Լուսանկարը՝ Տաթեւ Խաչատրյանի
Լուսանկարը՝ Հովնան Բաղդասարյանի
Հ.Գ. Ապրես Մուշ ջան, ես էս դեպքը հաստատ չեմ մոռանա: Ափսոս ոչ մեկը չանմահացրեց էդ պահերը, հետո կնայեինք նկարները, կծիծաղեինք: Մեկ էլ ապրի Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցը, որ մեր առօրյան դարձրեց այսքան հագեցած:
Լուսանկարը՝ Նատալյա Թիզյանի
7 տարեկան էի: Հայրս աշխատում էր Տավուշի մարզի Բերդավան գյուղում, այլ կերպ ասած` Ղլաչում (Սև ջուր): Ես հաճախ էի այնտեղ լինում: Երեկոյան միշտ հորս գործընկերների հետ հավաքվում էինք ինչ-որ մեկի տանը: Այդ հավաքույթների ժամանակ նրանք միշտ ինձ խնդրում էին երգել: Դե, ես էլ բնականաբար չէի մերժում: Կանգնում էի աթոռի վրա և սկսում երգել.
-Պու, պու, պիդու,- երգում էի այն ժամանակ իմ ամենասիրելի երգերից մեկը՝ Մերիլին Մոնրոյի «I wanna be loved by you»:
Վերջում ես լսում էի ծափեր և մի պահ պատկերացնում ինձ բեմի վրա Մերիլին Մոնրոյի հայտնի սպիտակ շրջազգեստով: Անցան տարիներ, հայրս այլևս այնտեղ չի աշխատում: Ես գնում էի երգի դասերի, սակայն չէի երգում այն, ինչը իրոք հարազատ էր իմ հոգուն: Այդպես դադարեցի գնալ դասընթացների և սկսեցի երգել միայն իմ, հարազատներիս և ընկերներիս համար: Բոլորը ասում էին, որ ես երգերը վերածում եմ ջազի, որ ինչ-որ ջազային հնչյուններ եմ ներմուծում գրեթե բոլոր երգերի մեջ: Եվ ես հասկանում էի, որ նրանք ճիշտ են, բայց չէի բացառում այն փաստը, որ հենց այդ ոճի երգեցողությունն է նրանց գրավում իմ ձայնի մեջ: Այդպես երգում էի, պատկերացում չունենալով ջազի մասին: Բայց հետո մի օր ես դիտեցի «Ջազում միայն աղջիկներ են» ֆիլմը, որտեղ գլխավոր դերակատարներից մեկը հենց Մերիլին Մոնրոն էր, իմ սիրելի սպիտակ շրջազգեստով երգչուհին: Ֆիլմը բացեց իմ առջև ջազը, իր գեղեցիկ, անկանոն բնույթի հնչյուններով: Այդ օրվանից ես դարձա Բիլլի Հոլիդեյի, Ֆրենկ Սինատրայի երգերի սիրահարը: Հետո իմ կյանք մտավ ջազային պարը: Վանաձորի երիտասարդական փորձարարական ակումբը ներկայացնում էր «Սերը ջազ ակումբում» պարային ներկայացումը, որտեղ պարում էի նաև ես: Ամիսներ շարունակ ես լսում էի միայն ջազ, ժամերով պարում էի միայն ջազային ոճով պարեր: Ես ամբողջովին ընկղմվելի էի ջազի մեջ: Ջազը դարձել էր կյանքի մի մասնիկ, առանց որի հնարավոր էր խելագարվել: Բեմադրությունը ավարտվեց, և ես շատ էի կարոտում մեր փորձերը:
Եվ վերջերս իմացա, որ ջազը երկար սպասված հյուրի պես նորից հյուր կգա իմ կյանք, և ես նորից հնարավորություն կունենամ ժամերով պարել իմ նման ջազի սիրահարների հետ: Ջազը իմ մեջ է, իսկ ես նրա, մենք ուղղակի անբաժանելի ենք:
Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի
Լուսանկարը՝ Արփինե Ճղրիկյանի
Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի
Լուսանկարը՝ Հրաչ Չոփիկյանի
Լուսանկարը՝ Արփինե Ճղրիկյանի
Լուսանկարը՝ Հրաչ Չոփիկյանի
Ինձ միշտ հետաքրքրել է կենդանական աշխարհը: Յուրաքանչյուր կենդանի ունի իր առանձնահատկությունները և զբաղմունքը:
Հիշում եմ, միշտ առանձնահատուկ ուշադրություն եմ դարձրել փողոցում մնացող կատուներին, խղճացել, կանգնել, մի քիչ մտածել ու հետո, գրկելով կենդանուն, վազել եմ տուն: Ճի՛շտ է, դժվար է այդքան կենդանիներ տանը պահելը, բայց ինձ միշտ հաջողվում էր համոզել տնեցիներին: Ամեն ձմեռ մի կատու դառնում էր մեր ընտանիքի անդամ: Տատս, տեսնելով նորեկ կատուներին, ամեն անգամ ասում է.
-Է՜, Սոֆյա՜, էլի՞ կատու: Լավ, բե՛ր, բե՛ր, տեսնենք էս մեկին որտեղ ենք տեղավորում:
Տատս արդեն հարմարվել էր իմ այդ բնավորությանը: Ձմռանը փոքրերին փորձում էի տուն բերել և տեղավորել վառարանի մոտ: Ա՛յ, դա համոզելը մի քիչ դժվար էր ստացվում:
Դպրոցից տուն կամ տնից դպրոց ճանապարհին, երբ մի կատու էինք տեսնում, և ես սկսում էի կանգնել ու մտածել, ընկերներս ասում էին.
-Էլի գնաց իրա կենդանական աշխարհը: Արի՛, ուշանում ենք, դրա ժամանակը չի:
Մանկությանս երազանքն էր՝ դառնալ մեծահարուստ և վարձել աշխատողներ, որոնց գործը կլիներ փողոցից գտնել անօգնական կենդանիներին և պահել: Բայց քանի մեծացա, այնքան հասկացա, որ երազանքս իրագործելը բարդ է:
Շանս երկու տարի է, ինչ պահում եմ. հայրս է գնել: Շանս անունը Հերման Է: Սիրում եմ պատուհանից հետևել շանս և կատուներիս խաղերին, հաճախ էլ` կռիվներին: Շունս միշտ փորձում է ընկերական հարաբերություններ ստեղծել կատուների հետ: Նրանք վախենում են և թաթով հարվածում շան պոչին, իսկ նա ավելի է ոգևորվում:
Ամռանը շանս հետ ֆուտբոլ եմ խաղում, իսկ կատուներս սիրում են, երբ իրենց հետ թելի կծիկով եմ խաղում:
Կատուներիցս մեկը շատ է կապված շանս հետ: Կարելի է ասել, որ նրանք անբաժան ընկերներ են: Ձմեռը նրանք միասին են քնում` չսառչելու համար: Հիմնականում չեմ սիրում կատուներիս անվանակոչել, բայց այս մեկի անունը Չիտա է, որի անունն էլ կապված է մեկ այլ պատմության հետ:
Ունեի մի շատ յուրահատուկ կատու, ում ամբողջ կյանքիս ընթացքում կհիշեմ: Նա միշտ ուղեկցում էր ինձ դեպի դպրոց: Շատ հավատարիմ էր, իսկ ես էլ շատ կապված էի նրա հետ: Մի օր էլ տուն վերադարձա, բայց նա չկար: Հետաքրքրվեցի և օրեր անց իմացա, որ մեքենայի տակ է ընկել: Դա ինձ վրա շատ ազդեց:
Ինձ համար դժվար է լինում նրանցից բաժանվել, բայց, երբ տեսնում եմ, որ կենդանիները շատացել են, և դժվար է նրանց պահելը, ես հետաքրքրվում եմ և գտնում եմ մարդիկ, ովքեր ցանկություն կհայտնեն պահել նրանց:
Վերջապես գալիս է ձմեռը, և միակ հոգսը, որ ես ունենում եմ, դա կենդանիներին տեղավորելն է: Հերմանը և Չիտանն մնում են ավտոտնակում, իսկ փոքրերը տան կողքի սենյակում, գիշերն էլ՝ վառարանի մոտ:
Հաճախ կենդանիների մեջ նկատում եմ այնպիսի հատկություններ, որոնք մարդկանց մեջ երբեք չեմ տեսնում: Երբ մենակ եմ լինում, սկսում եմ կիսվել կենդանիներիս հետ կամ պատմել անցկացրածս օրվա մասին: Իսկ նրանք էլ այնպիսի դեմքի արտահայտություն են ընդունում, իբր թե հասկանում են: Հուսամ, հասկանում են:
-Լիլիթ… Լիլիթ… Լիլիթ…
Եվ այսպես սկսվում է իմ օրը.
-Արագացրու, դասից գուշանաս, պռձի…
-Հա, մաաաաամ, գելնիմ։
Ես այն երեխաներից չեմ, որոնց դասերը առավոտյան իննին սկսվելու պատճառով յոթին են արթնանում: Ես այն երեխաներից եմ, որոնք չեն մտահոգվում դասից ուշանալու համար, քանի որ…
-Լիլիթ, զարթնի…
-Մամ, դպրոցը ոդըմ ճամփա է, դռան դեմն է, հմի գելնիմ, մեգե` չեմ ուշանա:
Երևի հասկացաք: Ես ապրում եմ ուղիղ դպրոցի հարևանությամբ ու չեմ անհանգստանում դասից ուշանալու մասին, սակայն հակառակ իմ անհոգության, երբեմն դասից ուշանում եմ, երբեմն էլ առաջին ժամն եմ բաց թողնում, քանի որ քնել եմ ուզում:
-Լիլիթ, յել հագնվի…
-Ու~ֆ, յելա, յելա…
Վեր եմ կենում, ինձ ստիպելով գալիս նստում վառարանի առջև ու իմ կամքից անկախ նորից քնում, բայց մայրս երկար չի թողնում վայելեմ հանգիստս ու կրկին.
-Լիլիթ…
Եվ այսպես տիպված ու զոռով գնում եմ դասի, բայց դպրոց մտնելու երկրորդ րոպեից հոգնածությունս ի սպառ վերանում է, և այդտեղ զգում եմ դպրոցի «մոգական» ուժը։
Հաջորդ շաբաթվանից արձակուրդ է, և ես գիտեմ, այս անգամ ինչքան էլ ուզեմ երկար քնել, չեմ կարողանալու: Հակառակ է, չէ՞:
Բարեվ ձեզ: Իմ անունը Նարեկ է: Սովորում եմ Մալիշկայի թիվ 1 միջնակարգ դպրոցում: Հետաքրքված եմ էլեկտրոնիկայով: Սպորտաձևերից սիրում եմ լող և վոլեյբոլ: Ճիշտն ասած՝ կարդալու հետ այնքան էլ սեր չունեմ: Չեմ սիրում նաև շարադրություններ գրել, բայց դե, ինչ արած, ես էլ այդպիսին եմ: Չափից շատ սիրում եմ ռեժիսորի գործը, սակայն ուսումս չեմ ուզում շարունակել այդ ուղղությամբ,քանզի կարծում եմ, որ ֆիլմ նկարահանելու համար պետք է ուղղակի տաղանդ և ցանկություն ունենալ: Ուսման առումով նախընտրում եմ գնալ ճարտարապետության ուղղությամբ:
Չափից ավելի երազող եմ,ինչն ինձ վրա ազդում է և՛ դրական, և՛ բացասական: Լինում է այնպես, որ ինձ խրախուսում են, որոշ դեպքերում էլ բոլորն ուղղակի ծիծաղում են ինձ վրա։ Լավ եմ հիշում՝ 5րդ դասարանում բնագիտության դասին ուսուցուհիս ատոմների մասին ինչ-որ բան էր բացատրում։ Նա դասից դուրս մի հարց տվեց և ասաց, որ պատասխանողին 10 կնշանակի։ Բոլորը սկսեցինք իրենց ենթադրություններն անել, մինչդեռ ես, միացնելով երևակայությունս, սկսեցի մտածել և ինչ-որ բան մոգոնեցի։ Սկզբում ամաչեցի բարձրաձայնել՝ մտածելով, որ այդպիսի բան լինել չի կարող։ Տեսնելով, որ ոչ ոք ճիշտ չի պատասխանում՝ փորձեցի ռիսկի դիմել, և ոչ իզուր։ Խոսքս չավարտած՝ ուսուցչուհիս ընդհատեց ինձ հետևյալ խոսքերով․
-Հիանալի՜ է, կեցցե՛ս։
Եվ այդպես ես վաստակեցի առաջին 10 գնահատականս բնագիտություն առարկայից:
Հիշում եմ նաև, թե ինչպես էինք ընկերներով բարձրացել սարի գլուխը։ Ես նայեցի սարից ներքև և սիրահարվեցի այդ տեսարանին։ Սկսեցի մտովի կառուցել մի սարք, որի օգնությամբ կարելի է նետվել սարի գագաթից ցած՝ և հանգիստ վայրեջք կատարելով հիանալ տեսարանի գեղեցկությամբ, բայց այնպես, որ ցանկացած պահի կարելի լինի մնալ օդում։ Երբ ես կիսվեցի այդ մտքով ընկերներիս հետ, ստացա ինձ այնքան էլ դուր չեկած պատասխան․
-Դա խո՞ տու խիվանդ չես, ես յան յար չինես դեն։
Այս խոսքերից հետո նրանք սկսեցին աստիճանաբար իջնել սարից։ Երբ ես վերադարձա իրականություն, նրանք արդեն սարի ստորոտին էին, և ես ստիպված եղա արագ-արագ հասնել նրանց, որ մենակ չմնամ․․․
Մի անգամ էլ մայրիկիս հարցրի, թե ինչ չափման միավորով են հաշվում գրելու ժամանակ գրչի թողած թանաքի հաստությունը, և ոչ մի պատասխան չստացա: Նույն հարցը ուսուցչուհուս ուղղելուց հետո ստացա հետևյալ պատասխանը. «Երբեք չէի կարող մտածել, որ նման հարց կարելի է տալ»: Ես մինչև հիմա էլ չեմ ստացել այդ հարցի պատասխանը․․․ Դե լավ, էլ չշարունակեմ, թե չԷ, վախենամ, դուք էլ կսկսեք ծիծաղել:
Լուսանկարը՝ Էրիկ Ալեքսանյանի