Հարցազրույց «Հայաստանի պատանեկան նվաճումներ» ծրագրի Վայոց Ձորի մարզի համակարգող Երանուհի Մանուկյանի հետ: 

 -Ե՞րբ և որտե՞ղ եք ծնվել: 

-Ծնվել եմ Եղեգնաձորում 1990 թվականին, բայց սահմանամերձ Խաչիկ գյուղից եմ, ծնողներս ևս Խաչիկից են:

-Մի փոքր կպատմե՞ք Ձեր ընտանիքի մասին: 

-Մայրիկս ուսուցչուհի է, աշխատում է Խաչիկ գյուղի միջնակարգ դպրոցում, անունը Սոնա է, իսկ հայրիկս գյուղի անասնաբույժն է, Երվանդ է անունը:

-Ի՞նչ կրթություն եք ստացել:

-Ավարտել եմ Հայաստանի ագրարային համալսարանը, ունեմ տնտեսագետի մագիստրոսի որակավորում:

-Որտե՞ղ եք աշխատում: 

-«Հայաստանի պատանեկան նվաճումներ» կազմակերպությունում, որպես Վայոց ձորի մարզային համակարգող: Նաև կարպետագործության և գորգագործության ուսուցչուհի, հաղորդակցության հմտությունների դասախոս, ու այդպես շարունակ:

-Ինչպե՞ս դարձաք «Հայաստանի պատանեկան նվաճումներ» կազմակերպության անդամ:

-«Պատանեկան նվաճումներ» կազմակերպությունը միջազգային կազմակերպություն է, ու արդեն 20 տարուց ավելի է՝ գործում է Հայաստանում և իրականացնում է տարբեր ծրագրեր: «Կիրառական տնտեսագիտություն» և «Մարդու իրավունքներ» ծրագրերի ժամանակ ես դեռ աշակերտ էի և շատ ակտիվ մասնակցում էի ծրագրերին, դրանից հետո սկսվեց «Ձեռնարկատիրական և քաղաքացիական» ծրագիրը, որի ընթացքում ինձ կանչեցին որպես ծրագրի խորհրդատու, քանի որ այդ տարիներին ես ղեկավարում էի բնապահպանական հասարակական կազմակերպություն: Սիրով միացա ծրագրին, և մեկ տարի անց, երբ մեր մարզում կար ազատ աշխատատեղ, ինձ առաջարկեցին, և փորձաշրջան անցնելուց հետո ընդունվեցի աշխատանքի:

-Ի՞նչ եք կարծում, այսօր կա՞ այդպիսի կազմակերպությունների պակաս: 

-Աշխատել եմ նման կազմակերպությունների հետ և կարծում եմ՝ նման կազմակերպությունների պակաս չկա, կա որակյալ աշխատողների ու լավ ղեկավարների պակաս: Այսինքն՝ մի քանի տեղ աշխատելով հասկացել եմ, որ լավ աշխատակազմը շատ կարևոր է:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք այսօրվա պատանիներին:

-Խորհուրդ կտամ լավ սովորել, անպայման շատ մասնակցել լավ ծրագրերի, լեզուներ սովորել, լինել համարձակ, նախաձեռնող, ու այդ ամենը՝ պարտադիր ժպիտով: Ժպիտը ամենաբարդ վիճակներում օգնում է, առհասարակ, դրական տրամադրվածությունը ենթադրում է՝ ավելի շատ հաջողություններ:

Հարցազրույց  Ջերմուկի Երիտասարդական կենտրոնի տնօրեն Սյուզաննա Ավետիսյանի հետ

-Ինչպե՞ս հիմնադրվեց Ջերմուկի ԵԿ-ն:

-Ջերմուկի ԵԿ-ն հիմնադրվել է 2013 թվականի հուլիսին: Համայնքի ղեկավարը ու համայնքի ավագանին որոշում են կայացրել, որ պետք է քաղաքում գործի ԵԿ, որը հենց կֆինանսավորվի համայնքային բյուջեից: Չնայած կենտրոնը ինքնին կառուցվել է պետական բյուջեից հատկացված գումարներով, բայց մնացած ֆինանսավորումը մինչև հիմա կատարում է քաղաքապետարանը:

-Կներկայացնե՞ք քաղաքի երիտասարդությունը ԵԿ-ի ստեղծումից առաջ և հետո:

-Մինչև ԵԿ-ն քաղաքում բնականաբար կար երիտասարդություն, բայց ոչ համախմբված էր, ոչ այն ծրագրերն էր իրականացնում, որը հիմա ենք իրականացնում: Մենք ունենք բուն նպատակ ու առաքելություն, որը  արդեն համարյա չորս տարիների ընթացքում փորձում ենք իրականացնել՝ կամավորների բանկ ենք հավաքում, կամավորների ցանց, տարբեր տեսակի ծրագրեր ենք իրականացնում, փորձում ենք համախմբել ողջ երիտասարդությանը՝ տալով նրանց որոշակի հմտություններ, գիտելիքներ: Փորձում ենք նրանց ներգրավել տարբեր հասարակական ու կամավորական գործունեության մեջ:

Բացի այդ,այժմ  երիտասարդությունը ունի մի տեղ, մի միջավայր, որտեղ ինքը կարող է իր գաղափարները առաջարկել, որտեղ երիտասարդները միջոցառումներ են անցկացնում, որտեղ անցկացնում են իրենց ժամանցը, փորձում են իրենց նպատակներին հասնել, կամ որոշակի ուղիներ փնտրել դրանց հասնելու համար:

-Նշեցիք, որ երիտասարդությունը համախմբված չէր, իսկ դժվար չէ՞ր նրանց համախմբելը:

-Ջերմուկում, ինչպես նաև մարզային այլ համայնքներում, դպրոցը ավարտելուց հետո երիտասարդների մեծ մասը գնում է Երևան` կրթություն ստանալու: Այսինքն, այդ միջակայքի երիտասարդները բացակայում են քաղաքից: Նրանք, ովքեր վերադառնում են, արդեն մոտ 22-23 տարեկան, աշխատանքի են անցնում, կամ աղջիկները ամուսնանում են, իսկ տղաները կամ այստեղ, կամ էլ արտագնա աշխատանքի են մեկնում… Շատ դժվար է:

-Իսկ ի՞նչ միջոցառումներ եք կազմակերպում երիտասարդների ակտիվության բարձրացմանը խթանելու համար:

-Մենք օգնում ենք երիտասարդներին` բացահայտել և զարգացնել իրենց տաղանդը, կատարելագործել մասնագիտական հմտությունները և խթանել կամավորականության մշակույթի ձևավորմանը կրթական միջոցառումների և այլ նախաձեռնությունների միջոցով: Ջերմուկի երիտասարդական կենտրոնն աջակցում է համայնքի զարգացմանը՝ կազմակերպելով և իրականացնելով համայնքի ներգրավվածությամբ ծրագրեր, որոնք ծառայում են համայնքի սոցիալական, առողջապահական, կրթական, մշակութային, սպորտային և բնապահպանական կարիքներին, ինչպես նաև միտված են խորացնելու համագործակցային կապերը տեղական ինքնակառավարման մարմինների, համայնքային և մարզային հասարակական և բիզնես սեկտորի, ազգային և միջազգային կազմակերպությունների հետ:

-Կարո՞ղ ենք ասել, որ ԵԿ-ի ստեղծումը արմատական փոփոխություն մտցրեց քաղաքում:

-Այո,իհարկե: Այժմ մենք  շատ մեծ համբավ ունենք քաղաքում,ու եթե երիտասարդների շրջանում հարցում անցկացնենք, հաստատ նրանց մեծամասնությունը կիմանան, թե որտեղ է գտնվում ԵԿ-ն, ընդհանրապես ինչ է իրենից ներկայացնում: Ի դեպ, կարող եմ ասել,որ մեր կանանց ակումբի անդամներից մեկը այսօր  դարձել է ավագանու անդամ:

-Կպատմե՞ք ձեր կազմակերպած միջոցառումների մասին:

-Միջոցառումները տարբեր ոլորտների են առնչվում,ժամանցային միջոցառումներ,որոնք հենց ԵԿ-ում ենք իրականացնում ամեն ամիս, հանդիպումներ երիտասարդների հետ, ասմունքի երեկոներ, ունենք անգլերենի ակումբ: Մեր իրականացրած ծրագրերը բխում են երիտասարդի ու համայնքի բնակչի կարիքից: Բացել ենք համակարգչային ռեսուրս կենտրոն, որն էլ հենց կատարում է հարցումները և ներկայացնում անհրաժեշտ ծրագրերը, որից հետո մենք դրան իրականացնում ենք: Ի դեպ, մեր ֆեյսբուքյան էջում մենք տեղադրում ենք բոլոր կազմակերպված միջոցումներըև տեղեկացնում ենք մեր գործունեության մասին:

-Ասացիք, որ երիտասարդական կենտրոնը իր մեջ ներառում է տարբեր տարիքային խմբեր, հետաքրքիր է, ո՞րն է ավելի աչքի ընկնող խումբը:

-Ավագ դպրոցի սաները՝ 15-16 տարեկանները, ավելի ակտիվ են, բայց նաև ասացի, որ միջանկյալ տարիքը մեզ մոտ չկա՝ բացակայում է: Մենք շատ լավ ուսանողներ ունենք  ու հենց դրա հիման վրա ուզում ենք ուսանողական խորհուրդ ձևավորել: Դա էլ է եղել մեր նպատակներից մեկը՝ ակտիվացնել երիտասարդներին, որ իրենք ուրիշ  համայնքներում էլ ակտիվ լինեն:

-ՀՀ-ի մակարդակով Ձեր կազմակերպած միջոցառումներից մեծ ճանաչում է գտել «Ձնեմարդուկ» փառատոնը: 

-«Ձնեմարդուկ»-ը իրականացվում է արդեն չորս տարի: Հենց այս փառատոնը ինքը երիտասարդական նախաձեռնություն է, որը իրականացնում են ԵԿ-ի կամավորները և «Ջերմուկի զարգացման կենտրոն» ՀԿ-ն: Փառատոնի նպատակը ձմեռային տուրիզմի զարգացումն է, ու քանի որ Ջերմուկը հենց ինքը տուրիստական քաղաք է, ու ձմռանը շատ հյուրանոցներ փակվում են, մարդիկ էլ չեն աշխատում, փառատոնը ստիպում է բացվել մի շարք հյուրանոցների, քանի որ քաղաք են այցելում շատ հյուրեր, ու նորից մարդիկ սկսում են աշխատել:

-Ինչպես նախորդ տարիներին, այս տարի նույնպես անցկացվում էր մրցույթ՝ «Երիտասարդական մայրաքաղաք» վերնագրով: Ջերմուկը մասնակցո՞ւմ էր մրցույթին:

-Այս տարի մեր քաղաքը հայտ էր ներկայացրել և մասնակցում էր մրցույթին, մենք մրցակցում էինք Չարենցավանի ու Ծաղկաձորի հետ, sms քվեարկություն էր ու փորձագետների քվեարկություն: Ցավոք, երկու միավորով հետ մնացինք: Պատճառը մեր անփորձ լինելն էր, Ջերմուկը հնարավորություն ունի դառնալու երիտասարդական մայրաքաղաք:

-Իսկ ի՞նչ խորհուրդ կտաք երիտասարդներին, որպես Ջերմուկ քաղաքի երիտասարդների առաջնորդ:

-Դե, կասեմ, որ լինեն ակտիվ, չվախենան ոչնչից ու իրենց մեջ կոտրեն այն կարծրատիպը, որ իրենք որևէ լավ բան չեն կարող անել: Ամեն ինչ միանգամից չի ստացվում, ու պետք է համբերել ու ջանասիրաբար աշխատել դրա համար: Երբեք չասեք՝ ես չեմ կարող: Դուք ամեն ինչ կարող եք:

Զրուցակիցս գրող, բլոգեր,  լրագրող Սյունե Սևադան է: 

-Վաղո՞ւց եք ստեղծագործում: 

-Պաշտոնապես՝ վեց տարի: Փորձեր վաղուց եմ արել՝ յոթ-ութ տարեկանից սկսած:

-Ո՞րն է եղել Ձեր առաջին ստեղծագործությունը:

-Եթե էլի պաշտոնապես, բլոգիս առաջին գրառումը եղել է «Ավել» վերնագրով, որտեղ ես տունը սրբող ավելի մտքերն էի գրել, փոքրիկ գրառում էր: Բայց իմ մեջ շատ տպավորվել է փոքր տարիքում գրած իմ հեքիաթը մի նապաստակի մասին, որի անունը Ձյունիկ էր:

-Ի՞նչն է ոգեշնչում Ձեզ ստեղծագործելիս: 

-Ես չունեմ ոգեշնչում: Որևէ պահի ինչ-որ բան կարող է մեծ ազդեցություն թողնել վրաս, բայց դա ոգեշնչում չէ: Մեկի ձեռքը, մյուսի բառախաղը, երրորդի թարթիչները, հաջորդի թարթիչները, մեկ ուրիշի կոշիկները: Դետալներ, որոնք ուղղակի ինձ դուր կգան: Սրանք ուղղակի վառ կետեր են դառնում պատմվածքներիս մեջ, բայց ես կարիք չունեմ գլոբալ ոգեշնչումների, որովհետև գրելը ևս աշխատանք է՝ տեխնիկական առումով: Իսկ ասելիքը սպառվել չի կարող: Կարծում եմ՝ ինձ մոտ նման խնդիր չի լինում, ես միշտ գրելու բան գտնում եմ: Գուցե չլինի լավագույն գրածը, թույլ ստացվի, հետո ջնջեմ, բայց հնարավոր չէ նստել բլոկնոտի կամ համակարգչի առաջ ու ոչինչ չգրել: Առհասարակ կարծում եմ, որ քո սիրելի գործերը պիտի հասցնես այն մակարդակի, որ ոգեշնչումներից կախված չլինեն: Պիտի կառավարես նրանց, որքանով հնարավոր է:

-Ինչո՞ւ ընտրեցիք հենց լրագրողի մասնագիտությունը: 

-Ժառանգական է: Մայրս, մորաքույրս լրագրողներ են եղել, հայրս՝ օպերատոր, երեք տարեկանից խմբագրությունների պատերի տակ եմ մեծացել, յոթից՝ հաղորդումներ եմ վարել: Հինգ տարեկանից վարել եմ նաև այն համերգները, որտեղ ինքս երգել եմ, բայց երգչուհի դառնալու ճանապարհով չգնացի՝ չնայած ուղիղ տասը տարի բավականին պրոֆեսիոնալ երգել եմ: Ձայնիս լայն դիապազոնը կորցրի, «զոռը» տվեցի գրելուն: Ժուռնալիստիկան ինձ հարազատ մասնագիտություն է, ինձ լավ եմ զգում աշխատանքիս մեջ: Հենց դրա համար էլ ընտրել եմ:

-Իսկ ի՞նչ է գրելը Ձեզ համար: 

-Երևի պաթետիկ մի բան պիտի ասեմ, ինչպես, օրինակ, գրելն իմ կյանքն է, գրում եմ, որովհետև չեմ կարողանում չգրել: Չէ, գրելն ուղղակի մտքերիս մարմնացումն է՝ թղթերի վրա կամ համակարգչում: Ինձ համար շատ կարևոր ու ինձ իսկապես երջանկացնող գործողություն:

-Հաճա՞խ եք վերընթերցում Ձեր գրածները: 

-Շատ քիչ եմ կարդում սեփական գրածներս, դրանք մեծամասամբ չեմ հավանում: Ուղղակի, երբ դրանք հրապարակվում են, այլևս իրավունք չունեմ որևէ բան փոխելու, քանի որ գրվածքներս դադարում են ինձ պատկանել, ընթերցողը դրանց մեջ իր պատկերացումներն է դնում: Դրա համար սեղմում եմ ատամներս ու ձեռքով ճակատիս խփում՝ «էս ինչ էշություն եմ գրել» վանկարկելով: Ասում եմ, բայց շարունակում եմ գրել, որովհետև շատ սիրելի «էշություն» են պատմվածքներս, չափազանց շատ: «Էշությունները» ևս սիրվելու կարիք ունեն, այդ ծանր գործն ինձ վրա եմ վերցրել:

-Ո՞րն է Ձեր ամենասիրելի գիրքը, որ հաճախ եք ընթերցում: 

-Հիմա ինչ-որ փոփոխական վիճակում եմ: Մեկ ամիս առաջ կասեի, որ ամենասիրելի գրողս Չաք Փոլանիքն է: Հիմա չեմ ասի: Ոչ թե որովհետև էլ չեմ սիրում, այլ որովհետև այդ փուլն էլ անցավ: Բրոդսկի եմ հաճախ թերթում, դեռ իր փուլը չի անցել: Հիմա «իմոնքական» նոր գրողներ եմ փնտրում, հուսամ ինձ երկար մենակ չեն թողնի ու կհայտնվեն կյանքումս: Լավ գրքերն ինձ գտնելու սովորություն ունեն՝ ընկերներիս օգնությամբ, ուրիշների գրառումների շնորհիվ, գրախանութների դարակներից աչք ծակելու տարբերակով: Նշանների եմ սպասում:

-Ձեր մասնագիտություններից ո՞րն եք համարում ավելի դժվար: 

-Ոչ մեկը: Ե՛վ պատմվածքներս, և՛ հոդվածներս երգելով եմ գրում: Ավելի դժվար չեն, որովհետև երկուսն էլ իրենց դժվարություններն ունեն, բայց դա ինձ դուր է գալիս: Հեշտ լինեին՝ չէի ընտրի:

-Եթե կանգնած լինեիք ընտրության առաջ, կընտրեք լրագրությո՞ւնը, թե՞ գրելը: 

-Իհարկե գրելը, դա չի քննարկվում: Լրագրությունը իմ շատ-շատ սիրելի մասնագիտությունն է, բայց եթե անկեղծ, առանց դրա էլ կապրեմ: Սկզբում մի քիչ տարօրինակ կլինի, դատարկ կլինի, բայց ամենաուշը մեկ տարուց փոխարինող մի բան կգտնեմ: Ավելին ասեմ, հիմա հանրային կապերն եմ ուսումնասիրում, հանրային կապերի մասնագետ եմ ուզում դառնալ: Լրագրությունը թողնելը հեշտ չէ, բայց հնարավոր է: Շատ էգոիստ եմ՝ ինձ գրելուց զրկելու համար, չի ստացվի, իսկապես ծանր կտանեմ՝ պաթետիզմի ու դրամատիզմի բոլոր մուգ երանգների կիրառությամբ: Բայց նման բան չի լինի, չեմ տեսնում պատճառ, որի համար առհասարակ դադարեցնեմ գրելը:

-Արվեստի ո՞ր ճյուղն եք համարում Ձեզ հոգեհարազատ և ինչո՞ւ: 

-Նոր-նոր սկսել եմ արվեստի պատմություն ուսումնասիրել: Դեռ շատ խակ եմ՝ այս հարցին պատասխանելու համար: Ամեն ոլորտում էլ ունեմ սիրելի գործեր, ճյուղեր, բայց դա քիչ է: Գուցե որևէ մեկը ժամանակի ընթացքում ինձ համար առանձնահատուկ կդառնա, տեսնենք:

-Ինչպիսի՞ բնավորությամբ մարդիկ են Ձեզ դուր գալիս: 

-Ինքնաստեղծ մարդկանց եմ սիրում: Որոնք հատիկ-հատիկ կառուցում են իրենց: Ճաշակից բռնած մինչև սիրելի երաժշտություն, բնավորությունից մինչև արտաքին տեսք: Ուժեղ, ձգտող, քայլեր անող մարդկանց եմ սիրում: Քիչ հանդիպող տեսակ է, բայց ինձ համար՝ անսահման սիրելի:

-Կա՞ ինչ-որ մեկը, ում կցանկանայիք նմանվել: 

-Նմանվել՝ չէ, բայց շատերից եմ սովորում:

-Ո՞րն է Ձեր կարգախոսը: 

-Per aspera ad astra (փշերի միջով դեպի աստղեր):

Հարցազրույցը վարեց` Մարի Բաղդասարյանը