Նա սովորական մարդ է, 20 տարեկան մի աղջիկ, որը արտաքինից ոչնչով չի տարբերվում իր հասակակիցներից։ Գեղեցկադեմ է, մի քիչ կարճահասակ, ունի կարճ մազեր և կանաչ աչքեր։

Մանկությունից հիշում է. «Երեսառած երեխա էի, բավականին երկար մազեր ունեի, ու միայն մի դեպքում էր, որ դրանք հարդարելիս չէի լացում, երբ հայրս էր դա անում»,- ասում է Լուսինեն։

Լուսինեն իր կյանքի ամենալավ օրը համարում է իր ընդունելության քննության օրը, որովհետև, իր խոսքով ասած, իր «առաջին ինքնուրույն քայլն էր»:

Դա մի օր էր, որն իրեն տարավ դեպի նպատակ։ Իսկ նպատակն էր՝ ընդունվել ՎՊՀ հայոց լեզվի և գրականության բաժին։ Նա առաջին դասարանից էլ գիտեր, որ ուզում է դառնալ մանկավարժ։ Կանաչ աչքերով աղջիկը սիրում է հայոց լեզուն, իսկ գրականությունը նրա տարերքն է։ Լուսինեն ընդունվեց համալսարան։ Սիրում է իր կուրսեցիներին ու նրանցից յուրաքանչյուրի հետ շփվում է որպես առանձին անհատ։ Նա ընկերությունը համարում է մի բան, առանց որի մարդն ապրել չի կարող։ Դասախոսական կազմին անդրադառնալիս Լուսինեի դեմքին ժպիտ հայտնվեց, և նա ասաց, որ այդ անձնակազմի մեջ գտել է մեկին, որը իր կարծիքով ամենաանթերի մարդն է աշխարհում։ Այդ դասախոսը Գայանե Մալումյանն է, որը Լուսինեին դասավանդում է գրականություն։

-Բառեր չունեմ նրա մասին ասելու, բառերը շատ սովորական են նրա մասին խոսելու համար, դա տեսնել ու զգալ է պետք։ Ցանկանում եմ, որ վայելես նրա ուսանողը լինելու պատիվը։

Սակայն Լուսինեի կյանքում տեղի ունեցած մի իրադարձություն ամբողջովին փոխեց նրա կյանքը։

-Կյանքիս ամենավատ օրը հորս մահվան լուրն իմանալու օրն էր, մի քանի վայրկյանում կյանքս գլխիվայր շուռ եկավ։ Հայրս ինձ համար ամբողջ աշխարհն է, նրա մասին անցյալով խոսել չեմ կարողանում, որովհետև նա ինձ հետ է ամեն վայրկյան։

Սակայն այս դժբախտությունը չկոտրեց Լուսինեին, և նա չհանձնվեց, պայքարեց և կանգնեց սեփական ոտքերի վրա։

Հոր մահվանից հետո Լուսինեի հոգսերը կրկնապատկվել են։ Այժմ Լուսինեն ապրում է ոչ միայն իր, այլ նաև իր ընտանիքի` փոքր քրոջ և մոր համար։ Նա աշխատանքի է ընդունվել խանութում։

-Փորձում եմ ամեն կերպ լրացնել այն բացը, որն առաջացել է հորս մահվանից հետո: Ամեն ինչ անում եմ, որ փոքր քույրս ոչ մի բանի կարիք չունենա՝ թե ֆինանսապես, թե հոգեպես։

Աշխատելու փաստը Լուսինեն համալսարանում որպես զենք երբեք չի օգտագործում, չնայած հարկ եղած դեպքում նրան օգնում են և դասախոսները, և գործընկերները։

Կյանքում ամեն ինչի փորձում է հասնել ինքնուրույն, շատ դժվար է օգնություն ընդունում։

Լուսինեն այժմ միայն մի բանի համար է ափսոսում, որ ամաչել է հորից, կուզենար, որ նրա հետ ավելի ջերմ հարաբերություններ ունենար հասուն տարիքում։

-Մեր վերջին խոսակցությունը հեռախոսով էր։ Ափսոսում եմ, որ լսեցի նրան և համաձայնեցի, որ ավելի ուշ զանգի: Իսկ հայրս առաջին անգամ իր խոստումը չկատարեց…

Նա իրեն համարում է ուժեղ մարդ, և դա իսկապես էլ այդպես է։

Շատ եմ ուզում, որ Լուսինեն երբեք չկոտրվի և հասնի իր նպատակների իրագործմանը:

-Ասում են՝ որ ծիտը տուն ա մտնում, ուրեմն կա՛մ լավ խաբար ես ստանալու, կա՛մ վատ: Ես չէի հավատում, բայց այնպես ստացվեց, որ սկսեցի հավատալ: Մի օր մեր բալկոնում նստած էի, մեկ էլ մի թռչուն դրսից տուն մտավ ու պատին կախած խալու վրա կանգնեց, հետո առանց քշելու արագ թռավ, գնաց: Նշանակություն չտվեցի դրան, որովհետև դե, ծիտ ա, էլի, ի՞նչ անենք, որ տուն ա մտել: Այդ ժամանակ լամպերի գործարանում էի աշխատում ու հաջորդ օրը ինձ հետ աշխատողներին կատակով պատմեցի եղածը: Աղջիկներից մեկն ասեց, որ լավ բան չի եղել ու պատմեց, որ տարիներ առաջ իրենց տուն ծիտ էր մտել ու կանգնել իր տատի գլխին: Ուղիղ մեկ շաբաթ անց տատը մահացել էր: Ես էլ ասեցի, որ ուղղակի համընկել է, բայց մեջս կասկած ընկավ: Ամուսինս Թիֆլիսում էր ու մի քանի օր մերոնց տանն էր մնացել: Երբ վերադարձավ, ասեց, որ ծնողներս լավ են: Բայց մի շաբաթ հետո Թիֆլիսից վատ լուր ստացանք՝ մամաս մահացել էր: Ու այդ օրվանից սնահավատ եմ դարձել, այդ թռչուններին էլ չեմ սիրում:

-Էդ վատը հիշում ես, բա լավն էլ ասա, է: Ազիզ ջան, էդ դեպքից տարիներ հետո, էլի տուն ծիտ մտավ, ու հաջորդ օրը խաբար եկավ, որ մորքուրս գալու է Ամերիկայից: Ու էլի է եղել, որ տուն ծիտ է մտել, ու լավ լուր ենք ստացել,- խոսակցությանը միացավ զրուցակցիս որդին:

Այն, ինչին մենք հավատում ենք, հաճախ իրականության է վերածվում: Մի քիչ լավատեսությունը և սնահավատ լինելու, վախենալու փոխարեն պատահականության սկզբունքին հակված լինելը մեզ չէր խանգարի: Բայց մեր մեջ բացարձակ անվախ մարդիկ չկան, ես էլ եմ սնահավատ, ես էլ կատուներից եմ վախենում, հետո ի՞նչ:

Ինչ-որ մի ես ամեն պահի փսփսում է.

-Դե՛, հիշի՛:

Սեպտեմբերի 22-ին ես էլի հավես պատառիկ հիշեցի: Սարերում եմ՝ ամենատաքուկ տատիկի, պապիկի ու ծաղիկների գրկում, բայց այս անգամ «եմ» չէ, այլ «ենք»: Չորսով էինք: Ը՜մ, խաբեցի՝ չորսով չէ, հինգով:

Մեր մեջ ասած՝ մեր միջից ամենամեծը տարիքով հիմա ամենափոքրն է հասակով: Մարիամի՜կ: Գայուշը՝ Մարիամիկի փոքր քույրիկը, էնքան համեստ ու լսող աջիկ է: Եթե մի 5 րոպե շատ համոզենք, վստահ կասի՝ մածունը կանաչ է կամ էլ դեղին, իսկ ավանդական տարբերակով՝ սև:

Մեզնից ամենահամեստն ու ամենալացկանը Նանեն էր: Երբ մենք մեծերով զրուցում էինք, ինքն ու փոքր քույրիկը միշտ արևից տաքացած քարերին նստած էին լինում: Ո՞վ ասաց, որ մի տարի մեծ լինելը ընդհանրապես երանգ չի փոխում: Ես կասեմ ավելին՝ ամբողջ պատմության գույներն է փոխում:

Մելինե, Մոնիկա: Էս երկուսը զույգ են ու միշտ իրար հետ: Հա՜, չմոռանամ ասել՝ Մելինեի մոտ էլ Մոնիկան է փոքր քրոջ կարգավիճակում: Մի պահ դուք պատկերացրեք այդ երկու մեծերի վեճը: Ո՞վ կհաղթի: Ոչ մեկը: Էդ ամենից հետո նրանք հազիվ հասցնում էին իրենց գզգզված մազերը հավաքել: Հավաքում էին լացելով, ու հետո էլի լացելով պապիկի օրակարգով սահմանված բոլոր դարակներն էին դասավորում ու հողե հատակն ավլում՝ վստահ լինելով, որ ինչ-որ պահի սալիկի նման կփայլի:

Դե, այս ամենը մեզ երեքիս էլ էր վերաբերում, բայց կարևորը դրա շարունակությունն էր:

Հինգ աղջիկ երեխա՝ մեկը մեկից ահավոր: Տատ ջան, դիմանալ է պետք: Պապիկը էլի կբարկանար ու օրակարգը կհիշեցներ, տատիկը ոչ բարկանալ գիտեր, ոչ էլ սիրելի թոռներին «չէ» ասել:

-Տատի՜կ, մենք գնում ենք մորի քաղելու, ամաններ կտա՞ս:

Տատիկը հերթով դատարկ շշերը կտրում էր, ամուր, ձիգ թելեր էր հյուսում և վերջ:

Տավուշի սարերում 3 բան կա, որոնցից ոչ մեկս երբեք չենք հագենա՝ սառը ջուրը, սարածաղկի հոտն ու թփատակերի մորին: Ով ուզում էր խնդրեր՝ մեր գտածը ոչ ոքի երբեք չէինք տա:

Այ, հենց էդ ժամանակ ես ու Մելինեն ուժով 3 հատիկ մորին չտվինք: Նանիկն անցավ իրենց հռչակավոր թիմ: Բաժանվեցինք երկու մասի՝ 3-2:

Երեսուն, քառասուն, միգուցե նաև հիսուն րոպե անդադար պտտվեցինք ամբողջ անտառով ու լիքը պաշարով, մեզնից գոհ-գոհ հետ գնացինք տնակ: Բան չէր փոխվել էդ ժամանակահատվածում, պայքարող կողմերը զիջումների չէին գնացել:

Պատմությունն ավարտվեց հօգուտ մեզ, ի վնաս Մարիամ-Գայանեի: Նանեն տարավ մորին, ու վերջապես թիմերն ունեցան այս տեսքը՝ 4-1:

«Ինչո՞ւ երեխաների համար ամեն ինչ վատ է արվում: Լավ նկարիչը մեծերի համար է, իսկ ամենաանպետքը՝ երեխաների: Երեխաների համար գրքեր է գրում ամեն ոք, ով չի ծուլանում. և՛ ոտանավորներ, և՛ երգեր: Ում որ մեծերը լսել չեն ուզում, գնում է երեխաների մոտ: Իսկ մենք էլ հենց բոլորից շատ ենք սիրում լավ հեքիաթներ, նկարներ և երգեր»:

Յանուշ Կորչակ

Այդ դեպքում իսկապե՞ս լավագույնը երեխաներինն է…

Պատժաթոռներ

-Տիկի՛ն Կարապետյան, Տիգրանը այսօր չի գալու՝ մեջքն է բռնվել…

Ընդամենը մեկ ամիս է, ինչ սկսվել են դասերը, բայց Տիգրանը արդեն երկրորդ անգամ է բացակայում՝ պատճառը մեջքն է: Խեղճ տղան ամբողջ դասին մեջքը աթոռին չի հենում, քանի որ այնքան չոր է ու կոպիտ, որ մեռնելու չափ ցավեցնում է:

Կարծում եք՝ արդա՞ր է, որ ուսուցիչները նստում են փափուկ և հարմարավետ աթոռին, իսկ մեզ բաժին են ընկել այս չոր և արդեն օգտագործման համար ոչ պիտանի աթոռները: Կամ ինչո՞ւ են գրասենյակներում պահարաններն այդքան լավը, իսկ մեր պահարանը կոտրվում է անգամ մեկ տետրի ծանրությունից… Այո՛, անարդար է:

Ես հաստատ գիտեմ, որ Տիգրանը վաղը նույնպես դասի չի գա…

Դիանա Շահբազյան, 14 տ.

***

Հացի երեք փշրանք

-Երեխաներ, այս գումարը վերցրեք և գնացեք խանութ և ինչ ուզում եք՝ ձեզ համար գնեք,- ասաց մայրս, որպեսզի ես և եղբայրս պարզապես տանից դուրս գանք, և ինքն ու մորաքույրս հանգիստ զրուցեն:

-Մամ, բայց հաստա՞տ ինչ ուզենք՝ կարող ենք գնել,- համենայնդեպս հարցրի ես:

-Հա, հա, ինչ ուզեք,- իմիջիայլոց պատասխանեց մայրիկս:

Ժպիտը դեմքիս, մեծ վճռականությամբ մորաքրոջս որդու ձեռքը բռնեցի և քարշ տվեցի խանութ:

Նրա տրամադրությունը, չգիտես ինչու, ընկած էր: Սակայն դա երկար չտևեց: Ինչքան էլ նա դիմադրում էր, ես հասա իմ նպատակին: Եվ շուտով ժպիտը կախարդական մի շարժումով հայտնվեց նրա դեմքին: Դա այնքան էլ դժվար չէր:

Երբ հասանք խանութ, ես թխվածք գնեցի, հյութ և առաջարկեցի մի բան էլ ինքն ընտրի: Նա ոչինչ չասաց, սակայն ես գիտեի, թե ինչը կարող է նրա տրամադրությունը բարձրացնել: Դրանք, իհարկե, վնասակար, բայց շատ համեղ պաքսիմատներն էին՝ «Հացի երեք փշրանքը», որ մայրիկը երբեք չէր գնի: Ինչ մեղքս թաքցնեմ, ես էլ եմ դրանք սիրում:

Ուրախ-ուրախ հասանք տուն, թխվածքը դասավորեցի ափսեի մեջ, հյութը լցրեցի բաժակները, իսկ պաքսիմատները տոպրակով դրեցի սեղանին:

Երբ մայրիկները ներս մտան, միանգամից նկատեցին արգելված տոպրակը:

-Այս ի՞նչ եք գնել,- զայրացավ մայրիկս:

-Այն, ինչ ուզել ենք: Դու չասացի՞ր՝ ինչ ուզում եք, գնեք,- հանգիստ ձայնով հիշեցրի ես:

-Բայց սա շատ վնասակար է առողջությանը: Հանկարծ չուտեք: Ավելի լավ է՝ մենք ուտենք, որպեսզի դուք առողջ մնաք,- ասաց մորաքույրս և արագ-արագ սեղանի վրայից վերցրեց «վտանգավոր» պաքսիմատները:

Լուսինե Ալեքսանյան, 14 տարեկան

***

Առանց ընկերների

«Դե արի ու հարմարվի էս անհարմարությանը,- մտածում էի ես,- ախր, սենց ո՞նց կլինի, ես չեմ կարա հարմարվեմ էս նոր դպրոցին: Չնայած ուրիշ ինչ կարամ անեմ, հը՞, ի՞նչ: Էս ամենը ինձնից կախված չի»:

Հիմա էլ լուռ նստած եմ նոր դասարանում, բոլորը աղջիկներ են, ոչ ոք չի խոսում, իսկ ես ուզում եմ ծանոթանալ կողքիս աղջկա հետ: «Ի՞նչ անեմ,- նորից մտածում էի ես,- լավ, հաշվում եմ մինչև տասը, եթե մինչ այդ չխոսեց, ես եմ խոսելու՝ 1, 2, 3… 10»:

-Դու այս դպրոցի՞ց ես,- հարցրի ես:

-Հա:

«Այ քեզ մարդ, նենց կոնկրետ պատասխանեց, որ էլ չկարողանամ շարունակել: Բա հիմա էլ ի՞նչ հարցնեմ»:

-Իսկ դպրոցում բուֆետ կա՞:

-Հա, կա, ոնց չկա,- հարցիս քմծիծաղով պատասխանեց նա:

«Հա, կծիծաղես, բա ինչ կանես, ասա՝ էդ հարցը որտեղից եկավ գլուխդ մտավ, մենակ ես կարայի էս րոպեին սենց անկապ հարց տալ: Է՜, լավ հա, ես էլ չեմ խոսելու, պետքս էլ չի»,- հազիվ զսպելով, որ բարձր չասեմ՝ մտածեցի ես: Ու արհամարհական շարժումներ անելով՝ հանեցի մի թուղթ ու սկսեցի նկարել:

-Իսկ դու ո՞ր դպրոցից ես եկել,- խոսեց կողքիս նստած աղջիկը:

-Երկրորդ,- զարմանալով, որ հարցն ինձ էր ուղղված, կամ որ վերջապես որոշեց խոսել, կարճ կոնկրետ պատասխանեցի ես ու էլի հազիվ ինձ զսպելով, որ բարձր չասեմ, մտածեցի. «Ըհը, հիմա էլ դու տանջվի, իզուր քո պատճառով այդքան բարկացա»:

Ո՞վ հնարեց էս ավագ դպրոցները, հը՞: Եթե մեծահասակների փոխարեն մեկը որոշեր, թե ում հետ ընկերություն անեն, ուր գնան սովորելու ու հաշվի չառնեն իրենց կարծիքը, կհամաձայնե՞ն: Մի՞թե մենք իրավունք չունենք ընտրելու այն, ինչ մենք ենք ուզում…

Սիրան Մանուկյան, 14 տարեկան

***

Մեր կյանքի կակտուսները

-Տիկ, Տիկ, կլինի՞՝ ես էլ ձեզ հետ զբոսնելու գամ:

-Չէ, Մաշ, մենք մեծերով ենք գնում: Գաս՝ ի՞նչ ես անելու:

-Էէ, բայց իմ ծնդդյան օրը քո նույն ընկերները չէի՞ն: Համ էլ, ես այդքան փոքր չեմ,- հետո բողոքեցի մայրիկին,- մա՜մ, ինչո՞ւ ինձ էլ իր հետ չի տանում:

-Նա է մեծը, լսիր նրան:

Ես վերցրի իմ արջուկն ու սկսեցի ինքս ինձ հետ խոսել.

-Ինչո՞ւ են մեծերն այսքան անարդար: Ասում են, թե ամեն ինչ մեր օգտին են անում, բայց հակառակն է ստացվում: Ասում են, թե մենք նրանց կյանքի ծաղիկներն ենք, բայց ծաղիկ ասելով հասկանում են կակտուս: Ասում են՝ մենք ենք նրանց կյանքի իմաստը, բայց կյանքի «արգելակների» նման են վերաբերվում: Երբ պետք է՝ նրանց նրանց համար մենք փոքր ենք, երբ պետք չէ՝ մեծ: Օրինակ, երբ ավագ եղբորս խնդրում եմ ինձ էլ կինո տանի, ասում է՝ դեռ փոքր եմ: Իսկ երբ խնդրում եմ, որ հյութ գնի, ասում է՝ մեծ եմ և ինքս կարող եմ գնել:

Մտքիս թելը կտրելով՝ իմ սենյակ ներխուժեց կրտսեր եղբայրս.

-Մաշ, ընկերներդ են եկել, քեզ զբոսնելու են հրավիրում:

-Հա՞… ասա թող ներս գան, ես հիմա կգամ:

-Ինձ էլ քեզ հետ կտանե՞ս:

-Չէ, դու դեռ փոքր ես:

Մանե Ռոստոմյան, 13 տարեկան

***

Վաղվանից՝ երեխաների ժողով

-Վաղը ծնողական ժողով է,- հայտարարեց դասղեկը,- բոլոր ուսուցիչները բողոքեր ունեն:

Այդ ժամանակ մտածեցի. «Ինչո՞ւ է այդքան «անարդար» երեխաների աշխարհը: Ինչո՞ւ չկան երեխաների ժողովներ, որտեղ կբողոքեն ծնողներից և ուսուցիչներից: Եվ ինչո՞ւ մեծերը տնային աշխատանք չեն անում: Ֆիզիկա, քիմիա, պատմություն, լեզուներ…

Վա՜յ, ինչ մեղք ենք մենք՝ երեխաներս»:

Բայց հետո հասկացա: Չէ որ նրանք էլ են երեխա եղել, դաս արել, նստել անհարմար աթոռներին: Ամեն ինչ ունի իր ժամանակը: Հետո էլ մենք կմեծանանք և կգնանք ծնողական ժողովների:

Բայց գոնե իրենց «դաժան մանկությունը» հիշելով՝ չկրկնեն նույնը:

Գևորգ Պողոսյան, 13 տարեկան

***

Ի՞նչ կփոխվեր

Երբ ես տարրական դասարանում էի սովորում, մեր դպրոցը որոշեցին վերանորոգել: Մենք ստիպված եղանք տեղափոխվել ուրիշ դպրոց, և մինչև մեր դպրոցը կվերանորոգեին, պետք է դասի գնայինք երկրորդ հերթով: Դպրոցից անմիջապես հետո ես և քույրս գնում էինք երաժշտական դպրոց: Երբ ես նվագում էի, քույրս էր նստում դասասենյակի բազմոցին և սպասում, իսկ երբ ես վերջացնում էի, մեր դերերը փոխվում էին:

Մի անգամ, երբ սպասողը ես էի, հոգնել էի նստելուց և որոշեցի կանգնել: Հենց կանգնեցի և փոքր-ինչ հեռացա բազմոցից, առաստաղից մի մեծ կտոր պոկվեց և ընկավ բազմոցի վրա: Բոլորս վախեցած շրջվեցինք, հատկապես՝ քույրս և ուսուցչուհիս, որովհետև նրանք կարծում էին, թե ես դեռ նստած եմ բազմոցին: Ուսուցչուհիս, իհարկե, շատ անհանգստացավ, անմիջապես տեղյակ պահեց բոլորին, սակայն ոչ ոք չանհանգստացավ, քանի որ արդեն ուշ երեկո էր:

Իսկ եթե անհանգստանային, դրանից ի՞նչ կփոխվեր:

Մարիամ Նալբանդյան, 12 տարեկան

2011 թվական

Ամեն ընտանիք ունենում է իր անցյալն ու պատմությունը: Ոմանցը կապված է տիեզերական հարստության հետ, որը հիմա չկա, ոմանցը Ցեղասպանությունից է սկսվում, իսկ ոմանցն էլ ստալինյան դաժանությունների հետ է կապված:

Իմ պատմությունը եկել է Ցեղասպանությունից, իսկ հետո բռնադատվածության ծանր տարիների միջով անցել: Մինչ բռնադատվածությունը և աքսորի տարիները, մենք ունեցել ենք Կարապետյան ազգանունը, սակայն վերադառնալուց հետո ստիպված ենք եղել այն փոխել ու դարձնել Հովհաննիսյան: Բայց ինչպես հայրիկս է ասում` մեր արյան մեջ Կարապետյանն է ու կմնա:

Ինձ բախտ չի վիճակվել գիտակից տարիքում հանդիպել պապիկիս: Ես երկու տարեկան էի, երբ նա մահացել է: Երևի հենց դժվար կյանքը դարձավ պատճառը, բայց շատ կուզենայի, որ հենց նրանից լսեի իմ ընտաիքի տխուր անցյալի մասին: Ես այս ամենը լսել եմ հայրիկիցս, տատիկս էլ է շատ պատմել, բայց ամենաարժեքավոր հուշը, որ պահպանվել է, պապիկիս հոր ձեռագիր մատյանն է, որում պատմվում է, թե ինչպես են 1918 թվին կարողացել փախչել և փրկվել: Նա պատմում է, թե ինչպես իրենց վերջին հացահատիկն անգամ տվել են անասուններին, որ թուրքը չկարողանա դա իրենցից խլել: Նրանք փախել են, ու փրկվել է ողջ ընտանիքը, եկել ու հաստատվել են Թալինի շրջանի Արեգ գյուղում: Անցել են տարիներ, ու երբ պապիս հայրը իր սեփական ընտանիքն է կազմել ու մտածել, որ ամեն ինչ մնացել է հետևում, նա անգամ չի էլ պատկերացրել, որ մի դաժան ճակատագիր էլ իր երեխաներին է սպասվում:

1947 թվին վրա է հասել բռնադատվածությունն ու աքսորը: Չդիմանալով սիբիրյան ցրտին՝ պապիկիս երեք եղբայրները և քույրերից մեկը մահացել են: 6-7 տարի դիմանալուց հետո վերջապես նրանց արդարացրել են ու թույլ տվել վերադառնալ հայրենիք: Գալով հայրենիք՝ նրանք փորձել են հարմար հանգրվան գտնել ու սկզբում գնացել են Եղվարդ, հետո՝ Աշտարակ, իսկ վերջում եկել են Արմավիր ու մնացել հենց այստեղ: Պապիկս իր սեփական ուժերով կառուցել է մեր տունը, և երբ առաջին պատը կիսով չափ կանգնեցված է եղել, պապիկս հրաժարվել է ուրիշ տեղ գիշերելուց, ու ասել է, որ հենց այդ կիսատ պատն է իր տունը ու կմնա հենց այդտեղ: Օր օրի շատ դժվարությամբ կառուցել են մեր տունը, որը մինչ օրս կա, ու մենք հենց այդտեղ էլ բնակում ենք ու ամեն անգամ մեծ հպարտությամբ ենք պատմում տան կառուցման պատմությունը:

Պապիկս ինձ շատ է սիրել, քանի որ իր միակ աղջիկ թոռնիկն եմ եղել: Շատ են պատմում պապիկիցս, ու միշտ նույն պատմությունը լսելիս հուզվում եմ: Պատմում են, թե ինչպես եմ հազիվ խոսելով նրանից պաղպաղակի գումար խնդրել: Ասում են՝ բնավորությամբ էլ ենք նման: Դե հա, ես հայրիկիս պատճենն եմ, հայրիկս էլ՝ պապիկիս, ու ինչպես ասում են` պտուղը ծառից հեռու չի ընկնում: Ու քանի հիշում ենք և կարոտում, նրանք բոլորը մեզ հետ կլինեն ու կապրեն մեր մեջ: