Գիտե՞ք, արդեն մտածում եմ, որ աշնան գալը ու իմ հիվանդանալը չգրված օրենք է դարձել: Իմ նվնվալու սեզոնը սկսվեց հենց առաջին օրից: Սեպտեմբերի 1-ին հիվանդ էի ու երևի այսպիսի կարգախոս հորինեմ. «Ինչպես սկսեմ սեզոնը, այդպես էլ կավարտեմ»: Սա ինձ համար է ասված: Կիտրոնով թեյը դարձել է կյանքիս իմաստը: Աչքերս բացում եմ, արդեն ինձ է սպասում: Ու չասեմ, որ մի անգամ երազում էլ տեսա կիտրոնով թեյ: Այս մեկ ամսվա մեջ այնպես եմ հետը կապվել, որ դժվար կլինի մեր բաժանումը, չնայած եթե այս տեմպերով շարունակեմ, դժվար էլ բաժանվենք:

Պատմեմ թե ինչպես սկսվեցին իմ և հարբուխի «հարաբերությունները:

Սեպտեմբերի 21-ին, երբ դուրս էի եկել ֆոտոներ անելու, մնացի անձրևի տակ: Դե քանի որ շատ եմ սիրում անձրևի տակ զբոսնել, քայլերս չարագացան, բայց հասա տաղավարին, որտեղ պապիկները նստած նարդի էին խաղում: Դե քանի որ անձրև է, ինչո՞ւ չզրուցենք:

-Պապիկ ջան, ուզում եմ մի քիչ զրուցենք, այսօր անկախության օրն է:

-Ի՞նչ անկախություն, հը՞, ո՞ւր ա անկախություն: Հա, խոսամ, որ լավ նկարես, քցես տելեվզրի մեջ` խայտառակ լինե՞մ: Չեմ խոսա:

-Վայ, չէ, այ պապի ջան, ի՞նչ հեռուստացույց, ուղղակի զրուցենք, մինչև անձրևը կտրվի:

-Չէ, գնա ուրիշին գտի:
Բայց պապիկներից մեկը, ում աչքերի անասելի գեղեցկությունը չկարողացա անտեսել, սկսեց խոսել:

-Էհ, բալես, անկախությունը հիմա վերացել ա: Ո՞ւր ա: Դու զգո՞ւմ ես, որ անկախ ենք, չէ… Բա դա էր մեր էդքան տարվա երազանքը:

-Իյա… Էս չկարացա՞ր քեզ զսպես: Մի խոսա, այ տղա, գլխիդ կսարքեն,- միջամտեց խոսել չցանկացող ու, չգիտեմ ինչու, մարտական տրամադրված պապիկը:

Մտածեցի` ինչ անեմ, որ իմ մասին իրենց կարծիքը փոխեն և որոշեցի հյուրասիրել պապիկներին: Անձրևը դեռ չէր կտրվել, թրջվելով հասա մոտակա խանութը, բանան գնեցի և թրջվելով նույն ճանապարհով հետ եկա: Հյուրասիրեցի պապիկներին, կերան բանանը, բայց ապարդյուն: Ոչ մի բան էլ չփոխվեց, շարունակում էին լուռ իրենց նարդի խաղալ: Ես էլ որոշեցի պարզապես լուռ նստել մինչև անձրևը կտրվի:

Հաջորդ օրը` կիտրոնով թեյ, հարբուխ, մի տուփ անձեռոցիկ և իհարկե, նվնվոց…

Տեսնել, հավանել, սիրահարվել, սիրել, կարոտել, լինել միասին, ժպտալ… Այս բոլորը պարզ գործողություններ են, որոնք մենք անում ենք մեր կյանքի ընթացքում, և հենց դրանցից է կախված մեր ողջ ապագան: Բայց արդյո՞ք հեշտ է դրանք իրականացնել, իհարկե ոչ, քանի որ հենց առաջին քայլից է կախված ամենակարևոր վերջին կետը` ժպտալը: 

Ցավոք, ոչ բոլորն են կարողանում ժպտալ ու լինել երջանիկ կամ թեկուզ, որ ամենակարևորն է, լինել միշտ միասին:

Սերը մի մեծ հասկացություն է, որը յուրաքանչյուրս ընկալում ենք յուրովի: Բոլորս էլ սիրահարվում ենք, ոմանք լինում են երջանիկ, իսկ ոմանց մոտ էլ պարզապես ոչինչ չի ստացվում:

Իսկ երբևէ տեսե՞լ եք սերը: Ես կարող եմ վստահ ասել, որ տեսել եմ և ուզում եմ պատմել:

Ընդամենը մի քանի օր առաջ ներկա էի մի արարողության, որը ես անվանեցի «Ոսկե հարսանիք»: Ինչո՞ւ, որովհետև նշվում էր ամուսնության 50-ամյակ: 50 տարի լինել միասին. Նախ` տեսնել, հավանել, սիրահարվել, սիրել, կարոտել, լինել միասին, ժպտալ… Ապրել միասին, ապրել հանուն իրար, հասցնել միասին անել ավելին, քան պահաջվում է… «Նորապսակները», ինչպես նշում էին արարողության հյուրերը, ողջ ընթացքում միասին էին ձեռք-ձեռքի բռնած, պարում էին միասին, ու սա է իրական սերը…

Սեպտեմբեր 1, ոմանց համար ուղղակի դպրոց գնալու և տանջանքները սկսելու սկիզբ, իսկ ինձ համար այս տարին յուրահատուկ էր: Ինչո՞ւ, ասեմ, քանի որ առաջին անգամ եմ մտնելու դպրոց: Չէ՛ չէ՛ սխալ հասկացաք, առաջին անգամ ավագ դպրոց եմ գնալու: Ովքեր անցել են այդ փուլով վստահ եմ, որ ինձ հասկանում են:

Բուռն սպասումների հետ մեկտեղ ինձ համար շատ կարևոր օրը ես հիվանդ էի:

-Օ՜, ինչպիսի դժբախտություն:

Ինչևէ համառեցի ու գնացի դպրոց: Է՜, եթե իմանայի, որ դպրոց հասնելուց 10 րոպե հետո տուն եմ գալու, հաստատ չէի գնա:

Մի խոսքով, սեպտեմբերի մեկս անցկացրի տանը ջերմության և հարբուխի հետ միասին: Հաջորդ օրը մի լավ բարկացա ինձ վրա. «Էսպես չեղավ: Եթե նայես հիվանդ լինելուն, դասի հաստատ չես գնա: Շուտ վեր կա՛ց, տրամադրվիր ու գնա, անգամ դասարանի երեխեքին չես տեսել, չի կարելի, չէ՞»:

Հա, մի զարմացեք, ես շատ եմ ինձ հետ խոսում ու շատ եմ բարկանում, երբ ծուլությունն է խոսում իմ մեջ: Վեր կացա ու գնացի: Անհանգիստ էի, ողջ ճանապարհին` մտքերի մեջ: Բայց դասարան մտնելուն պես կարծես ուրիշ մարդ դարձա: Ով լիներ իմ փոխարեն, չէր դառնա, երբ դուռը բացում ես, ու քեզ է դիմավորում ժպիտով զարդարված մի աղջիկ: Նելլի` մեր դասրանի էներգիան, ով լարված սպասում է պահի հասունացմանը, որ «հարամի» ու իր կարծիքը, թեկուզ սխալ, բայց առաջ տանի:

Իսկ հիմա ամենակարևորը պատմեմ: Պարզվեց, որ իմ ամենասիրելի ուսուցչուհին` ընկեր Դոլինյանը, Նելլիի հորաքույրն է, այժմ նաև մեր:

-Երեխեք, ի՞նչ ժամ ա սրանից հետո:

-Հորաքույր ա, այսինքն, գրականություն կամ հայոց լեզու:

Այս երկխոսությունը ամեն օր պարտադիր հնչողներից է մեր դասարանում:

Չեմ կարող չպատմել նաև մեր դասղեկից` ընկեր Հայրապետյանից: Էներգիա՞, դա մեղմ է ասված, տրամադրության մի ողջ աշխարհ:

Ուզում եմ խոստովանել, որ մինչ դասերի սկսվելը, իմ վառ երևակայությունը, ինչքան ինձ թույլ էր տվել, փորձել էր պատկերացնել դասընկերներիս, դասղեկիս, բայց ոչ այսքան լավ, ինչպիսին հիմա է և կլինի միշտ: Անգամ ծիծաղում եմ ինձ վրա այդքան անհանգստանալու և մտահոգվելու համար: Ճիշտ է, շատ եմ կարոտում նախկին դպրոցս, բայց ավագ դպրոցը լրիվ ուրիշ իրականություն է, որտեղ մենք մեզ արդեն մեծ ենք պատկերացնում և մի փոքր լրջանում ենք, սկսում ենք ավելի հասուն ու ճիշտ մտածել, իսկ հրաշալի ուսուցիչների խորհուրդները պարզապես ճիշտ ուղեցույց են մեր դժվար ճանապարհին:

Հ. Գ. Ավագ դպրոցում հորաքույր էլ ունեցա:

Է~հ, երեխեք, չեք պատկերացնի` ոնց եմ ձեզ կարոտել: Սարգսի վերջին հոդվածից հետո, ի դեպ այն արցունքն աչքերիս կարդացի, ուզում եմ ասել` ապրես, Սաք, հավես բաներ հիշեցրիր: Զգացի, որ ամեն օր ավելի եմ կապվում ձեզ հետ ու անսահման կարոտում եմ: Կարոտում եմ Ժորայի հավես պարելը, Արմանի թևնոցի անընդհատ որոնումներն եմ կարոտում, բա Եվայի ծիծաղը… Երբ նստեցինք ավտոբուս ասացի.

-Եվա, մի ծիծաղի, էլի:

-Հիշեցրեք, իջնելուց մի լավ խնդամ:

Ու այդպես էլ մոռացանք հիշացնել խոստումի մասին: Ամբողջ ճանապարհին լուռ էի, չէի խոսում, շատ տխուր էի, անընդհատ հիշում էի Խաչիկի ասածը, որ առավոտը վերջին նախաճաշին ասաց.

-Ես պայուսակս չեմ հավաքել ու հույս ունեմ, հեսա ասելու են, որ կատակ են անում, ու էլի մեկ շաբաթ էստեղ ենք մնալու:

Է~հ, Խաչ, մինչև հիմա հավատում եմ, որ կզանգեն, կասեն` կատակ ենք արել, հետ եկեք…

Ընկեր Լիլիթ, հիշո՞ւմ եք, որ բակում ասացիք.

-Երեխեք, էս չե՞ք լացում, իզո՞ւր էինք գրել օրակարգի վերջին կետը:

Հիմա վստահ ասում եմ. արդարացված էր այդ կետը, ըստ որի` 12:30 հեռացող ավտոբուս, գրկախառնություն, լաց ու կոծ…

Շատ դժվար բաժանումից հետո ինձ միայն հույս էր տալիս այն, որ ես, Լյուբան, Աննան ու Անուշը միասին եկանք Արմավիր: Նստեցինք տաքսի, և վարորդը, ըստ ավանդության, բացեց զրույցը.

-Էրեխեք էս հանգստանալո՞ւ եք գնում:

-Չէ՛, հանգստանալուց ենք գալիս,- չորսով միանգամից պատասխանեցինք, ու երևի խեղճ վարորդը անգամ վախեցավ միահամուռ մեր խոսքից:

Հետո  Արմավիր-Երևան երթուղայինի մեջ մարդիկ խոսում էին.

-Տեսնես` էս երեխեքը որտեղի՞ց են գալիս պայուսակներով:

Ու ես որոշեցի բավարարել մարդկանց հետաքրքրասիրությունը.

-Աղվերանից ենք գալիս, մեդիա ճամբարից:

-Հա՜,- բայց ինձ թվաց, որ էլի բաներ էին ուզում հարցնել:

Իսկ արդեն ավտոկայանում, երբ պապիկիս էի սպասում, տաքսու վարորդներից մեկը իրերս տեսնելով, ասաց.

-Այ բալա, էս սենց վեշերով «լագերի՞ց» ես գալիս:

-Չէ ,- շփոթված ու չհասկանալով, թե «լագերը» որն է, ասացի,- բայց դա ո՞րն ա:

-Դե, ճամբարը, էլի,- ծիծաղեց:

-Հա՜, հա, պապի ջան, բայց էդ մեդիա ճամբար էր:

Պապին երևի չհասկացավ, մեդիա ճամբարն ինչ է, ու շարունակեց.

-Բա ծրագիրն ի՞նչ էր:

-Ֆոտո, վիդեո և լրագրություն:

Իմ պատասխանին հետևեց զննող հայացք, երևի լրագրությունը նպաստեց պապիի դեմքի արտահայտության փոփոխությանը:

Ավելի ուշ երեկոյան հեռախոսիս զանգ եկավ, անծանոթ համար էր, կասկածելով վերցրի.

-Ալո՞։

-Ան, Ռուզիկն ա ճամբարից, սպասի անակնկալ ունեմ քեզ համար:

Սիրտս սկսեց արագ բաբախել ու մեկ էլ հանկարծ հեռախոսի մյուս կողմում լսում եմ Աստղիկի ձայնը:

-Ի՜, էս ո՞նց, չհասկացա` իրար հե՞տ եք ,- իսկ իրենք միայն ծիծաղում էին: Երևի մեկ ժամ խոսեցինք, չէինք կարողանում անջատել, բայց քանի որ բոլորս էլ անսահման քնել էինք ուզում, ստիպված անջատեցինք:

Իսկ տուն մտնելուց հետո Ժորային տուն եմ ուղեկցել իմ հաղորդագրություններով:

Է՜հ, երեխեք, բոլորիդ բարբառները հերթով հիշում եմ ու բոլորիդ հոդվածները կարդալուց լսում եմ ձեր ձայները: