ՀՊՏՀ Եղեգնաձորի մասնաճյուղը

Զրուցակիցս Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի Եղեգնաձորի մասնաճյուղի մասնաճյուղի տնօրեն Սոս Խաչիկյանն է:

Լուսանկարը՝ Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի

Լուսանկարը՝ Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի

-Պարոն Խաչիկյան, պատմեք Ձեր գործունեության մասին: Մինչ մասնաճյուղի տնօրեն աշխատելը ի՞նչ ոլորտում էիք աշխատում:

-Աշխատում եմ 2011 թվականից: Մինչ այդ աշխատել եմ Ազգային Ժողովում, ՄԱԿ-ի ազգային գրասենյակում, Եվրոպական կրթական տարածաշրջանային ակադեմիայում, որպես դոցենտ, որպես փորձագետ տարբեր աշխատանքներ եմ կատարել: Տեղափոխվել եմ այստեղ աշխատելու այն ժամանակ, երբ բուհը ընդամենը երեք տարվա գործունեություն ուներ: Դեռևս չկային շրջանավարտներ: 91 ուսանող կար: Այս պահին արդեն 280 ուսանող ունենք: Բացվել է մագիստրոսական կրթական ծրագիր, հեռակա կրթական համակարգ է ներդրվել, ու համագործակցում ենք տարբեր միջազգային կառույցների հետ, այդ թվում՝ Խաղաղության կորպուսի, նաև IT ոլորտի տարբեր միջազգային կազմակերպությունների հետ:

-Տնտեսագիտության ո՞ր ճյուղերն են դասավանդվում:

-Ֆինանսներ, հաշվապահական հաշվառում, զբոսաշրջության կառավարում:

-Իսկ այս տարի որքա՞ն շրջանավարտ եք ունենալու:

-Այս տարի ունենալու ենք 82 շրջանավարտ: Առկա բակալավր, հեռակա բակալավր և մագիստրատուրայի գծով վեց խումբ են ավարտելու:

-Իսկ ուսման մակարդակը բարձրացնելու համար ի՞նչ աշխատանքներ են տարվում:

-Հիմնականում միջազգայնացման հետ կապված գործընթացներ են: Օրինակ, արդեն ուսանող ունենք, որը սովորում է Եվրամիությունում, մայիսին հետ է գալու: Դասախոսներից արդեն երկու անգամ գործուղվել են Եվրոպական տարբեր առաջատար բուհեր: Համագործակցում ենք նմանատիպ տարբեր բուհերի հետ: Փորձում ենք միջազգային ծրագրերը ներդնել նաև մեր բուհում: Առայժմ միջազգայնացումը համարվում է հիմնական ուղղություն:

՞նչն եք կարևորում դասախոսների մեջ պրոֆեսիոնալիզմը, թե՞ մարդկային հատկանիշները:

-Դրանք դժվար է տարանջատել մեկը մյուսից, գերադասել կամ ավելի ցածր դասել, բայց բոլոր դեպքերում պրոֆեսիոնալիզմը իհարկե կրթական համակարգի առումով ունի էական նշանակություն:

-Արդյոք հնարավո՞ր է բոլոր ուսանողներին վերաբերվել նույն կերպ, թե՞ կան ուսանողներ, որոնք հատուկ վերաբերմունքի են արժանանում:

-Կան ուսանողներ, որոնց վրա ավելի շատ ենք աշխատում՝ գիտելիքը ըմբռնելու տեսանկյունից: Նրանց հետ աշխատատար գործընթացներ շատ են իրականացվում, այդ առումով հատուկ վերաբերմունքի արժանացող ուսանողներ կան: Բայց ընդհանուր ստանդարտները, չափանիշները բոլորի համար նույնն են, և փորձում ենք տեղավորվել այդ շրջանակների մեջ:

-Իսկ ի՞նչը կուզեիք փոխել համալսարանում:

-Եթե հնարավորություն լիներ, կցանկանայի մեծացնել հետազոտական բնույթի աշխատանքները:

-Ուսանողների մեծ մասը տնտեսագիտության ո՞ր ճյուղն են ավելի շատ նախընտրում:

-Ֆինանսները:

-Ինչո՞ւ:

-Չեմ կարող ասել, երևի հնչեղություն ունի, բոլոր դեպքերում, պարբերաբար ֆինանսներում մրցակցությունն ավելի բարձր է լինում:

-Իսկ մասնագիտական գրականությամբ որքա՞նով եք ապահովված:

-Մասնագիտական գրականություն կա, բայց հայերենով  քիչ է, օտար լեզուներով գրականությունը ուսանողներին այդքան էլ հասանելի չէ՝ լեզվի իմացության պատճառով: Հիմնականում ուսանողները օգտվում են օնլայն գրադարաններից, որոնք հասանելի են համացանցում: Ունենք նաև համակարգչային սրահ ինտերնետով ապահովված, ուսանողներն այնտեղ նստում և աշխատում են:

-Որո՞նք են մերօրյա երիտասարդության շրջանում առկա հիմնախնդիրները, ի՞նչ հիմնախնդիրների հետ են առնչվում ուսանողները:

-Ամենամեծ հիմնախնդիրը երիտասարդության շրջանում անտարբերությունն է, կյանքի նկատմամբ ոչ լիարժեք պատկերացումներ ունենալը, երևի տարիքայն առանձնահատկություն է, որ չեն կարողանում կողմնորոշվել կրթության առումով: Մի տեսակ մատների արանքով են նայում, բայց դա չէի ասի միայն երիտասարդության խնդիրն է, դա հասարակության խնդիրն էլ է: Իհարկե, նաև բուհի խնդիրն է:

Sona Tumanyan

Եթե լինեի Մարսի վրա

Երեքշաբթի էր, հերթական հայոց լեզվի ժամը: Որպես տնային առաջադրանք, հանձնարարվեց գրել փոքրիկ շարադրություն «Եթե ես լինեի Մարս մոլորակի վրա…» վերնագրով: Անցան օրեր, շաբաթներ, ամեն անգամ մի պատճառ գտնում էինք չգրված հանձնարարության համար, բայց այդ վերնագիրը միշտ մտքումս էր:
Երևի շատ մարդիկ նույնպես հավատում են այլմոլորակայինների գոյությանը: Իմ պատկերացնումներում նրանք կանաչ հրեշներ են, ովքեր քայլում են զոմբիների նման և խոսում ինձ համար անհասկանալի լեզվով: Նրանց ականջները երկար են ու կարծես օդում լինեն, չունեն լեզու, դե, երևի բան էլ չեն ուտում՝ օդով են սնվում:
Մեկ-մեկ էլ մտածում եմ, թե ինչո՞ւ ծնվեցի հենց այս մոլորակում: Եթե ես լինեի Մարսի վրա, ամեն ինչ կտարբերվեր իմ այս կյանքից: Ես բոլոր Երկիր մոլորակում ապրողներին կանվանեի այլմոլորակայիններ: Երբ փոքր էի, շատ էի վախենում նրանցից, իսկ մայրս, օգտվելով ստեղծված առիթից, ստիպում էր շուտ քնել, ուտել այն ժամանակ, երբ քաղցած չէի: Անընդհատ ասում էր.
-Դե կեր, որ այլմոլորակայինները չգան ու քեզ իրենց ափսեով չտանեն:
-Է՜հ, մա՛մ, հո հիմա՞ր չեն, որ գան տանեն, ախր, ես արդեն մեծ եմ ու հաստատ կծեծեմ իրենց,- ասում էի ես՝ վախը սրտումս, բայց քաջաբար:
Բակի երեխաներին նույնպես համոզել էի, որ նրանք գոյություն ունեն: Ավելին՝ մի անգամ նույնիսկ աղջիկներից ամենափոքրը սկսեց լաց լինել: Համաձայն մեր բակի կանոնադրության՝ այդ աղջկա մականունը դրեցինք Լացկան: Երեխա էինք, չէինք հասկանում շատ բաներ: Հիմա ափսոսում եմ… Ախր, գոնե մի կարգին անուն որոշեինք:
Միշտ ինքս ինձ համոզում եմ, որ այլմոլորակայինը կգա ու կապացուցի իր գոյությունը:

Հ.Գ. Այլմոլորակային,երևի ինչ-որ հրաշքով կկարդաս նյութս: Տե՛ս, հա, ես սպասում եմ քեզ, արդարացրու իմ բոլոր հույսերն ու սպասելիքները:

narek babayan

Այն աշխարհը, որ Հայաստան է կոչվում

Ծնվեց մի երկիր, որ կոչվեց Ուրարտու: Այնտեղ ապրում էր մի հզոր ժողովուրդ՝ անհաղթ ու անկոտրում:

Այս նախնիներից առաջացավ ժամանակակից մի երկիր, որտեղ մարդիկ իրար «ցավ են տանում», իրար «սրտի են մեռնում»: Անգամ պատրաստ են կուրանալ, ինչ ա՝ ուրիշի ցավը չտեսնեն։ Հայաստանս: Գիտե՞ք, եթե ինձ հնարավորություն տրվեր ընտրել վայրը, որտեղ կուզեմ ծնվել, էլի Հայաստանս կընտրեի: Ու էլի գյուղս: Ճիշտ է՝ հաճախ եմ բողոքում բնակավայրիցս: Շատ հաճախ: Միշտ: Բայց եթե մեծանայի քաղաքում, ես ես չէի լինի, շատ բան կկորցնեի:

Միշտ ուրիշ երկրները կապույտի սառը երանգներում եմ պատկերացնում: Բոլորը իրար նկատմամբ անտարբեր, գլուխները՝ կախ, մռայլ: Փոքր տարիքում Ռուսաստանում եմ ապրել: Ինչ տպավորվել է, դա էլ պատկերացնում եմ: Իսկ հայե՞րը: Մի այսպիսի հարց կար ցածր դասարաններում, թե ինչի հետ եմ ասոցացնում հայերին: Ասեմ: Դուք ասեք՝ հայ, ես ասեմ՝ զուռնա: Չգիտեմ՝ ինչու: Այդ բառը հիշելիս ուղեղումս բարձր զուռնա է հնչում: Ջերմության նշան եմ համարում: Այս նյութիս երկրորդ պարբերությունն էլ մտքումս զուռնա փչելով եմ գրել:

«Ջիգյար» բառը հորինվել է Հայաստանում, ինքնանկարագրման համար: Ինչքան էլ ասեք՝ հայերեն բառ չէ: Ուրիշ ո՞ր երկրում ինչ-որ երևույթ «ջիգյարով» կհամարեն: Բառեր էլ չկան էս ջերմությունը նկարագրելու համար։ Ցավոք, այսքան լավ կարծիքս միայն շարքային մարդկանց է վերաբերվում: Որպես ազգ շատ անհամն ենք: Բայց, վատի մասին չխոսեմ, նյութս թող կարճ ստացվի: Լա՛վ կացեք, հայե՛ր ջան, և սիրե՛ք միմյանց, սենց մի 30 դար էլ ձգենք, լավ ա:

ani v. shahbazyan malishka

Երբ գնահատված ես

-Ըհն, էս էլ կամերային երաժշտության տունը։

Ասացի ես, ու Հասմիկի հետ անցանք առաջ։ Մի քանի 17-ցիներ էին կանգնած, գնացինք ու միացանք նրանց։ Մի քանի րոպեից արդեն մոտ 100 թղթակիցներ կային։ Նրանցից յուրաքանչյուրին նայելիս աչքիս առաջ էին գալիս նրանց 17․am-ի դիմանկարները։ Իհարկե, նրանցից ոչ բոլորին հիշեցի, դե դա բնական էր։ Թղթակիցներից շատերի հետ ծանոթ չեմ, բայց ինձ թվում է, դեռ շատ առիթներ կլինեն նրանց հետ շփվելու։

Սկսվեց այդքան սպասված պատանի թղթակիցների առաջին մրցանակաբաշխությունը։ Դահլիճում քար լռություն էր։ Անկեղծ կարող եմ ասել, որ ամեն ինչ շատ լավ էր կազմակերպված։

Ահա, արդեն պետք է հնչեին 100 ամենաակտիվ ու խոստումնալից թղթակիցների անունները։ Չգիտեմ այդ պահին ինչ էի զգում։ Մեկ սպասում էի անուն ազգանունս լսելուն, մեկ՝ չէ։

-Անի Շահբազյան…

Զարմացած հայացք գցեցի բեմ։ Հա էլի, ես եմ, իմ նկարն ա։ Չեմ կարող բացատրել այդ միլիվայրկյանների զգացողությունս։ Միանգամից ժպիտ հայտնվեց դեմքիս։ 8 ամսական թղթակից, ով արդեն ունի պատանի թղթակցի վկայական, ով ընդգրկված է 100 ամենաակտիվ թղթակիցների մեջ։ Էլ ի՞նչ է պետք քեզ երջանիկ ու գնահատված զգալու համար։ Դե, իհարկե, ես այսքանով չեմ բավարարվի և հետագա մրցանակաբաշխություններին միգուցե դառնամ մրցանակակիր։ Սա 17․am-ի իմ առաջին, բայց ոչ վերջին հաջողությունն է։ Ամեն ինչ առջևում է։

Հ․Գ․ Շատ շնորհակալ եմ ինքնատիպ նվերների համար։ 17-ից մի մասունք, որը միշտ ինձ մոտ կմնա։

Sona Tumanyan

Սպիտակը դեղինի մեջ

Բոլոր ծնողներն իրենց երեխայի մանկությունից պահում են հիշողություններ՝ շորեր, կոշիկներ, խաղալիքներ: Ես էլ եմ մյուսների նման, միայն տարբերվում եմ նրանով, որ միշտ փորձել եմ բավարարվել քչով ու շատ նեղություն չպատճառել ծնողներիս: Հիշում եմ, երբ փոքր էի, նայում էի իմ հասակակիցներին ու հասկանում էի, որ նրանք «բարբի» տիկնիկներից այն կողմ ոչինչ չեն տեսնում: Նրանց փոխարեն ափսոսում էի, որ իրենց թանկ ժամանակը վատնում են տիկնիկին կերակրելու, լողացնելու, զուգել-զարդարելու վրա: Հա, ճիշտ է, ես ունեցել եմ շատ տիկնիկներ, փափուկ խաղալիքներ, բայց ոչ մի խաղալիքով այնպես սիրով ու ջերմությամբ չեմ խաղացել, ինչպես պապիկիս նվիրած խաղալիքներով: Երբ դեռ երկու տարեկան էի, պապիկս ինձ մի պարկ խաղալիք բերեց: Պապիկիս չեմ հիշում. նա մահացավ, երբ ես երկու տարեկան էի: Խաղալիքները նույն ձևն ունեին, ուղղակի գույներն էին տարբեր: Ամենից շատ սիրում էի դեղինն ու սպիտակը: Երբ արդեն դարձա դպրոցական, մայրս հավաքեց ու պահեց խաղալիքներս: Մի քանի օր առաջ փոքր եղբայրս պատահական գտավ դրանք ու զարմանքով ասաց.

-Սո՛ն, տե՛ս, ձեն ա հանում, զնգզընգում ա:

Լուսանկարը՝ Սոնա Թումանյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Թումանյանի

Մի պահ տեսնելով դրանք՝ հիշեցի պապիկիս ու մանկությունս, աչքերս լցվեցին: Ամբողջ մանկությունս եկավ աչքիս առաջ՝ իմ անցկացրած լավ ու վատ օրերը: Ու իմ մանկությունն ամփոփվեց այդ սպիտակ գնդերի մեջ, որոնք դեղին կախիչից էին կախված:

vahe stepanyan

Երկուսուկես միլիարդ ճտտոց

Չեմ հասկանում` ինչ պատճառով, բայց վերջերս մտքումս միշտ երկար մտածում եմ ժամանակի մասին: Երևի սկսել եմ արժևորել ժամանակը: Էն 3-րդ դասարանի գրքի մեջ, որ ասում էր` ժամանակը ոսկի է, հո անկապ չէ՞ր ասում: Ոսկի է: Բայց ես ոսկի չեմ սիրում… Լավ անցանք: 

Մի բան ասեմ՝ չծիծաղեք: Էսպես մի հատ գրող կա, է, Ալբեր Քամյու: Հա, ես նրա գրքերից ոչ մեկը չեմ կարդացել, բայց քանի որ ամբողջ օրը համացանցում նրա մեջբերումներն են աչքովս անցնում, ստիպված նրա մտքերից շատ-շատերը անգիր գիտեմ: Այ, մի օր կարդացի այս տողերը, տակն էլ մակագրված Ալբեր Քամյու. «Ժամանակը կանգ է առնում, երբ մենք հետևում ենք նրան, բայց հենց մեր ուշադրությունը շեղվում է ուրիշ բանի վրա, այն սկսում է թռչել»: Գուցե ճիշտ չցիտեցի: Քամյուի սիրահարները թող ներող լինեն: Ինչևէ:

Դե լավ, ինչ-որ նոր բան չիմացաք Քամյուի ասածներից: Մենք դա բոլորս էլ նկատել ենք: Ուղղակի մեջբերումներով խոսելը ավելի հետաքրքիր է: Ֆիզիկոսներն էլ ասում են (ցավոք սրտի, կոնկրետ ֆիզիկոս չգիտեմ, ով նման բան է ասել), որ ժամանակը գոյություն չունի: Հա: Դա մարդկանց հորինած միավորներն են` իրենց հեռացող կյանքը չափելու համար: Երևի ֆիզիկոսներն էլ են ճիշտ ասում:

Հա, մենք հիշում ենք ժամանակի մասին միայն, երբ ինչ-որ տեղից ուշանում ենք: Դե կամ անհամբեր սպասում ինչ-որ բանի: Իսկ մնացած պահերի՞ն: Երբ չես մտածում ժամանակի մասին: Եսիմ: Կյանքը ուղղակի հոսում է իր հունով: Ի՞նչ ժամանակ, ի՞նչ բան: Խառը թեմաներ են, չգիտեմ:
Մինչ դու սա էիր կարդում, որոշակի ժամանակ անցավ, երևի մի րոպե: Գուցե՝ կես: Վայրկյաններ են, էլի: Ի՞նչ մեծ ժամանակ է: Ըմ… Մատներով ճտացնել գիտե՞ս: Դե, էն, որ պարելուց ճտտացնում ես: Երևի հա: Իսկ եթե չէ, ուրեմն, էս մի կտորը կարդալուց էն հաճույքը չես ստանա:

Իսկ հիմա: Ուղղակի ճտտացրեք՝ հենց ասեմ: Ուշադրություն: Ճըտ: Հենց նոր 4 մարդ առաջին անգամ իրենց կյանքում շնչեցին: Ճըտ: Իրականում այս ճտտոցի հետ 3 հոգի վերջին շունչը քաշեց իր կյանքում: Ճըտ: Բիլլ Գեյթսը նույնիսկ չճտտացրեց, բայց հերթական 100 դոլարը աշխատեց: Ճըտ: Մեծ Պայթյունից հետո տիեզերքը ընդարձակվեց ու լայնացավ ևս 75 կմ-ով:

Գիտեք, չէ՞, այդ ճտտոցների հետ ինչքան բաներ են տեղի ունենում: Ես ահագին գիտեմ, եթե հետաքրքիր է, հետո կհարցնեք: Դուք էլ ահագին վայրկյաններ ծախսեցիք գրածս կարդալով: Ահագին ժամանակ: Ո՞նց օգտագործենք վայրկյանները, որ հետո չափսոսենք: Մի՞թե վայրկյանը ձեզ կարճ է թվում: Մի ճտտոց չի՞: Միջին վիճակագրական մարդու կյանքի տևողությունը մոտ երկուսուկես միլիարդ վայրկյան է: Մի տեսակ շատ խղճուկ չի՞ հնչում: Ընդամենը երկուսուկես միլիարդ ճտտոց: Գիտե՞ք՝ ինչ կա: Դուք կարող եք վայրկյանն օգտագործել ամեն, նույնիսկ, ամենադատարկ բանի վրա: Բայց: Բայց խորհուրդ չեմ տա նստել ու հաշվել մինչև երկուսուկես միլիարդը…

anna sargsyan

Ով եմ ես

Բարև: Ես Աննան եմ: Ճիշտն ասած, ես շատ երկար եմ մտածել թղթակից դառնալու մասին, մինչև 17.am-ի թղթակիցներից մեկը՝ Սոնան, ինձ չտրամադրեց դրան: Հիմա կմտածեք՝ ախր ի՞նչ կար մտածելու, ու ես կասեմ՝ եսիմ:

Ես հետաքրքրասեր ու սովորական մարդ եմ, երևի: Շատ եմ սիրում կատակել ու ժպտալ, չէ, ժպտալ չէ, ծիծաղել: Շատ եմ սիրում ծիծաղել: Հաճախել եմ դաշնամուրի դասերի յոթ տարի: Այդ տարիները ինձ շատ բան են տվել:
Հա, մոռացա ասել, որ ես Վայոց ձորի մարզի Մալիշկա գյուղից եմ: Ես սիրում եմ իմ գյուղը:
Իմ ընկերները, որոնք թղթակցում են 17.am-ին, ինձ շատ էին պատմել այս կայքի մասին: Միշտ ունեցել եմ ցանկություն թղթակցելու, բայց քանի որ դասերս շատ էին, չէի հասցնում:
Դեռ չեմ կարող ասել, թե ինչ մասնագիտություն կսովորեմ, բայց իմ ամենասիրելի մասնագիտությունը հոգեբանն է:
Ես տան փոքրն եմ: Արդեն երևի հասկացաք, որ մի քիչ չարաճճի եմ, ու իմ խոսքն այդքան էլ տան մեջ չեն ընդունում: Ունեմ քույր և եղբայր: Քույրս ուսանողուհի է, իսկ եղբայրս ծառայում է հայոց բանակում: Ես նրան շա՜տ եմ կարոտում: Կարդում եմ գրքեր, ու շատ եմ սիրում սարսափ ֆիլմեր դիտել:
Ես և ընկերներս ինձ համարում ենք շփվող մարդ, և հուսով եմ, որ նոր ընկերներ ձեռք կբերեմ 17.am-ի շնորհիվ:
Դե ինչ, ահա և ես մինչև այս օրը: Իսկ ինչպիսին կդառնամ թղթակից դառնալուց հետո՝ կպարզենք միասին:

seroja baboyan

Ի՞նչ է լինում, երբ մարդ քայլում է փողոցով

Շատերդ կասեք` ի՞նչ է պատահել որ, հենց այստեղից էլ սկսում եմ իմ նյութը։

Այդ հարցի պատասխանը շատերն են դժվարանում գտնել, շատերը նույնիսկ չգիտեն դրա պատասխանը։ Պատճառը. այդ փողոցում քայլող մարդու անտարբերությունն է։

Ամեն մեկն իր մասին մտածելով, տարված ինչ որ մտքերով, խնդիրներով քայլում են փողոցով և ոչ մեկին չի հետաքրքրում, թե ինչ է կատարվում իրենց շուրջը: Ինձ թվում է, եթե անգամ նրանց կողքին ռումբ պայթի` նրանք չեն էլ նկատի ու կշարունակեն իրենց ճանապարհը։ Ես ինքս եմ այդպիսին, բայց ունեմ արդարացում` ոչ միշտ եմ այդպես անում։

Վերջին շրջանում սկսել եմ նայել շուրջս, հետաքրքրվել ամեն մի մանրուքով: Ինձ թվում է` դա լավ է, որովհետև անտարբերությամբ ապրելն էլ ավելի վատ է։ Դադարում եմ իմ մտքերի մեջ թափառել, սկսում եմ դանդաղ քայլել, ինչ- որ տեղ շտապելու փոխարեն: Նայում եմ շուրջս, մարդկանց, փորձում հասկանալ նրանց, հետաքրքրվել նրանցով, հասկանալ` ով է ուրախ, ով տխուր:

Ահա` էլի քայլում եմ, մի երեխա ընկավ ու սկսեց լաց լինել, ինչ-որ երկու տղամարդ վիճում են, այս նույն փողոցի մի անկյունում պապիկները հավաքվել նարդի են խաղում, իսկ ով էլ որ չի խաղում, մեկնաբանում է խաղը, այն էլ ինչ հավեսով։ Նրանց կողքով անցնելիս զգում ես չիբուխի ծխի հոտ, քայլում առաջ ու նկատում այնպիսի բաներ, որ նախկինում երբեք չես նկատել ու չես էլ փորձել նկատել։

Շատերդ կասեք` իմ հոգսերն ու խնդիրները թողած շո՞ւրջս նայեմ, ինչի՞ս է պետք։ Ձեզ ոչ ոք չի ստիպում, բայց անտարբերությունն է, որ մարդկանց վերածում է զոմբիների։ Ասես նրանց կյանքի կարգախոսը լինի «Ես, իմ մտքերը և վերջ»։

Օրինակ վերցրեք հասարակ գյուղացուց, որի խնդիրները շատ-շատ են, բայց երբ նրան ինչ-որ բան պետք լինի, օգնության կհասնեն մնացած գյուղացիները: Եթե գյուղում ինչ-որ մեկին մի բան պատահի, ամբողջ գյուղը կկանգնի և կաջակցի այդ մարդուն` ինչով կարող է։

Ես, իհարկե, չգիտեմ, թե ինչից է դա, բայց դա է իրական մարդկությունը: Հիշեցի Պարուր Սևակին, ասում էր. «Մարդ եղեք, մարդիկ»։

Սևակն ի՞նչ իմանար, որ իր երազած մեծատառով Մարդը, այսօր էլ երազանք է մնացել:

Հ.Գ. Կյանքը ունի սկիզբ, ունի և վերջ, էլ ի՞նչ իմաստ ունի կյանքը, եթե պետք է ապրել այդ կյանքը անտարբերությամբ։

hasmik givargizyan

Կարմիր օրը

Ահա պառկած եմ մահճակալիս վրա, ու կիսաբաց պատուհանից սենյակ է լցվում գարնանային կանաչի հոտը: Այդ հոտի մեջ մի ինչ-որ ծանոթ բան կա, որ ինձ կտրում է իրականությունից ու տանում դեպի մանկության օրերը: Ահա ինձ այդքան ծանոթ դաշտերը, սա էլ հարևանի աղյուսե տունը, որտեղից պանրի դիմաց սառը պաղպաղակ էինք վերցնում: Սա ինձ հարազատ դարձած սագերն են, ու ես՝ երեք տարեկան սև գանգուրներով աղջնակ, կարմիր ռետուզով ու մի թեթև շապիկով: Այդ օրն իմ հիշողության մեջ հենց այդպես էլ նշված է՝ «Կարմիր ռետուզի օր»: Իսկ գիտե՞ք ինչու: Սկսեմ սկզբից:

Այն ժամանակ, երբ մենք շատ կովեր ունեինք, մայրիկս նրանց ամեն գարուն սար էր տանում՝ արոտ անելու: Քանի որ մենք փոքր էինք ու առանց մայրիկի չէինք մնում, ինձ ու քույրերիս էլ իր հետ էր տանում: Իսկ ես կենդանիներ շատ էի սիրում, ինչը սարերում իմ արկածախնդրության հիմնական պատճառն էր դառնում: Մի անգամ՝ հարևանի տանից վերադառնալիս, տեսա նրանց սագերին: Հագիս այդ նույն կարմիր ռետուզն էր ու թեթև շապիկը, որ վերևում նշեցի: Ինքս ինձնից գոհ վազեցի դեպի սագերն ու փորձեցի գրկել նրանցից մեկին: Բայց ի զարմանս ինձ, նրանք  սկսեցին բարձր ձայներ հանել ու վազել դեպի ինձ: Վազում էի, ինչքան ոտքերումս ուժ կար: Վազում էի, լալիս ու կանչում մայրիկիս: Արցունքների պատճառով ճանապարհս չէի տեսնում, դրա համար էլ սայթաքեցի ու ընկա: Վախից սկսեցի ավելի բարձր գոռալ, իսկ սագերը լցվեցին վրաս ու սկսեցին կտցահարել ինձ: Վերջապես փայտը ձեռքին տանից դուրս եկավ մայրիկս ու սկսեց քշել սագերին: Հետո բարձրացրեց ինձ,  ձեռքի ափերով սրբեց   արցունքներս ու ծիծաղելով կատարվածի վրա, ասաց.

-Սրանից հետո միայն ռետուզով տանից դուրս չգաս:

Հաջորդ օրը սարի մեր ամբողջ «թաղը» խոսում ու ծիծաղում էր կատարվածի վրա: Այդ օրվանից բոլոր սարեցի երեխաները սկսեցին առանց շալվարի տանից դուրս չգալ: Երևի աչքները վախեցել էր:

Հ.Գ. Չնայած շատ փոքր էի, բայց ամեն ինչ պարզ հիշում եմ: Երևի շատ եմ վախեցել, որ չեմ կարողանում մոռանալ:

Nane Eghiazaryan

Հնչում է կոմիտասյան մեղեդին

Մարմնովդ սարսուռ է անցնում, իսկ հոգիդ տակնուվրա է լինում, զգում ես ցավ, թախիծ, սիրտդ մորմոքվում է այն մեղեդուց, որ ստեղծել է Կոմիտասը: Նա իր ազգի տառապանքն է դրել մեղեդու մեջ, նրա ամենօրյա ուրախությունն ու թախիծը, հոգսերն ու պարերը: Նրա կախարդական նոտաների մեջ լսվում է այն ձայնը, զգում ես այն զգացմունքը, որն ապրել է այդ պահին: Այդ մեղեդին դիպչում է քեզ, մտնում սիրտդ, և երբ զգում ես այն, չես ուզում բաց թողնել: Նա հոգուցդ մի կտոր է պոկում ու տանում իր հետ: Այդ մեղեդին արցունք է պոկում աչքիցդ, ու էլ չես կարողանում այն բաց թողնել:

Կոմիտասի մեղեդին չես կարող փոխարինել ոչնչով: Այն յուրահատուկ է իր ձևով, զգացմունքների տեղատարափով: Բառեր, բառեր ու էլի բառեր, որոնք միգուցե փորձում են գեղեցկացնել մեղեդին, ու շատերի համար հենց դա է կարևորվում:

Գիտե՞ք, պետք չէ լսել բառերը, որ պատկերցանես՝ ինչի մասին է Կոմիտասի ստեղծագործությունը: Ո՛չ, Կոմիտասին կարելի է հասկանալ նրա մեղեդու միջոցով: Մարդի՛կ, ինչո՞ւ եք ամեն ինչին թռուցիկ կերպով վերաբերվում, ախր, Կոմիտասը հանճար է, իսկ շատ երիտասարդներ նրան նույնիսկ չեն հասկանում: Կոմիտասը հայ էր, բայց այժմ այլազգիները  ավելի շատ են լսում նրա մեղեդիները, քան մենք, ու ավելի շատ են նրան գնահատում: Չնայած՝ հանճարին ոչ բոլորը կարող են հասկանալ:

Կուզեի մարդկանց հարցնել, հայությանը հարցնել, թե այս աշխարհում եղե՞լ է, կամ կա՞ մեկը, ով այդքան խորն ու այդքան գեղեցիկ է ներկայացնում թե՛ ցավը, թե՛ ուրախությունը:

Հնչում է կոմիտասյան մեղեդին, որի ժամանակ մարդիկ լարվում են, ու ինչպես մի քանի տարի գեղեցիկ հագուստ չտեսած մարդը՝ խլում են այն ու չեն կարողանում բաց թողնել: Վերջ: Մեղեդին դադարեց: Ամբողջ դահլիճում լռություն է: Մարդիկ քարացել են, իսկ նրանց աչքերից արցունքներ են հոսում: Նրանցից մեկը վերջապես ուշքի եկավ և ոտքի կանգնելով՝ սկսեց ծափահարել: Նրա ծափի ձայնից այդ սքանչելի ու հեքիաթային քնից արթնացան և մյուսներն ու սկսեցին հետևել առաջին մարդու օրինակին:

Իմ կարծիքով հենց այդպես է պատահում, երբ մի շքեղ դահլիճի բեմում հնչում է կոմիտասյան մեղեդին: