Իմ էջը խորագրի արխիվներ

janna sargsyan lori

Վերջին նամակը

1941թվական, Հայրենական մեծ պատերազմ: Ինչպես գիտեք, մեծ թվով հայեր են մասնակցել պատերազմին: Միշա Գաբրիելյանը նրանցից մեկն է եղել: Միշա պապը պապիս եղբայրն է: 1942թ-ին մեկնել է ռազմադաշտ և չի  վերադարձել: Որոշ ժամանակ առաջ փորձեցի տեղեկություն փնտրել նրա մասին: Շատ փնտրտուքներից հետո գտա նրա ուղարկած նամակներից: Շատ մեծ դժվարությամբ ընթերցեցի նամակները: Դե, արդեն 74 տարի է անցել: Տառերը համարյա ջնջված էին, բայց մի քանի նամակ կարողացա կարդալ: Հիմնականում պատմում է իր առօրյայի մասին, թե ինչ են անում, որտեղ են գտնվում, բարևներ է ուղարկում քույրերին և եղբայրներին, ու ամեն անգամ նամակի վերջում կրկնում նույն նախադասությունը. «Ես հետ եմ գալու, սպասեք ինձ»: Այդպես և ամեն ամիսը մեկ անգամ կամ ավելի ուշ ուղարկել է նամակներ:

Վերջին նամակը, որ ուղարկվել է 1944 թվականին, նորից նույն բովանդակությամբ ու էլի վերջում նույն նախադասությունը. «Ես հետ եմ գալու, սպասեք ինձ»: Այդ վերջին նամակից հետո ոչ պապիս, ոչ մնացած բարեկամներիս նամակ չի ուղարկել: Պատերազմը ավարտվում է, բայց էլի ոչ մի լուր: Անցնում են օրեր, տարիներ, ամեն օրվա հետ հույսը մարում է: Ծնողներիս պատմելով պապիս մայրը միշտ սպասել է իր որդուն: Մինչև վերջին օրը այդ վերջին նամակը ձեռքին սպասելով, որ որդին հետ կվերադառնա:

Պապիկս

-Ծնունդդ շնորհավոր, պապի ջան: 

Բայց պապիկիս պատասխանի փոխարեն տեսա նրա մի կաթիլ արցունքը, որի մեջ կարծես արտացոլվեցին նրա ապրած 80 տարիները: Այնքան բարություն կար նրա աչքերի մեջ, անսահման…

Այսօր պապիկիս 80-ամյակն է: Ինչ հեշտ է, չէ°, մի վայրկյանում ասում ենք՝ 80-ամյակ, բայց այդ 80 տարիները, թե ինչպես են անցել, մենք չենք էլ կարող պատկերացնել: Դեռ փոքր տարիքից պապիկիս շատ եմ սիրել: Հիշում եմ, միշտ ուզում էի գնալ նրանց տանը մնալ` տատիկիս ու պապիկիս հետ: Ժամանակս շատ հետաքրքիր էր անցնում այնտեղ, տարբեր խաղեր էինք խաղում, հետո ինձ համար հեքիաթ էին կարդում ու չէինք էլ հասկանում, թե ինչպես օրն անցավ:

Հիմա, երբ պապիկս 80 տարեկան է, հասկանում եմ, որ նրա հետ անցկացրած ամեն մի վայրկյանս իզուր չի եղել:

sona zaqaryan

Հիշողություններ և նոր ճանապարհներ

Եվս մեկ ուսումնական տարի մոտենում է իր ավարտին, իր հետ տանելով բազմաթիվ ուրախ ու տխուր պահեր, լավ ու վատ հիշողություններ: Վերջին զանգի պատրաստությունները արդեն սկսվել են: Շրջանավարտների մեծ մասն էլ պատրաստվում է միասնական քննություններին: Հաջողությու~ն բոլորիդ:

Երբեմն այնքա~ն եմ ուրախանում, երբ հիշում եմ, որ շրջանավարտ չեմ, քննություններ չկան, բայց շտեմարանները, քննությունները և Վերջին զանգի պատրաստությունները մի օր ինձ էլ կհետապնդեն: Այնքա~ն եմ տխրում, երբ հիշում եմ, որ դպրոցը իմ սիրելի դասարանի հետ չեմ ավարտելու, քանի որ պետք է գնամ ԱՄՆ սովորելու: Ամեն անգամ աչքիս առջև են հայտնվում այն 11 երկար և միաժամանակ կարճ տարիները, որոնք անցկացրել եմ դպրոցում, դասարանիս և սիրելի ուսուցիչներիս հետ:

Գիտեք, մենք դասարանով սիրում ենք նստել և երկար զրուցել, խոսել մեր երազանքների, ապագայի պլանների մասին, իրար խորհուրդ ենք տալիս և խորհուրդ հարցնում: 11 տարի մեր բոլոր երազանքները, հույսերը և ապրումները իրար հետ ենք կիսել: Որքա~ն կկարոտեմ մեր փոքրիկ 7 հոգանոց դասարանը: Կկարոտեմ ձմռանը վառարանի շուրջ հավաքվելը, տղաների կռիվները, թե ով պետք է գնա փայտ բերելու, իրարից նեղանալը և երկու րոպե հետո նորից հաշտվելը: Կկարոտեմ տղաների կատակները, որոնցից շատերը բարկացնում էին ինձ, կկարոտեմ ուսուցիչներիս, դպրոցի բոլոր աշակերտներին, որոնցից յուրաքանչյուրի դեմքը պարզ գծագրված է հիշողությանս մեջ, և վերջապես կկարոտեմ իմ ցուրտ, բայց ջերմ դպրոցը, որը իր հին պատերի մեջ ինձ կոփել է, դարձրել հասուն և ուժեղ աշակերտ, կյանքի բոլոր դժվարություններին դիմակայելու պատրաստ: Երևի անվերջանալի մի նյութ կստացվի, եթե գրեմ բոլոր այն բաների մասին, որոնց կկարոտեմ:

Բայց ես վստահ եմ, որ եթե անգամ դասարանիս հետ չավարտեմ դպրոցը, միևնույն է, մեր ընկերությունը, մեր իրար հետ կիսած վառ հիշողությունները երբեք չեն մոռացվի: Ընկերներիցս յուրաքանչյուրը իր երազանքներն ու նպատակներն ունի, ու ես վստահ եմ, որ նրանք կիրագործեն դրանք:

Համոզված եմ, Անին լավ մանկավարժ կդառնա, Նաիրան` նկարչուհի, Դավիթը` ծրագրավորող, Գոռը` իրավաբան, մյուս Դավիթը` պատմաբան, իսկ մյուս Գոռը` մեխանիկ: Այո’, ճիշտ հասկացաք, մենք դասարանում չորս տղա ունենք` երկու Գոռ և երկու Դավիթ, սա էլ մեր դասարանի յուրահատկություններից մեկն է:

Կարծես երազ լինի, դեռ երեկ էի առաջին դասարան, իսկ այսօր կարծես ես էլ արդեն շրջանավարտ լինեմ: Վերջին զանգի օրը ես էլ շրջանավարտների հետ հրաժեշտ կտամ դպրոցիս ու իմ դպրոցի կերտած հիմքով կշարունակեմ կառուցել ապագաս` իրականացնելով բոլոր երազանքներս: Այնքա~ն երախտապարտ եմ դպրոցիս, բոլոր ուսուցիչներիս, ինձ այսպիսին դաստիարակելու, այսպիսի լավ որակներ իմ մեջ սերմանելու համար: Ուղղակի ուզում եմ ասել.

-Շնորհակա~լ եմ, կկարոտեմ բոլորիդ:

anna sargsyan

Ապագա իտալուհի

Իտա՜լիա… Ինձ համար ամենահիանալի երկրներից մեկը՝ առանց չափազանցնելու: Ճիշտ է, ես դրանով հիանում եմ նկարներով, բայց դե պետք է քչով բավարարվել, չէ՞:
Մի անգամ ես լսեցի, որ ինչքան մեր խոհանոցներն են իրար նման, նույնքան էլ ժողովուրդները՝ իրենց տաքարյունությամբ: Եվ ես սկսեցի ավելի մանրամասն ուսումնասիրել այս տեղեկությունը: Մի կայքում կարդացի, որ ժամանակին, երբ «կատուն ճոն էր, շունն էլ գլխին գդակ չուներ», Տիգրան Մեծը գործի բերումով հայտնվել է Իտալիայում ու սերունդ թողել էնտեղ: Ես չզարմացա, դե, դա նորմալ է. Տիգրան Մեծը թագավոր մարդ էր, ու մի սերունդն ի՞նչ էր, որ:
Մի օր որոշեցի հարցնել իմ պատմության ուսուցչից՝ ավելի հաստատ իմանալու համար.
-Ընկե՛ր Սարգսյան, իսկ դա ճի՞շտ է, որ իտալացիների արյան մեջ որոշ չափով հայի արյուն կա:
-Այսի՞նքն, Աննա ջան:
-Դե, ես լսել եմ, որ Տիգրան Մեծը Իտալիայում սերունդ է թողել: Ուղղակի հետաքրքիր էր, մտածեցի՝ հարցնեմ:
Երեխաները զարմացան իմ տված հարցից, բայց ինձ շատ հետաքրքիր էր, թե ինչ պատասխան կստանամ:
-Դե, հնարավոր է, բայց եթե ասենք, որ բոլոր իտալացիների արյան մեջ կա հայի արյուն, սխալ կլինի: Նաև արդեն շատ տարիներ են անցել, ու հնարավոր է, որ էդ արյունից բան էլ չի մնացել:
Հետո ես պատմեցի, թե ինչքան շատ եմ սիրում Իտալիան, իսկ ընկեր Սարգսյանը, իմ ասածները լսելով, մի պատմություն հիշեց իր ուսանողական տարիներից: Ասաց, որ իր ուսանող ընկերուհիներից մեկը նույնպես շատ էր երազում լինել իր սիրելի երկրում՝ Գերմանիայում: Նրանք այդ աղջկան կատակով «գերմանուհի» էին անվանում, իսկ նա ասում էր, որ անպայման կգնա: Հետո նա ամուսնացավ մի գերմանահայ տղայի հետ ու գնաց Գերմանիա: Բոլորը զարմացել էին:

-Ասածս ինչ է, ա՛յ իտալուհի, հնարավոր է, որ մի օր էլ դու գնաս Իտալիա ու շարունակես Տիգրան Մեծի կիսատ թողած գործը:

Դե, սկսեցինք ծիծաղել, իսկ ինձ շատ դուր եկավ «իտալուհի» բառը: Սպասի՛ր ինձ, Իտալիա…:

valentina chilingaryan ararat

Ես Վալենտինան եմ

Ողջու՜յն, ես Վալենտինան եմ Արարատի մարզի Ավշար գյուղից: 16 տարեկան եմ: Սովորում եմ տասներորդ դասարանում` գերազանց առաջադիմությամբ:  Հետաքրքրված եմ սպորտով, արվեստով և բնական գիտություններից`  կենսաբանությամբ: Ունեմ ծով հետաքրքրություններ: Օրինակ` տանը զբաղվում եմ հյուսվածքային կուլտուրայով: Այն տարվա բոլոր եղանակներին բույսեր բազմացնելու լավագույն միջոցն է, որը նպատակահարմար է հազվադեպ հանդիպող տեսակների և դեղաբույսերի բազմացման համար: Վերջերս ավարտեցի Պանարմենիան Մեդիա դպրոցի 6-ամսյա կուրսը: Ասում են, որ ունեմ հիմնական նախադրյալները լավ լրագրող-հաղորդավար դառնալու համար: Բայց իրականում չեմ կողմնորոշվել մասնագիտության ընտրության հարցում: Դե դեռ շուտ է: Չէ՞ որ դեռ երկու տարի ժամանակ ունեմ հստակ որոշում կայացնելու համար: Գուցե գրող, կամ լեզվաբան, կամ կենսաբան, կամ բժիշկ, կամ, ինչու չէ, քաղաքական գործիչ որոշեմ դառնալ: Դե, վերջինը կատակ էր: Կես կատակ, կես լուրջ: Կարծում եմ անկախ մասնագիտությունից, ամեն ոք պետք է լինի կրեատիվ: Գնահատի այն, ինչ ունի և ձգտի այն ամենին, ինչ չունի: Կյանքում ցանկացած երազանք իրագործելի է: Թեպետ իրագործելի է դառնում միայն այն ժամանակ, երբ մենք երազանքը վերածում ենք նպատակի: 17.am -ի մասին իմացա եղբորիցս` Հովհաննես Ղուլիջանյանից, ով արդեն թղթակից է և հասցրել է հաջողություններ գրանցել: Գրեթե ամեն օր խորհուրդ էր տալիս, որ ես էլ միանամ Հայաստանի պատանի լրագրողների ցանցին: Շատ ուրախ եմ, որ առաջին անգամ լսեցի նրան և համոզված եմ, որ ճիշտ եմ արել: Իսկապես հիանալի է, երբ քո երկրում կա մի ԹԻՄ, որի առաքելությունն է՝ միավորել բոլոր պատանի լրագրողներին: Իզուր չէ, որ թիմին հատուկ է «ՄԱՆԱՆԱ» անվանումը: Առաջին հոդվածի համար այդքանը: Խոստանում եմ, որ սրանով ոչինչ չի սահմանափակվի, այլ կլինի շարունակական:

meri antonyan

Սպասե՞նք որ

Մեր ծնողներն անհամբեր սպասում են, որ ծնվենք, քայլենք, խոսել սովորենք, գիտակցության գանք: Հենց որ դառնում ենք գիտակից այնքան, որ հասկանանք, թե ինչ է հարմարվելն ու սպասելը, սպասում ենք, թե շուտով կմեծանանք: Մի 10-12 տարի սպասում ենք դպրոցն ավարտելուն, մտածում ենք, թե այդպիսով մեզ համար մեր պստիկ ժամանակվա ցանկությունների իրականացումից մեզ բաժանող դուռը պիտի բացվի: 1-2 տարի մեր մտահորիզոնում տիրորեն հաստատվում է համալսարան ընդունվելու գերխնդիրը: Ավելի մեծ նպատակներ են հաստատվում մեր ներսում, որոնք հիմա կանգառում կանգնած սպասում են համալսարանն ավարտելուն:

Այդ ընթացքում, եթե բախտներս բերում է, մի քիչ ավելի խելամիտ ենք դառնում, գոնե մտքի ծայրով անց ենք կացնում, որ ոչ կախարդական փայտիկով փերի ունենք, ոչ էլ ոսկե ձկնիկ ենք բռնել, ապագայում դրա հույսը չունենք էլ, որովհետև կյանքում ձուկ բռնելու չենք գնում, ենթադրում եմ՝ հասկանում ենք, որ առանց աշխատելու մի սեփական քոսոտ շուն էլ չենք ունենա, սպասում ենք աշխատանք գտնելուն: Աշխատում ենք ու անընդհատ սպասում, թե երբ է ամեն ինչ լավ լինելու, թե երբ են միջոցներն այնքան բավականացնելու, որ կյանքի հոգսը քաշելուց հետո չվախենանք մեր երազանքների կողմը նայելուց: Երբ արդեն հուսահատ ճխլվում ենք բազմոցին ու կոկորդով մեկ հայտարարում ենք, որ հոգնել ենք սպասելուց մեր բարօրությանը, մեր սրտում սպասումը ամենևին էլ բարեխիղճ հյուր չի ձևանում ու նույնիսկ վզից բռնած դուրս շպրտելուց էլ չի հեռանում: Գիտի՝ մենք խղճից թույլ ենք, իրեն դրսում չենք թողնի:

Հիմա էլ վերսկսում ենք սպասումների ցիկլը. սկսում ենք սպասել մի նոր մարդուկի, որ մեր չարդարացած սպասումները կապենք նրա սպասումների հետ ու հիմա էլ տառապենք նրա սպասումների արդարացմանն սպասելով:

Երևի պատճառն այն է, որ նոր բան ձեռնարկելու համար ավելի շատ քաջություն, քան թե միջոցներ են պետք, իսկ մենք վախենում ենք:

Ես էլ եմ վախենում ինքնուրույն, գործնական մարդ լինելուց: Ավելի ճիշտ՝ վախենում էի: Ավելի ճիշտ՝ վախենում էի իր ինքնուրույնությունը խոստովանող մարդու առաջ կանգնող շատ խնդիրներից:

Ես արդեն 19 տարեկան եմ, բայց մինչև հիմա երազանքներս մեկին պատմելիս դեռ մեխանիկորեն ասում եմ «Ես որ մեծանամ…», կեսից հասկանում եմ ասածիս աբսուրդ էությունը, խոսքիս երրորդ վանկից ձայնս կտրուկ իջեցնում եմ, որ ոչ մեկն ասածս չլսի, ինքս իմ մեջ զարմանում եմ, թե քսանամյակիս շեմին կանգնած էլ մինչև ե՞րբ պիտի մեծանամ, որ էլ չասեմ՝ «Ես որ մեծանամ…», բայց ամեն նոր բերանիցս դուրս եկած երազանքի հետ ես նորից սպասում եմ իմ մեծանալուն: Կռիվ եմ անում հետս, թե ես մինչև երբ պիտի ինձ երազներով սնեմ ու նախապատրաստեմ մեծի կյանքին, համոզում եմ ինքս ինձ, որ արդեն բավականին ժամանակ է անցել կյանքը կողքից ուսումնասիրելու ու ապագայի ծրագրեր կազմելու համար, որ արդեն եկել է էդ ապագան ու սպասում է իմ՝ իրեն տված խոստումներս կատարելու, բայց հուսահատորեն հասկանում եմ, որ ես էլ կգիտակցեմ, որ մեծացել եմ, երբ որ ոտքս մի աստիճան բարձր դնելու համար ձեռքով հենարան կամ ուրիշի օգնությունը փնտրեմ, ու երբ ինքս ինձ հարցնեմ, թե առաջին անգամ որ օրը դա կատարվեց:

Այդ ժամանակ երևի ցավով կնկատեմ, որ արդեն անիմաստ է նոր երազանքներ գույներով հագեցնելը, ոչ էլ ուժ կա գոնե հների վրա նստած փոշին մաքրելու, կզգամ, որ դրանք արդեն անպիտան թղթեր են, որոնք գուցե և ժամանակին փայլել են իրենց ճոխ ու հագեցած գույներով, ու երևի կհասկանամ, որ էլ պարապ սպասելու ժամանակ էլ չունեմ, իսկ խելահաս դառնալուց հետո գոնե պիտի սկսեի նպատակներիս շուրջը բզբզալ՝ սպասելու փոխարեն: Անկասկած, անգործությունն արդարացնելու ամենալավ ձևը սեփական մեծանալը չտեսնելու տալն է:

Մտածում եմ՝ մի օր կդադարե՞մ կամ կդադարե՞նք մեր երազանքների իրականացումը մի տեղ ընդունվել-ավարտելու, մյուս կիսամյակի, եկող տարվա կամ հաջորդ երկուշաբթիի վրա գցելուց: Չգիտեմ, անկեղծ ասած, մեծ հույս էլ չունեմ, բայց ես արդեն որոշ բաներ փոխել եմ ու ինչ-որ մանր բաներ սկսել եմ: Երևի մենք պետք է գլխներիս խելք հայտնվելու պահից սկսենք մտածել, թե, վերջիվերջո, ինչին ենք այդքան երկար սպասում, որ գուցե եթե չի գալիս, ուրեմն կա՛մ սխալ բանի ենք սպասում, կա՛մ էլ իրեն իմաց չենք տվել, որ իրեն ենք սպասում: Բայց, այնուամենանիվ, էդ կորած-մոլորած, անհայտ անտերին սպասե՞նք որ:

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Չոր ու անհարմար ոտքը

Կապվածությունը հոր պապի, կամ մոր տատի հետ հաստատ այնքան ուժեղ չէ, ինչքան օրինակ հոր, մոր կամ տատ ու պապի հետ: Բայց այն օրը, երբ արդեն գիշեր էր, ու մութը իր մեռելային ծանրությամբ ընկել էր քաղաքի վրա, և երբ բոլորը քնած էին, և միայն ես էի արթուն ու քրքրում էի ընտանեկան անցած-գնացած տեսանյութեր ու նկարներ, գտա հորս պապի վիդեոն, նայելիս աչքերս թրջվեցին:

Թեև դեռ վեց տարեկան էի, երբ նա հոգին ավանդեց, և թեև արդեն տասնմեկ տարի է անցել, բայց ես հիշում եմ:

Երբեք չեմ մոռանա նրա մեծ, հաստ և կոշտացած ձեռքերը, որոնցով բռնում էր մեր՝ իմ ու եղբորս ձեռքից ու ման ածում։

Երբեք չեմ մոռանա, որ միայն մեզ էր հիշում այն ժամանակ, երբ նույնիսկ սեփական երեխաներին էր մոռացել։

Երբեք չեմ մոռանա իմ ու եղբորս կռիվները նրա իսկական ոտքի վրա նստելու համար։ Նա մի ոտքը կորցրել էր պատերազմի ժամանակ, պրոթեզ էր, հետևաբար՝ չոր ու անհարմար էր նստելը այդ ոտքին, իսկ առողջ ոտքը փափուկ էր։ Երբ նա իր ծնկներին էր նստեցնում մեզ, ես ու եղբայրս կռվում էինք առողջ ոտքի համար։ Ու միշտ հաշտվող ու խելոք Լիլիթը տեղի էր տալիս իհարկե։ Ի՞ նչ անեի. մեծը ես էի։

Հիմա նման բաների համար կռիվ չէի անի, այլ մի քիչ շատ հարցեր կտայի ու ուղղակի կլսեի նրա ձայնը՝ նստած թեկուզ պրոթեզին։

diana karapetyan

Զրույց իմ ծառի հետ

Նորից լուռ նայում ես ինձ: Չե՞ս հոգնել այս լռությունից: Ու ես ամեն օր անցնում եմ քո կողքով, ու  դու ամեն օր լուռ նայում ես: Միթե՞ ես քեզ այս ժամանակահատվածում ցավ չեմ պատճառել: Պատճառել եմ, գիտեմ, բայց դու միշտ լռել ես: Միթե՞ ցավից չես ցանկացել բղավել, երբ պոկում էի տերևներդ, երբ բարձրանում էի ճյուղերիդ վրա ու անփութությունից կոտրում էի նրանց, մի՞թե այդ ժամանակ ևս չես ուզել բղավել: Կներես. նեղացել ես, գիտեմ, առաջ շատ ժամանակ էի այստեղ` քո ստվերի տակ անցկացնում, իսկ հիմա… Հիմա ժամանակ չունեմ, ո´չ  խաբեցի, ժամանակ չունենալը արդեն «շաբլոն» դարձած սուտ է, ժամանակ ստեղծելը դժվար չէ. ուղղակի ուրիշ պատճառ չգտա ինձ արդարացնելու համար: Գիտեմ, ինձ պես կարոտել էս այն օրերը, երբ ես անհոգ խաղում էի քո ստվերի տակ, երբ շունիկիս` Գրաֆչիկի հետ թավալվում էինք գետնին թափված քո չորացած տերևների մեջ, երբ հայրիկս ինձ սովորեցնում էր բարձրանալ քո ճյուղերին, երբ նստում էի այս նույն քարին ու խոսում էի քո հետ, պատմում էի, թե ինչ եմ երազում… Այո, կարոտել եմ: Դու կարծես մի դուռ լինես դեպի իմ հիշողությունները: Նայելով քեզ, հիշում եմ այդ օրերը և ժպտում: Բայց կա մի հիշողություն, որը ես միշտ թախծով ու մարմնի սարսուռով եմ հիշում: Հիշո՞ւմ ես այն ագռավին, այո-այո, որ հենց քո ստվերի տակ  հարձակվել էր խեղճ ճնճղուկի վրա, այն ճնճղուկի, որը քո ճյուղի վրա գտնվող բնից էր ընկել: Հիշո՞ւմ ես՝ ինչպես մեկ հարվածով  գետնին տապալեցի նրան, որպեսզի փրկեմ ճնճղուկին նրա ճանկերից: Հիշո՞ւմ ես իմ դեմքի արտահայտությունը, երբ տեսա փոքրիկ ու անօգնական ճնճղուկին, որը հազիվ էր շարժվում: Ես դաժանությամբ էի լցված, երևի հենց այդ դաժանությունը ինձ ստիպեց ագռավի ոտքից պարան կապել, իսկ պարանի մյուս ծայրից քար կապել և տանել փոսի մեջ գցել նրան: Չգիտեմ ինչու այդպես վարվեցի, մի կողմից դա դաժանության նշան էր, բայց ես մտածում էի, որ այդպես ես կփրկեմ էլի շատ ճնճղուկների այդ ագռավի ճանկերից: Ես ագռավի մեջ տեսնում էի դաժանություն, չնկատելով, որ ես ինքս դաժանություն եմ անում: Երբ գցեցի փոսը կանգնել ու դառը հայացքով նայում էի այդ ագռավին,  ու նորից հարց է առաջանում մեջս, ախր, ինչո՞ւ…

Չգիտեմ ինչու, բայց քեզ նայելով միշտ այդ պատմությունն եմ հիշում, աչքիս առջև գալիս է այդ տեսարանը: Այդ ժամանակ ես երկու տարեկան էի, երբ իմ հասակակից աղջիկները տիկնիկներով էին խաղում և մտածում էին, որ կյանքը վարդագույն է, շատերը անգամ քայլել կամ խոսել չգիտեին, ես այդ տարիքում արդեն հասկացել էի, որ մեծերը և ուժեղները միշտ նեղացնում են փոքրերին և թույլերին: Ես արդեն հասկացել էի, որ մենք կորցնում ենք մեզ հարազատ մարդկանց, և որ որքան էլ բարձր բղավենք ու կանչենք նրանց, նրանք չեն արթնանա: Ես այդ ամենը միայնակ եմ հասկացել, ինքս ինձ վրա զարմանում եմ: Երևի պապիկիս կորցնելը հենց առաջին հարվածն էր, իսկ սա` երկրորդը: Հարված, որը ստիպեց ինձ ուրիշ կերպ ընդունել կյանքը:
Ագռավը նեղացնում էր ճնճղուկին, իսկ ես ճնճղուկին փրկելու համար դաժանորեն վարվեցի ագռավի հետ, չգիտեմ արդյո՞ք որևէ կերպ հնարավոր է արդարացնել իմ այդ արարքը: Ո´չ: Անհնար է, քանի որ ես ինքս ինձ չեմ կարողանում արդարացնել: Այդ օրը ես ուզում էի մայրիկին պատմել ինձ հետ կատարվածը, բայց մի պահ հետ կանգնեցի՝ մտածելով, որ մայրիկը չի հասկանա իմ այդ քայլը: Երևի վախենում էի: Չեմ կարողանում ուղեղիցս դա հանել, էհ, չգիտեմ:

Հիմա ինչ-որ մեկը, եթե ինձ այստեղ տեսնի, կմտածի՝ այս աղջիկը գժվել է. նստած ծառի հետ է խոսում և հետն էլ, արցունքներն է սրբում: Ես գնամ, բայց մի օր նորից կգամ, կնստեմ այս քարին` քո առջև, նորից կհիշեմ այն, ինչ կատարվել է, բայց խնդրում եմ, այդ անգամ չլռես: Դու բավականին ժամանակ լռել ես, արդեն ժամանակն է խոսելու:

Հ.Գ Ծառը, որի հետ խոսում էի, գտնվում է մեր տան հետևի բակում: Տարօրինակ չթվա, ես մանկուց խոսում էի այդ ծառի հետ: Պատմությունը, որը ինձ հանգիստ չի տալիս, հենց այդ նույն ծառի ստվերի տակ է եղել, ու այդ պատմությունը մեկ-երկու հոգի գիտեն, թեկուզ նրանք էլ չգիտեն, թե ես իրականում ինչ եմ զգացել դա անելիս: Մայրիկին մի օր պատմեցի, ու նա ուղղակի ասաց, որ փոքր եմ եղել ու չեմ հասկացել: Փոքր եմ եղել, դա ճիշտ է, բայց, որ չեմ հասկացել, թե ինչ եմ անում, դա սուտ է: Ես լավ հասկանում էի, բայց … Չկա ոչ մի բայց: Լավ կլիներ, որ ես դա մոռանայի:

harutyun hayrapetyan portret 2

Նյութ գրելու բաղադրատոմս

Ասեմ ձեզ, ընթերցվող նյութ գրելը ինձ համար բավականին երկար գործընթաց է։ Դրա համար մշակել եմ մի հետաքրքիր «բաղադրատոմս»։ Հիմնական օգտագործվող նյութերն են ՝ թուղթ, գրիչ, ականջակալներով երաժշտություն, նոթբուք և լավ մտածված թեմա:

Նախ, սկսենք թեմայի ընտրությունից: Պետք է ընտրել մի այնպիսի թեմա, որի մասին ուրիշները անգամ չեն մտածել։ Հետաքրքիր մի թեմա, որը կհրապուրի ընթերցողին։

Երկար մտածելուց հետո անցնում եմ գործի: Վերցնում եմ թուղթն ու գրիչը, միացնում եմ «մարմանդ» երաժշտությունը, և այդ երաժշտության տակ սկսում գրել:
Ողջ ընթացքում պետք է ուշադիր լինել, և նրա համար, որ նյութը «հում չմնա», և որ հանկարծ «չայրվի», ամեն ինչ չափի մեջ, մտքերը իրար հետևից շարադրել՝ առանց կաշկանդվելու: Ես օրինակ, գաղտնի բաղադրամաս էլ ունեմ, մի փոքրիկ գաղտնիք, բայց քանի որ որոշել եմ գրել՝ կբացահայտեմ:
Դա սերն է ու հոգին, սերը առ այն, ինչ անում ես, ու մի քիչ հոգի: Շատ չլցնես, հա, թե չէ՝ «կթափվի»: Հենց զգաս, որ պատրաստ է՝ ավարտել: Նյութը համարյա պատրաստ է:

Գրելուց հետո կարդում և ըստ ճաշակի «ավելացնում եմ» թախիծ կամ ուրախություն, որից այն ավելի «ախորժալի» է դառնում։ Իսկ վերջում ուղղակի հավաքում եմ համակարգչով և ուղարկում 17.am-ին։

Ահա և իմ ամբողջ գաղտնիքը։

Անձրևների, տարեվերջի ու շտապող ժամանակի մասին

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Մի քիչ էլ, ու այս գարունն էլ կանցնի պատմության գիրկը: Օրերը, շաբաթները, տարիները հերթափոխում են իրար: Առաջ գոնե հասցնում էի այդ ընթացքի մեջ գլուխս բարձրացնել ու ֆիքսել տարեթիվը, հիմա անհնար է: Առաջ բոլոր օրերը իրար շատ էին նման, իսկ հիմա շատ են տարբեր:

Անձրև եկավ: Արդեն ամառը սկսվում է, բայց մենք մի խոնավ ջրափոսի ենք նման: Ուզում եմ առանց անձրևանոցի անտանելի ծանրության ման գալ, հաստ վերմակը փոխել բարակի, պատուհանը գիշերը բաց թողնել, ձմեռային հագուստները խցկել պահարանի խորքերը, ուզում եմ, բայց չեմ համարձակվում:

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Ուսումնական տարին վերջանում է, հավանաբար լիքը ազատ ժամանակ կունենամ ու էլ տարբեր գործերը հետաձգելու համար «ժամանակ չունեմ»-ը պատճառաբանություն չի լինի: Լավ կլինի նաև, որ սկսեմ էլի շատ կարդալ, թե չէ՝ արդեն հինգից վեց գիրք սկսել ու այդպես էլ չեմ վերջացրել:

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Կարդում եմ բոլորի նյութերը, ընկերներիս լուսանկարներն եմ նայում: Ուզում եմ Սյունիքում ապրել, սահմանմերձ գյուղում, Շրի Լանկայում, Գրենլանդիայի հարավային ափերին, ես ամեն տեղ եմ ուզում ապրել: Անձրևի ժամանակ, ավելի քան երբևէ, հասկանում եմ, որ տնից լավ տեղ չկա ու նաև, հնարավոր չէ ունենալ մեկ սիրելի երգ ամբողջ կյանքի ընթացքում:

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Գիտե՞ք ինչու եմ մայիսը սիրում, որովհետև մայիսին գիտես, որ քեզ մի նոր, լավ բան է սպասվում`ամառը, գիտես նաև, որ մի վատ բան արդեն անցել է: Միայն մայիսին է ժամանակը հաճելի ու տանելի թվում, մնացած բոլոր ամիսներին այն կամ շատ արագ է կամ շատ դանդաղ: