Նստել եմ տանը, բազմոցի վրա ու չգիտեմ` ինչ անեմ: Շուրջս լռություն է, ճանճի տզզոցն անգամ լսվում է ու նյարդայնացնում: Ձանձրույթից քիչ է մնում խեղդվեմ: Մի պահ ուզում եմ մայրիկիս հարցնել, մի գուցե նա հուշի, թե ինչով կարելի է զբաղվել: Բայց «ստոպ»,  ես ռիսկի չեմ դիմի: Գիտեմ, ասելու է` մի գիրք բաց, կարդա: Կարդա՞մ, չէ՛ , ոչ այս անգամ:

Ամառ է, և ուր որ է արևը մայր կմտնի: Դուրս եմ գալիս տանից թաղ, ու ոչ ոք չկա: Միայն, ինչպես միշտ, հարևան Հենո պապն է նստած իրենց նստարանին: Ուֆ, էլի մարդ չկա: Ինչ արած, կնստեմ Հենո պապիկի կողքը: Հենո պապիկին էլ մարդ էր պետք, որ անցյալից պատմի: Պատմեց. է՛լ ծնվելուց, է՛լ մանկությունից, ինչ է արել, ում է սիրել, ինչ է կոտրել, ինչ է նորոգել: Հատ-հատ թվարկում է` որտեղ ծառայեց, թվարկեց ծառայակիցներին, մի քանիսին հիշում եմ, ուրեմն` Կոլյա, Վիտալի, Բոնդր, Ռավշամ, Միհմեդ: Այսպես հասցրեց մինչև այն պահը, թե ոնց եղավ, որ հիմա նստած է իմ կողքին:
«Տունը նստուկ էմեր, մեկ էլ լոսերը կնացին, ասիմ` ես ծեր… Մե պան չեն թողնի ըշկամ, ըտենց խալիվոր հալով էլամ նստամ տուսը»: Հազիվ վերջացրեց, չնայած ես շատ ուշադիր լսում էի նրան:
Մի քանի րոպե հետո եկավ Այծրուն պապիկը: Հենո պապը ինձ արդեն բանի տեղ չէր դնում: Որոշեցի գնալ տուն, մի քիչ հեռուստացույց դիտել: Ահա, երբ մի բան ուզենամ անել, մի բան կխանգարի: Տեխնիկական խնդիրներ, և հոսանք չկա: Չգիտեմ` ինչ  անեմ: Գնամ գիրք կարդա՞մ: Չէ հա, ի՞նչ գիրք:
Սեղանին մի գիրք եմ նկատում, բայց հայացքս թեքում եմ ուրիշ կողմ: Մեկ ա, էդ գիրքն ինձ անդադար «աչքով ա անում»: Ա~… Դե արի ստեղ, է: Բացում եմ գիրքը ու հայտնվում Ժյուլ Վերնի «Խորհրդավոր կղզու» ինչ որ խոնավ քարակույտի մեջ:Եվ չեմ էլ նկատում, որ արդեն մի ուրիշ աշխարհում եմ…

 

Սովորական ամառային մի օր էր ռոբոտաշինության խմբակում, երբ մեր ուսուցիչն ասաց, որ գնալու ենք Արզնի օդանավակայան` անօդաչու թռչող սարքերի մրցույթին: Անկեղծ ասած՝ չգիտեմ, ուրախացա՞նք, թե ոչ, բայց զգացինք, որ առջևում հետաքրքիր օր է:

-Գալիս ենք,- միաբերան ասացինք մենք և սպասեցինք հուլիսի 2-ին:

Մինչ այդ՝ մի փոքր մրցույթի մասին:

Անօդաչու թռչող սարքերի մրցույթ Հայաստանում անցկացվում է երկրորդ անգամ՝ ucom ընկերության և ԻՏՁՄ-ի հովանավորությամբ՝ «ԱրմՌոբոտԻքս» ծրագրի շրջանակներում:

Այս տարի մրցույթի եզրափակչին մասնակցում էին 11 թիմեր ողջ Հայաստանից: Մրցույթին մասնակցում էին ինչպես ոլորտի երիտասարդ մասնագետները, այնպես էլ ուսանողներ ու դպրոցականներ: Յուրաքանչյուր թիմ ներկայացնելու էր իր անօդաչու սարքը և կատարելու նախապես տրված առաջադրանքը. Սարքը պետք է հասներ պայմանական թիրախին, այնտեղ թողներ վերցված բեռը և վերադառնար իր ելման դիրքը:

Եկավ սպասված օրը և մենք նշանակված ժամին արդեն օդանավակայանի տարածքում էինք:

Նախապատրաստական որոշ աշխատանքներից հետո մասնակիցներն արդեն պատրաստ էին, և եկավ մրցույթն սկսելու պահը: Սակայն որոշ թիմեր այդպես էլ չկարողացան մասնակցել մրցույթին՝ ոմանք քամու, ոմանք էլ տեխնիկական խնդիրների պատճառով: Չնայած այդ ամենին, մրցույթը հասավ իր նպատակին, և մի շարք թիմեր ցույց տալով իրենց լավագույն արդյունքը և ճանաչվելով հաղթող՝ արժանացան դրամական պարգևների:

Իսկ մենք վերադարձանք տուն՝ հույսով, որ նման մրցույթներից մեկում մենք արդեն հանդիսատես չենք լինի:

03.06.16: Ժամը 13:25: Զը՜նգ:

-Ալո´, Նի´ն բարև, ես եմ, կգա՞ս գնանք գրադարան:

-Ա՞րփ: Բարև: Հիմա՞:

-Հա, հիմա: Հարմար չի՞:

-Չէ, Արփ, հիմա հարմար չի, արի երեքին, լա՞վ:

-Լավ, երեքին դուրս կգաս:

Ժամը 14:30: Ես, մտածելով, թե արդեն ժամը երեքն անց երեսուն է, ու ես ուշացել եմ, գործերս կիսատ թողնելով, դուրս եմ գալիս, ու քանի որ շտապում էի, հեռախոս չեմ վերցնում:

Հասնում եմ պայմանավորված վայր ու տեսնելով, որ ընկերուհիս չկա, բարկանում եմ: Որոշում եմ ինչ-որ մեկից հեռախոս վերցնել ու զանգահարել: Մոտենում եմ կրպակին.

-Բարև՛ ձեզ, կներեք, մի բան հարցնեմ, հա՞: Կարո՞ղ է հեռախոս ունենաք, որ կարողանամ զանգել:

-Եթե օրանժ ես զանգում, ունեմ:

-Հա, օրանժ եմ զանգում:

-Դե, ասա համարը:

-095…

-Վերցրու ինչքան ուզում ես խոսի, միևնույն է, անվճար է:

Ես վերցնում եմ հեռախոսը ու բարկացած սպասում եմ.

-Ալո:

-Ալո՞: Արփ, ո՞ւր ես:

-Մուտքի մոտ եմ, արդեն գալիս եմ:

Ես քայլելով գնում եմ Արփինեին ընդառաջ ու որոշ ժամանակ անց հասնում եմ նրանց շենքի մոտ հենց այն պահին, երբ նա մուտքից դուրս էր գալիս:

-Արդեն մուտքի մո՞տ ես:

-Մենք երեքի՞ն չէինք պայմանավորվել:

-Ճիշտ ես, արդեն երեքն անց քառասուն է:

-Ի՞նչ ես խոսում, դեռ երեքը չկա:

Ու մենք, այդպես վիճելով,  շարունակում ենք քայլել մինչև մեկից ժամը չենք հարցնում, ու ես չեմ համոզվում որ սխալ էի:

Մինչև գրադարան հետաքրքիր դեպքեր չեն պատահել, դրա համար ես չեմ ձգձգի ու կպատմեմ ամենահետաքրքիրը: Երբ մենք արդեն դուրս եկանք գրադարանից, ես առանց ինչ-որ հետաքրքրության, իմիջիայլոց ասացի.

-Գնա՞նք Երևանյան լիճ:

-Գնանք:

Ես գաղափար անգամ չունեի, որ իմ այդ սովորական առաջարկը մեզ այդպիսի հաճելի հիշողություններ պիտի պարգևի: Ու մենք շարժվեցինք դեպի լճի այն հատվածը, որը բավականին ապահով էր:

Բայց ինձ էլի ինչ-որ ուժ ստիպեց, որ ասեմ.

-Արի իջնենք:

-Իջնե՞նք: Ինչպե՞ս:

-Տեսնու՞մ ես, էնտեղ տեղ կա, արի՛:

Ու մենք, իրար օգնելով, առանց որևէ նպատակի իջնում էինք դեպի ևս մի գեղեցիկ հիշողություն: Էնպիսի՜ տեսարան էր: Եթե ես օգտագործեմ իմ ողջ բառապաշարը, չեմ կարող նկարագրել այդ գեղեցկությունը, որը տեսա, ու այն հաճույքը, որը զգացի: Ես շատ եմ եղել այնտեղ, բայց այս անգամ ամեն ինչ այլ էր:

Արևի շողերը, հպվելով ջրին, բեկվում էին: Ջուրը փայլում էր: Արագիլը քայլում էր ջրի վրայով. կարծես ինչ-որ բան էր փնտրում: Մեզ տեսնելուն պես նա թռավ ու մոռացավ փնտրտուքների մասին: Մենք նստեցինք ջրի մոտ ու սկսեցինք ագահությամբ տնտղել շրջապատը:
Այդպիսի գեղեցկությանը շրջապատում էր համատարած կեղտը: Շշեր, տարաներ, տոպրակներ ու այդ ամենը չգիտես որտեղից էր հայտնվել:

Ես լուռ նայում էի, բայց հոգուս խորքում ատում էի այդ բարբարոսներին:

Նայեցինք-նայեցինք ու տեսանք, որ շշերի մեծամասնությունը ափին շատ մոտ էր: Մի երկար փայտով կարելի էր շշերը դուրս հանել ջրից: Փայտ շատ կար, ցանկություն էր պետք: Մենք ուզում էինք օգնել: Դե, էլ սպասել պետք չէր: Ամեն մեկս մի փայտ վերցրինք ու անցանք գործի: Առաջին հայացքից թվում էր, թե աշխատանքը առանձնապես հաճելի չէ, նույնիսկ զզվելի է, բայց վստահեցնում եմ՝ դա այն աշխատանքն էր, որից հաճույք չստանալն անկարելի էր:

Ափով քայլելիս պարզ երևում էր, որ ջուրը քիչ-քիչ բարձրանում էր, և տեղ կար, որ ամբողջովին ծածկում էր ափը:

Հասանք պատմության գլխավոր մասին, դիմացե՛ք:

Հանկարծ ափի մոտ նկատեցինք երկար փայտ: Նրան հասնելը առանց թրջվելու անհնարին էր, բայց բարեբախտաբար,թե դժբախտաբար, փայտի մոտ մի քար կար: Քարը չափերով մեծ չէր, բայց վրան կանգնել հնարավոր էր: Դե մենք էլ՝  երկու արկածախնդիր աղջիկներ, որոշեցինք ցատկել քարի վրա:

-Սա ի՞նչ է, հիմա կցատկենք,- ասացինք մենք ու մոտեցանք քարին:

Բայց պարզվեց, որ մեր համարձակությունը չի հերիքում այդ ցատկը կատարելու համար:

-Իսկ եթե հանկարծ թրջվե՞նք:

-Կամ եթե լավ չպահենք մեզ ու ընկնենք լիճը:

-Լավ, դու թռի` ես քեզ կօգնեմ:

-Դու թռի, եթե հանկարծ ընկնես, ես ջրերի միջով կգամ քեզ օգնելու:

Ու այդպես, ամեն անգամ քարի առաջ կանգնելով, մենք կորցնում էինք վստահությունը: Ամեն անգամ ինչ-որ բան խանգարում էր: Մի անգամ,, երբ ես արդեն կատարում էի որոշիչ ցատկը, մի անծանոթ տղամարդ վերևից գոռաց.

-Աղջիկնե՛ր, չթռնեք:

Ես կորցրի վստահությունս, իսկ նա գնաց: Հետո մենք սկսեցինք ինքներս մեզ ոգևորել:

-Մենք վախենում ենք մի քարի՞ց: Մրջյունի՞ց այս հսկա լճում:

-Միևնույն է, էստեղ ափն է, եթե ընկնենք, ափի վրա կընկնենք:

-Հո լճի մեջ չե՞նք թռնում, սովորակա…

-Արփ, թռա՜ր:

Ես ոգևորվածությունից թռվռում էի:

-ԹՌԱ՜…

-Բա հիմա ո՞նց եմ հետ գալու:

-Դու թռար փոքր քարի վրա, ափի վրա չե՞ս թռնի: Հե՛տ արի, ես էլ եմ ուզում:

Արփին հետ եկավ. հերթը իմն էր:

Նրա ցատկից հետո ես մտածում էի, թե հեշտ կլինի, բայց միևնույն է, համարձակությունս չէր հերիքում:

Բայց վերջիվերջո ես էլ արեցի դա: Մի ուրի՜շ բերկրանք:

Ես էլ հետ եկա, բնականաբար, սովորությանս համաձայն սայթաքեցի, բայց վնասը մեծ չէր:

Դե, քանի որ մենք արդեն ավարտել էինք մեր սխրանքը, էլ էնտեղ մնալու կարիք չկար: Մենք երկար ժամանակ է արդեն դրսում էինք, հետևաբար պետք էր արագացնել: Մենք վերադարձանք տուն, ու ես որոշեցի գրել այս պատմությունը ու ամբողջ օրս ծախսեցի  դրա վրա: Ինչո՞ւ էինք մենք այդքան ոգևորվել մի փոքրիկ ցատկի պատճառով: Դա սխրանք չէր, ոչ էլ ինչ-որ քաջ արարք: Դա սովորական ցատկ էր, շատ սովորական ու հեշտ: Ո՛չ, դա կամք էր, քաջություն, մի բան, որից ես շատ բան սովորեցի, մի բան, որը ես միշտ կհիշեմ: Ուզում եմ՝ դուք էլ հիշեք՝ կամք, քաջություն, հաղթանակ: Այս երեք բաների կապը շատ ուժեղ է: Ես մի բան էլ սովորեցի՝ ունենալ ընկեր, որը վտանգի կենթարկի իրեն քեզ օգնելու համար: Դուք էլ փորձեք: Թեկուզ, եթե սայթաքեք, մեկ է, նա ձեզ կօգնի:

Բայց մեկ դաս ևս. Մեզ շրջապատող բնությունը «տառապում» է մեր իսկ պատճառով. մի թափեք աղբը ուր պատահի: Դրա համար հատուկ նախատեսված տեղեր կան, իսկ եթե անգամ ուրիշն է թափել, ամոթ չէ հավաքելը: Ամոթը աղբի մեջ ապրելն է:

2016թ-ի հունիսի  29-ն էր,  օրը` չորեքշաբթի: Այդ օրը իմ դասընկերուհին մեզ բոլորիս հրավիրել էր մեր գյուղի մշակույթի տուն, որտեղ պետք է տեղի ունենար Աննայի` դասընկերուհուս, դաշնամուրի համերգը: Հաջորդ օրը դասարանի աշակերտներով պիտի գնայինք էքսկուրսիայի, ուստի դասարանի մի քանի աշակերտներ գնացել էին գնումներ անելու: Աննային զանգեցինք  և ասացինք, որ համերգին գնալու ենք չորս ընկերուհիներով: Աննան տխրեց: Արդեն հասել էինք մշակույթի տուն,  որտեղ մեզ դիմավորեց մեր դաշնակահարուհին: Իր ուղեկցությամբ  գնացինք դահլիճ, քիչ անց եկան մյուս դասընկերուհիներս: Մենք անակնկալ էինք պատրաստել Աննային. ասել էինք, որ մյուսները չեն  գալու, բայց անակնկալը պատրաստ էր: Փուչիկներով և ծաղկեփնջերով դասարանցիներս մտան դահլիճ: Աննան կուլիսների հետևում էր: Սկսվեց համերգը: Բոլոր մասնակիցները  դուրս եկան բեմահարթակ,   սկսեցին երգել: Աննան մի պահ հայացք  գցեց մեր կողմ և տեսնելով բոլոր դասընկերուհիներին, դեմքին մի հիանալի ժպիտ առաջացավ: Երգն ավարտելուն պես բոլորը լքեցին բեմը: Հետո հերթականությամբ բեմ էին  դուրս գալիս մասնակիցները, կատարում իրենց ստեղծագործությունը: Մենք հուզված սպասում էինք: Հանկարծ լսվեց  «Աննա Հակոբյան», և մենք  բարձր  ծափողջույններով դիմավորեցինք նրան:  

Աննան փայլում էր: Նա մոտեցավ կախարդական գործիքին` դաշնամուրին, նստեց դաշնամուրի դիմաց շատ լարված, քիչ անց կախարդական հնչյունները ողողեցին մեզ: Աննան ասես մոռացել էր ամեն ինչ, իսկ մենք կլանված լսում էինք: Երբ համերգն ավարտվեց, մասնակիցները նորից բեմ դուրս եկան: Բեմում էր նաև Աննայի ուսուցիչը,  որին աշակերտները շնորհակալություն հայտնեցին:
Դաշնամուր նվագել սովորելու համար անհրաժեշտ է յոթ տարի, իսկ Աննան ավարտում էր երաժշտական դպրոցը: Ուսուցչուհին Աննային հանձնեց իր յոթ տարիների սպասված նվերը` դիպլոմը: Աննան ուրախությունից փայլում  էր: Հնչեցին բազում շնորհավորանքներ:

Մենք հպարտ և ուրախ էինք Աննայի համար: Չէ որ այս բոլոր տարիներին Աննան, մինչ ուրշները խաղով էին տարվում, ամեն բան թողած պարապում էր: