Anush abrahamyan

Մազի չափ հայրենիքը

Աշոտիկը ոչ մեկի հետ չի խոսում. մենակ նստել է դեզի կողքին, մռութները կախ ու մեկ-մեկ էլ քար է շպրտում քուջուջ անող հավերի ուղղությամբ։ Որոշում է. «Տատիկի հետ չեմ  գնա ո՛չ կանաչի ջրելու,  ո՛չ հավերի կերը առնելու. չեմ գնա ու վերջ։ Տատին ինչ ուզում է ասի, չեմ խաբվելու, հետը դաշտ չեմ գնալու»:

Հանկարծ լսվում է մոր ձայնը (կեսօրվա ծանր աշխատանքից հետո հազիվ է քայլում).

-Աշոտի~կ, Աշոտի~կ։

Աշոտիկը, ձեռքերը խաչած կրծքին, չի պատասխանում։

-Աշոտի՛կ, ո՞ւր ես, այ տղա. տատդ քո սիրած ճաշն է սարքել, մեջը սոխ չի լցրել։ Ու՞ր ես, դուրս արի։

Աշոտիկը շարունակում է նստած մնալ. խորն է նեղացել բոլորից։ Աշխարհում բոլոր բոլորից է նեղացել։ Մայրը խորը շունչ քաշեց, գլուխը տարուբերեց ու քայլեց դեզի ուղղությամբ։

-Ա՛յ տղա, ես էսքան ձեն եմ տալիս, չես էլ պատասխանում, հա՞։

Աշոտիկը ուղիղ նայեց մոր աչքերին.

-Հա՛, չեմ պատասխանում։ Ձեր հացը կերե՛ք, ինձնից գործ չունեք։

-Էտ մենք քեզ ի՞նչ ենք արել. թանիդ թթո՞ւ ենք ասել, որ մեզ հետ գործ չունես։

-Դուք թողեցիք, որ պապան գնա, հետը հաց դրեցիք, խանութում պարտք արեցիք ու թողեցիք, որ գնա… Էտ… Էտ…,- Աշոտիկը շփոթվեց. անունը չգիտեր,- էտ հեռու տեղը՝ Վրաստան է, ի՞նչ է։

Մայրը ժպտաց.

-Վրաստան չէ, Ռուսաստան։

-Ի՞նչ տարբերություն. մե՞ր հայրենիքն է։ Ասում եք՝ մեր հայրենիքը մազի չափ է, բա որ մազի չափ է, ինչի՞ են  բոլորը գնում։ Էրեկ ձյաձ Արշակը գնաց, նախորդ օրը՝ Սուրեն հոպարը, վաղն էլ Վազգեն հոպարը կգնա ու Արուսիկին էլ հետը կտանի (Արուսիկը իր միակ խաղընկերն էր ողջ թաղամասում)։

Մայրը մի պահ չիմացավ ինչ ասի. սրտի խորքում լավ էլ համաձայն էր։

-Աշոտիկ ջան, դու սիրում ես, չէ՞, Նոր տարին, ձյունը, ձմեռը։ Քո սիրելի եղանակին  ձյունը դնելուն պես հերդ հետ կգա ու հետն էլ քեզ խաղալիքներ կբերի։

-Ո՞նց… Բա սեպտեմբերին մենա՞կ եմ  դպրոց գնալու,- սա անսպասելի ու տխուր բացահայտում էր Աշոտիկի համար, ուստի ձայնը փոխվեց, ավելի աղերսական դարձավ։

-Ես քեզ կտանեմ։

-Դու պապան չես։

-Հա~, դե մենակ դու ու քո հերը,- նեղսրտեց մայրը։

-Հա՛, հա՛, ես ու իմ հերը,- գոռաց Աշոտիկը արդեն լացելով։ Հրեց մոր՝ իրեն ուղղված ձեռքը ու վազեց պատի ուղղությամբ։ Իր լղարությունն անտեսելով՝ բարձրացավ պատին, որ փախչի բոլորից, չխոսի ոչ մեկի հետ։

Հանկարծ ոտքը սայթաքեց ու  պատից ցած ընկավ…

Բացեց աչքերը. տատը գլուխն էր շոյում` դեմքը թաքցնելով։ Նայեց կողքին նստած մորը, ով արցունքներն աչքերին հազիվ էր ժպտում։ Աշոտիկը առաջին անգամ երիտասարդ մոր դեմքին կնճիռներ տեսավ։ Հիշեց, որ հայրը ձյան հետ նոր գալու է, հարևան Արուսիկը վաղը գնալու է…  Հասկացավ, որ բակում երկար ժամանակ չի կարողանա խաղալ, ու լցվեց սիրտը։ Առաջին անգամ մանկան բռունցքի չափ սիրտը կարոտով, ցավով ու սպասումով լցվեց։ Տատին գրկելով՝ լաց եղավ բարձրաձայն, երկա~ր-երկա~ր…

OfelyaSargsyan

Հիշողություններ դպրոցական տարիներից

Ողջույն, սիրելի ընթերցող։ Ես Օֆելյան եմ, սովորում եմ ՀԱՊՀ-ի Վանաձորի մասնաճյուղի առաջին կուրսում: Շատ եմ կարոտում դպրոցս, ընկերներիս, ուսուցիչներիս, այն լավ ու վատ օրերը, որ ունեցել եմ այդ 12 տարիների ընթացքում: Նախկինում մտածում էի՝ երբ պետք է ավարտեմ դպրոցս։ Այո, արդեն մեկ տարի է, ինչ ավարտել եմ, բայց շա՜տ եմ կարոտել դպրոցական տարիներս: Համալսարանում նույնպես լավ է, բայց դպրոցական տարիներն ուրիշ են: Հիշում եմ այն պահերը, երբ կանչում էին գրատախտակի մոտ, բայց շատ մեծ դժկամությամբ էինք գնում, հիշում եմ քիմիայի, կենսաբանության ժամերը, երբ դասը ուսուցչուհին բացատրում էր, բայց մենք մտքով ուրիշ տեղ էինք. մտածում էինք, թե ինչպես փախչենք դասերից, որ չնկատեն: Դասի ժամանակ անընդհատ քչփչում էինք և անընդհատ նայում էինք մեր ժամացույցներին, թե երբ պետք է ավարտվի տվյալ դասը, որպեսզի շուտ տուն գնանք: Բայց հիմա, երբ մտովի տեղափոխվում եմ, մտածում եմ՝ ինչո՞ւ էինք այդքան շտապում, ի՞նչ պետք է անեինք տանը: Ես վերջապես հասկացա, որ պետք չէր այդքան շտապել, այլ ուղղակի մեր ժամանակը ճիշտ պահին, ճիշտ ձևով օգտագործել: Հասկացել եմ, որ պարզապես հարկավոր էր ընկերներիս հետ ավելի շատ ժամանակ անցկացնել, թեկուզ դասերից փախչելով: Ասացի դասերից փախչել՝ հիշեցի այն օրը, որ բոլորով փախել էինք և գնացել այգի: Դասղեկս անընդհատ զանգում էր հերթով բոլորիս հեռախոսահամարներին, բայց ոչ մեկս չէինք պատասխանում: Խեղճ դասղեկս ինչքան է մեր պատճառով իրեն վատ զգացել: Բայց պատկերացրու՝ դրանք են հետո հիշվելու: Իսկ համալսարանը կյանքի լրիվ ուրիշ էտապ է, այնտեղ արդեն խենթությունները պակասում են:

Համալսարան գնալով դառնում ենք ավելի կշռադատված ու լուրջ: Դպրոցում, երբ սխալ ես գործում, մտածում ես, որ ոչինչ, դեռ փոքր ես, ամեն ինչ կուղղես: Իսկ համալսարանում արդեն պետք է ավելի ուշադիր լինես: Ցանկանում եմ նորից մի քանի րոպեով տեղափոխվել դպրոցական տարիներ ու թեկուզ այն պահեր, երբ դասը չէի սովորում, ուսուցիչս կանչում էր, որ դաս պատասխանեմ, իսկ երբ սովորած էի լինում, չէր հարցնում: Սովորեցի, որ պետք է գնահատել այն պահերը, որոնք մեզ տրված են, նույնիսկ այն պահերը, որոնք երջանկություն չեն պարգևում մեզ, քանի որ միայն պահի անցնելուց հետո ենք հասկանում ու գիտակցում անցածի քաղցրությունը:

elita balyan

Լավ միջավայրը նպաստում է լավ սովորելուն

Ամեն  անգամ  դպրոց  մտնելիս  լսում  էի  այս  արտահայտությունները.

-Աթոռս չկա:

-Սեղանիս վրա խզբզել են:

-Քեզ ո՞վ ա թողել նստարանս վերցնես:

-Հա, բայց  էս իմ սեղանը չի…

Ու նման շատ արտահայտություններ: Երեխաներն ամեն օր վիճում էին սեղանի, աթոռի կամ նստարանի համար:

11 տարի է սովորում եմ Կալավանի միջնակարգ դպրոցում  և ինչ հիշում եմ,  նստում ենք անշուք ու հին նստարաններին ու սեղանների առաջ: Դրանք  արդեն անմխիթար վիճակում էին և փոխելու կարիք կար:

Մի օր, երբ գնացի դպրոց, դասարան մտնելուն պես ի՞նչ տեսնեմ. նստարանս չկա: Դուրս եկա ու երեխաներին հարցուփորձ արեցի` արդյո՞ք տեսել են նստարանս: Ահա և գտա նստարանս վերցնողին, և վեճ առաջացավ,  վեճի արդյունքում հայտնվեցի տնօրենի մոտ, և նա ասաց.

-Աղջիկ ջան, հանգստացիր, ոչ մի բան չկա, վերցրել է` հետ կվերադարձնի: Միևնույն է, մոտ օրերս նորն ենք ստանալու:

Լուրը լսելուն պես աշխարհով մեկ եղա ու դուրս թռա տնօրեն տիկին Զվարթ Քեշիշյանի աշխատասենյակից:

Բոլորս անհամբեր սպասում էինք: Ահա և մի  օր դպրոցի տնօրենը մեզ հայտնեց.

-Երեխաներ, կիրակի օրը կբերեն դպրոցի համար անհրաժեշտ նստարանները, սեղանները, գրատախտակները և կախիչները, ցանկալի կլինի, որ բոլորդ լինեք դպրոցում:58732941_3330180847008116_9062727795989282816_n

Ահա և եկավ այդքան սպասված կիրակին: Բոլորս մի մարդու նման  գտնվում էինք դպրոցում և ջանասիրաբար տեղավորում էինք նստարաններն ու սեղանները, մաքրում դրանք և հարմար տեղավորում ու միմյանց շնորհավորում:57471959_3330181243674743_428901266744147968_n

Մենք անչափ շնորհակալ ենք  Լաս Վեգասի հայ համայնքին՝ պարոն  Andy Armenian-ին,  ինչպես նաև   Armenia School Foundation- ին` գույքի նվիրաբերության և առաքման համար: Մենք շնորհակալ ենք «Թայմ Լենդ» հիմնադրամի տնօրեն Ռոբերտ Ղուկասյանին`  կազմակերպչական աշխատանքները կատարելու համար:

Լուսանկարները` Ռոբերտ Ղուկասյանի

Երբեք ուշ չէ գնալ երազանքին ընդառաջ

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

Հարցազրույց mulberry-house-ի հիմնադիր Հովհաննես Սողոմոնյանի հետ

-Պատմեք Ձեր մասին, որտեղի՞ց եք:

-Ես ապրում եմ ՀՀ ամենագեղեցիկ համայնքներից մեկում՝ Խոր Վիրապում (Փոքր Վեդի), ծնվել եմ 1990 թ. հուլիսի 14-ին, անունս Սողոմոնյան Հովհաննես է:

-Դուք mulberry-house-ի հիմնադիրն եք: Մինչ դրան անդրադառնալը կխնդրեի նշեիք՝ ի՞նչ կրթություն ունեք և այլ գործունեությամբ զբաղվե՞լ եք մինչ սա:

-Ես ունեմ միջին մասնագիտական կրթություն, ավարտել եմ Արարատի տարածաշրջանային պետական քոլեջը, մասնագիտությամբ ծրագրավորող եմ: Սրանից երեք տարի առաջ աշխատել եմ ՄԱԿ-ի գրասենյակում՝ որպես հաշմանդամություն ունեցող անձանց շահերի պաշտպան:

Աշխատել եմ ՀՀ-ում, ԼՂՀ-ում և ՌԴ-ի հայ համայնքների հետ: Այսինքն՝ այդ տարածաշրջաններում հաշմանդամություն ունեցող անձանց շահերի պաշտպանն եմ եղել:

-Ինչպե՞ս առաջացավ mulberry-house կառույցի մտահաղացումը, ո՞րն էր ստեղծման նպատակը:

-Մտահաղացումը շատ շուտվանից կար, ուղղակի մտորումների մեջ էի՝ ուզում էի հասկանալ, տեսնել՝ արդյոք կաշխատի, թե չէ: Մեր խաղողի այգու մոտ ունեինք թթենի, որը տնկել է պապս մոտ 17 տարի առաջ, դրա համար տարածքը կոչվեց թթենի, անգլերեն անվանումն ենք տվել։ Այստեղ շատ տուրիստներ գալիս էին ու ասում՝ գնանք թթենու մոտ նկարվելու: Ծառը և մեր այս տարածքը, որը բացել ենք թթենուն կից, գտնվում են Խոր Վիրապի վանք չհասած՝ մոտ 500 մ հեռավորության վրա։ Այդ տարածքում միակ ու ամենամեծ թթենին է, էդտեղից էլ տեսարան է բացվում դեպի բիբլիական Արարատը և Խոր Վիրապը, և իսկապես շատ գեղեցիկ տեսարան է նկարվելու համար։

Մենք այս աշխատանքը սկսելիս մեր առջև նպատակ դրեցինք ներկայացնել Հայաստան աշխարհը և հայ ժողովրդին, որովհետև յուրաքանչյուր վաճառակետ խոսում է Հայաստանի մասին, հայ ժողովրդի մասին։ Երբ դու շփվում ես տուրիստի հետ, նա սկսում է կարծիք կազմել: Մեր նպատակն այն է, որ ճիշտ կարծիքով և մեծ բավականություն ստացած հեռանան Հայաստանից: Ցանկանում ենք, որ մեր միջոցով ինչ-որ չափով կարծիք կազմեն մեր մշակույթի, ավանդույթների մասին:

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

Որպես հավելում նշեմ, որ վերջերս ունեցանք հյուրեր Մոսկվայից, նկարիչներ էին։ Այն պատկերը, որ բացվում է մեր մոտից, փորձեցին կտավների վրա պատկերել, ի դեպ, այդ օրվա նկարները կարող եք տեսնել, և առհասարակ, մեր մասին կարող եք տեղեկանալ մեր ինստագրամյան էջից:

-Իսկ ի՞նչ եք վաճառում և որտեղի՞ց եք ձեռք բերում:

-Մեր համայնքի բնակիչներն են պատրաստում: Ունենք գինիներ՝ բալի, նռան, մուսկաթի և կախեթի՝ կիսաքաղցր և չոր, դեղձի, ծիրանի, խնձորի օղիներ:

Բացի խմիչքից՝ ունենք նաև չրերի մեծ տեսականի՝ բնական հումքով պատրաստված, առանց շաքարի, նաև ունենք մի չրի տեսակ, որ ՀՀ-ում միայն մենք ենք վաճառում, կոչվում է սուջուխ, բայց կլոր տեսակն է, դա ոչ մի տեղ չկա: Կան նաև գաթաներ, որոնք նույնպես մեր համայնքում են պատրաստում:

-Որպես այս տարածքի հիմնադիր ի՞նչ խորհուրդ կտայիք նրանց, ովքեր նման գաղափար են ցանկանում իրագործել, ինչպե՞ս սկսել:

-Ես իմ գործը սկսել եմ մեկ գաթայից, հետո քիչ-քիչ հավաքելով՝ հիմա արդեն ունենք մոտ 71 տեսակի ապրանք, որոնք դեռ խմբավորված չեն, բայց աշխատում ենք նաև այդ ուղղությամբ:

-Իսկ ի՞նչ պլաններ ունեք:

-Ունենք հովանավոր Իռլանդիայից: Երբ մի անգամ եկել նստել էր մեզ մոտ, ես տեղում չէի եղել, նա մի բացիկ էր թողել, որն ինձ մոտ է հիմա։ Մենք կապ էինք պահում իր հետ և սպասում ենք, մյուս ամսվա վերջում կգան ֆինանսավորման նպատակով: Էստեղ լինելու է ճաշելու վայր, հենց եկողը կարող է թխել լավաշ, գաթա, խորոված պատրաստել: Հյուրատան նման մի բան է լինելու:

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

Լուսանկարը` Տաթևիկ Հարոյանի

-Ունե՞ք կարգախոս, որով առաջնորդվում եք:

-Եղե՛ք մաքուր: Այսինքն՝ մաքուր աշխատանք և մաքուր եկամուտ: Չխաբել, լինել հյուրասեր:

-Երբվանի՞ց եք սկսել գործել:

-Ապրիլի 23-ից սկսել ենք գործել: Մայիսի 23-ին նշեցինք մեր մեկամսյակը:

-Մեկ ամիս է, ինչ գործում եք: Ի՞նչ հետաքրքիր հյուրեր եք ունեցել կամ ի՞նչ դեպքեր են եղել, որ կցանկանայիք նշել։

-Կցանկանայի առանձնացնել երկուսը: Մեկը հենց Շառլ Ազնավուրի ծննդյան օրն էր (ի դեպ, մենք ամեն առավոտ, երբ 7:30 բացվում ենք, մեզ մոտ հնչեցնում ենք նրա երգերը և տարածքում ունենք անվճար ինտերնետ մեր բոլոր այցելուների համար), մեր առաջին հյուրերին ընդունեցինք 8:40, նրանք հենց ֆրանսիացիներ էին, եկել էին Հայաստանը տեսնելու Շառլի աչքերով։ Երբ խումբը կանգնեց, ճանապարհը փակվեց մոտ 10 րոպեով, և սկսեցին երգել Շառլ Ազնավուրի «La Bohème» երգը։ Հետո ես նռան գինի հյուրասիրեցի նրանց, վերջում նորից նույն երգով հրաժեշտ տվեցին մեզ: Մյուս պատմությունն այն է, որ մեզ մոտ ամուսնության առաջարկ արվեց։

 

Լեննագանի ժպիտները

Գյումրիում եղե՞լ եք:
Սիրուն է, չէ՞, մեր Լեննագանը։ Սաղը կժպտան, սաղը հումոր կենեն։ Դաժե օդի, ջրի (հա, իմիջիայլոց, էն հրապարակի ֆանտանների կողքի պուլպուլակից խմեք, ըդեղանը շատ համով է), մեջ հումոր կա։

Լեննագանը ի՞նչղ ուրախ քաղաք է, ու էս կարծիքը բոլոր էն մարդկանց մոտ են, ովքեր Լեննագան գուկան, ովքեր հրապարակը, թատրոնի շենքը, Սև բերդը կտեսնին ու լիքը տեղի անուն կռնամ գրեմ, որովհետև մենք լիքը սիրուն տեղեր ունինք, բայց դուք դոմիկների մայլեքը եղե՞լ եք։
Հլը գնացեք, հլը գնացեք ու տեսեք իսկական Լեննագանը։
Գնացեք հարցրեք ընդեղ ապրող երեխեքից, թե իրանք ինչ երազանք ունին։ Գիտե՞ք իրանց ամենամեծ երազանքը՝ գիշերը առանց տեղի մեջ բոլոջների, առանց իրանց ծակ պատալոկից գլխին կաթացող ջրի քնելն է։ Իրանք գուզեն, որ իրանց մաման կուշտ քնի, որ իրանց մաման էլ լաց չէղնի, երբ մտածե, որ իրանք քնել են։ Իրանք Լեննագանն են ու իրանք Լեննագանի իսկական ժպիտն են։ Լեննագանը, իրոք, կժպտա Լեննագանը, երջանիկ կեղնի մենակ էն ժամանակ, երբ էդ երեխեքը տուն կունենան, ու իրանց երազանքը կեղնի, օրինակ, հեռախոսը, հեծանիվը, կիթառը, ու չիդեմ ինչ-որ երեխուն բնորոշ երազանք։
Եթե դուք նորմալ կհամարեք, որ 5֊6 տարեկան երեխեն կճանչնա սաղ բոլոջների տեսակները, սաղի խածածները կտարբերե իրարից, ուրեմն սաղ լավ է։
Կպատկերացնե՞ք, 5֊6 տարեկան երեխուն կհարցնես` ինչի՞ դպրոց չես էշտա, կսե` որովհետև ես թազա կոշիկ չունիմ։ Կոշիկ չունի երեխեն, երբ էդ երեխու կոշիկի փողով ինչ֊որ մեկը ռեստորանը նստե կերե-խմե, հետո էլ կոշիկը «չայեվոյ» է թողե։
Հմի կսեք` կռցե, ռեստորան է գնացե, ինքը` իրա փողը։ Ես կխոսամ էն ինչ֊որ մեկերի մասին, որ էդ երեխեքի փողերն են կերե։
Ըբը, մեծերը որ կնստին փողոցին սարքած իրանց նստարաններին ու էդ դառը, տանջված փայլող աչքերով երսիդ կնայեն։ Ընբես էլ հավեսով խորաթա կենեն, ինչից սես կխոսան, բացի ժաժքից։ Էնքան գունավոր կպատմեն իրանց մանկությունը, որ դու կնախանձես իրանց մինչ 88 թիվը։
Գիտե՞ք, ամենասիրածս մասը էդ պատմություններում կինո էրթալն է, սաղը կինոյի տոմս չեն ունեցե: Սքան վախտ հլը մեկմ չի սե, որ կինո տոմսով է նայե. կամ դռան արաքից են նայե, կամ «պռաժեկտրի» մոտից։
Գիտեք, իրանց առաջին բարեմաղթանքը, ըդիգ ժաժք չտեսնիք։
Ու հա, չմոռանամ։ Իմ պաշտելի, անկրկնելի հասարակության մի մաս։ Գիտե՞ք, որ մասի հետ եմ. էն, որ կսեք` սաղ կյանքերը լեննագանցոնք տուն լացան ուզին։ Դուք ժաժքից հետո դաժե շոր լաց կեղնեիք, գուզեիք: Տո եսիմ, է, կռնանայիք բաշարեիք դոմիկի մեջ ապրեիք ու մարդ մնայիք։
Հայաստանի քարտեզի վրա Լեննագանից բացի հեչ մի քաղաք ժաժքին չէր դիմանա։ Դիմանալը ըդիգ հոգեկան դիմադրության մասին կխոսամ, եթե եսօր Լեննագանը սքան ուրախ, հումորով ու պայծառ է։
Մե պահմ պատկերացրեք ինչ կեղներ, որ ժաժք էլ տեսած չէղներ։
Ու ոչ միայն Լեննագանը, Շիրակը ամենապայծառ մարզն է։
Ամենահումորով, ամենաջիգյարով ու ամենալոպազ իմ շիրակցի, կսիրեմ քեզի։

Բաշ-Ապարանի հերոսամարտի տոնը

Այսօր` մայիսի 28-ին Բաշ-Ապարանի հերոսամարտի օրն է, որը Ապարանում յուրաքանչյուր տարի նշվում է մեծ շուքով:

Ապարան քաղաքի մշակույթի կենտրոնի սաների, պատանի զինվորականների մասնակցությամբ տոնը ամբողջացվում է: Քաղաքապետարանի աջակցությամբ քաղաքը զարդարվում է, ամբողջ քաղաքի բնակիչների համար Ապարանի հուշահամալիրի պատկերով տորթ է պատրաստվում, համերգ է կազմակերպվում, ցուցահանդեսներ` մշակույթի սաների ձեռքի աշխատանքները և բազմաթիվ այլ միջոցառումներ:

 

vahan chobanyan

Ինչո՞ւ չի փոխվում ոչինչ

Հասկանալու համար, թե ինչ է փոխվել, կամ փոխվե՞լ է արդյոք ինչ-որ բան վերջին մեկ տարվա ընթացքում, մի քիչ քայլենք Երևանի փողոցներում։

Պայմանական երթուղի՝ Շրջանայինից-Երիտասարդական։ Բոլոր խանութները կարծես տեղում են՝ իրենց սովորական անցուդարձով։ Ահա և գրավաճառ պապիկը՝ իր նույն տեղում, և այն կինը, որ միշտ սակարկում է գրքերի գինը։ Մի քիչ ներքև արագ սննդի կետն է՝ ճիշտ նույն տեղում, ճիշտ նույն ճաշացանկով։ Ճիշտ նույն տեղում է և այն երիտասարդը, որ ամեն անգամ ուտելուց հետո հեռանում է լուռ՝ շնորհակալությունն ու ափսեն թողնելով սեղանին, մինչդեռ պետք է երկուսն էլ փոխանցել փոքրիկ պատուհանի մոտ միշտ նույն դեմքով կանգնած մատուցող-գանձապահին։

Ուղիղ առջևում նույն կանգառն է՝ նույն գովազդներով ու նույն երկարության մարդկային պատով։ Անգամ տոմս չստացողներն են նույնը, նույնն են նաև վարորդի՝ նրանց հասցեին հնչող անհասցե խոսքերը։ Ահա և այն երիտասարդը, որ ամեն անգամ անտեսելով սուլիչի ձայնը՝ փողոցն անցնում է նույն անթույլատրելի տեղով։

Քայլենք դեպի այգի։ Այստեղ էլ ամեն ինչ նույնն է. արձանները, նստարանները, սրճարաններից լսվող երգերը։ Ցավալի է, բայց նույն կերպ թարմացված են նստարանի մոտ թափված ծխախոտի մնացորդները ու արևածաղկի կեղևները, քամին նույն ոգով թարմ տոպրակներ է փաթաթել ծառերի վզին։ Աղբամանից բարձրացող ծխի հոտն էլ է նույնը, բայց թարմ։

Մնացած նույնություններին անդրադառնալն անիմաստ է, հավատացեք։

Ես առանձնապես չգիտեմ, թե իշխանափոխությունից հետո ինչեր են փոխվել մեր հաստափոր օրենսգրքերում, ով որ համակարգից որն է տեղափոխվել, բայց մի բան գիտեմ հաստատ։ Չի փոխվել ամենակարևորը` մեր մտածելակերպը։ Մենք շարունակում ենք կարիքավորի օրվա հացի փողի հաշվին գին սակարկել, բայց թեյավճար թողնել սրճարանում, որտեղ չունեն դրա կարիքը, խախտում ենք օրենքը և սրտնեղում, երբ տուգանվում ենք, կամ նույնիսկ երբ հանդիմանում են։

Մենք կեղտոտում ենք մեր շրջակայքը մի ամբողջ օր՝ մոռանալով, որ մարդիկ գիշերը մեզ նման հանգստանալու փոխարեն աշխատելու են` փորձելով մի քանի րոպեում մաքրել ամբողջը։ Դեռ ավելին, առավոտյան արթնանալուն պես մեր պարտքն ենք համարում հիշել բոլոր իշխանական օղակներին, ներքևից վերև, մեղավոր ու անմեղ՝ մեղադրելով գարշահոտությունը չվերացնելու մեջ։

Մենք զլանում ենք շնորհակալություն հայտնել մեր քաղցը հագեցնողին, ու նեղանում ենք, որ հաջորդ անգամ լայն ժպիտով չի դիմավորում մեզ։

Մենք մի քանի քայլ վերև, սահմանված տեղում կանգառ պահանջելուն սովոր չենք։ Էլի ու էլի շատ բաների սովոր չենք, բայց սովոր ենք պահանջելուն։ Մենք պահանջատեր ենք, պահանջատեր ենք բոլորի նկատմամբ, բացի ինքներս մեր։ Ու ով էլ գա իշխանության, ինչ փայտիկ էլ որ ունենա, մեր մտածելակերպը փոխողը մենք ենք։ Ինչ հրաշք էլ որ կատարվի աշխարհում, մենք չենք տեսնելու, քանի դեռ մեր աշխարհը սահմանափակված է մեզանով։

Ու համաձայն եք, թե չէ, բայց այո, աղքատությունը մեր գլխում է, դեռ ավելին, այն նաև մեր հոգում է։

Arman Mkrtchyan

Թևեր տվեցին, հետո՝ կտրեցին

-Վերջապե՜ս, Իվան բեմ իջավ։

Իրականում բավականին երկար՝ 40 րոպե ուշացումով սկսվեց համերգը, և, եթե դրան չհաջորդեր հետագա սփոփիչ ելույթը, ապա այդ օրվա մասին հիշողությունները մոռացության անդունդից հետ բերել չէր ստացվի։ Երեկույթը նվիրված էր ԵՊՀ 100-ամյակին, երգում էր Իվետա Մուկուչյանը, և ամեն ինչ կատարյալ էր, բացի հետևում կանգնած երեք աղջկա տրամադրությունից ու մեր շուտ տուն գնալուց։ Բայց կարևորը տեղի ունեցավ միջոցառման ընթացքում, երբ մի պահ անծանոթ համարից զանգահարողն ասաց, որ վաղը պետք է մոտենամ Պոլիտեխնիկ՝ ինչ-որ ծրագրի մասնակցելու։ Ցավոք, աղմուկը մեծ էր, ինչի պատճառով, երկրորդ անգամ նույն բանը կրկնելուց հետո, այդպես էլ չլսեցի՝ որ ծրագրի մասին էր խոսում «ANEL»-ի աշխատակիցը։ Այսուամենայնիվ, ևս մեկ անգամ տեղն ու ժամը ճշտեցի ու ասացի` կներկայանամ։
Հաջորդ օրը ամեն երրորդին ծրագրի մասին հարցուփորձ անելուց և կուրսղեկիցս թույլտվություն ստանալուց հետո, մետրոյով հասա համալսարանին կից ինովացիոն կենտրոն, որտեղ էլ հենց գործում է «ANEL»-ը։ Պատուհանից նկատեցի «Ստեղծարար մտքին» մասնակցածներից մեկին ու գլխի ընկա՝ ծրագիրը նախորդի շարունակությունն էր, կամ գոնե որոշակի կապ ուներ։
Շուտով միասին բարձրացանք վերև, լսեցինք ինձ զանգահարողին, ում, փաստորեն, դեմքով ճանաչում էի, և ոգևորված նոր հեռանկարներով, դուրս եկա լսարանից՝ բազում գաղափարներ մտքումս քննարկելով։ Պարզվում էր՝ նախորդի շարունակությունն էր, մրցույթ, որը հաղթելու դեպքում ստանալու էինք 25․000 ֆունտ և Լոնդոնում յոթօրյա շրջագայության հնարավորություն։ Սակայն մասնակցելու պայմանները բավականին բարդ էին, առնվազն նրանով, որ անգլերենն էր աշխատանքային լեզուն, իսկ իմ անգլերենի իմացությունը, մեղմ ասած, այնքան էլ բարձր չէ։ Այս իսկ պատճառով, մեխանիկորեն դիմեցի Ինստագրամի օգնությանը ու գրեցի ծանոթներիցս մեկին, որը շուտով համաձայնեց աշխատել ինձ հետ։ Այդ պահին գետնից 7 մղոն բարձր էի ինձ զգում։ Որոշեցինք, թե որ գաղափարի վրա արժի աշխատել, ու սկսեցինք զարգացնել այն։ Ամբողջ 2 օր ու 3 գիշեր մտածում էի այդ մասին, պատկերացնում՝ ինչպիսին կլիներ գաղափարը իրականության մեջ:
Բայց արի ու տես ՝Բրիտանական խորհուրդը այլ ծրագրեր ուներ։
Երկուշաբթի ևս մեկը միացավ մեր թիմին, ու մյուսի բացակայության պատճառով իր հետ գնացի «ANEL»։ Հասանք, փոքր-ինչ սպասեցինք, ևս մի քանիսի հետ մտանք լսարան, մի երկու թուղթ լրացրինք, նստեցինք ու․․․ Երևի էնտուզիազմը սենյակում չափից շատ էր. մեզ ասացին՝ խորհուրդը փոխել է որոշումը, ու անչափահասները չեն կարող մասնակցել մրցույթին։
Ուղղակի խոսքեր չունեի այդ պահին․ թևեր տվեցին, հետո՝ կտրեցին։

nelli khachatryan

Խորհուրդ է տրվում կարդալ միայն երկրացիներին

Լումուս:

Բարև 3000 անգամ: Թող ուժը միշտ քեզ հետ լինի: Եթե դեռ մտածում ես երաժշտությունն է էն լեզուն, որով խոսում է աշխարհը, ապա հետ ես մնացել: Չես հավատո՞ւմ: Աշխարհի ինչ որ կետում ասա «դռակարիս» ու ավելի շուտ անծանոթի ժպիտին կարժանանաս, քան օրինակ երգելով:

Հիմա նորից սկսենք:

Ուղղակի բարև: Բոլորս էլ արդեն լսել ենք էն իրարանցման մասին, որ կար Վրիժառուների ու Գահերի խաղի շուրջը, դե այսինքն, ոչ բոլորը, բացի էն մեղվից էլի, որ զբաղված է բաց պատուհան փնտրելով:

Եթե չես դիտել ոչ էն, ոչ էն, ապա դու… Չէ, իրականում դա նորմալ է, ու ոչ մի բան էլ չէի գրելու: Ուզում եմ քեզ պատմել` ինչումն է հավեսը էս իրարանցման մեջ լինելու:

Նախ, երևի ցանկացած սագա, մատենաշար կամ ֆիլմաշար իրենք իրենց մեջ արդեն հաջողություն են կրում էնքանով, որ իրենք քեզ հարազատ են դառնում ժամանակի ընթացքում: Երբ հերոսները քո աչքի առաջ անընդհատ են լինում, դու իրենց չես հասցնում մոռանալ, դու իրենց սկսում ես ճանաչել, իրենք քո աչքի առաջ են մեծանում, ու իրենց ճակատագիրը քեզ չի կարող չհետաքրքրել:

Էս ամենի մեջ ամենահավեսը գիտե՞ք որն է. սպասելը, թե երբ է նոր կամ վերջին մասը դուրս գալու: Կանխատեսումներ անելը, վերջին օրերը հաշվելը, աչքերը փակ սփոյլերների մոտով անցնելը, հետո վերջապես նայելը, բայց ոչ մենակ, լիքը անծանոթների հետ, էն անծանոթների, որ ֆիմի նույն հատվածում ծիծաղում, զարմանում ու լացում են: Նույնիսկ հավես է նայելուց հետո սփոյլերներ հանգիստ կարդալը, քննարկումները, թեմատիկ իրեր ձեռք բերելը ու ընկերներին համոզելը, որ իրենք էլ նայեն:

Մարդիկ, ովքեր չեն դիտել, մենք դեռ կարող ենք խոսել օրինակ, հին ավանդական երաժշտության կամ ուրիշ լեզվով: Ու լավ է, որ դուք կաք… Ախր, ձեր մներկայությամբ կարելի է անվերջ սփոյլել առանց ծեծվելու:

Հիմա էլի սկսեմ նորից:

Առանց բարևի: Էս պահին աշխարհի լեզուն սա է, 2018-ի ամռանը ֆուտբոլն էր, վաղը կլինի նորից երաժշտությունը, ու հենց էդ պահերին ես մտածում, թե ինչքան նման ու հարազատ ենք իրար… բոլորս: Էն, որ ուրիշ մոլորակների բնակիչների մոտ երկրացիներս ինչ հավեսով կխոսեինք էս ամենի մասին, իրենց կպատմեինք, կասեինք` ո՞նց, ախր ո՞նց կարեի է ֆուտբոլ չխաղալ, ու չզարմանալ, որ Ռուսաստանը հասավ ¼, ո՞նց չգիտեք Ֆրեդի Մերկյուրիի բեղերը, բա հիշո՞ւմ եք «Փախուստ բանտից»-ը, իսկ սև խոոռոչի նկա՞րը, որ համացանցում հայտվեց, ինչ հավես էր, չէ՞:

Հետո, որ էլի մնանք մենակ երկրացիներով, էս ամենը կմոռանանք ու կասենք` մենք ոչ մի ընդհանուր բան չունենք, մենք ախր, շատ տարբեր ենք, ախր, նա 6 մատով է ծնվել, իսկ մյուսի մազերը կարմիր են:

lilit vardanyan

Անիմեի կողմից գրոհի ենթարկվածները

-Արամ, էսօր կիրակի ա:

-Հա, ճիշտ ա:

Ես ու եղբայրս «թխի թող գա» ենք անում ու գնում համակարգչի մոտ:

Անիմե նայող հասարակության անդամ լինելը այդքան էլ հեշտ չի: Անիմեն շատերի կողմից չինական մուլտ անվամբ հայտնի ճապոնական անիմացիոն ֆիլմն է: Դե արի ու բացատրի, որ այդ «չինական մուլտերը» մի ամբողջ մշակույթ են:

Հայաստանում «Նարուտոն» շատ հայտնի է, հատկապես իմ տարեկիցներին: Վեց տարեկան էի: Ամեն օր ժամը հինգին «Նարուտո» էի նայում: «Նարուտոյի» կերպարների նկարներով ֆիշկաներ էի գնում: Մինչև հանկարծ «Նարուտոն» ցույց տվող հեռուստաընկերությունը կիսատ թողեց թարգմանությունը:

Հետո մի հիասքանչ օր ես ու եղբայրս բացահայտեցինք, որ կարող ենք ինտերնետով էլ նայել: Արդեն կամաց-կամաց հասկանում եք, թե ինչ օրն են իրենց գցում անիմե սիրողները: Արագ-արագ նայում ես, մեկ էլ հանկարծ հասնում ես վերջին դուրս եկած սերիային:

Մի փոքր բացատրեմ, որ ավելի հասկանալի լինի: Ուրեմն, ամեն ինչ սկսում է մանգայից: Մանգան կոմիքս է: Կոմիքսում մանգակաները նկարում են անիմեի սյուժեն: Ճապոնիայում մանգաները ահռելի մեծ քանակությամբ մրցակցություն ունեն: Մարդիկ շաբաթական մեկ անգամ գնում են “Jump” ամսագիրը, որի մեջ տպվում են մանգաները: Ամսագիրը կարդալուց հետո նրանք պետք է նշեն իրենց սիրած մանգան, որպեսզի ամսագիրը տպողները հասկանան, թե որ մանգան է ավելի պահանջված:

Հիմա ամենահետաքրքիր մասը: Եթե մանգան հայտնի է դառնում ու շատ է վաճառվում, մանգական նկարում է անիմե՝ այդ մանգայի վրա հիմնված:

Հիմա անիմե նայողների համար ամենադաժան պահերից մեկը: Անիմեի նոր սերիան նույնպես դուրս է գալիս շաբաթը մեկ անգամ:

Ու այնպես ստացվեց, որ ես ու եղբայրս ունեինք երկու տարբերակ՝ կա՛մ սպասել մի տարի ու նայել բոլոր չնայած սերիաները, կա՛մ սպասել մեկ շաբաթ: Դա իհարկե դժվար է, բայց ամենացավալին այն է, որ «Նարուտոն» 2017թ մարտին ավարտվեց: Մենք էլ որպես «Նարուտոյի» սերունդ, շատ էինք տխրել: Պատկերացնու՞մ եք՝ 10 տարի: Մենք 10 տարի նայում էինք այդ հրաշք անիմեն:

Հիմա անիմե նայողները կասեն՝ դու բացի «Նարուտոյից» ուրիշ անիմե չգիտե՞ս: Իհարկե գիտեմ: Անիմե նայելով եմ մեծացել: Դեռ շարունակում եմ նայել:

Մինչև իմ բացահայտումը, որ Նարուտոն ոչ թե չինական մուլտ է, այլ ճապոնական անիմացիա, նայել եմ «Պոկեմոնները» (փառք Աստծո՝ չգիտեի, որ 22 սեզոն է), Միազակիի գլուխգործոցները, «Սեյլոր մունը» (բոլորի հետ էլ պատահում է) և այլ անիմեներ, որոնք շատ հայտնի էին այդ ժամանակ:

Հիմա մյուս հարցը, որ կարող է առաջանալ կարդացողների մոտ: Ինչու՞ եմ ինձ համարում անիմե նայող հասարակության անդամ: Հիմնականում ճապոնական մշակույթը պաշտող մարդիկ իրենց «օտակու» են կոչում: Օտակուները ավելի ծանր դեպքեր են: Նրանք ոչ միայն նայում են անիմե, այլ իրենց շրջապատող ամեն ինչն են դարձնում անիմե: Խաղում են անիմեի վրա հիմնված կամ մինչև անիմեն ստեղծված խաղեր, ամեն օր նայում են անիմեներ, գնում են անիմեի կերպարների շորեր, լսում են անիմեի երաժշտություն, սովորում են ճապոներեն, փորձում են կրկնօրինակել իրենց սիրած կերպարներին: Ահա թե ինչու ինձ օտակու չեմ համարում:

Ինտերնետը բացահայտելուց և այլևս հեռուստացույցից չօգտվելուց հետո ես և եղբայրս սկսեցինք նայել այլ անիմեներ: Վերջապես հասկացանք, թե ինչ լեգենդար ժամանակաշրջանում ենք ապրել, երբ նայեցինք «Մահվան տետրը»: Հետո նայեցինք 2010-ականների ամենահայտնի անիմեները: Հասկացանք, թե դեռևս ինչ լեգենդար ժամանակաշրջանում ենք ապրում:

Այդքան գրեցի, գրեցի, պատմեցի անիմեի մշակույթը սիրելու դժվարությունների մասին, բայց չասացի ամենավատ կողմը: 10 տարի «Նարուտո» նայելով մեծանալով մի օր իմանում եմ, որ «Նարուտոյի» շարունակությունն են նկարելու: Հենց իմացա, ուզեցի լաց լինել: Բայց ոչ երջանկությունից: Երևի շատերին է ծանոթ այն դեպքը, երբ մի շատ լավ բանի շատ վատ շարունակությունն են նկարում:  Ուզում եմ հիշողությունիցս ջնջել այն, ինչ տեսա «Բորուտոյում»: Հիմա նստած մտածում եմ, որ այս սերնդի օտակուները կասեն «Բորուտոն» ամենալավ անիմեն է, որ տեսել եմ: Ու ես 70 տարեկան տատիկի պես կասեմ՝ էհ, մենք ավելի լավ մանկություն ենք ունեցել: Այնպես, որ խորհուրդ եմ տալիս, որ սկզբում «Նարուտոն» նայեք:

Ախր, անիմեի մասին էջերով կարելի է գրել, բայց երևի ավարտեմ ասելով՝ մի նայեք անիմե, դաս արեք, թե չէ իմ օրը կընկնեք:

Գնամ՝ «Գրոհ տիտանների վրան» նայելու: