Քայլում եմ ամբոխի միջով, մարդիկ այս ու այն կողմ են վազում` Ամանորի համար անհրաժեշտ իրերն ու ապրանքները գնելու համար: Մարդկանց աչքերում տեսնում եմ և՛ տխրության, և՛ ուրախության թախիծ: Ամանորյա գնումներ, բարձր գներ՝ դա է նրանց տխրության պատճառը: Սակայն տոնը տարվա մեջ մեկ անգամ է տեղի ունենում, ինչո՞ւ չուրախանալ… Հատկապես, երբ այս տոնի ժամանակ երեխաների աչքերն սկսում են ավելի վառ փայլել: Այս ու այն կողմից լսվում են մարդկանց խոսակցություններ, որոնք միայն Ամանորի նախօրեին ես լսում.

-Խոզի բուդը թանկ է, բայց դե, առանց դրա ի՞նչ Ամանորի սեղան:

-Մնաց բաստուրման ու սուջուխը գնեմ ու գամ:

-Էս հրուշակեղենը ինչքա՜ն են թանկացրել:

-Այս խմորեղենից երկու տուփ պատվիրում եմ, 31-ի առավոտյան կգամ, կտանեմ:

Եվ այսպես շարունակ, այս ամենը դեռ լսելու ենք մինչև Ամանորի գիշերը: Շատերն այս գնումների, բարձր գների պատճառով սկսում են չսիրել Ամանորը: Հիասթափվում են, տխրում, բարկանում, բայց մի բան լավ հիշեք՝ այս տոնը տարվա մեջ մեկ անգամ է տեղի ունենում, ու ինչպես սկսում, այնպես էլ շարունակում ես:

Կարևորն այն չէ, որ սեղանին ամեն տեսակ ուտելիք լինի, կարևորն այն է, որ բոլորս միասին լինենք, սիրենք ու գնահատենք միմյանց: Ուրախ ու հաճելի միջավայրում դիմավորեք Նոր տարին, և ջերմությունը չպակասի, ինչքան էլ, որ ցուրտ լինի:

Իմ տատիկը խանութ ունի: Ես փոքր ժամանակ տատիկիս օգնականն էի արձակուրդների ընթացքում: Բակի բոլոր տատիկներն ու պապիկները, մեծրեը և փոքրերը ճանաչում էին ինձ: Ինձ սիրում էին հատկապես տատիկներն ու պապիկները, ովքեր ազատ ժամանակ հավաքվում էին խանութում ՝ զրուցելու , նորություններ փոխանակելու և մտքերով կիսվելու համար: Ես ճտպտում էի, խառնվում խոսակցություններին և թռվռում այս կողմից այն կողմ:

Ես շատ լավ եմ հիշում մի պապիկի, ով ինձ շատ էր սիրում և ինձ «շակալաթ» էր անվանում: Ամեն անգամ խանութ մտնելիս նրա շուրթերից հնչում էին այս խոսքերը. «Շակալա՛թս, մալմալաթ կտա՞ս»: Ես էլ նրան էի շատ սիրում: Նա վարսավիր էր, բայց ուներ մի հոբբի: Նա շատ էր սիրում որսի գնալ: Եվ երբ մենք մի անգամ զրուցում էինք որսի մասին, նա ինձ խոստացավ թռչուն բերել: Ամեն անգամ հանդիպելիս ասում էր, որ անպայման թռչուն կբերի:

Անցան տարիներ, ես մեծացա, իսկ պապիկը ծերացավ: Մի անգամ հանդիպեցինք նրա հետ, եկար զրուցեցինք, էլ «շակալաթ» չէր ասում, ես էլ առաջվա պես չէի ճտպտում: Երբ նա գնաց, ես շրջվեցի և հուսահատ ձայնով ասացի մայրիկիս. «Այդպես էլ թռչուն չբերեց»:

Սկսվեցին, ջա՜ն, արձակուրդները սկսվեցին: Ինչքան էի սպասում: Ուռա՜, ամեն օր արդեն հավեսով կարթնանամ (ես երբեք զարթուցիչով չեմ արթնացել), մարմնամարզությունը կտևի երկար, կգնամ կլվացվեմ ու ամենասիրելի հարցս՝ թե՞յ, թե՞ սուրճ. համաձայնեք՝ բարդ ընտրություն է: Ու 15 օր շարունակ ստիպված չես արագ գործերդ վերջացնել, որ գնաս դասի, կամ հոգնած դասից գաս ու դաս սովորես, շուտ քնես ու կինո չնայես:

Վերջապես ստիպված չես գիշերվա 3-ին արթնանալ ու մտածել՝ հեռախոսդ կամ նվագարկիչդ լիցքավորման դրվա՞ծ է, թե՞ մոռացել ես: Եվ էլ չես ասի. «Մի հատ կոմպը կտա՞ս՝ դասերս գրեմ»:
Բայց ամենալավը արձակուրդների մեջ շատ ազատ ժամանակ ունենալն է: Արդեն կսկսեմ նվագարկչիս մեջ շատ երգեր ներբեռնել, կվերջացնեմ գիրքս, որն սկսել եմ մի քանի օր առաջ ու դասերի պատճառով չեմ հասցրել կարդալ: Ամենակարևորը՝ կգրեմ նյութեր 17.am-ին տպագրվելու համար:

Մի քանի օր առաջ դասից տուն վերադառնալիս քայլում էի ձյան միջով ու հրճվում ոտքերիս տակ ճռճռացող ձյան ձայնով։ Ականջիս հասան մանկական չարաճճի քրքիջներ։ Շարունակեցի առաջ գնալ ու հանդիպեցի երեք փոքրիկ աղջիկների: Նրանք ոտքից գլուխ ձյան մեջ կորած էին։ Անմիջապես ինձ հիշեցի: Այդ տարիքում, ձմռանը ես էլ էի տուն հասնում ձյան մեջ թաթախված ու արժանանում մորս կշտամբանքին։ Երեխաները խաղում էին ձյան հետ, ընկնում, բարձրանում, հրում միմյանց ու ծիծաղում։ Հասա նրանց ու հարցրեցի.

-Էրեխե՛ք, որ ընկնում եք, չի՞ ցավում։

-Չէ՜, ձյունը փափուկ է, չի՛ ցավում,- եղավ պատասխանը։

Զարմանալին այն է, որ այդ տարիքում իսկապես չի ցավում, ավելի ճիշտ՝ չես զգում այդ ցավը։

Աղջիկներից երկուսը մեր թաղամասից էին, իսկ այ, մյուսը՝ բավականին հեռու է ապրում, բայց ընկերուհիների հետ խաղալու համար եկել հասել էր գրեթե նրանց տան մոտ։

-Հասմի՛կ, դու ինչո՞ւ ես այս ճամփով գալիս։

-Խաղալու համար,- ասաց վառվռուն աչքերով ու ցրտից կարմրած քթով Հասմիկը։

Երանի ես էլ դեռ այդ տարիքում լինեի, այն տարիքում, երբ ընկնելուց հետո բարձր ծիծաղում ես: Պատրաստ ես ճանապարհդ կրկնապատկել, միայն թե մի քիչ երկար խաղաս ընկերներիդ հետ: Երբ քեզ չի հետաքրքրում ցուրտը, տանը սպասող մայրիկի զայրույթը և, առհասարակ, դու ունես սեփական աշխարհդ և ապրում ես ներկայով ու ներկա պահով։

Շուտով Նոր տարի է, ամենուր` իրարանցում: Խանութներում վաճառվում են ամենագեղեցիկ լույսերը, զարդերը ու, իհարկե, մանդարինը, չամիչը, բաստուրման: Այն ամենը, ինչ պետք է Նոր տարին «տեղը-տեղին» դիմավորելու համար:

Այս իրարանցումը տեսնելով` ամեն անգամ հիշում եմ մեր տատիկ-պապիկների նկարագրած Նոր տարին. «Պատերազմ էր, ուժեղ կռիվ, սաղ տարին սոված-ծարավ ինք, առանց լիս: Ու սաղ ժղովուրդն էր սհե: Խանութ չկար, կամ խանութը կար, բայց զատ չին ծախըմ: Բայց վեր Նոր տարուն լիմոնադ ու մանդարին ինք ճարըմ, էտ ա, էլ ի՞նչ ա պետք: Էլ մի պյան էլ ա, մի մեծ քեֆ էր, ուրախություն: Հընգեր-հըրևան հվաքվմ ինք ու զուռնա-դհոլով քեֆ անըմ: Բա հմի էս ի՞նչ ա, խանութնին լիքն ա, բայց տրամադրություն չկա, ուրախություն չկա: Բա էտ էլ ծախեն, էլի… Սաղ առըտուր արած քընմ են, դեմքներին ծիծաղ չկա»:

Ու պատկերացնելով այդ Նոր տարիները, հասկանում եմ, որ, իրոք, շատ-շատերի համար Նոր տարին պարտականությունների շղթա է դարձել, ուրիշներին զարմացնելու առիթ: Մեկը աղցան չի սիրում, բայց 5 տեսակ կպատրաստի հյուրերին զարմացնելու համար, մյուսը՝ պարտքով Ձմեռ պապ կհրավիրի իր տուն, որ երեխային անձամբ նվերը տա: Դեռ լավ է, եթե արվում է երեխային ուրախացնելու, այլ ոչ թե նրա համար, որ բոլորը տեսնեն՝ Ձմեռ պապը եկավ հենց այդ տուն մտավ:

Չնայած այս ամենին՝ Նոր տարին մի նոր էջ է բացում մեր առաջ՝ մաքուր ու սպիտակ: Ցանկանում եմ՝ բոլորս այդ էջում գրենք մեր կյանքի անկեղծ, երջանիկ պատմությունները, չունենանք ջնջումներ, սխալներ:

Հինգշաբթի էր, դասարանի բոլոր երեխաներով որոշել էինք դասարանը զարդարել, ձյունն էլ եկել էր, և մեզ ավելի ոգևորել: Տոնական տրամադրություն կար առաջին իսկ ժամից: Այդ ժամը մեզ մոտ ֆիզկուլտուրայի դասն էր, իսկ մեր տրամադրությունն այնքան բարձր էր, որ թույլտվություն խնդրեցինք մեր ուսուցչից, որպեսզի զարդարենք մեր դասարանը: Սկսեցինք, և ամեն բան շատ լավ էր ստացվում, ամեն մեկս մեր գործը գիտեինք և, երգելով, ծիծաղելով զարդարեցինք, արագ վերջացրեցինք: Շատ գեղեցիկ էր ստացվել:

Արդեն երկրորդ դասաժամն էր, բոլոր ուսուցիչները ասում էին, որ շատ գեղեցիկ է ստացվել, և մեր ուրախությունը կրկնապատկվում էր: Դասամիջոցին բոլորս հավաքվել էինք պատուհանի մոտ և որոշեցինք դուրս գալ բակ, մի փոքր խաղալ, բայց արգելեցին:

Անցավ ևս երեք ժամ, բայց մենք անհամբեր սպասում էինք դասերի վերջանալուն: Ուզում էինք խաղալ, հինգերորդ ժամին որոշեցինք անպայման դուրս գալ և խաղալ: Երբ զանգը հնչեց, բոլորս ներքև վազեցինք: Բախտներս բերեց, որ պահակը մի կողմ էր կանգնել: Արագ վազեցինք դուրս` ազատություն: Գնացել էինք դպրոցի ետևամաս և խաղում էինք, այնքան էինք տարվել խաղով, որ ժամանակի մասին մոռացել էինք: Զանգը հնչել էր, իսկ մենք դեռ խաղում էինք: Երբ վերադարձանք դասարան, իմացանք, որ մեր դասից ուշանալը համարել էին «փախուստ դասից» և զանգահարել մեր ծնողներն, որպեսզի մեզ գտնեն: Մենք շատ արագ զանգեցինք մեր ծնողներին, որ ասենք՝ դպրոցում ենք:

Խառնաշփոթ էր տիրում մեր դասարանում: Ախր, մենք դուրս էինք եկել՝ խաղալու, իսկ մեր խաղը կոչվեց՝ «փախուստ դասից»:

Հիանալի օր էր: Չնայած նրան, որ մի փոքր բարկացան, բայց մեզ համար այդ օրը տարվա ամենաուրախ օրերից մեկն էր:

Նորից եկավ ձմեռը՝ իր հետ բերելով մի շատ ուրախալի երևույթ՝ ձյունը: Եվ ես ամեն ձմեռ, սկսած դեկտեմբերից մինչև փետրվար, ամեն օր երազում եմ, թե երբ է ձյուն գալու: Միշտ նախանձել եմ այն տարածաշրջաններում ապրող մարդկանց, որտեղ ձյունը շատ առատ է լինում: Սիրում եմ խոշոր փաթիլներով, արագ տեղացող ու ամենակարևորը՝ գետնին հասնելուն պես չհալչող ու կպնող ձյունը: Էլ ավելի եմ սիրում, երբ այն գալիս է գիշերային լույսերի ներքո:

Միշտ զարմացել եմ այն մարդկանց վրա, որոնց համար միևնույն է ձյուն կգա, թե՝ ոչ: Այն մի տեակ լավ տրամադրություն է հաղորդում, հիշեցնում, որ շուտով Ամանոր է: Նոր տարին առանց ձյան կորցնում է իր փայլը: Ասում են. «Հո երեխա չե՞ս, որ այդքան շատ ես սիրում ձյունը»: Բայց ի՞նչ կապ ունի մեկը մյուսի հետ: Հետո էլ յուրաքանչյուրս էլ անկախ տարիքից, պետք է մի քիչ էլ երեխա լինենք:

Տատս միշտ «վիճում է» ձյան հետ ու ասում, որ չգա: Իսկ ես հակառակը՝ համոզում եմ, որ գա: Բայց նա, երևի, ոչ ոքի էլ չի լսում, երբ սիրտն ուզում է, այն ժամանակ էլ գալիս է: Եվ նրա գալուստը ես ամեն տարի նույն հրճվանքով եմ դիմավորում:

Հիշում եմ, ոչ վաղ մանկության օրերին, որից դեռ լիովին չեմ անջատվել, ընկերներով մեզնից մի քանի անգամ մեծ ձնեմարդ էինք պատրաստում: Գնդերն այնքան ծանր էին լինում, որ մի քանի հոգով հազիվ էինք դնում իրար վրա: Թթվի տարրայից էլ մի գազար էինք թռցնում, որը քիթ էր ծառայում Ձմեռ պապին: Մի ավել, դույլ և մի քանի քար. ահա և պատրաստ է մեր ձնեմարդը: Մնում էր ձյունե պարիսպներ պատրաստել և ձնագնդիկ խաղալ: Ձնեմարդն էլ մրցավարն էր և անխոս վկան մեր՝ մանկական հրճվանքի այդ քաղցր ակնթարթի:

Վերջում էլ մայրիկների հորդորներով գնում էինք տուն` հաջորդ օրը խաղը շարունակելու պայմանով: Սկսվում էր մի տհաճ պահ: Քրտնած ու հոգնած էինք, իսկ ձեռքերս՝ սառած ու քարացած, վառարանից այն կողմ չէինք գնում:

Այսպես ամեն ձյան գալու հետ մեկտեղ, արթնանում են մանկության հիշողությունները և ստիպում ինձ ժպտալ: