Anna Andreasyan

Շնորհավոր տոնդ, սիրելի դպրոց և գյուղ

Մի քանի օր առաջ իմ գյուղը և դպրոցը տոնեցին իրենց հիմնադրման 85-ամյակը։ Ես էլ հեռվից հետևում էի իրադարձություններին ֆեյսբուքի միջոցով։ Նայում էի իմ դպրոցի նկարները և այնքան դրական ու ջերմ զգացումներ ունեի։ Ահա տեսնում եմ նկարներում ընկերներիս, որոնց հետ կապված այնքան հիշողություններ ունեմ, այնքան հաճելի պահեր, որ եթե սկսեմ թվարկել, այսօր չեմ ավարտի։ Նկարները նայելիս ինձ ներկա էի զգում, թվում էր, թե այնտեղ եմ։

Իմ Մայիսյան գյուղը և դպրոցը 85 տարվա պատմություն ունեն, ու ես, իմ սերնդակիցների հետ միասին, այդ պատմության մի մասն եմ կազմում։ Իմ կյանքի 16 տարին անցել է այդ գյուղում, իսկ 11-ը՝ դպրոցում։ Իմ բոլոր հիշողությունները, բոլոր հաճելի պահերը կապված են դպրոցի և գյուղի հետ։

Ու այս պահին հասկանում եմ, որ մենք պատմություն ենք կերտում՝ ապրելով ու սովորելով այնտեղ։ Ուրիշների համար դա մի փոքրիկ, սովորական գյուղ է իր փոքրիկ դպրոցով, բայց ոչ ինձ համար։ Ինձ համար դա իմ ծննդավայրն է, իսկ դպրոցը, իրոք որ, երկրորդ տունը, որտեղ առաջին քայլերս եմ արել կրթության ոլորտում, ունեցել առաջին հաջողություններս։ Հաճախ բողոքում ենք, որ դպրոցը փոքր է, բայց դրա լավ կողմն էլ կա. բոլորս իրար ճանաչում ենք և ասես մի ընտանիք լինենք։ Այդ փոքրիկ դպրոցը, որի մասին շատերը նույնիսկ տեղյակ էլ չեն, օգնել է ինձ դառնալ այն, ինչ ես այսօր կամ։

Շնորհավո՛ր տոնդ, սիրելի դպրոց և գյուղ։ Եվ շնորհակալություն:

Lusine atanesyan

Հանդիպում Սիսիանում

Մի քանի օր առաջ մեր զինղեկը եկավ մեր դասարան և տեղեկացրեց, որ պետք է գնանք Սիսիան՝ ինչ-որ ժողով է լինելու: Հաջորդ օրը մենք երրորդ ժամից հետո գնացինք Սիսիան ՝ մշակույթի տուն: Հարևան գյուղերից ևս շատ երեխաներ կային, հանդիպեցի տասնյոթցի Նինայի հետ՝ Գորայքից: Ժողովն իրականում հանդիպում էր Խամփերյանցի անվան ռազմական ավիացիոն համալսարանից՝ գնդապետ Իսկանդարյանի և Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարանից՝ փոխգնդապետ Բաղդասարյանի հետ: Նրանք եկել էին մեզ ներկայացնելու համալսարանները՝ իրենց առավելություններով ու թերություններով:

Ամբողջ ընթացքում մի քանի զգացողություններ ունեցա: Ամենահետաքրքիրն այն էր, որ սպաների ներս մտնելու պահին հնչեց «ոտքի՛» հրամանը, և բոլորս ոտքի կանգնեցինք: Իսկ այն ժամանակ, երբ ասացին, որ իմ համագյուղացին՝ Պարույր Սարգսյանը, որը սովորում է ավիացիոն համալսարանում, ոսկե մեդալի թեկնածուներից է, հպարտություն զգացի:

Այնտեղ մենք իմացանք, որ սովորելու ընթացքում աշակերտները ստանում են մինչև 50000 դրամ կրթաթոշակ, ավարտելուց հետո ստանում են լեյտենանտի կոչում ու անցնում աշխատանքի՝ 210000-280000 դրամ աշխատավարձով, իսկ ավելի ուշ ստանում են 100000-ից ավելի կենսաթոշակ: Նրանք հնարավորություն են ստանում կրթությունը շարունակելու արտերկրում, սովորելու մի քանի լեզուներ, իսկ այն երիտասարդները, ովքեր ունեն հմտություն տեխնոլոգիաների ոլորտում, ուսումը շարունակում են այդ ուղղությամբ:

Շատ լավ պայմաններ կան նաև աղջիկների համար: Ավարտածները դառնում են բանակային կորպուսի հանգույցի պետեր: Նրանք, ովքեր գիշերելու տեղ ունեն, երեկոյան գնում են տուն, իսկ նրանք, ովքեր տեղ չունեն, մնում են հանրակացարաններում:

Բացի այս ամենը՝ և՛ աղջիկները, և՛ տղաները շաբաթական 2 օր 4 ժամով մասնակցում են դասընթացների, որոնք կազմակերպում են «ԹՈՒՄՈ»-ից եկած մասնագետները: 3-րդ և 4-րդ կուրսերի ուսանողներն ազատ են ու կարող են գնալ՝ ուր ուզում են, նույնիսկ կարող են գիշերել համալսարանից դուրս: Վերջում նրանք մեզ հետաքրքրող հարցերին էլ պատասխան տվեցին, ուհանդիպումն ավարտվեց: Համալսարանների մասին այս տեղեկությունը մեր մեջ հետաքրքրություն ու այնտեղ սովորելու ցանկություն առաջացրեց:

Լավ կլիներ՝ մյուս համալսարաններն էլ այսպիսի հանդիպումներ անցկացնեին մարզերում, որպեսզի մենք կարողանանք պատկերացնել, թե ինչ մասնագիտություն ենք ուզում ընտրել և որտեղ կարող ենք շարունակել մեր ուսումը:

Զորամասերում

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Ինչպես նշել էի նախորդ հոդվածում՝ ՀՀ ՊՆ «Արծիվ մահապարտներ» զորագնդի կազմավորման 25-ամյակի առիթով այցելություն էր կազմակերպվել Արցախ։ Այցելությունը կազմակերպել էր «Արծիվ մահապարտների միություն» ՀԿ-ն, ՀՀ ՊՆ և ԱՀ ՊԲ աջակցությամբ սեպտեմբերի 28-30-ին, Ասկերան- Գանձասար-Չլդրան-Դադիվանք ուղղություններով: Մասնակցում էին ոչ միայն արծիվ մահապարտներ, այլև կազմակերպության համակիրներ՝ պատերազմի բովով անցած ազատամարտիկներից մինչև երիտասարդ ու պատանի հայրենասերներ։

Ես, որպես պատանի լրագրող, տեղավորվեցի այն ավտոբուսում, որտեղ իմ հասակակիցներն էին: Եվ քանի որ այցելությունը երեք օրով էր, գիշերելու համար մեզ տեղ էր հատկացվել ՊԲ Ասկերանում տեղակայված զորամասերից մեկում։

Ստացվում էր՝ ինչ-որ չափով պետք է ապրեինք այն պայմաններում, որոնցում ապրում են մեր զինվորները։ Սկզբում թվում էր թեթև ու հետաքրքիր արկած է լինելու, բայց տեղ հասնելուն պես հասկացա, որ իրականությունը բոլորովին այլ էր:
-Տեսախցիկն անջատեք, էստեղ նկարահանել չի կարելի,- ակամա զգաստացա, և միանգամից գիտակցեցի՝ այստեղ ամեն ինչ զինվորական կարգ ու կանոնով է։

Դե ինչ, մնում էր ծանոթանալ բոլորիս համար ընդհանուր որոշ կանոնների: Որպես լրագրող՝ ինձ շատ էին հետաքրքրում գաղտնիությանը վերաբերող կանոնները, քանի որ զորամասում դրանց պահպանումը շատ կարևոր է՝ բացասական հետևանքներից խուսափելու համար։
Զորանոց մտանք գիշերը: Առաջինը, որ ուշադրությունս գրավեց, ննջարաններում առանձնացված մահճակալներն էին, և դրանց վրա խոնարհված ծաղիկները:

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Կարելի էր ենթադրել, թե ինչ խորհուրդ ունեին դրանք, բայց այդ խորհրդի մասին ներկայացրեց նաև մեզ դիմավորած սպաներից մեկը.
-Զոհված ազատամարտիկների և զինվորների անկողիններն են, որ պահպանում ենք սրբորեն։ Մենք երբեք չենք մոռանա նրանց: Նրանք միշտ իրենց տեղն ունեն մեր կողքին։ Այ, օրինակ, այն մեկն իմ զինվորի անկողինն էր, մի հրաշալի երիտասարդ էր, զոհվեց ականի պայթյունից…

Քնելու ժամանակն էր կամ մտորելու, քանզի ասում են՝ զինվորական անկողնում սկսում ես շատ բաների մասին մտածել։ Մտածում էի, թե քանի զինվորի է դիմավորել ու ճանապարհել այս մահճակալը, ի՞նչ են նրանք մտածել այստեղ պառկած, ի՞նչ են երազել, և քանի՜սն են դեռ գալու, այդ թվում և ես, ու ինչ պիտի մտածեմ կամ երազեմ ես, ո՞վ գիտե:
Առավոտյան արդեն հաջորդ բացահայտումը մեզ սպասում էր ճաշարանում. զինվորական նախաճաշն էինք համտեսելու։ Դե, իհարկե, ինչպես ասում են՝ մամայի եփածն ուրիշ է, բայց այստեղ էլ վատ չեն կերակրում։

Նախաճաշից հետո տղերքը նորից անցնում են իրենց ծառայությանը՝ ըստ օրակարգի, սակայն վերջինս այս անգամ մի փոքր փոփոխված էր։ Զորամասում «Արմինա» պարային ստուդիայի (տնօրեն՝ Արմինե Ալեքսանյան, պարուսույց՝ Անի Գալստյան) համույթը համերգային հանդիպում պետք է անցկացներ։

Ի դեպ, սա «Արծիվ մահապարտների միություն» ՀԿ-ի աջակցությամբ այս համույթի հերթական համերգային այցն էր ՊԲ զորամասեր, որին մասնակցում էին համույթի Կոտայքի մարզի Նոր Գեղի գյուղի և Շիրակի մարզի Արևշատ գյուղի սանուհիները և երգիչ Հովհաննես Ղուկասյանը։

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Նրանք իրենց հետ բերել էին նաև Նոր Գեղիի միջնակարգ դպրոցի աշակերտների նամակները, որոնց հասցեատերը հայ զինվորն էր՝ անկախ անունից կամ կոչումից։ Նամակները բաժանեցին զինվորներին, նրանցից ոմանք հենց տեղում սկսեցին կարդալ, ոմանք մինչև միջոցառման ավարտն ամուր պահել էին ձեռքերում։ Կարծում եմ՝ սա շատ հետաքրքիր և թանկ անակնկալ էր, քանզի ես գուշակում եմ, թե ինչ էր գրված այդ նամակներից յուրաքանչյուրում:

Զինվորներն ուրախ էին, մեկ-երկու ժամով կտրվել էին ծառայողական հոգսերից ու վայելում էին գեղեցիկ կատարումները, հետո իրենք էլ միացան՝ երգում ու պարում էին:

Հանդիպումներ կայացան ՊԲ երկու զորամասերում։ Երկուսում էլ հայրենապաշտպան զինվորի երդումին հավատարիմ ծառայության համար «Արծիվ մահապարտների միություն» ՀԿ-ի կողմից մի խումբ զինվորներ պարգևատրվեցին պատվոգրերով և շնորհակալագրերով:

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Զինվորների ժպտացող դեմքերը հուշում էին, որ կազմակերպված միջոցառումները յուրովի հետաքրքիր էին դարձրել զինվորական ծառայության այդ օրը։
Մահապարտներն էլ իրենց հերթին ոգևորող-ուսուցանող պատմություններ էին պատմում՝ յուրաքանչյուր զինվորի իրենց որդին համարելով, խրատներ ու խորհուրդներ տալով, և, իհարկե, չէին մոռանում հիշեցնել՝ մենք ձեր կողքին ենք։ Իսկ զինվորների փայլող աչքերից երևում էր, որ այդ ամենն իրոք ոգևորում է նրանց։

Մեր զինվորներն էլ իրենց ծառայողական կյանքի հետ կապված կարճ ու կոնկրետ պատասխան ունեին.
-Ամեն ինչ կարգին է:

Երանի էլ երբեք զինվորական ննջարաններում չավելանան այն՝ հիշատակի մահճակալները:

Արիանա Կաոլին ու շախմատային աշունը

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Հոկտեմբերի 21-ին Մասիս քաղաքում անցկացվում էր «Շախմատային աշուն» խորագիրը կրող միջոցառում, որի հատուկ հյուրն էր ՖԻԴԵ-ի կանանց միջազգային վարպետ Արիանա Կաոլին՝ Լևոն Արոնյանի կինը:

Զրուցակիցս Արմեն Նազարյանի անվան մարզադպրոցի շախմատի մարզիչ Անահիտ Վարդանյանն է:

-Պատմեք միջոցառման գաղափարի և ֆորմատի մասին: 

-Միջոցառումը, որը կրում է «Շախմատային աշուն» խորագիրը, այս տարի անցկացվում է առաջին անգամ, բայց նպատակ ունի դառնալու ամենամյա: Միջոցառման նպատակն է՝ պատանի շախմատիստներին հնարավորություն ընձեռել խաղալ փորձառու շախմատիստի հետ և նոր հմտություններ ձեռք բերել:

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

-Այսօր ձեր հյուրն է Արիանա Կաոլին: Ինչպե՞ս հաջողվեց նրան դարձնել օրվա հյուրը: 

-Երբ նպատակ կար միջոցառումն իրականացնելու, մենք փնտրում էինք հարմար թեկնածու, ով կհամաձայներ անցկացնել խաղի միաժամանակյա սեանս երեխաների հետ: Մի օր ես համացանցում տեսա, որ Արիանան շախմատային սեանս է անցկացրել բանտարկյալների հետ և որոշեցի, որ հենց նա կարող է դառնալ մեր հյուրը: Օգոստոս ամսվանից սկսած համագործակցում ենք նրա օգնականի հետ, և այսօր դուք տեսնում եք արդյունքը:

-Ըստ ձեզ՝ ի՞նչ կտա երեխաներին այս միջոցառումը:

-Կարծում եմ՝ երեխաները առաջին հերթին կունենան փորձի փոխանակում: Սա երեխաների համար կարևոր է, քանի որ նրանք կհասկանան, որ պարտությունը աշխարհի վերջը չէ, և որ յուրաքանչյուր կայացած շախմատիստ իր հաջողություններին է հասել պարտությունների գնով:

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Արիանան անցնում է ավելի քան 20 խաղատախտակների մոտով և խաղում տարբեր տարիքային խմբերի երեխաների հետ: 10-ամյա Լիլիան Արմավիրի մարզի Քարակերտ գյուղից է: Նրան հինգ տարեկանում խաղալ է սովորեցրել եղբայրը, որը 13 տարեկանում արդեն շախմատի առաջին կարգ ունի: Լիլիան, իր հաջորդ քայլը մտածած, սպասում է Արիանային:

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Աչքերում տեսնում եմ լարվածություն, հույս ու հավատ, որ մի օր ինքն էլ Արիանայի տեղում կանգնած կասի՝ շախ և մատ:

Lilit Avetisyan

Գյուղում հաճախ գործածվող օտար բառեր

Խորհրդային Միության ժամանակաշրջանում 15 հանրապետություն հաշտ ու համերաշխ ապրում էին: Այդ թվում էին նաև ադրբեջանցիներն ու հայերը: Նրանց հետ խաղաղ ապրելու ընթացքում հայերը օգտագործում էին ադրբեջաներեն, ռուսերեն բառեր և արտահայտություններ:

Մենք՝ անգեղակոթցիներս, նույնպես գործածում ենք որոշ օտար բառեր:

ալջագ- ձեռնոց

ջորաբ- գուլպա

բախչա- այգի

չայնիկ- թեյնիկ

չայ- թեյ

ակուշկա- լուսամուտ

գյուշա- անկյունաքար

կազան- կաթսա

քյուլաշ- ծղոտ

Այս բառերը մինչ օրս էլ հիմնականում օգտագործում են տատիկներն ու պապիկները:

Angelina Karapetyan

Նոր առարկան ու առավելությունները

Մեկ տարի մեծացածի, որոշ չափով լուրջ ու մի քիչ էլ խենթ քայլեր ձեռնարկողի կարգավիճակում դասամիջոցն էինք վայելում, երբ ուսուցչուհիներից մեկը մտավ դասարան.

-Երեխե՛ք, լավ լուր ունեմ:

-Այսօր շո՞ւտ ենք տուն գնալու,- պատասխանին սպասելով՝ հարցրեց դասընկերներիցս մեկը:

-Նոր առարկա ենք անցնելու:

-Ա՜, իբր մեր անցածները քիչ էր, հիմա էլ նոր առարկա, տնայիններ, թեմատիկներ, ռեֆերատներ:

Թերևս միայն առաջին վայրկյաններն էին լեցուն աշակերտին բնորոշ բողոքներով, կարծիքն ու վերաբերմունքն առարկայի նկատմամբ լիովին փոխվեց, երբ անցավ առաջին դասը: Բոլորն ուշադրությամբ լսում էին, բանավիճում ու հետաքրքվում առարկայով:

-Ո՞վ կարող է ասել՝ ի՞նչ է ուսումնասիրում տնտեսագիտությունը:

-Դե, թե ոնց պետք ա տնտեսես գումարը:

-Տնտեսագիտությունը հասարակական գիտություն է, որն ուսումնասիրում է սակավ պաշարներից առավելագույնը ստանալը:

Հենց այս նախադասությամբ էլ սկսվեց սերը գիտության և առարկայի նկատմամբ: Նոր հասկացություններ, նոր տերմիններ, որոնք չես էլ պատկերացրել, որ կլինեն շուկայի բաղկացուցիչ մասը: Իսկ երբ ուսուցչուհիս ասաց, որ հնարավորության դեպքում կկազմակերպվեն ճամբարներ, դա ավելի ոգևորեց երեխաներին:

Այսուհետ, երբ ասեն, որ նոր առարկա ենք անցնելու, չեմ դժգոհի ու հաճույքով կսպասեմ իմ առաջընթացին:

Երկու փութ արիշտա

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Հիշում եմ, թե ինչ ոգևորվածությամբ էի անցյալ տարի աշնանը գրում տնական արիշտայի մասին և կարծում էի, որ այս տարի այդ թեմայի շուրջ որևէ ասելիք չեմ ունենա։ Բայց ես էլ հայ եմ և սովոր եմ ժամանակից շուտ որոշում կայացնել։ Իսկ այս տարվա աշունն իր արիշտայով ինձ այլ բան ապացուցեց։

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Երբ ցորենը քաղեցինք, տատիս առաջին ցանկությունն էր, որ այս տարվա արիշտան պատրաստենք տնական ալյուրով։ Անցյալ տարի թեև տատս գոհ էր արիշտայից, բայց իր տեղը չէր գտնում, որ արիշտան պատրաստել էինք պետական ալյուրով, քանի որ ավանդական արիշտան պետք է մուգ գույն ունենա։ Այս տարի նրա խիղճը հանգիստ էր, քանի որ ունեինք երկու տեսակի աղացած ալյուր` առաջին տեսակի և երկրորդ։ Իսկ գյուղի ավանդության համաձայն, տնական արիշտան պետք է մուգ գույն ունենա, որովհետև այդ գույնը նրան տալիս է հետաքրքիր երանգ և համ։ Տատիկս էլ որոշեց արիշտան պատրաստել երկրորդ տեսակի ալյուրով։ Մնացել էր, որ նա օրը որոշեր։

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Այս անգամ օրը ընտրելու հետ կապված տանը տարաձայնություններ առաջացան, քանի որ ես և եղբայրս դասի էինք, իսկ այլ հարմար օր տատս չէր գտնում արիշտա պատրաստելու համար։ Ինչևէ, տատս չփոխեց իր որոշումը և պատրաստեց հարմարանքներն ու պարագաները խմորը հունցելու համար։ Քանի որ պատրաստմանը մասնակցող «անձնակազմը» փոքրաթիվ էր, նա մեզ ասաց, որ այս տարի մեկ փութ խմոր կհունցի, իսկ յուրաքանչյուր փութ խմորը հունցվում է տասնվեց կիլոգրամ ալյուրից։ Մինչ նա պատրաստում էր տեղը և կշռում ալյուրը, ես, եղբայրս և մեր քեռակինը դույլերով ջուր էինք բերում խմորի համար։ Տատս հունցեց խմորը, և ես ու եղբայրս հերթով տրորում էինք այն։ Հունցելուց և տրորելուց հետո թողեցինք, որ այն հանգստանա մինչ առավոտ։

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Առավոտյան, ինչպես միշտ, տատիկը շուտ էր արթնացել ու հերթով արթնացնում էր բոլորիս։ Տղամարդկանց ճանապարհում էր աշխատանքի, իսկ թոռներին` դասի։ Ես ու եղբայրս իհարկե մտահոգված էինք արիշտայով, բայց տատս թույլ չտվեց, որպեսզի արիշտայի պատճառով բացակայենք դասից։ Երբ դասերն ավարտեցինք ու եկանք տուն, պարզապես ապշած էինք, որովհետև արիշտան արդեն փռված էր պարաններին, և տանը ալյուրի ոչ մի  հետք չկար։ Հարցուփորձ անելուց հետո պարզ դարձավ, որ իմ ու եղբորս փոխարեն տանեցիներին օգնելու են եկել հարևանները, և ամբողջ պատրաստման պրոցեսը տևել է ընդամենը մեկուկես ժամ։ Բայց պարաններին փռված արիշտան այնքան շատ էր, որ կարծես մեկ փութ խմորից պատրաստված չլիներ։

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Եվ իրոք պարզվեց, որ տատս բոլորի հետ «չար» կատակ էր արել և մեկի փոխարեն երկու փութ խմոր էր հունցել։ Վերջացնելուց հետո տանեցիները հարևանների հետ միասին ամփոփել էին իրենց աշխատանքը մեկ բաժակ սուրճի ու քաղցրավենիքի շուրջ։ Տատս այդ ողջ օրը մտահոգված էր արիշտայով, որովհետև օրը այնքան էլ արևոտ չէր, և նա կարծում էր, որ արիշտան չի չորանա։ Բայց հաջորդ օրը կեսօրից հետո արդեն արիշտան չոր էր և հավաքելուց հետո պատրաստ էր բովման։

anahit badalyan (kapan)

Ցանկանում եմ դառնալ այն բժիշկը, ում ազգանունը երբեք չեն մոռանա

Ասյա Հակոբյանը քաղաք Կապանից է, 2017-2018 ուս. տարում ընդունվել է Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան, 1-ին կուրսի ուսանողուհի է: 

-Ասյա, տասներկու տարի դպրոցական լինելուց հետո այս սեպտեմբերի մեկին ոտք դրեցիր համալսարան՝ որպես ուսանողուհի: Ինչպիսի՞ զգացողություններ ունեիր առաջին անգամ համալսարան մտնելիս: 

-Սովորում եմ Հայաստանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանում: Երբ առաջին անգամ մտա համալսարան, տպավորված էի, զարմացած, չգիտեի, որ այն այդքան մեծ է ու ընդարձակ: Մուտքի դուռը բացելուց հետո հասկացա, որ ես արդեն իմ երազանքի ճանապարհին եմ, երազանք, որին հասնելու համար ես շատ եմ աշխատել: Ինձ համար ամենաուրախալին այն էր, որ համալսարանում հագնելու էինք բժշկական խալաթներ, դա ինձ ինքնավստահություն կտար և կպատրաստեր, որպեսզի տարիներ անց այդ նույն կերպարանքով կարողանամ նաև աշխատել ու օգտագործել այն գիտելիքները, որոնք ձեռք եմ բերում հիմա: Ծանոթանալով համալսարանի անձնակազմին, կուրսեցիներիս՝ լցված էի միայն ու միայն դրական զգացողություններով, որոնք ինձ ուղեկցեցին նաև դասերի երկրորդ, երրորդ, չորրորդ օրերին և ուղեկցում են մինչև հիմա: Մի խոսքով՝ տպավորված էի և շատ ուրախ, որ հենց այդ համալսարանն եմ ընտրել: Մի տեսակ համոզվեցի ընտրությանս մեջ և էլ ավելի մեծ վստահությամբ սկսեցի հաճախել դասի:

-Ասում են՝ դպրոցական կյանքից հետո ուսանող լինելն ավելի մեծ զգոնություն և պատասխանատվություն է պահանջում, համամի՞տ ես այս մտքի հետ: Հե՞շտ ես արդյոք հարմարվում ուսանողի կարգավիճակիդ, դժվարություններ կա՞ն: 

-Ամեն ինչ իսկապես այդքան էլ հեշտ չէ, հատկապես այն ուսանողների համար, ովքեր Հայաստանի մարզերից են: Նրանցից մեկն էլ ես եմ: Բացի ուսանողի կարգավիճակին հարմարվել փորձելուց՝ ես նաև փորձում եմ ճանաչել Երևանը, նոր ծանոթներ ու ընկերներ ձեռք բերել, քայլել, զբոսնել, իմանալ՝ որ երթուղայինը որ ուղղությամբ է գնում, փորձում եմ համակերպվել այն մտքի հետ, որ հիմա, երբ ես ու եղբայրս ապրում ենք երկուսով, ճաշ պատրաստելը, տունը մաքրելն ու լվացքը իմ ուսերին են: Նախքան Երևան գալս այս ամենը մայրիկն էր անում, ես, իհարկե, կողքից օգնում էի, բայց հիմնական ուշադրությունս կենտրոնացրել էի դասերիս վրա: Հիմա պիտի սովորեմ համատեղել, որովհետև այժմ ամբողջ հոգսն ինձ վրա է, և դասերս էլ պիտի հասցնեմ: Չնայած՝ մայրիկը հաճախ է գալիս, օգնում է, թեթևացնում հոգսս ու փորձում է այնպես անել, որ առավելագույնս կենտրոնանամ դասերիս վրա ու հանկարծ հետ չմնամ: Կարոտում եմ հայրենի քաղաքս, ընկերներիս: Հաճախ ուղղակի ուզում եմ զբոսնել Կապանի երգող շատրվանների կողքով: Հեռու լինելն իսկապես հեշտ չէ, բայց կարող եմ ասել, որ նման ծանրաբեռնվածությունը միտքս շատ է զբաղեցնում: Տարօրինակ է հնչում, բայց դասերն այնքան շատ են, որ կարոտելու ժամանակ անգամ չեմ ունենում: Չնայած այս դժվարություններին՝ մայրս միշտ կողքիս է ու աջակցում է ինձ: Նրա խորհուրդներն ինձնից անբաժան են: Ես ինձ երբևէ մենակ չեմ զգում. կհոգնեմ, կցանկանամ հանգստանալ, քնել, գուցե այդպես էլ չեմ հասցնի, բայց երբևէ մենակ չեմ զգա: Ի վերջո, դժվարությունները մարդու համար են, և ես փորձում եմ քայլ առ քայլ հարմարվել այս ամենին, ինչն ինձ համար նոր է, անսովոր, բայց միևնուն ժամանակ՝ հետաքրքիր ու առեղծվածներով լեցուն:

-Շատ ժամանակ չի անցել: Ընդամենը 4 ամիս առաջ դու դեռ աշակերտ էիր, իսկ հիմա՝ արդեն ուսանող: Ըստ քեզ՝ ինչպիսի՞ հատկանիշներով է տարբերվում ուսանողն աշակերտից: Ինչո՞վ է հատկանշական հենց բժշկական համալսարանի ուսանող լինելը: 

-Միանշանակ զգալի է անցումը մի կարգավիճակից մյուսին: Կարող եմ ասել, որ աշակերտին դպրոցում դասավանդում են բազմաթիվ առարկաներ, և նա կարող է դրանցից մի քանիսը սիրել կամ չսիրել, սովորել կամ չսովորել: Իսկ ուսանող լինելով՝ դու քո պարտքն ես համարում կատարել բոլոր հանձնարարություններն ամենայն ուշադրությամբ, քանի որ լրջորեն գիտակցում ես, որ դա քո ընտրությունն է ու քո ապագա մասնագիտությունը:

Ցանկացած աշխատանք պահանջում է զգոնություն և ուշադրություն, բայց գաղտնիք չէ, որ ստանձնելով բժիշկ լինելու մեծ պատասխանատվությունը՝ դու անմիջականորեն գործ ես ունենում մարդկանց կյանքի հետ, ուստի ուսանողական տարիներին անուշադրության մատնած ամեն փոքր բան կարող է ճակատագրական դառնալ քեզ և քո հիվանդների համար: Մի օր դու բախվելու ես այն հիվանդին, ով քեզ հիշեցնելու է քո՝ անկարևոր համարած ու այդպես էլ չսովորած դասերը: Բժշկական համալսարանի ուսանողուհի լինելն ինձ համար մեծ պատիվ է և հպարտություն: Օրեցօր իմ մեջ կրկնապատկվում է պատասխանատվության զգացումը: Ես ավելի ու ավելի եմ գիտակցում ապագա մասնագիտությանս մեջ հմուտ լինելու անհրաժեշտությունն ու կարևորությունը: Գիտակցում եմ, որ քայլում եմ երազանքիս ճանապարհով, որ շատ մոտ եմ բժիշկ դառնալուն: Ասում են՝ բժշկի համար բժշկությունն ավելին է, քան ուղղակի մասնագիտություն. այն նաև ապրելակերպ է: Սա հենց այն է, ինչին ես ձգտում եմ. լինել բժիշկ ոչ միայն որակավորմամբ ու դիպլոմով, այլ նաև գիտելիքների մեծ պաշարով, փորձով և հանրությանն օգտակար գործունեությամբ: Մտադրված եմ գերազանց սովորել և ջանք ու եռանդ չեմ խնայում դրա համար, ցանկանում եմ դառնալ այն բժիշկը, ում ազգանունը կիմանան ու կհիշեն:

-Որպես այսօրվա ուսանող, ով կյանքի մարտահրավերները հաղթահարելու փուլում է և ով փորձում է կայանալ իր ընտրած մասնագիտության մեջ՝ ի՞նչ կասես վաղվա ուսանողներին, նրանց, ովքեր քո պես գալիս են մարզերից և սովորում Երևանում: 

-Սկզբնական շրջանում գուցե օտար զգաս Երևանում՝ քաղաքում, որտեղ շատ ծանոթներ չունես, չես ճանաչում փողոցներն ու շենքերը, համալսարանիդ տեղն իմանում ես անցորդներից հարցուփորձ անելով և չափազանց շատ ես հոգնում: Դա բնական է: Փոքր քաղաքներից հետո մեծ քաղաքները միշտ էլ աղմկոտ են թվում, փոշոտ ու երբեմն էլ՝ անծայրածիր: Եթե Կապանում առավելագույնը հինգ րոպե էի նստում երթուղայինում, ապա այստեղ տրանսպորտով ավելի երկար եմ երթևեկում: Մեկ-մեկ ի հայտ է գալիս «ակցենտ» ասվածի խնդիրը, օրինակ՝ իմը խիստ տարբերվում է Երևանի խոսակցականից: Հետո անսովոր է, որ դուրս ես գալիս փողոց ու քսան րոպե քայլելուց հետո էդպես էլ ծանոթ մարդու չես հանդիպում: Քո փոքր քաղաքում այդքան ժամանակվա ընթացքում բոլոր ծանոթներիդ հանդիպած կլինեիր, մինչդեռ Երևանում կարող ես ժամերով շրջել, բայց ոչ մի ծանոթ դեմք չտեսնել: Այս ամենին գումարվում է կարոտը, որը սկզբում ուղղակի խեղդում է: Որքան հեռու ես՝ այդքան շատ ես կարոտում ու շատ ես զգում մտերիմներիդ, հարազատներիդ կարիքը: Բայց այս ամենը ժամանակավոր է: Առաջին հայացքից անհաղթահարելի թվացող այս դժվարությունները ժամանակի ընթացքում հարթվում են ու անցնում: Դու հարմարվում ես ու քեզ ավելի ինքնուրույն ես զգում: Ուսանողական, վարձով բնակարանդ դառնում է հարազատ ու սիրելի, սկսում ես այն սիրել այնպես, ինչպես քո մանկության տունը: Մաքրում ես, հավաքում, ի վերջո զգում ես, որ դա քո փոքրիկ անկյունն է, որը դու ես տնօրինում ու որն ինչ-որ չափով քոնն է: Զգում ես, որ դու ոչ թե օգնում ես մայրիկին տան գործերում (ինչպես երեխա ժամանակ էիր անում), այլ հենց ինքդ ես ձեռնարկում ու կատարում տան բոլոր գործերը:

Բայց լավ հիշիր, որ նախքան այս դժվարություններին բախվելը դու նախ պիտի լավ պարապես ու համալսարան ընդունվես: Ես շատ լավ գիտեմ, որ պարապմունքների ընթացքում գալիս են պահեր, երբ դու հուսահատվում ես, երբեմն էլ ուղղակի հիասթափվում ես ու որոշում հետ կանգնել սովորելու և ընդունվելու մտքից: Ես նույնպես անցել եմ այդ ամենի միջով, բայց երբևէ չեմ հանձնվել: Այսօր ես սովորում եմ իմ երազած մասնագիտությունն ու մեծ հեռանկարներ ունեմ, և իմ այս արդյունքը քրտնաջան աշխատանքի ու նվիրվածության շնորհիվ է: Ուղղակի ընտրիր այնպիսի մասնագիտություն, որը սիրում ես և որով կցանկանայիր զբաղվել կյանքի բոլոր փուլերում: Հիշիր, որ մեր երկրին պետք են կայացած մասնագետներ, ովքեր կփայլեն իրենց գործում: Բռնիր նպատակիդ ճամփան ու սլացիր դրանով: Թող ճանապարհին հանդիպած ամեն խոչընդոտ քեզ դաս լինի, որ չընկրկես ու էլ ավելի մեծ ջանասիրությամբ աշխատես: Ես ի սրտե ուզում եմ, որ դու էլ հասնես քո երազանքին ու սովորես այն մասնագիտությունը, որն իրոք սիրում ես: Սպասում եմ քեզ հաջորդ տարի այստեղ՝ Երևանում, արդեն որպես ուսանող: Հաջողությո՜ւն քեզ:

anush mkrtchyan

Նամակ թշնամի ընկերոջս. մաս 2

Բարև: Երկար ժամանակ է անցել նախորդ նամակիցս: Ես այն քեզ ուղարկել չկարողացա, որովհետև ես չգիտեմ մի փոստ, որը կապում է թշնամիներին: Դե, պարզ է, ա՜խր, ո՞վ է գժվել թշնամուն նամակ գրի, որ մի բան էլ փոստ լինի:

Մայրս շաբաթը մեկ անգամ վերընթերցում է նամակս: Ձևացնում եմ, թե չեմ տեսնում, իսկ նա իրոք հավատում է: Հավատում է ինձ ու քեզ, մեր ընկերությանը:
Արի՝ մի ամսից հանդիպենք Արաքսի մոտ: Արաքսը մեզ չի խանգարի, նա գիտի լռել: Նա մեզ կմիացնի, ինչպես բաժանել է:
Գիտեմ, որ քեզ կարգելեն գալ, ինձ էլ: Եթե հարցնեն, թե որ ընկերոջս հետ եմ հանդիպելու, ի՞նչ պատասխանեմ: Միգուցե ասեմ քո անունը, ներիր, բայց ես քո անունն էլ չգիտեմ:
Ես երկար եմ պատկերացրել մեր հանդիպումը, այնտեղ ես միայն լռում եմ:
Ա՜խր, ինչի՞ց խոսենք, իսկ եթե առաջին բառից վիճե՞նք, բայց մենք նոր ենք ընկերացել, չէ՞:
Իսկ միգուցե չհանդիպե՞նք: Իսկ ի՞նչ է փոխվելու դրանից: Միևնույնն է՝ մենք թշնամիներ ենք, թշնամի ընկերներ:
Ես ավարտում եմ նամակս ու անգամ անունս չեմ գրում: Թշնամին թշնամի է՝ առանց անունի, իսկ իսկական ընկերները առանց անունի են սիրում իրար: