Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

Եվրոպայի օրը Գյումրիում

Գյումրին մայիսի 12-ին տոնեց «Եվրոպայի օրը», որի առիթով Գյումրու Վ. Աճեմյանի անվան դրամատիկական թատրոնի հարևանությամբ իրենց գործունեությունն էին ներկայացնում Եվրոպական միության կողմից հովանավորվող մի շարք կազմակերպություններ:

Օրը իրենց ելույթներով գեղեցկացրեցին Երևանից ժամանած Հայկ Պետրոսյանը և  Մաշա Մնջոյանը: Ներկա էր նաև Գյումրու քաղաքապետ Սամվել Բալասանյանը:

Ես ու Արսենը պետք է հարցազրույց վերցնեինք  մի շարք կազմակերպություններից և ֆոտոներ անեինք: Առաջինը մոտեցանք ԿԱԶԱ Գյումրի հիմնադրամին: Այն շվեցարական հիմնադրամ է, որը կատարում է մի շարք ծրագրեր, որոնցից է՝ Եվրոպական կամավորական ծառայություն ծրագիրը՝ EVS-ը:

Հարցազրույցը վերցրեցինք Մարինա Մուրադյանից, ով ԿԱԶԱ  հիմնադրամում «Աշխատանքային հմտությունների զարգացում» ծրագրի ղեկավարն է:

-Ի՞նչ կասեք այսօրվա միջոցառման մասին։ 

-Իրականում շատ հաճելի միջոցառում է, քանի որ տարբեր կառույցներ փորձում են հնարավորինս  ներկայացնել իրենց ծրագրերը, որոնք կապ ունեն Եվրամիության ֆինանսավորման հետ: Այս միջոցառումը առիթ է, որ շատ երիտասարդներ տեղեկացված լինեն Եվրոպայի մասին,  որը պակասում է մեր քաղաքում, հատկապես Հայաստանի մարզերում գտնվող քաղաքների համար ինֆորմացիաի տեսանկյունից շատ օգտակար է:

-Ի՞նչ կերպ եք ներկայանում այս միջոցառմանը:

-Մենք ներկայանում ենք EVS ծրագրով, որի շրջանակներում հետաքրքիր խաղ ենք կազմակերպել մեր տաղավարի կողքին: EVS ճամփորդություն ենք վերնագրել, ճամպրուկի մեջ կան իրեր, որոնցից յուրաքանչյուրը կարող է վերցնել ամենաանհրաժեշտ ճամփորդական իրը, որի տակ կգտնի թիվ  և այդ թվի  ներքո կգտնի ինչ-որ հարցի պատասխան: Սա էլ մի միջոց է, որով ոչ ֆորմալ եղանակով երիտասարդներին տեղեկատվություն ենք տարածում:

Այսօրվա երիտասարդությունը բավականին ակտիվ է հատկապես ԿԱԶԱ կենտրոնում: Ամսվա մեջ մոտ 400 տարբեր երիտասարդներ են գալիս, ինֆորմացվում, մասնակցում տարբեր ծրագրերի, դասընթացների: Սակայն EVS ծրագրի շրջանակներում մի շատ լուրջ խնդիր կա Գյումրիում, այն է՝ ծնողները պատրաստ չեն իրենց 17, 18 կամ նույնիսկ 29 տարեկան երեխային թողնել Եվրոպայում ինչ-որ ծրագրի մասնակից լինել ու մեկ տարի միայնակ ապրել Եվրոպայում: Դրա համար կարիք կա այս ծրագրի շրջանակներում շատ ավելի մեծ ինֆորմացիա տրամադրել, ծնողներին հասկացնել, որ այստեղ ոչ մի թրաֆիքինգ չկա, և յուրաքանչյուր երիտասարդ կարող է լիարժեք մասնակցել և հսկայական փորձ ձեռք բերել, լինելով ուրիշ երկրում, ապրել, աշխատել և զգալ մշակութային փոփոխությունները և հետո վերադառնալ ավելի մեծ գիտելիքներով ու արժեքներով և այն տարածել Հայաստանում:
Ովքեր ցանկանում են ԿԱԶԱ-ում EVS-ի մասնակից լինել,  կարող են գալ, դիմել մեզ:

Մոտենալով հաջորդ տաղավարին, պարզեցինք, որ այն ներկայացնում էր Լեհական համայքը:

Հարցազրույց վերցրեցինք Լիանա Հարությունյանից` լեհական համայքի ղեկավարից:

-Խնդրում եմ ներկայացրեք, թե ի՞նչ գործունեություն եք ծավալում Հայաստանում և ինչ ծրագրեր եք իրագործում:

Մենք ներկայացնում ենք լեհական համայքը Գյումրիում: Փորձում ենք տարածել լեհական մշակույթը, ուտեստները: Կազմակերպում ենք  բարձրագույն ուսուցում Լեհաստանում, ունենք նաև լեհերենի անվճար դասընթացներ ամեն շաբաթ և կիրակի օրերին: Շատ երիտասարդներ են հաճախում մեր համայնք, ունենք երիտասարդներ, որոնց պապերը լեհ են, և նրանք նույնպես ցանկանում են սովորել իրենց նախնիների լեզուն: Շատ միջոցառումներ ենք կազմակերպում` լեհական և հայկական յուրաքանչյուր տոն նշում ենք ըստ արժանվույնս:

Այնուհետև մոտեցանք հաջորդ տաղավարին և հարցազրույց վերցրեցինք Իրինա Սաֆարյանից,  ով ներկայացնում է  Գյումրու Տեղեկատվական Տեխնոլոգիաների Կենտրոնը (GITC):  image3gyumrigitsc

-Ներկայացրեք ձեր կազմակերպությունը, ի՞նչ  ծրագիր եք իրականացնում:

-Մենք կատարում ենք «Մայքրոսոֆթ» ինովացիոն կենտրոն Հայաստան (Microsoft Innovation Center Armenia) կենտրոնի և GITC-ի կողմից համատեղ իրականացվող դասընթացներ ՏՏ ոլորտում, որը իրականանում է «Տեխնոլոգիական զարգացման խթանումը Շիրակի մարզում» ծրագրի շրջանակներում:  6 ամսյա դասընթացներ են 200 անձանց համար անվճար հիմունքներով, կարող են դիմել  17-35 տարեկան բոլոր անձիք, և պարտադիր պայմանն է, որ ունենան հիմնական կրթություն, որոշակի գիտելիքներ մաթեմատիկայից, ինչպես նաև տղաների պարագայում՝ զինգրքույկ և հանդիսանան Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի: Դասընթացը վարում են փորձառու մասնագետներ  և ապահովում են վեբ ծրագրավորման բարձր գիտելիքներ: Շատ լավ նախաձեռնություն է և խթանում է ՏՏ զարգացումը Շիրակի մարզում:

Հաջորդը մոտեցանք Շվեդիալի դեսպանության տաղավարին:

image4sweden-Ներկայացեք, խնդրեմ, ի՞նչ գործունեություն եք ծավալում:

-Մենք ներկայացնում ենք Շվեդիան, նրա մշակույթը` նրա խոհանոցը, ներկայացնում ենք նաև այն նորարարությունները, որոնք արվել են Շվեդիայում, ապրելակերպը սկանդինավյան երկրներում:

Շվեդիան Եվրոպական միությանը անդամակցող երկիր է, և դեսպանությունը Հայաստանում գործում է 2014 թվականից։ Այդ թվականից մենք միշտ մասնակցել ենք Եվրոպայի օրերին և Եվրոպային նվիրված միջոցառումներին: Վաղը գնալու ենք Վանաձոր, հետո՝ Դիլիջան: Շաբաթ և կիրակի ևս  լինելու են միջոցառումներ, որին անպայման մասնակցելու ենք:

Հերթական հարցազրույցը վերցրեցինք «Երիտասարդական նախաձեռնությունների Կենտրոն» հկ-ի հանրային կապերի պատասխանատու Լիլիթ Սարգսյանից:

image5yic-Ի՞նչ է գործունեություն է ծավալում  ձեր հկ-ն: 

-Ինչպես անունից արդեն պարզ դարձավ, երիտասարդական կազմակերպություն է, և իր ամենակարևոր նպատակը՝ ունենալ համայնքում զարգացած, կրթված և ակտիվ երիտասարդներ: Մենք խրախուսում ենք երիտասարդների ակտիվ մասնակցությունը և իհարկե մեծ տեղ ենք տալիս երիտասարական նախաձեռնություններին

Քանի որ կազմակերպությունը զբաղվում է նաև Եվրոպական ծրագրերով` շարժունակության ծրագրերով, այսինքն, այն կազմակերպություններից է, որը հնարավորություն է տալիս երիտասարդներին Եվրամիության անդամ երկրներում մի քանի օրով գնալ և մասնակցել միջազգային դասընթացների, փոխանակման ծրագրերի, սեմինարների և թրեյնինգների: Իմ կողքին կարող եք տեսնել Էլինային, ով «Եվրոպական կամավորական ծառայություն» ծրագրի շրջանակներում եկել է Գյումրի մի քանի ամսով և իր կամավորական աշխատանքն է կատարում Հայաստանում` դասավանդում է գերմաներեն, ինչպես նաև տեղական ծրագրեր է իրականացնում: Այս ծրագրերի շրջանակներում մենք ոչ միայն հրավիրում ենք կամավորներ Եվրոպայից, այլ նաև մենք ենք ուղարկում կամավորներ Եվրոպական միության երկրներ: Մենք  և մեր շահառուները անմիջականորեն կապ ունենք Եվրոպայի օրվա հետ:

Մոտեցանք նաև «Երիտասարդ Եվրոպական Դեսպանների» վրանին և հարցազրույց վերցրեցինք մեր ընկերներից մեկից` Աշոտ Թադևոսյանից:

-Սա մեր վրանն է` «Երիտասարդ Եվրոպական Դեսպանների» վրանը: Մեր հիմնական նպատակն է՝ մարդկանց իրազեկել եվրոպական ծրագրերի, Եվրամիության տված հնարավորությունների` երիտասարդներին ընձեռելով ճանապարհորդելու և Եվրոպայում կրթությունը շարունակելու հնարավորությունների մասին: Մենք այս պահին մի քանի ակցիաներ ենք կազմակերպում, որով  փորձում ենք ապահովել տեղեկատվությունը Facebook-ում:

Arevamanuk (1)«Հայկական Կարիտաս»-ի Էմիլի Արեգակ կենտրոնի սաների և կամավորների կողմից բեմադրվեց ներառական պար, որը նպատակն էր ընդգծել ներառական մշակույթի ձևավորման կարևորությունը։

Arevamanuk (4)Իսկ երեկոյան Գյումրիում Եվրոպայի օրվա շրջանակում տեղի ունեցավ բացօթյա համերգ, որին մեծ հաճույքով մենք էլ մասնակցեցինք:

Նյութը եւ լուսանկարները՝ Հովհաննես Սարգսյանի եւ Արսեն Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ամեն տեղ և ամենուր

Սպասում ենք 14 համարին։ Է՜, էս ինչի՞ չի գալիս։ 43, 41, 8… Ըհը, ըհը, եկավ, գնացինք։ Ես ու եղբայրս բարձրացանք երթուղային։ Ես փորձեցի առաջ գնալ, որ ճանաչեմ մեր իջնելու տեղը, բայց չկարողացա հասնել բռնակին։

-Վիգ, բռնվելու տեղ չկա,-ասում եմ եղբորս։

-Ինձանից բռնվի,- ասաց կողքս կանգնած հաճելի արտաքինով մի աղջիկ։

Լայն ժպիտը դեմքիս մտա այդ աղջկա թևը։

-«Մանանայի» մեծ ընտանիքի պես,-հանկարծ ասաց նա։

-Վա՜յ, դուք էլ ե՞ք «Մանանայից»,- զարմացած հարցնում եմ ես (բայց հոգուս խորքում ինձ վատ էի զգում, որ չեմ ճանաչել իմ թղթակից ընկերոջը, իսկ նա ինձ ճանաչել էր):

-Ահա։

-Էստե՞ղ եք ապրում, սովորում։

-Էստեղ եմ սովորում, բայց Հրազդանից եմ։ Բա դո՞ւ։

-Ստեփանավանից եմ, 11-րդ դասարանցի եմ դեռ։

Ի վերջո նա իջավ երթուղայինից, իսկ իմ դեմքին դեռ շարունակում էր խաղալ ժպիտը։

«Մանանան մեծ ընտանիք է»․այս խոսքերը զուտ խոսքեր չեն, այս խոսքերին կյանք տվողները մենք ենք։ Շնորհակալություն, Հայարփի Բաղդասարյան, դու ինձ վերստին ապացուցեցիր այս խոսքերի իսկությունը։

vanuhi harutyunyan

Մայրամուտ

Այսօր առաջին անգամ տեսա մայրամուտն իր ողջ հմայքով: Ասեմ, որ հիացած եմ ապշելու աստիճան: Մի տեսակ խորհրդավորություն կար նրանում: Սկզբում ուզում էի միայն մի կախարդական վրձին, որ կարողանայի պատկերել իմ առջև բացված տեսարանը (կախարդական, քանի որ, չնայած մեծ ցանկությանս, նկարել ընդհանրապես չեմ կարողանում): Այնուհետև այն ինձ կախարդեց ու գցեց մտորումների մեջ: Նրա լույսի ներքո սկսեցի մտածել այնպիսի երևույթների մասին, որ երբևէ մտքովս չէին անցել. երևի հենց այն պատճառով, որ երբևէ չեմ հետևել մայրամուտին:

Հանկարծ մտածեցի երջանկության մասին, ուզում էի հասկանալ, թե ինչ է իրական երջանկությունը, հնարավո՞ր է արդյոք լինել լիակատար երջանիկ… Հետո մտածեցի, թե իմ կյանքում երբևէ եղե՞լ է մի պահ, որ ինքս ինձ համարեմ երջանիկ, երջանիկ՝ առանց վերապահումների:

Կարծես՝ գտա պատասխանը. հասկացա, որ երջանկության համար ժամանակ սահմանված չէ, մենք երջանիկ ենք այն ժամանակ միայն, երբ կարողանում ենք որսալ պահը, գնահատել ու արժևորել այն, ինչ ունենք… Եվ, ի վերջո, մշտական երջանկություն լինել չի կարող, հակառակ դեպքում, այն կկորցնի իր մոգական ուժը: Երջանիկ լինելու համար պետք է զոհես մի բան՝ նորը, ցանկալին, կարևորն ու ճակատագրականը ստանալու ակնկալիքով:

Բայց, անկեղծ ասած, մտորումներս ինձ տխրություն պատճառեցին: Մտածեցի, որ, գուցե, կյանքում շատ անգամներ երջանկությունն անցել է իմ կողքով, ու ես չեմ հասցրել նկատել նրան, կամ գուցե ես արդեն կորցրել եմ իմ բաժին երջանկության մի պատառիկ՝ ժամանակին ամուր չբռնելով այն…

Թվում է, թե այդ մայր մտնող արևը գիտեր ամեն բան աշխարհի ու մարդկանց մասին ու լռում էր, հետ էր քաշվում՝ իր հետ տանելով բյուր գաղտնիքներ, հույզեր ու երազանքներ:

Մտորումներիս մեջ խորասուզված չէի նկատել, որ արևն արդեն գրեթե ամբողջովին մայր էր մտել՝ իր տեղը զիջելով լուսնին, որ նույնչափ հմայիչ ու խորհրդավոր էր ու իր մեջ պարունակում էր նույնչափ մեծ հույզեր:

Ահա, թե ինչ եղավ ինձ հետ, երբ հետևեցի այդ խորհրդավոր մայրամուտին գեթ մեկ անգամ:

violeta mkrtchyan

Ապագան մենք ենք

Օրեր առաջ մասնակցեցինք մի ծրագրի Technovation Armenia-ի շրջանակներում։ Այցելեցինք Ամերիկյան համալսարան, որտեղ նշեցինք տեղեկատվական և հեռահաղորդակցության տեխնոլոգիաների (ՏՀՏ) աղջիկների տոնը: Ներկայացրեցինք մեր ծրագիրը` ArmenianSignLanguage բջջային հավելվածը, որի օգնությամբ ցանկացողները կարող են սովորել հայերեն ժեստերի լեզուն: Ծրագրի բնույթը հավանո՞ւմ եք։ Ես ինքս այդ օրը նայելով բոլոր մասնակիցների նյութերը, մերը շատ հավանեցի (թող գոռոզություն չթվա): Դեռ մրցույթի նախապատրաստական փուլում մտքներովս չէինք էլ կարող անցկացնել, որ այսքան հաջողված կլինի ամեն բան, բայց արի ու տես, որ ստացվեց…

Այս ամենին նրանք են հասնում, ովքեր աշխատում են, փորձում են առաջ քայլել։ Անգամ մեկ թղթի կտորը, որը այդքան էլ արժեք չի ներկայացնում առաջին հայացքից, մի մեծ աշխարհ արժե, որի բովանդակության մեջ կա «գաղտնի» հաջողության գրավականը։ Հետևելով ծանոթ, անծանոթ, հարևան, գյուղացի կամ ընկեր-ընկերուհի անցուդարձին, վստահ կարող եմ ասել, որ բոլորն էլ քրտնաջան սովորում են և դրա հետ մեկտեղ հաճախում են բազում խմբակների, որոնք օգնում են հետաքրքրությունների շրջանակն ավելի լայնացնել։  Ես ինքս հետաքրքրասեր մարդ եմ, և երբ որևէ նոր բան է լինում, աշխատում եմ ինքս օգտվել դրանից, և ոչ միայն ես եմ օգուտ քաղում անցածս դասընթացներից, այլ նրանք, ովքեր աշխատում են ինձ հետ։ Օրեցօր շատ ու շատ բաներ են բացահայտվում, ինչը դեռ մինչ այժմ չգիտեինք։

Երևի հենց այսպես է կերտվում մեր ապագան:

karine nahapetyan

Երբ համարյա 19 տարեկան ես, բայց ոչ մի բանի հավես չունես

Վահեի համանուն նյութից ոգեշնչված

Առավոտ՝ 09:22 րոպե, քոլեջ,  մեր օրեր:
Մտնում եմ լսարան և եթե կանգնեմ դռան հետևում, ապա դասախոսիս. «Ու՞ր է Կարինեն» հարցին, կլսեմ կուրսեցիներիս. «Հեսա ներս կմտնի»,- պատասխանը: Բոլորը քաջատեղյակ են, թե կոնկրետ երբ եմ «ժամանում» քոլեջ:
Մտնում եմ լսարան, դասախոսս հարցնում է.
-Ինչո՞ւ ես ուշանում:
Ես էլ ամեն անգամ (արդեն ամաչելով) ասում եմ, որ տրանսպորտ չկար, անկախ նրանից, որ տրանսպորտի խնդիր վերջերս կարծես թե չկա: Հո չե՞մ ասելու, որ Մորփեոսը խայտառակ ձևով ծաղրում է ինձ:
Նստում եմ տեղս, Երվանդի հետ քննարկում Էլիֆ Շաֆաքի «Ստամբուլի բիճը». ամեն օր անդրադառնում ենք մի կերպարին:  Դասամիջոցներին կուրսեցիներիս խորհուրդ ենք տալիս, որ անպայման կարդան դա և նայեն «Շերլոկ» սերիալը: Իրականում ոչ ես, ոչ էլ Երվանդը երբևէ չենք դիտել այդ սերիալը: Դե, ասում են, որ լավն է: Հավանաբար, լավը կլինի, էլի:

Եթե պատմության դասաժամն է լինում, Երվանդին «կրիկի» մեջ եմ գցում՝ ասելով, թե բա՝ հնարավոր է, որ Երվանդունիների տոհմից լինես…

Գալիս է վերջին, կամ ինչպես ես եմ ասում՝ քնելու դասաժամը:
Մորփեոսը կրկին գողանում է ինձ իրականությունից: Քնում եմ, բայց ենթագիտակցությանս  20%-ը  արթուն է մնում. լսում եմ. «Երվանդ, արթնացրու Կարինեին»:  Երվանդն էլ, չուզելով, թեթևակի հրում է ինձ ու ասում՝ հել, Կար:  Ախր, ինքն էլ գիտի, որ երազումս, հավանաբար, «Deep Purple»-ի  համերգին եմ կամ էլ, ասենք, բարձրագույն մաթեմատիկայի ողջ դասընթացը սերտել-վերջացրել եմ, որովհետև ինձ մոտ միայն «Deep Purple»-վելն ու մաթեմատիկայի դասերը սերտելն է լավ ստացվում:
Արթնանում եմ: Արդեն գնալուս ժամանակն է:
Հասնում եմ տուն ու զբաղեցնում թագավորական գահս: Մարդիկ, հավանաբար, այդ գահը պատկերացնում են որպես ոսկեզօծ աթոռ՝ թանկագին քարերով զարդարված: Իրականում՝ սովորական կենցաղային աթոռ է, թագավորությունս՝ համակարգիչը, ենթաթագավորությունս՝ ֆեյսբուքը:
Սկսում եմ X-երորդ անգամ նայել «Разрущение» ֆիլմի այն հատվածը, որտեղ հնչում է Ազնավուրի «La Boheme», ժամանակակից իրանական գրականության նոր թարգմանություններն եմ անցկացնում աչքիս տակով, բնականաբար, մաթեմի դասն եմ սովորում, լսում «Soldier of fortune» երգը 2:47-ից սկսած:

Առավոտ՝ կրկին 09:22 րոպե, քոլեջ, կանգնած եմ լսարանի դռան հետևում:
Չէ, հաստատ ասելու եմ, որ տրանսպորտը նորմալ ա աշխատում, հաստատ ասելու եմ, հաստատ:

Մերը սիրուն է

Լուսանկարը՝  Ինեսա Զոհրաբյանի

Լուսանկարը՝ Ինեսա Զոհրաբյանի

Շատերը սպասում են, որ ծառերը բողբոջեն, որ իրենք դուրս գան «սելֆի» անեն ու տեղադրեն ֆեյսբուքում, իսկ ես սպասում էի, որ բողբոջեն ծառերը, որ դուրս գամ իրենց նայեմ ու իրենց նկարեմ, որ շնչեմ իրենց, հա, շնչեմ, իրենց սիրունությունը, մաքրությունը: Վերցնում եմ հեռախոսս, դուրս եմ գալիս ու սկսում նկարել, մեկ էլ հանկարծ Նուռիկ տատին է ձայն տալիս.

Լուսանկարը՝  Ինեսա Զոհրաբյանի

Լուսանկարը՝ Ինեսա Զոհրաբյանի

-Ինես ջան, արի մեր հայաթն էլ նկարե:

-Մի օր կգամ, Նուռիկ տատի:

Ու շարունակում եմ նկարել` ծառերի բողբոջները, տերևները, յասամանը, խոտի դեզը: Փորձում եմ մեղվին բռնացնել բողբոջի վրա, մեկը ստացվեց: Ամպերն էլ շատ սիրուն են, ամեն ինչ միախառնվում ու ձուլվում է, ու հասկանում եմ, որ իրոք, մեր երկիրը, մեր ծառերը, մեր ամպերը, մեր ամեն ինչը շատ սիրուն է:

Լուսանկարը՝  Ինեսա Զոհրաբյանի

Լուսանկարը՝ Ինեսա Զոհրաբյանի

ella mnacakanyan yerevan

Վերջին մայիսը

-Էրեխե՜ք, սցենարը վերջացրե՛ք, արդեն մայիսն ա, օր չի մնացել:

Բարև: Ես մի սովորական շրջանավարտ եմ՝ մեկն այն հազարավորներից, ովքեր շուտով անվերադարձ հրաժեշտ են տալու դպրոցին ու մտնելու են կյանքի մի նոր՝ ավելի հասուն փուլ: Իսկ սա հերթականն է այն նախադասություններից, որ ամեն օր, նույնիսկ օրական մի քանի անգամ շրջանառվում է մեր դասարանի ֆեյսբուքյան խմբակային խոսակցության մեջ, որն, ի դեպ, հենց էդպես էլ վերնագրել ենք՝ «Էրեխեք»: Ինչո՞ւ «Էրեխեք»: Որովհետև այստեղ գրվող ցանկացած ահազանգ, կոչ, հարց կամ նորություն սկսվում է հենց «Էրեխեք»-ով: Գուցե հետաքրքրի նաև, թե ինչու են նմանօրինակ «վերջինզանգյան» հարցերը քննարկվում միայն օնլայն տիրույթում: Պատասխանը շատ պարզ է ու մի քիչ ցավալի: Դասերից հետո, որպես կանոն, բոլորը շտապում են պարապմունքների, ոչ ոք սրա ժամանակը չունի. առջևում քննություններն են: Ես նույնպես ժամանակ չունեմ: Բայց նաև չունեմ այն անտարբերությունը, որը կարող էի ունենալ, չէ՞ որ 3 տարի առաջ՝ հիմնական դպրոցն ավարտելիս, ես էլի շրջանավարտ էի և ունեի գրեթե նույն հույզերը, որոնցով հիմա եմ լցված՝ դպրոցական վերջին մայիսին: Պարզապես այն ժամանակ ես ավելի փոքր էի, ավելի քիչ բանով էի հետաքրքրվում ու շատ ավելի քիչ էի խորանում մանրուքների մեջ՝ ինչպե՞ս կկազմակերպվի վերջին դասը, վերջին զանգը, ի՞նչ հագուստ է պետք կրել, կհասցնե՞նք արդյոք հարկ եղածի պես պատրաստվել միջոցառմանը, թե՞ մեկն ու մեկս կմոռանա խոսքերը վերջին պահին: Հիմա ամեն ինչ ուրիշ է, ու ժամանակն էլ է մի տեսակ ուրիշ: Սկսել է խենթի նման վազել, չենք հասցնում հետևից…

Դե լավ, ես գնամ սցենարն ավարտելու, թե չէ «Էրեխեք»-ում նորից խուճապ կսկսվի. օր չի մնացել, արդեն մայիսն է՝ վերջին մայիսը…

anush mkrtchyan

Սևագրի մաքուր էջ

Կյանքում ցանկացած բան հարաբերության մեջ է ավելի լավը: Ամբողջովին սխալ ու ճիշտ չկա, որովհետև անգամ «սխալ»-ը «ճշտի» հարաբերությամբ է սխալ:

Այս կյանքում ամենաշատ սխալների ես հանդիպել եմ սևագրումս՝ խզբզված էջերի ու կիսաջնջված տողերի արանքում: Բայց այդ սխալների մեջ անգամ որևէ ճիշտ բան կա, որովհետև ես ընդամենը խառնել եմ ներքնաձիգի ու էջի երկարությունները, բայց հո գիտեմ, որ ուղղանկյուն եռանկյան ներքնաձիգի քառակուսին հավասար է էջերի քառակուսիների գումարին: Միևնույնն է, պատասխանը սխալ եմ ստացել:Կամ ասենք, ի՞նչ սխալ կա լուսանցքում նկարված ծաղիկների, խորանարդների, դասընկերոջդ նկարած խոցված սրտերի և ուղղակի կիսաներկված վանդակների մեջ: Ոչ մի սխալ: Չէ, որ սա սևագիր է:

Բայց միշտ չէ, որ մենք ենք որոշում մեր ճիշտն ու սխալը: Երևի սա էր պատճառը, որ Ջորդանո Բրունոյին տարավ ողջակիզման, չնայած որ «երկիրը պտտվում էր»: Ամեն մեկս չէ, որ մեր ճիշտն ապացուցելու համար կարող ենք Պիզայի աշտարակ բարձրանալ՝ փետուրն ու գնդիկը ձեռքներիս: Ու, երևի ապացուցելու կարիք էլ չկա, որովհետև միևնույն է՝ ապացույցը միշտ էլ մոռացվում է, միայն թեորեմն է հիշվում՝ երբեմն:

Բայց ինչպես կյանքում ամեն սխալ բան, այնպես էլ իմ սևագիրն ունի իր ճիշտ կողմը՝ մաքրագիրը: Ու, որովհետև այստեղ ամեն ինչ ճիշտ է և մաքուր, բայց խոստովանեք, որ «ոչ ճիշտ» ծաղիկն ավելի հետաքրքիր է, քան մաքուր՝ «sin2x + cos2x = 1>> -ը»:

Կյանքում մենք սևագիր չունենք, ու մեր մաքրագիրը միշտ էլ լի է սխալներով, ու անգամ ռետինով ջնջելուց այն չի անցնում, որովհետև դու «սխալը» ուժեղ էիր սեղմել:

Sona Tumanyan

Եթե լինեի Մարսի վրա

Երեքշաբթի էր, հերթական հայոց լեզվի ժամը: Որպես տնային առաջադրանք, հանձնարարվեց գրել փոքրիկ շարադրություն «Եթե ես լինեի Մարս մոլորակի վրա…» վերնագրով: Անցան օրեր, շաբաթներ, ամեն անգամ մի պատճառ գտնում էինք չգրված հանձնարարության համար, բայց այդ վերնագիրը միշտ մտքումս էր:
Երևի շատ մարդիկ նույնպես հավատում են այլմոլորակայինների գոյությանը: Իմ պատկերացնումներում նրանք կանաչ հրեշներ են, ովքեր քայլում են զոմբիների նման և խոսում ինձ համար անհասկանալի լեզվով: Նրանց ականջները երկար են ու կարծես օդում լինեն, չունեն լեզու, դե, երևի բան էլ չեն ուտում՝ օդով են սնվում:
Մեկ-մեկ էլ մտածում եմ, թե ինչո՞ւ ծնվեցի հենց այս մոլորակում: Եթե ես լինեի Մարսի վրա, ամեն ինչ կտարբերվեր իմ այս կյանքից: Ես բոլոր Երկիր մոլորակում ապրողներին կանվանեի այլմոլորակայիններ: Երբ փոքր էի, շատ էի վախենում նրանցից, իսկ մայրս, օգտվելով ստեղծված առիթից, ստիպում էր շուտ քնել, ուտել այն ժամանակ, երբ քաղցած չէի: Անընդհատ ասում էր.
-Դե կեր, որ այլմոլորակայինները չգան ու քեզ իրենց ափսեով չտանեն:
-Է՜հ, մա՛մ, հո հիմա՞ր չեն, որ գան տանեն, ախր, ես արդեն մեծ եմ ու հաստատ կծեծեմ իրենց,- ասում էի ես՝ վախը սրտումս, բայց քաջաբար:
Բակի երեխաներին նույնպես համոզել էի, որ նրանք գոյություն ունեն: Ավելին՝ մի անգամ նույնիսկ աղջիկներից ամենափոքրը սկսեց լաց լինել: Համաձայն մեր բակի կանոնադրության՝ այդ աղջկա մականունը դրեցինք Լացկան: Երեխա էինք, չէինք հասկանում շատ բաներ: Հիմա ափսոսում եմ… Ախր, գոնե մի կարգին անուն որոշեինք:
Միշտ ինքս ինձ համոզում եմ, որ այլմոլորակայինը կգա ու կապացուցի իր գոյությունը:

Հ.Գ. Այլմոլորակային,երևի ինչ-որ հրաշքով կկարդաս նյութս: Տե՛ս, հա, ես սպասում եմ քեզ, արդարացրու իմ բոլոր հույսերն ու սպասելիքները:

Մենակը

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Հաճախ ինքս ինձ հարցնում եմ` տեսնես ինչպիսին կլինեմ մի քանի տարի հետո, թեկուզ մեկ տարի հետո: Այս մտքերը հայտնվում են գլխումս, երբ ինձնից մի քանի տարի մեծ մարդկանց եմ տեսնում, կամ սիրահար զույգի` մի պահ ինձ եմ պատկերացնում, ապա քայլում առաջ, ծեր մարդկանց եմ տեսնում ու ինձ նրանց փոխարեն եմ սկսում պատկերացնել, թե ինչ պետք է ես հիմա անեմ, որպեսզի այդ տարիքում խիղճս հանգիստ լինի, միայն նստեմ ու շուրջս նայեմ:

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Մի անգամ զբոսնում էի այգում, հասա երեխաների համար նախատեսված խաղահրապարակը, արդեն հեռվից ինձ գրավել էին հրապարակի գույները:

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Մոտեցա ու հանկարծ նկատեցի մոտակա նստարանին նստած պապիկին: Ներսումս հետաքրքրություն առաջացավ պապիկի հանդեպ. Ինչո՞ւ էր միայնակ, չէ որ քիչ հեռու կար երկու տաղավար, որտեղ պապիկներ էին ու նարդի էին խաղում, գոռգոռում, միմյանց ծաղրում, ժպտում: Որոշեցի մոտենալ պապիկին ու խանգարել նրա միայնությունը: Երբ մոտեցա, չգիտեի, թե ինչ ասեի, ինչպես սկսեի, միգուցե բարկանա, որ խանգարում եմ իրեն: Ինչևէ, մի քիչ անվստահ տոնով ասացի.

-Բարև, պապիկ ջան:

-Հը՞…

-Ասում եմ՝ բարև, պապ:

-Հա, բարև, աղջիկ ջան…,- ու բարևին հաջորդեց զննողական հայացքը. ուզում էր մտաբերել, թե արդյոք ծանոթ ենք:

-Բալես, չճանաչեցի քեզ, գիտե՞ս:

-Պապ ջան, մենք ծանոթ չենք, ուղղակի տեսա մենակ նստած ես, որոշեցի միանալ քեզ:

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Պապիկի ձեռքին կար մեկ տուփ թխվածքաբլիթ, փշրված էին, միգուցե շուտ էր գնել ու փորձել էր փոքր չափաբաժիններով ուտել, չգիտեմ:

-Կուզե՞ս,- մեկ բլիթ վերցնելով դիմեց ինձ:

-Չէ, շնորհակալ եմ, դու կեր, պապ:

-Հը՞…

-Ասում ՝ չէ, պապ, շնորհակալ եմ:

Նկատեցի, որ պապիկը այդքան էլ լավ չէր լսում, բարձր էինք խոսում, իսկ անցորդները հարցական հայացքով մեզ էին նայում, բայց թե ինչու՝ ես էլ չհասկացա:

-Պապ, բա ինչի՞ ես մենակ նստած:

-Էհ, աղջիկ ջան…- լռեց,- գնա, գնա էն սիրուն երեխեքի հետ խոսա, թող ուրախանան: Ես իմ կյանքն արդեն ապրել եմ, էլ խոսալու բան չունեմ…

Հասկացա, որ իրոք պապիկին անհանգստացնող ինչ-որ բան կար, բայց նաև չէի ուզում նրան ցավեցնել իմ հարցերով, ժպտացի ու, ինչպես նա ասաց, գնացի երեխեքի հետ խոսելու:

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Ինչ հետաքրքիր է կյանքը. նույն տեղում երեք սերնդի ներկայացուցիչ էր, ու ամեն մեկս յուրովի էինք մեր տարիքում: Սակայն անտարբերությունը համատարած հիվանդություն է դարձել. «Ունեմ հեռախոս՝ երջանիկ եմ, ու չեն հետաքրքրում ոչ ոք»,- այս միտքը կարծես կարգախոս են դարձրել ու ռոբոտի պես ապրում են: Բայց եթե փորձենք մեկ ժամ թողնել այդ ամենը ու շփվենք մարդկանց հետ, կնկատենք մեր կողքին` բազմության մեջ ապրող ծերունիներին ու մեզ մեկ վայրկյան իրենց փոխարեն պատկերացնենք, կարծում եմ, որ գոնե մի քիչ մարդիկ կփոխվեն ու կմտածեն իրենց սպասվող միայնության մասին: