Սիրելի թղթակիցներ,

Վիրուսին զուգահեռ աշխարհով մեկ կարծես թե թևածում է նաև կարանտինում հայտնված մարդկության մասին ֆիլմեր նկարահանելու գաղափարը: Համենայն դեպս մենք արդեն մի քանի գրեթե նմանատիպ նախագծերի մասնակցելու խնդրանք-առաջարկներ ենք ստացել մոլորակի տարբեր ծայրերից (չհաշված մեր սեփական նախաձեռնությունը): Հուսով եմ, գիտակցում եք, որ 17-ցիներից լավ դա ոչ ոք չի կարող անել, թեկուզ այն պատճառով, որ մենք ամենամեծ խմբագրակազմ ունեցող լրատվամիջոցն ենք` հարյուրավոր տաղանդավոր երիտասարդներ, ու բոլորն էլ տնային կալանքի մեջ: Իսկ ազատության գնալով խստացող սահմանափակումները միայն ավելի են խթանում ստեղծագործական ազատությունը: Ուրեմն` ի գործ:

Ի՞նչ նկարել

Ամեն ինչ, որ կանցնի ձեր մտքով: Սակայն ուշադրություն դարձրեք «միտք» բառին: Պետք չէ ուղղակի միացնել կամերան և անիմաստ «սահեցնել» պատերի վրայով: Նախ մտածեք` ինչպե՞ս է դրսևորվում կամավոր կամ պարտադիր մեկուսացումը ձեր և ձեր շրջապատի կյանքում ու կենցաղում, ի՞նչը և ինչպե՞ս է փոխվել: Օրինակ` «Առաջ հայրիկս ցերեկները աշխատանքի էր, հիմա ստիպված նստել է տանը, երևի նկարեմ, թե ամբողջ օրն ինչով է զբաղված, լավ կոմեդիա կստացվի` «Արջը` սպասքեղենի կրպակում», կամ` «Վաղը քրոջս ծննդյան օրն է, ու առաջին անգամ հյուրեր չեն լինելու, կնկարեմ, թե ինչպես է թթված նստել ու հոնգուր-հոնգուր լալիս իր չստացած նվերների համար»…

Պարտադիր չէ, որ ձեր նկարածը կուռ սյուժե ունենա կամ ավարտուն պատմություն լինի: Կարող են առանձին դրվագներ լինել. հիշեք, որ մենք մոզաիկա ենք հավաքում փոքր կտորներից:

Կարող եք նկարահանել կարճ կամ երկար տեսարաններ` ձեր փոքր եղբոր կամ մեծ քրոջ հեռահար դասը, մոր և Իսպանիայում ապրող մորաքրոջ սքայփով զրույցը` տեղական իրավիճակի համեմատական վերլուծություններով, պապիկի մեկնաբանությունները երեկոյան լուրերը դիտելիս, վատառողջ հարազատի տագնապած փորձերը` պարզելու, թե արդյո՞ք վարակված է, կամ թե ինչպես է տնեցիներից ինչ-որ մեկը լրացնում իր «ելքի» անցաթուղթը… Ու ամենևին պարտադիր չէ, որ դրանք «էկզոտիկ» կամ խիստ օրիգինալ տեսարաններ լինեն` ինչպիսիք են սոցցանցերում պարբերաբար հայտնվող վիդեոները պատշգամբում երգող-պարող իտալացիների կամ սիզախոտը «վարսահարդարող» վարսավիրի մասին: Բայց պետք է միշտ ուշադիր ու պատրաստ լինեք նաև անսպասելի «հաջող» պահերը արագ նկատելու ու անմիջապես «որսալու» համար, (օրինակ` այնպիսի զրույցը, ինչպիսին մեր թղթակից Մարատ Սիրունյանի ներկայացրածն էր («ԷՍ Ի՞ՆՃ ԳԽՈՍԻՍ»): Հնարավորության դեպքում կարող եք նաև ինքներդ դրդել, որ ձեր հերոսը/հերոսները ինչ-որ բան անի կամ ասի` «խոսք գցեք», ուղղակի հարց տվեք, խնդրեք, որ զանգի պարզելու արտերկրում ապրող իր ընկերուհու/բարեկամի որպիսությունը և այլն: (Դե լավ, եթե կարող եք` համոզեք տատիկին թող պատուհանից երգի կամ կոնտրաբաս նվագի հարևանների համար, դեմ չենք):

Կարող եք հարցազրույցներ վերցնել: Օրինակ` քրոջից. ի՞նչ գրքեր է կարդացել այս ընթացքում պարապությունից, հետևո՞ւմ է արդյոք արտաքինին, եթե միևնույն է տանից դուրս չի գալու, ի՞նչն է ամենից շատ կարոտում «նախորդ» կյանքից, ի՞նչ է անելու առաջին հերթին, երբ այս ամենը ավարտվի… Պապիկից կարող եք հետաքրքրվել, թե զգո՞ւմ է արդյոք իրեն ռիսկի խմբում, անհանգստանո՞ւմ է տատիկի համար, իր կարծիքով ո՞վ է այս պատմությունը սարքել մեր գլխին, ի՞նչ քայլեր կաներ, եթե ինքը լիներ վարչապետի կամ Թրամփի փոխարեն… Մայրիկին հարցրեք, թե ինչպե՞ս է պլանավորում տնային տնտեսությունը այս խառը ժամանակներում, միասին հաշվեք զուգարանի թղթերը… Ֆուտբոլասեր եղբորը խնդրեք, թող մանրամասն մեկնաբանի բոլոր չկայացած ու հետաձգված խաղերը…

Կարող եք վիդեոօրագիր վարել. պատմել, թե ինչպես ապրեցիք կարանտինի հերթական օրը` ինչ եղավ երկրում, շենքում ու ձեր տանը, ներկայացրեք ձեր անձնական ապրումներն ու մտքերը: Դա կարող եք անել նաև վլոգի ֆորմատով` այսինքն ուղղակի խոսեք կամերայի առաջ:

Կարճ ասած` իսկապես կարող եք նկարել ինչ մտքներովդ անցնի, իսկ երբ միտքն աշխատում է` այնտեղով երթևեկությունը շատ ավելի աշխույժ է դառնում:

Որտե՞ղ նկարել

Որտեղ կարող եք, իհարկե` անպայման պահպանելով արտակարգ դրության ու ողջամտության բոլոր պահանջները: Շատերի համար դա միայն տունն ու տնեցիներն են լինելու, ինչը հենց այն է, ինչ պետք է: Կարող եք նկարել նաև պատուհանից կամ պատշգամբից: Եթե տանից դուրս եք գալիս, կարող եք նկարել բակում, ճանապարհին, տրանսպորտում, խանութում, աշխատավայրում: Եթե գյուղում եք ապրում ու մասնակցում եք գյուղական աշխատանքներին` արդեն հասկացաք:

Պահպանեք սոցիալական տարածությունն ու չմոռանաք հաճախակի լվացվել:

Ե՞րբ նկարել

Իսկ դուք դեռ չե՞ք սկսել: Մեր համատեղ ֆիլմի նկարահումներն սկսվում են այսօր և կշարունակվեն մինչև լրացուցիչ կհայտարարվի ավարտը:

Կարող եք նկարահանել ձեզ հարմար պահին, կամ այդ գործին նվիրել օրվա մեծ մասը: Կարող եք նկարահանել միայն մեկ օրվա ընթացքում, կամ միայն մեկ կամ մի քանի դրվագ: Կարող եք նաև օրեցօր հետևել անցուդարձին ու ֆիքսել թեկուզ առաջին հայացքից աննկատ փոփոխությունները: Մի խոսքով` երբ ուզում եք, կախված ձեր զբաղվածության, ծուլության, պատասխանատվության, էնտուզիազմի, պահի ու գործի լրջության գիտակցման աստիճանից:

Ինչպե՞ս նկարել

Սա այն դեպքն է, երբ նկարահանող խումբը բաղկացած է մեկ հոգուց, «և այդ մեկ մարդը դու ես»: Դուք եք լինելու ձեր սցենարիստը, ռեժիսորն ու օպերատորը (նաև դիմահարդարը, հնչյունային ռեժիսորը, մեկնաբանն ու բանվորը): Ցավոք, բացի խորհուրդներից, մենք այլ հարցում աջակցել չենք կարող:

Նկարահանումները կարելի է անել վիդեոկամերայով, վիդեո նկարող ֆոտոապարատով, սմարթֆոնով (ցանկալի է, որ դրանք նկարահանեն HD ֆորմատով): Եթե նման ֆորմատով նկարահանող ոչ մի սարք չունեք ու չեք էլ կարող ժամանակավորապես ինչ-որ մեկից վերցնել, բայց կարծում եք, որ հետաքրքիր բան կարող եք նկարել, նկարեք սովորական հեռախոսով: Նկարեք հորիզոնական, ոչ թե ուղղաձիգ կադրերով:

Նկարելիս աշխատեք հնարավորինս քիչ շարժել կամերան: Աշխատեք, որ այն չդողա, չցնցվի, առավել ևս «չվազվի» սենյակով մեկ` թռչկոտելով մի առարկայից կամ մի դեմքից մյուսին: Նկարահանման ընթացքում մի մոտեցրեք կամ հեռացրեք պատկերը: Նկարեք երկար, ստատիկ կադրերով: Ուղղակի ճիշտ դիրքավորվեք, կամերան պահեք այնպես, որ երևա հենց այն, ինչ ուզում եք ու «քարացեք»: Եթե ունեք շտատիվ, օգտագործեք այն, եթե ոչ` կամերան բռնած ձեռքը հենեք ինչ-որ բանի:

Ի՞նչ անել նկարահանածը

Արդեն այսօրվանից սկսած, ձեր նկարահանած ֆայլերը ամեն օրվա վերջում ուղարկեք մեզ Wetransfer-ով կամ GoogleDrive-ով: Նրանք, ովքեր չգիտեն, թե ինչպես դա անել, թող գրեն, կբացատրենք: (Չմոռանաք նշել ձեր անուն ազգանունը և բնակավայրը, կամ որտեղ եք նկարել):

Առհասարակ ցանկացած բնույթի հարցի դեպքում գրեք մեզ` 17am.reporter@gmail.com: Այդ դեպքում մեր խորհուրդներն էլ, թե ինչ և ինչպես նկարել, ավելի առարկայական կլինեն:

Հաջողություն ենք մաղթում:

17-ի թիմ

Դեն նետեք ձեր բերաներից անիմաստ ու տհաճ խոսակցությունները և մենք դեն կնետենք ականջակալները, որոնք այդքան նյարդայնացնում են ձեզ:
Պահեք ձեր բերաներում ձեր անհաճո խոսքերը, և մենք կպահենք իրականությունը մեր մեջ: Մենք ականջակալներ կրում ենք ամեն օր, օրվա մեջ ամեն պահ, որովհետև հոգնել ու զզվել են մեր ականջները ձեր անիմաստ բամբասանքներից, որովհետև մենք ինքներս փրկել ենք ուզում մեր ականջները, դրանք այնքան մե՜ղք են, երբ կարմրում են ձեր բարձր ձայներից, բայց բարձր երաժշտությունից՝ երբեք: Դեն նետեք ձեր կյանքից այդ բամբասանք կոչվածը, և մենք, ականջակալները դեն նետելով, ձեզ հետ կլսենք այդ երաժշտությունը՝ չվախենալով, որ դուք կքննադատեք մեր ճաշակը:
Ես սիրում եմ ականջակալներս շա՜տ, որովհետև դա ինձ օգնում է փակել ու խլացնել շուրջս լսվող ամեն ինչ։ Ճիշտ է՝ այն չի օգնում ազատվել ձեր ներկայությունից, բայց ազատում է ձեր տհաճ ձայներից, որոնք երբեմն այնքան անհեթեթ են: Պաշտելու աստիճան եմ սիրում իմ ականջակալները, բայց և չեմ պաշտում, այդպես էլ չսիրեցի պաշտել մարդկանց կամ իրերի: Հիմարությու՜ն է:
Ասում են՝ տարիքից է, մի փոքր մեծանալուց հետո ականջակալներով երաժշտություն լսելը էլ չի գոհացնի, կամ էլ սարսափելու չափ շատ դուր չի գա մեզ՝պատանիներիս կամ երիտասարդներին: Եվ ինչո՞ւ չէ՝ նաև մեծերին, ընդհանրապես՝ մարդկանց, ովքեր հոգնել են ձեր խոսակցություններից: Սիրում եմ իմ ականջակալները, բայց ոչ ուրիշինը․ այն աղտոտված է իր շրջապատի մարդկանց անիմաստ ու անհաճո խոսակցություններով, իմն ինձ հերիք է, իմ ականջակալներն արդեն ամեն ինչ պահել են իրենց մեջ ու պատնեշ ստեղծելով՝ թույլ չեն տվել այն բաներ հասնեն ականջիս: Սիրում եմ ականջակալներս՝ չնայած այն փաստին, որ դրանք նաև կյանքեր են խլում, երբեմն փորձանքի մեջ էլ են գցում: Տարված լինելով ականջակալիդ փոխանցած բարձր երգով՝ շրջապատդ երկրորդական ես համարում՝ չմտածելով, որ դիմացդ էդ ականջակալները չսիրող և հեչ էլ քեզ նման երազկոտ մեկը չէ, այլ սթափ վարորդ, որին ընտանիք է սպասում, և ինքը հեչ էլ մեղավոր չէ, որ դու ապրում ես ականջակալներովդ ու բարձր երգովդ ստեղծած երազկոտ աշխարհում ու ատում ես իրականությունը: Իսկ դու ատում ես իրականությունը նրանց պատճառով, ովքեր իրենց խոսքը (բամբասանքը) բերաներից դուրս չթռցնելու դեպքում մտածում են, թե էդ պահին կմեռնեն: Եփվեք ձեր մեջ, բայց թող ձեր տհաճ կամ հաճո խոսքը դուրս չթռնի ձեր բերանից, ինչպես կաթսան, որ ժամերով եփվում է, բայց կափարիչը լավ փակելու դեպքում հոտն այդպես էլ չի տարածում:
Մի հարմարավետ իր էլ աչքերի համար է պետք՝ ականջակալներիս նման։ Ակնո՞ց, չէ, ակնոց պետք չէ աչքերի համար, դա միայն արևից է պաշտպանում, ոմանց էլ ուղղակի գեղեցկության համար է տրվում, իսկ մեր աչքերին մի հարմարանք է պետք, որ ձեզ էլ այլևս չտեսնենք: Չտեսնենք, թե ինչպես եք նայում անցորդին և անիծում ձեզ ողջույն չհղելու համար, չնայած, որ դուք անծանոթ էիք։ Բայց դա ձեզ չի հետաքրքրում՝ թող ողջույն հղեր, տարեց կին եք, ի՞նչ է որ: Ուզում եմ կոտրել այն կարծրատիպը, երբ ասում են, թե ականջակալներով մարդիկ անտարբեր են, չկա նման բան: Այո՛ մենք անտարբեր ենք, գուցե խանութի կողքով անցնող մի կնոջ նկատմամբ, որը գումարն էր հաշվում ու նյարդայնանում, մենք անտարբեր ենք գուցե խանութի ապակուն փակցված ցուցանակին, որի վրա գրված է «Տարածքը վաճառվում է», որովհետև հավատացեք, դա մեզ հետաքրքիր չէ, այ մեզ հետաքրքիր է, թե ինչու էր այդ կինը նյարդայնացած, հավանաբար նա օգնության կարիք ուներ: Ձեզ նույնպես չի հետաքրքրում, թե ինչ էր փակցված խանութի ապակուն: Ձե՛զ, որ ականջակալներ այդպես էլ չսիրեցիք, որովհետև ձեզ մարդիկ շատ դուր եկան, դուք մարդկանց ու նրանց տեսակները սիրեցիք, կամ էլ ուղղակի չսիրեցիք այդ երկու բարակ լարերը քարշ տալ ձեզ հետ ամեն տեղ, դրա համար էլ չզգացիք այդ վայելքը: Գուցե վաղը ճաշակս փոխվի՞, ու ես ըստ երևույթին դառնամ ձեզնից մեկը ու սկսեմ այն երգերը լսել, որոնք շատ դիտում են հավաքել, և ձեր կարծիքով շատ լավ երգ է, միգուցե լսեմ այդ երգերն այո՛, ու ականջակալներս հանգիստ դեն նետած՝ երգիս ձայնը բարձացնեմ այնքան, մինչև ինքներդ հոգնեք ու խնդրեք, որ իմ (միևնույնն է՝ ձեզ համար անճաշակ) երգերը միացնեմ:
Սիրում եմ ու հասկանում անանջակալներիցս փոխանցվող յուրաքանչյուր բառ: Սակայն այդպես էլ չկարողացա հասկանալ ձեր տեսակը և ձեր անմիտ խոսակցությունների իմաստը:

- Իյա՜, աճողո՜ւն, լուս քեզի տեսնողին։ Էս հուրանե՞ր ես, փախե, պայվել ես, հա՞։

- Տո, սուս կեծի՜, հիվանդ գմեռնիմ։

- Քա վա՜յ, յա՜, էդ ի՞նչ գխոսիս, կոռոնա՞ ես։

- Տո չէ՜ հա, հո՞ւր է ընձի էդման բախտ, հընգնեի, մեռնեի, պռձնեի։

- Տո դու չե՜ս մեռնի, էդ խեղջ հանդերն է մեխկ։

- Է՜, գորձիդ աշե…

- «Մեռնի՜մ», երեգվա էրեխեն ես, ըսկի ես ըսի՝ բանագ ես գնածե, որ չես էրևա։

- Հա, ըշտը գուզեի էրտայի, էն էլ, որ հիվնդծա, չտարան։

- Հա՜։

- Հըբը։

- Այ տղա, աշե՝ չմեռնիս։

- Պա՜հ, կարոդս քաշի՞ր, ընճի՞ որ։

- Հա, հըբը, կարոդդ, չէ մի չէ, որ մեռար` չեմ գա։

- Իյա՜, ա՞յ տղա, ի՞նչխ որ։

- Հըբը չիմածա՞ր, հարսնիկ էղնի, թաղում էղնի, քսան հոկուց ավել մարդ դի չէղնին։

- Իյա՜հ, ի՞նչ գխոսիս, մենագ իմ տնեծիկս քսան հոկուց ավել է։

- Ուրեմն՝ իրանծ կեսն էլ չի գա։

- Տո մե ռադդ քաշե՜, պարաբ է մնածե, էգե իմ հարգներս քհաշվե։

- Պա՜հ, հարգա էլ ունենաս, որ հաշվեմ։ Լուրջ կսեմ, այ տղա։

- Տո ի՞նչ կսես, որ՝ լուրջ կսեմ, հա՝ լուրջ կսեմ, ի՞նչ կսես։ Հարսնիկը հասկծանք, կարան եդ ցկեն, հըբը մեռնե՞լը, էդ հանդերը ի՞նճղ եդ ցկեն։

- Է դու էլ եդ մի ցիկ, մեռի, վախենաս քսան հոկով չթաղե՞ն։

- Է՜, էդման ի՞նճղ կեղնի։

- Ըսեմ։ Ուտ հոկի փոխնեփոխ դագաղ տանող, մե տերդեր, երգու նվագող, մե նգար տանող,  յոտը հոկի ձեր թախումեն (ազգ ու տակ), մեգ էլ դու։ Հերիկ չէ՞։ Մենկ էլ իստիծ սեր կենենք ու գուլա՜նք։

- Յա՜, ի՞նչ գխոսիս, ա՛յ մարդ, ուրեմն ես աբռիմ-աբռիմ, անուն, պադիվ թողնում, որ թաղմանս էգող չեղնի՞, խայդառագ կեղնիմ, այ մարդ, էրտամ էնդեղ, ժողովրտի հաշկերին ի՞նճղ նայեմ, էդման ի՞նճղ կեղնի։

- Հըբը՜, ա՛յ այդմա։

- Դե որ էդման է, չեմ մեռնի։

- Յա՛, խելռա՞ր, այ տղա, ի՞նճղ թե, քու ձե՞ռկդ է։

- Հենց այդման, չեմ մեռնի ու վերճ։ Հարի էս չոռն ու ցավը չանծնի, չեմ մեռնի։

- Խելառը՜, տո՛… Խալխը չոռ ու ցավեն գմեռնի, էսիգ կսե՝ անծնի նոր։

- Տո հբը ի՞նճ էնեմ… Ես մեռնիմ,  ու թաղումս էգող չէղնի՞, ամոտու գեդինը գմդնիմ, ա՛յ մարդ, էս ի՞նճ գխոսիս…

Սերը կփրկի աշխարհը։ Ինչքա՜ն շատ ենք լսում ու գործածում այս իրարից կապված բառերը, երբեմն՝ առանց հասկանալու լրջությունը, երբեմն էլ կես կատակ ու կես լուրջ։ Ամեն ուրախության ու ցնծության պահին կարող ենք ասել՝ սերը կփրկի…

Իսկ հիմա՞, այս մութ ու տխուր ժամանակներում ի՞նչ ենք ասելու։ Թերևս նույնը, բայց այս անգամ բառերի տակ թաքնված «կյանքը» հասկանալով։ Սերը կփրկի՜ աշխարհը… Զգո՞ւմ եք արդեն՝ որքան հոգատարություն, որքան վստահություն, որքան հավատ ու հույս, որքան միմյանց կորցնելու վախով լցված մարդիկ, որքան բարություն, որքան երազանքներ ու որքան սեր…

Մեզ այս օրերին կփրկի մի ժպիտը, մի քաղցր խոսքը։

Սովորական էր իրար գրկելը, ձեռքով բարևելը, իսկ հիմա կարծես հեռացել ենք իրարից։ Դրա համար եկեք իրար ջերմացնենք գոնե այսպես, սիրենք ու սիրվենք և հաղթահարենք այս փորձությունը ևս միասին։

Մեզ այս օրերին պետք է այն, ինչի գոյությունը սկսել էինք փոքր-ինչ արժեզրկել՝ այն մեզ համար սովորական դարձնելով։ Գուցե իսկապես պետք էր նման մի բան, որ սկսեինք գնահատել այն, ինչ ունենք։ Սխալ չէ ասված, որ պետք է գնահատել ժամանակին։ Նայենք մեր շուրջը։ Երևի այսպես մեկուսացված չենք եղել երբևէ։ Մտածել է ստիպում։ Այս ամենից հետո երևի թե կսկսենք գնահատել ամեն հանդիպումը, ամեն ժպիտը, ամեն ձեռքսեղմումը, ամեն հայացքը, ամե՜ն-ամե՜նը, ինչը մեզ կապում է մեր հարազատներին։

Սիրո կարիք ունենք հիմա առավել, քան երբևէ։ Բառերով էլ են գրկում, չէ՞։

Հենց այսպես էլ, միայն այսպես, վստահաբար կարող ենք ասել, որ սերը կփրկի մեզ։ Մի ժպիտը, մի բաժակ թեյը, մի կաթիլ հոգատարությունը կլցնեն մեզ հույսով։ Սերը ամուր կգրկի մեզ ու կստիպի ապրել ու պայքարել։ Սերը մեզ կդարձնի պատերազմին հաղթողներ, չէ՞ որ Աստված սեր է։

Ամեն ինչ սկսվեց նրանից, երբ Նարեի աչքի տակ հայտնվեց կարմրակապտագույն կապտուկը: Քանի որ նրան է պատկանում մեր ընտանիքի համեստագույնի համբավը, «խեղճ» երեխու տիտղոսը, ես ու եղբայրս պետք է ինքներս դուրս գայինք մեր պատրաստած ճաշից (կամ ուտեինք այն, չգիտեմ) և փրկեինք Նարեի «պատիվը»: Այնպես ստացվեց, որ ես մոռացա բռնել եղբորս հեծանիվը, դե, նա խնդրել էր, որ այդպես անեի, մինչ նա կյուղապատեր, կձեթապատեր, և ինչու չէ՝ կփայլատակեցներ շարժվող շղթաները: Մոռացա բռնել հեծանիվը, ինչպես հաճախ մոռանում եմ, որ սիրտս բաբախում է, մարդկանց անունները, և «սթեսցյուն» արտասանող մարդկանց գոյությունը հերքելը: Դե, որովհետև սիրտս միշտ բաբախում է, մարդկանց անունները դժվար է մտապահել, իսկ այդ մարդիկ ամենուր են` գետնի վրա, գետնի տակ, ինչու չէ` երկնքում: Ինչևէ, հեծանիվը ընկավ ցած` ջուրը գցելով եղբորս տառապած աշխատանքը: Բայց դա դեռ ամենը չէ, ես պատրաստվում էի շտկել արածս, երբ մի մեծ վայրենի կենդանի գազանացած դեմքով հարձակվեց վրաս: Եղբայրս էր: Մի կաթիլ յուղից սկսվեց տաք պատերազմ: Հայտնվեց Նարեն` սկսեց առանձնացնել մեզ, ավելի ճիշտ՝ մեզ չէ, այդ աբորիգենին՝ ինձնից, բայց փոխարենը ստացավ նրա տաք բռունցքը: Այո՛, եղբայրս «մաուգլիաբար» «գլխեց» նրան: Այս դաժան տեսարանին հաջորդեց իմ ու եղբորս ցինիկ ծիծաղը, որովհետև Նարեն էր գազանացած դեմքով նայում մեզ: Մի խոսքով, պետք էր պատճառ հորինել` երկար բարակ խոսակցություններից փախչելու համար: Կարող էինք խաբել, թե Նարեն սկսել է շրթներկ օգտագործել, բայց այտին, կամ Նարեն զբաղվում է չինական մարտարվեստով, բայց բավարարվեցինք միայն այն ստով, որ Նարեն հեծանիվը սարքելուց ընկել է հենց այտի վրա, ուղիղ այտի վրա:

Ամեն ինչ ավարտված էր, ես ու եղբայրս գոհ էինք, հեծանիվի «բազարները»՝ փակված, Նարեն էլ` երջանիկ, որ դասերն ու պարապմունքները առցանց են:

Երևի սպասում էիր հերթական նյութիս, սպասում էիր, որ կգամ ու էլի կյանքիս ինչ-որ մարդու մասին մի գեղեցիկ ու տխուր նյութ կբերեմ։ Շնորհակալ եմ, որ սպասել ես ու հիմա սպասում ես, թե ինչի մասին եմ խոսելու:

Կներես, ուշացա, մի փոքր զբաղված էի, բայց կորոնավիրուսի գալուց հետո ազատ եմ։ Կռահեցիր, չէ՞, ինչի մասին է լինելու նյութս, ինչի մասին եմ խոսելու։

Կորոնավիրուսից հաստատ չեմ խոսի։ Որոշել եմ խոսել ընկերությունից, մարդկանցից կամ մարդկանց ընկերությունից։

Դեռ մանկուց ես ամեն օր ընկերներ եմ ձեռք բերել, դե, այն ժամանակ համացանց չկար, ինստագրամով իրար չէինք հետևում, իսկ ֆեյսբուքում էլ իրար հետ ընկեր չէինք, անգամ իրար հեռախոսահամար չունեինք, բայց շատ լավ գիտեինք, որ աշխարհի ծայրում մարդ կա, ով գիտի ինձ, կամ ես իրեն։ Դե, հիմա ուրիշ է, հիմա մարդիկ մինչև իրար ճանաչելը կարող է պատահական ինստագրամում կամ ֆեյսբուքում էջդ տեսած լինեն, իսկ հանդիպման ժամանակ էլ ասեն․

-Վա՜յ, դեմքդ այնքան ծանոթ է․․․

Ժամանակները թռիչքաձև առաջ են գնում, իսկ մարդը րոպեում փոխվում է։ Մեկ զանգ, մեկ միջոցառման առաջարկ, ընկերներ և այլն, և այլն, փոխվում են։

Ես էլ եմ փոխվում, ինչպես կարող եմ չփոխվել մարդկանց վերաբերմունքից։ Ընկերներիցս մեկը ասաց․

-Դու այնքան լավն ես, որ պետք չի տենց լինես էս վատ մարդկանց շրջապատում։

Ամաչեցի, կարմրեցի, հպարտացա։ Չէ, ոչ թե իր ասածից, այլ այն բանից, որ կյանքում չեմ փոխում վերաբերմունքս ընկերներիս հանդեպ։

Նինան նվիրվող է, բայց․․․

Այժմ ժամանակն է, որ անցյալով խոսենք նվիրվածության մասին։ Նինան նվիրվում էր անչափ՝ չհասկանալով անգամ՝ արժանի է, թե ոչ, բայց․․․

Շրջապատս մեծ է, ահռելի մեծ, բայց չգիտես՝ ինչպես, անգամ ամենազբաղված ժամանակ, ժամանակ եմ գտնում, որ օգնեմ․ չէ՞ որ ընկեր եմ։

Ե՞րբ է վերջին անգամ քեզ գրել մոտ ընկերդ, ում մոտ ընկեր էիր համարում անցած տարի դեկտեմբերին, ո՞ւր է։ Հաղորդագրություն ուղարկիր՝ մի բառ, անունը կարճ գրիր, կամ միանգամից հարցրու, թե ինչպես է։ Վստահ ես որ շա՜տ ջերմ կպատասխանի կամ կսկսեք մի ամբողջ օր իրար հետ չանցկացրած օրերը քննարկել, ոնց անում էիք անցած տարի․․․

Դե չէ, ես դա շատ լավ գիտեմ։

Գուցե վատը այն է, որ այժմ բոլորս մեր սրտերում անուն ենք պահում, որ գրենք, բայց չենք գրում, քանի որ առաջվանից ոչինչ չկա։ Մենք վստահ ենք բոլորի վրա, որ երբ զանգենք կպատասխանի, երբ գրենք՝ կգրի, բայց․․․

Ժամանակը ու տարածությունը ցույց են տալիս, որ դու նույնիսկ քեզ վրա վստահ չես, թե կարող ես արդյոք մի մարդու հետ պահել քո ջերմ հարաբերությունը, երբ իր հետ չխոսես օրինակ՝ 1 ամիս կամ 3 ամիս։ Դե չէ, չեք կարող, ոչ մի բան չի պահպանվում, երբ միակողմանի է, չէ՞ որ ամեն ինչ երկու հոգու ձեռքսեղման վրա է աճում, ճյուղեր տալիս, ամուր հպվում հողին, իսկ մի հոգու ձեռքում թույլ է, քո նյարդային ու հուզմունքային լարերից չի աճի, ինչքան էլ որ ուզես։

Ես ունեի ընկերներ, ովքեր ընկեր էին 1 շաբաթ առաջ, բայց այժմ անցյալով եմ խոսում, քանի որ այժմ եմ զգում, թե ով է ընկերը, թե ում համար չեմ քնել օրերով, թե ում եմ ընկեր համարել․․․

Գուցե կորոնան եկավ, որ աշխարհը, մարդկանց աղմուկից ու ոտնաձայներից հոգնած, փոքր-ինչ հանգստանա, իսկ ես ուղղակի հասկանամ, թե ով է իմ ընկերը, ով է հիշում նույնիսկ այն ժամանակ, երբ տանն է ու 2 ժամը մեկ վիրտուալ աշխարհում դաս է անում, բայց գրում է, որ իմանա՝ լա՞վ եմ։

Դե, կներես ինձ, ընկեր, որ այլևս հպարտությամբ անունդ չեմ շշնջա ու չեմ ասի, որ հպարտանում եմ։

Գուցե երկար ստացվեց, բայց ներեք ինձ, երբեմն լավ է գրես թղթին, քան թե խոսես ինչ-որ մեկի հետ, ով անգամ լսելու ունակություն չունի։