-Սուս, հիշո՞ւմ ես` մանկապարտեզից ինչպես էինք փախչում:
-Հա՛, հետո էլ գնում էինք ձեր տուն, ստում՝ ասում էինք, թե մեզ թույլ են տվել, որ տուն գանք:
-Ես ու Կորյունն էլ մանկապարտեզից տուն ճանապարհին ինչքան սիգարետի գլանակ կար՝ հավաքում էինք:

Իմ շատ ընկերներ իրար հետ են գնացել մանկապարտեզ: Ես այս խոսակցությունները լսելիս ուղղակի հետ եմ քաշվում, բացում մի որևէ դասագիրք ու իբր խորանում դասը կրկնելու վրա, բայց իրականում փորձում եմ մտաբերել, թե ինչո՞ւ հիմա ես չեմ կարող պարզապես նրանց հետ խոսել իմ մանկապարտեզի տարիներից:
Ես մանկապարտեզ չեմ գնացել, կամ ինչպես ես եմ միշտ ասում՝ երկու ամիս, բայց իրականությունն այն է, որ այն տևել է մեկ ամսից էլ քիչ, բոլոր սովորական երեխաները գնացել են մանկապարտեզ, իսկ ես․․․Բայց պատճառն այն չէր, որ չէի կարողանում երկար ժամանակ ծնողներիցս հեռու մնալ կամ լռակյաց էի ու չշփվող: Ընդհակառակը, ասում են՝ լավ էլ ակտիվ երեխա եմ եղել, մի քիչ էլ՝ երես առած:
Մանկապարտեզը մեր տանը շատ մոտ է, դրա համար մանկապարտեզի դռան ամեն բացվելու հետ առիթը բաց չէի թողնում ու փախչում էի տուն: Բայց եկեք գնանք մանկությանս ամենատպավորված պահը ու հասկանանք, թե ինչո՞ւ էի փախչում: Երբ նոր էի սկսել մանկապարտեզ գնալ, շատ էի սիրում ինձանից մեծերի հետ խաղալ։ Մի անգամ էլ, երբ շատ պնդեցի, որ նրանց հետ խաղամ, մի կարմիր զգեստով, սև մազերով աղջիկ ինձ ապտակեց։ Ես էլ լաց լինելով՝ փախա ներս: Հիմա՝ այսքան տարի անց, մտածում եմ, թե ինչո՞ւ ես էլ չհարվածեցի, հա՛մ ինքս ինձնից գոհ կլինեի, հա՛մ էլ՝ հիմա չէի ափսոսա: Այդ դեպքից հետո անընդհատ առիթ էի փնտրում մանկապարտեզում քնելու, երեխաներից հեռու մնալու համար, որովհետև վախենում էի: Մի օր էլ տանը շատ երկար լաց եղա ու վերջնական ասացի, որ այլևս մանկապարտեզ գնացողը չեմ։ Այսպես ավարտվեց կյանքիս այս մի փուլը, որը կարող էր ավելի երկար տևել:
Այս ամենի մասին երկար ժամանակ մոռացել էի, բայց երբ մի օր դասարանի երեխաներով որոշեցինք մեր մանկության լուսանկարները բերել, տեսա, որ բոլորը մանկապարտեզում նկարված լուսանկար ունեն, բացի ինձնից, որոշեցի մի յուրօրինակ հետաքննություն անցկացել: Բոլոր 9-11-րդ դասարանի աղջիկներին հարցնում էի, թե փոքր ժամանակ կարմիր զգեստ ունեցե՞լ են: Բայց մոռացել էի, որ իմ մանկության այդ պահը միայն ինձ մոտ էր լավ տպավորվել, մյուսներն իրենց այդ տարիքի զգեստապահարանի մասին ոչինչ չէին էլ հիշում: Եկավ ժամանակ, երբ ամենամոտ ընկերուհուս նույնպես սկսեցի կասկածել։ Համ սև մազեր ունի, համ էլ՝ բռնակալի բնավորություն, ինչպես մանկապարտեզի այն աղջիկը: Հետո հասկացա, որ այդպիսի տվյալներով տասնյակ աղջիկներ կան, ու անհնար է գտնել մեղավորին, պիտի լարեմ հիշողությունս ու այլ մանրամասներ էլ հիշեմ: Մինչև հիմա էլ սպասում եմ հիշողությանս փայլատակմանը, բայց համոզված եմ, եթե մի օր գտնեմ մանկապարտեզային կյանքս այդպես տխուր կերպով թունավորողին, ցույց կտամ, որ երբեմնի թույլ ու անպաշտպան աղջիկը մեծացել է ու արդեն իրեն պաշտպանել գիտի:

12-րդ դասարանում էի: Մի առավոտ սովորականի պես արթնացա և շտապեցի դպրոց: Արդեն 2-րդ կիսամյակն էր, և դպրոցում հայտնեցին, որ դիմորդները պետք է լրացնեն հայտերը: Մի պահ տարակուսեցի, քանի որ ինքս էլ չգիտեի, թե որ բաժինն եմ ուզում ընդունվել: Ոչ ոք չնկատեց իմ մռայլությունը, քանի որ բոլորը զբաղված էին իրենց գործերով, պարապմունքներով: Ես նույնպես պարապում էի հայոց լեզու և հայ գրականություն առարկաները, բայց կոնկրետ չէի որոշել մասնագիտությունս: Հակված էի տարրական մեթոդիկային, բայց սիրում էի բանասիրությունը: Միշտ ցանկացել եմ դառնալ բանասեր, քանի որ ինձ պատկերացնում էի հայոց լեզվի ոլորտում, բայց ժամանակս չէր բավարարում ավելի խորանալու, քանի որ այդ ժամանակ մասնակցում էի նաև «Հայ ասպետ» հեռուստամրցաշարին և բավականին զբաղված էի, երկրորդ պլան էին մղվել պարապմունքներս ու մնացած ամեն ինչ: Ինչևէ, շտապեցի տուն: Հանկարծ մայրս ասաց.

-Ամալյա, մնացել է մի քանի ամիս ընդունելության քննություններին, ի՞նչ որոշեցիր:

-Ու՜ֆ, մամ, թող լինի տարրական մեթոդիկա:

-Բայց գիտեմ, որ դա այդքան էլ քո սրտով չի, իսկ եթե մյուս հայտով նշենք բանասիրությո՞ւն:

-Մամ, չե՞ս կարծում, որ արդեն բավականին ուշ է, ես բանավոր քննություն չեմ կարող հանձնել: Դա յուրացնելու համար երկար ժամանակ է պահանջվում, երբ ձեռքս վերցրի գրականության ցանկը, սարսափեցի, վերջին հույսս մարեց:

-Ի՞նչ կարիք կա լսելու մյուսներին, բավական ժամանակ կա, եթե ուզենաս՝ կհասցնես: Ես քեզ ասում եմ, որ պետք չէ հետ կանգնել սիրելի մասնագիտությունից և վաղեմի երազանքից:

-Դե՜, մամ, դու էլ գիտես, որ անհնար է այդքանը սովորելը: Չէ, չեմ կարող:

Անցան այդ ամիսները ևս, օրուգիշեր պարապում էի, բայց գրավոր քննությանս համար: Մայրս միշտ հորդորում էր ինձ.

-Ամալյա, բանավոր քննության ցանկին էլ ուշադրություն դարձրու, քո անցած թեմաներն են:

-Մամ, ես հաստատ գիտեմ, որ ես կարճ ժամանակում չեմ կարող այդ ահռելի ցանկը յուրացնել:

-Ես քո մայրն եմ, ես քեզ ավելի լավ եմ ճանաչում, դու ինձ լսիր, և ամեն ինչ լավ կլինի:

-Լա՜վ, մամ, այս անգամ թող քո ասածով լինի:

Որոշեցի այս անգամ լսել մայրիկիս, ուժ գտա մեջս, վերցրի գրականության ցանկը, փնտրեցի և գտա անհրաժեշտ գրականությունը: Քանի որ ես ավարտել էի հայոց լեզվի 4 շտեմարանները և ժամանակ դեռ ունեի, թեև քննության օրերը մոտենում էին, սկսեցի յուրացնել այդ գրականությունը: Մայրս ամեն անգամ տեսնում և ուրախանում էր, իսկ ես հոգուս խորքում հույս չունեի, բայց այնուամենայնիվ չէի ուզում վշտացնել մայրիկիս և անտեսել նրա խոսքը, ուստի շարունակեցի: Սովորեցի, կրկնեցի բոլոր պահանջվող անգիրները, թեմաները, օրուգիշեր կարդացի, յուրացրի կենսագրությունները, բոլո՜ր-բոլո՜րը:

Երբ մայրիկիս հետ գնացինք համալսարան, որ հայտ լրացնենք, ես աշխատակցուհուն ասացի, որ առաջին հայտով նշի տարրական մեթոդիկան, բայց մայրս համառեց.

-Ոչ, Ամալյա, կնշենք առաջին հայտով բանասիրություն, թող դա էլ 2-րդը լինի:

-Մա՜մ, ա՜խր…

-Վստահիր ինձ, ամեն ինչ լավ կլինի:

Այդպես էլ արեցինք. առաջին հայտը եղավ բանասիրությունը. սիրելի մասնագիտություն, որի համար հրաժարվում էի պայքարել:

Եկավ հայոց լեզվի և գրականության միասնական գրավոր քննության օրը: Հուզված էի: Այնուամենայնիվ, հաղթահարեցի և հանձնեցի: Շտապեցի դպրոց՝ տնօրենի հետ արդյունքները ստուգելու, իսկ երբ իմացա արդյունքը՝ 18.75, ուրախությունից սկսեցի լաց լինել: Վերցրի թուղթը, շտապեցի տուն ու նետվեցի մայրիկիս գիրկը:

-Ես վստահ էի, որ կարող ես: Ապրես, աղջիկս, մնաց մյուսը:

Մի պահ զարմացա.

-Մա՞մ, էլ ի՞նչ մյուս:

-Բա բանավո՞րը, չէ՞ որ դեռ առջևում է:

-Ա՜խ, հա՜…

Եկավ հուլիսը: Դե, արդեն քննության օրն էլ էր պարզ: Առավոտ շուտ մայրիկիս հետ շտապեցինք համալսարան: Գյուղից քաղաք տանող ճանապարհը շատ երկար էր թվում, ամբողջ ճանապարհին ոչ մի բառ չասացի: Էլի հուզված էի: Երբ հասանք ու մի փոքր ընտելացա, սկսեցի շփվել երեխաների հետ: Իմացա, որ բոլորը 2, 3, 4 տարի պարապել էին: Հուսահատ եկա մայրիկիս մոտ.

-Մա՜մ, ո՞ւր եմ ընկել ես, բոլորը մի քանի տարի պարապել են, իսկ ես իրար հետ ընդամեը 15-20 օր: Միայն թե հիմա էլ չասես, որ ես էլ կարող եմ նրանց նման գնահատական ստանալ:

Խոսքերիցս մայրիկիս դեմքին, աչքերի մեջ նկատեցի անհանգստության նշույլներ:

-Ամալյա, Աստված մեզ հետ է, այսքան հաղթահարեցիր, հասար այստեղ, որ հիմա հուսահատվե՞ս: Սա վերջին քայլն է, որը բաժանում է քեզ քո վաղեմի երազանքից, դե՜, ամեն ինչ լավ կլինի:

Եկավ այդքան սպասված պահը: Ներս էին կանչում: Իմ հերթն էլ եկավ, նայեցի մայրիկիս աչքերի մեջ ու մի տեսակ ուժ ստացա նրանից: Գնացի: Ներս մտա, քաշեցի հարցատոմսը: Բարեբախտաբար, այն հարցերն էին, որոնք այնքա՜ն լավ էի յուրացրել, դեմքս պայծառացավ, աչքերս ուրախությունից սկսեցին փայլել: Վերջապես հասավ իմ պատասխանելու ժամանակը: Սկսեցի պատմել, խոսել, բացատրել: Ինձ քննողները 2 տղամարդ էին, որոնցից մեկը նայելով ինձ՝ ժպտաց և ասաց՝ կարդացած է: Երբ սկսեցի վերլուծել վերջին նախադասությունը, ասացին, որ բավական է: Նրանցից մեկը ժպտաց, ասաց՝ ապրես: Քիչ հետո հայտնեցին ինձ, որ 14 են նշանակում, եթե գոհ եմ, ստորագրեմ թղթի վրա: Երջանկությունը պատել էր ինձ, ես նույնիսկ 7 միավորի հույս չունեի, իսկ հիմա այդքան հուսահատ մեկին նշանակեցին 14:

-Այո, իհարկե,շնորհակալություն:

Ստորագրեցի և արագ վազելով՝ գնացի ներքև: Մայրիկս արտասվում էր, երբ ուզեցի հայտնել գնահատականս, պարզվեց, որ նա դիտում էր պատասխանս:

-Ես ասում էի, չէ՞, որ լավ է լինելու, մի՞թե դա առաջին անգամն էր, ես ավելի լավ եմ ճանաչում քեզ: Շնորհավորում եմ, ապրես, վերջապես իրականացավ երազանքդ:

-Մա՜մ,- արտասվախառն ձայնով ասացի ես,- շնորհակալ եմ, որ կողքիս էիր:

Ընդունվեցի համալսարան, հա՜, բանասիրության ֆակուլտետ: Այժմ, երբ սովորում եմ այստեղ, անչափ երախտապարտ եմ մայրիկիս, զգում եմ, թե ինչ մեծ հաճույքով եմ ուսումնասիրում մեր լեզուն և հեղինակներին: Շնորհակալ եմ, մա՜մ:

Ուղիղ 5 տարի առաջ ես սկսեցի վարել «Արարատ» հեռուստաընկերության` «Մանուկների օրագիր» հաղորդաշարը։ Այն ինձ շատ բան տվեց՝ ճանաչում, նոր ընկերներ, գիտելիքների շտեմարանս ավելացրեցի նոր գիտելիքներով։ Առաջին եթերից հետո մեջս առաջացավ հետաքրքրություն հեռուստատեսության նկատմամբ։ Ես շատ սիրեցի այդ մասնագիտությունը։ Մի եթերը չավարտված՝ անհամբեր սպասում էի մյուս եթերին։ Սակայն այդ ամենը տևեց ընդամենը 2 տարի։ Այդ ծրագիրը որոշ խնդիրների պատճառով դադարեց։ Ես ու ընկերներս շատ տխրեցինք։ Մեզ այդ ամենից մնացին ընդամենը գեղեցիկ հուշեր։
Երկար դադարից հետո, 3 տարի անց՝ գովազդով տեսա, որ «Մանուկների օրագիրը» կյանքի է կոչվել։ Չեք պատկերացնի, թե ինչքան ուրախ էի։ Ուրախությանս չափ ու սահման չկար։ Ես անմիջապես զանգահարեցի մեր գլխավոր խմբագրին՝ ընկեր Անուշին, որպեսզի իմանամ, թե երբ է լինելու մեր առաջին հաղորդումը։ Առաջին երկու եթերը ամանորյա էին, դրանք շատ ուրախ անցան։ Ես ու ընկերներս մեզ շատ լավ էինք զգում։ Հետո ընկեր Անուշը ասաց, որ դա մեր վերջին եթերն էր «Մանուկների օրագրում», քանի որ մեզ փոխարինելու են գալիս փոքրիկները։ Մենք էլ էինք շատ փոքր, երբ առաջին անգամ ոտք դրեցինք հեռուստաընկերություն։
Հիմա մենք աշխատում ենք նոր ծրագրի վրա և հեռուստադիտողին կհանդիպենք, արդեն որպես պատանի։

-Նել, Նել, նայի տես` ինչ եմ ցույց տալիս,- ասում է քույրս ու հեռախոսը պարզում ինձանից մոտ 3 մ հեռավորության վրա: Ես աչքերս հնարավորինս նեղացնում եմ ու սկսում կկոցել՝ ինձ պահի տակ շեղաչք զգալով, իսկ քույրս հերթական անգամ ծիծաղում է և ասում.

-Լավ, կներես, մոռացել էի, որ «քոռ» ես:

Աչքերս նորից նեղացնում եմ, այս անգամ ջղային հայացք ընդունելու համար, և ուզում պատասխան հարված ուղարկել, երբ Կարինեն առաջ ընկնելով ասում է.

-Քոռը դու ես, ես կարճատես եմ:

Քանի որ կարճատեսությունը հիմա, մեղմ ասած, տարածված հիվանդություն է, համոզված եմ, որ նման իրավիճակում միայն ես չէ, որ հայտնվել եմ, բայց համարձակվում եմ ասել, որ մենք՝ կարճատեսներս, առավելություն ունենք: Դե մենք ակնոցով կարող ենք տեսնել «նորմալ աշխարհը», իսկ այ, դուք, «կարճատեսների աշխարհը» չեք կարող տեսնել նույնիսկ ակնոցով… Դե այդպիսի ակնոց չկա էլ: Ուզու՞մ ես մի քիչ պատմեմ մեր աշխարհի մասին: Մեր աշխարհում լուսինն ու աստղերը ավելի մեծ են… Մեր աշխարհում նույնիսկ դեմքերն են ավելի գեղեցիկ: Մեր աշխարհում գիշերային լույսերը այնքան… Ընդհանուր են… Չեմ կարող բացատրել, բայց գիշերային Երևանը ավելի գիշերային է:

Մեր աշխարհում մենք շշուկով չենք կարող խոսել… Դե առանց ակնոց չենք լսում, դրա համար քննության մտնելիս անպայման ակնոց ենք դնում: Ի դեպ, կարճատեսները գիրք կարող են կարդալ առանց ակնոցի, ու ընդհանրապես, մենք միայն հեռուն չենք լավ տեսնում, պարտադիր չի ամեն անգամ ասել. «Էս առանց ակնոց տեսնո՞ւմ ես»:

Հա, որ անձրև է գալիս, ու ակնոցի վրա կաթիլներ են ընկնում, դա միշտ չի, որ նյարդայնացնող է: Պատկերացրեք՝ ֆոտո եք անում, ու հետևի պլանում լույսեր կան գունավոր… Սենց մի տեսակ գունավոր գնդիկներ… Մենք այ, էդպես ենք տեսնում լույսերը… Հավես է: Այ, մեզ գոլորշին է նեղություն պատճառում, երբ նույնիսկ ցուրտ եղանակին քո շնչից ակնոցներդ դառնում են գոլորշապատ, ու իրոք դառնում ես «քոռ»:

Ինչևէ, այքանը ասացի ինքս ինձ արդարացնելու համար, պահպանեք ձեր աչքերի տեսողությունը… Գնամ գործնագործ խաղալու. «Ուժեղ խփել չկա, ակնոցներով եմ…»:

Հազում եմ, ջերմում եմ, մրսում եմ, չեմ կարողանում նորմալ շնչել և այս ամենը կարող եմ բացատրել մեկ բառով` գրիպ:

Տատիկս և իմ բոլոր ծանոթները ասում էին. «Տաք հագնվեք, կմրսեք, կհիվանդանաք, առանց էդ էլ գյուղում վիրուս ա տարածվել»: Բայց, դե, ես հիվանդ չէի, ու շատ էի ուրախացել, որ ինձ այդ վիրուսից բաժին չէր հասել: Հաջորդ օրը արթնացա ու լսեցի, որ փոքր եղբայրս հազում է (մեր տան վիրուսի առաջին աղբյուրը): Ես, ինչքան հնարավոր էր, հեռու էի մնում եղբորիցս, բայց նա, միևնույնն է, ջրիկանում ու սկսում էր «քսմսվել»: Եվ հաջորդ օրը՝ դում-դում տարարամ (ինչպես հնդկականներում է ասվում). գրիպ: Այդ պահին ինձ միայն օգնության են գալիս իմ ամենահավատարիմ ընկերները՝ ջերմաչափը, վերմակը, թեյը, գիրքը, երաժշտությունը և վառարանը: Այս ամենը հերիք է, որ լավանամ:

Ջերնաչափ, իմ հավատարիմ ընկեր, եթե չլինեիր, ի՞նչ պետք է անեի: Ջերմությունը չափել ու տեսնել, որ արդեն ջերմություն չունես, նույնն է, ինչ հիվանդ մարդուն հանգստացնող ներարկել: Իմ վերմակ, երբ ես փաթաթվում եմ քեզանով, կարծես, մայրիկիս ձեռքերը տասնապատկվել ու ինձ գրկել են: Իսկ թեյը, գիրքը, երաժշտությունը և վառարանը կարծես տանեն ինձ այս աշխարհից:

Ինձ այս վիճակում տեսնելիս հիշում եմ մայրիկիս խոսքերը. «Ես որ քո տարիքում էի, թեյը ձեռքիս, վերմակով փաթաթված, նստում ու դաս էի անում՝ մոռանալով ամեն ինչի մասին, կտրվում աշխարհից և չէի նկատում՝ ինչպես եմ քնում վառարանի կողքին»:

Երևի այս հարցում մայրիկիս եմ նման:

Մի պահ մտովի տեղափոխվեք 14-րդ դար՝ Ֆրանսիա: Ընթանում է հարյուրամյա պատերազմը: Հյուսիսում վիկինգները գրավում են Անգլիան: 1432 թվական. ֆրանսիական հեծելազորը պարտության մատնեց Օտտո IV-ին…

«Չեմ հասցնում, ունեմ ուրիշ հետաքրքրություններ» ու այսպիսի պատճռաբանություններ էի հնարում, երբ ասում էին, որ գիրք կարդամ: Չէի սիրում, և ամեն ինչ այդպես էլ կշարունակվեր, եթե չհանդիպեի մի «գիրք կրծողի», ու նա ինձ խորհուրդ չտար գիրք կարդալ: Համացանցը փորփրելով գտա մի գիրք, որի սյուժեն շատ հետաքրքիր էր:
Փնտրեցի գրադարաններում.
-Գրողը տանի, չկա:
Փնտրեցի գրախանութներում.
-Այստեղ չկա, այստեղ էլ:

Ուռա՜, գտա, ինչ ուրախ եմ:
Սկսեցի կարդալ: Ինչպես միշտ, գրքի սկիզբը անհետաքրքիր էր, ու սկսեցի մտածել, որ չեմ ուզում կարդալ: Հասա կարևոր մասի. գրքի հերոսը մահանում է՝ հայտնվելով մի երևակայական աշխարհում: Վերջացրի գիրքը՝ որոշելով, որ կկարդամ նորը:
Եվ սկսեցի սիրել գիրք կարդալը: Այժմ ինչ առիթ լինում է, բոլորին հորդորում եմ գիրք կարդալ: Երբ ամեն ինչից հոգնած և ձանձրացած եմ լինում, սկսում եմ գիրք կարդալ: Դա շատ է օգնում. հանում է հոգնածությունս, սպանում բարկությունս, տալիս հիանալի խորհուրդներ և դասեր: Ուղղակի այս ամենը ստանալու համար անհրաժեշտ է ճիշտ գիրք ընտրել:

Դասեր, շտեմարաններ, շտեմարաններ: Հարցեր, որոնք տեղ են գտել օրակարգիս մեծ մասում: Առավոտներ, որոնք նման չեն անցած տարիների առավոտներին: Առաջ ինձ համար առավոտը բացվում էր ժամը 8-ին` ստիպելով պատրաստվել դպրոց հաճախելուն, իսկ հիմա, հիմա ամեն ինչ ուրիշ է: Այժմ իմ արթնանալու ժամը դարձել է 6-ը: Արթնանում եմ և մի քանի րոպե մտքովս անցնում է այն իրադարձությունների շարքը, որոնք կատարվել են նախորդ օրը: Հետո հագնվել, լվացվել և վերադառնալ այնտեղ, որտեղ գտնվում են շտեմարանները: Բազմել նույն տեղում, որը կարծես դարձել է մշտական վայր՝ թվաբանություն կատարելու: Ժպիտով ինձ էին սպասում գրքերը, որոնք դեռ 4 ամիս պատրաստվում են ինձ արթնացնել ժամը 6-ին: Ա՜խ, այդ անպիտան շտեմարանները, որոնք այդքա՜ն պիտանի են: Գնում եմ դպրոց շտեմարանների հետ, վերադառնում եմ տուն, և կրկին նրանք ինձ հետ են: Նույնիսկ երազներս են նրանք առաջնորդում: Բայց մի պահ մտածում եմ, թե ինչքան կարևոր են նրանք յուրաքանչյուր շրջանավարտի համար: Ամեն օր մի նոր էջ շրջելիս նոր օրենք և հավասարում ենք սովորում: Ես ուզում եմ դառնալ տնտեսագետ, և դա է պատճառը, որ թվերը դարձել են իմ ապրելու միջոցը: Երբեք չեմ ցանկացել աշխատել թվերի հետ, սակայն կյանքում անկանխատեսելի իրադարձություններ պատահում են: Եվ թվաբանությունը ինձ համար դարձավ այդ անկանխատեսելին: Երբ փորձում էի նրանցով աշխատել, կարծես բարկանում էին և չէին ուզում, բայց ժամանակի հետ նրանք ամուր բռնեցին ձեռքս, և հիմա էլ չեն ուզում ինձ լքել: Եվ այն, ինչ ունեմ և ինչին կհասնեմ, դրա համար պարտական եմ այդքան ատելի և նույնքան սիրելի շտեմարաններին:

Ծնվելիս Աստված յուրաքանչյուրիս նվիրում է մի փոքրիկ աշխարհ, որտեղ մենք կապրենք մեր մնացած կյանքը: Սակայն այդ վայրը պետք է մենք գտնենք: Այն 18 տարի ապրում է գաղտնի, մինչև ես կամ մյուսը գտնենք նրա ուղին: Սահմանված վայրը, այն աշխարհը, որը ստեղծել էր Աստված ինձ համար, դա թվերի աշխարհն էր: Կապրեմ թվերի մեջ և այդ աշխարհում կգտնեմ իմ ուրույն տեղը:

Եթե մի քանի տարի առաջ հարցնեիք, միանշանակ կասեի, որ ընտրելու եմ ծրագրավորողի մասնագիտությունը, որովհետև ոգեշնչվել էի Գեյթսից: Իսկ դրանից առաջ, երբ մայրիկս հասկացել էր, թե որքան սխալ մասնագիտություն է ընտրել, ուզում էր, որ ես դառնամ բժիշկ: Շատերն են ուզում, որ իրենց երեխաները դառնան բժիշկ, աշխատեն սպիտակ խալաթով: Ուղղակի իմ չընտրելու պատճառները շատ էին: Նախ ինձ մոտ եկող մարդը չի կարող առողջ և առանց ցավերի տուն վերադառնալ, ես չեմ ուզում մարդկանց դժբախտության պատճառը դառնալ: Իսկ եթե ավելի լուրջ, ես պարզապես հասկացա, որ մարդիկ ընտրում են այն, ինչ ուզում են, ձեռք են բերում այն «թուղթը», որն իրենց հարկավոր է աշխատելու համար, կամ էլ պարզապես գլուխ գովելու, որ ասեն՝ ինքն ավարտել է համալսարան։

Ժամանակի ընթացքում հասկացա, որ կարևորը լավ մասնագիտության ընտրությունը չէ և ոչ էլ մամայի ուզած բաժին ընդունվելը: Ուզում էի գտնել մասնագիտություն, որի մեջ կգտնեմ ինձ։ Իսկ շրջապատում ասում էին, որ ես լավ լրագրող կլինեմ կամ էլ լեզվաբան: Քանի որ իմ լեզուն «շատ լավ վիճակում» է, ընտրեցի լրագրությունը:

Տարեցտարի զարգացող լրագրությունը տպավորություն է ստեղծում, որ ավելի շատ ժամանակ է ծախսվում նյութը մշակելու և դրան ավելի գեղեցիկ վերնագիր ընտրելու համար, քան բուն նյութի համար կարևոր, ճշգրիտ ինֆորմացիա գտնելու համար: Տեղեկություն փնտրելիս ավելի մեծ երկընտրանքի առաջ ես կանգնում, երբ արդյունքում կարող ես գտնել մի 10 000 նյութ: Մարդկանց 90 տոկոսի մոտ ձևավորվել է կարծիք, որ եթե բացում են ինչ-որ կայք կամ բլոգ, իրենց լրագրողական կարիերան արդեն պատրաստ է:

Ես ընտրել եմ լրագրությունը, քանի որ կարծում եմ, որ կգնամ այդ մասնագիտության ճիշտ ու դժվար ճանապարհով․․․

Ես հաստատ որոշել եմ, չէ, հաստատ, քնելիս որոշել էի ու առավոտյան հիշում էի՝ գալու եմ տուն, գործերս անեմ, գրքերս դասավորեմ, սենյակս հավաքեմ ու գրեմ: Հիշում եմ, հաստատ է: Նույնիսկ բլոկնոտս բացեցի ու տեսա՝ առավոտը գրառումներ եմ արել, որ աչքովս ընկնի անընդհատ: Հեռախոսիս նոթերը նայեցի՝ էլի նույն տեքստով ինչ-որ բան:
«Հեյ, քանի որ առանձին նամակ չեմ գրում, ուրեմն, չեմ կարողանա Ֆլոյդի “Wish you were here”-ն թողնեմ էստեղ, բայց հուսամ՝ դժվար չի լինի միացնելը: Կարիք չկա երգի վերնագրի հետ քեզ ասոցացնել. ոչ մի բան չեմ զգում, հանգիստ եղիր: Կարող ես Ֆլոյդից ցանկացած բան միացնել, ասենք՝ “Dogs”-ը կամ ”Another brick in the wall”: Դու պարզապես իմ ուղեղում համատեղվել ես արդեն Ֆլոյդի հետ:
Վանաձորում չափից դուրս ցուրտ է, սառը, անօգնական: Ավելի շատ մրսում եմ, որովհետև մոտակա ժամանակներս մի շարք մարդկանց գրկելու հնարավորություն չեմ ունենա: Դու մրսո՞ւմ ես: Շարֆ գցիր անպայման ու թեյի մասին էլ չմոռանաս: Քեզ մոտ երևի ավելի ցուրտ է, ու ոչ միայն արտաքին ջերմաստիճանի հետ կապված:
Ցերեկը ցերեկ է, գիշերը՝ գիշեր:
Այ, էդքան սովորական է ամեն ինչ:
Էսօր մտածել եմ, որ որոշ ժամանակ առաջ ծառ էի, բայց էդ լրիվ ուրիշ պատմություն է, ու էդ երբեք չեմ պատմի, կներես: Կամ էլ՝ չներես: Քո խնդիրն է:

Երկու օր առաջ ամառային ուսապարկիս գրպանից նամակ գտա. իրական, անկեղծ, չընտրված բառերով խոստովանություն: Հիմա չգիտեմ, երևի ինչ-որ աղբամանում է, ու առանց երևի-ի էդ աղբամանը ինձ հեչ չի հետաքրքրում:
Կարծում էի՝ շատ պատմելու բան ունեմ… Չէ, լավ, թողնենք սա:
Եթե Ֆլոյդենց երգն ավարտվեց, Համասյանի “Leaving Paris”-ը միացրու: Ու բարձրաձայն պատասխանիր հարցիս՝ մոտդ ամեն ինչ կարգի՞ն է:

Ասա՝ հա, չէ, երևի, եսիմ, չեմ ուզում խոսել, քո ինչ գործ: Ասա՝ երկար պատմություն է, ես էլ կասեմ, որ սովորական է, կլսեմ, դե, ոնց որ միշտ:
Մի ֆիլմ խորհուրդ կտա՞ս:
Չէ, դրա մասին արի չհիշենք, խոսելու հավես չկա:
Շատ ես հոգնա՞ծ:
Համ էլ, երեկոյան տուն գալիս Արեգ Նազարյան էի լսում:
Դե լավ, ես էլ, բարի գիշեր: Կխոսենք»:

Չէ, ես հաստատ որոշել էի գրել: Ես խոստացել էի գրել: