Իմ էջը խորագրի արխիվներ

meri antonyan

Սպասե՞նք որ

Մեր ծնողներն անհամբեր սպասում են, որ ծնվենք, քայլենք, խոսել սովորենք, գիտակցության գանք: Հենց որ դառնում ենք գիտակից այնքան, որ հասկանանք, թե ինչ է հարմարվելն ու սպասելը, սպասում ենք, թե շուտով կմեծանանք: Մի 10-12 տարի սպասում ենք դպրոցն ավարտելուն, մտածում ենք, թե այդպիսով մեզ համար մեր պստիկ ժամանակվա ցանկությունների իրականացումից մեզ բաժանող դուռը պիտի բացվի: 1-2 տարի մեր մտահորիզոնում տիրորեն հաստատվում է համալսարան ընդունվելու գերխնդիրը: Ավելի մեծ նպատակներ են հաստատվում մեր ներսում, որոնք հիմա կանգառում կանգնած սպասում են համալսարանն ավարտելուն:

Այդ ընթացքում, եթե բախտներս բերում է, մի քիչ ավելի խելամիտ ենք դառնում, գոնե մտքի ծայրով անց ենք կացնում, որ ոչ կախարդական փայտիկով փերի ունենք, ոչ էլ ոսկե ձկնիկ ենք բռնել, ապագայում դրա հույսը չունենք էլ, որովհետև կյանքում ձուկ բռնելու չենք գնում, ենթադրում եմ՝ հասկանում ենք, որ առանց աշխատելու մի սեփական քոսոտ շուն էլ չենք ունենա, սպասում ենք աշխատանք գտնելուն: Աշխատում ենք ու անընդհատ սպասում, թե երբ է ամեն ինչ լավ լինելու, թե երբ են միջոցներն այնքան բավականացնելու, որ կյանքի հոգսը քաշելուց հետո չվախենանք մեր երազանքների կողմը նայելուց: Երբ արդեն հուսահատ ճխլվում ենք բազմոցին ու կոկորդով մեկ հայտարարում ենք, որ հոգնել ենք սպասելուց մեր բարօրությանը, մեր սրտում սպասումը ամենևին էլ բարեխիղճ հյուր չի ձևանում ու նույնիսկ վզից բռնած դուրս շպրտելուց էլ չի հեռանում: Գիտի՝ մենք խղճից թույլ ենք, իրեն դրսում չենք թողնի:

Հիմա էլ վերսկսում ենք սպասումների ցիկլը. սկսում ենք սպասել մի նոր մարդուկի, որ մեր չարդարացած սպասումները կապենք նրա սպասումների հետ ու հիմա էլ տառապենք նրա սպասումների արդարացմանն սպասելով:

Երևի պատճառն այն է, որ նոր բան ձեռնարկելու համար ավելի շատ քաջություն, քան թե միջոցներ են պետք, իսկ մենք վախենում ենք:

Ես էլ եմ վախենում ինքնուրույն, գործնական մարդ լինելուց: Ավելի ճիշտ՝ վախենում էի: Ավելի ճիշտ՝ վախենում էի իր ինքնուրույնությունը խոստովանող մարդու առաջ կանգնող շատ խնդիրներից:

Ես արդեն 19 տարեկան եմ, բայց մինչև հիմա երազանքներս մեկին պատմելիս դեռ մեխանիկորեն ասում եմ «Ես որ մեծանամ…», կեսից հասկանում եմ ասածիս աբսուրդ էությունը, խոսքիս երրորդ վանկից ձայնս կտրուկ իջեցնում եմ, որ ոչ մեկն ասածս չլսի, ինքս իմ մեջ զարմանում եմ, թե քսանամյակիս շեմին կանգնած էլ մինչև ե՞րբ պիտի մեծանամ, որ էլ չասեմ՝ «Ես որ մեծանամ…», բայց ամեն նոր բերանիցս դուրս եկած երազանքի հետ ես նորից սպասում եմ իմ մեծանալուն: Կռիվ եմ անում հետս, թե ես մինչև երբ պիտի ինձ երազներով սնեմ ու նախապատրաստեմ մեծի կյանքին, համոզում եմ ինքս ինձ, որ արդեն բավականին ժամանակ է անցել կյանքը կողքից ուսումնասիրելու ու ապագայի ծրագրեր կազմելու համար, որ արդեն եկել է էդ ապագան ու սպասում է իմ՝ իրեն տված խոստումներս կատարելու, բայց հուսահատորեն հասկանում եմ, որ ես էլ կգիտակցեմ, որ մեծացել եմ, երբ որ ոտքս մի աստիճան բարձր դնելու համար ձեռքով հենարան կամ ուրիշի օգնությունը փնտրեմ, ու երբ ինքս ինձ հարցնեմ, թե առաջին անգամ որ օրը դա կատարվեց:

Այդ ժամանակ երևի ցավով կնկատեմ, որ արդեն անիմաստ է նոր երազանքներ գույներով հագեցնելը, ոչ էլ ուժ կա գոնե հների վրա նստած փոշին մաքրելու, կզգամ, որ դրանք արդեն անպիտան թղթեր են, որոնք գուցե և ժամանակին փայլել են իրենց ճոխ ու հագեցած գույներով, ու երևի կհասկանամ, որ էլ պարապ սպասելու ժամանակ էլ չունեմ, իսկ խելահաս դառնալուց հետո գոնե պիտի սկսեի նպատակներիս շուրջը բզբզալ՝ սպասելու փոխարեն: Անկասկած, անգործությունն արդարացնելու ամենալավ ձևը սեփական մեծանալը չտեսնելու տալն է:

Մտածում եմ՝ մի օր կդադարե՞մ կամ կդադարե՞նք մեր երազանքների իրականացումը մի տեղ ընդունվել-ավարտելու, մյուս կիսամյակի, եկող տարվա կամ հաջորդ երկուշաբթիի վրա գցելուց: Չգիտեմ, անկեղծ ասած, մեծ հույս էլ չունեմ, բայց ես արդեն որոշ բաներ փոխել եմ ու ինչ-որ մանր բաներ սկսել եմ: Երևի մենք պետք է գլխներիս խելք հայտնվելու պահից սկսենք մտածել, թե, վերջիվերջո, ինչին ենք այդքան երկար սպասում, որ գուցե եթե չի գալիս, ուրեմն կա՛մ սխալ բանի ենք սպասում, կա՛մ էլ իրեն իմաց չենք տվել, որ իրեն ենք սպասում: Բայց, այնուամենանիվ, էդ կորած-մոլորած, անհայտ անտերին սպասե՞նք որ:

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Չոր ու անհարմար ոտքը

Կապվածությունը հոր պապի, կամ մոր տատի հետ հաստատ այնքան ուժեղ չէ, ինչքան օրինակ հոր, մոր կամ տատ ու պապի հետ: Բայց այն օրը, երբ արդեն գիշեր էր, ու մութը իր մեռելային ծանրությամբ ընկել էր քաղաքի վրա, և երբ բոլորը քնած էին, և միայն ես էի արթուն ու քրքրում էի ընտանեկան անցած-գնացած տեսանյութեր ու նկարներ, գտա հորս պապի վիդեոն, նայելիս աչքերս թրջվեցին:

Թեև դեռ վեց տարեկան էի, երբ նա հոգին ավանդեց, և թեև արդեն տասնմեկ տարի է անցել, բայց ես հիշում եմ:

Երբեք չեմ մոռանա նրա մեծ, հաստ և կոշտացած ձեռքերը, որոնցով բռնում էր մեր՝ իմ ու եղբորս ձեռքից ու ման ածում։

Երբեք չեմ մոռանա, որ միայն մեզ էր հիշում այն ժամանակ, երբ նույնիսկ սեփական երեխաներին էր մոռացել։

Երբեք չեմ մոռանա իմ ու եղբորս կռիվները նրա իսկական ոտքի վրա նստելու համար։ Նա մի ոտքը կորցրել էր պատերազմի ժամանակ, պրոթեզ էր, հետևաբար՝ չոր ու անհարմար էր նստելը այդ ոտքին, իսկ առողջ ոտքը փափուկ էր։ Երբ նա իր ծնկներին էր նստեցնում մեզ, ես ու եղբայրս կռվում էինք առողջ ոտքի համար։ Ու միշտ հաշտվող ու խելոք Լիլիթը տեղի էր տալիս իհարկե։ Ի՞ նչ անեի. մեծը ես էի։

Հիմա նման բաների համար կռիվ չէի անի, այլ մի քիչ շատ հարցեր կտայի ու ուղղակի կլսեի նրա ձայնը՝ նստած թեկուզ պրոթեզին։

diana karapetyan

Զրույց իմ ծառի հետ

Նորից լուռ նայում ես ինձ: Չե՞ս հոգնել այս լռությունից: Ու ես ամեն օր անցնում եմ քո կողքով, ու  դու ամեն օր լուռ նայում ես: Միթե՞ ես քեզ այս ժամանակահատվածում ցավ չեմ պատճառել: Պատճառել եմ, գիտեմ, բայց դու միշտ լռել ես: Միթե՞ ցավից չես ցանկացել բղավել, երբ պոկում էի տերևներդ, երբ բարձրանում էի ճյուղերիդ վրա ու անփութությունից կոտրում էի նրանց, մի՞թե այդ ժամանակ ևս չես ուզել բղավել: Կներես. նեղացել ես, գիտեմ, առաջ շատ ժամանակ էի այստեղ` քո ստվերի տակ անցկացնում, իսկ հիմա… Հիմա ժամանակ չունեմ, ո´չ  խաբեցի, ժամանակ չունենալը արդեն «շաբլոն» դարձած սուտ է, ժամանակ ստեղծելը դժվար չէ. ուղղակի ուրիշ պատճառ չգտա ինձ արդարացնելու համար: Գիտեմ, ինձ պես կարոտել էս այն օրերը, երբ ես անհոգ խաղում էի քո ստվերի տակ, երբ շունիկիս` Գրաֆչիկի հետ թավալվում էինք գետնին թափված քո չորացած տերևների մեջ, երբ հայրիկս ինձ սովորեցնում էր բարձրանալ քո ճյուղերին, երբ նստում էի այս նույն քարին ու խոսում էի քո հետ, պատմում էի, թե ինչ եմ երազում… Այո, կարոտել եմ: Դու կարծես մի դուռ լինես դեպի իմ հիշողությունները: Նայելով քեզ, հիշում եմ այդ օրերը և ժպտում: Բայց կա մի հիշողություն, որը ես միշտ թախծով ու մարմնի սարսուռով եմ հիշում: Հիշո՞ւմ ես այն ագռավին, այո-այո, որ հենց քո ստվերի տակ  հարձակվել էր խեղճ ճնճղուկի վրա, այն ճնճղուկի, որը քո ճյուղի վրա գտնվող բնից էր ընկել: Հիշո՞ւմ ես՝ ինչպես մեկ հարվածով  գետնին տապալեցի նրան, որպեսզի փրկեմ ճնճղուկին նրա ճանկերից: Հիշո՞ւմ ես իմ դեմքի արտահայտությունը, երբ տեսա փոքրիկ ու անօգնական ճնճղուկին, որը հազիվ էր շարժվում: Ես դաժանությամբ էի լցված, երևի հենց այդ դաժանությունը ինձ ստիպեց ագռավի ոտքից պարան կապել, իսկ պարանի մյուս ծայրից քար կապել և տանել փոսի մեջ գցել նրան: Չգիտեմ ինչու այդպես վարվեցի, մի կողմից դա դաժանության նշան էր, բայց ես մտածում էի, որ այդպես ես կփրկեմ էլի շատ ճնճղուկների այդ ագռավի ճանկերից: Ես ագռավի մեջ տեսնում էի դաժանություն, չնկատելով, որ ես ինքս դաժանություն եմ անում: Երբ գցեցի փոսը կանգնել ու դառը հայացքով նայում էի այդ ագռավին,  ու նորից հարց է առաջանում մեջս, ախր, ինչո՞ւ…

Չգիտեմ ինչու, բայց քեզ նայելով միշտ այդ պատմությունն եմ հիշում, աչքիս առջև գալիս է այդ տեսարանը: Այդ ժամանակ ես երկու տարեկան էի, երբ իմ հասակակից աղջիկները տիկնիկներով էին խաղում և մտածում էին, որ կյանքը վարդագույն է, շատերը անգամ քայլել կամ խոսել չգիտեին, ես այդ տարիքում արդեն հասկացել էի, որ մեծերը և ուժեղները միշտ նեղացնում են փոքրերին և թույլերին: Ես արդեն հասկացել էի, որ մենք կորցնում ենք մեզ հարազատ մարդկանց, և որ որքան էլ բարձր բղավենք ու կանչենք նրանց, նրանք չեն արթնանա: Ես այդ ամենը միայնակ եմ հասկացել, ինքս ինձ վրա զարմանում եմ: Երևի պապիկիս կորցնելը հենց առաջին հարվածն էր, իսկ սա` երկրորդը: Հարված, որը ստիպեց ինձ ուրիշ կերպ ընդունել կյանքը:
Ագռավը նեղացնում էր ճնճղուկին, իսկ ես ճնճղուկին փրկելու համար դաժանորեն վարվեցի ագռավի հետ, չգիտեմ արդյո՞ք որևէ կերպ հնարավոր է արդարացնել իմ այդ արարքը: Ո´չ: Անհնար է, քանի որ ես ինքս ինձ չեմ կարողանում արդարացնել: Այդ օրը ես ուզում էի մայրիկին պատմել ինձ հետ կատարվածը, բայց մի պահ հետ կանգնեցի՝ մտածելով, որ մայրիկը չի հասկանա իմ այդ քայլը: Երևի վախենում էի: Չեմ կարողանում ուղեղիցս դա հանել, էհ, չգիտեմ:

Հիմա ինչ-որ մեկը, եթե ինձ այստեղ տեսնի, կմտածի՝ այս աղջիկը գժվել է. նստած ծառի հետ է խոսում և հետն էլ, արցունքներն է սրբում: Ես գնամ, բայց մի օր նորից կգամ, կնստեմ այս քարին` քո առջև, նորից կհիշեմ այն, ինչ կատարվել է, բայց խնդրում եմ, այդ անգամ չլռես: Դու բավականին ժամանակ լռել ես, արդեն ժամանակն է խոսելու:

Հ.Գ Ծառը, որի հետ խոսում էի, գտնվում է մեր տան հետևի բակում: Տարօրինակ չթվա, ես մանկուց խոսում էի այդ ծառի հետ: Պատմությունը, որը ինձ հանգիստ չի տալիս, հենց այդ նույն ծառի ստվերի տակ է եղել, ու այդ պատմությունը մեկ-երկու հոգի գիտեն, թեկուզ նրանք էլ չգիտեն, թե ես իրականում ինչ եմ զգացել դա անելիս: Մայրիկին մի օր պատմեցի, ու նա ուղղակի ասաց, որ փոքր եմ եղել ու չեմ հասկացել: Փոքր եմ եղել, դա ճիշտ է, բայց, որ չեմ հասկացել, թե ինչ եմ անում, դա սուտ է: Ես լավ հասկանում էի, բայց … Չկա ոչ մի բայց: Լավ կլիներ, որ ես դա մոռանայի:

harutyun hayrapetyan portret 2

Նյութ գրելու բաղադրատոմս

Ասեմ ձեզ, ընթերցվող նյութ գրելը ինձ համար բավականին երկար գործընթաց է։ Դրա համար մշակել եմ մի հետաքրքիր «բաղադրատոմս»։ Հիմնական օգտագործվող նյութերն են ՝ թուղթ, գրիչ, ականջակալներով երաժշտություն, նոթբուք և լավ մտածված թեմա:

Նախ, սկսենք թեմայի ընտրությունից: Պետք է ընտրել մի այնպիսի թեմա, որի մասին ուրիշները անգամ չեն մտածել։ Հետաքրքիր մի թեմա, որը կհրապուրի ընթերցողին։

Երկար մտածելուց հետո անցնում եմ գործի: Վերցնում եմ թուղթն ու գրիչը, միացնում եմ «մարմանդ» երաժշտությունը, և այդ երաժշտության տակ սկսում գրել:
Ողջ ընթացքում պետք է ուշադիր լինել, և նրա համար, որ նյութը «հում չմնա», և որ հանկարծ «չայրվի», ամեն ինչ չափի մեջ, մտքերը իրար հետևից շարադրել՝ առանց կաշկանդվելու: Ես օրինակ, գաղտնի բաղադրամաս էլ ունեմ, մի փոքրիկ գաղտնիք, բայց քանի որ որոշել եմ գրել՝ կբացահայտեմ:
Դա սերն է ու հոգին, սերը առ այն, ինչ անում ես, ու մի քիչ հոգի: Շատ չլցնես, հա, թե չէ՝ «կթափվի»: Հենց զգաս, որ պատրաստ է՝ ավարտել: Նյութը համարյա պատրաստ է:

Գրելուց հետո կարդում և ըստ ճաշակի «ավելացնում եմ» թախիծ կամ ուրախություն, որից այն ավելի «ախորժալի» է դառնում։ Իսկ վերջում ուղղակի հավաքում եմ համակարգչով և ուղարկում 17.am-ին։

Ահա և իմ ամբողջ գաղտնիքը։

Անձրևների, տարեվերջի ու շտապող ժամանակի մասին

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Մի քիչ էլ, ու այս գարունն էլ կանցնի պատմության գիրկը: Օրերը, շաբաթները, տարիները հերթափոխում են իրար: Առաջ գոնե հասցնում էի այդ ընթացքի մեջ գլուխս բարձրացնել ու ֆիքսել տարեթիվը, հիմա անհնար է: Առաջ բոլոր օրերը իրար շատ էին նման, իսկ հիմա շատ են տարբեր:

Անձրև եկավ: Արդեն ամառը սկսվում է, բայց մենք մի խոնավ ջրափոսի ենք նման: Ուզում եմ առանց անձրևանոցի անտանելի ծանրության ման գալ, հաստ վերմակը փոխել բարակի, պատուհանը գիշերը բաց թողնել, ձմեռային հագուստները խցկել պահարանի խորքերը, ուզում եմ, բայց չեմ համարձակվում:

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Ուսումնական տարին վերջանում է, հավանաբար լիքը ազատ ժամանակ կունենամ ու էլ տարբեր գործերը հետաձգելու համար «ժամանակ չունեմ»-ը պատճառաբանություն չի լինի: Լավ կլինի նաև, որ սկսեմ էլի շատ կարդալ, թե չէ՝ արդեն հինգից վեց գիրք սկսել ու այդպես էլ չեմ վերջացրել:

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Կարդում եմ բոլորի նյութերը, ընկերներիս լուսանկարներն եմ նայում: Ուզում եմ Սյունիքում ապրել, սահմանմերձ գյուղում, Շրի Լանկայում, Գրենլանդիայի հարավային ափերին, ես ամեն տեղ եմ ուզում ապրել: Անձրևի ժամանակ, ավելի քան երբևէ, հասկանում եմ, որ տնից լավ տեղ չկա ու նաև, հնարավոր չէ ունենալ մեկ սիրելի երգ ամբողջ կյանքի ընթացքում:

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Լուսանկարը` Անի Ղուլինյանի

Գիտե՞ք ինչու եմ մայիսը սիրում, որովհետև մայիսին գիտես, որ քեզ մի նոր, լավ բան է սպասվում`ամառը, գիտես նաև, որ մի վատ բան արդեն անցել է: Միայն մայիսին է ժամանակը հաճելի ու տանելի թվում, մնացած բոլոր ամիսներին այն կամ շատ արագ է կամ շատ դանդաղ:

Sargis Melkonyan

Գործ անողը գործ կգտնի

Երեկ վերջապես գրադարակս էի դասավորում։ Պատահաբար ձեռքս մի գրքույկ ընկավ, որը պատմում էր սիրիահայերի Հայաստան գաղթի և այստեղ սեփական գործ հիմնելու մասին։ Գրքույկը, ինչքան հիշում եմ, անցյալ տարի Եվրոպայի օրն եմ վերցրել, չգիտեմ էլ՝ որ տաղավարից։ Թերթում եմ գրքյկի էջերն ու կարդում սիրիահայերի մասին. նրանցից ոմանք ուղղակի որպես զբոսաշրջիկ են եկել Հայաստան, ու երբ իրավիճակը Սիրիայում վատացել է, անգամ չեն կարողացել վերադառնալ ու բերել մյուս իրերը կամ գոնե գույքը վաճառել։ Ու այդպես, ճակատագրի բերմամբ, նրանք մնացին Հայաստանում և կարողացան նույնիսկ 0-ից ինչ-որ բան ստեղծել՝ մեկը զարդեր է պատրաստում, մյուսը՝ քաղցրավենիք, երրորդը՝ սիրիական ուտեստներ, մեկ ուրիշը՝ ասեղնագործ իրեր, զարդանախշ նարդիներ ու շախմատներ, զբաղվում է հագուստի առևտրով․․․ 

Ի՞նչ եմ ուզում ասել․ մարդիկ ոչնչից կարողացան բիզնես ստեղծել և առաջխաղացնել, անտուն լինելով կարողացան տուն գնել՝ Հայաստանում աշխատած գումարով։ Ու ես մինչև հիմա չեմ հասկանում այն մարդկանց, ովքեր ասում են, թե Հայաստանում գործ չկա։ Իրականում Հայաստանում այնքան գործ կա, որ ոչ մեկս չենք կարող պատկերացնել։ Մինչդեռ հիմա մարդիկ ամեն պատի տակ փնովում են մեր երկիրը ու ասում են, որ գործ չկա, բայց հենց նրանք գործ բառը գրում են «գոռծ», ոչ կարգին օտար լեզու գիտեն, ոչ կարգին հայերեն, ոչ էլ արհեստ գիտեն, արվեստի մասին էլ չեմ խոսում, և ուզում են միայն մենեջեր կամ տնօրեն աշխատել։ Բայց նրանց կողքին կան մարդիկ, ովքեր երկու-երեք համալսարան են ավարտել կարմիր դիպլոմով, տիրապետում են մի քանի օտար լեզուների, բայց չեն կարողանում իրենց մասնագիտությամբ աշխատանք գտնել։

Հասկանում եմ, մեր պետությունը բավարար գումար չունի, դրա համար գյուտարարին, ֆիզիկոսին, քիմիկոսին և ուսուցչին «աղքատավարձ» է տալիս, բայց դա չի նշանակում, որ մենք հնարավորություն չունենք աշխատելու։ Գյուտարարը կարող է հիմնել ընկերություն և արտադրել սարքավորում, որն ինքն է հորինել։ Հույսը երբեք չի մեռնում:

Մի օր ես ու դու էլ կդառնանք միլիոնատեր, բայց այդ օրը կգա միայն այն ժամանակ, եթե ոչ թե վաղվանից սկսենք աշխատել այդ ուղղությամբ, այլ այսօրվանից։

Angelina Karapetyan

Ե՞ս եմ պարինը, թե՞ պարն է իմը

-Կանգնե՛ք պարային գիծ: Մեջքը՝ ուղիղ, ուսերը՝ հետ, ոտքերը՝ ձիգ, ծնկներն՝ առանց ծալելու, անում ենք նախավարժանք:

Պարը դարձել է իմ նիստուկացը, իմ ոճը, իմ շարժուձևը և, վերջապես, ապրելու իմաստներից մեկը: Դժվար է պատկերացնել կյանքս առանց պարի: Ամեն ինչ կանեի շաբաթվա բոլոր օրերին էլ պարի հաճախելու համար: Այն օրերին, երբ պարի պարապմունք չունեմ, պարի խումբն է տեղափոխվում իմ սենյակ, սակայն ես եմ իմ և՛ ուսուցչուհին, և՛ աշակերտը:

Ես ունեմ պարելու անսպառ եռանդ, էներգիա: Մայրս միշտ ասում է.

-Անգել, տեսենես կգա՞ մի օր, որ ուժասպառ լինես, եռանդդ ու էներգիադ սպառվեն, որ անգամ խոսել չկարողանաս:

-Իհարկե, ոչ:

Մայրս միշտ տալիս է այդ հարցը և գրեթե ամեն անգամ էլ ստանում նույն պատասխանը, քանի որ անգամ հաց ուտելիս եմ պարում:

Չեմ կարողանում հասկանալ՝ ես եմ պարինը, թե պարը` իմը: Բայց, ըստ իս, մեր սերը փոխադարձ է:

hovik vanyan dsex

Իմ փոքրիկ գյուղատնտեսությունը

 Հայաստանում բոլոր չաշխատող մարդիկ բողոքում են, թե մեր երկրում աշխատանք չկա, հնարավոր չէ փող վաստակել: Նստում են տանը, բողոքում ու քննադատում այս կամ այն աշխատանքը, վերջն էլ այն է լինում, որ մեկնում են «խոպան»: 

Վերջերս մասնակցեցի մի գյուղատնտեսական սեմինարի, ու իմ շատ սիրելի Նունե Սարուխանյանը մի շատ լավ միտք ասաց.

- Ո՞վ է ասում, որ Հայաստանում աշխատանք չկա: Հայաստանն ինքն իրենով փող է, ամեն մի բույսից, ծառից բոլորն էլ կարող են փող աշխատել:

Այս խոսքերն ինձ մտածել տվեցին, ու հասկացա, որ ես էլ կարող եմ իմ փոքրիկ աշխատանքը ստեղծել ինձ համար: Էլ ժամանակ չկորցրեցի: Վերադառնալով տուն իմ շատ փոքրիկ հողամասը հիմնեցի` ելակ, մոշ ու մոռ տնկեցի: Գիտեմ, որ ամեն օր խնամելով իմ հողամասը, մի արդյունքի կհասնեմ ու կապացուցեմ բոլոր բողոքող մարդկանց, որ Հայաստանում աշխատանք կա, նույնիսկ, եթե դա փոքրիկ գյուղատնտեսություն է…

Հ.Գ. Երբ պտուղները հասնեն, սիրով համեցեք Դսեղ ` մեր տուն…

milena sedrakyan

Երեք քույր

Երեք քույր ենք, բայց տարբեր «բոյերի»: Հա, հա, ես եմ, Էլենը ու Եվան: Լավ է, չեմ բողոքում, քրոջից լավ բան չկա, բայց կբողոքեմ, եթե մի քույր էլ լինի:

Արի, պատմեմ մի օրս, ու կհասկանաս երևի՝ ինչու: Չնայած գիտեմ, մայրիկս երբ կարդա այս հոդվածս, կրկին չի հավատա:

Ժամը 8:00: Արթնացա, լվացվեցի, արագ պատրաստվեցի:

8:20 – Եվուլ, զարթնի (Եվա, 5 տարեկան: Փոքրիկ քույրս է, հաճախում է մանկապարտեզ):

8:30 – Եվա, զարթնիր, ուշացանք…

8:45 – Եվա, արագացրու, ուշ ա, արթնացի, վայ…

Մի կերպ արթնացավ, հիմա պետք է համոզես, որ հագնվի:

Հիմա կասես՝ դու հագցրու:

Գիտես չե՞մ փորձել, չի ուզում, ու վերջ:

Շորերը փոխում է մի քանի անգամ:

-Միլենա, էս չի սազում իմ շորի հետ:

Տնից դուրս եմ գալիս, երբ արդեն զանգը տվել է, մի կերպ հասցնում եմ մանկապարտեզ: Ահավոր բարկացած վիճակում մինչև այն պահը, երբ նա բղավում է.

-Մին, պաչիկ չարեցի, Մին… (Մինենա-Միլենա՝ ես եմ):

Ու կապ չունի՝ ես ինչքան էի հեռացել, հետ եմ վազում՝ գրկելու նրան:

Դե, հիմա արի ու բացատրի ուսուցչուհուդ, թե ինչու ես ուշանում:

-Ընկեր Սարուխանյան, բարև ձեզ,- ու նստեցի միանգամից:

-Աղջիկ ջան, «կներես» չկա՞ր…

-Վայ… Կներեք…

Մի խոսքով, դպրոցից եկա տուն, հագստացա ու սկսկեցի մաքրել տունը, հետո՝ վազելով պարապմունքի:

Հետ եմ գալիս, արդեն ընտանիքս համալրված է: Հայրիկն ու մայրիկը վերադարձել են աշխատանքից, բոլորը տանն են, ու ես երջանիկ եմ, որ նման ընտանիքում եմ ծնվել:

Միգուցե ձեզ չեմ ասում, բայց շատ եմ սիրում ձեզ:

satine sakanyan

Ես մշեցու զավակ եմ

Մի հարց կար հոգումս, բայց չգիտեմ ինչու, տարիներ շարունակ լռում էի և մի օր որոշեցի բարձրաձայնել: Հարցս տատիկիս էր ուղղված:

Գիշեր էր: Տատիկիս կողքին նստած էի և սովորությանս համաձայն հարցեր էր, որ տալիս էի, շատ ժամանակ խնդրում, որ ինձ հեքիաթ պատմի, չնայած որ արդեն 15 տարեկան էի: Տատիկս երբեք չէր մերժում և պատմում էր իմ սիրած հեքիաթը: Բայց այս անգամ, երբ ասացի տատիկիս, որ խնդրանք ունեմ, միանգամից ասաց, որ արդեն մեծ աղջիկ եմ, և էլ հեքիաթ չի պատմելու: Իսկ ես ասացի, որ հեքիաթ չեմ ուզում, այլ ճշմարտությունը:

-Տատ, դու կամ քո ընտանիքը ինչ-որ կապ ունեցե՞լ է Արևմտյան Հայաստանի հետ:

-Այո… Մեր արմատները գալիս են Մշից, դու մշեցու ծոռ ես, իսկ քո հարցը մտովի ինձ տարավ հորս մոտ: Երբ նրան հարցեր էինք տալիս ցեղասպանության մասին, նա լռում էր, աչքերը լցնում և ոչինչ չէր ասում, բայց մի քանի բան կարողացել ենք իմանալ: Հայրս ու պապիկս են եղել իրենց ընտանիքից այն երկուսը, ովքեր մազապուրծ են եղել և հասել Արևելյան Հայաստան: Պատմում էր, որ փոքր է եղել, իսկ մայրը՝ հղի: Նրանք տանն էին հորաքրոջ հետ, իսկ հայրը գնացել էր պաշտպանելու իր ընտանիքը: Մայրը տեսնում է, որ թուրքերը մոտենում են տանը, երեխային թաքցնում է տեղաշորի ծալքի տակ, հորաքույրը դուրս է գալիս տնից և թաքնվում: Թուրքերը մտնում են տուն, տեսնում հղի կնոջը, բացում փորը և երեխային սրի հանում: Իսկ մյուս թուրքը սուրը հանում է և խրում ծալքի մեջ, տան մեջ ամեն ինչ ջարդում, փշրում և հեռանում: Այդ ժամանակ հայրս երեք տարեկան էր, բայց ինչքան էլ որ մեծանար, նրա աչքերի տխրությունը չէր անցնում: Հայրս և պապս փրկվելով գալիս են Արևելյան Հայաստան` Ղուկասյան գյուղ: Իսկ այդ ճանապարհը այդքան էլ հեշտ չէր, սոված, ծարավ: Տարիներ հետո էլ այդ սովի զգացողությունը նրան չէր լքել: Երբ հաց էին ուտում, անպայման պետք է յուղ ուտեր` հացը մեջը փրթած, թե չէ, չէր կշտանում: Վերջ, այսքանը գիտեմ: Էլ ոչինչ չի պատմել մեզ հայրս:

Էլ հարց չտվեցի, սակայն չկարողացա էլ քնել և ամբողջ գիշեր երազեցի այնտեղ լինելու մասին:

Սա էլ մի ցեղասպանությունից փրկված մարդու կյանքի պատմություն է: Ես նրա ծոռն եմ: Հիմա ավելի շատ եմ ուզում գնալ Արևմտյան Հայաստան, տեսնել իմ պապերի երկիրը: