Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

Չորս նյութ, ու վե՞րջ…

Չորս նյութ, ու վե՞րջ: Ինչքան ժամանակ է` ինձ հարց եմ տալիս. «Չորս նյութ, ու վե՞րջ»: Ախր, թեմաները գալի՜ս-գնում են:

Նկատած կլինեք, որ բավական երկար ժամանակ չէի գրում: Բա չե՞ք հարցնում՝ ինչու: Ամեն անգամ վերցնում էի հեռախոսս, բացում Word ծրագիրն ու հիշում որևէ բան, որի մասին կարելի է նյութ գրել: Գրում էի սկիզբը, պահպանում ու թողնում: Հետո, երբ բացում էի նույն Word ծրագիրը, որ շարունակեմ, մի խեթ հայացք էի նետում նյութիս վրա ու այդպես կիսատ թողնելով՝ անցնում մյուսին:

Այսօր էլ, երբ հերթական անգամ կարդում էի 17.am-ի նյութերից, մտածեցի՝ գրեմ այս նյութս:

Այս նյութս գրելու պատճառներից մեկն էլ իմ խառնվածքն է: Ես, իմանալով իմ բնավորությունը, շատ զարմացա, երբ տեսա նյութերիս քանակը, որովհետև, եթե կարող եմ, ինչո՞ւ չգրեմ: Ախր, թեմաները գալիս-գնում են. ֆեյսբուքյան սխալներ, զրույց ուրվականների հետ, դառը իրականություն…

Գուցե նյութերս կարճ են ստացվում, բայց կարծում եմ՝ կարևորը ծավալի մեջ չէ: Վե՜րջ, էլ չեմ կորչի:

Gayane Avagyan

Մայրիկների ամանորյա տոները

Ես գրում եմ Ամանորին, ուզում եմ շնորհավորել բոլորին, բայց միայն շնորհավորելու համար չէ, որ գրում եմ:

Գեղեցիկ է այս տոնը, չէ՞: Այս օրերին բոլորս ուրախանում ենք, սպասում ենք հրաշքի, ուտում ենք սրտի ուզածի չափ մեր սիրած խորտիկները: Ասում են` հեքիաթային է Ամանորը, երևի, հեքիաթային տոն է, բայց բոլորի՞ համար: Կարծում եմ` ոչ բոլորի: Դե, ոչ բոլորն են, որ շատ են սիրում այս տոնը ու տոնից հետո եկող մնացած հինգ օրը: Չգիտեմ, երևի, կռահեցիք, թե ովքեր այդքան էլ չեն սիրում այս տոնը: Նրանք, ովքեր ամեն օր աշխատում են: Բոլոր հյուրերի առաջ սեղան են դնում, հավաքում, սուրճ պատրաստում, հետո ճանապարհում հյուրերին, հավաքում սեղանը, ափսեները լվանում, ու դեռ սեղանը չհավաքած, գալիս են մյուս հյուրերը: Սա շարունակվում է մի քանի օր:  Ու բոլորը զարմանում են, երբ լսում են.

-Այ, սրանից կեր, սա շատ համեղ է, կերած չես լինի:

Մտքում հիշում են բոլորը, թե քանի տուն մտնելիս են այս խոսքերը լսել: Մինչդեռ դուք սա եք մտածում, տանտիկինը էլի է թարմացնում սեղանը ու բոլորին հյուրասիրում:

Ախր, դուք ի՞նչ գիտեք, թե ինչքան է չարչարվել, ինչքան ժամանակ է նրանից խլել քաղցրավենիք,« բլինչիկ», աղցան և այլ ուտելիքներ պատրաստելը: Ինքը սիրով է պատրաստել ու պատրաստել է հենց ձեր` իր հյուրերի համար: Դրա համար էլ հյուրասիրում է բոլորին:

Իրականում` ամանորյա այս գեղեցիկ տոնի պատճառով չարչարվում են մայրիկները: Առավոտից իրիկուն սեղան են դնում, հավաքում, ու այս ամենը տևում է վեց օր: Պատկերացնո՞ւմ եք, մի ամբողջ տարի ճաշ պատրաստել, տուն հավաքել, հետո տարվա վերջում էլի չարչարվել, տարվա սկզբին էլի չարչարվել: Իսկ ե՞րբ են մայրիկները հանգստանում: Այ, երբ դու վերցնում ես իր պատրաստած ուտելիքից և ուտում, այդ ժամանակ էլ հանգստանում են ու ժպտում, հասկանալով, որ իրենց չարչարանքը գնահատող կա:

Բոլորը դժգոհում են, որ ամանորյա տոնի իմաստը կերակուրներն են դարձել, պետք է փոխել, մտածել այլ կերպ նշելու մասին, բայց շարունակում են նույն կերպ նշել: Միայն մայրիկներն են, որ թեև ամենաշատը իրենք են հոգնում, սակայն շարունակում են պատրաստել:

Դե ինչ, ավանդույթը չի փոխվում: Ուրեմն ի՞նչ: Կարդալուց հետո գնա, վերցրու մայրիկիդ պատրաստած ուտելիքներից, կեր ու ասա մայրիկիդ, որ աշխարհում ամենահամեղն ինքն է պատրաստում: Կտեսնես, թե ոնց կփայլեն մայրիկիդ աչքերն ու որքան կուրախանա:

zara gevorgyan

Ընտանեկան տոնը սքայփով

Ում համար Նոր տարի, ում համար սովորական մի օր: Է՜, հիմա կմտածեք` դժգոհ մարդ եմ: Բոլորն այս գեղեցիկ տոնին ուրախանում են, իսկ ես կարծես աշխարհի «դարդերը» ուսերիս եմ վերցրել: Դե, աշխարհինը չէ, իմ սեփական «դարդերն» էլ են ինձ բավական:

Սկսեմ նրանից, որ այս տարի այդքան էլ ոգևորված չէի սպասում Ամանորին: Ամեն տարի նույնը, բոլորը կարծես դեկտեմբերից սկսում են պատրաստվել մինչև դեկտեմբերի 31-ը, որ մի քանի օր տևողությամբ սերիալ նկարահանեն, ու գլխավոր «հերոսն» էլ պարտադիր պիտի լինի խոզի բուդը, որի համար հայերը ամեն ինչի պատրաստ են՝ սկսած վարկերից ու տոկոսից:

Է՜, բայց, ժողովուրդ, անկեղծ ասած, այս ամենը ինձ անցած տարիներին այդքան էլ չէին հետաքրքրում, մինչև որ այս տարի մնացի մենակ, ու սկսեցի ամեն ինչին ուշադրություն դարձնել: Դե, մենակ նկատի ունեմ, որ իմ հասակակիցները՝ ինձ համար շատ հարազատ ու կարևոր մարդիկ, այս տարի ինձ հետ չէին: Էհ, էլ ի՞նչ Ամանոր առանց այն մարդկանց, ում հետ ամեն տարի նշում էիր այս տոնը, իսկ այս տարի պիտի սքայփով կամ վայբերով շնորհավորես:

Դե, մի խոսքով, Ամանորը Ամանոր չի առանց հարազատների: Բայց, ուզած-չուզած՝ եկել է Նոր տարին:

Ամեն ինչ փոխվեց

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ամանորը երեխաների համար ամենահեքիաթային տոնն է։ Նրանք մեծ ուրախությամբ սպասում են Ձմեռ պապիկին։ Ու յուրաքանչյուր երեխա երազում է կյանքում գոնե մեկ անգամ տեսնել Ձմեռ պապիկին:

Շատ պարզ հիշում եմ, ինչպես էի զրուցում դասընկերներիս հետ և հանկարծ խոսք գնաց Ձմեռ պապիկի մասին։ Բոլորը պնդում էին, որ նա գոյություն չունի, իսկ ես ուղղակի կանգնել էի և լսում էի նրանց ու աչքերիցս կաթում էին արցունքները։ Ես չէի ուզում հավատալ։ Ու ես այդքան էլ չէի համոզվել դրանում։ Ամեն ինչ փոխվեց, երբ գնացի մորաքրոջս աղջկա ամանորյա ներկայացմանը, և այնտեղ Ձմեռ պապը քրոջս հայրն էր։ Հույսս կտրվեց ու հասկացա, որ այսքան տարի ծնողները մեզ խաբել են։

Չնայած իմ այս հոդվածին, հավատացե՛ք Ձմեռ պապի գոյությանը, չէ որ հրաշքները կատարվում են։

ԽՄԲԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ. Ծնողներից հիասթափվել պետք չէ, ընդհակառակը, գնահատեք նրանց այն մեծ ճիգերն ու ցանկությունը` ձեր կյանքի մեջ մի փոքրիկ ու պայծառ հրաշք ստեղծելու: Երևի ամենամեծ հրաշքը հենց այս սերն է, չէ՞:

laura manukyan

Հոգատար ընկերներս

Երբ ես 6-րդ դասարանում էի, միջոցառում էինք կազմակերպել, և հերթական փորձի օրն էր: Երգելու էինք «Երազ իմ երկիր հայրենի» երգը: Այդ օրը երգը կատարելու էինք համակարգչային սենյակում, որտեղ շոգ էր կամ ես էի տաք հագնված: Բանն այն էր, որ ես ինձ շատ վատ էի զգում, բայց չէի ցանկանում տեղեկացնել ուսուցչին: Դեռ ինձ զսպում էի և փորձում լավ ձևանալ: Բայց եկավ պահը, որ այլևս հնարավոր չեղավ դիմադրել, և ես կորցրեցի գիտակցությունս: Եթե չլինեին կողքիս կանգնած դասընկերներս, ապա ես մեծ թափով կընկնեի հատակին: Ես «արթնացա» այն ժամանակ, երբ ինձ վրա ջուր էին ցանում: Ընկերներս էլ խուճապահար գնում էին այս ու այն կողմ: Երբ ուշքի եկա, ոչինչ չէի հիշում: Չէի հիշում անգամ, թե ինչո՞ւ էի դպրոցում: Բայց կամաց-կամաց սթափվեցի ու սկսեցի հիշել կատարվածը: Հետո մի քանի ուսուցիչ եկան, սկսեցին հարց ու փորձ անել: Հարցնում էին, թե հաց կերե՞լ եմ,  թե՞ ոչ: Իսկ ես, ինչպես միշտ՝ գլխով բացասական շարժում էի անում: Բոլորն ասում էին, որ հաց չուտելու պատճառով եմ կորցրել գիտակցությունս: Ինչևէ: Հետո բոլորով միասին գնացինք տուն: Դասընկերներս նույնիսկ չթողեցին բռնել պայուսակս, իրենք բերեցին: Հետո խանութից գնեցին քաղցրավենիք և տվեցին ինձ, բայց ես չվերցրեցի: Նրանք գտան լուծումը. տեղավորեցին պայուսակիս մեջ: Ճանապարհին հանդիպեցինք հայրիկիս, ով իմանալուն պես՝ եկել էր իմ հետևից: Դասընկերներիս նման պահվածքը երևի հոգատարության դրսևորում էր: Ես ամեն օր մտածում եմ այդ մասին և ամեն անգամ մտքումս շնորհակալություն հայտնում նրանց:

Մի հետաձգեք

Ինչ լավ է, որ հայերն ունեն Նոր Տարին նշելու սովորությունը: Ցավոք, շատերը չեն նույնացնում Ամանորը Սուրբ Ծննդյան հետ, բայց կարևորն այն է, որ նշում են:

Մարդիկ շատ հույսեր են կապում գալիք տարվա հետ, ամփոփում են նախորդ տարին, հիշում իրենց հաջողությունները, սխալերը կամ պարզապես լավ օրերը և փորձում են հաջորդ տարվա հունվարի մեկից փոխվել դեպի լավը, նոր նպատակներ են դնում իրենց առաջ, սկսում են ավելի շատ շփվել հարազատների հետ: Այս ամենը շատ լավ է:

Մեր թաղամասում կան անապահով և բազմազավակ ընտանիքներ: Մի քնաի օր առաջ նկատեցի, որ այդ ընտանիքներից մեկը տանածառ է դրել և պատրաստվում է Ամանորին: Շատ ուրախացա: Ամանորի շնորհիվ նրանք նույնպես կսկսեն ապրել նոր հույսերով ու երազանքներով:

Մի պահ պատկերացրեք հայերը չունենային Ամանորը նշելու սովորությունը: Ինչ անհետաքրքիր կլիներ, չէ՞, ամեն ինչ:

Բայց միայն Ամանորը կամ Ծննդյան օրերը չեն, որ պետք է ստիպեն նոր հույսերով ու նպատակներով ապրել:

Շատ եմ լսել, երբ մարդիկ ասում են, թե օրինակ` հենց Նոր Տարին գա, սկսելու են առողջ ապրելակերպ վարել և նման շատ ու շատ բաներ: Ես էլ տարիներ առաջ մի օր որոշեցի, որ հունվարի մեկից սկսելու եմ մայրիկիս օգնել տան հետ կապված գործերում: Բայց մայրիկս ինձ ոչ մի կերպ չկարողացավ համոզել, որ մի քանի օր շուտ սկսեմ օգնել իրեն: Մի քանի օր ձանձրացա տանը անգործությունից և հունվարի մեկից սկսեցի օգնել մայրիկիս: Սա սխալ է: Եթե ցանկանում եք փոխվել կամ միջոցներ ձեռնարկել Ձեր նպատակներին հասնելու համար, ապա մի հետաձգեք կամ մի նշանակեք հատուկ օր դրանք ի կատար ածելու համար, այլ դա արեք հենց հիմա, հենց այս վայրկյանին:

Ահա և մեր տիկնիկայինը

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Ողջույն: Դուք Հրազդանի ոչ այնքան հայտնի Երևանյան 11 փողոցում եք: Այս փողոցի վրա է գտնվում Կոտայքի մարզային գրադարանի շենքը: Այստեղ՝ մի հարկի տակ, ապրում են տիկնիկային թատրոնն ու գրադարանը: Կուլիսների հետևում գրադարանավարներն են: Նրանք զրուցում են իրենց տիկնիկի հետ, զարդարում նրան, հարդարում մազերը: Քիչ հետո կսկսվի ներկայացումը:

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

-Երեխաների համար բովանդակալից ժամանց կազմակերպելու և գրքի հանդեպ հետաքրքրություն շարժելու նպատակով որոշեցինք տիկնիկային թատրոն հիմնել գրադարանում: Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միության ֆինանսավորման շնորհիվ իրականություն դարձավ մեր այս նախաձեռնությունը՝ բավականին յուրօրինակ, նույնիսկ անսպասելի գրադարանի համար,-պատմում է գրադարանի տնօրենը:

Սկսվում է ներկայացումը, առաջին տիկնիկի հայտնվելու հետ երեխաների դեմքին հիացմունք ու ժպիտ է առաջանում, ու չնայած որ ես պատանի լրագրողի դատող հայացքով եմ հետևում այս ամենին, նույնպես անկախ ինձնից ժպտում եմ: Բեմադրվում է բելգիացի գրող Մորիս Մետերլինկի «Կապույտ թռչունը» պիեսը: Հեքիաթային երաժշտությունն ու գույները կախարդում են…

Ներկայացումն ավարտվում է… Ժպիտներ, ժպիտներ… Ահա և օրվա հերոսները (գրադարանավարները, ովքեր այս րոպեների ընթացքում դերասաններ էին): Նրանք խոստովանում են, որ հուզմունքին չափ չկար, ուղղակի բեմադրությունից առաջ ընդունած սրտի հաբերին հաջողվեց ծածկել այն:

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

Լուսանկարը` Եվա Խեչոյանի

-Ներկայացումն արդեն հասցրել են դիտել ոչ միայն Հրազդանից, այլև մարզի տարբեր համայնքներից հյուր եկած փոքրիկները: Առաջիկայում ծրագրել ենք անդրադառնալ նաև հայ գրողների ստեղծագործություններին,- ասում է գրադարանի տնօրենը:

Կոտայքցիներ, կապույտ թռչունը ձեզ է սպասում…

Բարև, 17-ից 2017-ին

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Մենք` Հայաստանի տարբեր մարզերում ապրող հարյուրավոր թղթակիցներս և 17.am-ի անձնակազմը, շնորհավորում ենք մեր բոլոր ընթերցողների Նոր տարին և Սուրբ Ծնունդը: Մաղթում ենք խաղախ, լուսավոր, հետաքրքիր ու հավես տարի: Բարև, 17-ից 2017-ին:

Ani Harutyunyan

Ու սեր բեր…

Բարև, Ձմե՛ռ պապ։ Կրկին ես եմ՝ Անին։ Արդեն մի քանի տարի է՝ քեզ չեմ գրել։ Մեր մեջ ասած` բոլորը մտածում են, թե արդեն չեմ հավատում քեզ։ Բայց ես միշտ էլ թաքուն հույսեր եմ կապել քեզ հետ, ու հիմա կրկին գործս հասել է քեզ։

Ուզում եմ ինձ նվեր բերես բոլոր այն խոսքերը, որոնք ինձ համար էին, բայց այդպես էլ չասվեցին։

Մի քիչ բեր քաջությունից այն զինվորի, ով մինչև վերջ չհանձնվեց։ Ու այդ քաջ տղայի՝ հերոս ծնող մոր համբերությունից բեր։

Մնացողի կամքի ուժից բեր։ Հեռացողի աչքերի կարոտից բեր, որ զգամ ու մնամ։

Դյումայի արկածներից, մի քիչ Տերյանի ռոմանտիզմից ու Սարյանի վառ գույներից բեր։ Ինիեստայի բարությունից ու Չավիի հրաշագործ տաղանդից էլ բեր։ Աբիդալի կամքի ուժից նույնպես չմոռանաս…

Ու սեր բեր… Ձմե՛ռ պապ, սեր բեր ու տար աշխարհի բոլոր ազգերին, որ խաղաղություն իջնի մեր երկրի վրա…

Նոր տարի, նոր էջ

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

-Ո~ւխ, վերջացնում ենք:

-Արի գնանք տուն, կիսամյակները արդեն փակել են:

-Երեխե~ք, միջոցառում է լինելու:

Այսպիսի արտահայտություններ լսեցի, երբ ուրբաթ օրը մտա դպրոց: Բոլորը շատ ուրախ էին ու խառնված: Երեխաները ամանորյա փայլեր, շղթաներ, խաղալիքներ ձեռքներին այս ու այն կողմ էին վազվզում: Դե իհարկե, պատրաստվում էին ամանորյա միջոցառման: Ամեն տարի մինչև արձակուրդների սկսվելը դպրոցում ամանորյա միջոցառում է կազմակերպվում: Բայց մինչև ամանորյա միջոցառումը կատարվում է տոնածառ դնելու արարողությունը: Կարո՞ղ եք պատկերացնել, թե ինչ մեծ ուրախություն է տիրում դպրոցի միջանցքում, երբ երեխաները տեսնում են զարդարված եղևնին: Նրանք շրջան են կազմում տոնածառի շուրջը և սկսում երգել.

-Ալո՜, Ձմեռ Պապի՜կ, քեզ սպասում ենք անհամբե՜ր…

Շա՜տ եմ ոգևորվում, երբ տեսնում եմ նրանց՝ տոնածառի մոտ երգելիս: Ես էլ եմ ուզում գնալ միանալ նրանց. երգել ու սպասել Ձմեռ պապին: Նրանք այնքան լավ տրամադրություն են հաղորդում մեծերին, որ մի պահ մեծերն էլ են մանկանում և սկսում հավատալ ամանորյա հրաշքներին:

Ուրբաթ օրն էր և ամեն տարվա նման՝ մեր հեքիաթային ամանորյա միջոցառումն էր: Բոլորը երգում էին ու պարում.

-Նոր տարի, Նոր տարի, քեզ սպասում ենք շուտ արի…

Թեև ուրախ տրամադրություն ունեի, բայց ինձ կրկին այցելել էին իմ մտքերը: Սովորաբար հաճախ են դրանք այցելում ինձ: Հիշեցի, որ ես արդեն մեծ եմ, մյուս տարի կավարտեմ դպրոցը ու ամեն տարվա պես չեմ կարող իմ հին ու հարազատ դպրոցի հետ նշել Ամանորը: Զգացի, որ ամեն տարին ավարտվելու հետ սկսում եմ ավելի շատ գնահատել ու արժևորել դպրոցս, ընկերներիս, գյուղս: Ու անգամ դեռ այստեղ լինելով՝ կարոտել:

Միջոցառման օրը նայում էի բոլոր ուսուցիչներին, նրանց ժպտացող դեմքերին: Նրանց դեմքերին երևում էր տարիների հոգնատանջ աշխատանքը, որը սքողված էր ժպիտով: Իսկ այդ ժպիտը նրանց պարգևում էին հենց իրենց աշակերտները: Ինչքա՜ն մեծ հպարտությամբ էր տնօրենը խոսում աշակերտների մասին: Դա իրոք մեծ երջանկություն է: Երջանկություն է այն, որ ուսուցիչները իրենց կատարած աշխատանքնի արդյունքը տեսնում են ու մտածում, որ իզուր չէ այն ամբողջ եռանդը, որը ներդնում են իրենց նվիրական գործում: Մեծ երջանկություն է, երբ աշակերտները հասկանում են, որ արդարացրել են թե՛ իրենց ծնողների, և թե՛ ուսուցիչների սպասելիքները: Ինչքա՜ն եմ կարոտելու ուսուցիչներիս հայացքները՝ բարի, խիստ, ուրախ և տխուր:

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը` Սոնա Զաքարյանի

Ամանորի գալուստը մեզ հուշում է, որ մի տարով էլ մեծացանք ու սկսում ենք մտածել այս տարիների մեր արածների ու չարածների մասին: Սկսում ենք հասկանալ կյանքը և գիտակցել բոլոր այն դժվարությունները, որոնք շուտով շրջապատելու են մեզ:

Նոր տարին իր հետ կյանքի մի նոր էջ է բերում, մաքուր էջ, որի վրա պետք է գրենք գեղեցիկ ձեռագրով ու առանց ջնջումների:

Նոր տարվա գալու հետ ոչ միայն մենք ենք մեծանում, այլև մեր հայրենիքը և նրա պատմությանը մի նոր էջ է ավելանում: Բոլորս հավատում ենք և աղոթում հայրենիքի համար, աղոթում, որ այս էջը գրվի պայծառ ու գունավոր տառերով: