Ինչպես անցկացրեցին աշնանային արձակուրդները Հայաստանի դպրոցականները

Երևան

-Ո՞նց թե՝ «անցկացրել», արդեն վերջացա՞ն արձակուրդները։ Լո՞ւրջ։ Հըմ, ախր, ի՞նչ ասեմ: Ասեմ, որ ժամը երկուսին հազիվ արթնանում էի, որովհետև ամբողջ գիշեր չէի քնո՞ւմ: Ասեմ, որ մինչև ուզում էի վեր կենալ, լինում էր ժամը հի՞նգը, էլ վեր կենալու իմաստը ո՞րն էր, եթե պիտի մի քանի ժամից քնեի էլի։ Ու ասեմ, որ հերիք չի, ամբողջ շաբաթն էսպես անցկացրեցի, մի բան էլ հիմա շոկի մեջ եմ, որովհետև ֆիզիկայիս գործնական աշխատանքը չեմ արել (Մարիամ Կարապետյան, 15տ, Եղեգնաձոր):

-Արթնանում էի, շնչում, ասում՝ լավ, մի հատ էլ արտաշնչեմ։ Վեր էի կենում, հաց ուտում, դուրս էի գալիս բակ՝ մի քիչ թարմանալու, լուծվող սուրճ էի պատրաստում, նստում «կոմպի» առաջ, կինո նայում, հետո գրավորներս էի գրում, հաց ուտում ու պառկում քնելու։ Շաբաթվա բոլոր օրերը… (Կարապետ Բաղդասարյան, 15տ, Եղեգնաձոր):

-Դե ոնց մյուս շաբաթները՝ ամեն օր գնացել եմ երաժշտական դպրոց, եկել տուն՝ պարապել։ Ոչ մի օր նորմալ տանը չեմ մնացել՝ հանգստանալու (Էլեն Գասպարյան, 15տ, Եղեգնաձոր):

-Աշնանային արձակուրդս վատնել եմ «ուժեղացուցիչ», «դրոնի վահանակ» սարքելով, մի հատ էլ ժապավենով ձայնագրիչ եմ սարքել՝ հեռախոսի համար։ Մի խոսքով՝ չեմ հանգստացել (Նարեկ Հարությունյան, 15տ, Եղեգնաձոր):

-Շատ խառը: Սովորականի պես արձակուրդից բան չհասկացա։ Արձակուրդը սկսվեց հետաքրքիր էքսկուրսիաներով, ավարտվեց վերջին օրով գրքերը «քրքրելով» (Ժորա Անդրեասյան, 16տ, Եղեգնաձոր):

-Հասցրել եմ կիսատ թողած մի սերիալ նայել ու վերանայել կյանքիս իմաստ դարձած «Teen wolf» սերիալը։ Հա, համ էլ՝ հասցրել եմ ամեն օր պլանավորել, որ հաջորդ օրը պատմությունը կպարապեմ։ Կիրակի օրով բնականաբար մի «ծով» դաս եմ արել։ Հասցրել եմ մի լա՜վ քնել ու առանց հոգս ու ցավի կանգնել վառարանի կողքին, մինչև այնքան այրվեմ, որ էլի բարկանան վրաս։ Թե չէ, որ դասերի ժամանակ վառարանը գրկելու ժամանակ հազիվ եմ կարողանում պեղել ծանր ու հոգնեցուցիչ դպրոցական առօրյայիցս (Աստղիկ Հունանյան, Եղեգնաձոր, 15տ):

-Դե, ես էնքան զբաղված էի ֆիլմեր նայելով, որ բացի դրանից ուրիշ ոչինչ չեմ արել։ Հա, ու մեկ էլ՝ շնչել եմ (Քնարիկ Սմբատյան, 15տ, ք. Երևան):

-Գնացել էի Դիլիջան։ Օրը մի երեք ժամ զբոսնում էի: Մի օր էլ ընկերուհուս հետ եմ գնացել զբոսանքի։ Ու էս ամենը համատեղել եմ գիրք կարդալու հետ։ Հա՜, մեկ էլ՝ նոր սերիալ եմ սկսել նայել (Ժենյա Կարապետյան, 15տ, Բյուրական):

-Ինչպես միշտ՝ բազմոց վարելով (Մելինե Քարամյան, 15տ, Երևան):

-Չեմ անցկացրել (Վահե Յավրումյան, 15տ, Երևան):

-Ոնց մնացած օրերը՝ պարապմունքներով, բայց մի քիչ հանգստացած (Հովհաննես Աբրահամյան, 16տ, Եղեգնաձոր):

-Շատ հետաքրքիր և հաճելի օրեր անցկացրեցի։ Այս աշնանային արձակուրդներին այցելեցի թանգարաններ (ժամանակակից արվեստների և Երկրաբանական)։ Զբաղված էի իտալերենիս իմացությունը խորացնելով և ընթերցանությամբ (կարդացի «Հարրի Փոթթերը և հրե գավաթը» ու շուտով կավարտեմ Դեն Բրաունի «Ինֆեռնոն»։ Ըկներներիս հետ հաճախ էի դուրս գալիս զբոսնելու և վայելում էի մեր քաղաքի չքնաղ աշնանային տեսարանները։ Իսկ այժմ պատրաստվում եմ դասերիս, քանի որ վաղը երկուշաբթի է, եւ վերսկսվում են հոգնեցուցիչ դասերը (Զառա Սարգսյան, 15տ, Երևան):

Աստղիկ Հունանյան, Եղեգնաձոր, 15տ.

***

Կոտայքի մարզ, ք.Հրազդան

-Իրականում պետք է յուրաքանչյուր օրը լիարժեք և ճիշտ օգտագործել, անկախ արձակուրդներից: Հիանալի օրեր եմ ունեցել, տանը գրեթե չեմ եղել: Սիրում եմ աշունը, այն թույլ է տալիս մտորել, ստեղծագործել և մի փոքր խաղաղվել, շուտով կունենամ նոր աշնանային ֆոտոշարք (Մարիամ Հովհաննիսյան,18 տ):

-Արձակուրդի ընթացքում անընդհատ երեկույթների եմ մասնակցել: Շատ հրաշալի անցավ (Ռաֆայել Խաչատրյան,16 տ.):

-Դասերով, գործերով ծանրաբեռնված էի, բայց հասցրի ընկերներիս հետ ժամանակ անցկացնել: Մեկ շաբաթը քիչ է լավ հանգստանալու համար, բայց փորձեցի (Միշել Ոսկանյան, 15 տ):

-Արձակուրդս տատիկիս տանն եմ անցկացրել, տիպիկ հայ թոռնիկի նման (Էլեն Գրիգորյան, 15 տ):

-Աշնանային արձակուրդներս անցկացրեցի ինտերնետում (Էրիկ Եղյան,15 տ):

-Արձակուրդին գնացել եմ մայրական գյուղ, հետս վերցրել եմ երկու գիրք ու ամեն օր կարդացել եմ: Արձակուրդն օգտագործել եմ գերհոգնածությունից ազատվելու համար (կատու եմ սիրել…), բացի այդ, գյուղում ունեմ լավագույն ընկերներ, հանդիպել եմ նրանց հետ, հավաքվել ենք ու լավ ժամանակ անցկացրել։ Արձակուրդը գյուղում ավելի լավ է անցնում, քանի որ մաքուր օդ եմ շնչում ամեն առավոտ, կտրվում առօրյա հոգսերից, մոռանում դասերի մասին։ Չեմ սիրում արձակուրդին դաս անել, վերջին օրն եմ անում, փոխարենը՝ կարդում եմ այն, ինչ ինձ հետաքրքիր է (Նարե Վարդումյան, 17տ):

-Ամբողջ շաբաթ ՖԼԵՔՍ-ի հայտադիմումն եմ լրացրել (Վահե Բաղդասարյան, 16 տ):

-Էքսկուրսիա ենք գնացել: «Հայ Ասպետի» խմբով ենք պարապել, պիտի կիրակի չորս օրով տանեին Արցախ, էն էլ չտարան (Հովսեփ Հովսեփյան, 16 տ):

-Դե պարապմունքներով, էլի: Ֆոտոսեսիայի պատվերներով եմ զբաղվել մեկ էլ (Դավիթ Շառյան, 17 տ):

-Արձակուրդս անցկացրել եմ հարսանիքի պատրաստվելով (Ռոզա Հարությունյան,15 տ):

-ԱԿԿ- Հանրային ռադիո – պար, կիթառ-տուն- UWC հայտադիմում: Այսպես (Արմինե Գևորգյան,16 տ):

-Աշնան գրկում էի հինգ օր, հինգ օրերիցս ոչ մեկն էլ անկապ չի անցել: Ընկերներիս հետ եմ եղել, նախընտրեցի իրենց հետ անցկացնել արձակուրդս, քան թե գնալ շոփինգի կամ այդպիսի մի բան: Այս հինգ օրվա մեջ լավ երջանկացա, լիքը ֆոտոներ արեցի, մասնակցել եմ Հելոուինին, որը այդքան էլ չեմ ընդունում, բայց կարևորը ընկերներիս հետ էի, ու դա ինձ հերիք է երջանիկ դառնալու համար (Մարիամ Հովհաննիսյան,16 տ):

-Արձակուրդ չունեի: Այս մեկ շաբաթվա ընթացքում հասկացա, թե ինչքան հարազատ են դարձել մետրոյից օգտվող աշակերտները, առանց իրենց մետրոն դատարկ էր, չկային էն չարթնացած կամ հոգնած աշակերտների դեմքերը: Կարոտով սպասում եմ երկուշաբթի օրվան (Իռեն Գևորգյան):

-Էս շաբաթվա մեջ ավելի շատ անհանգստացա, քան թե հանգստացա: Անընդհատ մրցույթներ, պարապմունքներ (Մարիետա Մինասյան):

 Լիլիթ Գրիգորյան, Հրազդան

***

Արագածոտնի մարզ

-Ես արձակուրդների ընթացքում իջել եմ բակ, խաղացել եմ։ Գնացել եմ «Փարքինգ» ու հոդ-դոգ եմ կերել (Գառնիկ Աբրահամյան, 9տ):

-Երգել եմ, պարել եմ ու դասերս եմ սովորել (Ժենյա Խորշորյան 8տ.):

- Անունները չեմ հիշում, բայց շատ տեղեր եմ գնացել։ Կարդացել եմ, առաջադրանքներս եմ արել, բայց առաջադրանքներս էդքան շատ չէին: Գիրք եմ կարդացել, երգ եմ պարապել

(Մարիամ Մանասյան, 10տ.):

-Շատ են հանձնարարություններ տվել։ Տասնհինգ հեղինակ պետք ա կարդանք (Անահիտ Դանիելյան, 11տ.):

-Ուղղակի հանգստացել եմ։ Զբաղվել եմ նկարչությամբ, երգել եմ, շատ պարել եմ։ Շատ հանձնարարություններ եմ ունեցել։ Շատ գրքեր են տվել կարդալու (Անուշ Խորշորյան 11տ):

-Արձակուրդների ընթացքում սպորտային խաղեր եմ խաղացել, դասերս եմ սովորել և երեկոյան համակարգչային խաղեր եմ խաղացել (Հրաչ Մկրտչյան, 12տ):

-Մեր արձակուրդները շատ դուրս եկան, որովհետև էլ դասի չէի, ազատվել էի էս դասերի հոգսերից։ Բայց ընդամենը մի շաբաթ էր, է… Հա, էդ մի շաբաթն էլ ա էլի բան։ Մի շաբաթվա ընթացքում ընկերներիս հետ եմ խաղացել։ Տատին ասում էր՝ դասերդ արա, բայց չէի ուզում անել (Անդրանիկ Աբրահամյան, 12տ):

-Արձակուրդներն անկապ անցան: Համակարգիչ, հեռախոս։ Երևան եմ եկել էս ընթացքում (Վահե Ավետիսյան, 14տ.):

-Արձակուրդներին զվաղվել եմ առօրյա գործերով։ Գնացել եմ պատմության մրցույթի փորձերին։ Չեք հավատա, 2-3 օր միայն մուլտ եմ նայել

(Ժորա Հովհաննիսյան, 15տ.):

-Ես իմ աշնանային արձակուրդները անցկացրել եմ տանը ու ֆեյսբուքում (Արմինե Հովհաննիսյան, 16տ):

Անուշիկ Մկրտչյան, Արագածոտնի մարզ, գ.Արագած

***

Կոտայքի մարզ, գ.Արզական

-Մինչև արձակուրդները շատ էի ուզում հագստանալ, իսկ հիմա կարոտել եմ դպրոցը, դասընկերներիս, ուսուցիչներիս (Դիանա Երանոսյան, 14 տ.):

- Շտեմարաններ գրելով ու պարապմունքներ անելով, բայց դրա հետ մեկտեղ կարողացա նոր հոդվածներ գրել վիքիպեդիայում (Տաթև Գաբրիելյան, 17 տ):

-Հանգստանալուց բացի գիրք եմ կարդացել ու հիմա էլ կարդում եմ: Տանը մնալուց հոգնել եմ (Վաչե Համբարձումյան, 14 տ):

-Արձակուրդներn անցան շատ վատ: Մի շաբաթ էլ տային, լավ կլիներ (Անժելա Համբարձումյան, 16 տ):

Էլադա Պետրոսյան, Կոտայքի մարզ, գ.Արզական

Օդեսան

Լուսանկարը` Սվետա Մելիքյանի

Լուսանկարը` Սվետա Մելիքյանի

Օդեսա… Քաղաքի մասին առաջին պատկերացումը սառն էր ու մռայլ։ Շատ ցուրտ էր, անձրևոտ, իսկ ես՝ հիվանդ։ Չէ, չէ հոգեկան չէ, ուղղակի գրիպ էի ու դեռ հիմա էլ։ Շենքերը վանում էին, մարդ չկար փողոցներում, կարծես թափառող հոգիների քաղաք լիներ։ Ժամանակի ու տարածության մեջ ես էլ էի արդեն խճճվել։ Մի պահ ինձ թվաց 90-ականների Գյումրի եմ ընկել։ Տխրեցի։

Լուսանկարը` Սվետա Մելիքյանի

Լուսանկարը` Սվետա Մելիքյանի

Ձմռանը ամբողջ օրը դրսում դրված երկաթի էր նման էս քաղաքը՝ ժանգոտված ու մոռացված էր: Առաջին օրը սառած էի և՛ հոգեպես, և՛ ֆիզիկապես: Ժամերն էի հաշվում, որ մտնեմ տաքուկ ու ինձ միշտ սպասող անկողինս, որը ինձ ներում էր նույնիսկ, եթե ուշ էի տուն գալիս։ Իսկ Սև ծովը իր համար հանգիստ ննջում էր ինձանից 15 րոպե հեռու։

Ծովը սև էր, երկինքը՝ կապույտ, մարդիկ՝ մոխրագույն, իսկ ես կարմիր կրակ դարձած այրվում էի ինքս ինձ տանջելով, որ Օդեսան էն քաղաքը չէր, որ կարծում էի։ Պատկերացումներս բախվեցին իրականության հետ, ու ժամանակից առաջ ուզեցի հիսաթափվել այն քաղաքից, որը երկար ժամանակ է ուզում էի տեսնել:

Լուսանկարը` Սվետա Մելիքյանի

Լուսանկարը` Սվետա Մելիքյանի

Վերջին օրը հետ չէի ուզում գալ: Սիրահարվել էի քաղաքի մթնոլորտին: Հիմա մտածում եմ, բայց ինչ տարօրինակ քաղաք է: Կարծես կին լինի. Ուզեց՝ կսիրես, չուզեց՝ քիչ չէ, կտանջի քեզ, մի հատ էլ դու մեղավոր կլինես: Իսկ Սև ծովը վերջում ինձ աչքով արեց ու խոստացավ, որ էլի կտեսնվենք, միգուցե հաջորդ անգամ նրա մյուս ափին:

Mari Baghdasaryan malishka

Միակ մնայունը

Ամեն ինչ անցողիկ է, հոգնեցուցիչ, միգուցե ձանձրալի, բացի մի բանից…

Մասնագիտություն ընտրելիս պետք է ընտրես այնպիսի մասնագիտություն, որ հետո փոշմանելու առիթ չունենաս: Որ ոչ սովորելու ընթացքում հոգնես դասախոսություններ լսելուց ու կուրսայիններ գրելուց, ոչ էլ հետո հոգնես մի քանի ժամ ավել աշխատելուց: Այլ ընտրես այն մասնագիտությունը, որը սովորելիս քեզ չեն հոգնեցնի երկար դասերը, մի քանի հատոր ունեցող մասնագիտական գրքերը, ու դու հանկարծ չես քնի ինչ-որ առարկայի ժամին…

Լինելով լրագրող, հնարավոր է մի օր հոգնես նյութեր գրելուց, հարցազրույցներ ունենալուց, անվերջ թղթեր թանաքոտելուց, ձայնագրիչը ձեռքիդ այս ու այն կողմ վազվզելուց:

Միգուցե ուսուցիչ դառնաս, և մի քանի տարի աշխատելուց հետո մի օր զգաս, որ քեզ հոգնեցրել է նույն ճանապարհով ամեն օր դպրոց գնալը, նույն դասը մի քանի անգամ տարբեր աշակերտներից լսելը կամ ամեն անգամ դաս հանձնարարելը, մատյան լրացնել, ինչ-որ մեկին ցածր կամ բարձր գնահատելը:

Հնարավոր է՝ որոշես ու դերասան դառնաս և հանկարծակի հասկանաս, որ ձանձրացնում են քեզ բոլոր այն դերերը, որոնք ինքդ ես կերտում: Եվ գիտակցես, որ էլ չես ուզում քեզ համար գրված սցենարը անգիր սովորել ու տեսախցիկի առաջ քեզ պահել այնպիսին, ինչպիսին իրականում չես:

Կամ եթե մտքիդ դնես, որ պետք է լուսանկարիչ դառնաս, գնես պրոֆեսիոնալ լուսանկարչական ապարատ ու սկսես նկարել՝ սկզբում բնություն, հետո մարդկանց: Ու նկարները ուշադիր նայելուց նկատես ինչ-որ բացթողում, գուցե դա լինի գունային գամայի պակասությունը, գուցե մի ուրիշ բան:

Գուցե դառնաս գրող, սկսես գրել և մի օր գիրք հրատարակես: Շատերը ճանաչեն քեզ որպես գրող, ուրիշների մոտ ասեն, որ գրող ծանոթ ունեն ու քո անունը տան՝ ցույց տալով քո առաջին գիրքը, որի վրա ստորագրությունդ է: Բայց մի օր գուցե դա էլ սկսի քեզ ձանձրացնել այնչափ, որ ցանկանաս կողքիդ տեսնել ընկերների, որոնց չի հետաքրքրում քո հայտնի լինել-չլինելը:

Հնարավոր է սկսես նվագել, դե, ընտրես դաշնամուրը կամ կիթառը: Անվերջ նոտաներ գրես, լսես Մոցարտի երաժշտությունը: Բայց անկեղծ ասա, մի՞թե քեզ չեն ձանձրացնի դաշնամուրի սև ու սպիտակ ստեղները: Կիթառի մասին լավ է չխոսեմ, ես ինքս էլ սիրում եմ նվագել…

Կամ մի օր վերցնես վրձինը ձեռքդ ու սկսես նկարել հարազատ, ծանոթ մեկին: Ու ձեռքի թեթևակի շարժումով թափես բոլոր ներկերը ու չկարողանաս ավարտել նկարը: Կամ նկարես, բայց ոչ լիարժեք, չկարողանաս նկարել քո այդ ծանոթի աչքերը լոկ այն պատճառով, որ ուշադիր չես նայել նրա աչքերին ու չես մտաբերում նրա աչքերի գույնը: Սխալվես ու կանաչ գույնով նկարես աչքերը, այդպես էլ չհիշելով, որ նա՝ դե քո այդ ծանոթը, շագանակագույն աչքեր ունի:

Իսկ դու, այո՛, հենց դու, որ դեռ չես որոշել, թե ինչ պետք է դառնաս, որ մնացել ես մասնագիտություններ կոչվող սարերի արանքում, պարզապես ընտրիր այն, ինչը քեզ հոգեհարազատ է: Մասնագիտությունները շատ են, ընտրությունդ կարող է մեկը լինել: Դե, նախասիրությունների մասին էլ չասեմ, անթիվ ու անհամար են, և կարող ես ունենալ հազարավոր նախասիրություններ, կարող ես ուզածդ պահին զբաղվել նրանով, ինչով կուզես:
Եվ հնարավոր է՝ նպատակիդ հասնելու ճանապարհին հանդիպեն խոչընդոտներ, ու քննադատներ: Գիտե՞ս, քննադատում են նրանք, ովքեր չեն կարողանում հասնել իրենց նպատակներին, նրանք, ովքեր չունեն անկեղծ ընկերներ: Իսկ դու տարբերվում ես, գուցե հենց նրա համար, որ կողքիդ կան մարդիկ, ովքեր անկախ քո վերելքներից ու վայրէջքներից, շարունակում են կողքիդ մնալ…
Հիշիր, ամեն ինչ կարող է մի օր ձանձրացնել, բացի ընկերներից:
Միակ մնայունը ընկերությունն է…

Anahit Ghazakhetsyan

վանաձոր (փոքրատառ ու սիրով)

Լուսանկարը՝ Անահիտ Ղազախեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Ղազախեցյանի

Գիտեմ, որ բացի մարդկանցից, որոնց մոտ կարող ես միշտ վերադառնալ, կան վերադարձի կետ քաղաքներ:

Գիտեմ, որ ես Վանաձորից տեղափոխվել եմ հետ չգնալու միտքը գիտակցելով, որ էդ մտքով մինչեւ լինելիք կամ չլինելիք վերադարձս ապրելու եմ, որ ամեն անգամ հետ գալիս հասկանալու եմ՝ էլ ոչ մեկ չկա էստեղ. Դավոն չկա, Հովոն չկա, Հրաչը, Դիանը, որ մենք մեկ-մեկ, մի երկու շաբաթ-կիրակի հետ ենք գալիս ու մի կերպ պոկվում Վանաձորից, որտեղ, մարդկանց թվում է, ոչինչ էլ չկա:

Իսկ ես համարյա 18 եմ: Կյանքիս 17.5 տարիները անցել են Վանաձորում՝ ամեն շենք ու փողոց, թաղամաս ու երթուղայինի համար հիշողություն դարձնելով:

Ես ասում եմ՝ հոգնելը բոլորիս պարտականությունն է, մանավանդ 17 տարեկանում, մանավանդ փոքր քաղաքներից, որտեղ դու բառի լայն ու նեղ իմաստներով գնալով ավելի մենակ ես դառնում, որովհետեւ Դավոն բանակ գնաց, Հովոն երկրից գնաց սովորելու, որովհետեւ դու, Դիանն ու Հրաչը օրուգիշեր պարապում էիք, որ գնաք, որովհետեւ 17-ը գնալու տարիքն է:

Լուսանկարը՝ Անահիտ Ղազախեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Ղազախեցյանի

Ես ընկերներիս հաճախ եմ պատմում իր մասին, ասում եմ՝ տեսնելու բան չկա: Հետո պատմում են, որ դու իրենց սիրած քաղաքն ես, որ 17-ից շա՜տ տարիներ անց պիտի գան ու փորձեն մնալ: Ես չգիտեմ՝ 17-ը ստելու տարիքն էլ

է, թե չէ, բայց ես հաստատ գիտեմ՝ Վանաձորը փախուստի ամենահարմար տեղն է: Որովհետեւ Լիլիթը պատմում էր, որ Վանաձորում չինական կենտրոն է բացելու, Էլենը միշտ հետ է գալիս տատիկ-պապիկի մոտ, ամեն ինչ թողնելով ու հետո մի կերպ հետ դառնալով, որովհետեւ հայրիկս միշտ ասում է, որ աշխարհում դրանից լավ տեղ չկա, ու որ մոլորակը համարյա էդ բռաչափ քաղաքի շուրջ է պտտվում:

Լուսանկարը՝ Անահիտ Ղազախեցյանի

Լուսանկարը՝ Անահիտ Ղազախեցյանի

Ես վերեւ եմ նայում ու հասկանում, որ հետդ մեկ-մեկ երրորդ դեմքով եմ խոսել, որ երեւի Երեւանը մեզնից լիքը բան է խլում ու ուրիշների հանդեպ եղած զգացմունքներն էլ է իրենով անում, բայց քեզնում ես խաղաղ եմ, շտապելու տեղ չունեմ, հանդիպելու մարդ չունեմ: Երեւանը մարդկանցով է Երեւան: Դու ամեն ինչով ես Վանաձոր: Դու փշաքաղվելու, լաց լինելու չափ Վանաձոր ես: Բոլորիս գնացած լինելու, բայց գիտակից-անգիտակից քեզ հետ մնալու չափ:

Վանաձոր:

Մեր կիսատ սերերը, Դավի պատմվածքների, ուրվականների, կիսադատարկ փողոցների, ռոքի, դինջերին լսելու քաղաք։

Վանաձոր։

narek babayan

Ռնգեղջյուրի տեսադաշտում

Առավոտ։ Ժամը չգիտեմ, չի էլ հետաքրքրում։

Դու կարող ես, արա (սա բայ չի), ես հավատում եմ քո ուժերին։ Ախր, սա նորություն չի, դու գիտես՝ ինչպես անել։ Լավ, հանգիստ։ Կենտրոնացիր, հիմա շունչ պահիր ու արա էդ, յա… Է, դե։ Նարեկ, մի հատ ձգիր քեզ, ես հավատում եմ քո ուժերին։ Նարեեեկ…

Նորից առավոտ, նույն առավոտը, վերմակիս ծալքերի ստվերի չնչին շեղումից զգացի, մի կես ժամ անցել է։

Զզվացրեցիր արդեն, իրոք արա էդ, հերիք է։ Հավաքվիր ու գնա։ Վեր կաց։

Էսպես մի քիչ էլ մտքումս կռիվ եմ տալիս, երբեմն կամքի ուժ չունենալս երեսովս եմ տալիս, որ ամոթ անեմ ու վերջապես կարողանամ հաղթահարել այդ գրողի տարած ձգողականության ուժը։ Այո, ստացվեց։ Ես պոկեցի, ըը… Մեջքս։ Հա, ես պոկեցի մեջքս անկողնուցս։ Բա հետո՞։ Ի՞նչ անեմ։ Դա իմ տեղը էվոլյուցիան ու մարդու անատոմիան որոշել են. գնամ բաղնիք, հա, մերը իրար հետ է։

Նախաճաշեցի։ Ըհն, այ հիմա սկսվեց։ Ի՞նչ անել։ Դասի չեմ ու կա բավականին բազմազան ընտրացանկ։ Կինո նայել, նյութ գրել, գիրք կարդալ, գնալ դուրս, կրկին քնել, ՀԿ ստեղծել, կինո նկարել, գնալ ֆոտոարշավի, համացանցում հայտարարված հազար ու մի մրցույթներից մեկին մասնակցել ու արժեքավոր նվեր ստանալ, ինչ որ ուրիշ ծրագիր մտածել ընկերների հետ և այլն։

Հասկացա՝ ինչ անել։ Գնալ պառկել, չքնել։ Հենց պառկել, քանի որ բան չկա անելու։ Նորմալ կինո չկա, գիրք չկա ձեռքիս տակ, օնլայն աչքերս ցավում են, ՀԿ-ն 18-ից տարեկանից են բացում, ֆոտոարշա՞վ, ի՞նչ ֆոտոարշավ։ Բոլորը տեսել են, էլի, գյուղի էս հրաշք աշունը, ո՞ւմ ինչ ցույց տամ։ Չգիտե՞ն, տերևները ուղղակի գունափոխվում են, եսիմ ինչ չի։

Պառկած եմ։ Դե, ես իհարկե կնախընտրեի ընդհանրապես բան չանել, բայց ուղեղն անջատել մենակ քնելով է լինում, դրա հավեսն էլ չկա։ Դե արի, երեք րոպե կենտրոնացիր, բան մի մտածիր, որ անջատվես։ Մտածում եմ փաստորեն։ Հիշում եմ՝ ինչպես էի բողոքում, թե բա՝ հայրենագիտության դասը 13 էջ, է, ոնց եմ սովորելու։ Ժամանակ կար, որ վատ սովորած դասը պատմելիս դողում էի, բա որ վատ ստանա՞մ։

Տեղափոխվում եմ տիեզերք, ի՞նչ կլինի, եթե մարդ էդ հատուկ հագուստը հանի այնտեղ։ Կտրաքի՞։ Դե, պիտի որ, էլի, դրսից ճնշում չի ազդում, ուրեմն ներքին ճնշմանը մաշկը չի դիմանա ու, յախք… Արժի տեսնել, համացանցում կա՞ վիդեո, որտեղ այդպես է լինում, հետաքրքրեց։ Չնայած լավ, է, հեռախոսս մնաց սեղանին, հավես չկա։

Կովերը քանի՞ դեմքի մկան ունեն։ Չգիտեմ, բայց աչքերի հատվածում պիտի որ չունենան, ժպտացող կամ տխուր կով տեսած չկամ։

Տեսնես՝ ես Հայաստանում կմնա՞մ, թե՞ հերթականը կլինեմ։ Կգնամ ու կասեմ, որ շատ եմ ուզում վերադառնալ, բայց չեմ գա։ Գամ ի՞նչ անեմ, արդեն հարազատներս օտարացել են, ընկերներս դեմքս դժվար հիշեն։ Լավ, չէ։ Երևի Նոր տարուն կգամ։ Գնամ ընկերներիս տներ, հեռանալուցս հետո նրանց երեխաները ոգևորված, սենց ուրախ կհարցնեն թե ով էր, ընկերներս էլ կամ կարճ կասեն՝ մանկության ընկերս, կամ մի երկու բան հավես կունենան պատմելու։

Մարդ եմ հավանել։ Քեզ հետ չի եղե՞լ, անկախ սեռից, էդ մարդու անունը լսելիս մի տեսակ ոգևորվում ես, միշտ իր ասած ամեն ինչ, ամենատափակությունն էլ ստիպում են ժպտալ։ Ա, չէ, է… Չեմ սիրահարվել, այդպես իրոք լինում է։ Էն որ մտածում ես, երևի դու իր համար ընդհանրապես արժեք չունես, երևի քո մասին չի էլ հիշում։ Երբ շատ չգիտես նրա մասին, մտածում ես՝ նա անհասանելի է, քեզնից բարձր մակարդակում։ Մի-քիչ ավելի ես մտերմանում, ժամանակի ընթացքում հասկանում ես. քո միս ու արյունից է վրան։ Նա էլ խնդիրներ ունի, նա էլ է սխալվել։ Հիասթափություն ասեմ, թե ինչ…

Եղե՞լ է՝ բողոքես, կամ չէ, ուղղակի զգաս, որ կողքիդ մարդ չունես, որին վստահես, սիրես, ու փոխադարձ լինի։ Էն մարդիկ, ում ուզում ես տեսնել լավագույն ընկերոջ դերում, վերս նշվածի պես են, ոնց որ «պետքները չլինես»։ Ու քեզ հետաքրքիր չի՞, որ մարդ կա, ով պատրատ է քեզ տալ էդ ամեն ինչը, ու քեզ դա պետք էլ է, բայց չէ, ոչ նրանից։ Հեհ…

Բա որ կտրվե՞մ միասնականներիցս։ Վատ կլինի, շտապ պարապել է պետք։ Երկուշաբթի մասնագետ գտնեմ։ Չէ, լավ։ Մեկուկես տարին հերիք կլինի, երկրորդ կիսամյակից։ Բա որ իրո՞ք կտրվեմ, չէ։ Գոնե դասագիրքս թեթրեմ։ Չնայած, չէ լավ, հիմա ո՞վ է կտրվում, որ ես էլ կտրվեմ։ Հավես չկա։

Արթնացա։ Վերջը քնելն ընտրեցի էլի։ Ակամա ստացվեց, ուրիշ բան չէր մնում։ Ինչո՞ւ էսպես եղավ, է։ Ժամանակին լավ էի տրամադրված ամեն ինչի հանդեպ, էնքան եռանդ կար ծախսելու։ Ո՞ւր գնաց։ Գուցե պատճառը գյո՞ւղս է, կարո՞ղ է՝ գնամ Երևան, հավեսս վերադառնա։ Դե, էստեղ ուղղակի զբաղվելու բան չկար, ինչպես տեսաք։ Կամ չէ, երևի շրջապատող մարդիկ են մեղավոր, չգիտեմ։

Հեհ… Ռնգեղջյուրը ուր էլ նայի, տեսարանում իր եղջյուրը լինելու է։ Բայց դա աշխարհից չի, չէ՞։

Հ.Գ․ Դժվար, շատ դժվար։ Ահավոր դժվար նյութ։

mariam tonoyan

Միքելանջելոն, Ռոդենը և մեր ժամանակը

Ինչո՞վ կզբաղվի տարբեր հետաքրքրություններ ունեցող աշակերտն աշնանային մեկշաբաթյա արձակուրդների ընթացքում, եթե ոչ ընթերցանությամբ: Գուցե շատերին տարօրինակ թվա այս օրերի ընթացքում ընթերցանության միջոցով առաջացած, գուցեև անմիտ եզրակացությունս, թե ես իմ դարաշրջանից չափազանց ուշ եմ ծնվել:

Վերջերս նկատել եմ, որ չեմ հարմարվում ինձ շրջապատող հասարակությանը, մարդկանց մտածողությանը, որ մեր ժամանակաշրջանը, որքան էլ զարգացած ու նորարարական տեխնոլոգիաներով ապահովված լինի, միևնույն է, հետ է մնում այլ ժամանակաշրջանների քաղաքակրթության ու միջանձնային հարաբերությունների բարձր մակարդակից: Դրանց վառ օրինակ են այժմյան քաղաքակրթության ու մարդկության առօրյան արտացոլող հայկական ժամանակակից սերիալները, որոնց արդեն քննադատաբար անդրադարձել են մեր թղթակիցներից շատերը: Ուստի ես ընթերցանությամբ փորձում եմ «ճանապարհորդել» այլ ժամանակաշրջաններ:

Երկար ժամանակ է, ինչ հետաքրքրվում եմ գծանկարչությամբ, գեղանկարչությամբ, ուսումնասիրում ճեպանկարներ, փորձում ընդօրինակել, իսկ վերջերս, տրամաբանական կապով հետաքրքրված եմ նաև քանդակագործությամբ, չէ որ «Գեղանկարչությունն ու քանդակագործությունը նույն ծնողներն ունեն, նրանք քույրեր են»:

Ինչևէ, քանի որ մեկ շաբաթ ժամանակ ունեի, վերցրեցի հայտնի գեղանկարիչ-քանդակագործներ Միքելանջելոյի և Օգյուստ Ռոդենի կենսագրական վեպերը և սկսեցի ուսումնասիրություններս: Կարդալով ամեն նախադասություն, ամեն պարբերություն, ինքս իմ մեջ վերագտա հային բնորոշ թաքնված մի սեր՝ սեր դեպի քարը:

Չնայած Վերածննդի ժամանակաշրջանից մինչև իմպրեսիոնիստներ բավականին երկար ժամանակ է ընկած, բայց երկու ժամականակաշրջաններում էլ նմանություններն, այնուամենայնիվ, ակնհայտ են. թշվառություն, հասարակության տածած նույն վերաբերմունքը դեպի նկարչությունն ու նկարիչները, համառ կամք՝ երկու քանդակագործների աշխատանքային ասպարեզներում, անսպառ սեր ու հոգատարություն դեպի քարը, գեղանկարչության միջոցով անցում դեպի քանդակագործության… Եվ ձգտում: Ձգտում: Այ, թե ինչը նրանց հասցրեց համաշխարհային փառքի: Նույնիսկ չվախենալով մահապատժից (Ֆլորենցիայում դիահերձումը համարվում էր սրբապղծություն և հատուցվում էր մահապատժով) Միքելանջելոն գաղտնի ամեն գիշեր մտնում էր վանքի դիարան և հերձում վանք բերած մահացած մարդկանց դիերը, միայն այն պատճառով, որպեսզի լավագույնս ծանոթանա մարդկային կազմախոսությանը և ճշգրիտ ստանա մարմարից կերտված մարդու կերպարը:

Այ, եթե հիմա էլ մարդիկ նույնչափ նվիրված լինեին այն բնագավառին կամ մասնագիտությանը, որն իրենք են ընտրել: Գուցե համառությամբ կարողանային լավագույնս մասնագիտանալ իրենց բնագավառում, մեծացնել իրենց իսկ աշխատանքի պահանջարկը և աշխատանքի անցնել իրենց երկրում, այլ ոչ թե զարկ տալ արտագաղթին: Չէ որ և՛ Միքելանջելոն, և՛ Օգյուստ Ռոդենը, և՛ շատ-շատ այլ հռչակավոր մարդիկ իրենց ուղին սկսել են չքավորության մեջ, բայց սերը դեպի սեփական արվեստի ճյուղը ու տքնաջան աշխատանքն են միայն նրանց համաշխարհային ճանաչման հասցրել:

syuzanna navasardyan

Երբ ապագա բժշկի քույր ես…

Բազմիցս նշել եմ, որ չնայած նրան, որ բժշկությունը մարդասիրական ու հետաքրքիր մասնագիտություն է, այնուամենայնիվ ես այն չեմ սիրում։ Բայց եկեք չմոռանանք, որ կյանքում լինում են դեպքեր, որ ինչ-որ բան անելիս անում ենք առանց պատճառի, գիտակցաբար, բայց միաժամանակ ավտոմատացված, ծայրահեղ դեպքերում նաև՝ ստիպված։ Հենց այսպես ես սկսեցի սիրել բժշկությունն ու բժիշկներին։

Ինձ համար ապագա բժշկի օրինակ դարձավ քույրս, ով գերազանց սովորում է և ով պատրաստվում է փոխել հասարակության մեջ թյուր կարծիքը կապված բժիշկների հետ։

Դասերի պատճառով մենք հաճախ երկար ժամանակ չենք հանդիպում, այդ իսկ պատճառով մեր ամեն հանդիպումը տոն է։

Ամեն անգամ նա պատմում է իր «բացահայտումների» մասին, և ես հաճախ զարմացած լսում եմ ու մի պահ փորձում եմ վերլուծել լսածս։ Սիրում եմ հարցեր տալ նրան։ Դե, ինձ էլ հասկացեք, ոչ ոք չէր հրաժարվի տան պայմաններում բժշկի անվճար խորհրդատվությունից։

Քույրս մի շարք հարցերում ինձ պարտավորեցնում է։ Ընտանիքում լավ «ավանդույթ» ունենք. նպատակասլաց ենք ու անկախ շրջապատի քաոսից ու անարդարություններից, մենք հասնում ենք մեր ուզածին սեփական ուժերով։ Անկախ այն փաստից, որ ես չեմ սիրում, երբ ինձ համեմատում են որևէ մեկի հետ՝ տանը ինձ միշտ համեմատում են Սառայի հետ։ Գիտե՞ք ինչ… Ես չեմ նեղանում։ Հաճախ անգամ հպարտանում եմ նրանով։

Սառա ջան, դու այն մարդն ես, ով մի՜շտ իմ հանդեպ համբերատար է եղել ու ներող։ Դու այն մարդն ես, ով բոլորին ապացուցեց իր ուժն ու գիտակ լինելը։

Ես շա՜տ եմ ափսոսում, որ դու չես զգալու այն ինչ հիմա ես եմ զգում, ապագա բժշկի քույր լինելը շատ հաճելի զգացում է։

Երբ ապագա բժշկի քույր ես, դու չես վախենում էն անպետք մանրէներից, ասեմ ավելին՝ գիտես ինչպես պաշտպանվել, գիտես ինչպես ճիշտ ռեժիմ կազմել, ինչ ուտել ու երբ, գիտես՝ ինչն է օգտակար ու ինչը՝ ոչ այնքան, գիտես ինչպես առաջին օգնություն ցույց տալ, ինչպես խնամել քեզ ու բոլորին։

Ես քեզ հաղթանակների անվերջանալի շղթա եմ ցանկանում, իսկ հետագայում՝ մասնագիտական ձեռքբերումներ։

Թբիլիսյան օրագիր. օր 3

Բարև ձեզ, ես Դաթոն եմ։ Հիմա կասեք՝ ինչ ա ասում էս տղեն։ Բացատրեմ։ Վրացիները Դավիթին դիմում են Դաթո, և
ես բացառություն չեմ։ Երբ ծանոթանում էի փառատոնի կազմակերպիչներից մեկի հետ, ու նա հարցրեց իմ անունը,
երբ ասացի, նա բարձր բացականչեց՝ օ, Դաթո, Դաթո… Սկզբում չէի հասկանում, թե ինչ է խոսում, հետո
բացատրեց ինձ, որ վրացիները Դավիթին այդպես են դիմում։
Իսկ հիմա պատմեմ երրորդ օրվա մասին։ Երրորդ օրը նույնպես ֆիլմերի դիտում ու քննարկում էր։ Բայց այս անգամ
արդեն ուրիշ երկրների ֆիլմեր էինք դիտում: Օրինակ, Ռուսաստանի,  Ուկրաինայի և այլ երկրների։Ասեմ՝ իմանաք. հիմնականում անիմացիոն եվ խաղարկային ֆիլմեր էին, որոնցից մի քանիսի վերջաբանը շատ
տարօրինակ էր։ Այսօրվա ֆիլմերում դոկումենտալ ֆիլմեր քիչ կային։ Հոլանդիան էլ, որը ֆիլմ էր ներկայացրել,
ավելի շատ երկրի պատմական վայրերի մասին ռեպորտաժի էր նմանվում։Ֆիլմերը դիտելուց հետո սկսվում էին քննարկումները։ Ամեն երկրից մի մասնակից մոտենում էր բեմահարթակին եվ
հայտնում իր կարծիքը այն ֆիլմի մասին, որը հավանել էր, որի մեջ իրեն տպավորող ինչ-որ բան էր տեսել։
Քննարկումներից հետո ազատ ժամանակ ունեինք և գնացինք զբոսնելու: Հետո կինոդիտումը նորից շարունակվեց:
Այս մի շաբաթը մեզ համար ասես կինո տոն լինի: Ողջ օրը ֆիլմեր, կինոգործիչների հետ շփումներ, կինոյի մասին
զրույցներ… Երանի թե շատերդ կարողանայիք մասնակցել տարբեր կինոփառատոների, զգալ այդ մթնոլորտը:
Երրորդ օրն էլ այսպես անցավ:

lilit vardanyan

63-ի խաղը

Այս տարի ես ընդունվել եմ Ֆրանսիական քոլեջ: Առավոտները պետք է իջեցնեմ դասից ուշանալու հավանակությունը: Ասեմ, որ սկզբում ամեն ինչ այնքան էլ հեշտ չէր: Չեմ հիշում՝ ես առաջ եղե՞լ էի Զեյթունում, թե՝ ոչ: Դրա համար մի ամիս հայրիկիս հետ էի գնում: Այն ժամանակ ավելի շատ էին դժվարությունները, որովհետև սեպտեմբերի սկիզբն էր: Բայց ես այդ մասին չեմ ուզում գրել: Ես ուզում եմ գրել այն մասին, թե ինչպես Նորքի 2-րդ զանգվածից ժամանակին հասնել Ֆրանսիական քոլեջ:

Նախևառաջ պետք է ճիշտ ժամանակին տնից դուրս գալ: Ես հիմնականում տնից դուրս եմ գալիս ժամը 8-ին: Իսկ եթե տնից դուրս գամ ժամը 8:05-8:10-ին, ապա ուշանալուս շանսերը կմեծանան:

Հետո պետք է ոտքով հասնեմ 63-ի կանգառ: Մեր տնից մինչև կանգառ հինգ րոպեի ճանապարհ է, չհաշված այն փաստը, որ իմ մենակ քայլելը վազելու հաշիվ է: Ճիշտն ասած, տնից դուրս գալուց ես չեմ նայում ժամացույցին, բայց մոտ երեք րոպե անց ես արդեն կանգառում եմ: Հիմնականում իմ բախտը չի բերում, և ես չեմ հասցնում նստել ժամը 8-ի «գազել»-ը: Երբ համարյա վազելով մոտենում եմ 63-ին, իսկ մյուս կողմից մի մարդ հանգիստ քայլերով մտնում է ներս ու նստում վերջին ազատ նստարանին: Ստիպված պետք է նստեմ 8:05-ի երթուղայինը: Այդ ժամանակ պետք է իմանալ, թե որն է հաջորդը: Հիմնականում ես գուշակում եմ: Մի անգամ  նստել էի, իմ կարծիքով, ճիշտ ավտոմեքենան: Հետո տեսա, թե ինչպես էր մյուս 63-ը գնում: Բայց ես դուրս եկա, իմ կարծիքով, ճիշտ ավտոմեքենայից և հասցրեցի նստել իրականում ճիշտը:

Քանի որ նստեցի իրականում ճիշտ ավտոմեքենան, կարելի է սկսել 63-ի խաղը: «Իսկ ի՞նչ է 63-ի խաղը»,- կհարցնեք դուք:

«Գազել»-ը նստելու քայլերը կատարելուց հետո, ես այլևս ոչինչ չեմ կարող անել դասից ուշանալու հավանականությունը փոքրացնելու համար: Մնացածը վարորդից և խցանումներից է կախված: Ահա, թե ինչու հենց «63-ի խաղ»:

Առաջին արգելքը, որին վարորդը հանդիպում է՝ 135 դպրոցի խցանումն է: Այս շաբաթ դպրոցականները արձակուրդ են: Այս մի քանի օրը այնտեղ խցանում չի լինում:

Կանգառից մինչև Առևտրի քոլեջ 63-ը մարդկանց է հավաքում: Մարդիկ էլ, երևի, խաղի միջի կոպեկներն են: Հավաքում է մինչև ավտոմեքենայի մեջ շնչելու տեղ չի լինում: Ես նստած եմ լինում, բայց ինչ-որ մեկը պարտադիր վերևից շնչում է իմ վրա այնպես, որ ես չեմ կարողանում շնչել (ի դեպ, ես քամու ժամանակ էլ չեմ կարողանում շնչել): Մի անգամ էլ մեկը կծու ծամոն էր ծամում: Ես էլ ստիպված էի շնչել նրա արտաշնչած, խեղդող հոտը: Հա, ու մարդիկ կան, ովքեր իրենց պայուսակները հենում են իմ նստարանին: Գիտեմ, որ կանգնածներին անհարմար է, բայց ինձ էլ է տարածք հարկավոր: Հետո էլ ես ինքս պայուսակով եմ: Ի՞նչ են մտածում, որ կվերցնե՞մ իրենց պայուսակը:

Առևտրի քոլեջից մինչև Գայի արձան 63-ը խցանումների չի հանդիպում: Եթե վարորդը արագ է վարում, ապա ժամանակ է շահում, իսկ եթե՝ ոչ, ուրեմն ուշանալու հավանականությունը մեծանում է: Գայի արձանի մոտ սկսվում է խցանումը: Գայի արձանից մինչև Հայկի արձան ավտոմեքենան հասնում է 15 րոպեում: Դրա համար էլ 63-ը մինչև իմ կանգառը 20 րոպեի ճանապարհը 45 րոպեում է անցնում:

Մասիվի խցանումներն անցնելուց հետո ճանապարհին գրեթե խցանումներ չեն լինում: Մեքենան արագ է առաջ շարժվում: Մարդիկ էլ սկսում են իջնել ավտոմեքենայից: Իսկ հիմա, ուշադրություն: Շատ վարորդներ կան, ովքեր լավ չեն լսում կամ համարյա չեն լսում: Պետք է իմանալ ճիշտ «կանգառում կկանգնե՛ք» ասելու արվեստը: Երկու ամսվա ընթացքում ես կարողացա տիրապետել այդ «արվեստին»:

Հիմա պատմեմ մի փոքր պատմություն իմ ու հայրիկի հայտնագործության մասին: Ամեն անգամ ես ու հայրիկը իջնում էինք Ռայկոմի կանգառում: Հետո մենք պետք է անցնեինք 10-15 րոպեի ճանապարհ մինչև հասնեինք Ֆրանսիական քոլեջ: Այդ պատճառով ես մի անգամ (կյանքումս առաջին անգամ) 2 րոպեով ուշացա դասից: Տատիկը ասում էր, որ այնտեղ ավելի կարճ ճանապարհ կա: Մի անգամ ես ու հայրիկը քաջություն արեցինք և որոշեցինք մի կանգառ շուտ իջնել ու գտանք տատիկի ասած կարճ ճանապարհը: Այդ օրվանից ես էլ երբեք չեմ ուշացել:

Երբ դուրս եմ գալիս մեքենայից: Գնում եմ կարճ ճանապարհով և համարյա առաջինը (երբեմն նաև առաջինը) հասնում քոլեջ:

Սա էլ իմ պատմությունը 63-ի խաղի մասին:

Ani avetisyan

Ինչ-որ բան այն չէ

Նույնը։

Այսքա՞ն։

Որ մեքենայի մեջ աչքերս փակ էլ զգում եմ կողքիս ամեն ծառը, խանութն ու նույնիսկ մտախոհ դեմքով մարդուն, ով
ամեն առավոտ այնտեղ է։ Ինչքան էլ անուշադիր եմ ներսում կատարվողին՝ գիտեմ ՝ ով որտեղ է նստելու, ով է տեղը
ուրիշին զիջելու, երբ է վերջապես սկսվելու վեճը, ոնց է ավարտվելու։
Վերադարձող ավտոբուսն էլ տեսնելիս 90 տոկոս ճշտությամբ ժամն եմ գուշակում։ Չնայած, առանց մեքենան
տեսնելու էլ դա մոտս լավ է ստացվում։ Չգիտեմ՝ ինչից է։
Երգացանկս ամեն օր խառնում եմ, թե չէ ռոբոտացումն ամբողջական կլիներ։ Կանգառում դեմքերն էլ են կրկնվում,
այնքան հաճախ, որ սկսում ես հոգնել։
Հետո մտածում ես՝ քեզ ի՞նչ։ Ապրիր, ոնց կաս։ Երգերդ, գրքերդ, ցանկությունդ ու երևակայությունդ էլ հերիք են, որ
քո կյանքը գոնե չկրկնվի։
․․․Համալսարանիս պատին Ռոբերտի նկարն է ու նկարի ներքևի տողերը, որ երբեք չեն հոգնեցի։ Հեղինակի
մակագրությունն էլ։
Ամեն օր նույն դեմքերն են՝ կարճ մազերով աղջիկներին տարօրինակ նայող։ Երկար մազերով տղաների մասին մտքում
ինչ-որ բաներ փսփսացող։ Նույնը՝ ականջակալներով քայլողներին էնպես նայող, ոնց որ «Ավատարի» հերոսներից
մեկին են տեսել։
Չնայած մեկ-մեկ կարելի է իրենց էլ սիրել։ Դե, երբ արևից շուտ ես արթնանում ու դասերից մի ժամ առաջ արդեն
համալսարանից հինգ րոպե հեռավորության վրա լինում։ Սիրուն է առանց շտապելու քայլել ու նայել շտապող
մարդկանց։ Իսկ էդպիսինները շատ են։ Ախր, մենք միշտ ենք շտապում։
Էդ օրերին գետնանցումներն էլ եմ սիրում, նա էլ, որ կիսաքանդ էր։ Որ երեկ վերանորոգում էին։ Իսկ նման
դեպքերում թափված փոշին ու ավազն էլ կարելի է սիրել։
Սկսում եմ երկու անգամ ավելի սիրել մեր երիտասարդությանը, որ ֆուտբոլ ու վոլեյբոլ խաղալով արևային
վահանակներ տարավ Արցախիս հյուսիս։ Գիտեմ՝ Արցախն էլ է նրան սիրում։
Ամեն օր, օրը հազար անգամ հինգ հարկ բարձրանալը չեմ կարող սիրել։ Փոխարենը հինգերորդ հարկի
հեռուստաստուդիան եմ սիրում։
Կրկնվող օրերի մեջ ռուսերենի դասերն եմ սիրում, ինչքան էլ չսիրեմ ռուսերենը։
Պատրիկ Ֆիորիի երգերն եմ սիրում՝ չսիրելով ֆրանսերենը։ Ֆիորիի հայկական ազգանունն եմ սիրում։
Սիրում եմ լսել վեճերը՝ Սարոյանը, Ազնավուրը հայ երաժիշտ ու գրող էին, թե՞ չէ։ Սիրում եմ մտքում կրկնել ՝
բոլորդ էլ ճիշտ եք, լռեք վերջապես։
Կյանքը, մարդկանց չեմ սիրում, երբ Զարայի պատմածն եմ հիշում՝ Քառօրյայի վիրավոր տղերքից մեկի մասին։
Չսիրել չեմ կարող նրանց հետ նույն իրականությունում ապրելուս փաստը։
Պատերազմը չեմ սիրում։ Առանց բացառությունների։
Բայց կյանքը միայն պատերազմը չէ, չէ՞։

Իսկ պատերազմը երևի միշտ էլ կյանք է եղել։