Ոչ մի քայլ հետ

Փոխգնդապետ Դավիթ Ղազարյանին իր զինվորները հիշում են մեծ ոգևորությամբ․ հրամանատարից ստացած ուժը թև է տալիս նույնիսկ նրա բացակայությունից երկու տարի անց:

Ծնողների ցանկությանը հակառակ` Դավիթն ընդունվել էր Վ. Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարան` հստակ որոշելով շարունակել զինվորական հոր ճանապարհն ու ծառայությամբ արտահայտել իր անսահման սերը դեպի հայրենիքը:

Զինվորական համազգեստ կրելու 10 տարիների ընթացքում յուրաքանչյուր օր Դավիթի համար ծառայություն էր իր հայրենիքին:

Դավիթը ծառայությունը սկսել էր Հադրութում ավագ լեյտենանտի կոչումով։ Նա դասակի հրամանատար էր։ 44-օրյա պատերազմից օրեր առաջ ստացել էր փոխգնդապետի կոչում` դառնալով գումարտակի հրամանատար: Սիրահարված Արցախին` Դավիթը Հադրութից հայրենի Վեդի վերադառնալ չէր էլ դիտարկում:

Դավիթի զինվորների սխրանքների մասին շատերն են խոսում․ առանց մեծաքանակ զինամթերքի նրանց հաջողվել է գրավել թշնամու 3 և ոչնչացրել 37 տանկ:

Թշնամու տանկերից մեկի ճանապարհը սեպտեմբերի 30-ին Դավիթը պահում է իր մարմնով, վիրավորվում և շարունակում մարտ վարել այնպես, որ զինվորները չեն նկատում նրա վիրավոր լինելը:  «Ոչ մի քայլ հետ» իր սկզբունքին հավատարիմ մնալով և իր տղերքին մենակ չթողնելով՝ զոհվում է:

Դավիթը երկու երեխա ունի` Անին ու Վանը, ում աչքերում Դավիթը աշխարհի ամենահոգատար հայրն էր:

Կինը՝ Հռիփսիմեն, նշում է, որ Դավիթն օգնում էր բոլորին, հույս ու ուժ տալիս։ Եվ ինքը շարունակում է Դավիթի այդ առաքելությունը՝ հիմնադրելով «Դավիթ Ղազարյան» բարեգործական հիմնադրամը, որը աջակցելու է զինծառայողների ընտանիքներին։

Դավիթ Ղազարյանը հետմահու «Արցախի հերոս» բարձրագույն կոչմանն է արժանացել:

Դավիթ Ղազարյանի ընտանիքը Զինծառայողների ապահովագրության հիմնադրամի շահառու է:

Anahit Zaxaryan n

Իմ ճակատագիր Արցախ

Էս մեծ ըշխարհքես տակեն վեշ մինը ինձ ու քեզ հասկանալ չըն, մեր սրտեն լյուզուն վեշ մինը կլյոխ չի ընգնել։

Ցավը շատ, յարան խորը, լոխ ասում ըն` պատար էլ տեմ կաց…

Տեմս կենում, բայց շատ տիժեր, ղաշյանգ, բոյավ ,բուսաթավ, նամուսավ տղերք ըս կուրցնում…

Տոն ու տեղ ըս կուրցնում, ըռնաքամ ըս տեռնըմ, խոխեքս առանց հար թողում, տներին լյուսը մթնցնում, բայց հալա վեննի յիրա կաղնածս, վիրավոր, բայց կաս հալա ու իննան ըս… Լոխ սիրում ըն քեզ հեռվից, ձևական, կենացներում… Ամալ կյալիս պիտար քեզ խտտիմ, խուխես նման ծուցումս տանիմ մին հեռու տեղ, վեչ թորք ինի, վեչ արյուն, վեչ փիս արազ, վեչ կռեվ, լոխ լյավ ինի…

Բայց կյամ չըս, հունց վեր ես ըմ տուլաշի նման գյուրգումտ նստում, տեսնամ` հիբա մին լյավ ծյագ ծյագվում։

Ըրնախում վեղս տեռալ, բայց հա՜… Քուշտանում չըս էս տղորցը արյունը խմելան…Դե, բայց հինչ անիմ, իմ ճակատագիրս էլ տուվ ըս, ես քունտում, տուվել` իմս, իմ տոն տեղս, հայրենիքս, ընտանիքս, լավ թա փիս, լոխ ետս, մին հափուռ վեղս։

Ընդունելությունը UWC-ում բաց է

UWC Հայաստանի ընդունելության հայտադիմումները բաց են 2023-2025թթ. Ակադեմիական շրջանի համար:

15-16 տարեկա՞ն ես:

Քեզ համար անչափ կարևո՞ր է լավ կրթություն ստանալը:

Սիրո՞ւմ ես կրթությանը կից ապրել ակտիվ համայնքային կյանքով:

Ուզո՞ւմ ես լինել միջազգային դպրոցի համայնքի անդամ:

Ուզո՞ւմ ես քո գաղափարներով լուխել տեղային և գլոբալ խնդիրներ:

Ուզո՞ւմ ես ունենալ ընկերներ աշխարհի բոլոր անկյուններից:

ԴԻՄԻՐ հիմա:

Վերջնաժամկետը` ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ 6-ը, ժամը`23:00  Երևանի ժամով

Facebook: https://www.facebook.com/UWCArmenia

Instagram:@uwcncarmenia

Ավելին` UWC Հայաստանի կայքում

Էլ.հասցե: armenia@uwcnc.org

Ու եթե պետք լինի…

Հայրենիքի մասին շարադրությունը Պատվական Հարությունյանը փոքր տարիքում ավարտել էր այսպես՝ «․․․ու եթե պետք լինի, կյանքս էլ կտամ հանուն հայրենիքիս»։ Նա չէր կարող պատկերացնել, որ տարիներ անց պե՛տք է լինելու, ու ինքը կյանքը զոհելու է հանուն հայրենիքի, հանուն բոլորիս։

Պատվականը մարզիկ էր․ 7 տարի սամբո-ձյուդո մարզաձևով էր զբաղվում և հայաստանյան տարբեր մրցույթներում իր քաշային կարգում միշտ լավագույնների մեջ էր։ Մինչև ծառայությունը Պատվականի պատկերացումները ուսումը շարունակելու մասին հստակ չէին, բայց բանակում արդեն որոշել էր՝ ընդունվելու է Ֆիզիկական կուլտուրայի ինստիտուտ։

Որոշել էր, որ զորացրվելուց հետո միանգամից ընտանիք պիտի կազմի, ամուսնանա․ ընտանիքի դերը նրա համար առաջնային էր։

Պատվականը մանկուց ագրեսիան ու կոնֆլիկտները չէր ընդունում: Երբեք ոչնչից չէր բողոքում։ Քույրն ասում է՝ ծառայության ընթացքում ավելի կարգապահ, ուշադիր էր դարձել մանրուքների նկատմամբ։

Սեպտեմբերի 29-ին նա Ջրականում էր՝ ամենաթեժ դիրքում, որտեղ սկզբնական օրերին թշնամու ամենամեծ ուշադրությունն էր կենտրոնացած։ Երեկոյան ընտանիքի հետ էր խոսել զրնգուն ու հուսադրող ձայնով․ մի քանի ժամ անց զոհվել ԱԹՍ-ի հարվածից․․․

2020թ․-ի հոկտեմբերին Պատվականը Արցախի նախագահի հրամանով հետմահու պարգևատրվեց «Մարտական ծառայություն» մեդալով։

Պատվական Վաչագանի Հարությունյանի ընտանիքը Զինծառայողների ապահովագրության հիմնադրամի շահառու է։

Նարեկ Ստեփանյան

Բարև, հա, էլի ես եմ։ Գիտեմ որ երկար ժամանակ է` չկայի։ Վերջին նյութս, որ գրել էի, հերոս եղբորս մասին էր՝ Սևակի։

Այսօր էլի եկել եմ հերոս եղբորս մասին գրելու, բայց այս անգամ  Նարեկի։

Նարեկ Ստեփանյան` ծնված 2003 թվականի սեպտեմբերի 20-ին Կարբիում։

Ծառայող էր… Հա, ճիշտ կարդացիք` էր, բայց միայն ձեզ համար է` էր, իսկ ինձ համար հավերժ ծառայող։

Ու էլի սեպտեմբեր ամիս ու էլի պատերազմ։

Սեպտեմբեր ամիսը չարաբաստիկ ամիս է դարձել մեզ՝ հայերիս համար։

13-ին Ադրբեջանը նորից լայնածավալ հարձակում գործեց… Ու էլի զոհեր ու էլի անմեղ կյանքեր, սգացող մայրեր ու անվերջ լռող, ոչինչ չասող հոր աչքեր։

Նարեկի հետ վերջին անգամ խոսել ենք 13-ին ու դրանից հետո ոչ մի տեղեկություն չունեինք նրա մասին։ Մտածում էինք` գերի է ընկել, որովհետև  նրա հետ խոսելու ժամանակ վերջին բառը, որ լսեցինք, լսել էինք հեռախոսից այս կողմ. «Նարեկ, փախի» բառերն էին։

Հա, մենք չէինք սխալվել. գերի էր, բայց զոհված գերի։

Նարեկը  բարի, ժպտերես ու ընկերասեր մարդ է։ Ընկերների համար ամեն ինչի պատրաստ էր, ընկերների հետ լինելու համար ինքը անձամբ դիմում գրեց, որպեսզի մեկնի ծառայության (նրան ազատում էին բանակից): Կյանքը չէր խնայի իր հարազատների համար, բայց այսօր կյանքը չխնայեց ողջ ազգի համար։ Հերոսաբար ընկավ մարտի դաշտում։

Բայց ո՞նց ասեմ, որ մեզ հերոս պետք չէր, ախր, մեզ մեր եղբայրն էր պետք։

Սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանը 32 դի փոխանցեց, որոնցից մեկը իմ հերոսն էր։

Երեկ Նարեկի հոգեհանգիստն էր ու ծննդյան տարեդարձը։ Հիմա ո՞նց շնորհավորեմ ծնունդդ, Նարեկ։

Շնորհավոր երկնային ծնունդդ, հավերժ հերոս։

Ցավս, կսկիծս ու կարոտս կրկնապատկվեց։ Հիմա երկու հերոս ունեմ` Սևակը ու Նարեկը, իմ հերոս եղբայրները։ Կարոտել եմ անչափ: Կարոտը սրտումս  մենակ թողեցիք ինձ։ Ի՞նչ անեմ, հպարտանա՞մ, որ հերոս եղբայրներ ունեմ: Ախր, էս ամենը հպարտանալու չի, է, էս ամենը  ողբալի է։

Տեր իմ, պահպանիր մյուս տղեքին, նրանց քո գիրկը առ ու կանգեցրու այս ցեղասպան աղետը: Մեզ կենդանի հերոսներ են պետք, մեզ մեր տղեքն են պետք` ողջ ու առողջ:  Խնդրում եմ,  Տեր, պահպանիր նրանց։

Հայրենիքը․․․

Իմ հայրենիքը նույնը չէ,  այն պարզապես  հողատարածք չէ, որտեղ բնակվում են նույն էթնիկ ծագման մարդիկ, ո’չ, իմ հայրենիքը այլ է: Իմ հայրենիքը խոսուն վկան է իմ նախնիների անվերջ պայքարի, որտեղ հողը օծված է մյուռոնաջրով, իսկ սահմանը գծված արյամբ: Դա հայրենիք է  մարդկանցով, որոնց երակներում հայրենասիրություն է հոսում, իսկ մտքերում` արծարծվում, միաժամանակ, այն հայրենիք է պատմության դասեր քաղելուց կամազուրկ այն ժողովրդի, որոնք անձև զանգվածով ձևավորեցին խարխուլ արժեհամակարգ։ Այն հայրենիք է ծայրահեղականների, որի պատմող գրքի յուրաքանչյուր էջում գոյապայքար է, խարանված ճակատագրի կնիքով։ Գիրք՝ դարսված 7000 պատառոտված ու տառապած թերթերով, որոնք ծույլ աշակերտի պես այդպես էլ չյուրացվեցին: Անտեսված դասերում  պարզ էր բանաձևն իր հանգուցալուծումներով,  և այն էր՝ չգանգատվել դառնորեն չար բախտից ու մեզանից դուրս չորոնել մեր դժբախտությունների պատճառը, մեր դատը սկուտեղի վրա չմատուցել այն լափել ցանկացողներին, իսկ փրկության ուղին փնտրել միայն ու միայն սեփական սահմանների ներսում։ Չուղղված սխալները միտված են կրկնվելու, կրկնվելու յուրաքանչյուր պարբերությունում՝ հետևում թողնելով թուլացող խոյակներով   հայրենիք, իսկ ուսուցչի դեր ստանձնած կյանքը լուռ հետևում է ծույլ աշակերտի դողացող ձեռքերով արված սխալին, հետո, հետո նորից ու նորից մատուցում թուղթը սպիտակ…

Ախ, թե իմանային` որքան դյուրին է բանաձևը այդ:

Պատմության ապտակներից երբեք չսթափվող երկիր իմ Հայաստան, քո խաչը ծանր է, երբեմն այնքան, որ թվում է՝ ողնաշար է կոտրելու, այնուամենայնիվ այն երբեք մեր ոտքերի տակ չի եղել, քանզի խաչն իր զորությունն ունի, իր օգնությունը, և հանուն այն վեհ գաղափարի, արժե կրել արժանապատվորեն, ատամները սեղմած…

Մեջբերում.

«… Կարճ ասեմ՝ մենք թե՛ դրսից, թե՛ ներսից քանդեցինք մեր երկիրը: Գլխավորապես՝ մե՛նք: Մենք եմ ասում, և սրա մեջն է ճշմարտությունը: Մի մասը խանգարող սրիկաներ, մի մասը գողեր ու ավազակներ, մի մասը ապիկար թշվառականներ, եւ չերևաց մի բազմություն, գոնե մի խմբակ, որ վերածնվող շունչն ու բարոյական կարողությունը հայտնաբերեր: Էսքան աղետների ու պարտությունների մեջ ոչ մի մեղավոր չերևաց, ոչ ոք ոչ պատասխանատվության կանչվեց, ոչ պատասխան տվեց: Եվ շարունակվում է. այժմ էլ նույն մարդիկը՝ նույն ճանապարհներով…»:    Հովհ․ Թումանյան

Մեզ հանում են մեր երկրից…

Ես կյանքումս առաջին անգամ հասկանում էի, որ կյանքը ինձնից վերջնականապես խլում է այն, ինչ սիրում եմ…

Ես կյանքումս առաջին անգամ էի հասկանում, որ կորցնելու եմ տունս, ու, որ տանս հետ մանկությունս եմ թողնելու ու գնամ, տանս պատերի ներսում հին օրերի ջերմությունն եմ թողնելու ու գնամ…

Ես կյանքումս առաջին անգամ էի զգում, բայց երանի չզգայի…

Ամբողջ գիշեր գյուղ` Նորավանը, կարծես մեռած լիներ, հանգել էին բոլոր լույսերը, լռել էին բոլոր ձայները, ու մթության մեջ կրակոցների ձայներն էին աղաղակում։ Ու քաջ գիտակցում էի, որ կրակոցների աղմուկի ներքո զոհերն էին ավելանում, տղերքը ընկնում էին կրակոցի անիծյալ ձայնի հետ միասին։

Մեզ հանում են մեր երկրից…

Քիչ-քիչ պակասեցնում են մեր երկիրը…

qnarik.mkhitaryan

Մեր հերոսը` Մանուկը

Ժամանակ առ ժամանակ լռությունը խաթարվում է, մեր դեպքում` հայրենիքի համար կամ հանուն Հայրենիքի: Մենք այդ աղմուկի մեջ կորցնում ենք մեզ,  կորցնում մեր սիրելիներին, և որն ամենացավոտն է, գտնում ենք կարոտը: Ամեն բացվող օր սպասում ենք մի  հրաշքի, որը թվում էր, թե պիտի գա ու փրկի մեզ էս խավարից: Բայց խավարն ավելի է սաստկանում, երբ ցավն անձամբ քո դուռն է թակում: Այսօր մենք կորցրել ենք մեր Մանուկին, դասարանի համեստ և զուսպ տղային, ով  միշտ աչքի էր ընկնում իր լուռ ու հանգիստ բնավորությամբ: Տառապանքի ու խլացնող ձայների մեջ փորձում ենք հիշել ու որսալ հենց իր ձայնը, էն Մանուկի ձայնը, ով 12-րդ դասարանում  հարց ու պատասխանի ժամանակ վստահ ասաց, որ  ցանկանում է դառնալ սպա: Չեմ կարծում հիմա որևէ մեկը կարողանա լսել դա, աղմուկը շատ է. շատ են հիշողությունները, երջանիկ ու սիրուն պատմությունները, որոնք ապրել ենք Մանուկի հետ: Շատ են,  բայց հիմա  ցավը կոկորդում խեղդելով պետք է շնորհակալ լինենք էն փոքր տղային, ով այսօր մեր խաղաղ օրվա համար իր կյանքն է տվել, իրեն և էն բոլոր ծառայակից տղաներին, որոնց միշտ պետք է երախտապարտ լինենք:

Էն ժամանակ, երբ ինչ որ բան էի գրում, հումորի էր վերածում:  Այս աշխարհում ամենաքիչը կուզեի քո մասին այդքան կարոտով ու ցավով  գրել:

Մանուկ Արմենի Միքայելյանը հերոսաբար զոհվել է հանուն հայրենիքի, որի փրկության պայքարը պետք է շարունակենք մենք, պարտավոր ենք շարունակել մեր տեղում լինելով և մեր գործը նույն նպատակի ծառայեցնելով:

Շնորհակալ եմ, եղբայր:

Կներես մեզ …

Մենախոսություն եղբորս հետ

բարև, ախպե´րս, ո՞նց ես:

տղերքը ո՞նց են:

 

ասում են` էդտեղ ես, հա՞, ներքևում:

տեղդ հարմա՞ր ա, բատինկեքդ հո չե՞ն սեղմում,

 

կարոտել եմ:

ես քեզ կարոտում եմ ամեն օր, որովհետև դու չես կարող անցյալ լինել` նույնիսկ վաղակատար:

 

էս ծաղիկները մաշկիդ պես սպիտակ են, երկինքը` աչքերիդ պես կապույտ,  տապանաքարդ` հայացքիդ պես սառը, բայց ջերմ:

 

վերևից ամեն ինչ ավելի լավ ես տեսնում, չէ՞:

ախր նոր ներքևում չէի՞ր:

 

ձեռքս դնում եմ սրտիդ, բայց ափս էնքան փոքր ա սրտիդ համեմատ:

տաքություն եմ զգում էս խոտից, ուրեմն ճիշտ եմ դրել ձեռքս:

 

բա ո՞նց անենք, Ա´րտ, ո՞նց օգնենք տղերքին, որ ձեր մոտ չգան,

ո՞նց ասենք, որ ձեր մոտ ամենալավ մարդիկ են, բայց ամենատխուր դեմքերով:

 

հետս ինչի՞ չես խոսում, հո չե՞ս նեղացել:

մի բա´ն ասա, Արտա´կ, ախպոր պես, մի բա´ն ասա:

էս աղմկոտ աշխարհում քեզ էսքան լռություն որտեղի՞ց:

 

ուզում եմ դեմքիդ նայել:

ուզում եմ` թարթես աչքերդ, երբ անթարթ աչքերիդ եմ նայում:

 

մատներդ քոնը չեն, երկար էին քոնը, ասում էին` լավ դաշնակահար կդառնաս:

չգիտենք, չենք իմանա` ինչ էիր դառնալու:

 

պատերազմից առաջ վերջին անգամ անունդ քննության ցուցակների մեջ էի տեսել:

 

կողքիդ կանգնած հասկանում եմ, որ ինձնից բարձրահասակ ես, բայց ինձնից մեծ չես, ախպե´րս, կներես:

ես չէի ուզում էս հարցում քեզ հասնել:

ես ուզում էի իմ տասնինը նշել քո քսանմեկի հետ:

 

իմացի´ր, որ այստեղ ինձ չեն նեղացնում, այլ միայն սիրում են,

որովհետև ես Արտակի Աննան եմ, քո Աննան, ու միշտ եմ լինելու, հասկանու՞մ ես, Ա´րտ, միշտ:

 

տասնինը վարդ չորացել է հենց քո վրա:

վարդերը հետդ տու´ն բեր, բայց ծաղկած, խնդրում եմ, թոռոմածը քեզ չի սազում:

 

հիմա հանգիստ եմ. վերևում մեր ընտանիքն ավելի մեծ է,

ուրեմն մենակ չես:

 

արևը գնաց, որ դու գաս:

 

ես էլ տուն եմ գնում, թեպետ տարբերություն չկա:

Հայկոն էր ասում, չէ՞,

որտեղ դու կաս, այնտեղ է տունը իմ:

 

բայց այս տանը ջեռուցում ու լույս չկա, մրսում եմ, երևի գնամ մյուս տուն:

գիտեմ` դու էլ ես գալու:

 

լա´վ մնա, իմ ամենալա´վ ընկեր:

մինչ հանդիպում

zarine kirakosyan

Մեր «մի կյանքը»

Ես չեմ ընկալում մի քանի հազար տարվա փորձը էլ ո՞նց պիտի ապացուցի, որ հասկանանք, որ ոչ մեկը մեզ չի գալու փրկի, ու մենակ էդ կետից կարող է սկսել փոփոխությունը:

Ուկրաինայի պատերազմում աշխարհը միաձայն է, որ Ռուսաստանն է կոնֆլիկտի մեղավորը,  դե մերը` չէ, մերը քննարկվում է, թե ով է առաջինը հարձակվել: Դե ահավոր շատ փաստերի պակաս կա, էլի, ու մեր մեծագույն խնդիրը միջազգային հանրությանը համոզելն ա, որ մենք արդար ենք, ու հենց բավարար փաստերով համոզեցինք, խնդիրը լուծվելու ա: Դե, աշխարհում հարցերը միշտ էդպես են լուծվել:

Էլ չեմ խոսում «ինթերնեյշնալ Ֆրենդներից»,  մեր սերունդը էս ամենը երրորդ անգամ ա տեսնում: Էդքա՞ն միամիտ ենք, թե՞ սրտհովություն ա` իրական պատասխանատվություն չզգալու համար: Եթե մեր ոչ «ինթերնեյշնալ»  հարևանները հայաթում անհոգ նարդի են քցում, դժվար «ինթերնեյշնալ ֆրենդները» բան փոխեն:

Շուրջբոլորը «դարի հոգեբանների» կոչերն ա, խուճապի չմատնվելու,  մեր էմոցիաները հանգիստ պահելու,  ներսը կայուն պահելու ու ինքներս մեզ չվնասելու մասին: Դե, բոլորս մարդիկ ենք, տարբեր կերպ ենք արձագանքում: Մեր ներսը չծանրացնելը կարևոր բան ա, բայց մի քիչ թիթիզության ու անարդարության զգացում չի՞ առաջացնում նրա համեմատ, ինչ կատարվում ա Ջերմուկում, Սոթքում:

Ի՞նչ խուճապ, մարդիկ իրենց համար ապրում են իրենց գործերով: Մենք երկու տարի էնպես սիրուն ինքնախաբեությամբ էինք ուզում հավատալ խաղաղության օրակարգին, որ զրոյի ենք հասցրել մեր ինքնապաշտպանական բնազդները:  Մինչև երկու մետրից  քարը գլխներիս չտան, չենք ընկալում, որ վտանգը մեզ ա սպառնում: Դե, վարչապետն էլ պատերազմին սադրանք  ա ասում, որ մարդ ես, հանկարծ ժողովուրդը չմտածի պատերազմ ա, արթնանա քնից:

Հասկանում ենք, որ մի անգամ ենք ապրում,  հեչ արդար չի էդ մի անգամը ապրել  անընդհատ մտածելով պետության խնդիրների մասին, բայց դա մենակ մեծացնում ա պատերազմի անընդհատ կրկնվելու վտանգը, հակառակորդին միշտ ձեռնտու ա գործ ունենալ պետությունից ձեռք քաշած, իր կյանքով  ապրող ժողովրդի հետ: Մենք ուզելու ենք մեր «մի կյանքը» ապրենք ու անընդհատ պատերազմի ենք բախվելու, էդպես էլ չապրելով: