում տեսանք խնդիրներով մարդկանց, նրանց աշխարհը, կյանքը, հասկացանք, որ հարկավոր չէ այդքան մտածել, իրականում նրանց միայն ջերմություն ու ընկերություն է հարկավոր: Ուրախ եմ, որ այդ ամենը տեսան մեր աշակերտները ու հասկացան։ Շատ կցանկանամ, որ «Մանանան» շարունակի ցուցադրությունները ու հատկապես դպրոցներում, – ասաց Արևիկ Աբելյանը:

-Ես կարծում եմ, որ այս ֆիլմերը անտարբերության, չարության դեմ լավագույն դեղամիջոցներն են, ու դրանք հատկապես շատ կարևոր են այսօրվա աշխարհում, որովհետև, ցավոք, երեխաները երբեմն չեն ստանում այն դաստիարակությունը, որ հարկավոր է: Ամենակարևորն այն է, որ հասկանանք, որ եթե մարդկանց մոտ որևէ բան այլ է` ֆիզիկական կամ անգամ հոգեկան տեսանկյունից, չի նշանակում, որ նրանք մեզնից վատն են,-ասաց հանդիսատես Անահիտ Հակոբյանը,- այստեղ ներկայացված յուրաքանչյուր ֆիլմ ստիպում էր փշաքաղվել, ու ես մեծ ցանկություն ունեմ, որ «Մանանա» կենտրոնը և երեխաները իրենց սկսած ճանապարհին կանգ չառնեն ու շարունակեն այս հիանալի գործը, բայց անպայման այդ ճանապարհի ընթացքին պետք է միացնել նաև դպրոցներին, խոսել տնօրենների հետ, և գոնե ամիսը մեկ անգամ նման ֆիլմերի ցուցադրություններ կազմակերպել, էական չէ՝ դպրոցներում, թե տարբեր երիտասարդական կամ արվեստի կենտրոններում:

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Հիանալի է, որ երիտասարդները, ովքեր այս ֆիլմերի ստեղծողներն էին, կարողանում են այդքան խորը զգալ, տեսնել, մտածել ու նաև իրենց մտածածը հասցնել բոլորին։

-Շատ տպավորված եմ, անկեղծ ասած՝ չգիտեի ու չէի մտածում, որ սահմանափակ կարողություններով մարդկանց մասին են լինելու ֆիլմերը։

Ես գյումրեցի եմ: Տպավորվածությունս քառապատկվեց, երբ տեսա, որ ֆիլմերից մեկի գլխավոր հերոսը իմ ծանոթներից մեկն է. մենք միասին սովորել ենք նույն դպրոցում։ Ես երկար տարիներ ականատես եմ եղել նրա ծնողների ու ընկերների անսահման ջերմությանը, թե ինչպես էին մեծ համբերությամբ դպրոց ու դպրոցից տուն ուղեկցում այդ տղային, օգնում ու աջակցում, ու պարզվեց, որ հիմա նա ինքն է կամավորության սկզբունքով աջակցում որոշակի խնդիրներ ունեցող երեխաների: Ուրախ կլինեմ, եթե ցուցադրությունները շարունակվեն, ու նոր ֆիլմեր նկարահանվեն, – իր տպավորություններով կիսվեց ուսանողուհի Անի Կիրակոսյանը։

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

Լուսանկարը` Սուրեն Կարապետյանի

-Ֆիլմերի նկարահանումներից մի քանիսին ինքս մասնակցել էի, գրեթե բոլոր հեղինակներին ճանաչում եմ, բայց շատ ֆիլմերի վերջնական տարբերակները չէի տեսել, ու անգամ նրանք, որոնք մի քանի անգամ դիտել էի, այսօր լրիվ ուրիշ կերպ ներկայացան ինձ. մթնոլորտը, թեման թույլ էին տալիս ամբողջությամբ զգալ յուրաքանչյուր ֆիլմ ու հատված, – այսպես իր տպավորություններով կիսվեց «Մանանա» կենտրոնի անդամ Սուրեն Կարապետյանը։

Անի Ավետիսյան, Անի Հարությունյան

elen harutyunyan

Զգուշացե՛ք, դռները փակվում են։ Հաջորդ կայարանը` Սասունցի Դավիթ։

Ամեն օր` աշխատանքից հետո, քայլում եմ դեպի մետրո` «Երիտասարդական» կայարան։ Կարող եմ նստել Չարենցից, նստել չէ՝ կանգնել։ Եթե ցանկանում ես նստած գնալ, պետք է հասնես «Սասունցի Դավիթ» կայարան։ Բայց դա ինձ չէր անհանգստացնում. սիրում եմ երկար ճանապարհներ։ Լավագույն վայրը ստեղծագործելու համար վաղուց ընտրված էր տրանսպորտը՝ մետրոյի վագոններ, արդեն հնացած միկրոավտոբուսների ամենահետևի նստատեղը, տրոլեյբուսի նստարանը՝ անմիջապես պատուհանի կողքին։ Պատահել է անգամ՝ մի քանի անգամ գնացել եմ մետրոյի մի ծայրից մինչ ամենավերջին կայարանը, որ վերջացնեմ պատմվածքս․ տանը ոչ մի ձև չէր ստացվում գրել։

Մետրոյի աշխատողը արդեն 10 տարի է` չէր փոխվել։ Նույնն էր։ Նույնն էր նրա հայացքը, միայն աչքերի տակ կնճիռներ էին ավելացել։ Ամեն անգամ, երբ հինգ հազար դրամանոց էիր տալիս մեկ ժետոնի համար, ջղային ու արհամարհական հայացք էր նետում դեմքիդ ու ասում. «Մանր չունե՞ս»: Բացասական պատասխան ստանալուց հետո դժգոհ դեմքով սկսում էր փնտրել չորս հատ հազար դրամանոցներ, ու մնացածը՝ հիսուն դրամանոց մանրադրամ։ Դրանով ուզում էր հասկացնել, որ մյուս անգամ երկու հարյուրից ավելի չվճարեմ։ Երբեք չեմ տեսել նրան գոհ ու երջանիկ դեմքով։ Տասը տարի նույն տեղում աշխատելով, նույն ֆունկցիաները կատարելով` դժվար թե ուրախ դեմք ունենաս, մանավանդ, երբ ոչ մի դրական վերաբերմունք չես ստանում քո փոքրիկ պատուհանից այն կողմ գտնվող մարդուց։ Իր փոքրիկ խցիկում նստած տարեց կինն անգամ երազում էլ էր զգուշացնում, որ պետք է քայլել միայն աջ կողմում կամ երեխաներին բաց չթողնել շարժասանդուղքի վրա։ Երազում էլ նրան չէին լսում․ էլի շարունակում էին քայլել ոնց պատահի։

Բոլորը կանգնած սպասում են գնացքի մոտենալուն։ Աչքերը անհագ նայում են ցուցանակի փոխվող թվերին, հայացքով փնտրում գնացքի լույսը։ Ոմանք անգամ հանում են ականջակալները, որ բոլորից շուտ լսեն գնացքի՝ ռելսերի վրայով ընթանալու ձայնը ու դռները բացվելուն պես արագ նետվեն վագոնների մեջ։ Բա որ չհասցնե՜ն։ Մետրոյի հոտը ամենահաճելին է, մետրոյի հայացքները` ամենաանկեղծը։ Երբ վագոնների ձայնը չի թողնում, որ որևէ բան լսես, դու սկսում ես խոսել հայացքներով։ Հայացքով մարդուն հասկացնում, որ աչքերը սիրուն են, որ դեմքին ժպիտ ավելացնի, կամ միգուցե` բաճկոնը կոճկի. դուրսը ցուրտ է, իսկ իր կայարանը ուր որ է՝ կմոտենա։ Մարդիկ վագոնների ներսում տարբեր են` ջղային, հիասթափված, նեյտրալ, ժպտացող։ Ժպտացող… Ժպտացող մարդիկ քիչ են հանդիպում վագոնների ներսում։

Բոլորը շտապում են ինչ-որ տեղ, ինչ-որ մեկի մոտ։ Իսկ միգուցե նրանցից ոչ մեկը չունի ինչ-որ տեղ գնալու, կամ չունի իրեն սպասող մեկին։ Բայց փոխարենը վաղը առավոտյան պետք է շտապի աշխատանքի։ Այն աշխատանքի, որից հասցրել է արդեն սարսափելի նողկանք ապրել։ Փոխարենը գնացքների ներսում մարդկանց աչքերը իրական են. նրանք կարող են իրական հիացմունքով կամ զզվանքով նայել քո հագուկապին, մազերին, հանգած աչքերին։ Նրանք հասցրել են սովորել աչքերով քեզ երկար ու հասկանալի տեքստ ասելու ձևը։ Նրանք գիտեն` քեզ ոնց հասկացնել, որ պայուսակդ բաց ես թողել, կամ որ բաճկոնդ կոճկես. դուրսը ցուրտ է, կմրսես։ Բայց հաճախ չեն հասցնում։ Գնացքները ունեն տարօրինակ հատկություն․ կիսատ են թողնում խոսակցությունները։

Գնացքը կանգնեց։ «Սասունցի Դավիթ»։

Media Moving Forward, Ավստրիա, օր 2

Ինչպես արդեն հասկացաք Մարիամի նախորդ նյութից, «Մանանա» կենտրոնի երեք անդամներս եկել ենք Ավստրիա, այս անգամ Գրաց քաղաք, մասնակցելու “Media moving forward” ծրագրի երկրորդ մասին: Գիշերը լավ քնելուց և նախաճաշելուց հետո հավաքվեցինք հիմնական սրահում, որտեղ մեզ դիմավորեցին European Youthpress-ի մեր գործընկերները և ծրագրի կազմակերպիչ Մարտինը: Քանի որ առաջին օրն էր, կազմակերպչական շատ աշխատանք կար անելու: Ծրագրին ծանոթանալուց հետո բաժանվեցինք խմբերի: Այս մեկ շաբաթվա ընթացքում երեք տարբեր առաջադրանք ենք կատարելու:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Առաջին առաջադրանքը հարցազրույցներ են European youth award-ի մրցանակակիր երիտասարդ ծրագրավորողների հետ: Յուրաքանչյուրս ընտրեցինք մեր թիմակիցներին, ըստ մեր նախասիրությունների: Ես, պորտուգալացի Բիան  և Ֆեդերիկան Իտալիայից ընտրեցինք ֆրանսիացի ծրագրավորողների թիմին, որը ստեղծել էր խորհրդատու հավելված և ինտերակտիվ սարք փախստականների և անտունների համար:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Այս ծրագիրն ուղղված է օգնելու փախստականներին կամ բնակության վայր չունեցողներին գտնել «Որտե՞ղ լվացվել», «Որտե՞ղ ճաշել» և այլ հարցերի պատասխանները: Ծրագիրը ներբեռնեցի, որպեսզի ավելի լավ հասկանամ` ինչպես է այն աշխատում: Մուտքագրելով անհրաժեշտ հասցեն, կարող ենք հեշտությամբ տեսնել քարտեզի վրա մոտակա վայրերը տվյալ գործողության համար: Հասցեների բազան ներառում է Ֆրանսիայի երեք մեծ քաղաքները` Փարիզը, Բորդոն և Նանտը, սակայն ծրագրի հեղինակները ցանկանում են այն ընդլայնել ամբողջ Ֆրանսիայով և այնուհետև Եվրոպայով:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Շատ էի հետաքրքրված այս ծրագրով, բայց պարզվեց, որ հեղինակները վաղը չեն հասցնի ժամանել,  իսկ հարցազրույցը պետք է անցկացվի վաղը, այդ իսկ պատճառով մեր թիմը բաժանեցին տարբեր թիմերի միջև, և ես միացա պորտուգալացի Աննայի և մեր Դիանայի թիմին, որն աշխատելու էր Sharqi shop ինտերնետ խանութը ստեղծողների հետ: Այս առցանց խանութը միավորում է Սիրիայից Հորդանան եկած փախստականներին, ովքեր պատրաստում են ձեռագործ իրեր վաճառքի նպատակով: Ուսումնասիրելով կայքը, մոտավոր կազմեցինք հարցերը և որոշեցինք, թե ինչ տեսք կունենա հարցազրույցը:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Երկրորդ առաջադրանքը նույնպես թիմային էր. այս անգամ թիմերից 4-ը կգրեն հոդվածներ European youth award-ի միջոցառման մասին, մնացած 4-ը կնկարեն կարճ վիդեոհոլովակներ:

Եվ երրորդ առաջադրանքը ֆոտոմրցույթ է, որը յուրաքանչյուրս անելու ենք անհատական:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Կազմակերպչականն ավարտելուց հետո Մարտինը մեզ պատմեց Data visualization-ի մասին, ներկայացնելով տվյալները վիզուալացնելու եղանակները` քարտեզներ, գրաֆիկներ և այլն: Դասընթացի վերջում ունեցանք փոքրիկ թիմային աշխատանք, որի արդյունքում համացանցից գտած տվյալները ներկայացրինք գրաֆիկի տեսքով:

Լանչից հետո Մարտինը շարունակեց դասընթացը` այս անգամ ներկայացնելով Visual storytelling-ը մասնավորապես վավերագրական ֆիլմերի մեջ: Օրինակների վրա տեսանք, թե ինչպես է կարելի  պատմություն պատմել` օգտագործելով վիզուալ նշաններ, փորձեցինք վերլուծել դրանք և համեմատել միմյանց հետ:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Դասընթացի ավարտից հետո բոլորս ուղղվեցինք դեպի Kleine Zeitung թերթի Գրացի գրասենյակ, որտեղի օնլայն հարթակի պատասխանատու լրագրողներից մեկը մեզ ցույց տվեց ամբողջ շենքը, որը նախկինում ֆուտբոլի դաշտ է եղել, պատմեց թերթի պատմությունը և վերջում պատասխանեց մեզ հուզող հարցերին:

Ընթրիքից հետո ունեինք ազատ ժամանակ, որն օգտագործեցինք Գրացում զբոսնելու վրա: Կարծում եմ, ոչինչ չմոռացա պատմել: Այսօրվա համար այսքանը, սպասեք օրագրի նոր օրերին և ֆոտոներին:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Media moving forward, Ավստրիա, Օր 1

Եթե մտածում ես, որ օդանավը վախենալու ատրակցիոն է՝ կշտապեմ հիասթափեցնել քեզ: Դա ամենևին էլ այդպես չէ: Դա քեզ ասում է ամբողջ կյանքում օդանավերի վթարների մասին ֆիլմեր դիտած և այսօր առաջին անգամ օդանավ նստած մարդը: 6:45 Երևան-Կիև թռչող օդանավը թափ հավաքեց ու բարձրացավ օդ: Այդ օդանավին հաջորդելու էր Կիև-Վիեննա չվերթը: Եվ այդ օդային ճանապարհների վրա,  պատուհանից ճերմակ ամպերին նայելով, ես սպասում էի կյանքիս ամենակարևոր շաբաթներից մեկի մեկնարկին:

Մի խումբ երիտասարդներ այսօր հավաքվելու են Ավստրիայի Գրազ քաղաքում`  պատրաստ իրենց ամբողջ էներգիան տրամադրել մեդիայի զարգացմանը: Այո՛, քաղաքի անունը Գրազ է ու «գրազ գալու»  հետ էլ կապ չունի:

Մեդիան զարգացում է ապրում նորագույն տեխնոլոգիաների միջոցով: Սա այն գաղափարն է, որի համար էլ այս շաբաթը ամենասպասվածներից էր: Ի՞նչը կարող է ավելի լավ լինել միաժամանակ ապագա ծրագրավորողի ու լրագրողի համար, եթե ոչ այդ երկու մասնագիտությունները միավորող ծրագիրը, հնարավորությունը ՝ ստանալ ոչ միայն կիրառելի գիտելիքներ, այլ նաև շփվել ու ծանոթանալ ամենատարբեր երկրների երիտասարդների հետ, ովքեր կիսում են գաղափարներդ:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Երկար ճանապարհից հետո հասանք Վիեննա, որտեղից պետք է գնացքների կայարան գնայինք: Կարճ ասած, հենց այստեղից էլ սկսում են մեր արկածները: Հարյուրավոր ավստրիացիներ, ովքեր հազարավոր անգամներ ցույց էին տալիս մեզ ճանապարհը և հազարավոր անգամներ էլ շեղում ճիշտ ճանապարհից:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Դիանայի հետևից քայլելով, ոչինչ չհասկանալով պայուսակս այս ու այն կողմ էի քշում, հիշելով ամենակարևորը, որ չկորչեմ ու ոչինչ չկորցնեմ: Արդյունքում գտանք ինչ-որ պետք էր, ու հասանք`  ուր պետք էր: Դեռ երկար ժամանակ ունեինք Վիեննայում շրջելու համար և իհարկե առիթը բաց չթողեցինք:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Գիտեմ, այնպես չէ, որ ես Եվրոպական շատ քաղաքներ եմ կյանքում տեսել, բայց Վիեննան անկասկած ամենագեղեցիկ ճարտարապետություն ունեցողներից մեկն է: Հնի ու նորի ներդաշնակ միաձուլում, որը ուղղակի գլխապտույտ է առաջացնում: Ու կապ չունի, որ հորդառատ անձրև է գալիս, ու ոտքից գլուխ թաց ես, կապ չունի, որ ցրտից դողում ես: Կապ չունի՝ որովհետև դու դեռ երբեք առիթ չես ունեցել այդ գլխապտույտը զգալու ու հիմա ուղղակի պարտավոր ես դա անել:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Զբոսնելուց հետո վերադարձանք կայարան:

3 ժամ էլ մեզանից գնացքը խլեց, եթե չհաշվենք, որ մի ժամ էլ ուշացավ ինչ-որ գործադուլների պատճառով: Հասանք Գրազ…

Հյուրանոցում  մեզ դիմավորեց բարձրահասակ, ժպտերես Մարտինը, ումից նախորդ շաբաթների ընթացքում անընդհատ նամակներ էի ստանում: Սենյակներում հիմնավոր տեղավորվելուց հետո, մնացած մասնակիցներին հայկական անուշեղեն հյուրասիրեցինք, բացատրելով, որ մեր սուջուխը, վրացիների չուչխելայից տարբերվում է: Հայկական նռան գինին նպաստեց նրան, որ մասնակիցները սկսեն պարել ու երգել: Դե ինչ ասեմ, հիմա քնելու ժամանակն է, մինչ վաղը: Վաղն արդեն մեր օրագրում կկարդաք, թե ինչ ենք սովորում, ինչ կա-չկա մեդիա ոլորտի նոր զարգացումների մեջ:

milena ghazaryan

Ինչ են անում ուսուցիչները

Ֆիզիկայի ժամ: Խոսում են հոսանքի ուժի մասին: Այո՛, խոսում են, որովհետև ես ընդհանրապես չէի էլ լսում: Գլուխս հենել եմ արմունկներիս ու աչքերս փակել: Ի դեպ, երբ մի քիչ երկար եմ ձանձրանում, սկսում եմ տարօրինակ բաներ մտածել: Քիչ էր մնացել, որ մտորումների մեջ ընկնեմ, բայց հանկարծ լսեցի.

-Ուրեմն, դասը պատասխանելու է գալիս…

«Մենակ թե ես` չէ, մենակ թե ես` չէ, խնդրում եմ»:

-Աննա, արի գրատախտակի մոտ:

«Հուուո՜ւ, լավ պրծա, այ, հիմա կարամ հանգիստ խորասուզվեմ մտքերիս մեջ»: Նայում եմ ուսուցչին ու մտածում. «Տեսնես, որ գնա տուն, ի՞նչ ա անելու: Հա՞ց ա ուտելու: Հա՞ որ: Մի՞թե ուսուցիչները հաց էլ են ուտում (չգիտես՝ ինչի, միշտ մտածել եմ, որ ուսուցիչները ապրում են ռոբոտի նման. ո՛չ հաց են ուտում, ո՛չ քնում են, ո՛չ բարեկամներ ունեն, ո՛չ էլ ընտանիք): Դե հա, եթե ինձ էլ միշտ դպրոցում տեսնեին, ես էլ ամեն օր միայն դաս սովորեցնեի, լուրջ բաներից խոսեի, հաստատ իմ մասին էլ էդպես կմտածեին: Լավ, բա հետո՞: Ախր, հետաքրքիր ա, տեսնես` ի՞նչ ա ուտելու: Երևի համով ինչ-որ բան, օրինակ՝ իտալական պաստա, մինչդեռ ինձ տանը սպասում է հնդկաձավարով փլավը: Երանի իրենց: Իսկ կարո՞ղ ա` հարցնեմ հենց իրենից: Չնայած՝ իմ ֆիզիկայի ուսուցիչը էնքան խիստ ա ու կոպիտ, որ կարող ա հաջորդ անգամ էլ ի վիճակի չլինեմ մտածելու: Ինչ ծիծաղելի ա, ասենք՝ պատկերացրեք․ Միլենան մի շաբաթ դասի չի գա, որովհետև դասատուին հարցրել ա, թե ինչ ա էսօր ուտելու»:

Զանգը տվեց, ու մտքերս էլ իսկույն ցրվեցին: Բայց գիտեմ, շուտով հետ են գալու մինչև հաջորդ ժամը: Որոշեցի սուսուփուս գնամ՝ առանց ապուշ հարցերի:

Հիմա էլ աշխարհագրության ժամ է, էլի եկան էն մտքերը, թե ինչ է անելու ընկեր Միսկարյանը վերջին դասից հետո: «Երևի գնալու ա տուն, գրքերը բացի, մեր հաջորդ դասը աչքի տակով անցկացնի, հետո գրավորները ստուգի, հետո նոր թեստեր կազմի: Մի րոպե, բա ո՞վ ա ճաշ պատրաստելու, բա` տեսնես երեխաների դասերը ստուգելո՞ւ ա: Ուֆ, եսիմ, է, չեմ պատկերացնում, ինձ թվում ա, որ ուսուցիչները մենակ դաս սովորեցնելու համար են»:

Արդեն դասերն ավարտվել էին: Տուն եմ գնում, գլուխս էլի լիքն է էդ տարօրինակ մտքերով: Էսօր պիտի գնամ պարապմունքի, շուտ հասնեմ տուն, հնդկաձավարս ուտեմ, փոխվեմ ու դուրս գամ: Բա տեսնես ընկեր Սիմոնյանը վերջը ի՞նչ ա ուտելու:

Լրիվ մոռացել էի: Մաման մի երկու բան էր ասել, որ տուն գնալուց առնեմ: Մտա սուպերմարկետ, անսպասելիորեն տեսա, որ նույն ընկեր Սիմոնյանը կարտոֆիլ է գնում, հետո մոտեցավ ու ձեթ վերցրեց: Այ, հիմա պարզ է, ի՜նչ պաստա, ի՜նչ Իտալիա, տապակած կարտոֆիլ է ուտելու: Կարծիքս լրիվ փոխվեց, արդեն պատկերացնում էի, թե ոնց են ուսուցիչները առևտուր անում, հաց ուտում, ու թե ոնց են ընդհանրապես դասից բացի ուրիշ բան անում:

Պատկերացումներս լրիվ արդարացրին իրենց, երբ պարապմունքի գնալուց ավտոբուսի մեջ տեսա ռուսերենի ուսուցչուհուս, բարևեցի ու թեթև ժպտացի: Հաջորդ օրն էլ, երբ ընկերուհուս հետ մտա խանութ՝ մի երկու բան փորձելու, տեսանք քիմիայի ուսուցչին: Բարևեցինք: Մերին հարցրեց.

-Ընկեր Կարապետյան, ի՞նչ եք կարծում՝ էս բլուզը շատ աչք ծակող գույն ունի՞:

-Չէ, ընդհանրապես, քեզ էլ շատ կսազի:

-Լո՞ւրջ: Մերսի:

Ապշել էի: Մի՞թե ուսուցիչները էդքան անմիջական կարող են շփվել աշակերտների հետ: Դպրոցում աշխարհի չափ նկատողություն են անում, իսկ դրսում հաճելի խորհուրդներ են տալիս:

Դասերի ժամանակ էլ չեմ անհանգստանում, թե տեսնես` էս դասատուն ինչ է անելու տանը, ինչ է ուտելու, ոնց է շփվում ընտանիքի հետ: Արդեն հստակ գիտեմ, որ ընկեր Սիմոնյանը շատ լավ առևտուր է կարողանում անել, տիկին Արամովնան, չնայած իր բարձրաճաշակ հագուկապին, անձնական մեքենայի փոխարեն ավտոբուսով է տուն գնում, իսկ այ, քիմիայի ուսուցիչս շատ բարձր ճաշակ ունի հագուստի հարցում:

Գուցե մեզ պակասում է հենց իրար ավելի լավ ճանաչելու հնարավորությո՞ւնը: Գուցե, եթե իմանանք իրենց խնդիրների մասին, առօրյա կյանքի, դպրոցից դուրս զբաղմունքի, ի վերջո հասկանանք իրար ու կոտրենք մեզ բաժանող պատնեշները: Գուցե…

anna  andreasyan

Սկիզբը

Սովորաբար, երբ 12-րդ դասարանում սովորողները հանկարծ անհետանում են սոցիալական կայքերից, նկարներ չեն տեղադրում իրենց էջում, սկսում են նամակներին ուշ-ուշ պատասխանել, կամ էլ ընդհանրապես չպատասխանել, նշանակում է, որ հասել է այն պահը, երբ նրանք պետք է պատրաստվեն ընդունելության քննություններին: Այս նախաբանը և այն ամենը, ինչ կկարդաք հաջորդիվ, իրականում իմ՝ 17.am-ում և սոցիալկան հարթակներում ակտիվ չլինելու արդարացումն է:

Սկսենք նրանից, որ դեռ մանկուց, տեսնելով ավարտական դասարաններում սովորողներին այդքան ծանրաբեռնված ձևով պատրաստվելիս, փոքր-ինչ վախով, բայց անհամբերությամբ սպասում էի իմ հերթին: Իհարկե, ես չգիտեի, որ նրանք, ովքեր պատրաստվում են քննություններ տալ, կրճատում են քնի ժամերը (սարսափելի մեծ զոհաբերություն, բայց, դե ինչ արած), չեն հասցնում դասերը լիարժեք պատրաստել, ես կասեի՝ ընդհանրապես մոռանում են դասերի մասին, սկսում են երազել հասարակ բաների մասին, ինչպիսիք են ֆիլմ դիտելն ու ընկերների հետ դուրս գնալը: Մի հետաքրքիր բան էլ կա, որ մի քիչ էլ ծիծաղելի է հնչում՝ նրանք սկսում են հաց ուտելը երկար ձգել, որ մի քիչ հանգստանան այդ ընթացքում: Մեկ էլ մի բան, որ պատահեց իմ, բայց հավանաբար ոչ մեծամասնության դեպքում (դե, պատճառը պարզ է, նրանք մինչև այդ էլ սուրճ խմում էին), սկսեցի սուրճ խմել: Ես՝ սուրճի հանդեպ մշտական արհամարհական վերաբերմունք ունեցողս, սուրճ եմ խմում, որ կարողանամ արթուն մնալ:

Լավ, մի ամսվա կուտակված բողոքի ալիքը դուրս հանելուց հետո՝ փորձեմ վերլուծել այս փոփոխությունը մեկ այլ տեսանկյունից՝ ավելի փիլիսոփայորեն: Իրականում կարծում եմ, որ այս պահը կյանքում շրջադարձային է ու մի կարևոր փուլի սկիզբն է մատնանշում: Արդեն սկսում ես հստակեցնել նպատակներդ ու դրանք հերթով իրագործել մեծ երազանքիդ հասնելու համար: Ավելի է հստականում այն ուղին, որով պատրաստվում ես շարժվել ապագայում: Ու եթե անկեղծ, չնայած ծանրաբեռնվածությանը, հաճելի է, երբ գիտես՝ ինչ ես անում և ինչի համար:

Մի խոսքով՝ ամեն ինչ ունի իր լավ ու վատ կողմերը, բայց արժեքավոր ու անգնահատելի է դրականը տեսնելու կարողությունը: Այն նպատակը, որի համար շատ ժամանակ ու էներգիա եմ ծախսում, արժանի է դրան:

«Դեպ Արևելքն աստվածային՝ հայրենիքը իմ հոգու»

Հարցազրույց թումանյանագետ Հրայր Ուլուբաբյանի հետ

18579124_1803277543334845_1844011571_n

-Ողջույն, պարոն Ուլուբաբյան: Բոլորը Ձեզ ճանաչում են որպես թումանյանագետ, բայց, կարծեմ, Դուք միանգամայն այլ կրթություն եք ստացել։ Փորձենք բացահայտել՝ ինչպես և ինչու կյանքի ուղին տարավ Ձեզ դեպի թումանյանական պարզ ու բարդ աշխարհը:

-1973 թվականին ավարտել եմ պոլիտեխնիկը և մինչև 1987 թվականն աշխատել եմ տարբեր գիտահետազոտական ինստիտուտներում որպես ինժեներ-կոնստրուկտոր։ Իմ այդ գործունեության վերջին տարիներին մեր երկրում դպրոցը լքվում էր ուսուցիչների կողմից ցածր աշխատավարձի պատճառով։ Այդ ժամանակ մամուլում հաճախ էին հնչում ահազանգեր, կոչ–հրավերներ՝ դպրոցում աշխատելու… Ես որոշեցի գնալ դպրոց՝ մտածելով, որ, թեկուզ ավելի ցածր աշխատավարձով, նոր սերնդի դաստիարակությամբ զբաղվելով՝ մեր հայրենիքին ավելի մեծ օգուտ կտամ, քան իմ մասնագիտությամբ աշխատելով… Գնացի 183 դպրոցը, և սկսվեց իմ մանկավարժական գործունեությունը։ Սակայն 1988-ի փետրվարին Իգոր Մուրադյանի և էլի մի քանի ընկերների հետ միասին Երևանում կազմակերպեցինք Արցախյան շարժման հայաստանյան առաջին հանրահավաքները… Փետրվարի վերջին օրերին, մեր այդ խաղաղ ցույցերին ի պատասխան, Ադրբեջանի ղեկավարները Մոսկվայի աջակցությամբ Սումգայիթ քաղաքում կազմակերպեցին հայերի ցեղասպանություն…

Երբ 1990–ին իշխանության եկավ ՀՀՇ–ն, ես զգացի և հասկացա, որ մեր երկրի ապագան վտանգված է։ Անհրաժեշտութուն զգացի զբաղվելու երկրի զարգացման գաղափարախոսությամբ, որի մեջ կարևոր, առանցքային դեր պետք է ունենար մանկավարժությունը, նոր սերնդի դաստիարակության գործը… Աշխատանքի անցա ՀՀ ԿԳ նախարարության ուսումնամեթոդական կենտրոնում` նոր դպրոցի ծրագրեր մշակելու նպատակով։ Նոր սերնդի դաստիարակության գործում մեծ դեր պետք է ունենա հայ գրականությունը, որի առանցքային դեմքը, իմ խորին համոզմամբ, կարող է լինել «մեր նոր քերթության անհաս Արարատը»՝ Ամենայն հայոց բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանը։ Ահա թե ինչպես և ինչու սկսեցի զբաղվել այդ չափազանց բարդ, բայց շատ կարևոր (մեր գլխավոր նպատակի համար) գործով՝ թումանյանագիտությամբ։

-Շատերը համարում են, որ Թումանյանի ստեղծագործական աշխարհը լիակատար ուսումնասիրված է, և այլևս բացահայտելու ոչինչ չկա: Դուք ի՞նչ կարծիքի եք այս մասին, ի՞նչ խնդիրների է առնչվում մերօրյա թումանյանագիտությունը:

-Սխալվում են նրանք, ովքեր կարծում են, թե Թումանյանի ստեղծագործական աշխարհը լիակատար ուսումնասիրված է, և որ այլևս բացահայտելու ոչինչ չկա: Նախ, հարկ եմ համարում հիշեցնել, որ երբ 1994 թվականին  Թումանյանի ծննդյան 125–ամյակի առթիվ հարգարժան գիտնական ակադեմիկոսը՝ թումանյանագետ Էդ. Ջրբաշյանը գրեց «Թումանյանագիտության հերթական խնդիրները» ծրագրային հոդվածը, դրանում նա թվարկեց մի շարք դեռևս չուսումնասիրված հարցեր։ Բացի դրանից՝ ընթերցելով այդ հոդվածը՝ նկատեցի, որ կրկին անտեսված են Թումանյանի կրոնափիլիսոփայական, թաքնագիտական աշխարհայացքին վերաբերող հարցերը: Եվ, անհրաժեշտաբար, ստեղծվեց  թումանյանագիտության երկրորդ ճյուղը։ Գրեցի ծրագրային հոդված՝ «Թումանյանագիտության երրորդ փուլը և նրա խնդիրները», որը որոշ կրճատումներով ու աղավաղումներով տպագրվել է «Կրթությունը եվ գիտությունը Ղարաբաղում» պարբերականի 1997թ. N 1-ում։ Նշեմ նաև, որ Թումանյանն իր մահից երկու ամիս առաջ ասել է․ «Ես գիտեմ՝ մի օր, իհարկե, ոչ շուտ, իմ կյանքը մեծ հետաքրքրություն ու աղմուկ է հանելու, շատ բան է պարզվելու, տեսնելու են բոլորովին ուրիշ բան… Գրվածքներս դեռ լավ չեն կարդացել, տեսել…»։ Կարելի է ասել՝ պաշտոնական, ակադեմիական թումանյանագիտությունն այդ «ուրիշ բան»–ի մասին ոչինչ չի ասել։ Ես զբաղվել եմ, հիմնականում, այդ «ուրիշ» Թումանյանի բացահայտմամբ։ Ճիշտն ասած՝ չգիտեմ, թե ինչ խնդիրների է առնչվում մերօրյա ակադեմիական թումանյանագիտությունը։

-Զարգացման ինչպիսի՞ հեռանկարներ ունի թումանյանագիտությունն այսօր, և արդյո՞ք նոր սերունդը հետաքրքրված է այս ուղղությամբ:

-Իմ նշած թումանյանագիտությունը կարող է ծառայել ինչպես հայ գրականության ներկա քաոսային վիճակից ու ճգնաժամից դուրս գալուն, այնպես էլ ազգային գաղափարախոսություն մշակելու գործին։ Ինչ վերաբերում է նոր սերնդին. ավագ սերունդը շարունակում է նրան շեղել իրական արժեքներից։ Անհրաժեշտություն կա ստեղծելու մի նոր թումանյանական «Վերնատուն»։

-Դուք ձեր բազմաթիվ հոդվածներում բացահայտում եք ո՛չ միայն Հովհաննես Թումանյան պոետին, այլև դիտում եք նրան տարբեր հարթություններում՝ Թումանյան-բժիշկ («Ամենայն Հայոց Բանաստեղծը նաև բժիշկ»), Թումանյան-բնասեր («Թումանյանի վերաբերմունքը կենդանիների նկատմամբ»), Թումանյան-քաղաքացի և այլն, նույնիսկ բանաստեղծություն ունեք նվիրված մեծ պոետին (Թումանյանին, 12.03.96), կարո՞ղ ենք ասել, որ թումանյանական աշխարհն ու թումանյանագիտությունը Ձեզ համար ոչ միայն մասնագիտություն է, այլև կենսակերպ:

-Ինձ համար թումանյանագիտությունը միջոց է, կարևոր գործոն է բարձր կուլտուրայի երկիր Հայաստանի գաղափարախոսության հիմքերն ամրապնդելու համար, հայ գրականության զագացման չափանիշներն ու ուղենիշները մշակելու համար։

-Գրող լինելուց բացի՝ Թումանյանը նաև մեծ փիլիսոփա է, ինչի ապացույցը նրա բազմաթիվ քառյակներն են: Զարմանալի է, բայց այդքան փոքր ծավալի մեջ արտահայտված գաղափարները հայելային արտացոլմամբ մեր իրականությունն են պատկերում: Ինչպե՞ս է հեղինակը կարողացել այդքան ճշմարտացիորեն զգալ ժամանակի զարկերակը: Կա՞ արդյոք մի քառյակ, որ Դուք հատկապես առանձնացնում եք:

-Թումանյանը մեր այն հանճարն է, որն իր մտածողության, գիտակցության մեջ համադրել է կրոնը, փիլիսոփայությունն ու գիտությունը։ Իմ ուսումնասիրությունները  հաստատում են, որ բանաստեղծի ողջ կյանքի և ստեղծագործության նշանաբանն էր՝ «միշտ դեպի Վեր», որ նույնն է՝ դեպի Աստված, կատարյալը, անհունը, անհայտը, անճառ մինը։ Եվ այդ հոգու վերելքի ճանապարհին նա դառնում է հեռազգաց (տելեպատ), պայծառատես ու սրտագետ (գաղտնագետ)… Վստահորեն կարելի է ասել, որ ոչ միայն մեր օրերի բանաստեղծներն ու գրողները, այլ նաև փիլիսոփաներն ու հոգեբանները շատ բան կարող են սովորել մեր Մեծ Լոռեցուց…

Թումանյանը քառյակներ շատ ունի, որոնք հատկապես առանձնացնում եմ, կախված միջավայրից, զրույցի թեմայից, մի խոսքով՝ կախված նպատակից։ Հիշեցնեմ դրանցից երեքը։ Մեկը արևելյան փիլիսոփայության, բուդդայականության, յոգայի մեջ հայտնի հոգու վերամարմնավորման օրենքն է, որը Թումանյանը շատ սեղմ ու գեղեցիկ ձևով ամփոփել է քառյակի մեջ.

Հազար տարով, հազար դարով առաջ թե ետ, ի՛նչ կա որ.
Ես եղել եմ, կա՛մ, կլինեմ հար ու հավետ, ի՛նչ կա որ,
Հազար էսպես ձևեր փոխեմ, ձևը խաղ է անցավոր,
Ես միշտ հոգի, տիեզերքի մեծ հոգու հետ, ի՛նչ կա որ:

Երկրորդը քառյակն է, որը կոչվում է «Սի՛րտ».

Դու գիտես մենակ ճամփեն երկնքի,
Դու գիտես գաղտնիքն երջանիկ կյանքի,

Դու գիտես ամենն ամենից առաջ,
Քու խոսքն է օրենքն ամեն օրենքի։

Սա Թումանյանի միակ քառյակն է, որ վերնագիր ունի։ Մի պահ պատկերացրեք քառյակն առանց վերնագրի. կստացվի մի բարդ հանելուկ…

Երրորդ քառյակը, որ հաճախ առանձնացնում եմ գաղափարական, քաղաքական կողմնորոշումների մասին զրույցներում, սա է․

Արյունալի աղետներով, աղմուկներով ահարկու,
Արևմուտքի ըստրուկները մեքենայի և ոսկու՝
Իրենց հոգու անապատից խուսափում են խուռներամ
Դեպ Արևելքն աստվածային՝ հայրենիքը իմ հոգու…

shushan stepanyan portret

Երբ արդեն ավարտում ես

Մեկ-մեկ տանը նստած՝ մտածում եմ. «Մամա ջա՛ն, արդեն չորրորդ կուրս եմ»: Անկեղծ, ոնց որ երեկ լիներ, որ լացելով հավաքում էի իրերս, գրկում հարազատներիս ու, Երևանի և ուսանողական կյանքի մասին առասպելներով, ճամփա ընկնում դեպի նոր՝ ավելի բարդ ու հետաքրքիր, ավելի հագեցած ու աշխույժ կյանք: Նայում եմ ամսաթվին ու արդեն մեկ ամսից ես դասի չեմ լինելու: Չգիտեմ, մի տեսակ ոչ լիարժեքության զգացում կա մեջս ու երկմտանքներ անընդհատ. ո՛չ ուզում եմ դասի գնալ, ո՛չ ուզում եմ ավարտել: Տարօրինակ է, չէ՞:

Այս տարի ես լրիվ տարբերվում եմ մնացած երեք տարիների ուսանողի իմ կերպարից: Չկար մի օր, որ դասի չնստեի, առանց տնայինն անելու հանգիստ քնեի ու չնեղսրտեի անպատրաստ լինելուս համար: Իսկ հիմա, էհ, հեչ էլ պետքս չէ, որ մի օր կուշանամ դասից, անպատրաստ կլինեմ կամ թերի կպատասխանեմ: Ես էլ չեմ հասկանում, թե ոնց կարող էի այսքան արագ ծուլանալ ու անհավես դառնալ: Հիմա էլ փոշմանել եմ, որ չորս տարիներս տվել եմ լեզու սովորելուն. մի բան, որ մի քանի ամիս լավ պարապելու դեպքում էլ կսովորեի: Չնայած, գիտեմ, որ սա է իմը, իմ անգլերենն ու լեզվական ուժեղ մտածողությունը:

Ինքս ինձ մխիթարելու համար մտածում եմ, որ երևի վերջին պահին փոշմանած լինելու, ծուլանալու պահերը գրեթե բոլոր ավարտողների հետ են լինում, ու փորձում եմ բնական համարել դա, որ ավելի չնեղվեմ:

Երկուշաբթի գիտեմ, որ, օրինակ, պարտադիր պիտի առաջին ժամը նստեմ, բայց առավոտյան հասկանում եմ, որ հերիք է, ինչքան առաջին ժամերին գնացել եմ, և ուրախ-ուրախ գիտակցում եմ, որ քնից թանկ բան չկա կյանքում: Գիտեմ, է, ախր, որ պատմության մեջ լինելու եմ միակ ուսանողը, որն ավարտելիս հոնգուր-հոնգուր լացելու է, ու արդեն ինձ տրամադրում ու համոզում եմ, որ պիտի պինդ պահեմ ինձ: Դպրոցում գրեթե բոլորը գիտեին, որ ամենածանրը ես եմ տանում դպրոցը լքելու փաստը, չեմ ուզում, որ նույնը համալսարնում իմանան: Շատ արագ եմ մերվում ու կապվում այն մարդկանց ու այն միջավայրին, որտեղ ապրում եմ ու որտեղ սիրում ու սիրված եմ, դրա համար էլ բաժանվելն ու ավարտելն այդչափ տանել չեմ կարողանում: Ու գիտեմ, որ հենց ավարտենք, փոշմանելու եմ, որ առաջին ժամերին բացակայել եմ, որ վերջին ժամերին զանգել եմ դասախոսներին ու ասել, որ գնում ենք տուն, բայց, ախր, դասի էլ չեմ կարողանում նստել, է:

Ու մի տարօրինակ բան էլ. ես դեռ չեմ պատկերացնում իմ՝ ավարտելուց հետո-ն, ու երբ ինձ հարցնում են, թե ինչ եմ ուզում աշխատել, ես սառը հոգոց եմ հանում ու ասում, որ չգիտեմ: Եվ, իսկապես, չգիտեմ: Ամեն ինչ այնքան վերացական ու այնքան անորոշ է ինձ մոտ հիմա, որ ինքս ինձ հետ սկսում եմ կռիվ անել ու փորձել հասկանալ, թե վերջապես ինչն է ամենից հոգեհարազատը ինձ:

Եվ, վերջում, իհարկե, միշտ նույն եզրահանգմանն եմ գալիս՝ իմը անհագ երազելն ու սիրելն է, սենց բան կլինի՞. դրանցով հո չե՞ս մտնի խանութ ու ասես. «Գիտե՞ք ինչ, ես շատ երազկոտ եմ, ինձ երկու հաց և մեկ պաղպաղակ տվեք»…

Առաջին ներկայացումը Գավառի դրամատիկական թատրոնում

Ժողովրդական թատրոնի հիման վրա ձևավորված Գավառի Լևոն Քալանթարի անվան պետական դրամատիկական թատրոնը նոյեմբերի 24-ին իր դռները բացեց անդրանիկ ներկայացման՝ Օսկար Ուայլդի «Սալոմե» պիեսի բեմադրությամբ։

Հիշեցնենք, որ Գավառի թատրոնը հիմնադրվել է 1895 թ.-ին, իսկ թատրոնի կարգավիճակ է ստացել 1935 թ.-ին։ 2011թ.-ից սկսված դրամատիկական թատրոնի հիմնանորոգումից հետո նոյեմբերի 19-ին ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանի, Մշակույթի նախարարի պաշտոնակատար Լիլիթ Մակունցի, Կրթության ու գիտության նախարարի պաշտոնակատար Արայիկ Հարությունյանի և Գեղարքունիքի մարզպետ Գնել Սանոսյանի մասնակցությամբ տեղի ունեցավ թատրոնի շենքի հանդիսավոր բացումը։

«Սալոմե» պիեսի առաջին ներկայացումը նախատեսված էր հատուկ հյուրերի համար, մուտքը՝ հրավիրատոմսերով։ Պիեսում որոշակի տարբերություններով ներկայացվում են աստվածաշնչյան դրվագներ՝ մերժված սիրուց վրեժխնդրությամբ լցված Սալոմեի խելացնոր սիրո և Յոքանանի (Հովհաննես Մկրտչի) կործանման մասին։

Գավառի պետական դրամատիկական թատրոնի վերաբացման կապակցությամբ տնօրեն Հայկ Ղափանցյանը թատրոնի պատմությունը ներկայացնելու հետ մեկտեղ իր ելույթի խոսքում հպարտությամբ շեշտեց  դրամատիկական թատրոնի 135 տարվա  պատմության մասին, իսկ բեմականացմամբ տպավորված երիտասարդ հանդիսատես Ալլա Վարդանյանն ասում է.

-Բեմում տեսա համագործակցություն, տարածության և ժամանակի զգացողություն, պրոֆեսիոնալ խաղ, որը հուզեց շատ-շատերին: Ներկայացման ողջ ընթացքում դերասանները իրենց խաղի միջոցով կարողացան հուզել և իրենց ձեռքում  պահել  հանդիսատեսի ուշադրությունը։ Դերասանական կազմը երկար տարիների դադարից հետո վերջապես բեմ վերադառնալով՝ իր հերթին ստացավ բավարար տպավորություններ:

-Ամբողջ ստեղծագործական, տեխնիկական սպասարկող անձնակազմը սրտատրոփ սպասում էր այն օրվան, երբ վերջապես պետք է բացվեր վարագույրը, լսվեր առաջին երաժշտությունը, և դուրս գային դերասանները բեմ՝ բեմի կարոտն առնելով,  որ տարիներ

շարունակ զգացել են: Ամեն Աստծո օր երազել ենք, որ բացվի թատրոնը, ունենանք մեր սեփականը և վերականգնենք մեր  հին ավանդույթները, որոնք երկար տարիներ պահպանվել են,- ասում է դերասան Հովհաննես Օհանյանը և ավելացնում,-հանդիսատեսների առումով սպասելիքներս չբավարարվեցին, քանի որ չնայած առաջին

ներկայացումն էր, բայց դահլիճում, այնուամենայնիվ, կային դատարկ աթոռներ: Իսկ ինչ վերաբերում է շենքի հարմարավետությանը, ապա կան շինարարական և ճարտարապետական թերություններ: Ամենամեծ թերությունը համարում եմ դրսի ջրահեռացումը, որն ընդհանրապես բացակայում է ու, ցավոք սրտի, շենքն արդեն նստվածքներ ունի, և տարիների ընթացքում նստվածքների ավելացումով՝ շենքը կդառնա վթարային: Մի քանի տեղ՝ ընդհուպ մինչև մարզպետարան, բարձրաձայնել եմ այդ մասին, որ ջրահեռացման բացակայության պատճառով անձրևաջրերը ներծծվում են շենքի հիմք, բայց դեռևս խնդրին լուծում չի տրվել:

Հովհաննես Օհանյանը հայտնում է նաև, որ բացի վերոնշյալը, թատրոնն ունի նաև այլ խնդիրներ, որոնցից մեկը լուսաձայնային համակարգի անհարմար դիրքն է և հերմետիկ փակվող պատուհանները, որոնց պատճառով դերասանների ձայնը լսելի չի դառնում կապն ապահովողին, բեմի լուսավորողին, որպեսզի ճիշտ խոսքից հետո կարողանա համապատասխան լուսավորություն կամ երաժշտություն ապահովել:

Այնուամենայնիվ, թատրոնի անձնակազմը արդեն նոր ներկայացումներ է նախապատրաստում, այժմ աշխատանքային փուլում է Ամանորյա մանկական ներկայացումը:

aniharutyunyanarm

Բայց սա ուրիշ պատմություն է

Ամեն ինչից անկախ` յուրաքանչյուր ընտրությունից առաջ ժողովուրդը միշտ էլ որոշակի հույս ունենում է` մի քիչ, շատ քիչ, հոգու էն ամենախորքում, որ այս անգամ ուրիշ է լինելու, որ մարդիկ իրոք իրենց ընտրությունն են կատարելու, որ նորից չեն հիասթափվելու ու խաբվելու: Խնդիրներն ամենուր են, լուծումներին սպասում են բոլորը, բայց գյուղում ավելի շատ են սպասում, ավելի շատ են ուզում հավատալ, որ հաջորդ տարի բերքը գետնին ու ծառերին չի մնա, ջուրը ժամանակին կլինի, հարկերը աշխատածից ավելի շատ չեն լինի, ու հավատում են` ուզած-չուզած, որքան էլ բողոքում են, մեկ է, ընտրությունից առաջ էլ, հետո էլ, իրենք իրենց հողի հետ են, ծառերի ու այգիների, կենդանիների հետ են: Բողոքում ու ցանում են, բողոքում ու բերքահավաք են անում ու ամեն սերմի հետ հավատ են ցանում, որ բերքը առատ է լինելու, բերքահավաքին հույս են հավաքում, որ բերքը ամբողջությամբ վաճառելու են ու ձմեռն ավելի ապահով են դիմավորելու:

Այս տարի բերքը այդքան էլ լավ չի վաճառվել, ճանապարհներին է մնացել, բայց Ռաֆիկ պապը, անկախ ամեն ինչից, ձմռանն է պատրաստվում: Փայտը կոտրատելու ձայն եմ լսում իրենց բակից, գնում եմ ու թակում դարպասը, բայց կացնի ձայնն ավելի բարձր է: Հենց այդպես ներս եմ մտնում, որովհետև Ռաֆիկ պապի բակ մտնելիս դարպասը թակելը կարևոր ու պարտադիր չէ. դռներն ու սրտերը միշտ բաց են:

-Ռաֆիկ պապ, ի՞նչ կասես, ի՞նչ ես սպասում ընտրություններից, մի բան կփոխվի՞:

Հարցիցս հետո ծիծաղելով ասում է․

-Էլի թուղթն ու գրիչն առած եկա՞ր,- ու շարունակում,- ամեն անգամ բարձրանում, սիրուն-սիրուն խոսում են, վերջում տեսնում ենք` սայլը տեղից չի շարժվում, ես ի՞նչ գիտեմ` էս անգամ էլի տարբեր մարդիկ նույն պատմությունը չե՞ն կրկնի: Ինչ էլ լինի, ես հո ուրիշ տարբերակ չունե՞մ: Էլ էս երկրից, էս գյուղից գնացողը չեմ, ով էլ գա` պիտի հարմարվեմ: Ես իմ հողի ու անասունի տերն եմ, ինձ հերիք ա, որ գոնե մի քիչ հարկերը թեթևացնեն, որ գյուղացին իրա տանջանքի դիմաց գոնե իրա բերքից մի քիչ օգուտ ունենա:

Որոշում եմ շատ չխոսեցնել Ռաֆիկ պապին, որ ցախի օրվա բաժինը շուտ կոտրի` գնա տուն, որ հասցնի հանգստանալ, թեյ խմել, մի քիչ լուրեր նայել ու քնել` հաշվելով, որ երեք օրից արդեն կվերջացնի, չորրորդ օրը կոտրած փայտը կպահեստավորի ու վառարանը կդնի:

Փողոցի վերևից իջնում եմ դեպի մեր տուն ու հարևան Հրաչի երգելն եմ լսում: Մեր ու իրենց բակը բաժանող պատի մոտ կանգնում ու հանգիստ խոսում եմ, փոքր տարիքում անգամ այդ պատով իրենց բակ էի մտնում: Իսկական հարևանություն եմ ասել, է՜: Միշտ ընդդիմադիր Հրաչն էլի դժգոհ է, ասում է, որ մոտակա 4-5 տարին հույս չունի, որ ինչ-որ փոփոխություն կլինի կամ փոփոխությունը կհասնի գյուղին.

-Բոլոր երկրներում գյուղացիներին 2 տոկոսով վարկեր են տալիս, դուք մեր վարկերի տոկոսները տեսե՞լ եք: Գյուղացին մի վարկը փակելու համար մյուսն է վերցնում, իրեն էլ ոչ մի բան չի մնում: Շատ կուզեի, որ երբ բերքը հասներ, ոչ թե գյուղացին ընկներ շուկաները, որ իր բերքը ծախեր, այլ գային, դաշտից մեծ մեքենաներով գնեին ու տանեին, որ գյուղացին ժամանակ ունենար ամբողջ օրը ծառերով ու բերքով զբաղվելու, որովհետև էդ բոստանը մշտական խնամքի կարիք ունի:

Եկա, Հրաչին նորից խոսեցրի, դարդերը խառնեցի ու թաքուն հեռացա, որ ընկերուհուս հետ թեյ խմեմ: Մենք ամեն ինչից խոսում ենք, բայց քաղաքականությունից, ընտրություններից` հազվադեպ: Իրենց ծառերի նուռն ուտելով, թեյով տաքանալով կամաց-կամաց թեման բացում եմ.

-Նար, ընտրության գնալո՞ւ ես, իրար հետ գնանք:

-Չգիտեմ, որ գնալու լինեմ` կասեմ քեզ:

-Ի՞նչ ես մտածում, բա:

-Գիտես, որ քաղաքականությունն ինձ չի հետաքրքրում, բայց հավատում եմ, դե, գոնե ուզում եմ հավատալ, որ ինչ-որ բան կփոխվի, կամ արդեն փոխվել ա, ոնց դու ես հավատում ու շատերը: Առաջին անգամ ես, չէ՞, ընտրելու: Կգնանք, կընտրես, որ քո ընտրությունը հաղթի, կհասկանաս, որ փոխվել ա, որ հավատալդ իզուր չէր: Ես առաջին անգամ չեմ գնում, բայց էս անգամ ես էլ հույս ունեմ, որ իմ ընտրությունը տեղ կհասնի:

Իմ գյուղում ու մնացած գյուղերում մեծահասակների մտածմունքի թեման հողն ու ջուրն են, կանայք խոպանից ամուսիններին ու որդիներին են սպասում, աշխատատեղերի բացվելուն են սպասում, երիտասարդները գյուղում հետաքրքրությունների են սպասում, ես էլ եմ սպասում, որ գյուղերին կնկատեն, որ այնպես կանեն, որ ուսանողները հաճույքով վերադառնան գյուղ դասից, իմանան, որ երեկոյան արդյունավետ ժամանց են ունենալու, բոլորով մի տեղ հավաքվելու տեղ են ունենալու:

Ու էսպես գյուղում ու Հայաստանում ամեն ընտրությունից առաջ նոր հույսեր են վառվում: Այս անգամ հույսերը մեծ են, սպասումները` շատ, ու որքան շատ ենք սպասում, հիասթափությունն այնքան մեծ է լինում:

Բայց սա լրիվ ուրիշ պատմություն է, այս անգամ մենք հիասթափությունը տան ամենախորը դարակում պահելու ու նոր ընտրության ենք գնալու: