Mane Babajanyan

Անտարբեր սահադաշտը

Քաղաքիս մարդկանց անտարբերությունն ինձ զարմացնում է: Գիտե՞ս ուզում եմ քեզ հետ ևս կիսվել: Կլսե՞ս: Լա՛վ, հիմա կպատմեմ:

Այ, տե՛ս, օրինակ՝ երեկ, երբ գնում էի դասի, ընկա: Ամբողջ փողոցը սառցադաշտի էր վերածված: Անկեղծ ասած՝ հեռվից, երբ նայում ես, շատ գեղեցիկ է թվում։ Կարծես հեքիաթից լինի։ Ամբողջը ճերմակ է: Բայց դե, դա միայն առաջին հայացքից, իրականում, երբ ընկնում ես, այդ գեղեցիկ հեքիաթն ասես մեկ վայրկյանում անհետանում է:

Առաջին բանը, որ անցավ մտքովս՝ մեղադրանքներն ու բողոքներն էին, թե ինչո՞ւ են ճանապարհներն այս վիճակում: Երևի շատերդ ինձ հասկանում եք, չէ՞: Բայց սրանով պատմությունս դժվար թե ավարտվի: Լա՛վ, լա՛վ, հիմա ամբողջը կպատմեմ։ Երբ կանգնեցի ու շարունակեցի ճանապարհս, ավելի ահավոր մի բանի ականատես էղա: Տեղի էր ունեցել ավտովթար. 8 մեքենա իրար էին բախվել՝ պատճառն իհարկե, չմաքրված ճանապարհներն էին: Երբ ոստիկանները մեքենաները դուրս բերեցին ճանապարհի կենտրոնից, միայն դրանից րոպեներ հետո վերջապես ժամանեց ճանապարհամաքրման մեքենան ու սկսեց աղ ու ավազով ծածկել այդ «վթարների սահադաշտը»: Դե, հետո էլ, որ խնդիր առաջանար, երևի կասեին․«Ճանապարհը մաքրված էր, մենք մեղավոր չենք»: Հավատացե՛ք, չէի զարմանա: Դե, բարեբախտաբար զոհեր չկային, բայց դա չի արդարացնում նրանց անուշադրությունն ու անպարտաճանաչությունը:

Այսօր կրկին անցնում էի նույն ճանապարհով, ու նույն «սահադաշտն» էր: Սկսեցի մտքումս դժգոհել ու բողոքել, որ երեկվա դեպքից դասեր չեն քաղում: Ու հենց այդ պահին, ի զարմանս ինձ, հայտնվեց մեքենան ու սկսեց իրականացնել իր «պարտականությունները»: Բացի այդ, ամեն փողոցում մեկ-երկու ոստիկան կանգնած, հսկում էին երթևեկությունը:

Լավ է գոնե սխալներից դասեր են քաղում, եթե ոչ՝ հաջորդ վթարի ժամանակ դժվար թե կրկին բախտները բերեր:

hasmik givargizyan

Ուշացած անակնկալ

Մոտենում էր հունվարի 28-ը, աշակերտական խորհրդի աղջիկներով որոշեցինք կազմակերպել միջոցառում՝ նվիրված Հայոց բանակի տոնին: Մնացել էր ընդամենը 10 օր, ինչը մեզ այդքան էլ չէր անհանգստացնում: Մենք ունեինք գաղափար, իսկ գաղափարը՝ ասելիք: Մեկ օրվա մեջ գտանք անհրաժեշտ ամեն ինչը, իսկ հաջորդ օրը կազմեցինք ծրագիրը: Ամեն ինչ արեցինք ինքներս, առանց որևէ ուսուցչի անմիջական օգնության: Բայց չի կարելի ասել, որ նրանք մեզ չէին օգնում, նրանք էլ իրենց հերթին որոշ հարցերում ընդառաջում էին մեզ: Եվ այսպես, 4 օր մինչ միջոցառումը, մասնակիցներից մեկը հիվանդացավ ու չկարողացավ մասնակցել մնացած փորձերին: Նրա խոսքերն ուրիշները սովորեցին, թվում էր՝ ավելի դաժան բան չէր կարող լինել, բայց միջոցառման նախորդ օրը երկու երաժշտական համար ունեցող երեխաներից մեկն էլ հիվանդացավ: Դե իհարկե, չէր կարող չէ՞ ամեն ինչ հարթ ընթանալ: Մի կերպ գտանք նրա երաժշտական համարներից մեկի «պլյուսը», քանի որ բեմադրված պար կար: Իսկ մյուս երգը միջոցառումից երկու ժամ առաջ սովորեցինք ու կատարեցինք: Ամենահետաքրքիրն այն էր, որ միջոցառումն անցավ ավելի լավ, քան սպասում էինք: Որպես հիմնական կազմակերպիչ, երևի բոլորից շատ ես էի հուզվում, բայց փորձում էի ինձ «ձիգ» պահել, ախր, ես թուլանալու իրավունք չունեի: Միջոցառման վերջին հատվածում թե՛ մասնակիցները, թե՛ ուսուցիչներն արտասվում էին: Նայում ու չէի հասկանում, թե ինչո՞ւ: Բայց երբ միջոցառումը վերջացավ, ու տնօրենը սկսեց խոսել, մի հայացք գցեցի մասնակից ընկերներիս թաց աչքերին ու անկախ ինձանից սկսեցի արտասվել: Տեսնես, ես էլ էի՞ զգում նույնը, ինչ ընկերներս: Տարօրինակ է, այնքան էի տարվել լացովս, որ չհասկացա, թե ինչպես տնօրենն ավարտեց իր խոսքը, և ուսուցիչներն իրենց շնորհավորական ու շնորհակալական խոսքերով մոտեցան մեզ: Իսկ մեր աչքերը թաց էին, ու երևի լացս թեմայի հետ այնքան էլ կապ չուներ:

-Երեխեք ջան, լաց մի՛ եղեք, զինվորին արցունքներով չեն ճանապարհում,- ասաց ուսուցիչներից մեկն, ու ինձ համար արցունքները բաժանվեցին երեք խմբի՝ ուրախության, տխրության և զինվորի համար թափված… Հիմա մտածում ու հասկանում եմ, որ արցունքներս երջանկության էին, որ առանց մեծերի օգնության կարողացանք մի լավ բան անել մեր դպրոցի համար: Հիմա, երբ գիտենք սեփական աշխատանքի քաղցր պտուղների համը, անպայման կշարունակենք: Չէ՞, երեխեք: Հպարտ եմ, որ ձեզ պես ընկերներ ու ուսուցիչներ ունեմ…

Հ.Գ. Միջոցառումը տեղի ունեցավ հունվարի 30-ին, սակայն ի՞նչ տարբերություն, մեզ համար ամեն օրը զինվորներին նվիրելու տոն է։

Mane Babajanyan

Երեսուն րոպե. լա՞վ է, թե՞ վատ

Հանրապետության գրեթե բոլոր դպրոցներում դասերը սկսվում են առավոտյան ժամը 10-ին, և դասաժամերը տևում են ընդամենը 30 րոպե: Բացառություն չէ, իհարկե, նաև մեր դպրոցը: Երբ մոտ երկու շաբաթ առաջ ուսուցչուհիս եկավ ու հայտնեց այդ լուրը, մեր դասարանն այն ընդունեց մեծ ոգևորությամբ:

-Ո՜ւխ, ինչ լավ ա, մի ժամ ավել կքնեմ:
-Վա՜խ, 30 րոպե, չենք ձանձրանա:
-Ջան, ինչ հավես ա, շուտ կվերջացնենք, պարապմունքիս էլ շուտ կգնամ, էլ գիշերով չի մնա:
Նման արձագանքները չափից շատ էին: Պետք է խոստովանեմ, որ ես էլ պակաս ուրախ չէի այդ փաստից: Առաջին հայացքից բացասական կողմ չկար, ու ամեն ինչ շատ լավ էր. թե՛ երեխաները, թե՛ ուսուցիչները, ոգևորված այդ փաստից, լուսավոր և ուրախ ծրագրեր էին կազմում, ասես նվեր ստացած այդ ավել ժամանակի համար, որը «մեծահոգաբար» նվիրում էր 45-ի փոխարեն 30 րոպե տևող դասաժամը: Դե, դա ընդամենը առաջին հայացքից:
Իրականում, ամեն անցնող օրվա հետ սկսեցի գիտակցել, որ այս երևույթն իրականում բացասական կողմեր ավելի շատ ունի, քան դրական: Բայց, քանի որ միայն իմ տեսակետը շատ քիչ էր, որոշեցի հարցնել թե՛ աշակերտների և թե՛ ուսուցիչների կարծիքը:
Ուսուցիչները բողոքում էին ու նշում միայն այն, որ 30 րոպեն բավական չէ աշակերտներին նոր նյութը բացատրելու համար, էլ ուր մնաց՝ նախորդը հասցնեն քննարկել: Հատկապես դա շատ է խանգարում այն ուսուցիչներին, որոնց առարկաները խորացված են: Դե, դրական կողմն էլ միայն այն է, որ եղանակային պայմաններն այդքան էլ բարենպաստ չեն նախկին գրաֆիկով աշխատելու համար:
Ի զարմանս ինձ, աշակերտների մեծ մասը ևս այդ կարծիքին էր: Դե, բնականաբար, խոսքս սովորող աշակերտների մասին է, ոչ թե նրանց, ովքեր դպրոց գալիս են ուղղակի տանը չմնալու համար: Աշակերտների խնդիրը տրվող դասն ամբողջությամբ յուրացնելն էր ու այն, որ այդ կարճ ժամանակում չեն հասցնում ավարտել ստուգողականները: Իմիջիայլոց, այսօր մեր դասարանը դրանում համոզվեց: Մաթեմատիկան մեր մասնագիտական առարկաներից է, հետևաբար գրավոր աշխատանքի հարցերը բարդ էին ու շատ: Մինչև ուսուցիչը եկավ, տեղավորվեցինք, առաջադրանքները բաժանեց, դասի ավարտին մնաց ընդամենը 15 րոպե: Ստիպված թեմատիկին տրամադրեց երկրորդ ժամը ևս, որ հասցնենք ավարտել գրավորը:
Մի խոսքով՝ այս բոլոր թերությունների դեմ միայն ցուրտը, ըստ իս, բավարար պայման չէ: Բացի այդ, մեկ ժամ շուտ կամ ուշ սկսվելով՝ դասերը ցուրտը չեն մեղմացնում:

hasmik givargizyan

Հասցրեցի

Բարև, էլի ես եմ: Գուցե արդեն սովորական բան ասեմ, բայց ես նույնպես շատերի նման՝ երկար ժամանակ չէի գրում, ու ինքս էլ վատ էի զգում դրա համար: Իսկ պատճառը մեկն էր՝ գրելու բան չկա: Բայց գիտե՞ս ինչ եմ նկատել, ճամբարից հետո երեխեքի մի մասը մի պահ դադարեց գրել: Իսկ մյուս մասը՝ ընդհակառակը, սկսեցին ավելի ակտիվ գրել: Իսկ նյութերն ինչպես միշտ, ակտուալ ու հետաքրքիր են: Կարդում եմ ու մտածում՝ ախր, ո՞նց, ո՞նց չէի մտածել գրել դրա մասին: Գուցե կորցրե՞լ եմ  հետաքրքիր թեմաներ գտնելու կարողությունս: Իսկ եթե այդպես է, բա հիմա ինչպե՞ս եմ գրում այդ դեպքում: Է՜, մտքերս էլի խառնվեցին իրար: Ի՞նչ էի ասում, հա՛, հիշեցի: Չեմ պատմել, չէ՞, թե ինչպես լրացրեցի «Մանանայի» ճամբարի հայտը: Քիչ էր մնում չհասցնեի, պատկերացնո՞ւմ եք ինչքան կտխրեի: Ուրեմն, «Մանանայի» Դիլիջանի ճամբարից առաջ, ևս մեկ ճամբարի հայտ էի լրացրել և հաղթել, իմիջիայլոց, այդ ճամբարում «Մանանայից» ևս երեք թղթակիցներ կային, իսկ մի քանիսն էլ՝ մեզանից տեղեկանալուց հետո սկսեցին թղթակցել: Ինձ համար հանգիստ ճաշում էի, մեկ էլ ինձ մոտ վազեց Սոֆյան ու հարցրեց, թե ե՞րբ եմ վերջին անգամ էլ. -փոստս ստուգել, «Մանանայից» լավ լուր կա: Արագ բացեցի էլ.-փոստս ու իմացանք, որ եթե մինչև ժամը հինգը չլրացնենք հայտը, չենք կարողանա մասնակցել: Հիմա ի՞նչ, էդտեղ էլ միայն հանգստի ժամերին կարելի էր հեռախոսից օգտվել, իսկ հայտը համակարգչով պետք էր լրացնել: Ժամանակը կարճ էր, զանգահարեցի տուն, ասացի գաղտնաբառս ու խնդրեցի ավագ քրոջս, որ հերթով կարդա հարցերը, իսկ ես՝ պատասխանեմ: Հատկապես մի հարց կար, որի պատասխանը հիշելու համար շա՜տ տանջվեցի։ Պիտի գրեի, թե քանի՞ նյութ էի ուղարկել կայքին ամբողջ ընթացքում: Հայտն ուղարկեցինք, ու կարելի էր, գրեթե հանգիստ շունչ քաշել: Բա, որ չանցնե՞մ, բա, որ սխա՞լ պատասխանած լինեմ մի քանի հարցի: Մտքերիցս ազատվելու համար իջա ընդհանուր սենյակ ու փորձեցի մոռանալ, որ նման հայտ եմ ուղարկել: Իսկ պատասխանը փոքր ինչ ուշացավ, արդեն հույսս կտրել էի, որ անցած կլինեմ։ Ու հենց այդ ժամանակ պատասխան նամակ եկավ. անցել էի: Երջանկությանս չափ չկար, ով ճամբար է գնացել՝ կհասկանա, իսկ ով ոչ՝ մի նեղվեք, դեռ կհասցնեք ապրել այդ հաճույքը: 7 օր անծանոթ, բայց հարազատ ու ջերմ, քո մեծ ընտանիքում: Օրեր, որ երբեք ոչ մի բանի հետ չեմ փոխի…

Հ.Գ. Շնորհակալ եմ «Մանանայի» ողջ անձնակազմին, որ իրենց ուժերին չհավատացող երիտասարդներից ինքնավստահ ու կայուն սերունդ է մեծացնում: Սիրում ու կարոտում եմ բոլորիդ՝ շա՜տ-շա՜տ: Գրկիկներ, պաչիկներ:

Mari Baghdasaryan malishka

Մելինեն

Զրուցակիցս Մելինե Հունանյանն է՝ հայրենասեր մի աղջիկ, ով ծնվել է Վայքում, սակայն երկար տարիներ ապրել է Ղազախստանում


-Ինչո՞ւ վերադարձաք Հայաստան:

-Ես կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր հայ, ապրելով օտար երկրում, միշտ երազում է հայրենիք վերադառնալու մասին: Չհարմարվեցի Ղազախստանի կյանքին, քանի որ միշտ ցանկացել եմ ապրել Հայաստանում, հայերի մեջ և ունենալ հայ ընկերներ: Հայաստանն ինձ համար ամենահոգեհարազատ բնակավայրն է, որտեղ ես ինձ շատ ազատ եմ զգում, որտեղ ցանկանում եմ ապրել ողջ կյանքս: Եվ ուզում եմ, որ հենց այստեղ ծնվեն և մեծանան իմ երեխաները:

-Ղազախստանը համարո՞ւմ եք Ձեր երկրորդ հայրենիքը:

-Մեկ հայրենիք է լինում, և դա ինձ համար Հայաստանն է:

-Ձեր ծնողներն ու հարազատները ապրում եմ Ձեզանից հեռու, ինչպե՞ս եք համակերպվում:
-Շատ դժվար է ընտանիքից հեռու ապրելը, չնայած նրան, որ մենք հաճախակի ենք հանդիպում: Այնուամենայնիվ, շատ կցանկանայի, որ հարազատներս նույնպես վերադառնան Հայաստան:

-Ավարտելով տուրիզմի բաժինը՝ պատրաստվո՞ւմ եք աշխատել Ձեր սովորած մասնագիտությամբ:

-Շատ հեռու ապագայում նման ծրագրեր ունեմ:

-Հաճա՞խ ե՞ք ճամփորդում:

-Բավականին հաճախ: Եղել եմ Չինաստանում, Ռուսաստանում, Վրաստանում, Պաղեստինում, Մոնտենեգրոյում, Իտալիայում, Հունաստանում, Հորդանանում…

-Իսկ Հայատանում ո՞րն է Ձեր ամենասիրելի վայրը:

-Սիրելի վայրեր Հայաստանում շատ ունեմ, բայց ամենասիրելի վայրերը Ջերմուկն ու Պարզ լիճն են:

-Եղել ե՞ք Ղարաբաղում:

-Հաճախ եմ լինում Ղարաբաղում և հպարտ եմ, որ մեր ազատամարտիկները իրենց արյան գնով պաշտպանել են մեր հողը, իսկ մեր զինվորները՝ մինչև այսօր շարունակում են նրանց գործը:

Ես նրանց մաղթում եմ, որ միշտ լինեն առողջ, ծառայեն անփորձանք և վերադառնան տուն։

Roza Harutyunyan vayots dzor

Քաչալներիս տոնը

Հաղթական բանակ, անկոտրում զինվորներ, կամքի ուժ, մարդկային ծայրաստիճան պնդություն… Հայտնի դարձած տողեր, որոնք բնորոշում են մեր բանակին: Անգիր հնչող ու սառնությամբ արտասանվող բառեր, որ բոլորը գիտեն, բայց չգիտեն նշանակությունը: Բառեր, որ դարերից են եկել: Ամեն ինչ կփոխվի, կփոխվի սերունդը, կփոխվեն զինվորները, կփոխվեն շփման ձևերը, բայց կմնա հայ զինվորի կարևորությունը, կմնա հատուկ վերաբերվելու ձևը:

Բա իրենց զգացա՞ծը, ապրա՞ծը, տեսա՞ծը: Ապրիլից հետո մեր բանակն ավելի մեծ նշանակություն ունեցավ ու տեղ գրավեց մեր կյանքում: Ամեն զինվորի հետ մի մայր գնաց բանակ… Գնաց, ու մարդ չգիտի, ով հետ եկավ, ով՝ մնաց: Եթե չեկան, զինվորի փոխարեն շքանշան տուն եկավ, որը երբեք չի լրացնի էն բացը, որ թողել է զինվորը: Կան բաներ, որ երբեք չեն փոխվի ու երբեք սովորական չեն դառնա:

Մտնում ենք կայքեր ու բոլորն իրենց պաթոսով զարմացնում են: Մտածում եմ՝ էս էն մեր երկիրը փնովողները չե՞ն, իրենք չե՞ն, որ ապրիլին տունը նստել էին ու որպես «հայրենասեր» սրան-նրան էին քննադատում: Ազգս մենակ հունվարի 28-ին է սկսում հայրենասիրանալ: Բայց իրականում ամեն մեկն իր զինվորին է սպասում: Իսկ էսօր իմ զինվորի մի տարին լրացավ, իմ Արմանը, ում մի տարի առաջ Եղեգնաձորի եկեղեցուց ճանապարհեցի: Նստեց ու գնաց, ինչպես վայել է իսկական հայ զինվորին: Իրենք երկու տարվա ընթացքում դառնում են բոլորինը, որովհետև իրենք մեր եղբայրներն են ու մեզ համար են ծառայում: Արմանն էլ իրենց տան երրորդ տղան էր, որ գնաց բանակ՝ օրինակ վերցնելով իր եղբայրներից: Սկզբում մտնում էի իրենց տուն ու չէի համակերպվում, որովհետև համակարգչի դիմաց մարդ չկա, չնստեցի ու չկռվեցի հետը, տատին էլ պադվալից չասաց. «Մէ էն գազաններին ասեք՝ թո հանգստանան»: Վերջին անգամ, երբ եկավ, վազեցի արագ, որ քաչալի հետ խաղամ: Քաչալը չէր սազում, գլխարկը դրած ման թող գա: Չթրաշված չի սազում, թող միշտ թրաշված լինի: Մեր սահմանին կռիվներ չեն սազոմ, թող միշտ խաղաղություն լինի:

Մի խոսքով, շնորհավոր, բանակ ջան, ինչքան ծնունդ նշել ես, հազար հատ այտենց ուրախ, հավեսով ծնունդ նշես, քո զինվորներով միշտ հպարտանաս: Ողջ-առողջ:

vahe stepanyan

Երբ 17 տարեկան ես ու ոչնչի հավես չունես

Երբ 17 տարեկան ես ու ոչնչի հավես չունես, քո կյանքը հավանաբար իմինից ոչնչով չի տարբերվում: Երևի դու էլ ես իմ պես ապրում մի օրվա երազանքով. ուղղակի ավարտել գործերը ու ընկնել մահճակալի վրա: Կուզե՞ք մի քիչ պատմեմ:

Ուղղակի բացում եմ աչքերս: Ոչ ոք չի արթնացնում: Ուղղակի նայում եմ դարակի վրա դրված մանուշակին: Ոչ ոք չի ստիպում: Առանց անհրաժեշտության նստում եմ, հագնվում: Լոգարանում նայում եմ անքնությունից կարմրած աչքերիս: Բացում եմ սառը ջուրը: Մի հինգ րոպե նայում եմ հոսող ջրին՝ պատմելով բաներ, որ երբեք ոչ ոքի չեմ պատմի: Հետո լվացվում եմ այդ սառը ջրով ու գալիս նստում բազմոցին: Նայում եմ դիմացի պատին: Սպասում եմ , որ ուշանամ դասերից: Հետո պայուսակս գցում եմ ուսերս ու մենակ քայլում այն 2 կիլոմետրը, որը 12 տարի շարունակ համարյա ամեն օր քայլել եմ:

Մտնում եմ դպրոց: Էլի դատարկություն: Ցրտից անզգայացած ձեռքերով բռնում եմ ջեռուցման մարտկոցը մինչև մատներս այրվի: Բարձրանում եմ դասարան: Էլի դատարկություն: Չնայած մի 6 հոգի կան դասարանում: Մի 2-3ը ինչ-որ բան են քննարկում դասարանի անկյունում: Մնացածներն էլ ամեն մեկը մի գիրք վերցրած մի անկյունում նստել ու կարդում է: Ես քթիս տակ մի բան եմ ասում, որը ինքս էլ չեմ հասկանում ու նստում տեղս: Հետո համոզվելով, որ նորից իզուր եմ եկել դպրոց, գլուխս դնում եմ սեղանին ու մտածում այն բաների մասին , որոնք արդեն վաղուց էական չեն: Մի քանի ժամ: Հետո դուրս եմ գալիս այնպես, ինչպես մտել էի: Մի քանի րոպե կանգնում եմ կանգառում: Երբ գալիս է ավտոբուսը, սպասում եմ , որ բոլորը նստեն, հետո գնում ու նստում եմ ամենահետևում: Բոլորը այդտեղից երևում են: Նայում եմ մարդկանց ոտքերին: Հետո ձեռքերին: Պատահում է՝ նաև դեմքերին: Դուրս եմ պրծնում ավտոբուսից ու վազում տուն: Մտնում եմ ներս: Չեմ պատասխանում տատիկի հարցին, թե ինչի է շունչս կտրվում: Միացնում եմ հեռուստացույցը , որ մենակ չզգամ ինձ: Մի բան եմ ուտում ու հեռուստացույցի ալիքները փոխելով ընկնում եմ բազմոցին: Նստում եմ մի ժամ: Գուցե և ավել: Հետո էլի ուշացած վազում եմ կանգառ: Հասնում եմ ավտոբուսի հետ միասին: Էլի գնում եմ հետևը, որ ես բոլորին տեսնեմ, բայց ինձ՝ ոչ ոք: Տարօրինակ է: Ավտոբուսն էլ է փոխվում: Մի 7-8 հոգի հազիվ լինեն մեջը: 2-ն էլ հաջորդ կանգառում են նստում:
Իջնում եմ մեր փոքրիկ քաղաքի խաչմերուկներից մեկում, նայում աջ, հետո՝ ձախ ու գնում պարապմունքի: Ոչինչ չեմ լսում: Ոչինչ չեմ հասկանում: Դողում եմ կանգառում 5 րոպե: Նույնիսկ ժամը 6-ին ավտոբուսի մեջ լիքը նստելու տեղ կա: Նորից մեր կանգառը: Ու նորից վազում եմ տուն: Հետո 3 ժամ ինչ-որ անիմաստ բաների վրա եմ ծախսում: Մի ժամ տրամադրվում եմ, որ նստեմ պարապելու: Պարապում եմ: Նկարում: Անջատում լույսերը: Պառկում եմ: Ինչ-որ բան եմ կարդում, մինչև քնեմ հեռախոսը ձեռքիս: Եթե բախտս բերի՝ 4 ժամ: Եթե չէ… Ոչինչ. իմ քունը միևնույն է, չէր տանում:
Ու այսպես ամեն օր: Անցնում է իմ ձմեռը եղանակի պես սառը, մռայլ ու միանման…

Nane Eghiazaryan

Ինչու եմ գրում

Հաճախ են ինձ հարցնում, թե ինչու եմ գրում 17-ին ու սպասում պատասխանի, որովհետև հարցնողների մեծ մասը գիտի, որ լրագրողի մասնագիտություն երևի չեմ ընտրի: Նրանցից շատերին չեմ կարողանում պատասխանել, իսկ մնացածը իրենք իրենց պատասխանում են ու անցնում ուրիշ թեմայի: Կամ էլ մեկ-մեկ հարցնում են, թե ինձ ինչ է տալիս այդ կայքը: Այսօր որոշել եմ այդ հարցերի պատասխանները տալ:

Մինչև 17-ը ես էլի նույն Նանեն էի, չէ, չնայած այն ժամանակ ավելի ամաչկոտ էի ու վախենում էի մի փոքր էլ, բարձրաձայնել իմ կարծիքը: Այն ժամանակ զբաղվում էի միայն դասերով, ու վերջ: Պատկերացո՞ւմ եք ամբողջ օրը՝ դաս, դաս, դաս ու ազատ ժամանակ: Նույնիսկ կարող էր պատահել, որ մի ամբողջ շաբաթվա դասերս մի օրում վերջացնեի: Դե հա, ես չեմ բողոքում, դասից բացի խմբակների էլ էի հաճախում ու գոնե մի քիչ ցրվում էի, իսկ հիմա, երբ արդեն գրում եմ, ամբողջ օրը հաստատ միայն դաս չեմ անի: Հիմա արդեն ամաչկոտությունս մի փոքր անցել է, դե, մնացել է այնքան, ինչքան որ պետք է ունենա աղջիկը: Հիմա էլ չեմ վախենում բարձրաձայնել իմ կարծիքը ու ինձ ավելի ինքնավստահ եմ զգում: Արդեն մեկ տարի է, ինչ գրում եմ 17-ին ու ոչ մի պահ չի եղել, որ դրա համար փոշմանեմ: Ամեն անգամ, երբ ինձ հարցնում են, թե ինչ է տվել ինձ «Մանանան», ես ինքս էլ եմ ինձ այդ հարցը տալիս: Ամենաառաջինը, որ ինձ տվել է, դա ինքնավստահությունն է, հետո առանց նրա ես չէի ճանաչի շատ հետաքրքիր մարդկանց, որոնցից մի քանիսի հետ շատ եմ ուզում հանդիպել ու հաստատ մի օր կհանդիպեմ: Հետո «Մանանան» ինձ տվել է գիտելիք, որի մասին նույնպես պետք է հիշել: Գիտե՞ք, մինչ այս կայքում գրելը, ես ընդհանրապես շարադրություններ չէի սիրում գրել, ու եթե գրում էի , ապա հաստատ սահմանափակվում էի միայն բառերի ու կետադրության ուղղագրությամբ, իսկ այսօր արդեն իմ ամենասիրելի զբաղմունքներից մեկն է գրել այդ շարադրությունը: Հիմա էլ չեմ կենտրոնանում միայն բառերի վրա, հիմա գրում եմ հաճույքով, ու զգացմունքներս են ինձ թելադրում այն բառերը, որոնք պիտի գրեմ: Հիմա չեմ ուզում գրել ուղղակի լավ շարադրություն, հիմա ուզում եմ գրել այնպիսի տեքստ, որի մեջ կա նաև իմ կաիծիքը, որի մեջ ես եմ խոսում ու ներկայացնում եմ շարադրության թեման իմ կողմից ու տեսակետից: Հիմա ուզում եմ գրել այնպես, որ ընթերցողը, կապ չունի՝ ուսուցիչս, թե ընկերուհիս, այն կարդալուց ինձ հարցնեն, թե ինչու եմ այդպես մտածում, ու քննադատեն իմ գրածը, կամ ընդունեն այն: Ահա թե ինչ է ինձ տվել «Մանանան»: Ես դեռ չեմ կարող ասել՝ կընտրեմ լրագրողի մասնագիտությունը, թե ոչ, բայց ես համոզված եմ, որ ձեռք եմ բերել նոր հայացք, նոր հմտություններ ու նոր ընկերներ:

Այս ամենի համար ես ու ինձ նման էլի շատ թղթակիցներ, իմ կարծիքով, հաստատ կհայտնեն իրենց շնորհակալությունը «Մանանա» թիմին:

hasmik givargizyan

Հակառակ համոզմունք

Եթե արդեն անցել ես հիմնական դպրոցի նախաքննական ու քննական շրջանը, ուրեմն կարող եմ անկեղծ ցավակցել քեզ: Դու էլ մեկն ես այն հազարներից, ովքեր հիմնական դպրոցի շեմը թողել են հետևում: Ես արդեն 10-րդ դասարան եմ, ու մինչև իմ այս տարվա դասագրքերը ստանալը, մտածում էի, որ դպրոցի ամենադաժան տարիները 8-9 դասարաններն են: Իսկ պարզվեց, որ սխալվում էի հերթական անգամ, ու դրանք ամենաերջանիկ, հետաքրքիր ու հիշվող տարիներն էին:

Նախաքննական շրջան, փորձում ես վերհիշել դպրոցական տարիների ընթացքում սովորած նյութերը ամբողջությամբ: Հետո բարկանում ես ինքդ քեզ վրա, որ ինչ-որ բան չես հիշում, որ մի բառ մոռացել ես կամ շփոթել մեկ ուրիշ բառի հետ: Կարծում եմ, այս բոլորն այնպիսի բաներ են, որ պատահել են բոլորիս հետ: Բայց քննությունը բնականաբար սպասվածից հեշտ է անցնում: Դե վերջ, այս փորձությունն էլ հաղթահարեցինք: Իսկ ի՞նչ է սպասվում առջևում: Անձամբ ես միտք ունեի  փոքր ինչ ծուլանալ, արջի պես քուն մտնել մինչև 11-րդ դասարան, ու հետո էլի եռանդուն սովորել՝ արդեն միասնական քննություններին պատրաստվելով:  Հենց սկզբից ասեմ՝ իմացիր, որ եթե դու 10 տարի սովորել ես առնվազն 9-երով կամ 8-երով, ուրեմն ծուլանալը այդքան երկար ժամանակով հաստատ քեզ համար չէ: Ու  պատճառը ցածր գնահատականներ ստանալու վախը  չէ, չէ, ուղղակի, երբ դաս չես անում, կարծես մի բան պակաս լինի, օրդ կիսատ մնացած, իսկ խիղճդ փշերի վրա լինի: Ծուլանալ չկարողացա, իսկ այ, դասերի ծավալուն և դժվար լինելն իրոք սարսափեցրին ինձ: Ծուլանալու միտքը դեռ գլխիցս չեմ հանել ու  չեմ էլ ուզում ենթարկվել դրան, բայց երբեմն մտածում եմ, որ ծուլանալն ավելի հեշտ կլիներ, քան ֆիզիկայի բանաձևերը անգիր հիշելը: Ուզու՞մ ես բուհ ընդունվել, մոռացիր ծուլություն բառը: Իսկ ես գնամ ու ֆիզիկա սովորեմ, բանաձևերը դեռ անգիր չգիտեմ…

Roza Harutyunyan vayots dzor

Մասնագիտություն

Եթե մի քանի տարի առաջ հարցնեիք, միանշանակ կասեի, որ ընտրելու եմ ծրագրավորողի մասնագիտությունը, որովհետև ոգեշնչվել էի Գեյթսից: Իսկ դրանից առաջ, երբ մայրիկս հասկացել էր, թե որքան սխալ մասնագիտություն է ընտրել, ուզում էր, որ ես դառնամ բժիշկ: Շատերն են ուզում, որ իրենց երեխաները դառնան բժիշկ, աշխատեն սպիտակ խալաթով: Ուղղակի իմ չընտրելու պատճառները շատ էին: Նախ ինձ մոտ եկող մարդը չի կարող առողջ և առանց ցավերի տուն վերադառնալ, ես չեմ ուզում մարդկանց դժբախտության պատճառը դառնալ: Իսկ եթե ավելի լուրջ, ես պարզապես հասկացա, որ մարդիկ ընտրում են այն, ինչ ուզում են, ձեռք են բերում այն «թուղթը», որն իրենց հարկավոր է աշխատելու համար, կամ էլ պարզապես գլուխ գովելու, որ ասեն՝ ինքն ավարտել է համալսարան։

Ժամանակի ընթացքում հասկացա, որ կարևորը լավ մասնագիտության ընտրությունը չէ և ոչ էլ մամայի ուզած բաժին ընդունվելը: Ուզում էի գտնել մասնագիտություն, որի մեջ կգտնեմ ինձ։ Իսկ շրջապատում ասում էին, որ ես լավ լրագրող կլինեմ կամ էլ լեզվաբան: Քանի որ իմ լեզուն «շատ լավ վիճակում» է, ընտրեցի լրագրությունը:

Տարեցտարի զարգացող լրագրությունը տպավորություն է ստեղծում, որ ավելի շատ ժամանակ է ծախսվում նյութը մշակելու և դրան ավելի գեղեցիկ վերնագիր ընտրելու համար, քան բուն նյութի համար կարևոր, ճշգրիտ ինֆորմացիա գտնելու համար: Տեղեկություն փնտրելիս ավելի մեծ երկընտրանքի առաջ ես կանգնում, երբ արդյունքում կարող ես գտնել մի 10 000 նյութ: Մարդկանց 90 տոկոսի մոտ ձևավորվել է կարծիք, որ եթե բացում են ինչ-որ կայք կամ բլոգ, իրենց լրագրողական կարիերան արդեն պատրաստ է:

Ես ընտրել եմ լրագրությունը, քանի որ կարծում եմ, որ կգնամ այդ մասնագիտության ճիշտ ու դժվար ճանապարհով․․․