sargis yenoqyan

Լիճքից մի պատմություն

Այս պատմությունը Ալաշկերտից 1828թ. Լիճք գաղթած Մելիքյաններից մեկի պատմությունն է:

Ըստ ավանդույթի, Մելիքյան ազգանունը ծագում է Մելիք բառից (իշխան): Ասում են, որ Մելիքը հյուր է գնում իր իշխան ընկերներից մեկին` Ադամ աղային, ու հավանում նրա դստերը:

Չնայած ընկերությանը, Ադամ աղան չի ուզում իր աղջկան այդ քարքարոտ երկիր (Լիճք) հարս ուղարկել: Երկար պնդումներից հետո Ադամ աղան համաձայնվում է շանս տալ տղային` Սուքիասին:

Նա նախ ուզում է տեսնել տղային: Տղային բերում են, և և աղան առանց տղայի հետ խոսելու հավանում է նրան: Բայց կար մի պայման. տղան պետք է կարողանար հաղթել իր լավագույն ձիարշավորդին:

Սուքիասը ընտրում է Ադամ աղայի նժույգը և ի զարմանս ամենքի, կարողանում է հեծնել ձին և նույնիսկ հաղթել լավագույն ձիարշավորդին:

Պայմանը մնում է պայման. աղջկան Լիճք հարս են բերում:

Վարսեր

Լուսանկարը՝ Տաթևիկ Մարտիրոսյանի

Լուսանկարը՝ Տաթևիկ Մարտիրոսյանի

Գյուղը հիշատակվել է դեռևս 9-րդ դարում: Այն սկզբնական շրջանում կոչվել է Չռչռ, այնուհետև վերանվանվել է Վարսեր: Դեռևս մ.թ.ա. գյուղն ունեցել է բնակիչներ: Տասնամյակներ առաջ այստեղով հոսել է Հրազդան գետը: Գետը հասնելով սահանքին՝ գահավիժում էր բարձունքից, խփելով ժայռերին և շրջապատը լցնելով մի խուլ դղրդյունով: Այսպիսով գետի չռչռոցը բարձունքից ցած, պատճառ է դարձել գյուղն անվանակոչելու Չռչռ:

Լուսանկարը՝ Տաթևիկ Մարտիրոսյանի

Լուսանկարը՝ Տաթևիկ Մարտիրոսյանի

Սակայն գյուղի պատմական անունը Վարսեր է: Ըստ մեզ հասած տեղեկությունների, երբ երկիրը գտնվում էր արաբական տիրապետության տակ, մի քանի արաբ զինվորներ հետապնդել են երկար վարսերով մի հայուհու: Աղջիկը զինվորներից ազատվելու համար նետվել է անդունդը: Նրան փնտրելիս, քարերի արանքում նկատում են նրա վարսերը, այստեղից էլ եկել է գյուղի անվանումը:

Լուսանկարը՝ Տաթևիկ Մարտիրոսյանի

Լուսանկարը՝ Տաթևիկ Մարտիրոսյանի

Կա նաև մի տեսակետ, ըստ որի գյուղի անունը առաջացել է «վարսել» բառից, որը նշանակում է` ուժգնորեն հարվածել: Տասնամյակներ առաջ գյուղում նկատելի է եղել ջրի հոսքի ուժը:

Լուսանկարը՝ Տաթևիկ Մարտիրոսյանի

Լուսանկարը՝ Տաթևիկ Մարտիրոսյանի

mushegh kurekhyan

Ինչ էր ինձ սպասվում 2016-ին

Ողջույն, նորից ես եմ, բայց երկար դադարից հետո: Երկար դադարն իր պատճառները ուներ. միջանկյալներ, զինկոմիսարիատ և այլ-այլ պատճառներ:

Ուզում եմ այս անգամ ձեզ մի հետաքրքիր դեպք պատմել, որը իրականացավ այդ դեպքից մի տարի հետո:

2015 թվականի աշունն էր, օրը ստույգ չեմ հիշում, երեկոյան ես զբաղված էի իմ ամենասիրելի գործով` համակարգչի առաջ փորփրում էի ֆեյսբուքը: Ֆեյսբուքյան էջերից մեկում գտա մի նկար, որում տղան գրկել էր մի քանի ամսական մի երեխայի, երևի արտասովոր ոչինչ չլիներ, եթե չկարդայի նկարի վերևում գրվածը` «Տասնութամյա տղան գրկել է իր մեկ ամսական քրոջը»: Իմ մեջ այստեղ արթնացավ, այսպես ասած խանդը, թե ինչպես նա կարող է այդ տարիքում ունենալ փոքրիկ քույրիկ, իսկ ես` ոչ, բայց ես ոչ թե քույրիկ էի ուզում, այլ եղբայր:
Անցավ մի ամիս, և ես նորից նստած էի տան ինձ ամենահարմար վայրում: Գուշակեցիք. համակարգչի առաջ, նորից ֆեյսբուքում, այս անգամ պարապ լինելու պատճառով ֆեյսբուքի թեստերն էի լրացում: Թեստերից մեկի վերնագիրը հետաքրքիր թվաց`«Ի՞նչ է քեզ սպասում 2016 թվականին», փորձեցի ու երեք պատասխաններից մեկը զավեշտալի թվաց, պատասխանը հետևյալն էր. «Ձեր ընտանիքում նոր փոքրիկ անդամ կավելանա»:
Մի պահ ծիծաղեցի, կիսվեցի ֆեյսբուքում և այդքան էլ ուշադրություն չդարձրի (այսքանը ինձ ֆեյսբուքը հիշեցրեց):
Ինչպես ասում են, կյանքում ամեն բան պատահում է: Մեկ ամիս առաջ ծնվեց փոքրիկ քույրիկս: Իմ երազանքն իրականացավ. մեր տանը նոր անդամ ավելացավ: Պատկերացնո՞ւմ եք` 18 տարեկանում նոր քույրիկ: Դե ինչպես ընդունված է հայկական ավանդական ընտանիքներում, աղջիկ երեխայի անունը պետք է լինի տան տատիկի անունը` մեր դեպքում այն եղավ Հասմիկ: Գնացի Վայք, տեսա նրան ու հետ եկա նորից դասերիս, մի տեսակ կապվածություն չկար այդ ժամանակ նրա հետ: Բայց երկրորդ անգամ տեսնելուց հետո, արդեն օրերն եմ հաշվում, որ տեսնեմ նորից:

Երևի սովորական է, որ գրկելուց վախենում եմ, որ կցավեցնեմ կամ կվնասեմ , ախր, այնքան փոքր ու փափուկ է: Երբ անակնկալ գնացի Վայք, պատրաստվում էին լողացնել պուճուրին, լողացրին, հագցրին շորերը ու մնաց գլխարկը դնեին.

-Մո’ւշ, գլխարկը դիր գլխին` չմրսի,- ասաց տատիկը:
Փորձեցի դնել գլխին, բայց վախեցա, մայրս եկավ ու արագ դրեց գլխին:
-Մա’մ, կամաց կցավեցնես:
-Չեմ ցավեցնի, քեզ ու քրոջդ ո՞վ ա մեծացրել:

Ու այդ գիշեր ես չքնեցի, ավելի ճիշտ չքնեց ողջ ընտանիքը, Հասմիկը նոր ժամային գոտի է «ստեղծել»` քնում է առավոտյան ժամը 6-ին ու արթնանում գիշերը ժամը 12-ին, ու էլ չի քնում մինչև առավոտյան 6-ը:

Մի հետաքրքիր բան էլ կա. հայրիկս հիմա Ռուսաստանում է ու երեխային չի տեսել, բայց չգիտես ոնց` երեխան կապված է իր հոր հետ: Եթե երեխան լացում է, միանգամից միացնում ենք սքայփը, զանգում հայրիկին ու հենց լսում է հոր ձայնը, միանգամից սուս է մնում: Դե բացատրեք, ի՞նչից է:
Մեր ընտանիքի կարգախոսն է դարձել.
«Փոքրիկ երեխան յուրաքանչյուր տան ուրախությունն է և գիշերը չքնելու գրավականը»:

Հունվարին բանակ եմ գնալու ու երկու տարի չեմ տեսնի քրոջս, չեմ տեսնի նրա երկու տարվա մեծանալը. առաջին ատամը, նստելը, քայլելը, խոսելը… Բա դա արդարացի՞ է:

davit aslanyan

Բայց դա պարտադիր չէ

Ով կարծում է` իրավաբանությունը, պետությունը, սահմանադրություններն ու օրենսգրքերը ձանձրալի են, տեղեկացնեմ մի պետության սահմանադրության մասին, որը ձեր պատկերացումները լիովին կփոխի։

Լիտվայի մայրաքաղաք Վիլնյուսում կա մի հետաքրքիր թաղամաս՝ Ուժուպիս անունով։ Ուժուպիսը նախկինում թմրամոլների թաղամաս էր, ուր վիլնյուսցիները չէին շտապում այցելել։ Բայց քանի որ Ուժուպիսում անշարժ գույքն էժան էր, շուտով այստեղ տեղափոխվեցին արվեստագետներ՝ գնելով արվեստանոցներ։ Եվ Ուժուպիսը վերածվեց արվեստագետների թաղամասի՝ անդավաճան մնալով հարազատ մշակաբույսը աճեցնելու սովորույթին։

1997 թվականին թաղամասի բնակչությունը թաղամասը հռչակեց անկախ՝ Ուժուպիսի Հանրապետություն անունով, և ընդունեց սահմանադրություն։ Հիմա Ուժուպիսում ապրում են Վիլնյուսի մտավորականները՝ նկարիչները, երաժիշտները, բանաստեղծները և մարդիկ, ովքեր ուղղակի ուրախ են։ Ներկայացնեմ մի քանի կետ Ուժուպիսի հանրապետության Սահմանադրությունից։

Ուժուպիսի սահմանադրության առաջին կետը ամրագրում է․ «Յուրաքանչյուր Ուժուպիսի քաղաքացի ունի իրավունք ապրել Վիլնյալ գետի ափին, իսկ Վիլնյալն իրավունք ունի հոսել մարդկանց կողքով»։

Հոդվածներից մեկն ասում է, որ ամեն մարդ իրավունք ունի մահանալու, բայց դա պարտադիր չէ, մյուսը՝ որ կատուն իրավունք ունի չսիրել իր տիրոջը, բայց պարտավոր է օգնել տիրոջը, երբ նա դրա կարիքն ունի, հոդվածներից մյուսն ասում է, որ ամեն մեկն ունի իրավունք ծուլանալու և ոչինչ չանելու։ Առանձին հոդվածներ ամրագրում են այն, որ մարդը իրավունք ունի ճանաչել սեփական ես-ի ոչնչությունը կամ փառահեղությունը։ Հատուկ հոդվածներ նվիրված են սիրելու և երջանիկ լինելու իրավունքին։ Մեկ ուրիշ հոդվածում, որը տալիս է մարդուն իրավունք` լինել դժբախտ, դուք կգտնեք «բայց դա պարտադիր չէ» բաղադրիչը։

Ուժուպիսում ապրում են մարդիկ, ովքեր չեն դժգոհում մեծ խնդիրներից և իրենց երջանիկ են համարում։

Արդյո՞ք այն սահմանադրությունը, որի առաջին հոդվածը տալիս է գետին իրավունք հոսելու, ավելի լավ է գործում, քան մյուսները, որոնք հռչակում են իրենց պետության ինքնիշխանությունը։ Այնուամենայնիվ պետության դասական կառուցվածքը, ըստ իս, դեռ մնում է ակտուալ, քանի որ ոչ բոլորն են ազատությունն ընկալում ուժուպիսցիների պես, և հաճախ շփոթելով ամենաթողության հետ երկիրը դարձնում մի փոքր վատը։

Հետաքրքրե՞ց Ուժուպիսի Հանրապետությունը, փնտրի′ր, տե′ս, լսի′ր ու կարդա′ Ուժուպիսի մասին և կիսվի′ր քո կարծիքով։

anush mkrtchyan

Նոր «Թռիչք»

COAF կազմակերպությունը մեր գյուղի երեխաների համար շատ բան է արել: Գյուղում շատ խմբակներ կային, ու այդ խմբակներից մեկը մեր թատերական խմբակն էր: Մեր խմբի ղեկավարը դերասանուհի Հասմիկ Սարգսյանն էր: Խմբակը դպրոցում ստեղծվեց 4 տարի առաջ ու տևեց 2 տարի: Այն մեր դպրոցին նոր շունչ բերեց: Ամեն քայլափոխի լսում էի, թե ինչպես են խմբակի անդամները պատմում իրենց տպավորությունների մասին: Սկզբում մենք սովորում էինք բեմի վրա կանգնել, վստահ խոսել, դերասանական տարբեր հնարքներ, իսկ հետո արդեն սկսվեց ներկայացումների շրջանը: Ներկայացումների սցենարները, հագուստները և, իհարկե, բեմադրումը մեր խմբավարի ձեռքում էր: Մեր առաջին ելույթը հարազատ դպրոցի հարազատ դահլիճում էր, իսկ հետո արդեն սկսեցինք շրջագայել հարևան գյուղերով: Կարևոր դեր ուներ նաև մեր խմբի անվանումը՝ «Թռիչք»: Անունը որոշել էինք ողջ խմբով: Մեր ամեն նոր քայլով մենք նոր թափ էինք առնում ու թռչում:

Հիշում եմ, որ դեռ մանկապարտեզի հանդեսներից ինձ միշտ գլխավոր դերեր էին վստահում, ու դեռ մանկուց ես ունեի «դերասանական տաղանդ»:

«Թռիչք»-ը իմ երկրորդ տունն էր դարձել, չէ, երրորդ, մոռացել էի, որ մեր երկրորդ տունը դպրոցն էր: Նախատեսված ժամից միշտ շուտ էի գնում, որ մի վայրկյան բաց չթողնեմ: Այսօրվա պես եմ հիշում մեր առաջին ներկայացումը՝ «Սուրբ Ծննդյան հրաշքը»:

Հիշում եմ, թե ոնց էինք ետնաբեմում ուրախանում ամեն մի տեսարանից հետո: Հիշում եմ, թե ոնց էինք ուրախացել, երբ հանդիսատեսը գոհ էր ու բարձր ծափահարում էր: Գյուղի երեխաների համար դա մեծ բան է:

Ու այս ամենը մեր խմբի ղեկավարի շնորհիվ, իհարկե: Անցան մեր «թռիչքյան» օրերն ու ներկայացումները: Մեր Հասմիկին մի ուժեղ քամի թռցրեց Գերմանիա: Այսօր էլ խմբից շատերը ուսանողներ են, բայց…

Բայց ես որոշեցի ստեղծել նոր «Թռիչք»: Որոշեցի, որ այն ամենը, ինչ ես եմ ստացել այդ խմբակից, պետք է փոխանցեմ ինձնից փոքրերին: Հայտարարեցի, որ ցանկացողները կարող են գրանցվել ու լինել նոր «Թռիչք»-ի մասնակիցներ: Ու հիմա ես եմ խմբի «ղեկավարը»: Ես եմ ներկայացման սցենարը գրում, ես եմ ինձ ռեժիսորի տեղ դրած ուղղումներ անում: Հիմա ես եմ «Թռիչք»-ի «Հասմիկը»:

Ու վերջերս իմ նոր «Թռիչքը» բեմ դուրս եկավ: Հանդիսատեսն էլի նույնն էր, ոչինչ չէր փոխվել: Էլի ծափեր, գովասանքի խոսքեր, լավ մաղթանքներ: Ոչինչ չի փոխվել: Ես էլի հուզմունքից դողում էի, ինչպես առաջ:

Հիմա ես դողալով թև եմ տալիս, որ նորեկներն էլ թռչեն:

Նկարչությունը` կատարյալ հանգստություն

Ի՜նչ հաճելի է, երբ տանը ունես քույր, այն էլ նկարչուհի: Հերթական անգամ համալսարանից տուն եկա՝ հոգնած ու գրեթե տապալված, տեսա, որ քույրս կրկին նկարում է:

-Հըն, Սեդ, հիմա ի՞նչ ես նկարում,- բնավորությանս համաձայն անհամբեր հարցրի ես: Ու նա այնքան էր խորասուզվել նկարչության մեջ, որ ստիպված եղա հարցս կրկնել երկրորդ անգամ:

-Հա, Ման, կներես, չընկալեցի: Սանկտ Պետերբուրգում մրցույթ է լինելու, ու հիմա քաղաքն եմ նկարում:

Շուտափույթ մոտեցա նկարին. անչափ գեղեցիկ էր դեռևս կիսատ նկարը, բայց հենց նույն պահին իմ ուշադրությունը շեղեց ուրիշ բան: Ո՜նց էր նա իր մատները սահեցնում նկարի վրայով, ի՜նչ թեթև են նրա շարժումները՝ լցված անսպառ հանգստությամբ: Ու ես նորից խոսեցի.

-Սեդ, նկարելը քեզ հանգստացնում է, չէ՞:

-Այն էլ ինչքան:

Ես գիտեմ ու համոզված եմ, եթե նա նկարելիս չլիներ, ավելի մանրամասն կպատմեր իր զգացողությունների մասին: Ես հասկանում էի, որ խանգարում եմ, բայց մեկ է, շարունակում էի հարցեր տալ:

-Ինձ կսովորեցնե՞ս նկարել: Ես էլ եմ ուզում նկարել, թեկուզ քո պես էլ չէ, բայց գոնե ինչ-որ չափով նկարեմ, մտքերս այդպես արտահայտեմ:

-Դու էլ քո տաղանդներն ունես, հիմա ես քեզ ինչպե՞ս նկարել սովորեցնեմ:

-Դե հենց հիմա չէ, մի օր, բայց անպայման պիտի սովորեմ: Ա՜խր, շատ եմ է ուզում նկարել:

-Դե հա, կփորձենք:

Ու ես շարունակում էի նայել նրա հանդարտ ու սահուն շարժումներին, նրա հանգստություն ներշնչող դեմքին: Իսկապես, սա բարձր արվեստ է, հանգստության արվեստ:

Ես անհամբեր սպասում եմ նկարել սովորելուս օրվան, մի՞թե վերջպես ես էլ մասամբ կտիրապետեմ կատարյալ հանգստության արվեստին:

erik alexanyan

Կառուցվող երջանկություն

 

Լուսանկարը` Էրիկ Ալեքսանյանի

Լուսանկարը` Էրիկ Ալեքսանյանի

Մի քանի օր առաջ սկսվեց Բաղանիսում հազվադեպ կառուցվող տներից մեկի շինարարությունը:Հազվադեպ, որովհետև մնացած մարդիկ ցանկանում են հեռանալ գյուղից, քան թե սահմանի բերանին տուն կառուցել: Տուն կառուցողը իմ հորեղբայրն է: Տան կառուցման համար իրենց օգնությունն են առաջարկել շատ գյուղացիներ: Տան շինարարությանը մենք սպասել ենք չորս տարի: Եվ վերջապես եկել է այդ պահը: Հորեղբայրս ցանկանում է մինչև Նոր տարի վերջացնել առաջին հարկի շինարարությունը: Սակայն դա կախված է եղանակից և սահմանային իրադրությունից:

Ես և եղբայրս մասնակցում ենք տան շինարարությանը: Մեր ընկերները նույնպես առաջարկում են իրենց օգնությունը: Մի խոսքով, Բաղանիսում կառուցվող յուրաքանչյուր տանը սպասում են բոլոր բնակիչները: Այն գումարը, որով հորեղբայրս կառուցում է տունը, վաստակել է անասնապահությամբ, իսկ անասունները պահել է սահմանամերձ արոտավայրերում:

Լուսանկարը` Էրիկ Ալեքսանյանի

Լուսանկարը` Էրիկ Ալեքսանյանի

Մի խոսքով, սահմանամերձ գյուղում ամեն պահը շատ վտանգավոր է. դա լինի անասուն պահել, խոտ հնձել, տուն կառուցել, թե ուղղակի խաղալ դրսում:

Բայց այսօր բոլորս ենք ուրախ. Բաղանիսում նոր տան շինարարություն է սկսվել:

Ani Ghulinyan

Սպասում ենք հայրիկներին` Ձմեռ պապիկի փոխարեն

Փոքր ժամանակ ես էլ մյուս երեխաների նման սիրում էի ձմեռը: Բայց ոչ նրա համար, որ ձյուն է գալիս, Ամանոր է, ծննդյան օրս ու նման բաներ, այլ որովհետև այդ եղանակին շատ ու շատ հայրիկների նման իմ հայրիկն էլ էր վերադառնում արտագնա աշխատանքից:

Սոցիոլոգները ամեն տարի հայտնում են վիճակագրական տվյալները երկիրը ժամանակավոր լքող տղամարդկանց մասին: Կարդում են սովորականի նման, լուրջ ու անվրդով դեմքով, հաճախ նաև կատակներ անելով, բայց այդ հարյուր հազարավոր մարդկանցից յուրաքանչյուրն իր պատմությունն ունի, երկիրը լքելու իր պատճառները, իրեն ութից տասը ամիս սպասող ընտանիքը:
Նման բաների կողքով երբեք անտարբեր չեմ կարող անցնել, որովհետև ինքս էլ զգացել եմ երկար ժամանակ հայրիկիցս բաժանված լինելու դառնությունը:
Հայրս ներկա չի եղել իմ ծնվելու ժամանակ, երբ առաջին անգամ քայլում էի, առաջին բառն էի ասում, առաջին անգամ դպրոց էի գնում, բայց ամեն դեպքում ես միշտ էլ հասկացել եմ նրա բացակայության արդարացիությունը: Այդ բացակայության շնորհիվ է, որ ես երբեք ոչնչի կարիք չեմ զգացել: Մայրս ասում է, որ ես իմ հասակակիցներից ավելի շուտ եմ մեծացել, որովհետև հաճախ ընտանեկան կենցաղային հարցերը մայրս քննարկում էր ոչ թե հորս, այլ իմ՝ յոթ-ութ տարեկան երեխայի հետ:
Այսօր հայրիկս այլևս չի գնում արտերկիր աշխատելու, ու հիմա էլ ես ոչ թե ձմեռն եմ սիրում, այլ երեկոյան ժամերը, երբ հայրս տանն է լինում: Երբեմն նա ինձնից շուտ է արթնանում, գնում աշխատանքի, երբ ես քնած եմ, և գալիս տուն, երբ ես էլի քնած եմ, ու մենք իրար բարևում ենք միայն հաջորդ օրվա առավոտյան, բայց ես զգում եմ այն ջերմությունը, ապահովության զգացումը, որ ունենում եմ հորս ներկայության դեպքում:
Երբ հորս Ռուսաստան ճանապարհելուց հետո աչքերս թաց ու ամեն կերպ այդ թացությունը թաքցնել փորձելով դպրոց էի գնում, դասղեկս ոչինչ չէր ասում, միայն զանգում ու տեղեկացնում էր մայրիկիս: Մայրիկս էլ ինձ ոչինչ չէր ասում, որովհետև գիտեր, եթե այդ թեմայով սկսեր խոսել, երկուսս էլ չէինք կարողանալու արցունքները զսպել: Դրա համար յուրաքանչյուրս մեր տխրությունը լուռ էինք տանում: Հիմա, տարիներ անց է միայն նա ինձ պատմում պարբերաբար կրկնվող ուսուցչիս զանգերի մասին:

Հայրս տանն է, և ձմեռն այլևս ցուրտ չէ:

elada

Հարյուր օր 17.am-ի հետ

Շատ ու շատ փոփոխություններ եղան իմ կյանքում 17.am-ից հետո: Բառապաշարիս մեջ հիմա հաճախ եմ օգտագործում հոդված, հարցազրույց, լուսանկար բառերը, իսկ ազատ ժամանակի մասին խոսք գնալ անգամ չի կարող, որովհետև այն նվիում եմ հոդվածներիս:

Հաճախ բարբառային փնտրտուքներ եմ ունենում առօրյա խոսակցություններում, որպեսզի այն անմիջապես «վերցնեմ» հոդվածիս մեջ:

Հիմա այնքան խոսեցինք հոդվածներից, որ հարցազրույցներս ու լուսանկարներս «կնեղանան»:

Լա՛վ, իսկ հարցազրույցներն էլ սկսել եմ սիրել. ինձ ավելի դուրեկան են և հարազատ, երբ այն անցկացնում եմ տարեց մարդկանց հետ: Իհարկե, պաշտոնյաների հետ հարցազրույցն էլ իր լրջությունն ունի:

Այ, լուսանկարների հետ լավ հարաբերությունների մեջ չեմ, քանի որ իմ լուսանկարներից հազիվ մեկը կարողանում եմ համարել լավը:

Նաև մի նպատակ ունեմ՝ այցելել «Մանանա» կենտրոն և տեսնել բոլորին: Ինձ շատ հետաքրքիր է, թե ինչպես է այնտեղ անցնում ամեն օրը:

Այս հարյուր օրվա ընթացքում ես գրել եմ Շուշանիկին և ստացել եմ լիարժեք, հասկանալի պատասխաններ և դրա համար շնորհակալ եմ նրան, ու նա երևի արդեն գիտի, երբ իրեն գրում եմ. «Բարև՛, Շու՛շ ջան, ո՞նց ես», ուրեմն ինչ-որ հարց ունեմ նրան ուղղված:

Այս էլ կարոտից մի պատառ հումոր:

17.am-ի շապիկը հագած տան մեջ քայլում եմ.

-Էս էլի հիմնարկիդ մայկեն հագա՞ր… ,-խոսում է տատիկս:

-Չ՛է, տա՛տ, ի՞նչ հիմնարկ, 17.am-ի մայկես ա:

-Հա՛, դե հիմնարկիդ էլի: Ինձ էլ պետք ա տային էդ մայկից. էն ձեր պարոն Արան էր ասում…

-Հա,՛ տա՛տ, մայկա, որ տային, էլի չէիր հագնելու:

-Քա՛, ա՛յ բալա ջան, կատակ եմ անում: Էս եքա տարիքս պտի առնեի էտի քաշեի վրե՞ս:

Դե, արդեն գլխի ընկաք, որ արդեն հարյուր օր է, ինչ 17.am-ի հետ եմ, և հիմա ինձ առանց «Մանանա» կենտրոնի չեմ պատկերացնում: Շատ տասնյոթցիներ են այս ամենը ասել, և դեռ շատերն էլ կասեն: Հարյուր օրվա ընթացքում հասցրել եմ գրել շատ նյութեր:

Օգոստոսի մեկը ինձ համար տոն էր, քանի որ հենց այդ օրը իմ առաջին նյութը հայտնվեց 17.am-ի էջում և այդ օրվանից ինձ հարազատ մարդիկ արձագանքում էին իմ առաջին հոդվածին, որը ունեցավ հիսունից ավելի հավանում և մի քանի շնորհավորանք՝ «Մանանայի» թիմին միանալու համար և բազում մաղթանքներ:

nina arsutamyan portret

Գորայք գյուղի ամենամեծ երազանքը

 

Լուսանկարը՝ Նինա Առուստամյանի

Լուսանկարը՝ Նինա Առուստամյանի

Այսօրվա պես հիշում եմ. 2014 թվականի ապրիլն էր, ամսի 10-ը:  Ամբողջ գիշեր անձրև էր եկել: Դե, ես էլ չէի կարող այդքան ուժեղ անձրևի ձայնի տակ քնել: Լուսադեմին միայն կտրվեց, և ես կարողացա քնել: 

-Նի՜նա, արթնացիր, հետդ կիջեցնես նաև ռեզինե սապոգներդ,- գոռաց մայրս:

-Վա՜յ, մամ, էլի, էլի ռեզինե սապոգներ:

Դե, ես գիտեի չէ՞, ինչ էր ասելու մայրս, քանի որ ամբողջ գիշեր հորդառատ անձրև էր եկել: Ես վերցրեցի իմ, եղբորս և քրոջս այդ անտանելի ռետինե «սապոգները»: Բայց անքան ցավոտ էր այդ վայրկյանները, քանի որ պետք է հագնել, գնալ դպրոց, կանգնել հերթի, որպեսզի մնացած երեխաներն էլ լվանան իրենց ցեխոտ «սապոգները»: Հետո պետք է մի ժամ ձեռքերս  շփեմ իրար, քանի որ երկար ժամանակ մնալով սառը ջրի տակ կապտում են, և պետք է հետո տաքացնել, որ կարողանաս գրիչ բռնել:

Խորը շունչ քաշեցի և սկսեցի մայրիկիս հետ խոսել.

-Է՜հ , մամա, ընենց կցանկանայի, որ մի օր արթնանամ, նայեմ պատուհանից և տեսնեմ, որ կարող եմ  դասի գնալ առանց այդ ռեզինե սապոգների:

-Նինա ջան, ո՞վ չի ցանկանա,-մայրս խորը հոգոց հանեց, հետո նայեց դուրս և շարունակեց,-վերցրե՞լ ես քո մյուս կոշիկները, որ դպրոցում փոխես:

Քմծիծաղ տալով պատասխանեցի.

-Բա առանց դրանց:

Ես հագնվեցի, վերցրեցի կոշիկներս և գնացի այդ երկար ու ցեխոտ ճանապարհով դեպի դպրոց:

Դե, ինչպես  կասեն մեր համագյուղացիները, ես մինչև վիզս ցեխ էի: Գնացի աղբյուրի մոտ, որպեսզի լվանամ «սապոգները», սակայն այնքան շատ էին երեխաները, որ նույնիսկ «ասեղ գցելու» տեղ չկար: Դե, ես սպասեցի: Սպասեցի այնքան, որքան պետք էր: Դրանից հետո 15 րոպե և գուցե ավելի,  լվացի: Մաքրեցի շատ մաքուր: Սակայն դրանից հետո աղբյուրից մի փոքր վերև ձյուն կար, դեռ չէր հալվել, ոտքերս քսեցի ձյան վրա, որպեսզի ավելի մաքուր լինի, քանի որ եթե  այդպես մտնեմ դպրոց, հաստատ մեր  դպրոցի հատակը կեղտոտվեր, իսկ ես չեմ սիրում, որ դպրոցը կեղտոտվում է:

15 րոպե սառը ջրի մեջ մնալուց հետո  ինչքան  ձեռքերս շփում էի իրար,  մեկ է, չէր տաքանում: Թեև ձեռքերս տաք ձեռնոցի մեջ էին, ամբողջ օրը չտաքացան:

Եկավ տուն գնալու ժամանակը: Ես հասա տուն, դե, կրկին մեր բակի աղբյուրի մոտ էլ լվացի իմ անտանելի ցեխոտ «ռեզինե սապոգները»: Լացակումած մտա տուն, պայուսակս դրեցի բազմոցի վրա, նստեցի: Տանը միայն ես և մայրիկս էինք: Մայսր զգաց, որ աչքերս լցրել էի:

-Նինա, ի՞նչ է պատահել:

-Այ մամա, էլ չեմ կարում: Ձեռքերս սառում ա, չեմ կարողանում տաքացնել: Տնից գնում եմ դպրոց, եսիմ ինչքան մնում եմ դուրսը, սառը ջրով լվանում եմ, դրանից հետո էլ չի տաքանում: Ես էլ եմ ուզում հարթ ճանապարհներ, որ էլ ռեզինե սապոգներով դպրոց չգնամ:

-Հավատա, մի օր կլինի:

Լռեցի: Բարձրացա  իմ սենյակ, նայեցի պատուհանից դուրս և մտածեցի` տեսնես  իսկապե՞ս կլինի մի օր, որ  ես դուրս գամ փողոց, հագս չլինեն «ռեզինե սապոգներ», իսկ ձեռքումս էլ  մի տոպրակ՝ մեջը կոշիկ:

Անցել է արդեն երկու տարի, բայց մեր գյուղի բոլոր մարդիկ թե աշխատանքի, թե դպրոց  կարողանում են գնալ միայն «ռեզինե սապոգներով»:

Երազանքս է, որ Գորայք գյուղի գոնե մյուս սերունդները դասի գնան հարթ և ասֆալտապատ ճանապարհով:

Երազանք…  Որ  հույս ունեմ մի օր կիրականանա: Ես անհամբեր կսպասեմ: