Հարցազրույց Գյումրու պետական կոնսերվատորիայի ջազ վոկալ բաժնի ուսանող Գրիգոր Խաչատրյանի հետ: 

-Գրիգոր, մի քիչ պատմիր քո մասին: 

-Ես Գրիգորն եմ, 20 տարեկան, Գյումրիից: Սովորում եմ Գյումրու պետական կոնսերվատորիայում՝ ջազ վոկալ բաժնի 2-րդ կուրսում: Ստեղծագործում եմ, գրում երգեր, դաշնամուր նվագում: Փոքր տարիքից սիրել եմ երգելը, բայց չէի մտածում, որ կշարունակեմ այդ ուղղությամբ:

-Քանի՞ տարեկանից ես սկսել ստեղծագործական կյանքդ և կարողանո՞ւմ ես միաժամանակ և՛ զբաղվել երգով, և՛ ստեղծագործել: 

-Փոքր տարիքից գրում էի բանաստեղծություններ: Գիտե՞ք՝ երբ նստում եմ դաշնամուրի դիմաց, ինքնըստինքյան ստացվում է, ասես ներքին մի ուժ ուղղորդում է ինձ, որ ստեղծվի մեղեդի, այնուհետև՝ երգ:

-Ասացիր, որ սովորում ես կոնսերվատորիայում ու ստեղծագործում ես: Հաճախ հենց ստեղծագործող երիտասարդներն ասում են, որ Հայաստանում չեն տեսնում իրենց ապագան ու հնարավորության դեպքում կմեկնեն, որովհետև պետությունը չի աջակցում, չկան ուսման վարձի զեղչեր: Դու ի՞նչ կասես: 

-Արվեստի մարդը չպետք է մտածի՝ ինչպես գումար վաստակել, այլ պետք է մտածի արժեքավոր գործ ստեղծելու մասին: Իհարկե, պետք է աջակցել երիտասարդ արվեստագետին, որպեսզի նա չմտածի արտագաղթելու մասին, այլ հենց իր երկրում ինչ-որ բան ստեղծի: Իսկ ուսման վարձի զեղչեր ունեցել եմ:

-Գիտեմ, որ առաջին տեսահոլովակդ արդեն պատրաստ է և հասանելի է բոլորին, մի քիչ պատմիր դրա մասին:

-Այո, արդեն պատրաստ է, երաժշտության ու խոսքերի հեղինակը ես եմ: «Իմ հրեշտակ» երգը նվիրված է մի աղջկա, ով փոխել է իմ կյանքը, ստիպել է գնահատել կյանքի ամեն վայրկյանը: Երգը գրելիս չեմ էլ հասկացել՝ ինչպես են բառերն ու երաժշտությունը գրվել, նստել եմ դաշնամուրի դիմաց, աչքերս փակել եմ ու վերջ…

-Ի՞նչ ոճում ես ստեղծագործում: 

-Շատ դժվար հարց է, իսկապես, չեմ կարող առանձնացնել, բոլոր ոճերն էլ սիրում եմ:

-Ի՞նչ հետագա պլաններ ունես: 

-Հիմա մի քանի գործեր կան գրված, հետագայի համար՝ ավարտել, հմտանալ մասնագիտությանս մեջ, ստեղծագործել ու էլի ստեղծագործել:

Լուսանկարը՝Անուշիկ Մկրտչյանի

Նոյեմբերի 11-ին մեր գյուղի արվեստի դպրոցում առաջին անգամ իրականացվեց ցուցահանդես՝ «Մի բուռ գույներ» խորագրով: Ցուցահանդեսը տեղի ունեցավ գյուղի մշակույթի տանը՝ արվեստի դպրոցի տնօրինության, գյուղապետարանի աշխատակիցների, գյուղի գյուղապետ պարոն Հովհաննիսյանի, ինչպես նաև ուսուցիչների աջակցությամբ: Սրահի պատերին ամրացված էին գորգագործության բաժնի սաների աշխատանքները, նկարչության բաժնի սաների նկարները:

Լուսանկարը՝Անուշիկ Մկրտչյանի

Որոշեցի մեկ հարց ուղղել պարոն Հովհաննիսյանին.

-Ի՞նչ եք կարծում, ինչքանո՞վ է նպաստում այս ցուցահանդեսը գյուղի զարգացմանը:

-Նպաստում է այնքանով, որ նայելով, տեսնելով իրենց հասակակիցների աշխատանքները, երեխաների մոտ ցանկություն է առաջանում կերպարվեստով, գորգագործությամբ զվաղվելու: Պիտի ցուցադրենք, որ հասկանանք՝ ինչ ունենք, չէ՞: Եթե տեսնում են, արդեն իրենք են ցանկություն հայտնում մասնակից դառնալու: Ցուցահանդեսը նպաստում է նաև արվեստի ճյուղերը զարգացնելուն:

Լուսանկարը՝Անուշիկ Մկրտչյանի

-Շատ քիչ ժամանակահատվածում, որը ուսուցիչներին էր տրված, ամեն ինչ պատրաստվեց: Գյուղի երեխաները շատ տաղանդավոր են: Նրանք շատ կարևոր բաներ են գտել կյանքում ու վերարտադրել են նկարների մեջ, գորգերի զարդանախշերի մեջ: Այս ամեն ինչը իրենց շնորհիվ է: Այսօրվա մեր ցուցահանդեսը ստացվեց,- պատմում է արվեստի դպրոցի տնօրեն տիկին Լիլիթը:

Լուսանկարը՝Անուշիկ Մկրտչյանի

Ուսուցիչներն են Շահանե Սերոբյանը (գորգագործություն, գոբելեն, կարպետ) և Անի Թադևոսյանը (կերպարվեստ):

-Ինչպիսի՞ մոտեցում եք ցուցաբերում երեխաների հանդեպ:

-Բոլորի հանդեպ աշխատում եմ ցուցաբերել անհատական վերաբերմունք, հաշվի առնելով նրանց ցանկությունները, մտքերը: Փորձում եմ ստանալ լավագույն արդյունք: Երեխաների հետ շփումը ընկերական է: Ես ինձ համարում եմ նրանց ավագ ընկերը և փորձում եմ առավելագույնս իմ գիտելիքները փոխանցել նրանց,- պատմում է Շահանե Սերոբյանը:

Լուսանկարը՝Անուշիկ Մկրտչյանի

Լուսանկարը՝Անուշիկ Մկրտչյանի

Լուսանկարը՝Անուշիկ Մկրտչյանի

Լուսանկարը՝Անուշիկ Մկրտչյանի

Կարենը խոսելուց մի փոքր լարվում է, արվեստագետին բնորոշ կերպով ավելի շատ զգում է, քան արտահայտվում:
Ասում է, որ իր համար երգը մարդկանց հետ շփվելու լավագույն միջոցն է: Զրուցակիցս իմ լավ ու տաղանդավոր
ընկեր Կարեն Կարապետյանն է (չշփոթել ՀՀ վարչապետի հետ):

-Ինչպե՞ս ստացվեց մուտքդ երաժշտության ասպարեզ:
-Պրոֆեսիոնալ երգով զբաղվում եմ 10 տարեկանից: Դրա համար շնորհակալ եմ պապիկիս, որը, իմ մեջ տեսնելով
երաժշտական տաղանդ, քաջալերեց և օգնեց ոտք դնել երաժշտական ասպարեզ:

-Դժվա՞ր է արդյոք գյուղի երեխաների համար զբաղվել արվեստով, և կա՞ն բավարար պայմաններ դրա համար:
-Մեր Քարակերտ գյուղում հնարավորությունները սուղ են, գրեթե չկան: Ես քայլերս սկսել եմ Արմավիրի արվեստի
պետական քոլեջից: Երևի պատկերացնում եք, թե որքան բարդ է համատեղել երաժշտությունը դասերի հետ,
հատկապես, երբ ստիպված ես տեղից տեղ գնալ:

-Ո՞ր իրադարձությունն է եղել բեկումնային քո կարիերայում:
-Ինձ համար նշանակալից է եղել «Դոից-դո» հաղորդումը, որի ամանորյա նկարահանումներից հետո սկսվեցին
երաժշտական առաջարկները: Իմ հաջողությունները շարունակվեցին «Խենթություն և ընկերներ» նախագծի
ընթացքում, որտեղ ձեռք բերեցի տաղանդավոր ընկերներ և հետագա նոր հնարավորություններ: Դրական արձագանք
ստացավ նաև մեր «Հայ զինվոր» խորագրով տեսահոլովակը:

-Ունե՞ս արդյոք սեփական երգ կամ տեսահոլովակ:
-Իմ առաջին երգը կոչվում է «Սերը հեքիաթ է», որի խոսքերի և երաժշտության հեղինակը իմ շատ սիրելի Օֆելյա
Մկրտչյանն է, իսկ գործիքավորման համար շնորհակալ եմ Վահան Նահապետյանին:

-Ովքե՞ր են աջակցում քեզ այս չափազանց աշխատատար գործում:
-Մշտապես իմ կողքին են ընտանիքս, ընկերներս, համադասարանցիներս և մի շարք այլ մարդիկ, ովքեր օգնում և
քաջալերում են ինձ ամեն հարցում:

-Ո՞րն է քո ոգեշնչման աղբյուրը:
-Իսկական արվեստագետին ոգեշնչման աղբյուր պետք չի: Ինձ համար ոգեշնչող է բնությունը, սերը, մարդիկ, ամեն
ինչ: Ես էությամբ փոփոխական մարդ եմ, և ամեն բան կախված է իմ տրամադրությունից:

-Ի՞նչ ծրագրեր ունես ապագայի հետ կապված:
-Առաջիկայում նախատեսվում է նոր երգ: Պլաններում կա նաև բարեգործական համերգ, որից ստացված հասույթը
ուղղվելու է զորամասերին: Շուտով կունենամ նաև նոր երգ հայտնի երգչի հետ:

-Որտե՞ղ ես տեսնում Կարենին 20 տարի հետո:
-20 տարի հետո Կարենը իր սեփական ատամնաբուժական կլինիկայում երգելով իր գործն է կատարում:

Լուսանկարը՝ Հովիկ Վանյանի

2018 թվականի հունվարից,  հուրախություն  Լոռու մարզի երեխաների, իր դռները կբացի ՍՄԱՐԹ  կրթական կենտրոնը: Բացմանը ընդառաջ լրագրողների հետ ունեցած զրույցում COAF-ի Smart նախաձեռնությունների պատասխանատու  Շահանե Հալաջյանը  մեզ պատմեց կենտրոնի  նպատակների, շահառու համայնքերի  և մինչև այս իրենց ծավալած գործունեության մասին:

-Կենտրոնը կառուցելու համար ինչո՞ւ ընտրեցիք հենց Լոռին:
-Առաջին մարզը, որտեղ մենք սկսել ենք աշխատել՝ Արմավիրն է: Արմավիրում մենք 10 տարի շարունակ աշխատել ենք 10 և ավելի գյուղերում: Մեր հիմնադրամի աշխատակիցները յուրաքանչյուր օր այցելել են Արմավիրի գյուղեր և  աշխատել դպրոցների, բուժամբուլատորիաների և մի շարք այլ հաստատությունների հետ, 4 ծրագրերով` կրթական, առողջապահական, երեխայի և ընտանիքի պաշտպանության ու տնտեսական զարգացման: 10 տարի ինտենսիվ աշխատելուց հետո, քանի որ մոտեցումը հաջողված էր, մեր տնօրենը՝ ամերիկաբնակ բարերար Գարո Արմենը, որոշեց, որ պետք է այս հաջողված մոդելը գործի դնել այլ համայնքների զարգացման մեջ և, որ հետագա 10 տարում գյուղերը ոչ թե պետք է լինեն 10-ը, այլ` 100-ը: Սա նշանակում էր, որ ծրագիրը պետք է տարածվեր այլ մարզերում նույնպես:

2014թ-ին հիմնադրամի գործունեության տասնամյակից հետո նոր գյուղերի ընտրության խնդիր դրվեց: Իհարկե, պրոֆեսիոնալ թիմ հավաքվեց, ովքեր տեղեկացված էին Հայաստանի համայնքների խնդիրներից: Մեկ տարուց ավել աշխատանքներից հետո որոշվեց, որ ծրագիրը կիրականացվի Լոռիում: Ինչու հենց Լոռիում, որովհետև այստեղ բարձր էին որոշ ցուցանիշներ կապված աղքատության, արտագաղթի և այլ խնդիրների հետ, և բացի այդ, Լոռին ուներ դրական կողմեր, որոնցից մեկը մարզի իտելեկտուալ պոտենցիալն էր: Հիմնադրամի համար հետաքրքիր էր նաև նոր միջավայրը, որովհետև այսպես ասած, տափաստանային, ջրի սակավության խնդիր ունեցող Արմավիրից հետո մենք գալիս ենք Լոռի` լեռնային, խոնավ տարածաշրջան:

-Որքան գիտենք,  կենտրոնը միակն է իր տեսակի մեջ: Ինչպե՞ս ծնվեց այն ստեղծելու գաղափարը:
-Արմավիրում մենք շաբաթական երեքից  չորս անգամ գնում էինք գյուղ, անմիջականորեն մարդկանց հետ աշխատելու, իսկ այս պարագայում դա հնարավոր չէր: Եթե նույնիսկ առավոտ վաղ Երևանից սկսեինք մեր աշխատանքը, միևնույն է, ունենում էինք ժամանակի  կորուստ: Հասկացանք, որ աշխատանքի համար նոր մոդել է պետք, իսկ այդպիսին դեռ չկար,  և արդյունքում մի շարք քննարկումներից հետո ծնվեց ՍՄԱՐԹ-ը:

-Իսկ ինչո՞ւ հենց  ՍՄԱՐԹ:
-Ի սկզբանե, մեր աշխատանքի հիմքը անմիջական մարդ-մարդ հարաբերություններն էին,
բայց 21-րդ դարը մեզ առաջարկում է նոր հնարավորություններ, ավելի արդյունավետ հարաբերությունները կազմակերպելու և աշխատելու համար: Որոշեցինք , որ տեխնոլոգիաներին ավելի մեծ առավելություն պետք է տրվի, և հենց տեխնոլոգիաները  կիրառելով պետք է փորձենք կազմակերպել մեր աշխատանքը: ՍՄԱՐԹԸ, այսպես ասած, այս ամենի կենտրոնացումն է: Սմարթ կենտրոնից առաջ ստեղծվեցին վեց սմարթ սենյակներ Լոռու մարզի տարբեր գյուղերում, և ունենք ևս երկու Սմարթ-ապահով սենյակներ  Տավուշի մարզում, որոնք կառուցվեցին  ապրիլյան պատերազմից հետո սահմանին հարող գյուղերում, դպրոցի ներքին հարկում`երեխաներին ապաստարանով ապահովելու համար: Սմարթ սենյակները իրար հետ կապված են հեռահաղորդակցության նորագույն մեթոդներով, տեխնոլոգիաներով հագեցված սենյակներ են, որտեղ գյուղի  երեխաները կարող են օգտվել այն բոլոր հնարավորություններից, որն ընձեռում է քաղաքը: Այսինքն, այն միտքը, որ ամեն ինչ միայն Երևանում է, Վանաձորում կամ Գյումրիում, կամաց-կամաց սկսում է չհամապատասխանել իրականությանը:

Լուսանկարը՝ Հովիկ Վանյանի

-Որտեղի՞ց  են հրավիրվելու մասնագետները, ովքեր պետք է դասավանդեն այստեղ:
-Հիմնադրամի աշխատանքային սկզբունքը այսպիսին է. մեր մասնագետները այցելում են գյուղ, բայց միշտ մենք վերապատրաստում ենք տեղի մասնագետներին, որպեսզի հետագայում ապահովվի ծրագրի շարունակականությունը: Այսինքն, եթե այսօր մենք գիտենք, որ Արմավիրում այլևս գործ չունենք անելու, դա միայն այն պատճառով, որ այնտեղ կան որակյալ  վերապատրաստված մասնագետներ, ովքեր շարունակում են մեր գործը: Այստեղ մասնագետները լինելու են թե´ դրսից, թե´ Լոռիից:

 -Դասընթացները անվճա՞ր են լինելու,  թե՞ վճարովի:
-Ամեն ինչ անվճար է: Մեր հիմնադրամը բարեգործական է, և այլ կերպ չէր էլ կարող լինել:

-Ի՞նչ տարածքների է բաժանված շենքը:
-Շենքի ծայրում տեղակայված է գրադարանը: Այն բաղկացած է երեք հարթակներից: Ինչպես այս, այնպես էլ կենտրոնում գտնվող մյուս սենյակները հարմարեցված են հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց համար: Առաջին հարթակը հատկացվելու է մեր հիմնական` COAF-ական ծրագրերին: Այս հարթակում կլինի նաև գրադարանավարի  գոտին: Մեր գրադարանը լինելու է կապող օղակ մյուս բոլոր ծրագրերի համար: Նշեմ որ շեշտը չենք դրել միայն տպագիր գրքերի վրա, այլ նաև Audio, 3D, էլեկտրոնային, թվային գրականության վրա: Այս գրադարանում լինելու է մինիմալ քանակով տպագիր գիրք, ավելի շատ փորձելու ենք համագործակցել հարևան համայնքների գրադարանների հետ,  խթանելու համար նրանց աշխատանը, և վերապատրաստելու գրադարանավարներին: Այստեղ կարող են լրացնել նաև մասնագիտական գրականության պակասը:

-Արդյո՞ք  այս կենտրոնը կարող է դիտվել որպես դպրոցի մրցակից:
-Իրականում հակառակն է, եթե մենք ունենանք լավ էքսպերտ, կուժեղացնենք ուսուցիչներին և կունենանք մեզ օգնող հզոր թիմ: Մեր գերնպատակը, ընդհանուր առմամբ, կրթության որակի բարելավումն է, անկախ նրանից, դա կլինի կենտրոնո՞ւմ, թե՞ դրանից դուրս:

Լուսանկարը՝ Հովիկ Վանյանի

-Ո՞ր համայնքների երեխաները կարող են հաճախել կենտրոն:
-Թիրախային մարզը Լոռին է, բայց Շիրակից  ու Տավուշից ևս նախատեսվում են ժամանակ առ ժամանակ այցեր կազմակերպել: Հիմնականում նախատեսում ենք պիլոտային ծրագիրը  հունվարից  փորձարկել Լոռում: Տեսական մասը պետք է վերածել գործնականի, կենտրոնը պետք է դառնա շնչող օրգանիզմ, որպեսզի մայիսից սկսած մենք գործենք լրիվ թափով: Սկզբում կաշխատենք 30 կմ ռադիուսի շրջանակներում ընկած գյուղերի հետ, որպեսզի տեղափոխման խնդիր չառաջանա:

-Ինչպե՞ս եք իրականացնելու երեխաների փոխադրումը:
-Կենտրոնը տեղափոխման մեծ հոգսը վերցնում է իր վրա, բայց փորձում ենք համագործակցել նաև  պետական մարմինների հետ, ակնկալում ենք նաև ծնողների աջակցությունը:

-Ֆինանսավորման առումով ովքե՞ր են աջակցել:
-Հիմնադրամի հովանավորը  և տնօրենը Գարո Արմենն է: Ի սկզբանե նա ամեն բան զրոյից սկսել է իր միջոցներով, բայց քանի որ շատ հայտնի գիտնական ու բարերար է արտասահմանում,  ունի բազմաթիվ ազդեցիկ ընկերներ, ովքեր ընթացքում միացան նախաձեռնությանը: Մենք ունենք ձևավորված հոգաբարձուների խորհուրդ, որի կազմում կան աշխարհահռչակ հայեր, գիտնականներ, բարերարներ, արվեստագետներ, կամաց-կամաց այդ շրջանակը ընդլայնվում է: Բացի այդ, ամեն տարի դեկտեմբերին մենք ունենում ենք դրամահավաք-երեկո, այս տարի արդեն 14-րդ անգամ: Մեզ օգնում են նաև շատ անհատներ, առանձին կառույցներ ու կազմակերպություններ: Մենք ակտիվ համագործակցում ենք Ամերիկյան դեսպանատան, VivaCelL MTS-ի, Beeline-ի հետ:

-Ինչպե՞ս  եք կազմակերպելու դասավանդողների կեցության հարցը:
-Մենք ունենք հյուրատուն, որը գտնվում է կենտրոնի աջ մասում, այստեղ կհյուրընկալվեն այլ երկրներից հրավիրված մասնագետները, աշխատողները, ժամանակ առ ժամանակ կկազմակերպվեն ճամբարներ:

-Ի՞նչ տարիքային խմբերի համար է նախատեսված կենտրոնը և ի՞նչ  քանակությամբ այցելու կարող է ընդունել:
-Տարիքային սահմանափակում չկա, նվազագույն տարիքը չորսն է, դրանից մեծ կարող է այցելել ցանկացած մարդ: Առավելագույնը կարող ենք ընդունել 150 ուսանող:

Լուսանկարը՝ Հովիկ Վանյանի

-Ի՞նչ կարող եք առաջարկել  4 տարեկան երեխաներին:
-Մենք շատ ենք կարևորում վաղ մանկական զարգացումը: Փորձը ցույց է տալիս, որ հենց այդ տարիքն է կարևոր, երբ նոր է սկսում զարգանալ երեխայի գիտակցությունը, և հենց այդ տարիքից է պետք երեխային սկսել գիտելիք տալ: Այս տարիքային խմբին առաջարկվելու է ուսում խաղերի միջոցով, գործընթացի մեջ կկիրառվեն նաև տարբեր տեխնոլոգիաներ: Բնականաբար մեր մանկապարտեզներում այդ տեխնոլոգիաները չեն կիրառվում, բայց մենք մեր մասնագետների միջոցով մատուցելու ենք այդ ծառայությունները: Բացի երեխաներից մենք աշխատելու ենք նաև ծնողների հետ, կունենանք հատուկ դասընթացներ նաև երիտասարդ մայրիկների համար:
-Ե՞րբ սկսվեց շինարարությունը, և ո՞վ է այս յուրահատուկ ճարտարապետական լուծման հեղինակը:

-Սմարթը հիմնվեց 2015թ-ին,  2 տարի է արդեն ընթանում է շինարարությունը, և դրա արդյունքում է, որ ունենք յուրահատուկ ճարտարապետական նախագծով, և բոլոր մեր եղած կրթական համալիրներից տարբերվող կենտրոն: Ճարտարապետը բեյրութահայ Փոլ Գալուստյանն է, ով հատուկ հրավիրվել է այս նախագիծը կյանքի կոչելու համար: Եթե նկատեցիք, շենքը ատիպիկ է, և շատ հատվածներում պատերի փոխարեն պատուհաններ են: Ճարտարագիտական նման լուծումների գաղափարը  բնության հետ ներդաշնակ լինելու և երեխաներին իրենց հոգեհարազատ միջավայրից չհեռացնելու, կապը բնության հետ պահելու մեջ է:

Զրուցեցինք նաև  COAF -ի Լոռու թիմի ղեկավար Քրիստ Մարուքյանի հետ:

-Ի՞նչ եք կարծում, ի՞նչ դժվարությունների կհանդիպի կենտրոնը իր աշխատանքի սկզբում:
-Խոչընդոտ  կարող են հանդիսանալ տրանսպորտային, ճանապարհների հետ կապված որոշակի խնդիրները, կամ սկզբնական շրջանում ծնողների թերհավատությունը, բայց դրանք տեխնիկական հարցեր են, որոնք կարծում եմ շատ արագ կլուծվեն:

-Իսկ ի՞նչ է դասավանդվելու:
-Կլինեն գյուղատնտեսության, ջերմոցային տնտեսության հետ կապված դասընթացներ, անգլերեն, ծրագրավորում, ռոբոտաշինություն, բիզնես հմտություններ,  ինչպես նաև կունենանք արվեստների, արհեստների ակումբներ, յոգա, պար: Մենք փորձելու ենք այս հմտությունները գյուղական համայնքներում ապրող մարդկանց համար վերածել եկամտի աղբյուրների:

-Ինչքանո՞վ կաջակցի կենտրոնը հետաքրքիր գաղափարներ ունեցող երեխաներին:
-Կենտրոնը ինքը արդեն իսկ մեծ աջակցություն է երիտասարդներին: Որովհետև նման կենտրոնի առկայության դեպքում երիտասարդները արդեն ունենում են մեծ տեխնիկական հնարավորություններ, որոնք անհատի համար ձեռք բերելը մեծ միջոցներ կպահանջեր:

-Արդյո՞ք ձեր կրթած մասնագետները պահանջարկ կվայելեն համաշխարհային շուկայում:
-Մենք չենք կրթում մասնագետներ այլ երկրների զարգացմանը նպաստելու համար: Մենք կրթում ենք, որպեսզի մեր տված գիտելիքով զարգանան մեր համայնքները: Կենտրոնի գործունեությունը ինքնին պետք է նպաստի արտագաղթի կանխարգելմանը:

Լուսանկարը՝ Հովիկ Վանյանի

ՍՄԱՐԹԻ գործնեությամբ առանձնապես ոգևորված են նրան ամենամոտ համայնքի`Դեբեդի երեխաները, ովքեր մեզ հետ զրույցում նշեցին, որ COAF-ը իր ծրագրերով շատ է նպաստել գյուղի զարգացմանը, իրենց անհատական  որակների բարելավմանը, մասնավորապես «Աքսես» խմբակը, որը շարունակելու է իր գործունեությունը կենտրոնում, տվել է անգլերեն լեզվի անգնահատելի գիտելիքներ, նոր ծանոթություններ ու ազատ խոսք: ՍՄԱՐԹԻ շահառու համայնքներն են նաև Թումանյանը, Դսեղը, Քարինջը և այլն:

Կենտրոնի գործունեությունը հիմնված է լինելու 4 գաղափարական հիմնասյուների վրա` նորարարություն և ստեղծարարություն, լեզու և հաղորդակցություն, անձնային զարգացում, ձեռնարկատիրություն: Կենտրոնի նպատակն է՝ կրթել երկրի ակտիվ և արժանի քաղաքացիներ, անհատականություններ, ովքեր կկարողանան իրենց գաղափարները կյանքի կոչել իրենց համայնքներում և կխթանեն արտագաղթի կանխումը:

Լուսանկարը՝ Հովիկ Վանյանի

Հարցազրույցները վարեցին՝ Մարիամ Բարսեղյանը, Անի Ղուլինյանը, Հովիկ Վանյանը

«Ռինդ» ազգագրական պարային համույթը, որտեղ այժմ պարում եմ նաև ես, ստեղծվել է 2014 թվականին համայնքի ղեկավարի՝ պարոն Հուսիկ Սահակյանի աջակցությամբ: Հարցազրույց խմբի ղեկավար և պարուսույց Դավիթ Հովհաննիսյաննի հետ:

-Պատմեք «Ռինդ» պարային համույթի մասին: Ե՞րբ է ստեղծվել այն և ներկայումս քանի՞ աշակերտ կա խմբում: 

-Համույթը ստեղծվել է 2014 թվականի փետրվարին: Համույթը գործում է երկու խմբով: Ներկայումս կա մոտ 60 աշակերտ, և նրանց թիվը օր օրի ավելանում է:

-Պարային ո՞ր ոճերում է հանդես գալիս խումբը: 

-Պարում ենք հայկական ազգագրական պարեր՝ քոչարի, յարխուշտա, իշխանապար, և այլ ազգերի ժողովուրդների պարեր՝ ռուսական, վրացական, իտալական, հունական:

-Մասնակցո՞ւմ եք փառատոների կամ միջոցառումների: Եթե այո, ապա ի՞նչ մասշտաբի միջոցառումներ են լինում դրանք: 

-Մասնակցում ենք հանրապետական՝ մրցութային և ցուցադրական տարբեր փառատոների: Օրինակ, մասնակցել ենք «Նազանք-2014» և «Նազանք-2015» պարի հանրապետական մրցույթ-փառատոներին: Մասնակցում ենք նաև մշակութային միջոցառումների: Հենց վերջերս պարել ենք Արենիում՝ գինու փառատոնի ժամանակ: Անցած ամիս պարել ենք Եղեգնաձորում կազմակերպված անկախության օրվան նվիրված միջոցառմանը, հոկտեմբերի 21-ին` Ռինդ գյուղի տոնին նվիրված միջոցառմանը:

-Ի՞նչ մրցանակների է արժանացել խումբը: 

-Համույթի սաները ստացել են պատվոգրեր «Մինորա» մշակութային կենտրոնից՝ «Նազանք-2014», «Նազանք-2015» պարի հանրապետական մրցույթ-փառատոներին և 2017 թվականի հունիսի 1-ին «Հայ մանուկներ» երաժշտական հանրապետական համերգ-փառատոնին փայլուն մասնակցություն ցուցաբերելու համար: Խումբը հրավերներ է ստացել Վրաստանից և Հունաստանից:

-Ի՞նչ խնդիրներ ունի խումբը: 

-Պետական աջակցությունը շատ քիչ է, ճանապարհածախսի և սննդի համար գումար տրամադրում են ծնողները, նաև համայնքապետարանը: Մեր հիմնական խնդիրը պարային հագուստների խնդիրն է, որոնք բացակայում են միջոցների սղության պատճառով:

-Ինչպիսի՞ն եք պատկերացնում խմբի ապագան: 

-Խմբի ապագան շատ տեսանելի է և հուսադրող, քանի որ երեխաները մեծ սիրով են հաճախում պարապմունքներին: Իսկ մենք արդեն իսկ ունենք պարուսույցներ, որոնք չնայած դեռ 16-17 տարեկան են, բայց արդեն բավականին մեծ փորձ են ձեռք բերել այդ ասպարեզում:

-Բացի «Ռինդ» պարային համույթը՝ ունե՞ք այլ խմբեր: 

-Այո: Խումբ ունեմ նաև Արենի համայնքում, որը հենց այդպես էլ կոչվում է՝ «Արենի» պարային համույթ:

-Մի փոքր պատմեք Ձեր մասին: Ե՞րբ եք սկսել պարել, որտե՞ղ եք սովորել, ե՞րբ եք դարձել պարուսույց: 

-Պարել սկսել եմ դեռ փոքր տարիքից: Պարել եմ Եղեգնաձորի ՄՍԿ (Մանկական ստեղծագործական կենտրոն) մշակույթի տան «Սալմաստ» ազգագրական երգի-պարի համույթում, նաև ՀՀ ՊՆ «Սպայի տան» «Սարդարապատ» պարային համույթում: Հստակ չեմ հիշում, բայց մոտավորապես 5-ից 6 տարի է՝ պարուսույց եմ:

-Սիրո՞ւմ եք Ձեր աշխատանքը: 

-Այո, իհարկե: Սիրում եմ աշխատել երեխաների հետ: Երբ որևէ աշխատանք անում ես սիրով և տեսնում ես, որ այն արդյունք է տալիս, սկսում ես ավելի ու ավելի շատ նվիրվել քո գործին: Ես սիրով եմ անում իմ գործը:

-Ո՞րն է Ձեր կարգախոսը: 

-Պահպանել և տարածել մեր հայկական ազգագրական պարերը: Սա է իմ կարգախոսը, և ես հնարավորինս փորձում եմ հետևել դրան: Իմ աշակերտներին ևս սովորեցնում ու խորհուրդ եմ տալիս հետևել այդ կարգախոսին:

Զրուցակիցս Հայաստանը միջազգային մրցույթներում ներկայացրած, «Հայաստանի ձայնը» 4-րդ եթերաշրջանի մասնակից, երգչուհի Լիլիթ Համբարյանն է: 

-Պատմեք Ձեր մասին: Ինչպե՞ս եք սկսել երգել: Ձեր ընտանիքում երգողներ եղե՞լ են: Երգի, երաժշտության հանդեպ սերը ումի՞ց եք ժառանգել: 

-Ես ծնունդով Վանաձորից եմ, հենց այնտեղ էլ սկսվել է իմ երաժշտական կյանքը: Առաջին քայլերս սկսել եմ Վանաձորի երգի պետական թատրոնի ստուդիայից, այդ ժամանակ ընդամենը տասը տարեկան էի: Հետագայում դարձա Երգի պետական թատրոնի մեներգչուհիներից: Երգելուն զուգահեռ՝ որոշեցի նաև երաժշտական գործիքներ նվագել: Ընտրեցի ժողովրդական գործիքները, աղջկա համար ավելի բարդ` շվին, դուդուկը, զուռնան:
Սկզբում երաժշտական դպրոցում էի դասերի գնում, իսկ հետո՝ ավելի հմտանալու համար սկսեցի հաճախել մասնավոր պարապմունքների:
Մանկուց երգել եմ տարբեր մանկական երգչախմբերում: Երկար տարիներ հանդես եմ եկել առաքելական եկեղեցիների երգչախմբերում թե՛ Հայաստանում, և թե՛ Հայաստանից դուրս:
Բարձրագույն կրթություն ստացել եմ Վանաձորի մանկավարժական համալսարանում: Սովորել եմ «երաժշտական կրթություն» բաժնում, մասնագիտությամբ՝ երգչախմբի ղեկավար: Ավարտելուց հետո նույն բուհում աշխատանքի եմ անցել որպես վոկալ-գործիքային անսամբլի գեղարվեստական ղեկավար: Մեկ տարի անց տեղափոխվեցի Շվեյցարիա՝ բնակվելու, բայց ամիսներ անց վերադարձա ոչ թե Վանաձոր, այլ Երևան: Մինչ օրս ապրում և երգ-երաժշտությամբ եմ զբաղվում ինձ համար հարազատ դարձած քաղաքում: Այստեղ մասնակցում եմ տարբեր քաղաքային միջոցառումների: Ի ուրախություն ինձ՝ էնթրո ժանրում որպես մեներգչուհի հանդես եմ գալիս «Colors of music entro band» խմբում:
Առաջին անգամ Հայաստանը միջազգային մրցույթում ներկայացրել եմ 2016 թվականին: Մալթայում էր «Arpeggio-2016» մրցույթը, որի ժամանակ գրավեցի առաջին տեղը՝ արժանանալով բացարձակ հաղթողի կոչման:
Իսկ երկրորդ մրցույթը վերջերս էր՝ հուլիս ամսին, Լիտվայում: Մրցույթը կոչվում էր «Klaipeda-2017»: Ինձ համար շատ կարևոր էր այդ մրցույթում մասնակցությունս, որովհետև կյանքումս առաջին անգամ պատիվ ունեի հանդես գալու պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի նվագակցությամբ: Մրցույթում դարձա գլխավոր մրցանակակիր՝ արժանանալով «Գրան պրի» մրցանակի:
Երգելու տաղանդս ժառանգել եմ տատիկիցս, որը փոքր տարիքիցս ապրում է իմ հաջողություններով և մինչ օրս ինձ ուժ է տալիս:
Այժմ «Հայաստանի ձայնը» 4-րդ եթերաշրջանին եմ մասնակցում: Հուսամ՝ այստեղ էլ հաջողություններ կգրանցեմ:

-«YKCB» խմբի ռեփեր Տիգրան Կարապետյանի հետ եք համագործակցել: Ինչպե՞ս սկսվեց Ձեր համագործակցությունը: 

-Ես և Տիգրանը միասին սովորում էինք Աբել Աբելյանի անվան դերասանական ստուդիայում, դեռ վաղուց մտածում էինք միասին հանդես գալու մասին, և, ի վերջո, մեր համատեղ աշխատանքը ստացվեց, որի շրջանակներում էլ նկարահանվեց տեսահոլովակը, և մենք հանդես եկանք «Հետ գաս էլի» երգով, որը, կարծում եմ, հատկապես երիտասարդների կողմից սիրվեց:

-Իսկ համերգների մասնակցության հրավերներ հաճա՞խ եք ստանում: Երգերը, որոնք պետք է կատարեք, ինչպե՞ս եք ընտրում:

-Ե՛վ համերգների, և՛ երաժշտական տարբեր միջոցառումների հրավերներ հաճախ եմ ստանում: Երգացանկս բավականին լայն է և բազմաժանր, քանի որ ես հանդես եմ գալիս տարբեր երաժշտական ճաշակ ունեցող մարդկանց համար, փորձում եմ հանդես գալ տարբեր ժանրերում:

-Միայն լավ ձայն ունենալը բավակա՞ն է երգչուհի լինելու համար: 

-Իհարկե, ըստ իս՝ ամենակարևորը ձայնն է, եթե իհարկե, կոչումդ երգիչ կամ երգչուհի դառնալն է: Բայց ձայն ունենալուց բացի՝ պետք է ունենալ երաժշտական ճաշակ, արտաքին գրավչություն, բեմական կեցվածք, անկեղծություն և ինքնատիպություն:
Հանդիսատեսին պետք է ճիշտ ներկայանալ կարողանաս, պետք է միշտ ասելիք ունենաս:
Ես և շատ կատարողներ հիմնականում հանդես ենք գալիս արդեն ճանաչում գտած երգիչների երգացանկով: Ես կցանկանայի ստեղծել իմ ոճը, որպեսզի կարողանայի ինձ ամբողջությամբ դրսևորել և ասելիքս տեղ հասցնել:

-Ի՞նչ եք կարծում՝ երգչուհու կարիերան խոստումնալից ապագա ունի՞, թե՞ լրացուցիչ մասնագիտություն ունենալն անհրաժեշտ է: 

-Հստակ պատասխան տալ չեմ կարող: Ամեն դեպքում՝ լրացուցիչ մասնագիտություն, կարծում եմ, արժե ունենալ: Թեկուզ և բազմակողմանի զարգացած լինելու համար:

-Ի՞նչ նախասիրություններ ունեք: 

-Ազատ ժամանակ սիրում եմ սպորտով զբաղվել: Սիրում եմ գրքեր կարդալ՝ Սևակ, Չարենց, Լևոն Շանթ: Տպավորված էի Լևոն Շանթի «Հին աստվածներ» գրքով, որը լիարժեք հասկանալու համար մի քանի անգամ եմ ընթերցել:
Սիրում եմ նաև շրջագայել, հնարավորության դեպքում առիթը բաց չեմ թողնում: