Երբ մեր գյուղից՝ Դսեղից գալիս եմ Երևան, զգում եմ, որ կենցաղիս և սովորություններիս մեջ փոփոխություններ են մտնում: Հիմա մի երկուսի մասին ասեմ:

Քաղաքում չեմ հասցնում հեռուստացույց դիտել, իսկ գյուղում ստիպված դիտում եմ՝ զգացել եմ, երբ քաղաքում եմ լինում, միշտ ինչ-որ գործեր են առաջանում ու չեմ հասկանում, թե երբ է օրն անցնում, իսկ գյուղում, հատկապես, երբ անձրև է լինում, ստիպված նստում եմ հեռուստացույցի առջև ու էլ ոչ մի բանի հավես չեմ ունենում:

Քաղաքում կարողանում եմ ուշ քնել, իսկ գյուղում անկախ ինձնից, քունս տանում է:

Չգիտեմ՝ միգուցե օդի՞ց է, կամ էլ, երևի, որ բարեկամներիս ուշ-ուշ եմ տեսնում, դրա համար էլ երկար զրուցում եմ նրանց հետ ու մեկ էլ տեսնում եմ՝ ժամը 12-ն է:

Քաղաքում սուրճ եմ խմում, իսկ գյուղում՝ ո՛չ:

Երբ քաղաքում եմ լինում, մի տեսակ ինձ մեծ եմ զգում ու օրը մի բաժակ սուրճ եմ խմում, իսկ գյուղում՝ ճիշտն ասած, նույնիսկ սուրճի պահանջ չեմ էլ զգում:

Քաղաքում հեռախոսիս մարտկոցը ավելի շուտ է նստում, քան գյուղում:

Սա էլ երևի նրանից է, որ հեռուստացույց չեմ նայում: Բայց եթե լուրջ, ինձ թվում է, որ քաղաքում ավելի շատ եմ հեռախոսով խոսում, դե՝ ընկերներով պայմանավորվում ենք, թե որտեղ հանդիպենք:

Քաղաքում ավելի շատ գումար եմ ծախսում, քան գյուղում:

Տրանսպորտ՝ ամեն ինչ ասված է…

Քաղաքում թեյն առանց հացի եմ խմում, իսկ գյուղում՝ հացով:

Այ, սա չեմ կարող ասել՝ ինչից է, դեռ չեմ հասկացել:

Քաղաքում ավելի տեղեկացված եմ լինում, քան գյուղում:

Համեմատած գյուղի հետ, քաղաքում ավելի շատ են լինում սեմինարներ, դասընթացներ, որոնց ժամանակ էլ ավելի շատ եմ տեղեկացված լինում:

Երբ քաղաքում եմ լինում, ինձ կարոտում են, իսկ գյուղում, երևի՝ չէ՛:

Դե, զգում եմ, որ քաղաքում եղած ժամանակ ինձ ամեն օր զանգում են ու հարցնում, թե ոնց եմ, իսկ գյուղում, ճիշտն ասած, այդ արտահայտությունը հաճախ չեմ լսում…

Հ.Գ. Անկախ նրանից՝ քաղաքում եմ լինում, թե գյուղում, ես միշտ ԵՍ եմ մնում…

Հայրական գերդաստանս բավականին ահագին մեծ է: Երբ հավաքվում ենք, ու պապիկս ու իր յոթ երեխաները՝ Զարուհին, Հայկը, Քրիստինեն, Սուրենը, Սամվելը, Տիգրանն ու Եսթերը, սկսում են պատմել իրենց մանկությունը, չարաճճիությունները, չգրել ուղղակի չի ստացվում: Տան մեծը՝ Զարուհի հորաքույրս, տատիկիս օգնականն էր ու վեց երեխաների երկրորդ մայրը, աջ ձեռքը:

Հորաքույրներս ու հորեղբայներս պատմում են, որ չնայած հորաքրոջս խստությանն ու պահանջկոտությանը, շատ է սիրել կատակել:

Մի անգամ Զարուհին իր մոտ է կանչում փոքրիկ Եսթերին.

-Եսթիկ, արի հլը…

-Հա, Զար…

-Սովա՞ծ ես, խորոված չե՞ս ուտի:

-Իյա, Զար, էդ ի՞նչ հարց ես տալիս, ո՞նց չեմ ուտի:

Փոքրիկ Եսթերը կանգնում է ավտոտնակի մեջտեղում, փակում աչքերը ու արդեն պատկերացնում, թե ինչպես է ուտելու այդքան սպասված խորովածը:

Իսկ մսի փոխարեն Զարուհին պղպեղ ու սմբուկ էր խորովում, և իրոք դա խորոված էր, չէր ստում:

Վերջապես խորովածը պարաստ էր: Եսթերը բացում է աչքերը ու լաց լինելով գնում:

Մտածում եք՝ ինչ վատ վերջացավ, չէ ՞:

Անցել էին տասնյակ տարիներ: Երկուսն էլ ամուսնացած էին, ու Զարուհին դեռ հիշում էր քրոջ արցունքները:

-Եսթիկս, հագնվի՝ տեղ ենք գնում:

-Ո՞ւր, Զարս:

-Խորոված ուտելու:

Խորոված ուտելու՝ ամենաթանկարժեք ու բարձրակարգ ռեստորաններից մեկում:

Ուղղակի հիանում եմ այն սիրով, որ կա Սեդրակյանների գերդաստանում: Տարիների ընթացքում նրանք ոչ թե ամեն մեկն իր հոգսերի եջ մոռացել է մյուսներին, ընդհակառակը, ավելի են մտերմացել իրար հետ, և ընտանիքը դարձրել իսկական գերդաստան:

Գիշերը ժամը երեք անց կես էր, հանկարծ տեղիցս վեր թռա: Երազում տեսել էի, որ տանը ինչ-որ գործեր են առաջանում, և ստացվում է այնպես, որ ես պիտի տանեմ անասուններին արածեցնելու անտառում: 

Նախ ասեմ, որ անասուններին պահելը իմ ամենաչսիրած գործն է, և երբ արթնացա, շատ ուրախացա, որ դա երազ է: Սակայն ուրախությունս երկար չտևեց: Առավոտյան 6 անց 15 լսեցի տատիկի ձայնը, ով փորձում էր արթնացնել ինձ: Պատճառն այն էր, որ պապիկը գնացել էր խոտ հնձելու, և տատիկս ասաց ինձ.

-Ռուսլան ջեն, լա մի վի կացի՝ ապրանքը դու տիս տանիլ հանդը: Պապը գնացել ա խոտ հնձե:

Այնպես որ ուրախությունս երկար չտևեց: Արթնացա, հագնվեցի, հաց-մաց արի ու գնացի հանդը: Սկզբից լավ էր. արևը չէր խանգարում, անասուններն էլ հանգիստ արածում էին: Ժամը 4-ի կողմերը արևն սկսեց այրել, իսկ կովերն էլ փախան, ինչպես մեր մոտ՝ Բաղանիսում են ասում՝ «կովերը կետ արին»: Ամբողջ օրը վազեցի նրանց հետևից, միայն երեկոյան կարողացա տուն բերել:

Հիմա հոգնած նստած համակարգչի առաջ ն նյութ եմ գրում ու մտածում եմ, թե ինչպես է անցնելու վաղվա օրս:

Գյուղի առօրյան ուրիշ է:

Օրը ամպամած էր, հաստատ անձրև էր գալու: Ճիշտ է, ես սիրում եմ մուգ ամպերը, բայց այդ օրը անձրևը բոլորովին անտեղի կլիներ: Պետք է գյուղից դուրս գնայի՝ Նոյեմբերյան: Մի խոսքով, չձգձգեմ: Ճանապարհին սպասում էի, որպեսզի հարմար մեքենա անցնելիս կանգնեցնեմ: Ինձ հետ էր նաև համադասարանցիս՝ Արմանը: Դե բնականաբար, հասկացաք՝ ինչու չէի ուզում, որպեսզի ամպամած լիներ: 15 րոպե կանգնելուց հետո հեռվում տեսա մոտեցող մեքենա, սպասում էի, որ մոտենա՝ փորձեմ կանգնեցնել: Հենց այդ պահին զանգեցին, մինչ պատասխանում էի, մեքենան անցավ մեր կողքով:
Հա, դե լավ ոչինչ, հո էդ մեկով չի՞ որոշվում՝ մեքենա կգա էլի: Դե, Բաղանիսի միջով է անցնում հայ-վրացական ավտոմայրուղին: Մեքենա եկավ, չէ, ավելի ճիշտ, մեքենաներ: Մոտենում էր սև մեքենա, ձեռքս պարզեցի, բայց չկանգնեց, համարանիշները Ռուսաստանի Դաշնությանն էր, հասկանալի է պատճառը: Սև մեքենան անցնելուց անմիջապես հետո անցնում էր նաև մեկ այլ մեքենա, այս անգամ սպիտակ էր: Այնպես արագ ամեն ինչ տեղի ունեցավ, որ անգամ չհասկացա, թե ոնց կանգնեց այդ սպիտակ մեքենան: Ճիշտն ասած, անկախ ինձնից ձեռքս պարզեցի, սև մեքենային կանգնեցնելուց հետո անգամ չհասցրեցի ձեռքս իջեցնեմ, երբ հանդիպեց սպիտակը: Սպիտակ մեքենան կանգնեց, մոտեցա վարորդին, որպեսզի տեսնեմ՝ կարելի՞ է մինչև Նոյեմբերյան իրենց հետ գնալ, թե ոչ: Մոտեցա և տեսնեմ՝ վարորդը կին է: Բարևեցի և խնդրանքս ասացի, բայց մի տեսակ ամաչելով: Մտածեցի՝ նեղություն եմ պատճառելու, բայց այսպես ասած, ամաչելով նստեցի մեքենան: Երբ նստեցի, պարզվեց վարորդը մենակ չէ, երկու աղջիկ էլ կային: Այդ ժամանակ չգիտեի՝ նստեմ թե ոչ: Այդքանով փոքր մեքենայի մեջ մի քիչ շատ է լինում, բայց դե կանգնեցրել էի արդեն: Մեքենան ճանապարհի մեջտեղում էր, պետք էր շուտ նստել ու ազատել ճանապարհը: Նստեցի մեքենան, 15 կմ միասին էինք գնալու: Հաստատ լուռ չէինք նստելու: Ծանոթացանք, մի քանի բառ փոխանակելուց հետո մտերմացանք, ֆեյսբուքյան էջերով փոխանակվեցինք: Զրուցեցինք նաև նմանը չունեցող մեր երեք հոգիանոց վերջին զանգից, ապագա մասնագիտություններից և զրույցի ընթացքով ոլորաններից մեկում երևաց եռագույն քարը: Մեքենան կանգնեցրեցին, և մոտեցանք քարին. մեկ հատ սելֆին չէր խանգարի ճանապարհը շարունակելուն: Արդեն այնքան հաճելի մթնոլորտ էր, որ չէի էլ զգացել երբ տեղ հասանք:

Դրսում ցուրտ և ամպամած էր, բայց մեքենայի մեջ կար մի մեծ ջերմություն, խոսքը մեքենայի վառարանների մասին չէ, այլ նման բարի մարդկանցով շրջապատված լինելու: Ահա և հասանք տեղ: Մեզ ուսման մեջ կանաչ ճանապարհ մաղթեցին՝ ավարտականներիս, իսկ իրենց բարի ճանապարհ, որովհետև գնում էին Վրաստան:

Գործերն ավարտելուց հետո նորից վերադարձանք գյուղ: Գնալու և գալու տարբերությունը շատ մեծ էր, բնականաբար գնալը ավելի հաճելի: Երբ տուն եկա, սկսվեց անձրևը: Մտածեցի՝ ինչ լավ է, որ հանդիպեցին ճանապարհին այդ լավ մարդիկ, թե չէ հաստատ անձրևից կթրջվեինք:

Ընկերներիցս երկուսի հետ նույն համալսարանում ենք սովորում: Չնայած այն բանին, որ տարբեր բաժիններ ենք ընտրել՝ միշտ օգնում ենք իրար: Ամեն քննությունից առաջ նրանց ասում եմ.

-Սաղ լավ ա էղնելու, չմտածեք…

Լսում են ինձ, բայց շարունակում են անհանգստանալ:

Քննությունից մեկ օր առաջ ընկերոջս հետ հեռախոսով էինք խոսում.

-Ախպեր, ո՞նց եմ քննությունս տալու, բան չեմ սովորել:

-Շատ մի մտածի, սաղ լավ ա էղնելու, մինչև քնելդ մի երկու բան կարդա:

-Կարդըմ եմ՝ բան չեմ կարըմ հիշեմ։ Բանակից առաջ ոնց որ գուբկա էղնեի՝ ինչ կարդըմ էի, սաղ քաշըմ էի ուղեղիս մեջ:

-Էսա ֆեյսբուքով վիդեո կուղարկեմ հիշողությունը լավացնելու համար:

-Ուղարկի, նայեմ տենամ՝ կօգնի՞:

-Դե, էսա ուղարկեմ, դու նայի ու էդքան մի մտածի, սաղ լավ ա էղնելու…

Հաջորդ օրը քննությունից հետո հանդիպեցինք, ու առանց բարևելու միանգամից հարցրեցի.

-Հը՞, ի՞նչ ստացար:

-Չորս ա դրել:

-Բա որ ասում էի՝ սաղ լավ ա էղնելու:

Ու ընկերս, համաձայն իր բնավորության, սկսեց.

-Բանակից առաջ իմ նման սովորող չկար, կարաս՝ տղերքին հարցնես:

-Հա, գիտեմ, ասել ես մի հազար անգամ (ամենաքիչը): Ասում եմ՝ տենց էլ չսովորեցիր էլի ինձ լսելը:

-Այսի՞նքն:

-Սաղ լավ ա էղնելու…

-Վիոլ, որոշե՞լ ես՝ ինչ ես դառնալու,- հարցրեց ընկերուհիս:

-Լավ հարց էր, բայց դեռ ոչ:

-Ինչո՞ւ:

-Դե, եսիմ, չեմ կարողանում կողմնորոշվել:

-Բալես, ե՞րբ ես մասնագիտություն ընտրելու,- հիմա էլ մայրս է հարցնում:

-Մամ, դե ամեն օր բոլորը նույն հարցն են տալիս: Մի բան կընտրեմ էլի, դեռ ժամանակ կա:

-Մնաց մեկ տարի: Ո՞նց ես հասցնելու պարապել

-Ուֆ, մամ, չգիտեմ: Դժվար բան ա մեծանալը:

Երբ հասնում է չափահասության սահմանը, պետք է կարևոր որոշումներ կայացնել: Դրանցից մեկը մասնագիտության ընտրությունն է, որը շատ որոշիչ է ամբողջ կյանքի համար::

Նախ, մասնագիտությունը պետք է դուր գա, որպեսզի հետագայում սիրով աշխատես, ոչ թե անիմաստ և ձանձրալի թվա: Ես բարդ մարդ եմ, քանի որ ամեն ինչ հետաքրքրում է ինձ, դրա համար չեմ կարողանում կողմնորոշվել: Փոքր տարիքում շատ էի սիրում խոհարարության և դիզայնի հետ կապված ամեն ինչ: Ընտանիքս, նկատելով նկարչական ունակություններս, տարան գեղարվեստի դպրոց: Բայց ինձ այդ ոլորտում չգտնելու պատճառով չսիրեցի և չշարունակեցի: Այժմ նկարչությունը իմ հոբիներից մեկն եմ համարում: Շատ-շատ սիրում եմ հայոց լեզուն, կուզենայի բանասեր դառնալ, բայց ցավոք, ընդհանրապես չեմ սիրում գրականությունը և կարդալը: Ինչպես վերջերս եմ պարզել. ինֆորմատիկան, կայքի ծրագրավորումն ու դիզայնը իմն են: Այս մասնագիտությունը ինձ դուր է գալիս, բայց դե իհարկե, մաթեմատիկա իմանալ է անհրաժեշտ:

Ի՞նչ կասեք, որոնք են այժմ ավելի արդիական, պահանջված, հետաքրքիր և հաճելի մասնագիտությունները: