Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

Տանջանքի պտուղները

Իսկ դու եղե՞լ ես գյուղում: Տեսե՞լ ես, թե ինչպես են մշակում բազուկը, սոխը, խաղողը և մյուս մրգերն ու բանջարեղենը: Հիմա ասեմ ավելին: Ես ոչ միայն տեսել եմ, այլ նաև մասնակցել եմ այդ ամենին:

«Ալաղել» սոխը, լոլիկը, սմբուկը, գազարը… Տալ պարարտանյութեր, ջրել և հետևել, որ նրանք հանկարծ «չհիվանդանան»: Սոխը չդեղնի, լոլիկն ու պղպեղը չչորանան: Հատկապես ռիսկային խմբում է պղպեղը՝ չգիտեմ թե ինչու: Իսկ հիմա քեզ ցույց կտամ, թե ինչ տեսք ունեն այդ բոլորը, երբ նրանց կյանքի համար տանջվում ու պայքարում է մի ամբողջ ընտանիք՝ թե՛ մեծ, թե՛ փոքր:

emanina

Ամենամեծ հրաշքը, որ կոչվում է կյանք

Առավոտ: Էլի ինչպես միշտ, արևը կծագի` իր ճառագայթները գցելով անքուն քաղաքիդ, ու ինչպես միշտ, դու կարթնանաս առավոտյան, ուշադրություն չես դարձնի անձրևի կաթիլներից և փոշուց կեղտոտված պատուհանին, անզգամ կանցնես սենյակովդ` անգամ չնկատելով արևածագը: Կմտածես կյանքիդ հասարակ լինելու մասին: Ոչ մի հետաքրքիր բան, միապաղաղ անցնող սև կյանք, որը ոչ մեկի ուշադրությունը չի գրավում իր կողմը:

Ռոբոտ մարդիկ… Կարծես ռոբոտացված մի աշխարհ, որտեղ ամեն բան ընթանում է իր հունով: Հենց դու էլ այդ ժամանակ կմտածես, որ հրաշքներ չեն լինում: Իսկ կբացատրե՞ս` ինչ է հրաշքը: Ուղղակի մտքումդ գրանցած մի բառ, որով նկարագրում ես անհասկանալին: Բայց չէ… Չես կարող անգամ դա բացատրել, որովհետեւ քո մտքերը այս պահին ուղղակի հանգստանում են` ընդունելով այն ցավալի փաստը, որ ուղղակի այսպես է պետք` չկա հրաշք, որովհետև չկա անիրական բան: Իրականում հրաշքները ամենուր են: Այո հենց ամենուր: Մի՞թե հրաշք չի պատուհանիդ վրա  մնացած անձրևի կաթիլների փոշոտ հետքերը: Հա, հրաշք ա: Իրական հրաշք: Հրաշք ա քո ստեղծած խրճիթի հին փայտե ջարդոտված դուռը, հրաշք ա հարևանի երեխայի գոռոցները կեսգիշերին, հրաշք ա էն թիթեռնիկը, որ երեկ պատուհանիցդ մտել էր ու կանգնել էր վարագույրին, հրաշք ա կանաչի ծախող տատիկը իր կնճռոտ ձեռքերով և տանջված ժպիտը դեմքին, մեծ հրաշք ա մետրոն իր հոտով ու կայարաններով, վագոններով ու էդ վագոնների միջի մարդկանցով: Հրաշք ես և դու, երբ դա հասկանաս: Գիտե՞ս. երբ կհասկանաս դա: Երբ կարողանաս շնչել դաշտերի ծառերի գույները, տեսնել խոնավ խոտի հոտը և լսել ամպերի խրատները: Ինձ թվում ա` կանես ու կզգաս, որ հրաշքը հենց կյանքն ա: Հա, կյանքը իր լավ եւ վատ կողմերով: Հաճույքը, երբ ստանում ես կյանքից` ուրախանալով, սիրելով: Չասեք` կա ցավ, արդյո՞ք մոռացել ես դրա մասին: Ոչ, չեմ մոռացել: Մինչ այս ես ուշադրություն չէի դարձնում և ոչ մի բանի, ապրում էի ստեղծածս անիրական փաստերով:

Կցանկանամ այս գրածս կարդալով դուք էլ փոխվեք: Գնահատեք ամեն փոքր հրաշք:

Ու այն ամենամեծ հրաշքը, որ կոչվում ա կյանք:

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Պապիս եղբայրը սիրում է մականուններ դնել

Շատ մարդկանց, հասարակության մեջ, ընտանիքում, դպրոցում, ինչու չէ, նաև աշխատանքի վայրում, բացի իրենց սեփական անուններից, դիմում  են նաև այլ, մի ուրիշ անունով։ Երևի գուշակեցիք, որ խոսքս մականունների մասին է։ Այդ փոխարինող անունները սովորաբար կնքում են մեզ շրջապատող մարդիկ` հաշվի առնելով տվյալ մարդու  բնավորությունը, կազմվածքը կամ շարժուձևը։ Շատ անգամ լսած կլինեք «գիտունիկ» կամ  «ճուտ» պիտակները, որոնք ինձ թվում է ամենատարածվածրից են։  

Պիտակ դնելու հատկություն ունեցել է պապիկիս եղբայրը։ Ասեմ, որ նրա դրած պիտակները բոլորովին նման չեն մեզ ծանոթ ու մեր իմացած այն բոլոր պիտակներին, որոնց մենք միշտ առնչվում ենք շրջակա միջավայրում, թեկուզ և հենց ընտանիքում։

Այժմ ձեզ  կներկայացնեմ մի քանի շատ տարօրինակ հնչող պիտակներ, որոնցով պապիկիս եղբայրը կնքել է իր, եղբայրների ու քրոջ երեխաներին։

Հորս «անունը»  Իդրիս էր, հարազատ հորեղբորս՝ Հենդիբադ, իսկ մյուսինը՝ Համզո։ Ի դեպ, սրա հետ կապված մի բան ասեմ։ Հայրս պատմեց, որ իրենց գուղում Համզագուդան անունով մի ուժեղ մարդ է ապրել, ու քանի որ հորեղբայրս էլ էր ուժեղ եղել, այդ պատճառով Համզո են ասել։ Մյուս հորեղբորս անունը Կբո է եղել,  մյուսինը՝ Մոստոլ։ Համաձայնվեք, որ շատ կրեատիվ է։

Սա շատ զվարճալի ու հետաքրքիր է ինձ համար։ Կուզենայի ինձ էլ այս պիտակների նման մի անհեթեթ անուն դնեին, որ ես էլ չհասկանայի ինչո՞ւ և ի՞նչ պատճառով։

անի հարությունյան /մայիսյան/

Իմ բրդոտ ընկերը

Փոքրիկ շուն ունեի, անունն Արջուկ էր: Շատ բրդոտ էր, դրա համար էլ այդպես էինք անվանել: Մորթին սև ու մոխրագույն էր, տեղ-տեղ էլ սպիտակ երանգներ կային: Հետաքրքիր ու թախծոտ աչքեր ուներ, հաճախ էր տխուր հայացքով նայում: Ձայնը բարակ էր, ու երբ հաչում էր, մի քիչ «սղոցում» էր ականջս:

Ծնված օրվանից մեր բակում էր: Ես էլ բավականին փոքր էի: Շատ էի նեղվում, երբ գիշերները նվնվում էր: Քիչ էր մնում վերցնեի ու բերեի տուն: Իմ ու եղբորս հետ մեծացավ, արդեն մեր տան անդամն էր: Բոլորս սիրում էինք: Երբ երկար ժամանակով բացակայում էինք տանից, միշտ մտքումս էր, թե ինչ կերավ, ինչ արեց: Հենց վերադառնում էինք, մեքենայի ձայնը լսելուն պես վազում էր մեր առաջ, կարոտած «փաթաթվում» մեր ոտքերին, ու այնպես էր պոչը շարժում, թվում էր՝  պարում է:

Հաճախ նստում էի կողքին՝ աստիճանների վրա, ու երկար նայում, մեկ-մեկ էլ խոսում էի հետը: Ուշադիր լսում էր, ամեն ինչ հասկանում, ու եթե խոսել իմանար, հաստատ կպատասխաներ: Երբ տխրում էի, կարծես զգում էր ու կարեկցող հայացքով նայում ինձ:

Մի քիչ վախկոտ էր: Երբ անծանոթ շներ էին հայտնվում բակի մոտերքում, միայն հեռվից էր հաչում, իսկ երբ տանից դուրս էի գալիս, այնպես էր սլանում նրանց կողմը, որ թվում էր՝  հիմա կհոշոտի:

Մի քանի տարի առաջ վերանորոգում էինք տունը: Ամենուր փոշի, խառը իրեր: Ու մեր Արջուկը հմտորեն օգտվում էր ազատությունից, հանգիստ ելումուտ էր անում տուն: Բարձրանում էր երկրորդ հարկ, նստում մահճակալիս կողքը մինչև արթնանայի:

Միշտ ասում էի.

-Մա՛մ, ի՞նչ պիտի անենք, որ Արջուկը չլինի: Ես չեմ դիմանա…

Բայց…Մի քանի օր էր, չկար: Սկսեցինք անհանգստանալ: Չէր երևում, չէր հաչում, էլ չէր վազում դիմացս, երբ գալիս էի տուն…

Այդպես էլ չհայտնվեց…

Դրսում շատ շներ կան: Հաճախ վեր եմ թռչում, երբ հաչում են…Այնքան նման է լինում Արջուկիս ձայնին…

Միշտ ականջումս հնչում է Արջուկի ուրախ ու զրնգուն ձայնը: Կյանքում իմ առաջին ամենամեծ կորուստն էր: Նա ինձ հետ է, իմ խենթ ու խելառ մանկության հետ, ու ինձ կուղեկցի իմ ողջ կյանքում:

davit aleqsanyan

Մոնտաժ նշանակում է` հավաքել

Արդեն մեդիա ճամբարի նախավերջին օրն էր: Երբ նայեցի օրակարգին, շատ ուրախացա, որովհետև տեսա, որ մոնտաժ պետք է սովորեինք: Ես մոնտաժի մասին լսել էի, բայց չէի տեսել և անգամ չէի կարող պատկերացնել, թե ինչ է դա: Մոնտաժ բառը ֆրանսերենից թարգմանած նշանակում է հավաքել: 

Մենք սկսեցինք մեր նկարած ֆիլմերը մոնտաժել: Չնայած, որ դա շատ բարդ գործընթաց է, այն ունի իր հետաքրքրությունը: Միայն այն, որ դու ես ֆիլմը դասավորում քո ուզած տեսքով և ձևով, արդեն շատ հետաքրքիր է: Ֆիլմի մոնտաժը անում էինք ֆիլմը նկարահանող թիմով: Մոնտաժելուց լինում էին պահեր, որ մեկս մյուսի հետ համամիտ չէինք լինում կադրերը և ձայնը դասավորելու հարցում: Մոնտաժը հիմնականում անում էր մեր օպերատորներից մեկը, բայց քննարկում էինք ամբողջ խմբով: Մենք անընդհատ բանավիճում էինք ու հարցեր տալիս մեր օպերատորին մոնտաժի վերաբերյալ: Նայում էինք նկարահանված ամբողջ նյութը, որպեսզի ընտրեինք ֆիլմի սկիզբը: Հանկարծ աչքովս ընկավ «դարբնոց»  վերնագրված մի կադր և ես ասացի.

-Եկեք հենց այդպես էլ սկսենք ֆիլմը:

Երեխեքից մի քանիսը համաձայնեցին, բայց մի մասն էլ պնդում էր, որ ֆիլմը այլ կերպ սկսվի, իսկ իմ ասած կադրով ավարտվի: Երկար բանավեճերից հետո իմ ասած կարդը ուղևորվեց դեպի ֆիլմի վերջ: Այդպես էլ ավարտվեց մեր ֆիլմը և մոնտաժը նույնպես:

Ընկերություն

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Կյանքում ծնողներին և բարեկամներին մենք չենք ընտրում, իսկ ընկերների ընտրությունը մերն է, և դա էլ ոչ պակաս կարևոր ընտրություն է:

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Ընկերը, իմ և կարծում եմ մարդկանց մեծամասնության համար, մեծ արժեք ունի, քանի որ նա չունենալով քեզ հետ ոչ մի արյունակցական կապ, սիրում է քեզ: Ընկերությունը սկսվում է այն ժամանակ, երբ մեկն ասում է.
-Ի՞նչ: Դո՞ւ էլ: Իսկ ես կարծում էի միայն ես եմ որ…

Եթե ուզում ես լավ ընկերներ ունենալ, ինքդ էլ պիտի լավ ընկեր լինես:

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Ընկերներ ես շատ-շատ ունեմ, բայց ամեն մի ընկերոջս չէ, որ համարում եմ իսկական ընկեր ու կիսվում եմ հետը մինչև հոգուս խորքը:

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Այ օրինակ, իմ դասընկերուհի Մարիամին, որը մանկուց ինձ հետ է, ես համարում եմ իսկական ընկեր և մարդ, ում հետ կարող ես կիսվել ամեն ինչից: Նա ամեն պարագայում քեզ ճիշտ խորհուրդ կտա: Նրա բնավորության գծերն ինձ այնքան շատ են գրավում՝ համ բարի է, համ հոգատար, կարեկցող, էլ չեմ ասում, թե ինչքան նվիրված է ու հավատարիմ: Մարդկանց սիրում է այնպիսին, ինչպիսին որ կան, և չի փորձում փոխել նրանց: Օգնում է, ոչ թե խղճում: Շատ, շատ եմ սիրում նրան: Եվ երբ ժպտում է, աշխարհը կարծես իմն է դառնում:

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Մարիամը իմ  կյանքում առանձնահատուկ տեղ ունի, բայց մյուս ընկերներս էլ պակաս բարի, հոգատար,  խելացի, կատակասեր չեն:

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

lida armenakyan-2

…Ում ընտելացրել ենք

«Մարդիկ մոռացել են այն ճշմարտությունը: Բայց  դու մի մոռացիր, որ հավիտյան պատասխանատու ես նրա համար, ում ընտելացրել ես: Դու պատասխանատու ես քո վարդի համար»:

Էքզյուպերիի հենց այս մտքով էլ սկսվում են իմ կյանքի բոլոր լուսապայծառ ու մռայլ առավոտներն արդեն վեց տարի:

Առավոտ է: Աչքերս բացում եմ, նայում ժամին ու զանգում.

-Արևիկ, բարև: Ո՞նց ես:

-Բարի լույս: Ես լավ եմ, դո՞ւ: Գալու ես, չէ՞:

-Գալու եմ, բա ոնց: Առանց ինձ հո չե՞ս մնա:

Էսպես են սկսվում իմ առավոտները` Արևիկի բարի լույսի, որպիսության դրական պատասխանի ու մշտական հարցի հետ:

Դպրոց ենք գնում, տուն գալիս ու որոշում համերգ գնալ երեկոյան:

-Արև, չես մոռացել, չէ՞, որ ժամը վեցին պիտի գնանք:

-Չեմ մոռացել Լիդ: Կգամ:

-Դե տես, չուշանաս:

Ծիծաղում է… Ծիծաղում եմ:
Ասում եմ` չուշանաս, հստակ իմանալով, որ մեկ է, անպայման ուշանալու է: Գնում ենք համերգի մի քիչ ուշացած ու էլի սկսում մեր խենթությունները: Մի աղջիկ երգում է, Արևը կանգնում է աթոռին ու բարձր գոռում, ծափ տալիս, ես մի կերպ եմ զսպում բարձր ծիծաղս, հետո հասկանում եմ, որ չէ, էլ չի ստացվում: Արևիկին վերցնում եմ ու արագ դուրս գալիս դահլիճից: Հետո էլի ամբողջ ճանապարհին ձայներս գլուխներս  գցած մի կերպ տուն ենք հասնում: Պինդ գրկում է ու գնում:

Անցել են տարիներ: Առավոտ է: Վերցնում եմ հեռախոսս ու էլի հետ դնում: Միացնում եմ համակարգիչս, բացում իմ ամենասիրելի, այսպես ասած, «Folder»-ը ու հերթով թերթում նկարները: Ինչքան ուրախ ենք նկարներում ես ու ինքը: Այ, թե հիմա էդ ուրախությունից մի պատառ լիներ:

Էս կյանքում էնպես է ստացվել, որ չենք ընտելացնում, բայց ընտելանում ենք: Ու ամեն անգամ, երբ մեկը թողնում ու գնում է ինձ, ով ժամանակին ընտելացրել ու պատասխանատու էր դարձել ինձ համար, իմ մեջ ինչ-որ բան է փոխվում, բայց փոփոխությունը չեմ համարձակվում կոտրվելուն համարժեք համարել: Չեմ կոտրվում: Չէ: Սակայն տխրություն բառն էլ վաղուց չի բնութագրում այն, ինչ տեղի է ունենում ինձ հետ, երբ լքում է ինձ այն մեկը, ում համար արդեն ես էլ էի հասցրել պատասխանատու դառնալ և ում տվել էի իմ ամբողջ հոգին:

Հետո նորից բացում եմ իմ ամենասիրելի գիրքը`«Փոքրիկ Իշխանը», գտնում ու կարդում եմ հենց այս տողը.
-Երբ թողնում ես, որ քեզ ընտելացնեն, հետո դրա համար կարող է և լաս:

Համակերպվում եմ, մի կերպ համակերպվում եմ ու առաջ անցնում: Առաջ եմ անցնում մտքերիցս ու հիշողություններիցս: Ինքս ինձ խոստանում եմ երբեք չլինել այդպիսին, երբեք չմոռանալ պատասխանատվության մասին: Չէ որ «քո վարդն աշխարհում միակն է»:

milena araqelyan

Համակերպվում ենք

Մտածում եմ, ինչ հեշտ ենք երբեմն համակերպվում ինչ-որ բանի, ինչ-որ մեկի, ինչ-որ երևույթի, լինել-չլինելու հետ: Իսկ ի՞նչ է համակերպվելը: Համակերպվելը սովորելն է, վարժվելը` էդ թվարկածներիս առկայությանը, կամ բացակայությանը: 

Երբ ինչ-որ գիրք ես կարդում, ու մնում են հաշված էջեր,    գիտակցաբար դանդաղ ես կարդում, որ չգա վերջը, որ չհասնես վերջին բառին, նախադասությանը, որ չփակես այն էջը, որն արդեն կարդացվել է ու սպասում է հաջորդ ինչ-որ մեկին, որ կարդա «իրեն»: Բայց սկզբում` հենց վերջացնում ես, նորից ես թերթում գիրքը` համոզվելու համար, որ արդեն ավարտել ես: Դժվար է լինում բաժանվել հարազատ էջերից, որոնք քեզ ավելի լավ  էին հասկանում, քան էդ ընթացքում ինչ-որ մեկը: Օր-օրի դու սովորում ես առանց այդ էջերի ապրել, կարելի է ասել, համակերպվում ես, ու փորձում` ուրիշ գիրք վերցնել ու կարդալ: Բայց չէ, հենց լսում ես էդ գրքի անունը, մեջդ խառնվում է` դեռ չես համակերպվել: Համակերպվում ես ժամանակի ընթացքում, երբ արդեն ոչ մի դետալ` կապված էջերի հետ, քո վրա ազդեցություն չի ունենում:

Մարդիկ էլ գրքերի նման են: Ցանկացած մարդ քեզ համար չկարդացված գիրք է: Դու ծանոթանում ես մեկի հետ, կարդում   իրեն, մտնում իր աշխարհ, խորասուզվում, ապրում ես նրա մտքերով ու հանկարծ գալիս է «վերջացնելու» պահը: Չէ, չես ուզում: Դժվար է շատ: Բայց միայն սկզբում է դժվար: Ամեն ինչի սկիզբն էլ դժվար է լինում: Հետո կսկսես համակերպվել: Կսովորես առանց էդ մեկի գոյության շարունակել ապրել ու կգա ժամանակ, որ կծիծաղես էդ դժվարությունների վրա ուառաջ կնայես: Մի օր էլ նորից կգա ինչ-որ հետաքրքիր էջ ու կստիպի, որ իրեն կարդաս:

Կմահակերպվե՞ս:

Anahit nazaryan

Ամենաթանկ զարդը

Անձրևոտ  շաբաթ  էր:  Ամբողջ  յոթ  օրերը  անձրևել  էր:  Հաջորդ   առավոտյան  որոշեցի  զբոսնել  ու  մենակ  մնալ  մտքերիս  հետ:
Շուրջբոլորը  թաց  էր:  Տանից  դուրս  էին  եկել  շատ  քչերը,  հատկապես  նրանք,  ովքեր  շտապում  էին  աշխատանքի:  Ամենուր  թարմության  բույրն  էր:
Այգին  դատարկ  էր.  հազվադեպ երևույթ  էր:  Քիչ  անց   կրկին  սկսեց  անձրևել (ա՜յ քեզ հաջողություն, անձրևանոց  եմ  վերցրել):   Շարունակելով  ճանապարհս,   նկատեցի  մի  միջին  հասակի  տղամարդու,  ով  հայացքով  անընդհատ  ինչ-որ   մեկի  էր փնտրում  ու  կարծես  թե  բավական  երկար  ժամանակ,  քանի  որ  վերարկուն  ամբողջովին  թաց  էր:
Անձրևը  դադարեց, որոշեցի  մի  փոքր  էլ  մնալ  դրսում:  Դեռ  չէի  հասցրել  անձրևանոցս  փակել,  երբ  մի  աղջիկ ՝ մեծ ու կանաչ  աչքերով,  մոտեցավ,  սկսեց  լացակումած  ձայնով  հարցնել  արդյո՞ք  չեմ  տեսել  իր  ոսկյա  ականջօղը,  վաղո՞ւց   եմ  այդտեղ: Ես  բացասաբար  տարուբերեցի  գլուխս  ու  առաջարկեցի  օգնությունս: Համաձայնվեց:  Պարզվեց  պարուհի  է , ու  հերթական  պարապմունք-մարզումին  գնալուց  է  կորցրել:
Փնտրում  էինք: Ա՜յ  քեզ  զարմանք,  այդ  մարդը  դեռ  կանգնած  սպասում  էր:  Ու  մեկ  էլ  սկսեց  շարժվել  մեզ  ընդառաջ:
-Բա՞ն  եք  կորցրել:
-Ըհը,- ասաց  Կարինեն  ու  սկսեց  լաց  լինել:
Մինչ  ես  փորձում  էի  հանգստացնել,  այդ  մարդը  պարզեց  ձեռքը  ու  երբ  բացեց,  աղջիկը  դադարեց  լաց  լինել, դեռ  ավելին,  սկսեց   ժպտալ:
- Սա՞  ես  կորցրել:  Դե’,  վերցրու,  առանց  այն  էլ  ուշացա  աշխատանքից:  Հա, ու  ուշադիր  եղիր,  հաջորդ  անգամ  միգուցե  այստեղ  էլ  չլինեմ:

Nona

Հայրիկիս ֆոտոապարատը

Հայրս գտվում է Ռուսաստանի Դաշնությունում: Նա, ինչպես շատ-շատ հայրիկներ, ապրում է այնտեղ: Մենք ամեն օր զրուցում ենք Սքայփով, և ես նրան պատմում եմ ամեն ինչ, ինչ ինձ հետ կատարվել է: Ոգևորված պատմում էի, «Մանանայի» դասընթացների և այդ կազմակերպության մասին՝ թե ինչպես են իմ նյութը կարդացել և այլն: Հայրս ուշադիր լսում էր, և հանկարծ նկատեցի նրա դեմքին ժպիտ և նա ասաց.

-Աղջիկս, ես օրեցօր հասկանում եմ, թե դու ինչքան ես նմանվում ինձ: Ես նույնպես քո տարիքում շատ էի հետաքրքրվում և ուսումնասիրում  այդ մասնագիտությունը, և ինձ արդեն պատկերացնում էի այդ ոլորտում: Բայց, ցավոք, ես չշարունակեցի այդ ուղին և սովորեցի  իրավաբանական ֆակուլտետում:

-Պա՛պ, ինձ նույնպես շատ հետաքրքիր է այդ մասնագիտությունը: Ես շատ եմ ուզում ունենալ ավելի բազմաֆունկցիոնալ լուսանկարչական ապարատ:

-Է~հ աղջիկս, քո հայրը առաջիններից է եղել, որ ունեցել է այդպիսի ֆոտոխցիկ` «Զենիթ» արտադրանքի` դա այն ժամանակվա ամենաթանկ լուսանկարչական ապարատն է եղել:

-Պա՛պ, դե մի քիչ պատմի. ո՞նց առար էդ ապարատը, ի՞նչ էիր նկարում:

-Փող եմ հավաքել ու առել եմ ապարատը 120 ռուբլով: Նկարում էի գյուղը: Հետո ինձ տարան բանակ: Ես շատ էի ուզում ապարատս հետս տանեի, չնայած, որ բանակում չէին թողնում նկարել: Մի խոսքով, ապարատս վերցրեցի հետս: Ծառայել եմ Ռուսաստանի ամենածայրամասային ու ցուրտ մասում` Չուկոտկայում: Այ, էդ էն տեղն ա, որ ասում են` 6 ամիս գիշեր ա լինում, 6 ամիս ցերեկ,  մի օրվա մեջ 2 անգամ արևածագ` ամռանը իհարկե: Իրականում էդքան էլ տենց խիստ չի այդպես` վեց ամիս գիշեր- վեց ամիս ցերեկ, այսինքն ձմեռները լույս ընդամենը մի քանի ժամ էր լինում, իսկ ամռանը միշտ լույս էր, ամառային գիշերներին ասում էին  «սպիտակ գիշերներ»:  Էդ բոլորը ինձ համար շատ արտասովոր էր, ու ես նկարում էի ամեն բան, ինչ ինձ հետաքրքրում էր: Անգամ նկարել եմ Բևեռափայլը, որը մեզ մոտ մի քանի անգամ եղել է: Լսե՞լ ես դրա մասին, ուղղակի հրաշք, աննկարագրելի գեղեցկություն էր:

Մենք բանակում ջուր չունեինք և դրա համար բարձրանում էինք սարերը, որպեսզի ձյուն բերենք և հալեցնենք: Այդպիսի բան երբեք չէիր կարող տեսնել` զինվորները` դեմքերը սառցակալած, անգամ հոնքերին եղյամ պատած: Այդպես շարքով ձյունը շալակներիս գնում էինք: Եվ հանկարծ, մի շատ ցուրտ օր, հրամանատարը բռնացրեց ինձ նկարելուց: Չգրված օրենքով պիտի ջարդեր ապարատս: Բոլոր զինվորները շունչները պահած սպասում էին: Միակ ապարատն էր զորամասում: Հանկարծ նա վերցրեց ապարատս ու ասաց.

-Իմ ապարատը քոնից լավն ա:

Բոլորը հանգիստ շունչ քաշեցին. նա նույնպես շատ էր սիրում լուսանկարել ու հասկացավ ինձ: Բայց վերցրեց ապարատս և ասաց, որ տուն գնալուց կտա:  Նա ինձ հետո մի քանի խորհուրդ տվեց լուսանկարելու համար. «Եթե ուզում ես, որ ֆոտոդ լավը լինի և երկար տարիներ հիշես, պետք ա հանկարծակի նկարես»: Մեր բախտը բերեց, որ նա շուտ գնաց տուն, և ընդամենը 1 շաբաթ հետո տղաները գողացել ու բերել էին այն, որովհետև եթե իմ ապարատը չլիներ, ոչ մեկը ծառայության տարիներից նկար չէր ունենա:

Ես հասա իմ ուզածին և գտա հորս «Զենիթը».  դա ինձ համար մեծագույն հաճույք էր և միևնույն ժամանակ, հպարտություն: Չէ որ այս ապարատը անցել է բազմաթիվ դժվարություններով և այժմ գտնվում է իմ ձեռքերում: Երբ հայրս տեսավ իր ֆոտոխցիկը, մի ակնթարթում  նրա աչքերի առջև երևացին բոլոր արկածները և լուսանկարները: Հավատացեք, ես դա զգացի:

Հ.Գ. Դեն մի՛ նետեք ձեր հին իրերը, որոնք հաճելի հիշողություններ են արթնացնում, քանի որ այն կարող է  շատ տարիներ հետո ձեզ  ու  մնացածներին ուրախացնել և երջանկություն պարգևել: