Նորից գարուն ա, նորից գույնզգույն ծաղիկներ, բայց այս ամենի հետ կա մի բացասական կողմ: Այդ բացասական կողմը հողը փորելն ա, բայց չփորես էլ` չի լինի, որովհետև էդ հողի բերքով ես ձմռանը ապրում:

-Դավ, գիտես, չէ՞, որ վաղը գնալու ենք բաղը փորելու:

-Հա, մամ ջան, չգիտեի, բայց ակնկալում էի, որ կասես:

-Դե, ուրեմն, իմացի՝ վաղը գնալու ենք:

Հաջորդ օրը գնացինք փորելու ու այդպես մի քանի օր: Մի օր, երբ արդեն գնացել էինք ու դեռ նոր սկսել էինք փորելը, տեսնեմ՝ երկու ընկերներս և եղբայրս բահերը ուսներին գալիս են ինձ օգնելու: Լավ աշխատանքից հետո մայրս մեզ խոստացել էր, որ մեզ համար իր համեղ պիցաներից կպատրաստի: Չնայած, որ մենք այդ պայմանով համաձայն չենք փորելու: Չհասցրինք բոլորը վերջացնել, բայց շատ էլ չմնաց փորելու: Մենք միշտ ընկերներով իրար թև ու թիկունք ենք լինում ամեն հարցում: Մի քանի օր անց արդեն ես էի բահը ուսիս շտապում ընկերոջս օգնելու: Այս քանի օրը ինձ թվում է հանգստանալու համար է: Ոչ թե նկատի ունեմ դպրոցական արձակուրդները, այլ այս անձրևները, որ մեզ հանգիստ են տալիս: Այն մի փոքր հողը, որ մնացել էր փորելու, չէր ստացվում, քանի որ մի անգամ զինակոչի սրսկումներն էին խանգարում, մի անգամ տան շինարարությունը, մի անգամ էլ վոլեյբոլը, որ խաղալու էինք հարևան գյուղի երեխաների հետ: Այս պատճառաբանությունը լսելուց հետո մաման բարկացած ասաց, որ վաղն արդեն փորելը պիտի վերջացնեմ:

Օֆ, է, նստած նյութ եմ գրում, մեկ էլ մաման ասում ա, որ դեռ փորելու տեղ ա մնացել:

Չգիտեմ ձեզ մոտ ոնց, բայց մեզ մոտ ընդունված է այն փաստը, որ ապրիլի 1-ը խաբելու, տեղ-տեղ էլ խաբվելու օրն ա: Չնայած այս տարի այնքան էլ լավ չէր, դասի չէինք:

Ես հիմա նստած նյութ եմ հավաքում, իսկ ադրբեջանցիները հիշեցնում են, որ իրենք այստեղ են՝ իրենց մի երկու անկանոն կրակահերթերով: Չեք մոռացել, չէ՞, որ ես Բաղանիսից եմ, սահմանամերձ գյուղից:

Լավ, շեղվեցի թեմայից: Ո՞ւր էինք հասել: Հա. հիշեցի: Այս տարի ինձ շատ խաբեցին, իսկ ես ընդհանրապես հավես չունեի ինչ-որ մեկին խաբելու: Բակում փայտ եմ կոտորում մեկ էլ.

-Դավ, զանգում են, բայց չգիտեմ՝ ով ա, էկրանը չի բացում:

-Բեր՝ տենամ:

Քույրս էր: Ինձ խաբեց, ասելով թե՝ զանգում են, ու էկրանը չի բացում: Ամբողջ բակով ընկել էի հետևից, բայց քանի որ խաբելու օրն էր, ջղայնությունս զսպեցի: Անցավ մի քանի ժամ, քույրս նորից եկավ:

-Դավ, խոզերը փախել են, շուտ դուրս արի:

Այս անգամ էլ էր ուզում խաբել, բայց չստացվեց: Դրանից հետո ընկերներս եկան մեր տուն: Նրանց մի քանի ստերին էլ չհավատացի: Երեկոյան դուրս էինք եկել գյուղով քայլելու, մեկ էլ ընկերս.

-Հըըը, Դավ, կոշիկդ ի՞նչ ա էլէլ:

Նայեցի ներքև. ոչինչ չկար:

-Խաբեցի, խաբեցի…

Լավ Էլի, նորից խաբեցին: Հիմա գրում են, բայց նեղսրտած չեմ… Փոքր ուրախություններ են, որ տարին մի անգամ պատահում են: Ադրբեջանցիք էլի կրակեցին… Իսկ սա խաբելու հետ կապ չունի…

Երբ դեռ չէինք բաժանվել իմ պապիկից ու տատիկից, և մնացած տան անդամներից ու գնացել ուրիշ տեղ ապրելու, ես և եղբայրս շատ ու շատ չարություններ էինք անում: Դե, ես դա չեմ կարող հիշել, բայց հիշող կա՝ մայրս:

Ամենաարտառոցներից մեկը սա է: Մայրս պատմում է, որ ես և եղբայրս՝ Էրիկը, փոքր ժամանակ տատիկիս պղնձե և ալյումինե կաթսաները թաքուն լցնում էինք տան տակով հոսող գետը: Տատիկը զգում էր, որ մի բան այն չէ, որ կաթսաները պակասում են: Սակայն չգիտեր, թե ով է դրանք, մեղմ ասած, գողանում: Կաթսաները ջուրը լցնելու պատճառ կար: Մենք մտածում էինք, թե դրանք լողացող նավակներ են, և ջրում դնելուց և դրանց նայելուց հաճույք էինք ստանում: Մի անգամ հայրս նկատում է մեզ ջրի մոտ, բայց չի հասկանում, թե ինչ ենք անում: Թաքուն մոտենում և տեսնում է, որ կաթսաները ջուրն ենք լցնում և մեզ վրա շատ խիստ բարկանում է: Ես էլ նրանից նեղացած գնում մտնում եմ 2 կիլոմետր երկարությամբ ձգվող խողովակի մեջ և այնտեղ, չգիտեմ ոնց, քնում եմ: Այս ամենը եղբայրս տեսնում է, բայց այդ ժամանակ մենք դեռ պարզ չէինք խոսում: Անցնում է 1 ժամ, 2 ժամ՝ Դավիթ չկա: Սկսում են փնտրել, բայց չեն գտնում: Հարցնում են Էրիկին:

-Ապո, ըն, ըն…,- ասում է նա և մատով ցույց տալիս խողովակը: Հայրս բարձրանում է խողովակների վրա և տեսնում, որ ես մեջը քնած եմ:

Օֆ, է, ես ե՞րբ մեծացանք:

Վեցերորդ ժամն էր: Անկապ նստած էի դասի: Դասամիջոցի զանգը հնչելուն պես դուրս եկա դասարանից, բայց հանկարծ հիշեցի, որ դեռ մի ժամ էլ դաս ունենք, և մտքիս մեջ ասացի. «Օֆ, է, մի ժամ էլ կա»:

Իմ չսիրած դասերից մեկն էր: Նորից անհավես նստած էի: Որոշեցի նյութ գրել: Տանը չեմ հասցնում գրել: Նյութս գրելու հետ մեկտեղ մտքով հասա երազանքներիս անհավատալի գոյություն չունեցող դպրոցը՝ Հոգվարթս: Լավ, սա մի կողմ: Վերադառնանք դասարան: Ընկերս դաս էր պատմում, իսկ ես, նստած նրա առջև, լսում էի ինչ-որ ագահություն, խիղճ, քրիստոնեություն և այլ նման բառեր: Դե, Հայոց եկեղեցու պատմության ժամն էր: Դասին ուշադիր չէի և հանկարծ.

-Դավիթ, արի դասդ պատասխանիր,- լսվեց ուսուցչուհու ձայնը: Դե, ուզած-չուզած պիտի պատասխանեի:

-Ալեքսանդր Մանթաշյան, Գալուստ Գյուլբենկյան, Ալեք Մանուկյան…

Սկսեցի դասս պատմել: Դե, պատմել ասածն էլ ճիշտ չէ. գիրքս շրջել, կարդում էի: Զանգը խփեց: Մի տեսակ ալարելով վեր կացա, գիրքս դրեցի պայուսակումս ու գնացի տուն: Լավ, սրանից հետո էլ երևի հետաքրքիր չի լինի:

Անասունները տարել էինք հանդ արածեցնելու: Ես, եղբայրս՝ Էրիկը: Դե որ պարապ չմնանք, մեզ հետ նաև վերցրել էինք «Սասունցի Դավիթ» էպոսը: Դե, առավոտյան ժամը 6-ից մինչև երեկոյան ժամը 5-ը այնտեղ էինք լինելու: Մառախլապատ օր էր, ոչինչ չէր երևում: Որոշեցինք կրակ վառել և տաքանալ: Պառկած կրակի մոտ գիրք էի կարդում, մեկ էլ Էրիկն ասաց.

-Դավ, Դավ…

-Արա, դե ի՞նչ ա, է՜…

-Արա, գիդե՞ս էս հայերի քիթը խի ա էսքան մեծ:

-Չէ, չգիտեմ, խի՞:

-Որովհետև օդը ձրի ա:

-Դու էլ կգնաս –կգաս` ապուշ-ապուշ կխոսաս:

Շարունակում եմ էպոսը կարդալ, մեկ էլ.

-Դավ, Դավ…

-Արա, դե սպանեցիր, ի՞նչ ա:

-Արա, լա տես` էն նապաստակ չի՞:

-Ո՞ւր ա:

-Նա հա՜.յ..

-Հա, էլի: Արի` կամանց մոդանանք:

Մոտեցանք, սակայն ի՞նչ. նա մեզ նկատել և փախել էր: Վերադարձանք կրակի մոտ, ու ես նորից սկսեցի գիրք կարդալ: Կլիներ 10-15 րոպե` եղբորս ձայնը չէր լսվում: Մտքիս մեջ կարդում եմ «Սանասար ասավ Բաղդասարը», ու էդ պահին Էրիկը գոռաց.

-Դավ, Դավ, արա, էն իմ շունը չի՞: Եդներն էլ Վահեի շներն են ընգած:

-Արա, արխեին, բան չի ըլէլ: Քու շունը լավ ա փախչըմ, եդները կարալ չեն հասնեն:

-Հա, նայ` Վահեի շները եդ էկան:

Ճիշտ է, եղբայրս հայի նման մեծ քիթ չունի, սակայն իր այդ փոքր քիթը խոթում է ամեն տեղ: Ու այդ ամբողջ օրը նա ինձ չթողեց գիրք կարդալ:

Մառախուղը ետ քաշվեց: Ինչպես մենք ենք սիրում ասել` «Արևի պոզը ըրեվաց», օրը սկսեց տաքանալ: Հանգցրինք խարույկը և վերադարձանք տուն:

Գեղեցիկ է անձրևը տարվա բոլոր եղանակներին, երբ նոսր վարագույրներով կախվում է սևագորշ ամպերից և ցնցուղի նման իր ձեռքի տակ առնում ողջ գյուղը:

Սիրում եմ շռնդալի անձրևը՝ ջրառատ, որ աղմկալի հարվածում է տանիքներին: Տեղատարափ ու հորդ անձրևն էլ ունի իր հմայքը: Սիրում եմ անձրևը ամառվա երկարատև երաշտին, երբ պապակված հողը կլանում է ամբողջ անձրևաջուրը այնպիսի արագությամբ, որ ոչ մի առվակ չի գոյանում փողոցներում: Գյուղը նոր երանգ և բույր է ստանում: Անձրևները ավելի հաճախակի լինում են գարնանը և աշնանը: Գարնանային ուրախ անձրևները անթիվ կյանքեր են արթնացնում: Աշնանայինը՝ թախիծ է բերում ու տխուր հուշեր: Անձրևը սիրում եմ իր բոլոր ձևերով, իր բոլոր արտահայտություններով՝ ջրառատ և կարճատև տեղատարափը: Հորդառատ անձրևների ժամանակ սիրում եմ քնել կամ էլ երազել: Երբ անձրև է տեղում, և ես դրսում եմ լինում, չեմ շտապում թաքնվել որևէ ծածկի տակ, ինչպես այդ անում է մարդկանց մեծամասնությունը: Սիրում եմ զբոսնել անձրևի տակ ու մտածել, միայն թե այն մաղի բարակ և միալար: Ինձ թվում է, թե անձրևը Աստծու կողմից շնորհված բարիք է՝ կյանքի ու կանաչ ճանապարհի խորհրդանիշը: