Երեկ մեր դպրոցում վերջին զանգի արարողությունն էր: Ես էլ, ինչպես միշտ, ընկերուհուս հետ գնացի նայելու այն: Երբ հասանք դպրոց, միջոցառումն արդեն սկսվել էր: Ուշացել էինք: Բայց չեմ կարծում ինչ-որ մեկը նկատեր դա, քանի որ բոլորի ուշադրությունը շրջանավարտներն էին: Նրանք փայլում էին:

Մոտեցանք: Հավաքվածների կեսը նստած էին, իսկ մենք էլ, ինչպես միշտ՝ կանգնած: Դե, մեր ուսուցիչների անձրևանոցները մեզ երբեք էլ չեն թողել հանգիստ դիտել: Եվ ես անընդհատ այս ու այն կողմ էի գնում` մի հարմար տեղ գտնելու համար: Վերջապես գտա և սկսեցի հանգիստ ուսումնասիրել շրջանավարտներին: Բոլորը շատ գեղեցիկ էին:

Նրանք ներկայացնում էին մեր ուսուցիչների ամենահաճախ կրկնվող արտահայտությունների թոփ տասնյակը: Ես դրանց հետ լիովին համաձայն էի: Բոլորս մի լավ ծիծաղեցինք, բայց այդ պահին ես մի տեսակ տխրեցի` հիշելով, որ ընդամենը երկու տարի հետո ես էլ եմ ավարտելու դպրոցը: Այն արտահայտությունները, որոնք նրանք թվարկում էին, այնքան ծանոթ էին ու հարազատ: Եվ այնքան հաճելի էր այն զգացումը, որ ես դեռ չեմ ավարտել, որ իմ սիրելի դպրոց դեռ երկու տարի էլ պետք է գնամ:

Դպրոց հաճախելու ընթացքում բոլորն էլ անհամբեր սպասում են վերջին զանգին, բայց հենց մոտենում են ավարտելու օրերը, սկսում են կարոտել դպրոցը: Հասկանում ես, որ դպրոցական տարիները կյանքիդ ամենաանհոգ ու երջանիկ տարիներն էին;

Չէ որ մենք միշտ կորցնելուց հետո ենք գնահատում մեր կորցրածի իսկական արժեքը:

2005 թիվն էր, մտանք դպրոց: Աղոտ հիշում եմ բոլոր փուչիկները, ուրախ դեմքերը: Բոլորս հերթով կանգնում էինք աթոռին ու ինչ-որ հանելուկներ ասում: Հետո զանգ հնչեցրին, և բոլորիս տարան դասարաններ: Այլևս ոչինչ չեմ  հիշում, չէ՞ որ 12 տարի է անցել: Բոլորը շնորհավորում էին մեզ, իսկ մենք չէինք էլ հասկանում, թե ինչի համար: Ուղղակի մեզ արդեն շա՜տ մեծ էինք զգում, արդեն դպրոց գնացող մե՜ծ աղջիկներ ու տղաներ:

Հիշում եմ ծուռումուռ ձեռագիրս, մայրիկիս համբերատար դեմքը ինձ «Ձ» տառը սովորեցնելիս: Այդ չարաբաստիկ «Ձ» տառը…

Առաջին մեծ հաղթանակս 9-ի բազմապատկման աղյուսակն էր: Շատ դժվար հիշվեց, է…

Հինգերորդ դասարանում առաջին անգամ «2» ստացա: Հիշում եմ` բնագիտությունից էր, սովոր չէի, որ արդեն դժվար առարկաներ ենք անցնում: Հիշում եմ` ինչպես էի լաց լինում «2»-ի համար: Ու չէի հասկանում, թե ինչու են մեծերը ժպիտով մխիթարում ինձ: Հիմա ինքս եմ ժպտում դա հիշելիս:

Հիշում եմ կողքիս նստող տղային: Մենք դասարանի ամենաբարձրահասակներն էինք: Նա ամեն օր ինձ մատիտներ էր նվիրում ու շարք կանգնելիս ձեռքս կապտեցնելու աստիճան պինդ էր սեղմում: Հետո գնաց մեր դասարանից, արդեն դեմքն էլ լավ չեմ հիշում:

Փոքր էինք, երբ դպրոցները դարձան «ավագ» կամ «հիմնական»: Երբ վրա հասավ  9-րդ դասարանը, պետք է հեռանայինք: Այստեղից էլ սկսվեց իմ «դավթաշենյան» պատմությունը: Մե՜ծ, անծանոթ դպրոց, անծանոթ մարդիկ: Մտածում էի` ամեն ինչ վատ է լինելու, բայց հույսերս չարդարացան: Բոլորն էլ լավ ընդունեցին ինձ, շուտ սովորեցի և՛ անծանոթ թաղամասին, և՛ անծանոթ դպրոցին:

Ու վերջնական ձևավորվեց մեր դասարանը, իսկ ավագ դպրոցի երեք տարիները այնքան արագ անցան, ինչպես գծային հավասարումները: Կան չէ՞, հեշտ հավասարումներ, լուծումը մի րոպե էլ  չի տևում, և կան դժվար պարամետրական հավասարումներ. քննությանը դրանցից ամենաշատն եմ վախենում, բայց չմտածեմ քննության մասին, այսօր իմ վերջին զանգն է:

Այսօր բոլորիս համար շատ խառը օր է, երբ չգիտենք ինչ անել` ուրախանա՞լ, թե՞ տխրել: Առաջին հերթին, շնորհակալ ենք բոլոր նրանցից, ովքեր մեզ հանդուրժել են այս բոլոր տարիների ընթացքում: Եվ ներե՛ք մեզ, եթե ինչ-որ տեղ չենք արդարացրել ձեր հույսերը: Հիմա շատ տխուր և անսովոր է, չգիտենք` մեզ ինչ է սպասվում: Կկարոտենք ամեն ինչը, անգամ շենքը, դասարանը: Կկարոտեմ անգամ իմ հավատարիմ երթուղայինը, որն ինձ ամեն օր բերում էր այստեղ: Հրաժեշտ տալը միշտ էլ դժվար է. ևս մեկ անգամ շնորհակալ ենք ամեն ինչի համար:

Չմոռանաք մեզ` ձեզ բոլորիդ շատ սիրող տասներկուերորդցիներ:

Վարդգես Հարությունյանը հայրիկիս պապն է՝ 84 տարեկան։ Նրա ընտանիքը եղեռնից է մազապուրծ եղել։ Մինչև հիմա, երբ խոսում է նրանց մասին, արցունքներ են երևում աչքերին…

-Պապ, որտեղի՞ց եք արմատներով:

-Արմատներով Ալաշկերտից եմ (Արևմտյան Հայաստան): Նանիս (մայրս) ու հայրս այնտեղից են սերում:

-Ինչպե՞ս և ե՞րբ են եկել Հայաստան:

-1918 թվականին, երբ թուրքերը սկսել են այդ տարածքում ջարդերը, ծնողներս ոտքով փախել, եկել են: Մայրս պատմում էր, որ երբ անցել են Մուրադ գետը, գետի ափին բարուրով երեխաներ են եղել դրված: Նրանց չեն կարողացել անցկացնել ու թողել են այն ափին: Ես այստեղ եմ ծնվել, բայց ինձնից առաջ ծնողներս 8 երեխա են ունեցել: Ճանապարհին 6-ը մահացել են:

Մայրս նաև պատմում էր, որ մեր Հարություն պապը շատ խիստ մարդ է եղել և ոչ մի կերպ չի համաձայնել լքել իր տունն ու ունեցվածքը։ Երբ նրանք արդեն բարձրացել են սարը, լուր է եկել, որ Հարություն պապին ողջ-ողջ այրել են։

-Հայաստանի ո՞ր շրջանում են հաստատվել ծնողներդ: 

-Սկզբում Էջմիածնի տարածքում` վանքի պատերի տակ են ապրել: Հետո գնացել են Ապարան, այնտեղ չեն կարողացել ապրել ու հետ են եկել Արարատյան դաշտավայր: Այն ժամանակ Քյարիմախ գյուղում են հաստատվել, որը հետո վերանվանվել է Սովետական, իսկ հիմա` Ալաշկերտ:

-Մանկությունդ անցել է Ալաշկերտում (Հայաստան): Ի՞նչ ես հիշում:

-Թերի միջնակարգ դպրոց եմ գնացել` մինչև 7-րդ դասարան: Փող չունեինք պայուսակ գնելու: Շորից «չանթիկ» էինք սարքում պայուսակի փոխարեն: 7-րդ դասարանն ավարտելուց հետո գնացի Արմավիր գյուղ` պոլիտեխնիկում սովորելու:

-Ե՞րբ եք եկել Մայիսյան:

-1954թ. գնացել եմ ծառայության, վերադարձել եմ միանգամից Մայիսյան: Մեկ տարի աշխատել եմ, ու ինձ տուն են տվել, որտեղ հիմա ապրում ենք:

-Երբ եկաք Մայիսյան` ինչպիսի՞ն էր կյանքն այստեղ:

-Սկզբում ապրում էինք «բարակներում»։ Նեղ, երկար միջանցքներով շենք էր՝ իրար շատ մոտիկ սենյակներով։ Տարբեր տեղերից եկած փախստականներն այդտեղ էին ապրում։

-Ի՞նչ եք աշխատել Մայիսյանում:

-Աշխատել եմ «բրիգադիր»: Հետևում էի դաշտերի աշխատանքներին, բանվորների հետ էտում էինք ծառերը, բերքահավաք անում: Աշխատել եմ մինչև 90-ականները ու անցել թոշակի:

-Պապի, իսկ ձեզ համար «ձեր ժամանակներն» էի՞ն լավ, թե՞ հիմա:

-Էն թվերին շատ լավ էր: Ապրելը հեշտ էր: 100 մանեթ ստանում էինք` ամբողջ ամիս ամեն ինչով ապահովված էինք: Հիմա աշխատանք չկա, ամեն ինչ թանկանում է, դժվարացել է: