Իմ էջը խորագրի արխիվներ

mariam ghukasyan

Առաջին ձյունը Գյումրիում

Ինչպես բոլորը, այնպես էլ ես, սպասում եմ առաջին ձյանը: Եղանակի տեսությունը շատերի համար անհրաժեշտություն է, ոմանց համար բոթաբեր լուր, իսկ մյուսներին` միևնույն է, դրսում վաղը տաք է, թե` ցուրտ:

Առավոտյան, ինչպես միշտ, ուշացած հազիվ նստեցի երթուղային ու երջանիկ էի, որ կա նստելու ազատ աթոռ: Մի քանի կանգառ անցնելուց հետո երթուղային բարձրացավ մի տատիկ, և ես տեղս զիջեցի նրան: Այնքան գոհունակություն կար այդ պահին նրա դեմքին: Ես կանգնած էի նրա կողքին և նկատում էի, թե ինչպես է զննող հայացքով ինձ նայում: Նայեցի տատիկին ու ժպտացի: Միանգամից նկատեցի, թե ինչպես լուսավորվեց այդ ծեր ու հոգսերից կնճռոտված աչքերը:

-Լսե՞լ ես, էսօր ձուն բդի գա,- նա սպասում էր իմ պատասխանին:

-Հա, երևի,- չգիտեի` ինչ ասեի այդ պահին, չէի հասկանում այդ լուրը նրան կուրախացնե՞ր, թե՞`ոչ:

-Վա~յ, բալես, սունկեդ տուր` պահեմ:

-Շնորհակալություն,- ասացի ես ու փոխանցեցի նրան:

-Վա~յ, բայց խեղճ պոստերի երեխեքը կմրսին: Ամերիկացոնց էլ չի հետաքրքրե Քլինթ, Թրանթ, թե Փրամթ, անունն էլ չեմ հիշե:

Ծիծաղս չկարողացա զսպել:

-Ես մենակությունն էլ ըսպես բան է, մե մարդմ չկա, որ սխալդ ուղղե: Հմի ի՞նչ էր:

-Թրամբ, Դոնալդ Թրամբ:

-Տեսնիս` ամերիկացիք մենա՞կ կապրին:

-Հա,-ասացի ես ու սկսեցի պատմել, որ նրանք ապրում են ինքնուրույն, իրենք են որոշում` երբ արթնանան, ինչ ուտեն, ում հետ զբոսնեն:

Տատիկը երջանիկ էր այդ պահին: Ինձ այդպես թվաց: Նա ուրախ էր, որ կան մարդիկ, ովքեր իր պես միայնակ են ապրում:

Վերջապես հասա իմ կանգառ: Տոմս վերցրեցի և փոխանցեցի տատիկին: Ինչ տխուր էր այդ պահին: Երախտագետ հայացքով ինձ էր նայում ու հավանաբար մտածում, որ էլի մենակ մնաց: Տատիկը քնքշորեն բռնեց ձեռքս և ասաց:

-Փրամթը կանցնի, կտեսնիս:

-Ազիզ ջան, բդի իջնի՞ս, թե չէ,- առավոտվա մռայլ եղանակից մռայլված հարցրեց վարորդը:

-Ցտեսություն, կանցնի, հաստատ կանցնի,- ասացի ես և իջա երթուղայինից:

Ճանապարհին մտածում էի, որ բոլորն ունեն խոսելու կարիք:

Թու´յլ տվեք մարդկանց խոսել և լսե´ք նրանց: Դա ամենագեղեցիկ շնորհն է մարդուն տրված:

Հ.Գ. Այս ամենը տեղի է ունեցել մեկ ամիս առաջ. հիմա նախագահը Թրամփն է, ձյունն էլ կա, մնում է` մեկ անգամ ևս հանդիպեմ տատիկին:

Hripsime Vardanyan

Ես արեցի դա

Արդեն բավականին ժամանակ է, ինչ չեմ գրել: Անսովոր զգացում էր կուտակվել ներսումս: Անընդհատ ինձ թվում էր, թե տնային ինչ որ հանձնարարություն չեմ կատարել: Եվ այսօր հավաքվեցի և որոշեցի մի փոքր կիսվել իմ առօրյա անցուդարձով:

Հերթական խոսակցություններից մեկի ժամանակ, ինչպես միշտ, շոշափվեց իմ մասնագիտության ընտրության հարցը (ընթերցողներից ոչ մեկին չեմ ցանկանա այդ պահին տեսնել իմ դեմքի արտահայտությունը): Բայց այս անգամ որոշեցի՝ նստում եմ համակարգչի դիմաց, բացում արդեն հարազատ դարձած atc-ին, ընտրում մասնագիտություն և երբ վեր կենամ համակարգչի դիմացից, ես ընտրած կլինեմ մասնագիտությունս:

Դե ինչ, փորձը փորձանք չէ: Նստում եմ համակարգչի դիմաց, միացնում իմ սիրելի երգը, բացում կայքը, որով պետք է նայեմ ֆակուլտետները և սուզվում մտածմունքների մեջ: Սա չէ, սա չէ, սա էլ չէ: Բայց այս անգամ կանգ առա մեկ, այլ ոչ թե մի քանիսի վրա, ինչը շատ զարմանալի էր: Չգիտեմ, տեսա ինձ այս մասնագիտության մեջ, թե արդեն հոգնել էի այդքան փնտրտուքներից, բայց ես արեցի դա: Ես արեցի դա:

Երբ ինձ հարցնում են, թե ինչ եմ ուզում դառնալ, ես պատասխանում եմ, որ դեռ չեմ կողմնորոշվել: Հետո հարցնում են` ի՞նչ եմ սիրում, ո՞ր ոլորտում եմ ինձ տեսնում:

Որքան էլ զարմանալի լինի, ես սիրում եմ խոսել, շփվել տարբեր մարդկանց հետ: Արդեն մի քանի տարի է, հետաքրքրված էի էքսկուրսավարի մասնագիտությամբ: Բայց քանի որ կային նաև շատ այլ տարբերակներ, սրանք միշտ հետին պլան էին մղվում: Միշտ ցանկացել եմ օտար լեզուներ ուսումնասիրել, և այսօր ես կայացրեցի որոշում, որը հուսով եմ փոփոխությունների չի ենթարկվի:

Ես որոշեցի միացնել ցանկություններս ու պատկերացումներս և դառնալ լեզվաբան: Հույս ունեմ, կհասնեմ նպատակիս և լավ մասնագետ կդառնամ:

Seroj araqelyan

Դե, սիրում եմ սպորտը, ի՞նչ անեմ

Սկզբից երբ ասում էին սպորտ, ասում էի, այ մարդ, լավ է, ի՞նչ սպորտ: Նկարչություն, դե բնականաբար, պարզ է, ամեն մարդ սիրում ու գովաբանում է իր ընտրած ճյուղը, մասնագիտությունը:

Մի անգամ, երբ ներկա գտնվեցի սպորտ վարժանքների, մի տեսակ փոշմանեցի, որ սպորտի մասին այդ կարծիքին եմ եղել: Որ ասում էին սպորտ, պատկերացնում էի մարզասրահ, ծանրություն ու գերխոշոր մարդիկ:

Բայց խոսքերս հետ եմ վերցնում: Որոշեցի ես նույնպես զբաղվել սպորտով, վերջապես հասկացա, որ դա առողջ ապրելակերպ է, և արժե ժամանակ տրամադրել: Անընդհատ ուզում էի զբաղվել, բայց չէի զբաղվում: Խանգարում էր այն հանգամանքը, որ սպասում էի գյուղում մարզասրահ բացվի: Երևի ամեն ամիս չշահագործվող շենքերի նկարներ էին խնդրում տարբեր կազմակերպություններից, որ շենքը կամ սենյակներից մեկը վերանորոգեն ու մարզասրահը կառուցեն: Նկարները ուղարկվեցին: Բայց կարելի է ասել, միայն ուղարկվեցին, նկարների պատասխանը չտեսանք:

Ինչպես մեծերն են ասում, «ջանիս հասավ», ու սկսեցի իմ միջոցներով պարապել: Մի օր վազել, մի օր պտտաձող, մի օր ձգումներ, բայց ինչքան կարելի է նույն վարժությունները կրկնել: Վերջը գցեցի-բռնեցի, հայրիկից օգնություն խնդրեցի:

-Պապ ջան, քեզնից մի բան եմ խնդրում, չգիտեմ ոնց, բայց ինձ համար մի հատ «գանտել»` մարզաքար սարքի, էլի, ու քեզնից էլ ոչինչ չեմ ուզում:

-Լավ մի բան կանենք:

Մարզաքարս սարքվեց, անգամ ժամ ունեմ սահմանած մարզվելու համար` 19:30: Գիտեմ, երեկոյան այդքան էլ ճիշտ չի մարզվելը, բայց դե ամենահարմար ժամն է, որովհետև այդ ժամերին ես անելու ոչինչ չունեմ: Ու եթե ուրիշ ժամ ընտրեի, հաստատ գրաֆիկը կխախտեի, ինչը անթույլատրելի սխալ է: Ավելի ուշ իմացա, որ Նոյեմբերյանում մարզասրահ է գործում: Ճիշտն ասած, այդքան մտադրություն չունեի գնալու, որովհետև միշտ չէ, որ կարող ես գյուղից քո մեքենայով գնալ: Շատ ժամանակ գնում էի պատահական մեքենաներով, ինչը այդքան էլ հեշտ չի ու հաճելի: Ասեմ ինչու՝ շատ ժամանակ մեքենա չի կանգնում, կամ եթե կանգնում է, ապա վարորդին առաջին անգամ ես տեսնում, ու ծանոթ մարդու հետ գնալը միշտ չէ, որ ստացվում է: Մեկ-երկու գնացի, հետո ասացի՝ չէ, էսպես չի կարելի, բացի գնալը, հետ գալ է պետք:

Լսել եմ, որ նոր քաղաքապետը մեքենա է տրամադրելու ճանապարհի համար: Բայց մինչև տրամադրելը անծանոթ մարդկանց հետ ճանապարհ գնալը այդքան էլ ճիշտ չի, ու մինչև ե՞րբ:

Այ, մարդ, չէ~: Ես` իմ հին տաշտակը: Իմ գրաֆիկից լավը չկա: Ականջակալներ, մաքուր օդ, ու սպորտային տրամադրություն: Այսօր 1 տարի, 8 ամիս 13 օր է, ինչ զբաղվում եմ սպորտով: Որոշ չափով հպարտ եմ, որ ինչի հիմա հասել եմ, իմ ջանքերի շնորհիվ եմ հասել: Վարժություններ, որի կատարման մասին անգամ չէի ուզում պատկերացնել, բայց հիմա արդեն կարողանում եմ ու սպորտը թողնելու մտադրություն չունեմ, ու մտքովս անգամ չի անցել: Ու երբ ինձ համեմատում էի սպորտից առաջ և հետո, այ, այդ ժամանակ հասկացա, թե ինչու են ասում՝ մարդու մտքին տեղ լինի:

Anush Jilavyan

Յասամանի բույրով մանկությունս

Արդեն իմ մի մասնիկը դարձած ճանապարհը գլորում է մտքերս դեպի վերջնակետը. մեր տունը, իմ սենյակը: Կարոտել եմ սենյակիս լռությունը, ու ամբողջ սենյակում արձագանքող մտքերս: Սենյակս ավելի շատ մտածելու համար է, քան քնելու: Ինչքան են փոխվել մտքերս ժամանակի ընթացքում և ներարկված են սենյակիս մեջ ու բացվում են իմ առաջ: Սենյակս ինձ բոլորից լավ է ճանաչում…

Բայց դեռ այդ ամենը վայելելու ժամանակը չէ, դեռ պետք է տուրք տալ այլ կարոտների, նույնքան փափուկ ու քաղցր: Պետք է տատիկիս տեսնել: Մտնում եմ տուն, ամեն անգամ զգացողությամբ, որ դեռ աշակերտ եմ, որ ամեն օր դասերից հետո կարող եմ գնալ, ու տատիկս նորից կհարցնի բոլոր տատիկներին հուզող ամենակարևոր հարցը. «Հաց կերե՞լ ես»: Ոչինչ օտար չի դարձել տանը: Գրկում եմ տատիկիս, ու նա արտասվում է ինչպես անցած, ու դրան նախորդող մյուս անգամները:

Ես հայացքով փոփոխություն եմ փնտրում, տունը նույն է, այն ինձնից ավելի դանդաղ է փոփոխվում, բայց պակասել է հարազատ մի շունչ: Ես մեկ տարուց ավելի ժամանակ ունեի հաշտվելու համար մտքի հետ, որ մեր ընտանիքում այլևս 9 անդամ չէ, այլ 8, բայց չի ստացվում. ես շարունակում եմ տանը հայացքով փնտրել պապիկիս, շարունակում եմ սպասքը առանձնացնել 9 տեղի համար ու հետո նորից հաշվել ու հետ վերցնել մեկը: Ես նորից ու նորից ապրում եմ այն օրը, երբ գնալու էի Երևան: Դասերը սկսվում էին, և ես արդեն առաջին կուրսի ուսանող էի: Այդ հրաժեշտը հետո կդառնա ոչ թե սովորական, հետո տեսնելու հույսով հրաժեշտ, այլ վերջինը: Ես գիտեմ, որ նրա մաղթանքը կատարում եմ, գիտեմ, որ հավատում էր ինձ, բայց ընդամենը այդքանը ասելը, նույնն է, թե ոչինչ չասել: Հիշողությունները շատ են, դրանք գունավոր նկարների նման աչքերիս առաջ են գալիս ու պայծառացնում: Ես ուզում եմ արթնանալ, ու պապիկս յասամաններ ու վարդակակաչներ բերի ինձ համար: Ուզում եմ մեր տունը նորից լցվի դրանց գեղեցկությամբ, ու ես մխրճվելով դրանց մեջ, նորից զգամ նրբությունը ու բույրը:

Ուզում եմ նորից ուրախացած վերցնել նրա ափի միջից հատապտուղները, որոնք այնքան փոքր էին նրա մեծ ձեռքերի մեջ:

Ուզում եմ հետ բերել ժամանակը ու հավերժ ապրել մանկության մեջ, որից այդ նույն յասամանի բույրն է գալիս:

Արդեն սենյակում նստած, մտքերս բարձր արձագանքում են և պահանջում, որ գրի առնեմ, գիտեմ, զգացածս տպատառերի սև ու սպիտակի մեջ չեմ տեղավորի, բայց չգրել էլ չեմ կարող: Գրելը օգնում է: Յուրահատուկ թեթևություն ես զգում, կարծես հանդիպել ես այն մարդկանց, ում կարոտել ես, կամ ասել ես նրանց այն, ինչ ուզում ես ասել արդեն շատ երկար …Կամ էլ իմ նման մի պահ սենյակում զգալ յասամանների բույրը…

mariam tonoyan

Թափառող հայացքներ

Աչքերի համար որքա՜ն հաճելի է տարածությունը, հեռավորությունը սիրելի վայրերից, դիմացդ փռված անծայրածիր ու անվերջ ձգվող հորիզոնը, որ թվում է, թե ձուլվել է երկնքի մովին, ձյունապատ լեռների անհաս կատարները, երկնակամարում հալվող արևը, ծառերի զմրուխտ սաղարթները, կապուտակ երկինքը, բարձրահարկ շենքերն ու անշուք խրճիթները:

Տարածությունն անսահմանափակ է, անարգել` թափառող հայածքների համար: Այո՛, հանդիպում են հայացքներ, որոնց չի հերիքում տարածությունը, որոնք անվերջ թափառում են այնքան ժամանակ, մինչ կգտնեն մեկ այլ անհուն աչքեր, որոնք կկլանեն հայացքը, իր խորքերը կտանեն ու վերջ կդնեն որոնումներին:

Կիրակնօրյա դպրոցում գործող ազգային երգի դասերի ժամանակ հայացքս անընդհատ պատուհանից դուրս` դեպի աշխույժ փողոցն էի ուղղում, ինչի համար հաճախ նկատողություն էի ստանում: Բայց ինչպե՞ս դուրս չնայեի: Ճնշող ու կարծես աստիճանաբար նեղացող չորս պատեր, բարձր ձայն, դաշնամուրի ստեղներից ծնվող երաժշտության տարբեր տոնայնություններ, տոթ սենյակ, պատերին փակցված գույնզգույն նկարներ` երեխաների նկարած, որոնք ամեն դասի մանրակրկիտ զննելուց ու հաճույք ստանալուց հետո արդեն ձանձրալի էին դարձել: Օդը կարծես ծանրանում, իսկ աչքերս զույգ ածուխների նման այրվում էին լարվածությունից: Կենտրոնանալ, լինելով չորս պատերով շրջապատված, ինձ համար անհնար էր: Գնանք, նստենք քչքչան գետի ափին, և ինչքան ուզեք, պատմեմ Նապոլեոնի, Հիտլերի, Տիգրան Մեծի և ուրիշ շատերի մասին, վերհիշելով պատմության տարբեր անցքերն ու մանրագույն դրվագները, բայց բավական է պատմության դասաժամերին գրատախտակի մոտ անցնեմ, տեսնեմ ինձ նայող դասընկերներիս ուշադիր հայացքները, նույն դասասենյակի դատարկ պատերն ու պատասխանի սպասող ուսուցչուհուս, պապանձվում եմ, լարվում և սկսում արտասանել կցկտուր ու անհաստատ տողեր, այն էլ ոչ թե իմ իմացածը, այլ գրքային բառերով անհասկանալի, քարացած բառեր: Լարվածությունից սկսում եմ հոգնածություն զգալ: Եթե գրիչ ունենայի ձեռքումս, հավանաբար կկոտրեի այդ անտանելի լարվածությունը: Աչքերս ակամա սկսում են ելք փնտրել անբնական տեսարանից փախչելու համար և կրկին հանգում պատուհանին: Բայց ո՛չ, ոչ թե հանգում, այլ սավառնում պատուհանից այն կողմ բացվող հաճելի ու անշուք տեսարանի խորքերում: Այ սա ուրիշ բան է ` իմ սիրելի, համեստ տեսարանը: Գեղամա լեռները` հպարտ ու վեհ, սեփական և բարձրահարկ շենքերի թիկունքում վեր են խոյանում, իսկ տեսարանի կենտրոնում` լքված տնակի փոքրիկ պատշգամբում` խունացած ու հինավուրց բազմոց է, որ ձմռանը ձյունով է պատվում, աշնանը` տերևներով, գարնանը թրջվում է անձրևից, ամռանը` չորանում: Հավանաբար ոչ բոլորը այդքան կարևորություն կտային մի բազմոցի, որն արդեն վաղուց ոչ ոքի պետք չէ : Սկզբում նկատելով տեսարանը` ինքնաբերաբար մոռանում էի դասի մասին, մտածում տան նախկին բնակիչների մասին, մտքում հաշվում էի, թե որքան կարող է արժենալ նոր բազմոց գնելը: Այժմ այդ պատկերին նայելով խաղաղվում եմ, մտքերս համախմբվում ու պայծառանում են, բառերն ակամա հաջորդում են իրար, սակայն հայացքս չի դադարում ուվականի նման հեռուներում անվերջ թափառելուց, փնտրելուց ու գտնելուց այն հետաքրքրականը, այն յուրօրինակն ու թաքնվածը, ինչպիսին փոքրիկ պատշգամբի հնացած բազմոցն էր:

marieta ispiryan

Մեր ճագարիկը

Դեռ շատ վաղ տարիքից հայրիկս ինձ սովորեցնում էր, որ ոչ մի բանից չվախենամ, միշտ վեր գտնվեմ ամեն տեսակի ցավից, և ասում էր․ «Ամեն ինչ մարդու համար է»։

Հայրիկիս այդ խոսքերը ինձ միշտ ուղեկցում էին, և մի անգամ, երբ ես արդեն հինգ տարեկան էի, առջևի երկու ատամներս ցավում էին, բայց ես սովորությանս համաձայն, ոչ ոքի չէի ասում։ Հետո այդ ատամները սկսեցին շարժվել։ Ես որոշեցի ինքնուրույն այդ երկու ատամները քաշել, որովհետև մինչ այդ հեռուստացույցով տեսել էի, թե ոնց է երեխան իր ատամը քաշում, և ես էլ փորձեցի, ու ստացվեց։ Մայրիկս, իհարկե, ինձ վրա շատ բարկացավ, սակայն ես չէի զղջում արածիս համար։

Դրանից հետո անցավ երկու տարի։ Ես արդեն նկատել էի, որ առջևի ատամներս շատ առաջ են աճում։ Մայրիկս ասում էր, որ դա այն պատճառով է, որ իրենից թաքուն էի քաշել ատամներս։

Այդպես ես գնացի առաջին դասարան։ Դպրոցում ինձ ատամներիս համար ճագարիկ էին ասում։ Դա ինձ շատ էր զայրացնում։ Ես լացելով գնում էի տուն ու մայրիկիս ասում, որպեսզի բարի փերիին կանչի, որ ատամներս իր կախարդանքով ուղղի։ Շատ վիավորական էին դասընկերներիս խոսքերը ատամներիս մասին, սակայն, երբ մի քիչ մեծացա, հասկացա, որ դա էլ իմ առանձնահատկությունն է, և ես չեմ պատկերացնի ինձ առանց իմ «ճագարիկի ատամների»։

Բոլորս էլ ունենք թերություններ, ուղղակի բոլորը չէ, որ կարող են այդ թերությունները ընդունել և շտկել:

marieta baghdasaryan

Ես միակ երազողը չեմ

Ինչքան էլ հոգնած, ձանձրացած ու մռայլ տրամադրությամբ լինեմ՝ երազանքներիս մասին մտածելիս պայծառանում եմ, լցվում խանդավառությամբ ու ավելին անելու ցանկությամբ։ Երազանքներ ունենալը առաջ մղող ուժ է, ապրելու պատճառ, սակայն երազանքներն իրականացնելու համար պետք է գնալ դրանց հետևից, հավատալ, չընկճվել դժվարություններից ու միայն նայել առաջ։ Հանճարեղ մարդկանցից շատերը հենց երազանքի հետևից գնալով են դարձել այն, ինչ կան՝ այդպիսով օրինակ ծառայելով երազանքներին հավատացողներին։ Ուոլթ Դիսնեյը ասել է. «Եթե դու կարող ես երազել ինչ-որ բանի մասին, ապա կարող ես այն իրականություն դարձնել»։ Սրանք զուտ խոսքեր չեն, սրանք ապրելու ուժ են տալիս, ճախրելու թևեր, ու այդ թևերով ճախրում ես դեպի երբեմն այնքան հեռու թվացող երազանքդ։

Իմ երազանքները շատ են։ Դրանք բոլորն ապրում են իմ հոգու տիեզերքում ու այդ տիեզերքի առանձին գալակտիկաներ են կազմում։ Այդ տիեզերքի Արևը իմ հոգին ու սիրտը ջերմացնում է ու վայրկենական կարողանում է փոխել տրամադրությունս, իսկ երբեմն էլ էությունս։ Ինձ թվում է այդ հոգու Արևը կա յուրաքանչյուրիս մեջ, չէ ո՞ր երբ խոսում ենք երազանքներից, մի տեսակ ջերմանում ենք, անկախ մեզնից ժպտում ու աշխարհին նայում ուրիշ՝ ավելի բարի աչքերով։

Ես չեմ սիրում շատ խոսել երազանքներիս մասին,նրանք իմ ներսում են ապրում ու թվում է՝ բերանս բացեմ ու փորձեմ խոսել նրանց մասին, նրանք խատուտիկի թևերի պես կսավառնեն օդում, չէ՞ որ խատուտիկի թևերին փչելիս էլ մենք երազում ենք ինչ-որ բանի մասին։

Բոլորս էլ երազանքներ ունենք, բոլորս էլ երազում ու մեր հոգու խորքում հավատում ենք դրանց իրականացմանը։ Ես լիովին համաձայն եմ Ջոն Լենոնի հետ։ Նա ասում էր «You may say I’m a dreamer but I’m not the only one» (Դուք կարող եք ասել` ես երազող եմ, բայց ես միակը չեմ)։

hasmik vardanyan

Պապ ու թոռ

Վեց տարի առաջ հորեղբորս ընտանիքը համալրվեց: Ծնվեց նրա երկար սպասված տղան: Մինչ տղայի ծնվելը որոշված էր, որ նրան պետք է անվանեն Միխայիլ՝ ի պատիվ պապիկիս: Այդ օրը ամենաուրախը պապիկս էր, այն պարզ պատճառով, որ նրա փոքր թոռը կրելու էր իր անունը: Պապիկս շատ լավ մարդ էր, մեծ հարգանք էր վայելում համագյուղացիների շրջանում և դրա հետ մեկտեղ շատ հպարտ էր իր ընտանիքով ու թոռներով: Այդ հպարտությունը Միշիկի ծնվելուց հետո կրկնապատկվել էր: 

2016 թվականի հունվար 12-ը ամենադաժան օրն էր, երբ առավոտյան արթնացանք, ու եկավ այդ չարաբաստիկ զանգը: Պապիկս մահացել էր: Դա ծանր հարված էր ընտանիքիս համար, կատարվածից մինչ օրս ուշքի չենք գալիս: Անցան օրեր: Նստած զրուցում էինք, հիշում պապիկին, երբ դուռը բացվեց, և ներս եկավ Միշիկը: Նա մի պահ սթափեցրեց բոլորին՝ կարծես մութ տեղը լույս տվեց: Միշիկը ընդամենը 6 տարեկան է, շատ բան չի հասկանում, բայց շատ ընդհանուր գծեր ունի պապիկիս հետ, շատ նմանություններ, օրինակ՝ նեղանալու, խոսելու, նույնիսկ հաց ուտելու ձևը: Կարծես պապիկիս կրկնօրինակը լինի: Ամեն անգամ, երբ տալիս ենք Միշիկի անունը, բոլորիս ներսում կարծես մի ներքին հանգստություն է իջնում: Երբ նայում ենք նրան, պատկերացնում ու հիշում ենք պապիկին:

Պապիկս մեզ համար միշտ ողջ կմնա:

seda harutynyan-2

Ձախլիկությունն ապրելակերպ է

Ես ձախլիկ եմ։ Աշխարհում ընդհամենը 10%-ն է գրում ձախով։ Չնայած նրան, որ դա ինձ համար միշտ խնդիրներ է առաջացրել, մեկ է ես շատ ուրախ եմ, որ գրիչը կամ վրձինը բռնում եմ ձախ ձեռքով։

Նախկինում ձախլիկությունը թերություն է համարվել, և դպրոցի ու ընտանիքի կողմից ամեն ինչ արվել է` ձախլիկ երեխային աջլիկ դարձնելու համար։ Ասում են, որ մարդու աջ ուսին նստած է հրեշտակ, իսկ ձախին՝ սատանա, և հենց սրա հետ էլ կապում են ձախլիկների անընդհատ պատմությունների մեջ ընկնելը։

Մակեդոնացի, Հուլիոս Կեսար, Նապոլեոն Բոնապարտ, Արիստոտել, Նյուտոն, Դավինչի, Միքելանջելո, Պաբլո Պիկասո, Մոցարտ, Բեթհովեն, Չապլին, Գեյթս, Քլինթոն, Բուշ, Օբամա, Մարադոնա․ այս շարքը երկար կարելի է շարունակել։ Ըստ քեզ, ի՞նչն է միավորում այս հանճարեղ, աշխարհահռչակ մարդկանց, իհարկե, ձախլիկությունը։

Հոգեբաններն ապացուցել են, որ ձախլիկ մարդիկ ավելի խելացի են, աշխատունակ, նաև օժտված են ուժեղ բնավորությամբ։

Ըստ իս, ձախլիկությունը թերություն չէ։ Ձախլիկությունը ապրելակերպ է։ Մարդկության պատմության ամբողջ ընթացքում ձախլիկները եղել են շրջապատից վտարված անձինք և համարվել սատանայի ներկայացուցիչներ։

Գիտեք ինչո՞ւ։ Որովհետև Աստվածաշնչում աջ ձեռքը հիշատակվում է 100 անգամ և բոլոր դեպքերում էլ դրական իմաստով, իսկ ձախ ձեռքի մասին 25 անգամ, այն էլ բացասական երանգներով։ Հիմա հասկանալի է թե ինչու էին առաջ դպրոցներում երեխային պատժել ձախ ձեռքով գրելու համար։ Բայց մի՞թե մենք՝ ձախլիկներս, ծնվում ենք արդեն մի մեծ մեղքով, միայն նրա համար, որ ձախլիկ ենք: Երևի որպես պատիժ էլ ապացուցվել է, որ ձախլիկները շատ հաճախ 9 տարով ավելի քիչ են ապրում, քան աջլիկները:
Լավ ձախլիկներ ջան, վատը դնենք մի կողմ: Հիմա ոչ մեկը մեզ նման բաների մեջ չի մեղադրում: Խորը շունչ քաշեք: Սակայն ամեն դեպքում, մի բան կա, որ աջլիկները հաշվի չեն առնում. Իրեր պատրաստելիս երբեք հաշվի չեն առնում, որ ձախլիկներ կան աշխարհում: Հիմա այդ թվարկումը չեմ անի, դուք ուշադիր նայեք և գրեք այդ մասին:

Եվ հիշենք նրա մասին, որ օգոստոսի 13-ին մեր տոնն է։ Ի՞նչ եք կարծում, չնշե՞նք։

diana hovsepyan

Խորհրդավոր ուղեկիցս

Պարապմունքս վերջացրեցի և դուրս եկա, որ քայլելով հասնեմ կանգառ։ Բավականին երկար քայլելու ճանապարհ ունեի։ Մենակ քայլում էի փողոցի մայթով։ Սառը քամուց պաշտպանվելու համար քայլում էի այն մասերով, որտեղ ընկնում էին աշնան ջերմացնող արևի շողերը։ Տիպիկ աշնանային եղանակ էր մեզ մոտ։ Գույնզգույն տերևները քամուց պոկվում ու թափվում էին ցած։ Քայլում էի ու աչքերով փնտրում որևէ կենդանի շունչ: Հանկարծ տերևի խշրտոց լսվեց, շրջվեցի՝ շուն էր, որը ինձ հետ բավականին երկար քայլեց։ Միասին քայլում էինք դեպի կանգառ։ Ամենուր մեզ դիմավորում էին կողպեքով «զարդարված» դռները կամ էլ «Փակ է» գրվածքով խանութները։ Ասես բոլոր մարդիկ վերացել էին։ Անցնում եմ Աշտարակ քաղաքի հրապարակով ու էլի նույնը՝ փակ դռներ, դատարկ փողոցներ…

Բոլորն ասում են, որ մենակությունը լավ բան է, երևի նրանք մենակ չեն մնացել։ Վերջապես հասա կանգառ։ Հույս ունեի, որ կհանդիպեմ համագյուղացիներիցս գոնե մեկին։ Կանգառը դատարկ էր… Նայեցի շունիկին ու ինքս ինձ մտածեցի. «Մեկ է, հետաքրքիր են կենդանիները, մարդկանցից շուտ են մեզ հասկանում»: Հինգ րոպե չանցած ավտոբուսը եկավ։ Մի տեսակ անհավատալի էր, սովորաբար այն միշտ լցված էր մարդկանցով, բայց այսօր, չգիտես էլ ինչի, դատարկ էր։ Ձեռքով շոյեցի շունիկի գլուխը ու նստեցի ավտոբուս։ Ամբողջ ճանապարհին մտածում էի. «Խեղճ շունիկ, մենակ թողեցի, իսկ ինքը մինչև կանգառ ինձ հետ եկավ»:

Թե ու՞ր էին կորել մարդիկ, այդպես էլ չհասկացա։