nare harutyunyan

Սևան մեդիա ճամբար. Մասնագիտության ընտրություն

Հարցազրույց Հասմիկ Վարդանյանի հետ

-Հասմիկ, ի՞նչ ես ցանկացել դառնալ մանուկ հասակում:

-Ես մանուկ հասակում լսելով, որ գյուղից ինչ–որ մեկը ընդունվում էր լրագրության ֆակուլտետ, ցանկանում էի դառնալ լրագրող: Ինը տարեկանից հաճախել եմ երաժշտական դպրոց` ժողգործիքների քանոնի բաժին: Հետագայում սովորելով և ուսուցչիս խորհուրդներով, որոշեցի 9-րդ դասարանն ավարտել, դուրս գալ ու շարունակել մասնագիտանալ երաժշտության ուղղությամբ, և այդ պատճառով երաժշտական դպրոցում մեկ տարի ավել եմ սովորել:

-Լավ սովորելով` համերգներ ունեցե՞լ ես:

-Այո, բայց դրանք եղել են նեղ շրջանակների համար: Դրանք երաժշտական դպրոցների հաշվետու համերգներն էին: Վերջին դասարանում տեղի է ունեցել իմ մենահամերգը: Համերգ նաև ունեցել ենք Մարտունու մշակույթի պալատում, բայց քանի որ մեր դպրոցը չուներ հովանավորներ, մեծ փառատոների չեմ մասնակցել:

-Կասե՞ս պատճառը, որ այլևս չշարունակեցիր երաժշտությամբ զբաղվել:

-Երբ 6-րդ դասարանում էի `սեպտեմբերի 1-ին գնալով դասի ,իմացա, որ իմ ուսուցչուհին մեկ ամիս կպարապի և կտեղափոխվի Սանկտ Պետերբուրգ` մշտական բնակության: Այդ ժամանակ մեծ հիասթափություն ապրեցի` իմանալով, որ իմ շատ սիրելի ուսուցչուհին չի պարապելու ինձ հետ: Ճիշտ է, այդ մեկ տարին էլ շարունակեցի սովորել, բայց ինչ նպատակներ ունեի երաժշտական բնագավառում, հօդս ցնդեց:

-Եվ, այսպես հիասթափվեցիր, հետո ի՞նչ որոշեցիր անել:

-Ես, անկեղծ ասած, դպրոցում չէի սիրում մաթեմատիկան ու միշտ մտածում էի, որ կընտրեմ այնպիսի մասնագիտություն, որը կապ չունի մաթեմատիկայի հետ:

Երկար փնտրտուքներից հետո ցանկացա դառնալ իրավաբան:

-Այսքան բարդ մարդ լինելով` դու հաստատուն մնացիր քո որոշման մեջ:

-Ոչ: Ինձ թվում էր, որ դա վերջնական ընտրություն է, բայց եկավ մի պահ, և իմ մտքերը կրկին խառնվեցին, և իմ վերջնական ընտրությունը դարձավ բժշկությունը:

-Եվ այսքան դժվար որոնումներից հետո, որոշե՞լ ես, թե որ ճյուղը կընտրես այս բնագավառի, և արդյո՞ք ևս մեկ անգամ կփոխես որոշումդ:

-Բնագավառի ընտրությունը ինձ համար ևս դժվար է, բայց այնուամենայնիվ, ինչ ոլորտ էլ ընտրեմ, կցանկանամ դառնալ լավ մասնագետ և օգնել մարդկանց, տալով նրանց ամենաթանկը`առողջությունը;

-Հասմիկ, հուսով ենք, որ էլ չեք փոխի ձեր մասնագիտական կողմնորոշումը և կդառնաք ձեր գործի իսկական վարպետ:

lilit khlghatyan portret

Ծանր օրեր, որ երբեք չեմ մոռանա

Ապրիլի 2-ն էր` շատ մռայլ օր: Չնայած դրան` ես օրս սկսել էի լավ տրամադրությամբ, սակայն այդ ամենը երկար չտևեց: Ութն անց կես էր, և ես շտապում էի դպրոց: Ամեն ինչ լավ էր, քանի դեռ ես չէի հասել դպրոց: Երբ ներս մտա, ինձ թվաց, թե լրիվ այլ տեղ եմ գնացել, տխուր տեսարանը ինձ վրա շատ ծանր ազդեցություն թողեց: Որոշեցի իմանալ, թե ինչն է դպրոցի այդ մռայլության պատճառը: Չեք պատկերացնի, թե ինչ կատարվեց հետս, երբ լսեցի «պատերազմ» բառը:

Մի կերպ վերջացրի այդ օրվա դասերս և շտապ վերադարձա տուն: Չէի էլ պատկերացնում, թե իսկապես ինչ էր կատարվում: Արագ միացրի հեռուստացույցը, և մարմնովս սարսուռ անցավ, երբ տեսա լրատվամիջոցների տասը րոպեն մեկ հեռարձակվող հատուկ թողարկումները: Ու հասկացա, որ իրավիճակը սպասվածից էլ ծանր էր:

Անհանգստանում էի բոլորի, և հատկապես բանակում ծառայող զարմիկիս համար: Երբ կապ հաստատեցինք Հրայրի մայրիկի` տիկին Սեդայի հետ, նա հուզված մեզ ասաց, որ Հրայրից արդեն մի քանի օր է, ինչ տեղեկություն չունեն: Այդ ամենը լսելուց հետո մենք միայն կարող էինք Աստծուց խնդրել, որ նա և բոլոր զինվորները առողջ հասնեն տուն: Շուտով լուրեր հասան, որ Հրայրը ծանր վիրավորված Մուրացանի հոսպիտալում է: Բժիշկները հույս ունեին, որ նա կփրկվի, բայց վիճակը իսկապես ծանր էր, նա կոմայի մեջ էր, իսկ մենք չգիտեինք էլ, թե ինչքան այդպես կմնա:

Շատ ծանր էին այդ օրերի ընթացքում մեր ապրումները, քնում և արթնանում էինք հոսպիտալի բակում` միշտ սպասելով մի լավ լուրի: Օրերը գնալով երկարում էին, իսկ Հրայրից ոչ մի լուր չունեինք: Մի կերպ գլորելով օրերը, եկավ ապրիլի 7-ը: Հանկարծ զանգեց հայրիկը և ասաց, որ մեր հերոսը բացել է աչքերը: Այդ պահին սիրտս ուրախությունից ուզում էր պայթել. և ինչպես չպայթեր, երբ լսում էի բարեկամիս առողջանալու մասին:

Տիկին Սեդան, ով մեր հայրենիքի համար լույս աշխարհ էր բերել երեք զինվոր, տղայի վերակենդանացման օրը համարեց նրա ծննդյան երկրորդ օրը: Եվ իսկապես, երկրորդ անգամ ծնվեց Հրայրը, այս անգամ միայն ու միայն Աստծո շնորհիվ:

Եղբայրս ուժեղ էր, որ կարողացավ պատերազմել և թշնամու, և մահվան դեմ, և երկու պատերազմներից էլ դուրս եկավ հաղթական դրոշը ձեռքին: Այսօր նա մեզ հետ է և մեր կողքին: Աստված թող պաշտպանի բոլոր զինվորներին:

mariam tonoyan

Սևան մեդիա ճամբար. Գավառի գաթա

Հայաստանի մարզերից յուրաքանչյուրն ունի միայն իրեն հատուկ համ ու հոտ, կախված մարզին բնորոշ ուտեստներից և դրանք մատուցելու յուրահատուկ սովորույթներից:

Գեղարքունիքի մարզի հատկապես Գավառ քաղաքում, որպես ավանդական և ոչ տոնական, և տոնական սեղաններից անպակաս թխվածք է համարվում տատիկների բաղադրատոմսով պատրաստվող գաթան:

Գաթայի պատրաստման ձևերին ինձ ծանոթացրել է մեծ տատս: Տատս լինելով ավանդապաշտ կին, ասում էր, որ գաթան կլինի համեղ միայն այն դեպքում, երբ այն պատրաստվի սիրով ու հաճույքով, այլապես կկորցնի իր համը: Տատիկս հավատացնում էր, որ Գավառի գաթան ամենահամեղն է մնացած բոլոր այլ բաղադրատոմսերով պատրաստվող գաթաներից: Երբ սկսում էր գաթա թխել, թոռներին ու ծոռներին հավաքում էր շուրջը և ասում.

-Սովորե՛ք էրեխեք ջան: Սովորեք, որ ձեր էրեխեքն էլ գիդան` իմալ ա հլնում իսկական գաթեն:

Երբ Ռոզա տատիկը հասնում էր խորիզի պատրաստմանը, խառնում էր շաքարավազը, յուղը և ալյուրը, երեխաներով սկսում էինք ուրախանալ և չարաճճիություններ անել: Մինչ Ռոզա տատիկը խմորը կնախապատրաստեր, մեզանից ամենաճարպիկը` Կոլյան, իր մեծ ափսեով գողանում էր խորիզի մի մասը և մեզ բաժանում: Դե, մեզ ասելով նկատի ունեմ թաղի բոլոր երեխաներին, որոնք անհամբեր սպասում էին գաթայի պատրաստմանը: Իսկ խմորը գրտնակելուց հետո, երբ շրջվում էր, որ խորիզը լցներ, տեսնում էր, որ խորիզի մեծ մասն արդեն չկա: Հաճախ բարկանում էր մեզ վրա, և մենք, գլուխներս կախած, գնում, բոլորում էինք թոնրի շուրջ, որը վառում էր պապիկս և նախապատրաստում գաթայի համար: Տատիկն ասում էր, որ թոնրով թխելը օգնում է, որ գաթայից հաճելի ծխի հոտ գա, որն ախորժակ է բացում, ինչպես, օրինակ` փուռ դնելիս:

Մեր թոնրատունը փոքր էր: Մի փոքրիկ տնակ էր, որտեղ ձմռան ամիսներին նաև գառներին էին պահում, երբ սարերից հոտը հետ էր գալիս:

Տատիկը հերթով բերում էր գաթաները թոնրատուն: Թոնրատանը ունեինք գաթայի պատրաստման համար նախատեսված երկաթյա «զամբյուղ»` երեք հարկերից բաղկացած, որոնց մեջ դնելով գաթաները, իջեցնում էինք թոնրի մեջ` կախելով թոնրին ամրացված երկաթյա ձողից, որպեսզի կրակից չվառվի: Հետո ընտանիքով նստում էինք արդեն տաքացած հատակին և սպասում տատիկի հեքիաթներին` պահանջելով «Նունիկի և արջի պատմությունը», որի մեջ կար հատված համեղ գաթայի մասին. «Է՜յ, ա՛րջ, տեսնում եմ, տեսնում: Չնստես կոճղին, գաթան չուտես»: Ռոզա տատիկն ամեն անգամ գաթա կամ լավաշ թխելիս, հիշեցնում էր, թե ինչպես փոքր ժամանակ խորիզը թռցնելու համար հայրս ինձ վախեցնելով հանգած թոնիրն է իջեցրել: Լսվում էին քրքիջներ, և ես շիկնում էի:

Ահա և գաթաները պատրաստ են: Օ՜, ինչպես է բուրում, և՛ կարմիր է, և՛ փքված, և՛ շերտ-շերտ կարծես: Ռոզա տատը` գոհ իր աշխատանքից, հանեց գաթաները և ինչպես սովորությունն է, ձեռքով կտրելով գաթաները, բաժանեց մեզ:

-Լա՛վ ա, տեսա՞ք, եթե յուղը շատ անի` թմբլիկ ու շերտ-շերտ չէր ստացվի, բալեք ջան: Յուղը թաց կմնար մեջը,- բացատրեց տատիկը:

-Տատիկ,- ընդհատեց քույրս,- դանակ բերե՞մ:

-Չէ՛, բալեք ջան, գաթեն դանակով չեն կտրում: Հացի ու գաթի վրա սուր չեն քաշում: Էդ էլ իմացեք` ադաթ ա: Հա, մեկ էլ գաթի հետ գինին լավ ա, էդ էլ մատուցման ադաթն ա, բալեք ջան:

Գաթա թխելու ավանդույթը տատից մորս փոխանցվեց: Հիմա արդեն ես էլ քիչ-միչ կարողանում եմ թխել, բայց ափսոս, թոնիր այլևս չունենք: Դե ինչ, ես էլ վառարանով սկսեցի թխել: Առաջինը, որը ինքնուրույն էի թխել` վառվեց, իսկ երկրորդը, որը թխեցի մայրիկիս օգնությամբ, հետս Սևանի մեդիա ճամբար բերեցի` հյուրասիրելու մերոնց, ում նախօրոք խոստացել էի:

Հ. Գ. Երևի դուր եկավ:

 

Սևան մեդիա ճամբար. Օր առաջին. ծանոթություններ

Մի քանի շաբաթ առաջ երկրաչափության դասի էինք, և ամբողջ դասարանը սպասում էր հրաշքի, որ դաս չանի: Քանի մոտենում էինք դասարանին, հրաշքի սպասումը մարում էր: Մտանք դասարան և պատրաստվում էինք դասին, երբ մտավ ուսմասվարը և ասաց, որ դպրոց են եկել «Մանանա» կենտրոնից, ու որ դաս չենք անելու, այլ գնում ենք հանդիպման մասնակցելու: Նրանք մեզ պատմեցին «Մանանայի» մասին, իսկ հետո մի կին մեզ անընդհատ հարցեր էր տալիս: Ես փորձում էի անմիջապես պատասխանել. կարծեմ՝ ստացվում էր: Նրանք մեզ ասացին, որ եթե հանձնարարությունները ժամանակին կատարենք, ապա կմասնակցենք դասընթացի և կդառնանք 17.am-ի թղթակից: 

Ես շատ ոգևորված էի ու շատ էի ուզում մասնակցել, բայց, ցավոք, չհասցրի կատարել հանձնարարությունը:

Երկու օր առաջ տանը նստած գիրք էի կարդում, երբ հեռախոսս զանգեց. Իշխան հորեղբայրն էր:

-Բարև՛, Նվե՛ր: Էսօր «Մանանա» կենտրոնից էին եկել: «Ծովասարում» մեդիա ճամբար է լինելու: Ժամը երկուսին կգաս:

Ես ուրախությունից «բրեյք դանս» էի պարում…

Հաջորդ օրն անհամբերությունից երկու ժամ շուտ էի եկել: Երեխաները քիչ-քիչ հավաքվում էին: Վերջապես եկան նաև Երևանի ուղղությունից եկող ավտոբուսները, ու մենք գնացինք ճաշելու: Ճաշի գնալու ճանապարհին տիկին Ռուզանին պատմեցի, որ ասմունքի մրցույթի էի մասնակցել, իսկ նա ասաց, որ արտասանեմ նրանց համար: Դե, չէի կարող հրաժարվել, բայց… Ես դարձա Նապոլեոն Բոնապարտը. միանգամից մի քանի գործողություն էի անում՝ մտքումս արտասանում, հաց էի ուտում, մասնակիցների հետ ծանոթանում և youtube-ով վերհիշում բանաստեղծությունս: Իրականում անիմաստ էր, քանի որ այնքան հուզված էի (դե, հասկանում եք՝ մեծ պատասխանատվություն էր ինձ համար), որ մոռացա ընթացքում:

Ճաշից հետո մասնակիցներն իրենց ներկայացրին, հետո ներկայացրեցին ճամբարի գրաֆիկը:

Դե, հասկանում եք, սկսում ենք ճամբարը:

Սևան մեդիա ճամբար. Պատանի թղթակիցների մեդիա ճամբար: Լինել Ջոնաթան Լիվինգսթոն ճայ

-Կարո՞ղ ես ինձ սովորեցնել այդպես թռչել,-հարցրեց Ջոնաթան Ճայը՝ մի նոր անհայտի նվաճման մտքից դողահար։ 

-Իհարկե, եթե ուզում ես սովորել։

 -Ուզում եմ։ Ե՞րբ կարող ենք սկսել։ 

-Հենց հիմա էլ կարող ենք սկսել, եթե համաձայն ես։

Ռիչարդ Բախ «Ջոնաթան Լիվինգսթոն անունով ճայը»

 

Ամեն անգամ մեդիա ճամբարից հետո թվում է՝ ավելի հանգիստ կվերաբերվեմ, զգացմունքներս վաղուց պարպված կլինեն նախորդ ճամբարներում, բառիս բուն իմաստով, չեմ թռվռա ուրախությունից, երբ երեխեքից մեկը հավես նյութ կգրի, հետաքրքիր ֆիլմի գաղափար կառաջարկի կամ լուսանկար կանի:

է՜, մի քիչ սենտիմենտալ ստացվեց: Ախր, ես ընդամենը պիտի ասեմ, որ. «Հոկտեմբերի 29-ից-նոյեմբերի 4-ը Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցի մի խումբ պատանիներ հավաքվել են Սևանում՝ հերթական մեդիա ճամբարի շրջանակներում, որպեսզի…»:

… Նստած եմ Սևանի ափին՝ այդ «չարաճճի աղջկա» կողքին: Իսկական չարաճճի աղջնակ. դե, պատկերացրե՛ք, երկու րոպե առաջ այնպես սառը, բայց սիրալիր էր, իսկ հիմա այնպես է մռութները կախել, որ թվում է, թե մի կտոր ամպիկ հենց հիմա դեմքից կվերցնեմ ու կշպրտեմ դիմացի սարին: Սպիտակ ճայը թռչում է դիմացովս, հեռվում՝ մի լքված տնակ: Ու թվում է՝ ես այս ամբողջի վրա յուրահատուկ զորություն ունեմ, որ կարող եմ իրերն ու պատկերներն այնպես փոխել, ինչպես ցանկանամ: Առօրեականության աշխարհում այս ամենն այնքան ուժեղ ու վեր է մեզնից բոլորից, բայց ստեղծագործական աշխարհում ամեն ինչ ենթարկվում է ստեղծագործող մարդու աշխարհին: Ու հիմա, երբ նստած եմ ափին ու մտքումս արագ-արագ վերադասավորում եմ պատկերները, անկախ իմ կամքից մտքովս անընդհատ անցնում է Ռիչարդ Բախի «Ջոնաթան Լիվինգսթոն անունով ճայը»: Սա մի ճայի մասին է, որը թռիչքի գաղափարի կատարյալ մարմնացումն է, ինչը ցույց է տալիս, որ «սահման գոյություն չունի» , որ «ճայը որքան բարձր է թռչում, այնքան հեռուն է տեսնում», որ « թռիչքի ճշմարտությունը ևս մի քայլ է, որ մեզ մոտեցնում է մեր իսկական էության արտահայտմանը», որ իսկական գեղեցկությունը թռիչքի մեջ է: Այս ճամբարի ընթացքում մենք ոչ մի բան չենք «սովորեցնելու» ու պարտադրելու ճամբարի մասնակիցներին, որովհետև «աշխարհի ամենադժվար բանը թռչունին ստիպելն է հավատալ, որ ինքն ազատ է. չէ՞ որ յուրաքանչյուր ճայ ինքը կարող է համոզվել, եթե միայն մի փոքր մարզվի»: Լրագրության, լուսանկարչության և կինոյի պարապմունքները ընդամենը միջոց են, թռիչքի հասարակ մարզում դեպի կատարելություն, որովհետև «երկինքը տեղ չէ և ոչ էլ ժամանակ. երկինքը կատարելության հասնելն է»:

Այնպես որ, եթե ձեզ հետաքրքրում են «ճայական» մեր «մարզումները» և թե ինչպես է առօրեականությունը ենթարկվում ստեղծագորոծողի կամքին, ոչ թե հակառակը, ապա հետևեք Սևանի մեդիա ճամբարի մեր օրագրին:

Սիրով՝ Լիվինգսթոնյան ճայերի երամ:

anik avetisyan

Կարմիրգյուղ

Ես ապրում եմ Գեղարքունիքի մարզի Կարմիրգյուղում: Գյուղն ունի շատ հին պատմություն: Այն նախկինում անվանվել է Ղուլալի: Այդպես են անվանել գյուղում նախկինում բնակվող թուրքական ցեղերը: Այնուհետև այն վերանվանվել է Կարմիրգյուղ: Գյուղը Հայրենական և Արցախյան պատերազմի տարիներին մեծ մասնակցություն է ունեցել: Հայրենականի տարիներին շատերը գնացին, բայց քչերը վերադարձան: Սակայն այն փաստը, որ գյուղը մասնակցել է ժողովրդի ազատության համար մղված պայքարներին, մեծ հպարտության առիթ է տալիս: Դա է վկայում գյուղի սկզբնամասում կառուցված Հայրենական և Արցախյան պատերազմներին մասնակցած, զոհված կամ անհայտ կորած ազատամարտիկների հիշատակին նվիրված հուշակոթողը:

Գյուղում գործում է 2 դպրոց, 1 մանկապարտեզ և 1 արվեստի դպրոց: Գյուղի ոչ մի երեխա առանց կրթության չի մնում: Շատերը, ստանալով բարձրագույն ուսում, հասնում են մեծ հաջողությունների: Գյուղում գործում է նաև բռնցքամարտի խմբակ: Գյուղը շատ հայտնի բռնցքամարտիկներ է տվել:

Չնայած նրան, որ գյուղի երիտասարդները աշխատանք չլինելու պատճառով լքել են երկիրը, բայց չեն մոռանում նաև վերադառնալ: Գյուղի մեծամասնությունը տարվա 3 եղանակներին կազմում են մեծահասակները:

Գյուղում կա նաև համայնքային գրադարան, որը գործում է արվեստի դպրոցում: Այն ունի 40 000 կտոր գիրք:

Գյուղում գործում է նաև նախակրթարան: Այն գտնվում է թիվ 2 դպրոցի մասնաշենքում: Նախակրթարան հաճախած երեխաները, արդեն մասամբ գրաճանաչ դարձած, հաճախում են դպրոց:

Գյուղի հիմնական զբաղմունքը անասնապահությունն ու հողագործությունն է: Հիմնական մշակաբույսերն են ցորենը, գարին, կարտոֆիլը: Մասամբ զարգացած է նաև մեղվապահությունը: Մեղուներին հիմնականում ամռանը տեղափոխում են «Դուրան» կոչվող տարածք, որտեղ հարուստ բուսականություն կա:

Գյուղում առկա են բազմաթիվ խնդիրներ, բայց հույս ունենք, որ այդ խնդիրները կստանան իրենց դրական լուծումները:

 

Սևան մեդիա ճամբար. Ծածկագրված ֆիլմեր

Այսօր մեդիա ճամբարում, նախաճաշից հետո, հավաքվեցինք կոնֆերանսում` դիտելու մի քանի ֆիլմ մարդկանց և երեխաների իրավունքների պաշտպանության մասին: Ներկայացված ֆիլմերը նաև օգտագործվել են ՄԱԿ-ի մարդասիրական դասընթացների ժամանակ`տարբեր երկրներում:

Ֆիլմերը վերաբերում էին երեխաների իրավունքներին `խաղալու, ազատ լինելու, զարգանալու, բնության հետ շփվելու, ինքնաարտահայտվելու, որակյալ կրթություն ստանալու, որակյալ բուժօգնություն ստանալու, պատերազմական իրավիճակներում անվտանգության, հոգեկան և ֆիզիկական բռնություններից զերծ մնալու, տուն ունենալու և այլ իրավունքների մասին: Մենք դիտում էինք ֆիլմերը, որոնցում փոքր երեխաների միջոցով ներկայացնում են ավելի գլոբալ խնդիրներ: Ամեն ֆիլմից հետո մենք կարծիքներ էինք արտահայտում, թե որ իրավունքի մասին է ֆիլմը: Մարդկանց իրավունքները պատկերավոր դարձնելու նպատակով նկարահանվել էին ֆիլմեր, որոնք ավելի հեշտ են դարձնում  իրավունքնրի ընկալումը`իմ և ընկերներիս համար: Հատկապես հավանեցի ֆիլմերի վերջում գրված ուղերձները: Օրինակ`«Թույլ մի տուր քեզ լռեցնել», որը վերաբերվում էր մարդու ազատ արտահայտվելու իրավունքին, «Քո իրավունքները կմնան թղթի վրա, եթե չպայքարես դրանց համար», «Մեր երազանքները իրականանում են ոմանց ազատության գնով» և այլն: Այս ֆիլմերը սոցիալական գովազդներ են, որոնք տարբեր տարիների ժամանակ նկարահանել է «Մանանա» կենտրոնը, բայց արդիական է այսօր ևս:

Ֆիլմերից հետո անցանք իմ ամենասիրելի գործին`օպերատորությանը: Ներկայացվեցին նկարահանելու հմտությունները, իսկ երեխաները ստանում էին իրենց հարցերի պատասխանները` ֆիլմերում օպերատորական այս կամ այն աշխատանքը դիտելով կամ քննարկելով: Այս աշխատանքը մեզ համար շատ կարևոր էր, քանի որ մենք դրանից հետո պետք է մտածեինք մեր սոցիալական գովազդների թեմաները, որոնք պետք է նկարահանենք վաղը:

Սկսեցինք փոքր խմբերով քննարկել գաղափարները: Նախ ընտրեցինք մեր սերնդին անհանգստացնող խնդիրները: Թեմաները, գաղափարները շատ-շատ են` սկսած վիրտուալ և իրական կյանքի հակադրությունից, մինչև դեռահասների խնդիրներ:

Վաղը կընտրենք ամենաշատ դուր եկած սցենարները և կսկսենք նկարահանել:

anush

Սևան մեդիա ճամբար. Թե ինչու այդ օրը բորշչ չկերանք

-Այ աղջի՛կ ջան, խելքի՛ արի, հերդ չի թողնի գնաս:

-Մա՛մ, դե վերջ, իբր ինձ կանչեցին` դուք էլ չեք թողնում գնամ, բայց, որ կանչեն է՜, հաստատ գնալու եմ:

-Էդ հեչ, դու, դու կգնաս:

Մայրս դուրս գնաց: Մի պահ հիասթափվեցի ու որոշեցի ոչինչ չգրել, բայց ընդամենը մի վայրկյան: Արագ մոտեցա գրասեղանիս ու սկսեցի նոր նյութս՝ «Եթե արևը հեռու է ու չի գալիս, ես կգնամ նրա մոտ՝ դանդաղ, բայց կգնամ»: Ինձ համար սա էր սկզբունքը: Մի քանի օր անընդմեջ նյութեր էի գրում՝ գիշերները ու առավոտյան, դպրոցի համակարգչից ուղարկում էի 17.am-ի խմբագրություն: Չեմ սիրում քնել, բայց օրական երկու ժամ քնում էի, որն ինձ համար դարձավ երազանք: Հինգշաբթի առավոտյան վեցն էր: Նոր էի մաքրագրել տեքստս, ձեռքերս դողում էին, աչքերս ցավում, գլուխս պտտվում էր իմ փոփոխված ռեժիմից: Հիշեցի, որ դասերս չեմ արել, ոչ էլ պարապմունքներս: Ծաղկաքաղ անելով իբր արեցի դասերս: Բարեբախտաբար, ինձ այդ օրը դաս չհարցրին, իսկ պարապմունքներս մի կերպ հասցրի: Արդեն ուշանում էի ու սկսեցի վազել, բայց ուղեղիս մեջ ճամբարն էր: Եթե ինձ կանչեին, է՜…

Այդ ընթացքում քիչ էր մնում ընկնեի: Հենց ոտքերիս մոտ, ճանապարհի մեջտեղում, մի կատվի ձագ՝ միայնակ, փոքրիկ, դողացող մարմնով: Չկարողացա թողնել այդտեղ, վերցրի ու հետը խոսելով տարա տուն, ու որովհետև ես նրան գտել էի ճամբարի մասին մտածելով՝ անվանեցի «Մանանա», բայց, որովհոտև շատ երկար էր, նրան կարճ «Մոնո» եմ անվանում: Ուշացա պարապմունքիցս, բայց ոչինչ, կարևորը նոր ընկեր կունենամ: Որքան էլ որ հոգնած էի, պետք էր գիշերը նյութ գրել՝ վաղվա համար: Հոգնած տուն մտա: Տանը միայն տատիկս էր, որ ցածրաձայն խոսում էր.

-Տոմատը գցե՞լ եմ, թե՞ չէ: (ինձ տեսնելով) Իյա, ա՛յ բալամ, քեզ ճամբար են ուղարկում:

Ես լսել էի իմ ամենասպասված լուրը, բայց, ինչպես բոլորը, սկզբում ես էլ չհավատացի:

-Տա՜տ, լավ է՜ ..

-Տո լուրջ եմ ասում, խեվա, իրոք ուղարկում են, մերդ էլ գնացել ա ընկերուհուդ տուն՝ իմանա, ինքն է՞լ ա գնալու, թե՞ չէ:

Ես ուրախությունից ո՛չ ճչացի, ո՛չ ցատկեցի, ուղղակի ամբողջ ուժով գրկեցի տատիկիս ու սկսեցի վալս պարել: Ինձ շուրջս ոչինչ չէր հուզում, նույնիսկ այն, որ իմ անփույթ շարժումներից տատիս սիրած բաժակը կոտրեցի, և ըստ տատիս օրենսգրքի, պետք է վեցը գնեի: Իմ և տատիս չստացված վալսը տևեց 30 վայրկյայն, որից հետո սենյակը լցվեց վառված սոխեռածի հոտով:

Տատս մի կերպ կարողացավ ազատվել ձեռքիցս, բայց արդեն գազօջախի վրա դրված բորշչը վառվել էր: Չհամարձակվեցի էլ տատիս կողքին մնալ. բա որ իր երկաթե շերեփով «վրեժ» լուծեր: Դուրս թռա ու վազեցի մորս մոտ: Իմ վազելու ընթացքում երևի ոտքերս գետնին էլ չէին կպչում: Շնչակտուր մտա ընկերուհուս տուն.

-Մա՛մ, երևի նոր կոշիկներ են պետք, իսկ պայուսակս ոչ մի բանի պետք չէ …

-Մի րոպե, շու՛նչ առ:

-Ես տատիկին կասեմ իր ոսկե ականջօղերը կտա. էնպես որ, փողը խնդիր չէ:

Մայրս իմ հանցավոր արտահայտության վրա ժպտաց: Հաջորդ օրը ամեն բան գնել էի, իհարկե առանց ականջօղերի «օգնության»: Ճամբար գալու օրը իմ կյանքի լեցուն օրերից էր: Ես հասկացա, որ իմ առաջին քայլն արված էր, բայց բազում քայլեր դեռ կան, իսկ ես չեմ վախենում:

seyran soghoyan

Իմ վոլեյբոլիստ տատիկը

Հարցազրույց տատիկիս՝ Հեղինե Սողոյանի հետ

-Տա’տ, ինչպե՞ս եղավ, որ դու ընտրեցիր սպորտի այդ տեսակը՝ վոլեյբոլը:

-Դպրոցական էի, սիրում էի սպորտը: 8-րդ դասարանում էի սովորում, երբ արդեն վոլեյբոլի խմբակ  կար, որոշեցի ես էլ մասնակցել: Մարզիչ Սմբատ Մհերյանն ինձ կանչեց, որ ես էլ դառնամ խմբակի անդամ: Մեր թիմը լավագույնն էր ներդպրոցական մրցույթներում, բոլորս մեծ հետաքրքրությամբ էինք մոտենում սպորտին:

-Սիրո՞ւմ էիր վոլեյբոլը և ինչպե՞ս էիր խաղում:

-Հաճելի էր, սիրում էի սպորտը, մեր  թիմի հետ մասնակցում էի շքերթներին: Նույնիսկ շքերթում ցուցադրության ժամանակ, մենք երեք ընկերուհիներով կամուրջ էինք իջնում, իսկ հաղորդավարը բղավում էր «Կերցցե’ Մայիսի 1-ը»: Դա  ուղղակի  հրաշք էր: Մեր  ժամանակները ավելի հետաքրքիր էին: Ես ո՛չ ուժեղ էի խաղում,  ո՛չ թույլ, բայց ճկունությանս ոչ ոք չէր գերազանցել: Երբ ես խաղում էի, թռնում, ընկնում էի գետնին, որպեսզի ոչ մի գնդակ չկորցնենք: Ընկեր Մհերյանը ասում էր. «Օ՛, ինչ անձնազոհ խաղացող է»:

-Իսկ մրցումների գնո՞ւմ էիր:   

-Ո՛չ, ցավոք սրտի, հայրս չէր թողնում: Մեր ժամանակ Մարտունիում շատ խիստ էին վերաբերվում աղջիկների սպորտով զբաղվելուն: Մեկ անգամ եմ ընդամենը մասնակցել, ու վերջ:

-Բացի վոլեբոլից էլ ի՞նչ սպորտի էիր տիրապետում:

-Սիրում և զբաղվում էի ակրոբատիկայով և ամբողջ ազատ ժամանակս գրեթե դրանով էի զբաղվում:

-Իսկ ի՞նչ եղավ, որ թողեցիր սպորտը:

-Մեծացա, դպրոցն ավարտելուց հետո էլ չմասնակցեցի ոչ մի բանի: Գորգագործության մեջ էլ եմ շատ ուժեղ եղել: Մեր և Գավառի միջև մրցույթ եղավ, լավագույնները նվերներ ստացան, ես էլ ստացա: Երգել եմ բեմերում, ունեցել եմ բազում-բազում հաղթանակներ:

-Իսկ կուզենայի՞ր դպրոցից հետո շարունակել ուսումդ: 

-Մեծ սիրով կուզենայի շարունակել, նախ` երաժշտությամբ, շատ լավ էի երգում, բայց ամուսնացա, ու ամեն ինչ մոռացվեց…

Diana Karapetyan

Երբեք չեմ մոռանա

2004 թվական, ես այդ ժամանակ 4 տարեկան էի: Հայրիկս ամբողջ օրը աշխատում էր, դե մայրիկս էլ ամբողջ օրը փոքր եղբորս հետ էր, իսկ ես ինձ մի տեսակ միայնակ էի զգում:

Հիշում եմ, մի օր հայրիկս եկավ ու ասաց, որ իր ընկերոջ շունը երկու ձագ է ունեցել, և մենք գնում ենք ինձ համար փոքրիկ շնիկ բերելու: Ես շատ  էի ուրախացել, միշտ ասում էի, որ շնիկ եմ ուզում:
Երբ գնացինք այնտեղ, հենց բակը մտնելուն պես ինձ մոտ վազեց մի փոքրիկ շնիկ: Նա ամբողջովին սև էր ու այնքան փոքր էր, աչքերը այնպես էին փայլում,  կարծես երկու փոքրիկ աստղեր լինեին: Նա մոտենալով ինձ, ատամներով բռնել էր տաբատս ու բաց չէր թողնում, շարժում էր իր պոչը ու ամբողջ ուժով քաշում էր իմ տաբատից: Ես ծիծաղում էի ու շոյում էի նրան, և դա կարծես նրան դուր էր գալիս: Նա իմ կողքից այն կողմ չէր գնում, դե  ես նույնպես չէի ուզում նրանից բաժանվել և նրան ինձ հետ բերեցի տուն: Նրան անվանեցի Գրաֆչիկ:
Մենք անբաժան ընկերներ էինք դարձել: Ամբողջ օրը բակում միասին խաղում էինք: Ես նրա նման ամբողջ օրը չորեքթաթ քայլում էի, այնքան էինք խոտերի մեջ թավալվում, որ հոգնում ու հենց այդ խոտերի մեջ էլ միասին քնում էինք: Ես արթնանում էի միայն այն ժամանակ, երբ զգում էի, թե ինչպես է Գրաֆչիկը լպստում իմ երեսը: Երբ նրան ինչ-որ մի բան դուր չէր գալիս, նա ոտքիցս հանում էր կոշիկս ու վազում էր, որ ես էլ ընկնեմ նրա հետևից:

Մենք այնքան էինք մտերմացել, որ ես կարծես թե հասկանում էի նրան: Հասկանում էի, թե նա երբ է ուզում խաղալ, երբ` ուտել, երբ` քնել: Նա էլ ինձ էր հասկանում, գիտեր ինձ ինչպես ուրախացնի: Հիշում եմ, երբ մանկապարտեզ պիտի գնայի ու իրեն պիտի տանը մենակ թողնեի, ոնց էր տխուր հայացքով նայում ինձ ու գլուխը թեքելով հասկացնում, որ նեղացել է ինձանից, որ չի ուզում մենակ թողեմ իրեն: Բայց երբ հետ էի գալիս, ուրախ վազում էր իմ առջև և միշտ առաջինն էր ինձ դիմավորում:
Նա մեծանում էր իմ աչքի առաջ, և ես շատ ուրախ էի, որ նա կա, որ ես ունեմ նրա նման ընկեր:

Բայց ինչպես ամեն ինչ, այնպես էլ իմ ուրախությունը կարճ տևեց:
Ամռան մի առավոտ ես արթնացա մի տարօրինակ զգացողությամբ: Հավատացեք, բառերով չեմ կարող բացատրել, թե ինչ էի զգում այդ պահին: Ամեն առավոտ ես արթնանում էի այն ժամանակ, երբ Գրաֆչիկը թաթերով խփում էր դռանը, բայց այդ առավոտը այդպես չէր: Ես արագ հագնվեցի և դուրս եկա տնից, աստիճաններին կանգնելով, բակում նկատեցի մայրիկին: Մայրիկը շրջվելց, տեսավ ինձ: Նրա աչքերը ամբողջովին պատված էին արցունքներով և դա ինձ սարսափեցրեց: Ես մոտ վազեցի ու իմ առջև բացվեց մի սարսափելի տեսարան: Այնտեղ` գետնին, պառկած էր Գրաֆչիկը`ամբողջովին արյան մեջ: Ես ուղղակի կորցրեցի խոսելու ունակությունը, սիրտս կտոր-կտոր եղավ, գրկեցի նրան ու սկսեցի լաց լինել: Օրը կարծես միանգամից մռայլվեց: Նրա մարմինը այնքան սառն էր, կարծես ես գրկել էի մի սառցե կտոր: Իմ ձեռքերը ամբողջովին պատվել էին նրա արյունով, իսկ արցունքներս արագ հոսում էին` թափվելով նրա անկենդան մարմնի վրա: Աչքիս առջևով սկսեցին թռչել նրա հետ կապված ամեն մի վայրկյանը: Նա ինձ համար ավելին էր, քան ուղղակի տնային կենդանի, ավելին, քան ուղղակի շուն, նա իմ պուճուր սրտի մի մասն էր, որին ես կորցրեցի:
Դեռ երկար ժամանակ ես չէի համակերպվում այն մտքի հետ, որ նա էլ չկա: Երբեմն, երբ հաց էի ուտում, ամանը ամբողջովին չէի դատարկում, վերցնում էի ու դուրս գալիս տանից, կանչում էի Գրաֆչիկին, բայց նա չէր գալիս:
«Ի՞նչ էր պատահել»,- այդ հարցը դուրս չէր գալիս իմ մտքից: Ի՞նչ էր պատահել, որ նա այդպես արնաքամ էր եղել: Ես այդպես էլ կոնկրետ չիմացա ու այդ հարցը մինչև հիմա տանջում է ինձ, թեկուզ և արդեն ութ տարի է անցել: Ութ տարի է անցել, բայց այն  տեսարանը դեռ իմ աչքի առջև է: Այն տեսարանը, որ իմ հավատարիմ ընկերը արնաքամ պառկած է իմ գրկում: Նա դարձավ իմ հոգում թափառող մի հիշողություն, որին ես երբեք չեմ մոռանա: