Ամենօրյա կյանք խորագրի արխիվներ

Շենքի տանիքում

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

-Նելլի՞, հետաքրքիր ա ինչի՞ մասին ես մտածում,- հարցրեց մայրս, նկատելով որ արդեն 5 րոպե է հայացքս մի կետից չեմ կտրում:

-Դու մեր շենքի տանիք բարձրացած կա՞ս,- լուրջ տոնով հարցնում եմ մորս։

-Չէ, ինչ գործ ունեմ տանիքում,- հարցի տարօրինակությունից զարմացած, մի քիչ մտածելուց հետո ասաց մայրս։

-Մամ, քանի՞ տարի է ապրում ես այս շենքում,- շարունակում եմ հարցաքննությունս։

-Դե, 15 կլինի, ինչի՞։

-Ու 15 տարի ապրելով այս շենքում, քեզ երբեք չհետաքրքիրց թե ինչ կա մեր շենքի տանիքում,- ասացի  այնպես, կարծես մայրս հանցանք էր գործել կամ  գիտեր, որ տանիքում ոսկի կա, բայց չի գնացել տեսնելու:

Այսպես մի քանի օր անընդհատ մտածում եմ մեր շենքի տանիքի մասին: Մի օր երբ, Սյուզիի հետ նստած էինք բակում( Սյուզին նաև իմ շենքակիցն է), առաջարկում եմ.

-Արի բարձրանանք տանիք:

-Արի,- շատ հանգիստ կերպով պատասխանում է Սյուզին:

-Երբ,- հարցնում եմ:

-Կիրակի:

Երկուսով նայում ենք աստղազարդ երկնքին… Մի րոպե լռություն… Այդ մի րոպեում երկուսիս մտքում ինչ մտքեր ասես չեն անցնում։ Ամեն օր բարձրանալ տանիք, ներկել, հարմարություններ ստեղծել, դա կլինի մեր թաքուն անկյունը և այլ ցնորված մտքեր, երբ երկնքից իջնելով իրար ենք նայում և սկսում ոգևորված պատմել մեր պլանները:

Գալիս է  սպասված կիրակի օրը, սակայն հանգամանքների բերումով չի ստացվում իրագործել մտածված չարաճճի պլանը: Հաջորդ օրը դասարանում պայմանավորվում ենք, որ տուն գնալու փոխարեն, կբարձրանանք տանիք: Այսպես էլ անում ենք: Մոտենում ենք տանիք տանող աստիճաններին.

-Ես առաջինը կգնամ,- ասում է Սյուզին և բարձրանում: Նրան հետևում եմ ես: Ակընկալիքները… Արդարացված չէին: Չգիտեմ, թե մենք ինչ էինք սպասում, բայց այնտեղ բավականին կեղտոտ ու փոշոտ էր, գետինը հող ու ավազ էր, իսկ փայտերի վրա՝ սարդոստայններ: Մի վայրկյանում հոդս ցնդեցին մեր երազանքները, բայց կարևորը՝ մենք տանիքում էինք:  Սկսում ենք զննել, հետո անցքով դուրս ենք գալիս տանիքի վրա ու սկսում նայել Ճամբարակին վերևից:

-Մեկը լիներ մեզ նկարեր,- մտածում ենք մենք: Բայց լավ, ինչ արած, դիմում ենք ամենազոր սելֆիի օգնությանը:

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Տանիքի վրա նստելուց, նկարվելուց հետո որոշում ենք արդեն գնալ տուն:

-Վայ Սյուզ, եստեղով էլ կարող ենք միանգամից մյուս շքամուտքով իջնել,- մեծ հայտնագործություն արած կանչում եմ Սյուզիին:

Ցանկանում ենք իջնել, բայց ձայներ ենք լսում, ինչ որ մեկը բարձրանում է, հետո կանգնում է ու նայում վերև…Երևի մեզ լսել է: Որպեսզի մեզ աննորմալի տեղ չդնեն, որոշում ենք տանիքից իջնել այն ժամանակ, երբ մեզ չեն տեսնի: Մի քանի րոպե սպասում ենք, երբ.

-Ո՞վ կա այդտեղ, ի՞նչ եք անում,- բարձրանալով տանիք վախեցած հարցնում է մեր կողքի շքամուտքի վերջին հարկում ապրող տիկին Գայանեն:

-Տիկին Գայան, ես ու Սյուզին ենք, ուղղակի բարձրացել ենք տանիք, բան չենք անում,- հեռվից պատասխանում եմ ես:

-Նելլի դու ես, այ աղջի, սիրտս սկսել էր հազարի տակ աշխատել, ես էլ ասում եմ ինչ ձայներ են։ Էս էքստրիմի պակաս ունեիք,- սկզբից մի քիչ բարկացած, հետո ծիծաղելով ասաց տիկին Գայանը,- եկեք, եկեք օգնեմ իջնեք:

Չհրաժարվեցինք առաջարկված օգնությունից, որովհետև իջնելը կարող էր մի քիչ վտանգավոր լիներ: Իջանք, ներողություն խնդրեցինք վախեցնելու համար և դուրս եկանք (արդեն մեր շենքի մյուս շքամուքով):

-Նելլի՞, էս խի՞ եք էստեղից իջնում,- զարմացած հարցրեց եղբայրս, ով դասից գալիս էր տուն:

-Է… Այ Դավո, գոնե շուտ գայիր, ասեինք`մեզ նեքևից նկարեիր,- ծիծաղելով ասաց Սյուզին, իսկ Դավիթը այդ ընթացքում փորձում էր լուծել այն հանելուկը, որին ականատես էր եղել քիչ առաջ:

Հանուն մայրիկի

Լուսանկարը՝ Նատալյա Թիզյանի

Լուսանկարը՝ Նատալյա Թիզյանի

Մայրս ունենում է ճնշման տատանումներ, և հաճախ է վատառողջ լինում: Այդ պահերին ես սթրեսային վիճակում եմ հայտնվում, չգիտեմ` ինչ անել: Ես աշխատում եմ ավելի ուշադիր լինել, օգնել նրան տան գործերում, որպեսզի իզուր տեղը չնյարդայնանա: Սակայն փոքր եղբայրս հաճախ դա չի հասկանում: Նա շատ չարաճճի է: Նրա հետ հաճախ եմ վիճում, կարելի է ասել, ամեն օր: Բայց շատ եմ սիրում նրան: Տան իմ ամենօրյա պարտականությունն է` անկողին հավաքելը, փոշեկուլ անելը և փոշին հավաքելն է: Եղբորս հետ վիճելու հիմնական պատճառը այն է, որ նա իմ ասածները չի լսում և հանձնարարություններս չի կատարում: Օրինակ, մեր հիմնական վեճերից է.

- Դավիթ, ամբողջ տնով մեկ թղթեր ես թափել, հավաքիր:

- Տան աղջիկը դու չե՞ս, ինքդ հավաքիր, չեմ անելու:

Այստեղից սկսում են մեր վեճերը: Նա բողոքում է մայրիկին.

- Մամ, էս աղջիկդ ձեռքերիս ուժեղ խփել է:

- Էլեն, արի այստեղ:

- Ասա, մամ:

- Ինչո՞ւ ես եղբորդ խփել, չե՞ս ամաչու՞մ, մեծ աղջիկ ես` ընկել ես խելքին: Ոնց որ շուն ու կատու լինեք:

Ես ունեմ բնավորության վատ գիծ` չեմ սիրում զիջել: Առավել ևս, երբ ես ճիշտ եմ: Սակայն հանուն մայրիկի ստիպված եմ զիջել: Հուսամ շուտով եղբայրս կմեծանա ու կհասկանա ամեն բան: 

Երեկոն եկեղեցու բակում

Լուսանկարը՝ Դիանա Աբգարյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Աբգարյանի

-Արիգա, գալի՞ս ես էսօր գնանք եկեղեցի,- դիմեցի իմ փոքրիկ հարևանուհուն` իմանալով, որ իհարկե չի մերժի:

-Հա, հա,- ուրախացավ նա,- գնամ` մամայիս հարցնեմ, գամ,- և վազեց տուն:

Ես առանձնապես տանից դուրս գալ չեմ սիրում, բայց այդ երեկո եկեղեցի որոշեցի գնալ մի քանի պատճառով: Նախ, որովհետև Օձուն գյուղում իմ հանգստին մի քանի օր էր մնացել, և ես սովորություն ունեմ` չեմ կարող գյուղից հեռանալ առանց մեր եկեղեցին մտնելու: Իսկ մեր եկեղեցին գյուղի կենտրոնն է, հրապարակը, խաղահրապարակը, ժամանցի վայրը և, իհարկե, եկեղեցին: Շնորհիվ մեր գյուղի քահանայի` Տեր Վրթանեսի, եկեղեցին արդեն վաղուց ընդլայնել է իր գործառույթները: Ամեն երեկո, երբ ամառվա շոգը մի քիչ թուլանում է, այստեղ են հավաքվում բոլորը. երեխաները` խաղալու, երիտասարդները` զբոսնելու, մեծահասակները` հանդիպելու և զրուցելու: Գյուղը ապրում է եկեղեցու բակում: Եվ այսպես, որոշեցի գնալ եկեղեցի` մոմ վառելու, գյուղիս բնակչությանը ծանոթանալու և մի քիչ էլ ֆոտո անելու համար: Ես ու Արիգան ծանր ու մեծ ճանապարհ ընկանք:

Լուսանկարը՝ Էլեն Ղարիբյանի

Լուսանկարը՝ Էլեն Ղարիբյանի

-Գիտե՞ս չէ, հեսա բոլորը մեզ են նայելու,- մի քիչ սրտնեղեցի ես,- բոլորն իրար ճանաչում են, իսկ մենք ստեղից չենք, անծանոթ ենք:

-Հա~,- համաձայնեց Արիգան:

Մենք երկուսս էլ լավ գիտեինք մերոնց: Բայց Արիգային դա այդքան էլ չէր անհանգստացնում: Այդ ես այդքան չեմ սիրում, երբ ինձ են նայում:

Հենց մտանք եկեղեցու բակ, միանգամից ծանոթ մարդ հայտնվեց: Գայանեն էր ու էլի մի քանի հոգի, որոնց ճանաչում էի մեր հանդիպում-դասընթացից:

-Կգա՞ք խաղանք,- միանգամից հրավիրեցին մեզ վոյելբոլ խաղալու:

-Հա, իհարկե,- վոլեյբոլից հրաժարվել չեմ կարող,- արագ մտնենք եկեղեցի ու գանք:

Մոմ վառելուց հետո միացանք խմբին: Շատ էինք, շատ-շատ: Շուրջը տարբեր տարիքի երեխաներ կային, որոնք անդադար վազում ու խաղում էին:

-Դավիթ, արա Դավիթ, մեր գնդակը որդի՞ ա:

-Հնայ, մեծերի կուշտն ա ընգել: Հլա մեր գնդակը տշեք ստի, էլի: Ապրիք:

Վերջապես մի մեծ շրջան կազմեցինք:

-Ժողովուրդ, «դուսեկովի» ա,- հայտարարեց տղաներից մեկը:

Լուսնկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսնկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ես էլ որոշեցի, որ երբ խաղից դուրս գամ, ֆոտո կանեմ, իսկ հիմա կարող եմ հանգիստ խաղալ:

-Դե, դու դուս եկար, հենա ահագին էլ խաղացիր, հոգնած կըլիս, գնա մի քիչ դինջացի,- սրամտում էր տղաներից մեկը` ստիպելով հենց առաջին հարվածից սխալված աղջկան դուրս գալ խաղից:

-Դե, դու էլ դուս եկար, դու էլ շատ խաղ արիր,- շարունակում էր նա իր կատակը, երբ վերջապես ինքն էլ սխալվեց:

-Դե, հմի էլ դու գնա հանգստացի,- հակահարձակման դիմեցին բոլորը,- դու էլ շատ խաղ արիր:

-Ա, ես դուս չտեմ գալ, ես մեղավոր չեմ, կարար  հասներ,- բողոքում էր սրամիտը:

-Դե, որ տենց ա, ես էլ մտնիլ տեմ,- հայտարարեց արդեն խաղից դուրս մնացածը:

-Ես էլ:

-Ոչ մինդ էլ մտնիլ չտիք, էդ ինքը պտի դուս գա:

Լուսանկարը՝ Արմինե Կոստանդյանի

Լուսանկարը՝ Արմինե Կոստանդյանի

Ի վերջո սրամիտը դուրս եկավ խաղից, շուտով նաև ես: Ամեն անգամ, երբ խաղը վերջանում էր, բոլորս նորից հավաքվում էինք և սկսում նորից: Խաղալիս ուսումնասիրում էի բոլորին և նկատեցի, որ խաղացողների շարքում ամենամեծը կլիներ 14-15 տարեկան, իհարկե, ինձ չհաշված: Փորձեցի հիշել իմ տարիքի կամ ինձնից մեծ իմ ծանոթներին: Բոլորն արդեն աշխատում էին: Շատերն անգամ Հայաստանից դուրս: Այդ պահին իմ երևանցի ընկերներին հիշեցի, որոնք մինչև հիմա մտքում իրենց խոսք են տալիս խաղն սկզբից մինչև վերջ անցնելուց հետո ջնջել համակարգչի միջից: Այստեղ երեխաները հաստատ ավելի շուտ են մեծանում, միևնույն ժամանակ, ավելի պարզ մնալով: Շուտով խաղը վերածվեց վեճի, ու ես հասկացա, որ շատ բան եմ բաց թողել իմ գյուղից: Երևի 12 տարի առաջ, երբ հեռացա այստեղից, մեկընդմիշտ հետ մնացի գյուղի «ջահելությունից»: Եթե չգնայի, գուցե կհասկանայի, թե ինչու են երեխեքը կատակով իրար «լոբի պճղող» ասում, կամ ընդհանրապես, ինչ է նշանակում այդ զարմանալի արտահայտությունը, բայց հիմա արդեն դարձել եմ «էն ըրևանցի աղջիկը», որին գյուղում ոչ ոք չի ճանաչում:

Ընդունելով իմ մեծի պարտականությունը Արիգային կտրեցի խաղից և հայտարարեցի, որ արդեն ուշ է: Առանց ցտեսություն ասելու գնացինք: Մեկ է, ես էլ չեմ հայտնվելու, նրանք էլ դժվար թե հիշեն ինձ:

Ինչպես է անցնում ամառը մեր գյուղում

 

Լուսանկարը՝ Նելլի Բեգլարյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Բեգլարյանի

Ամառ՝ տարվա  միակ  եղանակը, որ  չես  հասկանում , թե  ինչպես  անցավ: Դա  երևի  նրանից  է, որ  երկար  սպասված  արձակուրդների  մեծ  մասը  անց  ես   կացնում   դաշտերում՝ օգնելով  ծնողներին: Չնայած  եղանակային կտրուկ փոփոխություններին,  օրերը  մեր  գյուղում  անցնում  են  հիանալի: Գեղեցիկ  բնությունը  անմասն չի մնում  ժամանակդ  լավ  անցկացնելու  գործում:  Շրջապատված  լինելով  գողտրիկ  բնությամբ,  բավական  է  միայն  նստես  մի  ծառի  ստվերում,  փակես  աչքերդ  ու  հանգստանաս:  Հաճախակի  կազմակերպվում  են  ճամբարներ,  որտեղ  մեծ  սիրով  մասնակցում  են  գյուղի  փոքրիկ  բնակիչները,  երիտասարդները,  և  ինչու  չէ,  նաև  մեծահասակները՝  իրենց  փոքրիկ  ներդրումներով:  Չնայած  սրտի  թրթիռով  սպասում  էինք  Վարդավառին,  բայց  ամեն  արևոտ  օր  մեզ  համար  Վարդավառ  է:  Երեխաները   վազվզում  են  այս  ու  այն  կողմ՝  փոքրիկ  դույլերը  ձեռքներին  թրջված  հագուստով  ուրախանում  են  իրենց  խաղով,  և  ուրախացնում  ծնողներին՝  այդ  օրը  դարձնելով  նրանց  համար  կրկնակի  տոն:  Երեկոները  հավաքվում  ենք  խարույկի  շուրջը  և  լսում  մեծերի  հետաքրքիր  և  զվարճալի  պատմությունները:  Տրամադրությունդ  բարձրանում  է  հատկապես  այն  ժամանակ,  երբ  ականատես  ես  լինում  արևաշող  լուսաբացին  ու  մայրամուտին:  Եվ  այսպես  էլ  անցնում  է  ամառը  մեր  գյուղում՝ ճիշտ  է,  մի  փոքր  հոգսաշատ,  բայց  պայծառ  և  հրաշալի:

Լուսանկարը՝ Նելլի Բեգլարյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Բեգլարյանի

Ամառս նոր դեմքերով

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Ծով, արև, ավազ, միգուցե Էյֆելյան աշտարակ կամ էլ Վենետիկ…

Արդեն սովորական դարձած հանգիստ ոմանց համար, որը ցավոք սրտի, հասու չէ շատ-շատերին: Մեր շենքի բնակիչների մեծ մասը, եթե ոչ բոլորը, չունեն այդ հնարավորությունը: Տղամարդկանց մեծ մասը գտնվում է արտագնա աշխատանքի մեջ, իսկ ովքեր էլ շարունակում են մնալ և աշխատել այստեղ, այնքան աշխատավարձ չեն ստանում, որպեսզի կարողանան իրենց նման ճոխություններ թույլ տալ:

-Էլի գնում եք վազելո՞ւ, չի՞ լինի` էլ չգնաք, պառկեք ձեր համար քնեք, էլի,- ամեն օր մայրիկիս այս բառերով է սկսվում օրս: Ամեն անգամ նա կրկնում է նույնը, երբ տեսնում է, թե ինչ մեծ դժվարությամբ ենք արթնանում: Այն ժամանակ հայրիկն էլ էր նույնը ասում, երբ դեռ Ռուսաստան չէր մեկնել: Բայց մենք ընկերուհիներով` անդավաճան մեր երկար տարիների սովորույթին, շարունակում ենք գնալ: Բայց ոչ թե վազելու կամ մարզվելու ցանկությունն է, որ ամեն առավոտ մեզ ստիպում է արթնանալ, այլ ընկերներով միասին լավ ժամանակ անցկացնելու:

Ամեն առավոտ, երբ վազելուց ետ ենք վերադառնում, մայրիկը արդենս սրճում է մեր հարևանուհու հետ, որը նոր է տեղափոխվել հարևան շենք: Մենք արդեն նոր հարևան ունենք, որը բնակվում է մեր դիմացի բնակարանում: Սա կարելի է դասել այս տարվա նորությունների շարքին: Հիմա ասեմ, թե ինչու: Մեր նոր հարևանուհին մի շարք նորամուծություններ բերեց իր հետ: Դրանցից է` չրերի պատրաստումը: Մայրիկս տեսնելով նրա պատրաստած չրերը, որոշեց ինքն էլ չիր պատրաստել: Մեր մյուս հարևանուհին հետևելով նրանց օրինակին, ևս պատրաստեց և միշտ ասում էր.

-Արմին, որ ես տեսնում եմ դուք սարքում եք, ես չեմ կարա չսարքեմ,- ու այդքանից հետո միշտ ավելացնում,- բայց ախր, ես այդքան շուռումուռ տալու, նայելու ներվեր չունեմ, է:

Մեր մյուս հարևանուհին մի անգամ խոսքի մեջ նշեց, որ ինքն էլ է որոշել այս տարի չիր պատրաստել.

-Առաջին հարկի նոր հարևանի սարքած չրերը որ տեսնում եմ, հավեսս նենց ա գալիս, ես էլ եմ որոշել այս տարի սարքել:

Եվ այսպես մեր բոլորի մայրիկները միահամուռ կերպով որոշեցին չիր պատրաստել, և այս ամենը շնորհիվ մեր նոր հարևանուհու:

Դե, մեր սիրելի ամառը ինչպես միշտ իր հետ բերում է նաև շատ գլխացավանք: Մայրիկները իրենց ամենօրյա գործի հետ մեկտեղ սկսում են պատրաստել իրենց ավանդական պահածոները, լվանալ արդեն մանրացած բուրդը, բոլոր պատուհաններին օդափոխության հանված բազմագույն անկողիններն են, կամ էլ գորգերի լվացման արարողություն բակերում: Արարողություն, քանի որ դրան ոչ միայն գորգ լվացողն է մասնակցում, այլ օգնել ցանկացող հարևանուհիները, երեխաները, որոնք օգնելու քողի տակ այդ շոգին վայելում են սառը ջուրը և սահում գորգի վրա հավաքված փրփուրների վրայով:

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Այս տարի մեր թաղամասում երեխաների քանակի մեծ աճ կա: Դա նաև նրանից է, որ շատերը արտասահմանից վեադառնում են` նախընտրելով ամառային արձակուրդները անցկացնել տատիկների մոտ: Երբ գալիս է երեկոյան ժամը վեցը, ամեն կողմից լսվում է երեխաների ճիչը, և մեկ-մեկ այնպիսի մեծ ցանկություն է առաջանում ետ վերադառնալ մանկություն` նամանավանդ, երբ տեսնում ես, որ խաղում են այն խաղերը, որ նրանց տարիքում դու էլ ես խաղացել ընկերներիդ հետ: Մի անգամ մենք էլ ընկերուհիներով որոշեցինք ճանապարհորդություն կատարել դեպի մանկություն: Մի քանի խաղ խաղալու համար մեզնից ժամանակ պահանջվեց թարմացնելու մեր հիշողությունը` կանոնները վերհիշելու համար. «Պա-պա-պա», «Անուն գոռոցի» և ևս մի քանի խաղ, ու կարծես մեր մանկությունը ետ էր վերադարձել, դե, գրեթե ետ էր վերադարձել:

Ինձ թվում էր ամառս անիմաստ ու անհետաքրքիր է անցել, մտածում էի, որ անգամ մի քանի տող էլ չեմ կարող գրել այն մասին, թե ինչպես է անցնում ամառը իմ քաղաքում, բայց արի ու տես, որ հիշողությանս ծալքերում շատ ավելին էր պահվել, քան կարծում էի: Ինձ համար կարևորը  այն է, որ մեր թաղամասը գնալով ոչ թե դատարկվում է, այլ ավելանում են նոր դեմքեր, նոր ընտանիքներ` իրենց հետ բերելով նոր պատմություններ:

Ամռան մի օր Օձունում

mosh8Առավոտյան ժամը չորսն էր: Արթնացա զարթուցիչի ձայնից: Պիտի գնայինք մոշի: Հիմնականում մոշի գնում ենք օգոստոսի սկզբից: Գյուղի գրեթե բոլոր երեխաները գնում են` մոշը վաճառելու նպատակով: Այս առավոտը տարբերվում էր մյուսներից, որովհետեւ իմ, եղբորս եւ ընկերուհուս հետ լինելու էին նաեւ այլ մարդիկ: Նրանք եկել էին Երեւանից, եւ ցանկանում էին տեսնել, թե ինչպես ենք մոշ հավաքում: Բավականին վատ եղանակ էր: Ամբողջ գիշեր անձրեւ էր տեղացել, բայց չնայած դրան` մենք որոշեցինք շարունակել ճանապարհը: Սկզբից գնում էինք հարթ ճանապարհով եւ բավականին հանգիստ: Ճանապարհի ընթացքում ես եւ եղբայրս պատմում էինք հետաքրքիր դեպքեր, վայրերի անվանումներ: Նախ պատմեցինք, թե ինչ հաճելի է տեսնել, թե ինչպես են դուրս գալիս արեւի առաջին ճառագայթները: Ճառագայթներից արդեն պարզ է դառնում, թե օրն ինչպես պետք է անցնի: Ասենք, եթե կարմիր են, ապա այդ օրն արեւը ուժեղ պետք է լինի, եթե մի քիչ ավելի նարնջագույն, ապա նորմալ, եւ այդպես շարունակ: Երեխեքը զարմանում էին, երբ ասում էինք մեր տեղանունները: Ասենք ‘‘Կոր քար’’, ‘‘Թալենի’’ ու նաեւ ‘‘Ճիլ գոլը’’: Հետաքրքիր է այն փաստը, որ ասում են այդ գոլը ճահիճ է եւ ունի իր մեջ քաշելու հատկություն:
Մոշ քաղելու ժամանակ իմ հետ էին Հովնանը եւ Լիլիթը: Ու իրենք զարմանում էին, թե ոնց են մարդիկ այդքան վաղ արթնանում, բարձրանում սարեր, մոշ հավաքում, այդ ամենը նրանց համար անծանոթ էր: Նրանք շրջում էին, նկարում էին ամեն ինչ` մոշը, ծաղիկները եւ ընդհանրապես բնությունը: Հետաքրքիր էր տեսնել, թե ինչպես ենք աշխատում:
Սիսակը եւ Դիանան մնացել էին վերեւում եւ չէին իջել սարի ստորոտը, այդ պատճառով որոշեցինք ճանապարհը ընդհատել եւ հետ վերադառնալ նրանց մոտ: Մինչ այդ եղբայրս հեռացել էր մեզնից, եւ չէինք կարողանում գտնել նրան: Եղբորս ձայն տալով բարձրանում էինք վեր: Քանի որ մեր հյուրերը սովոր չէին այդպիսի ճանապարհների, եթե, իհարկե, կարելի է դա ճանապարհ համարել, չէին կարողանում արագ քայլել եւ հոգնել էին: Բարձրանալու ընթացքում Լիլիթը մի ծաղիկ նկարեց, որը բուժիչ հատկություններ ունի: Դրանով թեյ են պատրաստում: Լիլիթը կարծում էր, որ դա ուրց է, բայց ես ասացի, որ դա խնկածաղիկ է: Այսպես դանդաղ, հանգիստ, մի քիչ հոգնելով հավաքել էինք կես դույլ մոշ: Երբ հասանք Սիսակի ու Դիանայի մոտ, Լիլիթը ցույց տվեց ծաղիկը: Սիսակը մտածում էր, որ դա դաղձ է: Եվ այդպես էլ չկարողացանք նրան հակառակը համոզել:

Մինչ կատակում էինք, հայտնվեց եղբայրս, ի դեպ բավականին բարկացած, որովհետեւ շատ էր ձայն տվել, փնտրել ինձ, բայց չէր գտել: Նա նույնպես հավաքել էր մոշ: Մեր հավաքածները միավորեցինք եւ որոշեցինք հետ դառնալ տուն: Չմոռանամ ասել, որ մոշը հենց նրանք էլ գնեցին: Ամենաուրախ եւ զվարճալի դեպքը տեղի ունեցավ վերջում: Հետ գալու ժամանակ ես եւ Լիլիթը մի քիչ առաջ էինք քայլում: Հանկարծ լսեցինք ինչ-որ ձայն, այն նման էր աքլորի ձայնի: Ձայնը բավականին երկար ժամանակ տեւեց: Լիլիթին ասացի, որ երեւի արձագանքում է, որովհետեւ մոտակայքում կային փոքրիկ տներ, որտեղ մարդիկ անասուններ էին պահում: Բայց ամենաանսպասելին տեղի ունեցավ, չեք էլ պատկերացնի: Լիլիթը բացահայտեց, որ դա իր հեռախոսի զարթուցիչն էր: Վա~յ, այնքան էինք ծիծաղել: Երեւի այս առավոտվա ամենազվարճալի դեպքն էր: Ես եւ եղբայրս մեծ բավականություն ստացանք: Ընդամենը երկու ժամ, որն իր մեջ պարունակեց մի փոքրիկ դրվագ մեր կյանքից: Հուսով եմ, որ մեր երեւանցի ընկերները նույնպես հավանեցին մեր էքսկուրսիան: Շատ ուրախ եմ, որ նման մարդկանց հետ եմ ծանոթացել: Շատ շնորհակալ եմ, որ եկան, շփվեցինք, նորանոր տեղեկություններ իմացանք: Այսօր նրանք կգնան, իսկ մեր ամառային առօրյան էլի նույն կերպ կշարունակվի. լուսադեմից առաջ կբարձրանանք սար` մոշ ու ազնվամորի հավաքելու, արեւի առաջին ճառագայթներով որոշելու եղանակը, մրցելու մյուս երեխաների հետ, թե ով ինչքան կարողացավ հավաքել, եւ այսպես մինչեւ սեպտեմբեր:

Հունի~ս, հուլի~ս, օգոստո՞ս…

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Հունիս

Բոլորս ուրախ ենք. ամռան առաջին ամիսն է, և կարելի է մի լավ հանգստանալ: Յուրաքանչյուրս կարծում է, որ այս ամառն ամենից լավն է լինելու, և հանգիստը վայելելու իր տարբերակն է մշակում.

«Ծով, ճամբար, պիկնիկ, ամեն օր առավոտյան վազել, կրկին ծով…»:

Օրերն անցնում են, սակայն տարբերակներից քչերն են իրականություն դառնում, որովհետև ժամանակ ունենք. չէ՞ որ առաջին ամիսն է, կհասցնենք: Եվ այսպես, ամեն օր արդարանալով, մոտենում ենք երկրորդին:

Հուլիս

Կրկին ուրախ ենք` ամառ, շոգ, իսկևիսկ ծով գնալու ժամանակ: Սրտատրոփ սպասում ենք Վարդավառին, բայց ամեն անգամ` հաջորդ իսկ օրը, բողոքում, որ այն անհետաքրքիր էր: Ետ չենք մնում սովորությունից և շարունակում արդարանալ, որ կհասցնենք վայելել ամառը. առջևում օգոստոսն է: Մոտենում է հուլիսի վերջը, հիշեցնելով ամառվա վերջին ամսի և ամենավատը` սեպտեմբերին մոտ լինելու մասին:

Օգոստոս

Համատարած հիասթափություն, բողոքներ և զղջումներ: Բոլորս բողոքում ենք, որ ամառը շատ արագ անցավ, և չհասցրինք հանգստանալ: Բողոքում ենք` իմանալով, որ դրա պատճառը հենց մենք ենք: Շատերս զղջում ենք, որովհետև անցկացրել ենք անհետաքրքիր օրեր և ամեն անգամ սպասել ենք հաջորդին` հույս ունենալով, որ հաջորդն ավելի հետաքրքիր  կլինի: Հույսը դնելով վաղվա օրվա վրա` անցկացրել և շարունակում ենք անցկացնել ամառը:

Փորձս ցույց է տալիս, որ ներկայով ապրելն ավելի արդյունավետ և, միևնույն ժամանակ, հաճելի է: Բավականություն ստացիր նոր բացվող օրից, և ինչ անելու ես` արա հենց այսօր և հենց հիմա, իմաստավորիր օրդ: Հաճախ շատ հեռու գնալ պետք չէ հետաքրքիր ապրելու համար:

Իսկ վերջում լավ լուր. մի’ հուսահատվեք. մեզ են սպասում օգոստոսյան բարիքներն ու զով երեկոները: Սկսենք ապրել հենց այս պահից:

Ամառը Ճամբարակում

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

-Էսօր կիրակի է, չէ՞, ուշադիր եղեք. աղբի մեքենան, որ գա, լսենք,- մեր շենքի գրեթե բոլոր բնակարաններում կիրակի և չորեքշաբթի օրերին օրը սկսվում է այս խոսքերով: Բոլորը թողած իրենց գործերը, սպասում են «ձերդ գերազանցություն» աղբի մեքենային:

-Մա՜մ,-սկսում են երեխաները գոռալ բակից, հարևանները  մեկը մյուսի դռները ծեծելով իջնում են, հետո բակում մի քիչ «ոտները կախ գցում», իրար հայտնում վերջին նորությունները, պայմանավորվում, թե ով ում տուն պետ է գնա սուրճ խմելու:

Մեքենան գնում է, իսկ երեխաները շարունակում են իրենց կիսատ մնացած խաղերը.

-Ես մի պաս ունեի:

-Չէ, արդեն փչել ենք:

-Խարդախ եք խաղում, դե լավ, ոչինչ, արդարությունը միշտ էլ հաղթում է… Հոպ, էլի պաս բռնեցի, տեսա՞ք, ասում էի, չէ՞,-այսպես ոգևորված երեխաները խաղում են «գործնագործ»… Կամ` «կռուգավիկ», կամ`«բադեր և շներ»: Անվանեք խաղը, ինչպես ցանկանում եք:

-Լավ, գնանք ֆուտբոլի դաշտ, արդեն տղերքը հավաքված կլինեն…Տեսա՞ր ոնց երեկ 13:2 հաշվով հաղթեցինք: Էսօր պատասխան խաղ  են պահանջել,- որոշում են մեր բակի տղաները, որոնց թվում նաև եղբայրս է, ով ամեն անգամ իրենց ֆուտբոլային աստղաբաշխական հաշիվները ասելիս,  թվում է, թե բասկետբոլի  խաղի հաշիվ է ասում:

Քիչ անց բակ է իջնում մեր շենքի ամենասիրունիկ աղջիկներից մեկը.

-Էլե՞ն, ես ի՞նչ ես սիրունացել,- հարցնում եմ նրան, ով թվում է դժգոհ այն փաստից, որ բակի տղաները գնացել են ֆուտբոլի դաշտ, դատարկված բակում երեխա էր փնտրում:

-Ուզում էի համերգ ցույց տալ, բայց բոլորը գնացել են,-  դժգոհ պատասխանում է Էլենը և վազում տուն:

Օրը շարունակվում է իր հունով ընթանալ: Մեծերից ոմանք բրդերը հանել են ու պատրաստվում են «չփխել», ոմանք ձմեռվա համար պահածոներ են փակում, ոմանք զբաղված են տնային մյուս գործերով, իսկ երիտասարդները սպասում են երեկոյան զովին, որ գնան մի քիչ զբոսնելու:

-Սյուզ, բարև, գալի՞ս ես դուրս,- զանգում եմ ընկերուհուս:

-Ուզում եմ գալ, բայց մերոնք ասում են, որ կրակոցի ձայներ է գալիս, չեն թողնում,-պատասխանում է ընկերուհիս:

Բայց այդ հանգամանքն էլ ինձ ու մյուս ընկերուհիներիս չի ստիպում նստել տանը: Մենք սահմանամերձ գոտում ենք ապրում` Ճամբարակում, և սահմաններից լսվող կրակոցներին, ցավոք, վարժվել ենք: Հավաքվելով պայմանավորված վայրում, սկսում ենք առաջին հերթին իրար հարցուփորձ անել, թե ով է լսել կրակոցների ձայները:

-Լավ, եկեք թռվռալով ու կոր գծեր գծելով քայլենք, որ թշնամին չկարողանա նշան բռնել,- ծիծաղելով առաջարկում է Լաուրան: Բայց առաջարկը ընդունվում է բավական լուրջ համաձայնությամբ:

-Ախ, երանի ձեռս մի ավտոմատ լիներ ու այ, հիմա սահմանին լինեի… Ես էդ դիպուկահարին ցույց կտայի…,- բորբոքված ասում է Մանեն, իսկ մենք նայում ենք իրար ու ծիծաղում, քանի-որ բոլորս սպասում էինք Մանեի կողմից նման արձագանքի:

Թողնելով այդ խոսակցությունը, սկսում ենք զբոսնել, և մեր քայլերը ակամայից տանում են Ճամբարակի միակ զբոսայգին: Հետո խոսելով անցնում ենք Ճամբարակի  արդեն անգիր արած նույն փողոցներով: Ամեն ինչ նույնն է, միայն խոսակցության թեմաներն են տարբեր: Համարյա տարբեր:

Ահա արդեն ուշ երեկո է: Կրկին հանդիպելու ակնկալիքով բաժանվում ենք:

Մտնում եմ շենքի շքամուտք, և նոր թխած հացի հոտը սկսում է շոյել հոտառական օրգաններս: Սկսում  եմ  բարձրանալ աստիճաններով, հույս ունենալով, որ բույրի վերջին կայարանը կլինի մեր տունը:

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Խաչատրյանի

Սքայփի «վկաները»

-Վահե, մի հատ միացրու Աստղիկին:
-Աստղիկն ո՞վ ա, է, տատի:
-Չես ճանաչի, ընգերուհուս հորքուրի աղջիկը:
-Լավ էլի, տատի:
-Հա, քեզնից ի՞նչ ա է, էթում, բալես, միացրու էլի:

Սքայփը աշխարհի ամենաչսիրածս բաներից մեկն ա: Հա, ճիշտ ա, լավ ա, երբ շփվում ես հարազատ մարդկանց հետ, բայց երբ արդեն մարդիկ սկսում են «համը հանե՞լ»…

Քո համար նստած ես, մեկ էլ էդ սքայփի արդեն զզվելի ծլնգոցի ձենն եկավ… Ու գնաց անկապ հարցերի շարանը՝ եղանակը ո՞նց ա, հարևանը ո՞նց ա, դեղձի բերքը ո՞նց ա… Ու տենց շարունակ:

Հա, ու մեկ էլ խոսելու կեսից շատը գնում ա. «Դուք մեզ լսո՞ւմ եք» հարցի վրա:

Բա էն, որ ձեզ սքայփով զանգողի տունը մի հարյուր մետրի վրա ա լինո՞ւմ… Ասա` ուզում ես խոսաս, հել արի խոսա, էլի, ի՞նչ սքայփ, ի՞նչ բան…

Մի խոսքով, արդեն հոգնել եմ, ու տատի, եթե հիմա սա կարդում ես, ասեմ` չեմ զանգելու ոմն Աստղիկին, ու վերջ…