Աղվերանի մեդիա ճամբար. Օր հինգերորդ

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ահա սկսվեց ևս մեկ հիանալի օր ճամբարում: Առավոտյան նախաճաշը մեզ համար դարձավ հետաքրքիր խաղ: Մինչ ճաշարան մտնելը` բոլորս  թղթեր էինք քաշել տոպրակից, որոնց վրա գրված էր որևէ մարմնի մաս, որը չէինք կարող օգտագործել մինչև նախաճաշի ավարտը: Մեր շարքերում հայտնվել էին աչքեր, մեկ կամ երկու ձեռք ու ոտք չունեցող մարդիկ: Մեկս մյուսին օգնում էինք բոլոր հնարավոր տարբերակներով, իսկ Կարինեն, որի թղթի վրա գրված էր «ջոկեր», օգնում էր բոլորին:

Նախաճաշից հետո անցանք երեկոյան չքննարկված «Հարևաններ» ֆիլմի քննարկմանը: Դրանից հետո մեզ բացատրեցին, թե ինչպես են մոնտաժ անում ու ընդհանրապես, թե ինչ է մոնտաժը:

Ահա և ձևավորվեց մոնտաժ անող առաջին խումբը, որը արդեն պետք է սկսեր ճամբարի մասին ֆիլմի  մոնտաժը: Այս  ընթացքում նաև նկարեցինք pixilation-ը, որը դարձավ օրվա ծիծաղաշարժ դեպքերից մեկը: Օրվա ընթացքում շատ մարդիկ էլ ավելի մտերմացան, պարզեցինք, որ Լյուբայենց սենյակում հոգի կա, ու չորրորդ հարկից ոտնաձայներ են լսվում (մեր հյուրանոցում չորրորդ հարկ գոյություն չունի):

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ճաշից հետո  մեր թղթակիցների մի մասը գնաց Հրազդան՝ ֆիլմ նկարելու, իսկ մյուսներս արդեն սկսեցինք հոդվածներ գրել: Երեկոյան վարպետության դաս տալու նպատակով մեզ էր այցելել վավերագրող ռեժիսոր Լևոն Քալանթարը: Նա հետաքրքիր անձնավորություն էր, ով մեզ հետ կիսվեց իր մասնագիտության նրբություններով ու գաղտնիքներով:

Իսկ արդեն ժամը իննին մեզ մոտ ազատ ժամանց էր, որի ընթացքում հասցրեցինք դիտել կարճամետրաժ դոկումենտալ ֆիլմ, պարել ու խաղեր խաղալ:

Ահա և վերջ, այսպես ավարտվեց մեր ճամբարի հինգերորդ օրը, ու տխրությամբ կարող եմ ասել, որ մեզ մնաց միասին անցկացնել ընդամենը երկու օր:

Բաչու կայա

Յուրաքանչյուր իրեն հարգող մալիշկեցի իր կյանքում գոնե մի անգամ պետք է բարձրացած լինի Մալիշկային ամենամոտը գտնվող լեռան՝ Բաչու կայայի վրա։

Լուսանկարը` Սերյոժա Բաբոյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Բաբոյանի

Անկեղծ ասած՝ ես կոնկրետ չգիտեմ, թե ինչպես է առաջացել այդ անվանումը։ Դե, «կայա» թուրքերենից թարգմանած նշանակում է քար, ժայռ։ Իսկ «Բաչու»-ն կապում են ինչ-որ աղջկա անվան հետ։ Թե ինչո՞ւ, չգիտեմ։

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Բաչու կայա։ Ոմանց համար հասարակ լեռ, իսկ ոմանց համար` ուրախ մանկության գրավական։ Հիշում եմ, թե ինչպես էինք մի քանի տարի առաջ տղերքով գետում լողանալուց հետո բարձրանում լեռը։ Մենք լեռան վրա մեր տեղանուններն ունեինք։ «Դիվան քար»՝  քար, որն ուներ բազմոցի տեսք։ «Սառնարան»՝ երկու ահռելի ժայռերի արանքում ընկած փոքր ճեղք, որտեղ արևը չէր հասնում, ու այնտեղ օդն իրոք սառն էր։

Լուսանկարը` Սերյոժա Բաբոյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Բաբոյանի

Հայտնաբերել էինք մի քանի քարանձավ ու օրվա կեսից ավելին անցկացնում էինք այնտեղ, մողեսների ու չղջիկների միջավայրում։ Ճիշտն ասած, նրանք մեզ այնքան էլ չէին հուզում։ Ինչ ուզում՝ անում էինք։ Երբեմն զինվում էինք քարերով ու սկսում չղջիկ որսալ։

Լուսանկարը` Սերյոժա Բաբոյանի

Լուսանկարը` Սերյոժա Բաբոյանի

Զինվել ասելով ի նկատի չունեմ, թե մի քանի քար լցնում էինք գրպաններս ու գնում «հարձակման»։  Դրա կարիքը պարզապես չկար։ Բաչու կայայի վրա ամենուրեք քարեր են։ Քար, քար ու էլի քար։ Քայլում ես քարերի վրայով, հասնում ես քարի, հանգստանում, շրջվում, նայում ես հետևիդ քարերին ու շարունակում ես քայլել դեպի քարերը։

Ուֆ, մանկությունս հիշեցի։ Գնամ տղերքին հավաքեմ ու գնամ մեր քարանձավը, տեսնեմ՝ ինչ կա-չկա։

Nona

Հայրիկիս ֆոտոապարատը

Հայրս գտվում է Ռուսաստանի Դաշնությունում: Նա, ինչպես շատ-շատ հայրիկներ, ապրում է այնտեղ: Մենք ամեն օր զրուցում ենք Սքայփով, և ես նրան պատմում եմ ամեն ինչ, ինչ ինձ հետ կատարվել է: Ոգևորված պատմում էի, «Մանանայի» դասընթացների և այդ կազմակերպության մասին՝ թե ինչպես են իմ նյութը կարդացել և այլն: Հայրս ուշադիր լսում էր, և հանկարծ նկատեցի նրա դեմքին ժպիտ և նա ասաց.

-Աղջիկս, ես օրեցօր հասկանում եմ, թե դու ինչքան ես նմանվում ինձ: Ես նույնպես քո տարիքում շատ էի հետաքրքրվում և ուսումնասիրում  այդ մասնագիտությունը, և ինձ արդեն պատկերացնում էի այդ ոլորտում: Բայց, ցավոք, ես չշարունակեցի այդ ուղին և սովորեցի  իրավաբանական ֆակուլտետում:

-Պա՛պ, ինձ նույնպես շատ հետաքրքիր է այդ մասնագիտությունը: Ես շատ եմ ուզում ունենալ ավելի բազմաֆունկցիոնալ լուսանկարչական ապարատ:

-Է~հ աղջիկս, քո հայրը առաջիններից է եղել, որ ունեցել է այդպիսի ֆոտոխցիկ` «Զենիթ» արտադրանքի` դա այն ժամանակվա ամենաթանկ լուսանկարչական ապարատն է եղել:

-Պա՛պ, դե մի քիչ պատմի. ո՞նց առար էդ ապարատը, ի՞նչ էիր նկարում:

-Փող եմ հավաքել ու առել եմ ապարատը 120 ռուբլով: Նկարում էի գյուղը: Հետո ինձ տարան բանակ: Ես շատ էի ուզում ապարատս հետս տանեի, չնայած, որ բանակում չէին թողնում նկարել: Մի խոսքով, ապարատս վերցրեցի հետս: Ծառայել եմ Ռուսաստանի ամենածայրամասային ու ցուրտ մասում` Չուկոտկայում: Այ, էդ էն տեղն ա, որ ասում են` 6 ամիս գիշեր ա լինում, 6 ամիս ցերեկ,  մի օրվա մեջ 2 անգամ արևածագ` ամռանը իհարկե: Իրականում էդքան էլ տենց խիստ չի այդպես` վեց ամիս գիշեր- վեց ամիս ցերեկ, այսինքն ձմեռները լույս ընդամենը մի քանի ժամ էր լինում, իսկ ամռանը միշտ լույս էր, ամառային գիշերներին ասում էին  «սպիտակ գիշերներ»:  Էդ բոլորը ինձ համար շատ արտասովոր էր, ու ես նկարում էի ամեն բան, ինչ ինձ հետաքրքրում էր: Անգամ նկարել եմ Բևեռափայլը, որը մեզ մոտ մի քանի անգամ եղել է: Լսե՞լ ես դրա մասին, ուղղակի հրաշք, աննկարագրելի գեղեցկություն էր:

Մենք բանակում ջուր չունեինք և դրա համար բարձրանում էինք սարերը, որպեսզի ձյուն բերենք և հալեցնենք: Այդպիսի բան երբեք չէիր կարող տեսնել` զինվորները` դեմքերը սառցակալած, անգամ հոնքերին եղյամ պատած: Այդպես շարքով ձյունը շալակներիս գնում էինք: Եվ հանկարծ, մի շատ ցուրտ օր, հրամանատարը բռնացրեց ինձ նկարելուց: Չգրված օրենքով պիտի ջարդեր ապարատս: Բոլոր զինվորները շունչները պահած սպասում էին: Միակ ապարատն էր զորամասում: Հանկարծ նա վերցրեց ապարատս ու ասաց.

-Իմ ապարատը քոնից լավն ա:

Բոլորը հանգիստ շունչ քաշեցին. նա նույնպես շատ էր սիրում լուսանկարել ու հասկացավ ինձ: Բայց վերցրեց ապարատս և ասաց, որ տուն գնալուց կտա:  Նա ինձ հետո մի քանի խորհուրդ տվեց լուսանկարելու համար. «Եթե ուզում ես, որ ֆոտոդ լավը լինի և երկար տարիներ հիշես, պետք ա հանկարծակի նկարես»: Մեր բախտը բերեց, որ նա շուտ գնաց տուն, և ընդամենը 1 շաբաթ հետո տղաները գողացել ու բերել էին այն, որովհետև եթե իմ ապարատը չլիներ, ոչ մեկը ծառայության տարիներից նկար չէր ունենա:

Ես հասա իմ ուզածին և գտա հորս «Զենիթը».  դա ինձ համար մեծագույն հաճույք էր և միևնույն ժամանակ, հպարտություն: Չէ որ այս ապարատը անցել է բազմաթիվ դժվարություններով և այժմ գտնվում է իմ ձեռքերում: Երբ հայրս տեսավ իր ֆոտոխցիկը, մի ակնթարթում  նրա աչքերի առջև երևացին բոլոր արկածները և լուսանկարները: Հավատացեք, ես դա զգացի:

Հ.Գ. Դեն մի՛ նետեք ձեր հին իրերը, որոնք հաճելի հիշողություններ են արթնացնում, քանի որ այն կարող է  շատ տարիներ հետո ձեզ  ու  մնացածներին ուրախացնել և երջանկություն պարգևել:

boris israyelyan

Ամառն ուրիշ է

Առավոտյան արթնացա հեռախոսի ձայնից:

-Ուֆ, էլի էս հեռախոսը… Սերո՞ժ:

-Բորիս, հո քնած չէի՞ր:

-Թողնո՞ւմ ես, որ քնեմ:

-Իջի մեր թաղ` հեծո քշենք, էթանք հուշարձան` ճըռռցնենք: Թաղի երեխեքին արդեն ասել եմ:

-Լավ, դե հիմա կգամ:

-Դե շուտ արա, արի:

Գնացի, որ վերցնեմ հեծանիվս, բայց ակը թողել էր:

-Պապ, ավտոյի բանալիները ո՞ւր են, գնամ նասոսը հանեմ:

-Սեղանին դրած ա, գնա վերցրու:

Վերցրի բանալիներն ու գնացի ավտոտնակ` պոմպի հետևից: Պատրաստվում էի փչել, բայց պոմպի մասերից մեկը պոկվեց:

-Սրան ի՞նչ եղավ:

-Մհեր ձա՜ձ… Մհեր ձա՜ձ…

-Հա, հո բան չի՞ եղել:

-Չէ, նասոս ա պետք, կտա՞ս:

-Բա ո՞նց չեմ տա, մի րոպե սպասի, եկա:

Վերցրի պոմպը, արդեն ուզում էի փչել, Սերոժը զանգեց:

-Ի՞նչ եղար, է, ճա՞շ ես եփում, որ ուշանում ես…

-Չէ, հեծոյիս ակը թողել ա, փչեմ` գամ:

-Դե շուտ, սաղ թաղով սպասում ենք:

Վերջապես փչեցի ու, հայդա, դեպի Սերոժենց թաղ:

Երբ հասա, տեսա թթված դեմքեր:

-Հա լավ, ի՞նչ եք մռութներդ կախել, գնացինք:

Ամբողջ օրը հեծանիվ էինք քշում, առանց մտածելու հաց ու ջրի մասին: Երեկոյան մի կերպ հասա տուն ու այդպես ավարտվեց հիանալի օրերից ևս մեկը:

vahe

Շոգից` ցուրտ

Չկա, չկա…  Հիշո՞ւմ եք, ձմռան ցրտերին մի նյութ էի գրել, որտեղ հիշում էի ամառվա տապը ու տաքանում դրանում: Բայց ոնց որ ամեն նորմալ հայ, երբ եկավ ամառը, ես զզվեցի շոգից ու սկսեցի երազել ձմռան պաղ օդի մասին: ի՞նչ ա եղել որ: Հիմա էլ շոգի դեմ սառը հիշողություններով կպայքարենք: Դե, սառը չէ, բայց գոնե ձմեռային:

Այ, հիշում եմ (հա ինձ համար էլ ա տարօրինակ, որ ես ինչ-որ բան եմ կարողանում հիշել), ձմեռային արձակուրդներին էր: Դե, ես ձմեռային արձակուրդներին, որ մեր «սիրելի» Կրթության և գիտության նախարարությունը, էսպես ասած, «շաբաշ» էր տալիս արձակուրդներով: Հա, լուրջ, ես արդեն ամեն շաբաթ ավելի շատ էի սպասում նրանց հայտարարությանը, քան թե տատս իր սերիալներին: Ու էդպես մի փետրվարյան ցուրտ ցերեկ հեռախոսի զանգը «հարամեց» իմ քունը:
-Վահե:
-Հը՞ …
-Հլը տափուկ ե՞ս:
-Հը՞ …
-Լավ, զարթնես` կզանգես:
Ու քանի որ ինձ մազաչափ էլ չհետաքրքրեց, թե ով էր զանգողը, ես ուղղակի ասացի.
-Հը՞ … ,- ու անջատեցի հեռախոսս` այն խցկելով ներքնակիս տակ:

Երկրորդ անգամ արթացա… Ավելի ճիշտ, ես չհասցրեցի քնել: Ներքնակիս տակիս ինչ-որ ձայներ էին գալիս: Շոշափելով գտա հեռախոսս ու դրեցի ականջիս.
-Հը՞…
-Արտակարգ իրավիճակների նախարարություն՝ 911-ը լսում է ձեզ:
-Հըըըը՞,- կիսաքնած հարցական տոնով հարցրեցի ես (հա, լավ, համաձայն եմ: Էդքան էլ հարցի նման չի):
-ԱԻՆ 911-ը լսում է ձեզ, ի՞նչ է պատահել:
Մի քանի րոպե դադար, ու ես հասկացա` ինչ ա եղել:
-Ոչ մի բան, բարի լույս ձեզ,- ու անջատեցի հեռախոսը:
Էլի հեռախոսը առանց «լոք» անելու գցել եմ ինչ որ տեղ ու էլի էդ անիծված «экстренный вызов»-ը: Ամեն օր, գրողը տանի, ամեն օր ես զզվեցնում եմ էդ մարդկանց:

Հետո տեսա, որ րոպեներ առաջ Աշոտի հետ էի խոսում (լավ, թող լինի` Աշոտն էր ինձ հետ խոսում, իսկ ես ուղղակի նվվում էի):  Զանգեցի: Խոսակցությունը կարճ տևեց:
-Պարապ, մենակ լռված եմ տունը: Էջի` մե թափ զբաղվեյ:
Հագա վերարկուս, դրեցի գլխարկս ու դուրս եկա: Հետո, երբ մի 4 մետր գնացել էի ձների մեջ, հասկացա, որ չէ, հողաթափերով կես մետրանոց ձյան մեջ հարմար չի:

Հա, լավ, դուք լավ էլ հասկացաք, որ ես ցրվածի պես մոռացել էի ուղղակի: Հետ եկա, լաթերս հանեցի` դուրս եկա: Հետո 3 վայրկյանից նորից հետ գնացի տուն, որովհետև ես լաթերս էի հանել, բայց չէի հագել իմ «սապոգները»:

Չգիտեմ` հրաշք էր, թե ինչ, բայց էդ օրը ես մի կերպ հաջողացրի հասնել Աշոտենց տուն: Դե հո պարապ չե՞նք նստի: Մի բան մտածել է հարկավոր:
-Արա, հել` մի քիչ ձյուն մաքրենք, ձեռի հետ էլ մի բան կմտածենք:
-Հելանք:
Վերցրինք բահերը, սկսեցինք բակի անկյունում գոյացած ձյան թումբը տաշել ու լցնել հարևանի այգին:
-Ես ո՞ւմ այգին ա, բը որ հեսա էկավ` էտ բահեր վռեց կլխների՞ս,- ասում էի ես ու շարունակում ձյունը լցնել հարևանի խաղողի վազերի վրա:
-Մարդ չի մնալ, տաղ եսնամ, վար ջայնամ դարան են:
«Հա, յանըմ, որ տունն ըլեին` պիտի չլցեի՞նք»,- հռետորական հարց պարունակող հայացքներով փոխանակվելուց հետո մենք կանգ առանք:
-Արա, չէ, է… Զահլաս եթում ա. անհետաքրքիր ա մի տեսակ:
-«Դավայ» անցի էն հարևանի բախչեն, ես բահով վերցեմ- տամ քեզ, դու դատարկի էդտեղ…
Թե ինչի համար` ես էլ չգիտեմ: Ուղղակի, էլի: Ուղղակի պարապ ենք: Մի 5 րոպե էլ էդպես «խաղացինք ձյան հետ», ու էլի` «ստոպ»:
-Արա՜…
-Հը՞:
-Արի գիտե՞ս` ոնց անենք,- ու առանց պատասխանի սպասելու,- արի` ես բահով ձյուն վերցնեմ «զաբորի» վրից, քցեմ քեզ` դու օդից բռնի` դատարկի տուր:
-Արա, բայց լավ բան ասիր:
Ու մենք հիացանք: Հիացանք մեր «հանճարեղ» մտքի վրա:
-Ուշադիր, հեսա քցիմ:
Ասացի ու բահը խրելով ձյան կույտի մեջ ու, առանց դադարի, մի շարժումով բահը ձյան հետ նետեցի Աշոտի կողմը: Ճիշտն ասած, հետո ստացվեց, որ Աշոտի կողմը չէ, է, Աշոտի վրա: Հեսա ասեմ` ինչու: Ուրեմն Աշոտը լիովին պատրաստ էր: Լիովին պատրաստ էր, որ բահը իր կոթի կողմով ուր որ է` ցանցի հետևից թռնելով կգա: Բայց պատրաստ չէր, որ բահը իր սուր կողմով ուղիղ իր վրա կգա: Հազիվ հասցրեց մի քայլ հետ գնալ: Թե չէ` բահը դեմքին պիտի հարվածեր: Բայց ախր, ո՞ւր գնա: Մի քայլ հետ: Մյուսն էր տանում, երբ ոտքը խճճվեց մեր կողմից ձյան մեջ թաղված խաղողի արմատներին, ու Աշոտն ընկավ: Բահն էլ սուր կողմով ընկավ Աշոտի ոտքին: Ես էլ ծիծաղից ընկա ձյան կույտի մեջ: Ու մինչ Աշոտը հայհոյում էր մեջքի վրա պառկած ձյան ու ցեխի մեջ, ոտքն էլ վիրավոր , ես դեմքի վրա ընկած ձնակույտի մեջ ծիծաղից մեռնում եմ: Հետո մի կերպ մարմինս բարձրացնում նայում պարսպի վրայից ու նորից ընկնում եմ ծիծաղի նոր նոպաների մեջ:

Ու էդպես Աշոտի ոտքին մնաց էդ սպին: Շալվարին էլ էդ կտրած տեղը մնաց: Ինձ էլ ես հիշողությունը…

«Երիտասարդները հանուն խաղաղության» երիտասարդական ճամբարը մեկնարկել է

Տանը համարյա չլինելով ու էստեղ-էնտեղ տարբեր ծրագրերով գնալ-գալուց մի քիչ հոգնած, մեկ-մեկ գլուխս դնում եմ բարձին ու ինքս ինձ հարց տալիս.

-Լավ, Լուս ջան, դու ե՞րբ ես հանգստանալու:

Հետո հիշում եմ, որ ամառը սկսելուց առաջ ես նպատակ էի դրել, որ հնարավորինս շատ ծրագրերի մասնակցեմ ու գերհագեցած անց կացնեմ ամառս: Ամառը չհանգստանալը, կամ սիրած գործով զբաղված լինելով ինքդ քեզ հանգստացնելը, իր մեջ մեծ փիլիսոփայություն է պարունակում: Ակադեմիական գիտելիքների մեծ մասը համալսարանում, դպրոցում դու ստանում ես ստիպված: Ու ինչպես մնացած ստիպված բաները, էնպես էլ վերոնշյալ գիտելիքը, ունենում է նույն ճակատագիրը, ինչը, օրինակ, կարող էր ունենալ տարբեր հնարքներով գեղեցիկ ծալծլած անձեռոցիկը: Աշխատում-աշխատում ես, ջանքեր ես գործի դնում, ուզում ես ավելի լավ արդյունք ունենալ. ավելի լավ արդյունք, ավելի շատ ջանք, ավելի շատ ջանք, ավելի շատ իզուր ծախսած ժամանակ: Ու հետո, այ, հետո, մենք էդ անձեռոցիկը ուղղակի մի կողմ ենք շպրում, շատ հաճախ անձեռոցիկ լինելով հանդերձ, որպես անձեռոցիկ էդ արվեստի գործը չենք օգտագործում: Ու եթե մտքիդ կա ինքդ քեզ զարգացնելու, սովորելու, հող նախապատրաստելու` «մատով ցույց տալու» մարդ դառնալու համար (եթե ոչ գոնե հասարակության լայն հատվածի համար, ապա գոնե թոռներիդ համար կարելի է), ամառները ամենանպատակահարմար միջոցն է նպատակիդ հասնելու համար: Մի քանի տարի առաջ ես որոշեցի, որ հետ այդու ես ամառներս չեմ վատնելու կամ գոնե չեմ բավարարվելու միայն գրքեր կարդալով: Ես էդպիսի պայմանագիր ունեմ` կնքված ինքս ինձ հետ: Ծրագրերի ընդմիջման ընթացքում մի օր տուն կհասնեմ, կգտնեմ էդ պայմանագիրը (հուսով եմ տանեցիները տունը մաքրելիս դեն չեն նետել), տարին ու օրը ճշգրիտ կասեմ: Բայց էսօր ես ուզում եմ իմ ամենաառաջին ծրագրի մասին պատմել, որին մասնակցել եմ, ու որից սկսվել են իմ զբաղված ամառները, նաև աշունները, գարունները ու ձմեռները: Իմ ամենաառաջին ծրագիրը Խաղաղության ճամբար էր`կազմակերպված «Սյունիք- Զարգացում» ՀԿ-ի կողմից: Երբ ինքս մասնակցեցի, բավականին փոքր էի, բավականին շատ խնդիրների եմ հանդիպել էդ ընթացքում: Շատ դժվարությունների եմ հանդիպել, որոնց վրա սկսել եմ սովորել: Հավատացեք, դժվար է կրթությունը մենակ ֆորմալին սովորեցրած մտածելակերպով հարմարվել ու սովորել մի վայրում, որտեղ դասերը անց են կացվում աստիճաններին նստած, որտեղ նկարում ենք մեր պատմությունը, որտեղ խաղերի միջոցով փորձում ես ընկերանալ ու ընկերությունդ ամրապնդել: Այն էլ` ռուսերենով, այն էլ` վրացիների հետ: Ես չէի հիշի էս ամենը հիշողության գերլարման պարագայում անգամ, եթե չլինեի հիմա նույն տեղում, բայց այս անգամ արդեն ոչ մասնակից: Չէի հիշի, եթե չլսեի ինչ են խոսում հայ մասնակիցները, կամ ինչպես ես փորձում բացատրել մի բանը մեկ այլ ազգի մասնակցի, ով քեզ պես ռուսերենից կաղում է: Ու էդպես մի խոսակցությունը, որ մողեսի մասին է, դառնում է առակ ճանճի մասին: Իմ ամենաառաջին ծրագրից մինչև հիմա իսկապես երկար ժամանակ է անցել: Որպես լրագրող այստեղ հայտնվելը բացի հիշողություններ արթնացնելուց, մեծ պատասխանատվության է ենթարկում նաև: Երբ աճդ զգացնել է տալիս, այս նվաճումդ էլ դիտակում ես որպես շնորհակալություն` ինքդ քեզ գտնելու կամ ավելի ճիշտ չկորցնելու համար:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Երբ ինքս էի որպես մասնակից, ծրագիրը չէր կոչվում այնպես, ինչպես հիմա է, բայց նպատակը նույնն էր. «Ճամբարներ հանուն Հարավային Կովկասի խաղաղության»: Ինձպեսները, ովքեր մասնակցել են ծրագրի ամենաառաջին ճամբարներին, դժվար հիշեն, թե ինչ են սովորել ու զգացել 21 տարի առաջ: Ժամանակին ընկեր Նառա, իսկ այսօր արդեն ծրագրի ղեկավար Նաիրա Հարությունյանի հետ ունեցած մեր զրույցից հասկացա, որ ծրագիրը գործում է 1995 թվականից ի վեր: Սկզբում այն նախատեսված է եղել միայն Արցախյան պատերազմի մասնակիցների երեխաների, հետո ավելի մեծ շրջանակներ է ընդգրկել` ընդհուպ մինչև ազգային փոքրմասնությունների ներկայացուցիչներ: Ճամբարը «Սիրանույշ» է կոչվում այն բարերար կնոջ անունով, ով ֆինանսավորել է ճամբարի կառուցումը, իսկ ճամբարների հովանավորությունն ի սկզբանե իր վրա է վերցրել Սյունյաց թեմը: Ճամբարները երկուսն են` Հայաստանում և Վրաստանում` համապատասխանաբար` «Սյունիք-Զարգացում» և «Լազարուս» հասարակական կազմակերպություններն են իրագործում: Չգիտեմ հիմա ինչքանով է իրատեսական կասեմ, բայց գուցե ես ինքս էլ մի քանի տարի հետո լինեմ այստեղ դասընթացավար և ջոկատավար, ինչպես 12 երիտասարդները, որոնք հիմա իրենց պատասխանատվության տակ են առել 60 մասնակցի:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Գրելու ընթացքում հասկացա, թե ինչ մեծ պատասխանատվություն է պահանջում էստեղ դասընթացավար լինելը: Նրանց հետ խոսելիս ու խզված ձայները, չգիտեմ, ինձ մոտիվացրեցին, թե հակառակը, բայց փաստը, որ նրանք էլ նշեցինք` մեծ հաճույք է աշխատել նույն սերնդի ներկայացուցիչների հետ: Միգուցե սա էլ լինի իմ նոր պայմանագիրը, որ կկնքեմ ինքս ինձ հետ ու ինքս ինձ կխոստանամ, այստեղ ջոկատավար լինելու համար էներգիա հավաքել, ապագայում այստեղ նորից հայտնվելու ոչ որպես թղթակցի, այլ արդեն ջոկատավարի ու դասընթացավարի «ուսադիրներով»: Առանց միգուցեների, հաստատ կգամ:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Ոչ թե նրա համար, որ այստեղ հարմար է, ոչ միայն նրա համար, որ այստեղ բնությունը ուղղակի շշմելու է, ոչ միայն նրա համար, որ աշխատելու եմ սերնդակիցներիս հետ, այլ գաղափարի համար, կյանքը խաղաղ ապրելու, ատելության դեմ պայքարելու, նույն բնությունը չապականված, սերնդակիցներիս երջանիկ տեսնելու համար:

Ամեն բան լավ է լինելու

Ամեն անգամ երբ անցնում էի այդ ծաղկի խանութի կողքով, մի նոր ու տարբերվող բան էի տեսնում և միշտ ուզում էի մտնել այդ խանութը: Մի օր իմացա, որ այդ խանութի տերը` Հայարփի Սարդարյանը, դարձել է Հայաստանում տարվա լավագույն կին-գործարար: Ես շատ ուրախացա, որովհետև դրանից լավ առիթ` հարցազրույց վերցնելու, հանդիպելու նրա հետ, չէր կարող լինել: Դե ինչ, պայմանավորվեցի նրա հետ, լրագրողին վայել դիրք ընդունեցի ու ճամփա ընկա: Այժմ ձեզ եմ ներկայացնում մի երիտասարդ ու ստեղծագործ աղջկա:

«Ինչ-որ բանի հասնելու լավագույն միջոցը նպատակասլացությունն է»:
Հայարփի Սարդարյան

-Հետաքրքիր է իմանալ ի՞նչի մասին էիք երազում փոքր տարիքում:

-Փոքր տարիքում ինչքան որ ինձ հիշում եմ, երազում էի մանկավարժ դառնալու մասին, որը կապ չունի ընդհանրապես այս բիզնեսի հետ: Առաջին մասնագիտությամբ մանկավարժ եմ (այդ ուղղությամբ կատարվել է երազանքս): Բիզնեսի մասին չէի մտածում, ընդհանրապես մտքովս էլ չէր անցնում:

-Ձեր ընտանիքում զբաղվո՞ւմ էին այս բիզնեսով, թե՞ ինքներդ եք սկսել:

-Որպես բիզնես չէ, բայց երկար տարիներ հայրս մշակում էր ծաղիկներ: Դա ուղղակի իր սիրելի զբաղմունքն էր:

-Ինչպե՞ս եղավ, որ սիրելի զբաղմունքը դարձավ բիզնես:

-Դե, ուղղակի այդպես ստացվեց: Որոշեցինք հայրիկի զբաղմունքը դարձնել մեկ այլ եկամտաբեր մասնագիտություն, և ահա ստացվեց սա: Այս գործի մեջ ամենքս ինչ-որ չափով մեր ներդրումն ունենք, որ հասել ենք այսպիսի հաջողության:

-Իսկ քանի՞ տարեկանից եք սկսել լուրջ զբաղվել այս գործով:

-Եթե լուրջ, 22 տարեկանից: Արդեն 2 տարի է, ինչ այս գործի մեջ եմ:

-Ինքնե՞րդ եք զբաղվում ծաղիկներով:

-Ծաղիկների աճեցմամբ զբաղվում է հայրս, մնացած գործերով` կազմակերպչական, վաճառքի և մարքեթինգի հետ կապված, ես և եղբայրս:

-Որո՞նք են աշխատանքի հիմնական դժվարությունները:

-Իմ կարծիքով դժվարություններ չկան, եթե սիրում ես գործդ, սիրում ես ծաղիկներ մշակել: Դրա հետ կապված դժվարություն չկա համենայն դեպս ինձ համար, որովհետև ես շատ եմ սիրում իմ աշխատանքը:

-Արդյո՞ք ձեզ չի խանգարել հասակակիցների տարբեր մտածելակերպը:

-Իմ կարծիքով, ընդհանրապես չի խանգարել, ընդհակառակը ոգևորել է ինձ: Ես այս տարիքում ինչ-որ չափով կայացած բիզնես ունեմ, մինչդեռ իմ հասակակիցներից շատերը նույնիսկ աշխատանքի վայր չունեն:

-Ինչպե՞ս որոշեցիք խանութ բացել Եղեգնաձորում:

-Միտքը եղբայրս առաջարկեց, բայց ընտանիքում տարաձայնություններ եղան: Մի քանի ամիս համոզում էինք հայրիկին (ամենադժվարը նրան համոզելն էր), բայց 3-4 ամիս համառ պայքար մղելուց հետո մենք հաղթեցինք, և ստացվեց:

-Իսկ ինչո՞ւ է խանութի անունը Verdi:

-Անվանման մասին էլ երկար ժամանակ մտածեցինք, որպեսզի և օրիգինալ լինի և ինչ-որ իմաստ արտահայտի: Եվ վերջիվերջո որոշեցինք Verdi, որը իտալերենից թարգմանաբար նշանակում է շատ կանաչ, կանաչներ, ծաղիկների հետ կապված:

-Ո՞ր ծաղիկներն են ավելի շատ նախընտրում հաճախորդները:

- Հիմնականում վարդեր` իր բոլոր տեսակներով, բայց վերջին ժամանակներս նկատվում է տնային և դաշտային ծաղիկների պահանջարկ:

-Իսկ ո՞րն է ձեր սիրելի ծաղիկը:

- Հետաքրքիր հարց էր: Միշտ մտածել եմ այդ հարցի շուրջ և գրեթե հասկացել եմ, որ խոլորձը (օրքիդեա): Այն դժվար մշակվող, երեխայի բնավորություն ունեցող ծաղիկ է: Սիրում է միշտ ուշադրության կենտրոնում լինել և շատ խնամք է պահանջում:

- Եղե՞լ է մի պահ, որ հոգնեք ծաղիկներից:

-Ոչ, երբեք չի եղել այդպիսի զգացում, երևի թե չի էլ լինի: Շատ հաճախ եմ ինձ «բռնացնում» այն մտքի վրա, որ ինձ այլևս չեն զարմացնի ծաղիկներով, բայց որ հոգնեմ ծաղիկներից` երբեք:

-Ո՞րն է ձեր առաջին հաջողությունը այս ոլորտում:

-Երևի թե այս մրցանակը առաջին հաջողությունն է եղել այս ոլորտում. «Տարվա լավագույն բիզնես լեդի»: Այս կոչումը և պարտավորեցնող է և ոգևորող` ավելի լավ աշխատելու և լավ արդյունք ստանալու համար:

-Շատ բարի, պատմեք մի փոքր մրցանակաբաշխության մասին: Ինչպե՞ս ստացվեց, որ հաղթեցիք:

-Ճիշտն ասած, չէի սպասում մրցանակ ստանալ: Ուղղակի հայտը լրացրել ենք, ուղարկել: Որ ինձ կկանչեն մրցանակաբաշխության, չէի սպասում, բայց ստացվեց:

-Ձեր կարծիքով ի՞նչ հատկանիշներ են պետք բիզնես լեդի դառնալու համար:

-Նախ, բիզնեսում ամենակարևորը նպատակասլացությունն է, որովհետև շատ դժվարություններ կան հաղթահարելու: Նպատակին հասնելու համար ջանքեր գործադրել, երկրորդը` կամքի ուժ, մնացածը մասնագիտական է` մարդկանց հետ շփվելու ունակություն, համագործակցելու և իհարկե, լավատեղյակ լինել սեփական աշխատանքից, ոլորտից:

-Ինչպես ասում են` կարևորը մարդ ինքն իրեն կարողանա գնահատել: Համարո՞ւմ եք ձեզ կայացած բիզնես լեդի:

-Մտածելու տեղիք տվեցիք: Իմ կարծիքով, այո, բայց դեռ շատ երկար ճանապարհ ունեմ անցնելու:

-Իսկ ո՞ր հատկանիշներն են պակասում, կամ որը պետք է շտկեք, որպեսզի դառնաք կայացած բիզնես լեդի:

-Այդ ուղղությամբ երբեք չեմ մտածել: Բայց երևի թե ինձ խանգարում է իմ սահմանափակ մտածելակերպը, կաշկանդվածությունը, որովհետև շատ մարդկանց հետ շփվելիս այդ գիծը իրոք խանգարում է ազատ լինելու համար: Ինձ թվում է այսքանը:

-Ապագայում ի՞նչ պլաններ ունեք:

-Որոշակի հեռանկար կա բիզնեսը ընդլայնելու, ծաղիկների տեսականին ավելացնելու: Ճիշտ է, ջերմոցը դեռ նոր է, այդքան շատ ծաղիկներ չունենք, բայց կարևորը` ցանկությունը կա: Ուզում ենք նաև բացել մասնաճյուղեր:

-Երբ հուսահատվում եք, ինչպե՞ս եք ձեզ ոգևորում:

-Ասում եմ`ամեն բան լավ է լինելու:

-Եվ վերջապես, ի՞նչ խորհուրդ կտաք սկսնակ բիզնես լեդիներին, ինչպե՞ս պետք է սկսեն աշխատանքը, ի՞նչ անեն, ի՞նչ չանեն և այլն:

-Եթե մի քիչ մասնագիտորեն, ապա պետք է ամենակարևորը` լավ բիզնես-ծրագիր մշակել, հասկանալ, թե ինչ են ուզում, որից հետո, եթե իրոք տեղյակ են շուկայից, և մեծ ցանկություն ունեն, ամեն ինչ կստացվի: Ուղղակի այստեղ կարող է մի քիչ ֆինանսների հետ խնդիրներ առաջանալ, դա էլ, եթե ինչ-որ կետից սկսեն, անպայման ամեն ինչ լավ կլինի:

narek babayan

Ինչ կփոխեի իմ կյանքում

2015թ. դեկտեմբերի վերջն էր։ Աղոտ եմ հիշում, պատանի թղթակիցների դասընթացի երկրորդ, թե երրորդ օրն էր։ Մեզ հանձնարարեցին տեղում գրել նյութ «Ինչ կփոխեի ես իմ կյանքում» թեմայով։ Չգիտեմ, նստելու տեղ չգտնելուց ու մի սեղանի վրա փոքրիկ ազատ տեղի վրա թուղթը դրած մի կերպ գրելուց էր, թե ուղղակի նրանից, որ ուղեղս այն ժամանակ լրիվ չէր գործում։ Մի խոսքով՝ ես, մեղմ ասած, այդքան էլ լավ չգրեցի այդ նյութը։ Դե ինչ, ուղղեմ սխալս։

Ինչ կփոխեի ես իմ կյանքում… Ես դա պատկերացնում եմ 2 ձևով։ Ինչը կուղղեմ իմ մեջ ապագայում և ինչը կուղղեի, եթե կարողանայի տեղափոխվել անցյալ։ Այո, երևակայությունիցս չեմ բողոքում։

Դե, ապագայի անելիքս ժամանակը կորոշի, իսկ այ, ինչ կփոխեի ես անցյալում… Երևի բոլորն էլ դրա մասին երազել են։ Անկեղծ, մինչև ոչ հեռավոր անցյալ ես իրոք կուզեի արմատից փոխել իմ կյանքը, հասարակ թղթախաղում պարտվելիս, մինչև ծանր ու անդառնալի կորուստները կանխելը, բայց հիմա…

Ես ոչինչ չեմ ուզում փոխել։ Ինչո՞ւ փոխել անցյալը։ Իմաստ չեմ տեսնում։ Չէ՞ որ հենց այդ իրադարձությունները՝ թղթախաղում հաղթել, կամ պարտվելիս, մինչև կյանքի համար ճակատագրական նվաճումներն ու մեծ կորուստներն են որոշում, դարձնում մեզ այնպիսին, ինչպիսին մենք կանք։ Յուրաքանչյուրիս ճակատագիրը միակն է մեզ համար, պետք չէ բողոքել դրանից։ Հաճախ լսում եմ այսպիսի հարց․

-Չէի՞ր ուզի այս ինչը փոխել։

Ասեմ` չէ, չէի ուզի։ Իհարկե, եղել են դեպքեր, երբ ես զղջացել եմ արածներիս համար։ Բայց հիմա չէի  ուզի ուղղել դրանք։ Այդ սխալի պատճառով ես հասկացա, որ պետք չէր դա անել, ու հաստատ էլ չեմ կրկնի։  Իսկ եթե «կախարդանքի» շնորհիվ այդ սխալը չլինե՞ր։ Միգուցե ես ուրիշ տեղ, ավելի ճակատագրական դրության մեջ դա անեի, ու այն անդառնալի լիներ ինձ համար։

Լավ, փոխել ես ոչինչ չէի ուզի, բայց դե մի բան կա, որ վերջիվերջո կանեի

…2005թ․ Ռուսաստան, գիշեր։

-Ո՞վ ա:

-Հանգիստ, մամ։ Ես այ, էն քնած պուճուրն եմ, բայց 2016 թվականից։ Երկար է, չեմ կարող բացատրել։ Ուղղակի շնորհակալ եմ,  որ ես այսպիսին եմ։

Կանայք կփոխեն աշխարհը

Ասում են, կյանքում միշտ էլ սովորելու բան կգտնես: Ավելի քան վստահ եմ, որ այս տողերն իրոք ճշմարիտ են: Հենց սովորելու  ձգտումն է, որ ինձ դարձնում է ավելի ակտիվ և ստիպում հասնել ավելիին:

Այսպես ստացվեց: Համացանցում տեսա  GLOW աղջիկների առաջնորդության և զարգացման  ամառային ճամբարի հայտադիմումը: Ճամբարը հովանավորվում էր «Խաղաղության կորպուսի», «Նոր Լույս» կազմակերպության, Գյումրու երիտասարդական կենտրոնի և մի շարք այլ կազմակերպությունների կողմից: Ճամբարի նպատակն է` զարգացնել 13-15 տարեկան աղջիկների գիտելիքները և դարձնել նրանց երկրի համար ապագա առաջնորդներ:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Եվ որոշեցի դիմել: Որոշ ժամանակ անց տեղեկացա, որ անցել եմ: Սկսեցի նախապատրաստվել և հուլիսի 3-ին մեկնեցի Թորոս գյուղ, որտեղ էլ պետք է անցկացվեր ճամբարը: Ճամբարը տևեց 7 օր: Այդ 7 օրերի ընթացքում ես ձեռք բերեցի մի շարք գիտելիքներ, ավելի ամրապնդեցի իմացածներս, նոր ծանոթություններ, և որ ամենակարևորն է, նոր ընկերներ: Չնայած այն բանին, որ նմանատիպ ճամբարների էլի էի մասնակցել, այս ճամբարն ինձ համար նորովի էր, որովհետև ճամբարի ընթացքում մեզ հետ աշխատում էին ամերիկացի կամավորներ, որոնց հետ պարզապես անկարելի է ձանձրանալ:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Հա, չմոռանամ ասել, որ ուրախությունս կրկնապատկվեց ու եռապատկվեց, երբ այնտեղ հանդիպեցի 17.am-ի թղթակիցներից մի քանիսին, որոնց հետ հիմա լավ ընկերներ եմ: Կարծում եմ պատկերացրիք, թե ինչքան հագեցած ու անմոռանալի օրեր էին: Ճամբարի ընթացքում մենք իմացանք մի շարք հայտնի կանանց մասին, ովքեր հասել են որոշ  փոփոխությունների  բազում դժվարություններից հետո: Քննարկեցինք «Բազմազանություն», «Կարծրատիպեր», «Առողջ ապրելակերպ», և մի շարք այլ թեմաներ: Իսկ որպես ավարտ կնշեմ մեր թիմի նշանաբանը.

«Կոտրելով կարծրատիպերը, կփոխենք աշխարհը»:

Անուշ Մկրտչյան, 14տ., Արմավիրի մարզ, գյուղ Շենիկ

 

***

Նախ  ուզում եմ փոքր-ինչ խոսել ճամբարներից: Ինձ համար ճամբարն այն վայրն է, որտեղ սովորում ես և սովորեցնում, ունենում կյանքի անմոռանալի պահեր, կարճ ժամանակահատվածում ձեռք բերում ընկերներ և նրանցից բաժանվելիս` տխրում: Դժվար է քեզ համար կարևոր դարձած մարդկանցից բաժանվելը: Կարծում եմ՝ չկա մեկը, որը ճամբարում չհասցնի շուրջը հավաքել իր նմաններին և պարզապես ունենալ այն հաճելի պահերը, որոնք այլևս գուցե չեն կրկնվելու: Ես ինքս շատ էմոցիոնալ եմ և երբեք չեմ կարողանում զսպել արցունքներս. դրանք կարծես հավաքվում են կոկորդումս ու սկսում իրենց հոսքի ճանապարհը «փորելով» հոսել աչքերիցս: Ամենասիրածս պահը հենց դա է: Կարծես ամբողջովին լիցքաթափվում եմ իմ մեջ հավաքված և՛ տհաճ, և՛ հաճելի պահերից: Բայց նախքան այդ պետք է վայելել ճամբարային հրաշալի օրերը:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Մայիսն էր, երբ լրացրի GLOW աղջիկների առաջնորդության ճամբարի հայտը: Ճիշտն ասած, չէի կարծում, որ կանցնեմ, քանի որ հայտը երեկոյան շատ անուշադիր էի լրացրել: Բայց հունիսին զանգահարեցին և ասացին, որ GLOW ճամբարի 25 մասնակիցներից մեկը ես եմ: Շատ էի ուրախացել, մանավանդ, որ այդպիսի զանգի չէի սպասում:

Մինչ ճամբար գնալը մեզ հանձնարարված էր կարդալ Պալացիոյի «Հրաշքը» գիրքը: Ի դեպ, ինձ այն շատ-շատ դուր եկավ, սիրեցի նաև Պալացիոյի գրելաոճը:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Հուլիսի 3-ն էր: Շատերդ այդ օրը հիշում եք որպես Վարդավառ, բայց մեզ համար դա ճամբար գնալու և երկար ճանապարհ կտրելու օր էր: Երևանում մենք լավ թրջվեցինք՝ մեր իրերով հանդերձ, բայց խոստովանում եմ, որ եթե Վարդավառ չլիներ, օրն այդքան հետաքրքիր չէր անցնի:

Առաջին անգամ գնացք նստեցի: Կա չէ՞ այդպիսի բան, որ ասում են՝ ինչը դեռ չես փորձել, ավելի հետաքրքիր է թվում:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Հասարակ գնացք էր, չնայած բոլորս մեր մանկության «պու-չկը-չկըն» էինք պատկերացնում:

Հասանք տեղ: Մենք 7 օր մնալու էինք Թորոս գյուղի՝ ճամբարի համար նախատեսված փակ տարածքում: Ինձ առաջին հայացքից գրավեցին նկարազարդ տնակները, իսկ մեզ բաժին ընկավ հենց այն տնակը, որն ինձ ամենաշատն էր դուր եկել՝ Փոքրիկ իշխանի նկարովը:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Ճամբարի օրակարգը շատ հետաքրքիր էր. այնպես որ ո՛չ հոգնում էինք, ո՛չ էլ ձանձրանում: Առավոտյան ունենում էինք «Օրվա կին» վերնագրով պրեզենտացիոն դասեր: Սովորում էինք, որ բոլորս իրար հավասար ենք: Ունենում էինք կին խոսնակներ, որոնք մեզ հետ զրուցում էին՝ տալով կյանքի դասեր: Ավագ ջոկատավարներից Նանեն խոսեց FLEX-ի մասին, որին մասնակցելն ու անցնելն իմ նպատակն է: Կամավորներից Ռեյչելը սովորեցրեց ծրագիր գրել (PDM), որն իմանալը մեծ կարևորություն ունի հետագա գործունեության համար:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Մենք կոչվում էինք ակտիվիստներ, և քանի որ GLOW հապավումը բացելիս ստացվում է, որ աղջիկները իշխում են մեր աշխարհը, մեզ սովորեցնում էին, որ մենք պետք է փոխենք աշխարհը և դարձնենք այնպիսին, ինչպիսին մենք ենք ուզում տեսնել:

Իսկապես, շատ գոհ եմ և՛ աշխատակիցներից, և՛ սննդից, և՛ այն գիտելիքից, որ տվել են մեզ:

Ձեռք բերեցի անմոռանալի ընկերներ, որոնցից չեմ կարող չնշել Գայանեին, որն ինձ պատահած առաջին մարդն էր, որ մտածելակերպով այդքան նման էր ինձ: Այնքան մոտ էինք իրար, որ երկրորդ օրը որոշեցինք մի սենյակից մյուսը տեղափոխել մահճակալ: Սենյակում դարձանք հինգ հոգի՝ ես, Անին, Նոնան և երկու կրտսեր ջոկատավարները՝ Գայանեն ու Մերին: Զրուցեցինք մինչև կեսգիշեր: Ամեն մեկս պատմեց իր կյանքում պատահած զարմանալի դեպքերից: Երևի երբեք չմոռանամ այդ օրը:

Ուզում եմ  նշել մի քանիսին նույնպես, որոնք ինձ հարազատ են դարձել: Օրինակ՝ Մերին, Մարիամը, Անուշը, Ստելլան, Անին՝ նույն ինքը, Մեսսին, Անահիտը և այլք:

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Լուսանկարը`GLOW ճամբարի

Կարծում եմ՝ այդ ճամբարի մեջ եռանդ էին մտցնում մեր օտարերկրացի կամավորները: Շատ հետաքրքիր էր նրանց հետ շփվելը. հիմնական դասերը նրանք էին անցկացնում:

Վերջին օրը «Տաղանդների երեկոն» էր: Ես, Նոնան և Անին մի հետաքրքիր համար էինք նախապատրաստել և ասում էինք, որ անակնկալ է: Կարծում եմ՝ կարելի էր անակնկալ անվանել. այն բոլորին էլ շատ դուր եկավ: Ինձ էլ շատ դուր եկավ Անուշի ելույթը: Նա կարդաց իր հոր մասին ակնարկ. բոլորս էլ հուզվեցինք:

Դե՛ ինչ, եկանք հասանք այն «հուզվելու» օրվան: Առավոտյան բոլորս իրար հրաժեշտ տվինք:

Մի պահ լուռ նայեցի տնակներին, ճանապարհին, խաղադաշտին ու հասկացա, որ այստեղ քաղցր հուշեր եմ թողնում:

 Սոֆյա Աբրահամյան, 14տ., Վայոց ձորի մարզ, ք. Եղեգնաձոր

davit aslanyan

Հրաժեշտների ժամանակաշրջանը

Եթե ինձ հարցնեին, թե որտեղ կարելի է տեսնել ամենաշատ էմոցիաները, ես միանշանակ կմատնանշեի կայարանները, նավահանգիստները, օդանավակայանները և մյուս բոլոր այն տեղերը, ուր միաժամանակ կա և հրաժեշտ, և հանդիպում: 

Ես հրաժեշտներն ու հանդիպումները դասակարգում եմ մի քանի տեսակների: Հրաժեշտներ առանց հետագա հանդիպման հույսի, հրաժեշտներ իմանալով, որ էլի հանդիպելու եք ապագայում, և հրաժեշտներ, երբ ցանկանում եք հավատալ, որ ապագայում էլի կհանդիպեք: Հանդիպումները մի քիչ ուրիշ են` ցանկալի, անցանկալի և պատահական, իսկ վերջինս իր հերթին բաժանվում է երկու տեսակի` ցանկալի և անցանկալի: Երևի մի քիչ բարդ բացատրեցի:

Հայաստանում էլի զորահավաք է: Սկսվել են բանակի քեֆերը և զինկոմիսարիատների մոտ հաճախ կարելի է նկատել այնքան էմոցիա, որ դժվար թե ինչ-որ օդնավակայան տեսնում է մի տարում: Երևի դրանից է, որ զինկոմիսարիատների հրաժեշտները իմ դասակարգումներից ոչ մեկի մեջ չեն մտնում. Չգիտես` հպարտանաս, տխրես, ժպտաս, գրկես ու բաց չթողնես, թե՞ շուտ թողնես, որ շուտ էլ հետ գա:

Հեռախոսս զանգում է.

-Ալո:

-Դավ, բարև, ի՞նչ կա:

-Բան չէ, դու ասա, ի՞նչ ես անում:

-Ի՞նչ անեմ: Վաղը բանակի քեֆս ա, երկուսին կգա՞ս, հասցեն կգրեմ հեսա:

-Լավ, եղավ, անպայման կգամ, ապրես:- Սառած տոնով ասում եմ ես ու անջատում հեռախոսս:

Սկսվել են զորահավաքները, սկսվել են բանակի քեֆերը, ու հեռախոսները ավելի հաճախ են զնգում…

Հեռախոսս զանգում է.

-Յաաա, բարև…