Ամեն մանուկ այս աշխարհում ուզում է որ շուտ մեծանա,
Իսկ մեծերը, չգիտես ինչու, ուզում են նորից փոքրանալ…

Վստահ եմ, բոլորդ լսել եք հայերեն մանկական երգի այս տողերը և շատերդ էլ համաձայնվել եք իմաստի հետ։ Ես էլ համաձայն եմ։ Մեզանում, ինչպես գրեթե ամեն բան, սա էլ հակառակ է։ Այս հակառակությունն էլ առաջ է գալիս հայի բնավորության իմ ամենաչսիրելի գծերից մեկի՝ ամեն ինչից դժգոհելու ու բողոքելու պատճառով։ Այո, ճիշտ է, երեխաները միշտ ուզում են շուտ մեծանալ կամ, ավելի ճիշտ, իրենց տարիքից մեծ երևալ և, հանուն դրա, ոչինչ չեն խնայում։

Մեկը` ես,  տանել չեմ կարողանում այն երեխաներին, ովքեր փորձում են իրենց տարիքից մեծ երևալ: Նրանք ձգտում են լինել այնպիսին, ինչպիսին վաղ թե ուշ դառնալու են։ Սկսում են բարձրակրունկ հագնել` չմտածելով, որ հետո ամբողջ կյանքում, գուցե  իրենց ցանկությանը հակառակ, դա են հագնելու։ Սկսում են շպարվել, առանց մտածելու, որ հետո դա անելու են արդեն անհրաժեշտաբար, որ ծածկեն իրենց կնճիռները: Բայց հիմա կնճիռներ չունեն, և ինչո՞ւ են, չեմ հասկանում, ներկում իրենց շուրթերը, իրենց այդքան վարդագույն ու կենդանի շուրթերը: Սպասեք, դրանք շուտով կգունազրկվեն: Պարզապես կգունազրկվեն տարիների ձեռքով և, այն ժամանակ, խնդրեմ, ներկեցեք` ինչքան ուզում եք:

Եվ հիմա էլ կարող եք ներկել: Ես ո՞վ եմ, որ արգելեմ: Պարզապես հիշեք` այլևս երբեք չեք լինելու մանուկ: Ահա այդ ժամանակ արդեն կսկսեք երազել մանկանալու մասին, չգիտակցելով, որ արդեն տանուլ եք տվել ձեր կյանքի համը՝ ձեր մանկությունը։

Կանգնած եմ գնացքի կայարանում: Աղմուկ է: Մարդիկ իրար են հրմշտում, կարծես թե դա կյանքի անհրաժեշտություն է:

Լսում եմ նրա ձայնը.

-Ես քեզ սպասում էի: Գիտեի, որ կգաս…

-Ինչպե՞ս չգայի։

-Ցավոք, քեզ կարճ ժամանակ եմ ճանաչում….Միակ բանը, որի համար չեմ զղջում, դա քեզ վստահելն է: Չգիտեմ էլ, ինչ են ասում այս դեպքում: Առաջին անգամն եմ բաժանվում ինչ-որ մեկից…

-Դե, ավելի լավ: Կարող ես ասել, ինչ ուզում ես:

-Նամակ ունեմ քեզ համար, այնտեղ ամեն ինչ ասել եմ:

Գնացքը սկսում է դանդաղ շարժվել: Իրերս տեղավորված են: Ամուր գրկում եմ նրան ու բարձրանում գնացք… Պատուհանից դուրս եմ նայում.

Սիրտս արագ է զարկում, շունչս կտրվում է: Արցունքներն  ինձնից ուժեղ են գտնվում… Սկսում եմ ագահորեն արագ շնչել: Ուզում եմ քաղաքիս ծանոթ օդը շնչել վերջին անգամ ու ինչքան հնարավոր է շատ: Ուզում եմ ձեռքս պարզել ու բռիս մեջ քաղաքիս մի բուռ օդը տանել… Իմ քաղաքի օդը, այն քաղաքի, որտեղ ես մի ժամանակ երջանիկ եմ եղել: Այդ պահին ինձ դուր էր գալիս քաղաքի ամեն մի մանրուքը, դուր էր գալիս քաղաքի աղմուկը ու ծուռ-մուռ փողոցները, մարդկային բարկացկոտ դեմքերն ու իրար հրող մարդկանց զբաղվածությունը… Մի պահ որոշեցի ոչ մի տեղ չգնալ. մնալ ու շարունակել համեստ գոյությունս  իմ համեստ քաղաքում: Բայց ինչ-որ բան ինձ բռնել ու բաց չէր թողնում: Ես դուրս էի նայում պատուհանից, և ուզում էի գնացքի ընթացքը չբաժաներ ինձ ու իմ քաղաքին:

Նա լուռ կանգնել էր ու ժպտում էր (Լավ է գոնե ժպտում էր, միշտ նրան իր գեղեցիկ ժպիտով կհիշեմ):

Եվ ես հասկացա, որ էլ երբեք չեմ վերադառնալու (այստեղ «վերադառնալ» բառն էլ սխալ է օգտագործելը, վերադառնում են միայն երջանիկ մարդիկ` իրենց նախկին երջանկությունը գտնելու: Բայց մեկ է, երբեք այն չեն գտնում: Կյանքը չի սիրում «վերադարձներ», կյանքը հոսում է առաջ, իսկ նա, ով չի հետևում հոսքին, երկար չի շարժվում):

Ես գնում էի մի քաղաք, որտեղ պարտավոր էի երջանիկ լինել…

Ես փոքր տարիքում շատ էի սիրում մեր քաղաքի այն խանութները, որտեղ գնումները հաճախորդին էին հանձնում թղթե տոպրակներում։ Երևի դուք էլ եք, չէ՞, սիրում թղթե տոպրակներ։ Բայց այդպիսի խանութների քանակն անհամեմատ քիչ էր, հիմա, չգիտեմ էլ՝ այդպիսի խանութներ կա՞ն մեր քաղաքում, թե՞ ոչ։ Անկեղծ ասած՝ շատ «նախանձեցի» անցած դարի մարդկանց, երբ մայրս ասաց, որ առաջներում բոլորն էին թղթե տոպրակներով գնումներ անում, որովհետև պլաստիկ տոպրակներ դեռևս չկային։

Ես մեծացա, բայց այս հարցում նախասիրություններս չփոխվեցին։ Ու պատկերացրեք, թե ինչքան երջանիկ ինձ զգացի, երբ իմացա, որ ես ինքս հնարավորություն կունենամ Վանաձորում տարածել թղթե տոպրակներ ու հորդորել մարդկանց հրաժարվելու պլաստիկ տոպրակներից։ Այնպես ստացվեց, որ գերմանական «Միտոստ» (“MitOst”) ընկերությունը դրամաշնորհի միջոցով վանաձորցի մի խումբ երիտասարդների հնարավորություն տվեց այս տարվա հուլիս – օգոստոս ամիսներին իրականացնել «Անտիպլաստիկ» ծրագիրը։ Ծրագրի ընթացքում մենք՝ երիտասարդներս, մեր ձեռքերով պիտի պատրաստեինք թղթե տոպրակներ ու տարածեինք քաղաքի որոշ վաճառակետերում՝ առաջարկելով հաճախորդներին տրամադրել թղթե տոպրակներ պլաստիկի փոխարեն։ Նախատեսվածի շրջանակներից դուրս մենք որոշեցինք յուրաքանչյուր տոպրակի հետ կցել նաև նամակ՝ ծրարների վրա «Նամակ Երկիր մոլորակից՝ քեզ» մակագրությամբ.

«Ի՛մ սիրելի բնակիչ, եթե մտահոգված ես քո Երկիր մոլորակի՝ իմ վիճակի մասին, ցանկանում ես ինչ-որ կերպով օգնել ինձ և խթան չհանդիսանալ իմ մահվանը, ապա փորձիր հետևել հետևյալ կանոններին.

1. Փորձիր օրվա ընթացքում պակասեցնել պոլիէթիլենային տոպրակների օգտագործումը, չէ՞ որ ամեն տարի դրանց պատճառով 100000 ծովային կենդանիներ են մահանում։

2. Փորձի՛ր օգտագործել վերամշակված և թղթե պայուսակներ։

3. Եվ ամենակարևորը․ ուշադի՛ր եղիր՝ որտեղ ես թափում աղբը։

Սիրով քո տուն՝ Երկիր մոլորակ»։

Ծրագրի նպատակն էր` հասարակության շրջանում բարձրացնել իրազեկվածության մակարդակը առկա էկոլոգիական խնդիրների վերաբերյալ, մեր ներդրումն ունենալ այդ խնդիրների լուծման, ապա նաև՝ վերացմանն ուղղված գործողություններում, խրախուսել մարդկանց էկոլոգիապես անվտանգ գործունեությունը։

Մենք մեր նախաձեռնությունը համարում ենք հաջողված ու պատրաստ ենք աջակցել ու համագործակցել բոլոր նրանց հետ, ովքեր կցանկանան շարունակել մեր առաջին փոքր-փոքր քայլերը։

Հաճելի էր հեռվից դիտել, թե ինչպես են մարդիկ իրենց հետ տուն տանում քո ձեռքի բարի գործը։ Վանաձորին բնորոշ ամպամած օրվա մեջ ասես մի-մի լույսեր էին պտտվում քաղաքում։ Հետաքրքիր է, երբ պատճառ ես դառնում քաղաքիդ թեկուզ ամենափոքր փոփոխությանը, երբ ինքդ դառնում ես փոփոխություն։

«Ու ես հասկացա, որ աշխարհում ոչինչ չես գտնի երկրորդ անգամ  և դրա համար ուզեցի գոռալ իմ  ծաղկային ամբողջ ձայնով. «Մի կորցրեք, մարդի՛կ»:

    Վարդգես Պետրոսյան

Պետրոսյանի այս խոսքերն էլ կդառնան նախաբան: Կորուստները տարբեր են լինում: Մեկը կորցնում է քույր, մեկը` եղբայր, մեկը` ընկեր, մեկն էլ ինձ պես` տատիկ ու պապիկ: Միգուցե կորուստդ ապրում է նույն քաղաքում, որտեղ դու ես ապրում, իսկ միգուցե ուրիշ աշխարհում: Մեզանից յուրաքանչյուրն ինչ-որ մեկին կորցրել է: Մենք կորցնում ենք մեզ հարազատ, սիրելի մարդկանց: Կորցնում ենք միշտ: Կյանքի չգրված օրենքն է այդպես թելադրում: Կորցնում ենք առհավետ և առհավետ էլ պահում ենք մեր սրտի մի փոքրիկ անկյունում:

Տատիկն ու պապիկը առիթների ժամանակ միշտ երգում էին: Երգում էին տխուր երգեր, որոնք ինձ դուր չէին գալիս: Հիմա երազում եմ գեթ մի անգամ լսել նրանց ձայնը: Իմ հիշողության մեջ տատիկն ու պապիկը որպես վառ աստղ միշտ շողում են: Երբեք նրանց չեմ ասել, թե ինչ կարևոր դեր են կատարում իմ կյանքում: Երբեք: Ու ինչքա՜ն եմ ափսոսում: Ու ինչքա՜ն կուզեի, որ մի սարք լիներ, ինձ տաներ հասցներ երկինք, նրանց մոտ, որ ամուր գրկեի ու ասեի, որ շատ եմ սիրում, ասեի, թե ինչքան եմ զգում իրենց կարիքը, ինչքան կուզեի կողքիս լինեին: Մի փունջ բարություն, լույս ու ջերմություն հետ կբերեի ինձ հետ:

«Կյանքում միշտ կորցնում ենք հենց ամենաթանկը»,- ու նորից  Պետրոսյանին եմ հիշում:

Կորցնելով քեզ թանկ մեկին դու պարտավորվում ես ապրել երկու կյանքով՝ քո և նրա, ում կորցրել ես: Պետք է ապրես հանուն նրա, նրա երազանքներով, ցանկություններով ու նպատակներով: Պետք է շարժվես առաջ` նրան պահելով սրտումդ: Պետք է հասնես բարձունքների, որ նա, երկնքից  դիտելով Քեզ, հպարտանա:

Տատիկը երգում էր. «Ճամփորդ ե՜մ»…

Պապիկն էլ շարունակում. «Ճա՜մփիդ ղուրբան»:

Հետ Գրություն. Եկեք բարություն սփռենք այսօր աշխարհում: Ասացեք ձեզ սիրելի մարդկանց, որ սիրում եք նրանց: Ասեք, քանի ուշ չէ, քանի դեռ ունեք դրա հնարավորությունը: 

-Վա~յ, Հռիփսիմե ջան, արդեն լրագրող ես դարձել: Բա դու մեր հալը իմանալով` առաջինը պիտի գայիր մեր փողոց: Էս մեր Հայոց հարցի մասին գրի: Կարող ա` մի լուծում ստանա:

Պապիկիս հարևան Մարտին պապն է: Հայոց հարց ասելով նկատի ունի իրենց ջրի խնդիրը, որը մոտ 18 տարի է` չի լուծվում: Բնակիչները արդեն երկար ժամանակ է, ինչ պայքարում են տանը ջուր ունենալու համար: Լինում է ժամանակ, որ ջրի համար գնում են կողքի փողոց կամ Արտաշատ: Մի քանի անգամ նախագահական ընտրությունների ժամանակ եկել են, փոսեր քանդել, խողովակներ անցկացրել, և վերջ: Էլի ջուր չկա: Եվ այդպես մոտ 18 տարի: Բնակիչները բողոքել են, դիմել քաղաքապետարան, տարբեր լրատվամիջոցների են դիմել՝ հարցը բարձրաձայնելու նպատակով:

Փողոցի այս վիճակը հեռուստացույցով տեսնելուց հետո նախաձեռնվեց ջրաչափերի տեղադրումը, և այ քեզ հրաշք, ջուրը եկավ: Այդ ուրախությունը տևեց մի քանի օր: Էլի նույն վիճակը, էլի բողոքներ: Հիմա շաբաթը մեկ անգամ ջրի մեծ մեքենա է գալիս փողոց, ապահովում բնակիչներին երկու օրվա ջրով և գնում: Մնացած օրերին բնակիչները իրենք պետք է տեսնեն իրենց գլխի ճարը: Հույս ունեմ, որ այս հարցը շատ շուտ իր լուծումը կստանա:

Հ.Գ Եթե ինչ որ բարերար հրաշքով տեսնի այս հոդվածը և որոշի օգնել, ապա ասեմ այդ փողոցը՝ Արարատի մարզի, Մրգավան գյուղի Ա. Խաչատրյան փողոցն է:

Ես ունեմ երեք տատիկ: Ավելի ճիշտ, ունեի, մինչև նրանցից մեկը չմահացավ: Ովքեր լսում էին երեք տատիկ ունենալու մասին, միշտ հարցնում էին.

-Ման, բայց ո՞նց:

Կպարզաբանեմ: Նրանցից մեկը մայրիկիս մորաքույրն է, ուղղակի դեռ մանկուց նա է մեզ պահել, խնամել, մեծացրել, և նրան էլ մյուս տատիկներիս նման սիրել եմ ու հիմա էլ սիրում եմ, չնայած նրան, որ երկնքում է:

Միշտ հավատացել եմ, որ հարազատ մարդիկ, երբ մահանում են, շարունակում են երկնքից պահպանել ու պաշտպանել մեզ, ճիշտ ուղու վրա դնել, և ճիշտ խորհուրդներ տալ: Ու սրտիս խորքում վստահ եմ, որ իմ բժիշկ դառնալու ցանկության մեջ նա էլ ներդրում ունի:

-Իմ Մանուշակը պետք է բժշկուհի դառնա: Հագնի իր նման ճերմակ խալաթ և բարձրակրունկները հագին ընդունի և ճանապարհի իր հիվանդներին: Երանի այնքան երկար ապրեմ, մինչև տեսնեմ իմ բալին,- ամեն անգամ, երբ իմ ապագայից էինք խոսում, ասում էր նա: Նրա խոսքերը հիշում եմ մինչև հիմա, բառ առ բառ:

-Տատ, ես չեմ ուզում: Իրավաբան եմ դառնալու: Իմ սեփական ընկերությունն եմ ունենալու:

Հա, բա չէ` իրավաբան կդառնամ, չնայած ընկերություն կարելի է: Այն ժամանակ այնքան էի ոգեորվել  այդ ընկերության գաղափարով, որ նույնիսկ անունն էի որոշել. «ԼաՄանե Սանիմ»:

Լսեք մեծերին: Նրանք երբեք չեն սխալվում: Տատիկ, Մանուշակդ, երազանքիդ ճանապարհին է, արդեն առաջին խալաթն է հագել…

Ճիշտ են ասում. միայն կորցնելուց հետո ես հասկանում կորցրածիդ գինը: Մարդ տեսակն անընդհատ ավելի լավն է ուզում` թերագնահատելով ինքն իրենը, բողոքելով սեփականից: Բայց չէ, ամեն ինչից առաջ կարելի է մի քիչ մտածել:

Այ, օրինակ ծնողներից վերջին մոդելի հեռախոս պահանջելուց առաջ մտածեք, որ ինչ-որ մեկը անգամ նրանից չունի, որից դուք դժգոհում եք:

Կամ, չէ՛, ավելի վատ. պատկերացում անգամ չունի հեռախոսի մասին, կամ, ուղղակի երազում է մի օր թեկուզ արդեն իսկ փչացած հեռախոս ունենալ:

Երբ մտածում եք, որ ձեր սենյակը վատն է, անվերջ բողոքում եք, ու ստիպում ծնողին վերանորոգել այն, ուղղակի պատկերացրեք, որ ինչ-որ տեղ, մի մանուկ երազում է գոնե 4 պատ, գոնե գլխավերևում ծածկ ունենալու մասին:

Երբ բողոքում եք անընդհատ կրկնվող ուտելիքից ու ինչ-որ համեղ, թանկարժեք ուտելիք եք ուզում, այն էլ՝ ռեստորանում, հիշեք, որ ինչ-որ տեղ մի մանուկ երազում է գոնե մի կտոր հաց ունենալ:

Ու էլի շատ բաներ անելուց առաջ, ուղղակի մի քիչ մտածեք: Չէ՛, չեմ ասում դադարեք մտածել կամ երազել լավ բաների մասին, ուղղակի, չափ գոյություն ունի:

Երբ ուզում եք գնալ ուրիշ երկիր շրջագայության, իսկ ծնողը հնարավորություն չունի այդ ամենը ձեզ համար ապահովելու, լացելու, գոռալու ու նեղանալու փոխարեն մտածեք ու հասկացեք նրան: Մի ասեք, որ դուք ոչ մի լավ բան չեք տեսնում: Ուղղակի հիշեք, որ ինչ-որ մի տեղ, ինչ-որ մեկը երազում է տեսնել կարողանալու մասին:

Երբ բարկանում են ձեզ վրա, իսկ դուք բարկանում ու փակում եք ձեր ականջները, ուղղակի հիշեք, որ ինչ-որ մի տեղ, ինչ-որ մեկը երազում է լսել կարողանալու մասին:
Լավ, նյութականն էլի կարող ենք մի կերպ հասկանալ, իսկ մարդկանց դեպքու՞մ…

Երբևէ ինչ-որ մարդուց բողոքելուց առաջ հասկանո՞ւմ եք, որ այդ մարդը մի օր հետո պարզապես կարող է ձեր կողքին չլինել:

Երբ բողոքում եք ձեր փնթփնթան պապիկից, ով բարկանում է ձեզ վրա, ծերացած տատիկից, ում ուզածը ընդամենը մի բաժակ ջուր է, իսկ դուք ալարում եք բերել, խիստ ծնողից, ով միայն ձեր լավն է կամենում, ձեր ծեր հարևանից, ով ձեզ միշտ կոնֆետ էր տալիս, երբ փոքր էիք, գոնե մի պահ, պատկերացնո՞ւմ եք, որ վաղը կարող եք չտեսնել նրան, որ վաղը կարող եք մահու չափ կարոտել… Չէ՜, շատերը միայն կորցնելուց  հետո են սկսում գնահատել, կարոտել: Հետո, ասում են, որ շատ էին սիրում:

Ձեր փնթփնթան պապիկին, ծերացած տատիկին ու բոլոր նրանց, ում սկսում եք գնահատել միայն կորցնելուց հետո, սեր ու թեկուզ չնչին ուշադրություն ավելի շուտ էր պետք, երբ նրանք ձեր կողքին էին…

Հ.Գ. Գնահատեք այն, ինչ ունեք: Սիրեք նրանց, ովքեր ձեր կողքին են այսօր: Մի օր հետո գուցե ուշ լինի… Ասեք, որ սիրում եք ու մի մտածեք, որ նրանք դրա մասին գիտեն…

Դեռ դպրոց չէի գնում, բայց մայրս ու հայրս արդեն որոշել էին, որ իրենց մեծ աղջիկը պետք է ընդունվի տնտեսագիտական համալսարան՝ ստանա տնտեսագետի որակավորում և… Եվ ես էլ, նրանք էլ չգիտեինք, թե ավարտելուց հետո ինչ պետք է լիներ:

Սկզբում ես էլ էի ոգևոված, թե ապագա տնտեսագետ եմ, լավ աշխատանք կունենամ, բայց էս սիրուն հեքիաթս մի քանի տարի տևեց ու վերջացավ ոնց որ սկսել էր: Հասկացա, որ էդ էդքան էլ տենց չի: Էդ տնտեսագետն ու լավ աշխատանքը ինձ համար չեն, ես չեմ կարողանա մի ամբողջ աշխատանքային օր ինչ-որ գրասենյակում կամ բանկում 8 ժամ նստել, աշխատել: Էդ աշխատանքը ինձ համար չի: Ես ազատ եմ, ես չեմ կարողանա իմ ազատությանը մի ամբողջ կյանք վանդակում պահել:

10-րդ դասարանում էի, փորձում էի մորս ու հորս համոզել, որ փոխեն որոշումը, որ իրենց աղջիկը դառնա լրագրող, բայց չէ, ինչի՞ մասին էր խոսքը: Ամեն ինչ ապարդյուն էր, էս փորձն էլ ուղղակի չստացվեց…

Հետո փորձում էի համոզել, որ գոնե թույլ տան դառնալ էքսկուրսավար, բայց` չէ:

Վերջում հայրս բարկացավ` ասելով.

-Կամ կգնաս ժող, կամ էլ մի հատ կովկիթի վեդրոյա` կառնենք, կմնաս գյուղում:

Ավելի վատ բան էդ պահին չկար, քան գյուղում մնալը:

Ավարտեցի դպրոցս: Ինչպես բոլորը, ես էլ գնացի ու լրացրեցի հայտը, ու էլի սրտովս չէր, չէի ուզում, բայց հայրս արդեն որոշել էր:

Եկան քննությունները՝ երեք քննություն, բոլորին էլ գնացի էն սրտով, որ բարձր ստանալուց հետո ստիպված կսովորեմ էդ համալսարանում: Էդ մտքով էլ գնացի ու էդքան էլ լավ չհանձնեցի քննություններս, բայց էլի ու էլի ուզածիս չհասա:

Հիմա ստիպված պիտի գնամ ու սովորեմ միայն ու միայն նրա համար, որ կատարեմ հորս ու մորս երազանքը:

Դասերն սկսել են, առայժմ չգիտեմ ինչպես կլինի, միգուցե և հարմարվե՞մ:

Կոկոլա, պստիկ Մաշ. այս երկու մականունները իմ մանկության ձայներն են:

Անկախ ամեն ինչից, ես ու քույրս` Նարինեն, ում մականունը Կոկոլա էր, իսկ իմը` պստիկ Մաշ, որը ես ժառանգել էի հայրիկիցս, երբ լսում էինք մեր մականունները, արդեն գիտեինք, որ մի քանի րոպեից ամբողջ թաղը դղրդալու է մեր խաղերի ձայներից… Ու բացարձակ կապ չունի, որ տատին հերթական անգամ ասելու էր.
-Աղջի՛, խասկցա էլի, խալխին էլ ճիժ կա, ո՞րն ա ծեր օրին, էսա-էնդա կխաղան, կտառնան սև տռճե:
Եթե ամառվա ծաղկուն շրջանին մտնեիք մեր թաղ, ապա կարող էիք հաշվել, թե քանի հատ տերև կա ծառերի վրա: Դե, դժվար ժամանակներ էին, իսկ մեզ` անհոգներիս, փող էր պետք: Եվ մենք մտածում էինք, որ կարող ենք այդ փողերով գնել ամեն ինչ, ամեն ինչ…
Մի դեպք պատմեմ:
Քույրս մի բույսի տեսակից, որին մենք «կոռոթիկ» էինք անվանում, ձեթանման, կանաչ հեղուկ էր ստացել. կտրտել էր, ջուր ավելացրել, տրորել և, «վուալյա»՝ ձեթ: Մեր աչքից դա չվրիպեց: Մեր հարևանի երեխաներից մեկի տան բակը դարձրինք ձեթի արտադրամաս: Սկսվեցին մեր տաժանակիր աշխատանքները: Մոռացել էինք ամեն տեսակի խաղ և զբաղմունք: Գործով էինք տարված: Մեր մայրիկներն էլ, տեսնելով մեզ, գալիս ու ասում էին.
-Տանը ձեթ չկա, կտա՞ք մեզ ձեր ձեթից:
-Ձեզ ձրի էլ կտանք,- ոգևորված պատասխանում էինք մենք:
Հետո սկսում էին մեզ գովել, գովել, գովել…
Մենք հավատում էինք, գրողը տանի, հավատում էինք՝  կուրորեն, անշահախնդիր:

Իսկ հիմա, մեզ ամեն ինչ թվում է անիրական ու սուտ: Փորձեք այժմյան ձեր ես-ը համեմատել` տարիներ առաջ մանկական մաքուր թրթիռով լցված ձեր նախկին ես-ի հետ: Համոզված եմ ` չեք ճանաչի իրեն, նա ձեզ կթվա մուլտֆիլմի հերոս, անիրական կերպար:
Հիշում եմ, տարիներ առաջ փոքր շուն ունեինք: Ամբողջ օրը նրան, մի կտորի մեջ փաթաթած, ման էի տալիս թաղով: Իսկ հիմա, ես մի գրամ սեր էլ չեմ տածում կենդանիների, մասնավորապես, շների հանդեպ:
Առաջ սիրում էի ամառը, իսկ հիմա ատում եմ այն, սիրում եմ ձմեռը, ցուրտը: Եվ էլի շատ ու շատ լավ ու վատ հատկանիշներ մեզ թողել ու հեռացել են: Երբեմն մեզ շատ հեռվից նայում են, հիշեցնում, որ եղել են: Եղել են:
Իսկ հիմա դուրս եմ գալիս թաղ, նայում եմ աջ, ձախ… Աստված իմ, մարդ չկա, ոչ ոք  չկա… Երանի եմ տալիս այն չեղած ասֆալտին, որ հեռավոր իր շերտերում դեռևս պահպանում է մեր ոտնահետքերը, ձայները, վերքերը…
Հախվերդյանն էր ասում. «Իսկ մանկությունը մի թռչուն է՝ թելով կապված մեր սրտերից, թելը պոկվում է, նա թռչում է ու հեռանում է մեզանից»:
Մանկության թելը վերջնականապես պոկվում է մեր սրտերից այն ժամանակ, երբ մեր մականունների փոխարեն մեզ սկսում են դիմել մեր իսկական անուններով:
-Նարինե, Կարինե…

«Տե՛ս, աստղ ընկավ: Շուտ, շուտ երազանք պահիր, անպայման կկատարվի»:

Ձեր աչքերի առաջով էլ մաշված ժապավենի պես անցան հայտնի մուլտֆիլմի կադրերը, որը երևի թե բոլորիս մանկության ամենասիրելի մուլտֆիլմերից է, ու չնայած հասուն տարիքին, դեռևս պահպանում է իր մանկական թարմությունը, հերոսների միամտությունը ու անկեղծությունը:

-Այնքան եմ սիրում էս մուլտը, ինչի՞ մենակ էս. «Պինգվինաշենը», «Հայելին», «Նաղաշն ու լավաշը»… Լավ կլինի, որ դուք էլ նայեք,- մայրիկս էր ասում մեզ փոքր ժամանակ:

Ու չուզելով, բայց նայում էինք ու էլի էինք նայում:

-Լավ էլի, էլի նայենք, մամ, հա՞…

-Չէ, էսօրվա համար հերիք ա, աչքերդ կվնասվեն…

Իսկ ո՞ր երեխան է այսօր հայկական մուլտֆիլմեր նայում… Գրեթե ոչ ոք: Ո՞ր երեխային հարցնես, կասի` Մաշան եմ նայում: Ես բան չունեմ ասելու, ցանկացած երեխայի կգրավի գունային առատությունը, ձայնի ճոխությունը… Ես ինքս էլ  երբեմն նայում եմ «Մաշան և Արջը» մուլտֆիլմը: Բայց ո՞ր ծնողը կցանկանա, որ իր երեխան մեծանա ալարկոտ ու չափազանց չարաճճի: Վերջիվերջո երեխաներն ընդօրինակում են բոլորին, և դեռ փոքր տարիքից պետք է իրենց իդեալն ունենան աչքի առաջ: Իմ կարծիքով ծնողներից էլ է գալիս, որ երեխաները չեն նայում հայկական մուլտֆիլմեր: Ու վստահաբար կասեմ, որ եթե մայրս մեզ համար չմիացներ «Գտնված երազը», ես երևի չէի սիրահարվի էս մուլտֆիլմին ու չէի դառնա նրա երկրպագուն…

Մնում է հուսալ, որ հայ ծնողները իրենց երեխաների համար կցուցադրեն հայկական մուլտֆիլմեր: Շատ եմ ցավում, որ այսօր հայկական մուլտեր համարյա չեն ստեղծվում: Եվ իմ սիրած մուլտերի շարքը չի ավելանում…

Վա՜յ, աստղ ընկավ: Շուտ երազանք պահեմ, հուսամ, որ այս ցանկությունս անպայման կկատարվի…