Սովորության համաձայն ամռանը դասարանով գնացինք էքսկուրսիայի: Այս տարի՝ դեպի Արցախ: Գիշերվա 2-ն անց 30 էր, և բոլորս՝ այդ թվում նաև վարորդը, շատ հոգնած էինք: Մի պատահական վայրում կանգնեցինք, որպեսզի հանգստանանք մի քիչ ու սնվենք, վարորդն էլ այդ ընթացքում փորձեց քնել: Դե, մենք ուտում ու կատակում էինք: Այդ ժամանակ ծնողներից մեկը մեզնից քիչ հեռու հեռախոսով էր խոսում: Հանկարծ մի ձայն լսեց, հետո կարծեց, թե թվացել է, բայց մեր դասարանի տղաներից մեկն էլ ասաց, որ նույնպես լսել է: Հետո բոլորս լսեցինք այդ ձայնը, և մի քանի աղջիկներ վախից մտան մեքենան, 2 րոպե չանցած՝ նորից դուրս եկան: Ստուգելու համար տղաներից մեկը քար նետեց ձայնի կողմը, իսկ այնտեղից արջի բարձր ձայն ելավ:

-Հորս արև, երեխեք, արջ ա,- բղավեց նա:

Բոլորս՝ տղաները նույնպես, բարձր ձայներ արձակելով՝ մտանք մեքենան: Վարորդն այդ պահին տեղից վեր թռավ, իսկ նրա վրայի ծածկոցը թռավ օդ: Դե, ես այդ ամենը տեսա: Բայց մի տեսակ չհավատացի, որ արջ եմ տեսնում, ավտոբուսից գլուխս հանեցի: Այդ պահին մի մեքենա անցավ և լույս գցեց արջի վրա, բոլորը նորից վախեցած հետ քաշվեցին, իսկ ես հետաքրքրությունից դրդված ուշադիր նայեցի ու տեսա, որ դա ընդամենը կով է ու բարձր ծիծաղեցի՝ ասելով, որ այնտեղ կով է: Նրանք շարունակում էին մտածել, որ արջ է, ու կարծես նրանց վրա ազդել էր վախի գործոնը. սմբակավոր կովին արջի տեղ էին դրել: Դե, բոլորը հանգստացան, ու ամբողջ ճանապարհին մի կուշտ ծիծաղեցինք՝ ամեն մեկս մյուսի վախեցած պահվածքը ծաղրելով:

Սովորականի պես օրվա լրահոսն էի կարդում, մեկ էլ տեսնեմ՝ «մի ամլիկ գառ, իրեն համար…» Չէ: Ջուր չէր խմում առվակից: «Ջրառատ գյուղում 8-ոտանի, 2 պոչանի, 3 աչքանի գառնուկ է ծնվել» նյութի վերնագրից ելնելով, հետաքրքրությամբ բացեցի այն: Կարդում եմ նյութը, ու ոգևորվում, որ մեր հայ գիտնականները նոր ուսումնասիրության առարկա ունեն: Նոր էքսպերիմենտներ, նոր լուծումներ…

Դե բնական է, կենդանին կենդանի չէր կարող մնալ, բայց գոնե կարելի էր պարզել նրա այդպիսին ծնվելու առեղծվածը: Միանգամից զանգեցի ընկերոջս ու պատմեցի դեպքը: Սկսեցինք վարկածներ առաջ քաշել, թե որն է գառնուկի այդպիսին ծնվելու պատճառը: Ու քանի որ ինֆորմացիան բավարար չէր, որոշեցի ավելի շատ մանրամասներ իմանալ:

Րոպեներ հետո հաղորդագրություն ուղարկեցի նյութը լուսաբանողին` Գագիկ Շամշյանին: Նամակում խնդրել էի այդ ընտանիքից որևէ մեկի հեռախոսահամարը: Անցան ժամեր: Չիմացա թե ինչպես խորը քուն մտա: Առավոտյան ստացել էի նամակի պատասխանը: Շա՜տ ուրախացա: Սիրտս վկայում էր, որ գնալու եմ Ջրառատ: Զանգահարեցի ինձ ուղարկված հեռախոսահամարով, ներկայացա, հետո ճշտեցի եղելությունը: Սկսեցի ներկայացնել նպատակս: Զրուցակիցս ծեր մարդ էր, որովհետև զգացվում էր ձայնից: Ասաց.

-Աչոն ջան, ինչ ասում եմ, գրի՛:

Դե ինձ նյութը պետք չէր, նյութին ծանոթ էի, բայց ամեն դեպքում որոշեցի լսել Զոհրաբ պապիկին: Ոգևորված պատմում էր գառնուկի մասին, իսկ ես համբերատար լսում էի՝ սպասելով, որ հարցնեմ. «Իսկ ի՞նչ արեցիք գառնուկի հետ»:

-Գրու՞մ ես, աչոնիկ ջան,- երկար պատմությունից հետո հարցրեց Զոհրաբ պապը,- ուզու՞մ ես նորից թելադրեմ: Դու հանգստացի՝ գրի, հանգստացի՝ գրի:

-Չէ, պապի ջան, շնորհակալ եմ, նյութին տեղյակ եմ: Դուք ասեք՝ վերջը: Վերջը, որտե՞ղ ուղարկեցիք գառնուկին հետազոտության:

-Աչոն ջան, մեր գառնուկը սատկեց:

-Էհ, պապի ջան, բա չհետաքրքե՞ց, թե ինչու է գառնուկը այդպիսին ծնվել: Ես ուզում եմ ինքս տեսնել, ուղղակի Ձեր թույլտվությունն եմ խնդրում: Հիմա որտե՞ղ է գառնուկի անշնչացած մարմինը:

-Գառնո՞ւկը: Աչոն ջա՛ն, էն փոքր թուլես`թոռս, տարավ գցեց շան դեմը: Ա՜խր, շատ չար ա, է, թոռս:

-Ու՞,- հույսը չկտրած անբուժելի հիվանդությամբ տառապող մարդու նման հարցրի ես:

-Ո՞ւ: Դու էն ասա, հասցնո՞ւմ ես գրել:

-Հա, պապի ջան, շնորհակալ եմ շատ, շատ օգնեցիք: Ձեզ առողջություն: Լավ մնացեք:

Ո՞ւ … Լավ պապիկ էր Զոհրաբ պապը: Չալարեց, ու նորից պատմեց ինձ ողջ եղելությունը: Գառնուկին հետազոտել չստացվեց, բայց դրա փոխարեն հիմա այս պատմությունն եմ գրում:

Առողջություն աշխարհի բոլոր պապիկներին ու տատիկներին:

Երբ տեղափոխվեցինք Ֆրանսիա, միայն երկու բառ գիտեի՝ bonjour և merci : Ոչ մեկին չէի հասկանում սկզբում։ Լսում էի երգեր, ինձ շատ էին դուր գալիս, բայց բառերը չէի հասկանում։ Դե քանի որ ծանոթ հայեր կային, ովքեր գիտեին ֆրանսերեն, հույսս իրենց վրա էի դնում, և ինչ-որ պետք էր, խնդրում էի՝ նրանք թարգմանում էին։

Քիչ-քիչ ավելացավ ֆրանսերեն բառապաշարս: Արդեն ծանոթանալու համար համարյա ամեն ինչ գիտեի: Բայց միայն ծանոթանալով չէ. պետք է շփվես էլ։

Սկսեցի դպրոց հաճախել: Այնտեղ իմ ծանոթ հայերը չկային, ու հաստատ ոչ մեկը չէր կարող ամեն վայրկյան թարգմանել։ Անսովոր էր շատ, երբ տեսնում էի, թե  ինչպես են երեխաները իրենց պայուսակները ոտքով հրում, գցում պատի տակ։ Իրենց կողքին ես մի խելոք մարդ էի՝ նորմալ դնում էի պայուսակս, չէի ծխում և այսպես շարունակ։

Ինքս ինձ ասացի.

-Հավաքիր քեզ, Խաչիկ, սենց չի լինի։

Գնում էի դպրոց ու մի քիչ վախով, որ ահա ուր որ է՝ մեկը ինչ-որ հարց կտա, ու ես չեմ կարողանա պատասխանել։ Ամեն օր այդ շփման վտանգից «մազապուրծ», ուրախ-ուրախ, կարծես փրկված, գալիս էի տուն։

Սկզբում շատ զավեշտալի իրադրությունների մեջ էի հայտնվում։ Ինձ հարցնում էին՝ անունդ ինչ է, չհասկանալով հարցը, ասում էի՝ 17 տարեկան եմ, և չէի հասկանում՝ ինչու էին ծիծաղում։

Ճարահատ դասարանի տղաներին սկսեցի հայերեն սովորեցնել։ Ու մտածում էի, որ իրենք ավելի շուտ հայերեն կսովորեն, քան ես՝ ֆրանսերեն։  Գնում էի դասի ու գիտեի, որ անսպառ  ծիծաղ է սպասվում ինձ։ Գնում էի, տղերքը սկսում էին հայերեն խոսել.

-Բառև, Կաշիկ, ո՞նց ես։

Բոլորովին տառասխալ չեմ թույլ տվել. ուղղակի իրենց համար դժվար է արտասանել Ր, Խ, Չ տառերը։ Այդպես էլ, ինչքան սովորեցրեցի, մեկ է՝ չկարողացան Խաչիկ ասել: Կամ ասում էին՝ Կաչիկ կամ Խաշիկ կամ Կաշիկ։

Ինչ որ է՝ հարմարվեցի։ Սկսեցի գլուխ հանել քիչ-քիչ: Այն ժամանակվա լսածս երգերը արդեն հասկանում էի, անունս նորմալ ասում էի, տղերքի հետ ֆրանսերեն էի խոսում, և այդպես։

Մի քիչ էլ հայերի մոտ ինձ լավ էի զգում, որ արդեն քիչումիչ ֆրանսերեն խոսում եմ։ Իրոք, դժվար էր սկզբում։ Գրեթե ամեն ինչ հասկանում էի, թե ինչ են իրենք խոսում, բայց չէի կարողանում ասել, թե ինչ եմ ուզում ասել։ Կարծես համր լինես. լիքը ասելու բան ունես, բայց չես կարողանում ասել։ Հիմա ամեն ինչ սովորական է դարձել: Չեմ վախենում խոսել, տեսածս օտար բարքերից չեմ զարմանում, աչքս սովորել է:

Շուտով կպատմեմ նաև իմ նոր քաղաքի, նոր ընկերների, կյանքիս նոր շրջանի մասին: Սպասեք:

Եթե չլինեին սեղանին ու որևէ բան դնելու համար հարմար տեղերում շարված թերթերն ու ամեն տեսակի թղթերը, պատկերացնել անգամ չէի կարող, որ վայրը, որտեղ հայտնվել էի, թերթի խմբագրություն էր, թեև նախապես էլ գիտեի։ Խմբագրությունն իրականում մի երկու փոքրիկ սենյակ էր զբաղեցնում բարձրահարկ շենքի ներսում։ Երբ թերթի աշխատակցի հետ ներս մտա, ներսում մի քանի հոգի էին, որոնցից «տեղը բերեցի» միայն գլխավոր խմբագրին, թեև նրա հետ կապ հեռախոսով է եղել, այն էլ՝ միայն մի քանի անգամ։ Հա, այնտեղ՝ սեղանի մոտ, գրականագետ, լրագրող Լյուդվիգ Կարապետյանն է, ում հետ հանդիպելու էլ եկել էի: Իսկ թե ինչից պետք է զրուցեինք, ինքս էլ դեռ լավ չէի պատկերացնում։ Վաղ առավոտյան զանգահարել էր մարզային «Արագած աշխարհ» թերթի խմբագիր Վարդևան Գրիգորյանն ու ասել, որ գնամ. կեսօրին պիտի հանդիպեմ Լյուդվիգ Կարապետյանի հետ։

Երկու րոպե չանցած սենյակում արդեն մնացել էինք ես, պրն Գրիգորյանը, պրն Կարապետյանն ու խմբագրատան աշխատակցուհին. նա, ում ուղեկցությամբ հասել էի այնտեղ։

-Եզդիներ էին,- հյուրերին ճանապարհելուց հետո ասում է ճերմակահեր լրագրողը, ժպտում ու նստում՝ մի աթոռ էլ ինձ առաջարկելով։ Քիչ հետո աշխատանքային հարցերով դուրս է գալիս նաև թերթի խմբագիրը, իսկ այդ ընթացքում զրուցակիցս արդեն պատմում էր իր տարիների աշխատանքի ու ձեռք բերած փորձի մասին՝ աշխատելով չանցնել՝ հավանաբար իր իսկ գծած համեստության սահմանները։ Հետո, նույնքան համեստորեն, ավելացնում է.

-Մոտ հինգ տասնյակ գրքերի հեղինակ եմ…

Գրքերից մեկն էլ մակագրում է ու նվիրում ինձ, բացում վերջին էջն ու ասում, որ այն, ինչ ինքը պիտի պատմեր, գրված է այնտեղ։

Լյուդվիգ Կարապետյանը ծնունդով Արագածոտնի մարզի Հնաբերդ գյուղից է, մասնագիտությամբ գրականագետ, զբաղվել է լրագրությամբ, լրագրություն է դասավանդել ԵՊՀ-ում, «Հրաչյա Աճառյան» համալսարանում, Հեռուստառադիո ակադեմիայում, իսկ այժմ Երևանի Մովսես Խորենացու անվան համալսարանում հայոց լեզվի և գրականության ամբիոնի վարիչն է։ Մի շարք գիտական և գրական գործերի հեղինակ է:

Տարիների աշխատանքը խորացել էր ծերացած աչքերում, երկար ճանապարհ անցած, մի փոքր էլ հոգնած ձայնի, մեղմ ժպիտի մեջ:

-Վերջերս մանկավարժական համալսարանում դասախոսելու առաջարկ ստացա, բայց առողջությունս էլ, տարիքս էլ այլևս չեն ներում:

Հետո լրագրությունից՝ իր անցյալ ու ներկա, և իմ ապագա մասնագիտությունից խոսեցինք: 17-ում իմ նյութերիցս որոշներն էլ էր կարդացել, ասաց՝ հավանել է:

-Հիմա շատերը մտածում են, թե լրագրությունը «այս օրը այս տեղում այսինչ բանը եղավ»-ն է: Կարևոր է նաև խոսքը ճիշտ ներկայացնելը:

Մի քիչ էլ կրթությունից, դասերից ու համալսարաններից զրուցեցինք: Զարմացավ, երևի տխրեց էլ, երբ լսեց, թե որքան քիչ են այն ֆակուլտետի դիմորդները, որտեղ ինքը դասավանդել է ժամանակին:

Դե, իսկ զրույցի ամենահետաքրքիր մասն էլ ինձ համար նրա արձագանքն էր, երբ լսեց «Մանանա» կենտրոնի անունը, իմացավ, որ կենտրոնի սան եմ: Ժպտաց.

-Տնօրենը հիմա՞ էլ է Ռուզաննա Բաղդասարյանը:

-Այո,- ասացի, ժպտացի, մի քիչ էլ զարմացա, բայց շա՜տ ուրախացա:

Արդեն ժամանակն էր բաժանվելու: Իսկ միմյանցից բաժանվեցինք հույսով, որ մի օր նորից կհանդիպենք, նա ինձ կնվիրի իր «Լրագիտարան»-ը, իսկ ես իրեն՝ «Խաբարբզիկի» իմ համարները:

Երազանքներ չունեցող մարդը չի ապրում…
Այդպես էի մտածում ես՝ 8 տարի առաջ լրացնելով օրագրիս առաջին էջը: Դե չէ, հիմա էլ եմ այդպես մտածում, հետո էլ այդպես կմտածեմ: 5506 արևածագի եմ ականատես եղել, նույնքան էլ՝ արևամուտի: Էլի անթիվ ու անհամարները գլխովս կանցնեն: Գիտե՞ք, գտել եմ կյանքի, ապրելու իմաստը, բայց մինչ դրա մասին խոսելը՝ մի քանի բան եմ ուզում ասել:

Աշխարհում ապրող 7 միլիարդ մարդկանցից յուրաքանչյուրը յուրօրինակ է ընկալում «երազանք» բառը: Շատերն ասում են, որ երազանքներ ունեցող մարդիկ ուղղակի իրենց ֆանտազիայով կերտած անիրականալի երևույթներով ապրող հիմարներ են, ու միայն պետք է ապրել իրականության մեջ, բավարարվել ունեցածով, բավարարվել քչով: Մյուս մասն ասում է, որ եթե շատ ցանկանաս ու հավատաս, դրանք հաստա՜տ կիրականանան: Շատերն էլ ուղղակի սպասում են, որ Նոր տարվա գիշերը՝ ուղիղ ժամը տասներկուսին, կամ ծննդյան տորթի մոմերը փչելիս, 5 թերթիկանոց յասամանի ծաղիկը կուլ տալիս, ընկնող աստղին նայելիս պահած երազանքները կատարվեն: Ես էլ էի ամեն տարի ծննդյանս տորթի մոմերը փչելուն զուգահեռ երազանք պահում, կամ էլ երբ բարեկամներիս երեխաներն էին դրանք փչում, լաց էի լինում՝ նրանց մեղադրելով, որ էլ չեն կատարվի երազանքներս. գիտեմ՝ դու էլ: Ես էլ էի երազանք պահում՝ յասամանի 5 թերթիկանոց դա՜ռը ծաղիկը մի կերպ կուլ տալով, ես էլ էի գիշերը փռվում խոտերի վրա ու նայում գլխիս թափված գիշերային, աստղազարդ երկնքին. ընկնող աստղ էի փնտրում, ես էլ եմ սխալվել, այդպես ճիշտ չէ:

Մարդիկ արդեն միլիոնավոր տարիներ է՝ արարում են, ստեղծում նորն ու նորը, հասնում են իրենց երազանքներին՝ փոխում են աշխարհը, փոխո՜ւմ: Դեռ շատ տարիներ առաջ թռչելը միայն երազանք էր, բայց մարդիկ հո չէի՞ն երազում ու վերջ: Նրանք պայքարեցին, աշխատեցին, հասան իրենց երազանքին ու թռան. թռան երկինք, թռան տիեզերք: Մարդիկ միայն երազել կարող էին ինչ-որ արկղի մասին, որի մեջ շարժվող մարդիկ կլինեին, երազել միայն կարող էին իրարից հեռու գտնվելով շփվելու մասին՝ ստեղծեցին հեռուստացույցը, հեռախոսը, ապա՝ համակարգիչը: Եթե շարունակեմ թվել, մի ամբողջ կյանք կտևի այդքանը կարդալը, մեզ համար սովորական է, բայց այն ժամանակ դա ինչ-որ մեկի անիրականալի երազանքն էր, ինչ-որ մեկի նպատակը, ինչ-որ մեկի աշխատելու արդյունքը: Նրանք հո չե՞ն նստել ինչ-որ տեղ, անորոշ նայել այս ու այն կողմ ու սպասել, թե երբ իրենց երազանքները կկատարվեն, չէ, աշխատել են, սովորել: Ամեն վայրկյան, ամեն պահ ինչ-որ մեկը նույնպես հասնում է իր երազանքին, ինչ-որ մեկը ահա փոխում է աշխարհը, հա, հենց այս պահին: Դու ամեն օր քեզ անհրաժեշտ ինչ-որ բան ես փնտրում գուգլում, դա Լարի Փեյջի աշխատանքի արդյունքն է, նրա ձեռնարկած քայլերի ու երազանքը նպատակի վերածելու ցանկության: Ջիմ Քերրին՝ հայտնի ու սիրված գրեթե բոլորի կողմից, ապրել է իր բարեկամներից մեկի այգու վագոնում ու խոսք գնալ անգամ չէր կարող կայացած ու հայտնի մարդ դառնալու մասին: Նա հասավ իր երազանքին: Չնայած կյանքն անդադար հալածում էր այդ որբ, իսկ հետո՝ անտուն կնոջը՝ նա ստեղծեց մի այնպիսի աշխարհ, որը միլիարդավոր մարդկանց կյանքի մի փոքրիկ կամ լա՜վ էլ մեծ մասն է կազմում, նրա գրքերը գլխավորում են լավագույն գրքերի ցուցակները աշխարհի տարբեր երկրներում, այսօր նա բրիտանացի միակ կին-միլիարդատերն է: Հասկացար, չէ՞, որ խոսքը Ջոան Ռոուլինգի մասին է: Նա էլ իր երազանքին հասավ: Յուրի Գագարինը մեկ լրիվ պտույտ կատարեց երկրագնդի շուրջը, Նիլ Արմսթրոնգը ոտք դրեց Լուսի վրա: Նրանք էլ հասան իրենց երազանքներին: Գիտեի՞ր, Ալբերտ Այնշտայնը ընդունելության քննությունից կտրվել է, նա էլ հասավ իր երազանքին, նրա շնորհիվ է, որ ես, դու այդքան բողոքելով «հարաբերականության տեսությունն» ենք ուսումնասիրում, նա էլ հո չի՞ «նստել թախտին, սպասել բախտին»: Նա էլ է պայքարել ու աշխարհին ապացուցել, որ կարող է: Բախին եղբայրն արգելել էր երաժշտության «կողմը նայել», նրա՝ լուսնի լույսի տակ ամիսներով գրած երաժշտության նոտաները եղբայրը պատռել էր: Նա չկոտրվեց, ու հիմա Բախի երաժշտությունը մարդու կողմից ստեղծված արվեստի գլուխգործոցներից է: Գյուղացի աղջիկ Ժաննա դ’Արկը մարտական ոգով հետ է գրավում Օռլեանը, վերադարձնում Ֆրանսիայի անկախությունը այն ժամանակ, երբ թագավորն անգամ ինքն իրեն չէր հավատում: էլի թվե՞մ… Սթիվեն Հոքինգին գիտե՞ս, նա հաշմանդամ, անբուժելի հիվանդ լինելով, մեծ հալածանքների է ենթարկվում, սակայն հասնում է իր երազանքին, մեծ դժվարությամբ ընդունվում է Օքսֆորդի համալսարանը, ավարտելով այն՝ սկսում է ուսումնասիրել տեսական ֆիզիկան, հետո դառնում է Քեմբրիջի համալսարանի տիեզերաբանության կենտրոնի հիմանդիրն ու ղեկավարը, ժամանակի ամենաազդեցիկ գիտնականներից տեսական ֆիզիկայի բնագավառում, հայտնի տիեզերաբան: Նա էլ մյուսների նման հասավ իր երազանքին:

Ուրեմն ինչո՞ւ չենք կարող մեր երազանքներին հասնել ես, դու, ինչո՞ւ նստենք ու սպասենք, որ բախտը կժպտա մեզ, երբ պետք է պայքարել: Նրանք բոլորը կարողացել են, մենք էլ կարող ենք: Անընդհատ անհաջողությա՞ն ես մատնվում, հիշիր «ԳոՊրո» տեսախցիկի հիմնադիր Նիք Վուդմանին, նա մի քանի անգամ ձախողվել է, մինչև վերջապես ստեղծել է ժամանակի լավագույն «էքշն» տեսախցիկը: Անհաջողությա՞ն ես մատնվում, ուրեմն մի բան ես մոռացել: Հասիր երազանքներիդ մի լավ ոգևորիչ երաժշտության ներքո (ես ինչ-որ բանի մարտականորեն պատրաստվում եմ «Կարիբյան ծովի ծովահենները» ֆիլմի սաունդթրեքը լսելով. ոգևորում է):

Հիմա ասե՞մ, թե որն է կյանքի իմաստը. կարևորն այն է, որ արևածագի ու մայրամուտի միջև ընկած լայն շրջանում ի կատար ածես բոլոր երազանքներդ, հասնես բոլոր նպատակներիդ՝ հաստատուն քայլերով, քո տեղն ու դերն ունենաս այս կյանքում, ապացուցես բոլորին, որ դու էլ կարող ես: Ու կարևոր է նաև քայլեր ձեռնարկել հենց այս պահին, հենց հիմա, առանց երկար-բարակ մտածելու, առանց ժամացույցին, պատերին նայելու, ինչ-որ հաղորդում գտնելու ու ժամանակ «սպանելու» ակնկալիքով հեռուստացույցի ալիքները թերթելու:

-Վայ, յասաման: Էս ինչ սիրուն ա: Կարա՞մ քաղեմ, որ տանեմ տուն, դնեմ ջրի մեջ:

-Հա, Անուշս, քաղի:

Զրուցակիցս յոթնամյա Անուշն էր, որը կորցրել էր մորը:

-Շատ սիրուն ա: Կարա՞մ մի հատ էլ քաղեմ:

-Ըհըն: Ա՛ն, գիտես, չէ՞, եթե հինգ թերթիկանոց յասամանի ծաղիկ ուտես ու երազանք պահես, կկատարվի:

-Ուտե՞մ:

-Դե, հա: Արի՛ փորձենք:

Հինգ թերթիկանոց ծաղիկ չգտանք, բայց ես անպայման ուզում էի լսել Անուշի երազաքը, չնայած՝ պատկերացնում էի՝ ում մասին այն կլիներ:

-Ան, ոչինչ, որ չորս թերթիկանոց էլ ուտես, էլի կկատարվի երազանքդ:

-Ուտե՞մ:

-Հա, Ան, ուտես,- ծիծաղելով ասացի ես:

-Լավ:

Քաղեց չորս թերթիկանոցն ու կերավ:

-Հըն, ի՞նչ երազանք պահեցիր:

-Յասաման,- ասաց նա՝ անտեղյակ հայացքով ինձ նայելով:

-Հա, յասաման կերար, բա ի՞նչ երազանք պահեցիր:

-Երազա՞նք, չգիտեմ, մոռացա:

-Ան, գիտե՞ս երազանքն ինչ ա:

-Չէ:

-Մեր, դու գիտե՞ս,- հարցրի Անուշի մորեղբոր աղջկան՝ ութնամյա Մերիին:

-Հա: Անուշ, երազանքը էն ա, որ մի բան շատ ես ուզում, ամեն ինչ անում ես, որ կատարվի, ու մարդու չես ասում քո երազանքը: Հասկացա՞ր:

-Եկեք գնանք խաղանք, ես չեմ հիշում իմ երազանքը:

Գնացինք. Անուշը մոռացել էր իր երազանքը, բայց ես գիտեի՝ ուզում էր, որ մայրը հետ գա: Երևի հենց այդ պատճառով, որ երազանքը չէր կատարվելու, հինգ թերթիկանոց ծաղիկ չգտանք:

Երազանքը մոռացած Անուշը ամուր գրկել էր ինձ, իսկ Մերին պահում էր արդեն հինգերորդ երազանքը.

-Էս մեկը, որ լիքը գովասանագիր ունենամ, էս էլ՝ որ դառնամ պարի դասատու…