Լուսանկարը` Լաուրա Սեկոյանի
-Հա, Արշ ջան, մենք էլ ուզում էինք զանգել քեզ, որ ցախ բերեիք:
Այսպես էր խոսում մորեղբայրս իր աներձագի հետ, ով զանգել և առաջարկում էր, որ փայտ բերեն մեզ համար։ Արշակը ապրում է Դիլիջանում և զբաղվում է փայտի գործով։ Մորեղբայրս` Ռուդիկը, խորհրդակցեց տատիկիս հետ և վերջնական պատասխան տվեց Արշակին:
Նոր էի դասից եկել, և տան դռան առջև ասեղ գցելու տեղ չկար։ Հինգ խորանարդ մետր փայտ էին բերել մեզ համար, և բոլորը հսկա կոճղեր էին:
-Ապրեք, տղերք ջան, դե, եկեք տուն` մի բաժակ սուրճ խմեք, հետո կզբաղվենք փայտի գործով:
Տղաները եկան տուն, սուրճ խմեցին, հանգստացան, և փայտը դասավորելու համար տեղ պատրաստեցին։ Տեղը պատրաստ էր, և մեզ մնում էր միայն կոճղերը մի քանի մասի բաժանել ու դասավորել։ Կացինը սուր էր, իսկ տղամարդկանց բազուկը` ուժեղ։ Այդ պատճառով էլ երեք ժամվա ընթացքում փայտը կոտրեցին։ Դիլիջանի փայտը լավ է վառվում, տատիկս հավանում է։ Երբեմն փայտի որակը ստուգելու համար, երբ փայտը գցում ենք վառարանի մեջ ժամ ենք պահում, փորձելու համար, թե որքան ժամանակ է փայտը կրակ պահում։ Արդյունքում փայտը իրեն արդարացնում է։ Արդարացնում է այնքանով, որ երեկոյան հաճախ տալաշ ենք անում։ Մինչև հիմա էլ, կեսօրից հետո, բոլորի այգիներից փայտ կտրող սարքի ձայնն է գալիս, ովքեր չեն հասցրել փայտ գնել բավարարվում են իրենց ունեցածով, մինչև որ կգնեն։ Գյուղի բնակչության մեծամասնությունը վառարան է վառում, շատ քչերն են, որ բնական գազ են վառում: Թանկ է:
Լաուրա Սեկոյան
***
Տարվա եղանակները հերթափոխում են միմյանց, և ամեն եղանակ իր հետ գյուղացու համար նոր հոգսեր է բերում: Հատկապես հոգսաշատ են ամռան վերջը և աշունը`մրգերի պահածոյացում, խոտհավաք, պարենամթերքի պահեստավորում և այն: Բոլոր գյուղացիները ձմռանը տաքանալու համար մերձակա անտառից փայտ են հատում: Որոշ բնապահպաններ անընդհատ հորդորում են գյուղացուն` չհատել ծառերը, խնամքով վերաբերվել մայր բնությանը: Առաջարկում եմ այդ բնապահպաններին ձմռանը` ցուրտ սառնամանիքին, գալ և բնակվել գյուղի չջեռուցվող տներում:
Հաճախ եմ լսում, որ գյուղացիք տեսնելով կտրված փայտը, ափսոսանքով ասում են. «Մեղք էին», վերջում էլ ավելացնում. «Բայց այլ ճար չկա»:
Լուսանկարը` Լաուրա Սեկոյանի
Ոչ ոք չի ցանկանում վնասել այն բնությանը, որը սնում է իրեն: Սրանք միայն հարկադրված քայլեր են, սեփական գոյությունը պահպանելու, բնական երևույթներին դիմակայելու համար:
Իհարկե, կան որոշ լուծումներ…
Առաջինը, այնքան էժանացնել գազի գինը, որ գյուղացին ավելի շահավետ համարի օգտագործել գազով ջեռուցում:
Երկրորդը. ծառահատումները կատարել միայն հիվանդ ծառերի հետ, իսկ առողջները հատելիս, դրանց փոխարեն նորերը տնկել: Սա ամրագրված է Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքով, բայց ինչպես ասում են, օրենքները շրջանցելու համար են, և ոլորտը վերահսկելու համար մեծ հետևողականություն է պետք: Ներկայումս անտառածածկ տարածքները կազմում են հանրապետության տարածքի միայն 11.2 տոկոսը:
Նախկինում Հայաստանի «թոքեր» անվանում էին Տավուշը, անտառահատումների արդյունքում` արդեն Լոռին: Իմ ցանկությունն է, որ Հայաստանը տասը «թոք» ունենա, տասն էլ լիարժեք գործող:
Հաճախ մենք մեր ուշադրությունը հրավիրելով ավելի մեծ խնդիրների վրա, ինչպիսին է, օրինակ, երկրագնդի գլոբալ տաքացումը, մոռանում ենք ուշադրություն դարձնել ավելի փոքր ու աննշան թվացող խնդիրներին, մինչդեռ մեկ տնկված ծառը, մեկ խնայված թուղթը, շատ բան կարող է փոխել:
Անի Ղուլինյան
