Ինչն է ինձ հուզում խորագրի արխիվներ

Ինչն է ինձ հուզում. Արագածոտնի մարզ

Արագածոտնի մարզի պատանիները խորհում են իրենց հուզող հարցերի մասին

Ես ապրում եմ Աշտարակում: Իմ քաղաքում կան մի շարք հարցեր, որոնք հուզում են ինձ: Դրանցից մեկն այն է, որ այստեղ  քիչ են ժամանցի վայրերը, չկան սրճարաններ ու զբոսայգիներ: Ճիշտ է, կան տեսարժան վայրեր, բայց մի քանիսն  են, ու ամեն անգամ` նույն տեղը գնալով,  մարդիկ ձանձրանում են: Կցանկանայի, որ ժամանցի կենտրոններ ստեղծվեին երիտասարդների համար, որ նրանք կարողանային հետաքրքիր անցկացնել ազատ ժամանակը:

Ինձ շատ է հուզում նաև մեր ապագան, ինչպե՞ս կկառուցվի այն հետագայում: Ի՞նչ դերակատարում և ներդրում կարող է ունենալ  մեզնից  յուրաքանչյուրը` մեր երկիրն ու համայնքը զարգացնելու գործում:

Արսեն Կարապետյան, ք. Աշտարակ, 16 տ.

***

Ես Նորան եմ ` Ոսկեվազից: Ինձ հուզում է մի շատ լուրջ և արդիական հարց. որտե՞ղ շարունակեմ ուսումս, որ  ապագայում կարողանամ համապատասխան աշխատանք գտնել: Մեր  այսօրվա  աշխատաշուկայում գործ  գտնելը  դժվար է: Ի՞նչ է սպասվում մեզ: Այս  հարցը շատերին է մտահոգում ու  հետաքրքրում: Մարդիկ սովորում են, բայց չեն կարողանում ապրել, աշխատել և ստեղծագործել:

Մեր գյուղը  շատ մոտ է Երևանին, և բոլորն էլ կարողանում են սովորել, բայց մեր երկրում չեն կարողանում գտնել իրենց ապագան:  Ես փորձում եմ իմ ապագան այնպես կառուցել, որ կարողանամ մնալ և ապրել իմ ծննդավայրում:

Նորա Վարդանյան, գ. Ոսկեվազ, 16 տ.

***

Ինձ ամենից շատ հուզում է իմ երկրի ապագան` իմ և հայ փոքրիկների ապագան… Ինչպիսի՞ն կլինի մեր կյանքը  հետագայում… Ես շատ եմ մտածում այդ մասին: Մտածում եմ` ի՞նչ կլինի, եթե աշակերտները  դպրոցում չսովորեն, կամ  ի՞նչ  կյանքով է  ապրելու մեր երկիրը: Ես շատ եմ ուզում, որ բոլոր աշակերտները լավ սովորեն և պիտանի մարդիկ դառնան Հայաստանի համար:

Մեր ապագան մեր ձեռքերում է, և եթե լավ սովորենք, ապա կունենանք լավ ապագա:

Վալենտինա Առաքելյան , գ.Փարպի, 13 տ.

***

Ես շատ եմ սիրում իմ ծննդավայրը, իմ գյուղը: Եվ ինձ շատ է հուզում մեր գյուղի անբարեկարգ վիճակը: Մեր գյուղը` Ոսկեհատը, դեռ  ամբողջովին գազաֆիկացված չէ: Ճանապարհները, բացի կենտրոնականից, ասֆալտապատված չեն: Առևտրի կենտրոնները շատ չեն, իսկ ժամանցի վայրեր ընդհանրապես չկան: Բացի այդ, չեն պահպանվում սանիտարական պայմանները, ինչի հետևանքով մեր հիասքանչ Ամբերդ գետի ափերը դարձել են աղբանոց: Բայց ես հուսով եմ, որ մի օր մեր գյուղը կձերբազատվի վերը նշված  բոլոր խնդիրներից:

Լիանա Հովհաննիսյան, գյուղ Ոսկեհատ, 15 տ.

***

Ինձ շատ բաներ են հուզում, բայց շատ անգամ չեմ կարողանում այդ հարցերին ճիշտ լուծում տալ:

Ինձ հուզում է մեր հայրենակիցների  արտագաղթը: Բոլորը փորձում են իրենց տունը ուրիշ տեղ փնտրել՝ թողնելով իրենց պապական Հայաստանը:

Բայց օրերս հասկացա, որ շատ զարմանալի է մեր ազգը, երբ Հայաստանը խաղաղ է մարդիկ արտագաղթում են, բայց բավական է, որ վտանգվի մեր երկիրը` սկսում են ներգաղթել՝ մեր մի կտոր հողը պաշտպանելու համար:

Փոքր թվացող բաներ էլ են ինձ հուզում: Օրինակ` ինձ հուզում էր մեր բակի շնիկը: Ես նրա հաչոցից  ամեն առավոտ արթնանում էի, իսկ երբեմն էլ գիշերն էի արթնանում:  Նա ընդամենը մի անպաշտպան շնիկ էր, որը չէր հասկանում  և ընդունում մեր հարևան Վարդանը  և ամեն օր վիճում էր ինձ հետ, դուրս  գալիս, գոռգոռում:

Մի անգամ նույնիսկ հարվածեց կենդանուն, ու  շնիկը մի կերպ էր ոտքի վրա կանգնում:  Որոշ ժամանակից շունը   կորավ, ու ես այլևս չգտա նրան: Ինձ հուզում է շատ ու շատ այդպիսի շնիկների ճակատագրերը, որոնց հետ վատ են վարվում անսիրտ մարդիկ:

Մայրանուշ Եղիազարյան, ք. Աշտարակ, 14 տ.

***

Ամենից շատ ինձ  հուզում և անհանգստացնում է բնության աղտոտվածությունը: Շատ-շատ են այդպիսի դեպքերը… Մարդիկ շահագործում են բնության տված բարիքները, և օգտվելով այդ ամենից, միշտ աղտոտում և փչացնում են շրջակա միջավայրը: Չեն փորձում այդ ամենը հավաքել ու մաքրել: Միայն, երբ դպրոցներում, քաղաքներում տեղի են ունենում շաբաթօրյակներ, այդ ժամանակ մի փոքր մաքրում են  աղբը: Մնացած դեպքերում մարդիկ միայն վնաս են հասցնում բնությանը, բայց և անխնա օգտագործում  նրա բարիքները:

Վիոլետա Մկրտչյան, գ. Կարբի, 15 տ.

***

Անտարբերություն  աշխարհի, մարդկանց, սեփական երջանկության ու կյանքի նկատմամբ, ահա թե ինչն է ինձ հուզում:

Մարդիկ շարունակ փորձել են հասնել կատարյալին ու ձգտելով դրան` կորցրել ամենակարևորը՝ մարդկային ջերմությունը:

Փողոցում քնող, սոված, մարդասպան, անհոգի, սեփական շահի համար ապրող մարդիկ…

Սիրում են ու չեն ասում, չեն սիրում ու սեր են խոստովանում, դավաճանում են հավատարիմներին ու հավատարիմ մնում դավաճաններին: Անտարբեր են համամարդկային խնդիրների նկատմամբ: Որդին սպանում է հորը, հայրը սպանում է որդուն, ու մենք անտարբեր ենք այս ամենի` մնացած ամեն ինչի ու ամենքի նկատմամբ:

Գոնե սերը փրկվեր, սիրեին ու ասեին, պայքարեին ու հասնեին: Չնայած, եթե սերը փրկված լիներ, ամեն ինչ չէր հասնի այս աստիճանի: Մարդի՛կ, սիրեք ու դադարե՛ք անտարբեր լինել, նախ ինքներդ ձեր, հետո՝ աշխարհի նկատմամբ:

Հայկանուշ Մարգարյան, գ. Սասունիկ, 15 տ. 

ani avetisyan portret

Նկարի ոչ լուսավոր կողմը

Երբեմն մտածում եմ, թե կյանքս ինչպե՞ս է փոխվելու, երբ ընդունվեմ համալսարան: Նոր ընկերներ, շրջապատ, հագեցած ու հետաքրքիր ուսանողական կյանք, արշավներ և ուսումնասիրություններ… 

Ամեն ինչ հետաքրքիր է թվում, բայց իրականում սա նկարի միայն լուսավոր մասն է: Լիարժեք ուսանող լինելու, ուսանողական կյանքին լիովին կցվելու համար ժամանակ է պետք, բայց ինչ անի գյուղում ապրող այն ուսանողը, ով նույնիսկ վերջին ժամերին մնալ չի կարող, որպեսզի չուշանա գյուղ գնացող վերջին ավտոբուսից, ուր մնաց թե` մասնակցի դասերից հետո անցկացվող միջոցառումներին ու ծրագրերին կամ ընկերների հետ ինչ-որ տեղ գնա:

Նման խնդիր կա Հայաստանի գրեթե բոլոր գյուղերում: Մեր գյուղն էլ` Արագածոտնի մարզի Ոսկեհատ գյուղը, բացառություն չէ: Այստեղ երթուղային տրանսպորտ հաճախ չենք տեսնում, իսկ եղածներն էլ շատ ժամանակ չեն աշխատում, և ոսկեհատցի ուսանողներն ու աշխատողները, նրանց թվում նաև քույրս ու եղբայրս, ստիպված են լինում տաքսիով կամ ոտքով հասնել կողքի գյուղ՝ այնտեղից քաղաք գնալու համար: Բարդ է, հատկապես առավոտյան, երբ լույսը դեռ չի բացվել:

…Ինքս էլ շատ անգամ զգացել եմ, թե ինչ է նշանակում տրանսպորտի բացակայության պատճառով երկու կիլոմետրից ավելի անցնել՝ պարապմունքի գնալու համար:

-Մի քիչ սպասենք, որ ծանոթ մեքենա գա, գնանք:

-Չէ, չէ, բա, որ չգա կուշանանք:

Էլ  ո՞վ կարող է այդքան ճանապարհ անցնելուց հետո խնդիրներ լուծել, այն էլ հանրահաշվից:

diana hovsepyan

Մեր մշակույթի տունը

Հայրենական պատերազմի դժվարին տարիներին իմ համագյուղացիների` Արագածոտնի մարզի Ագարակ գյուղի բնակիչների ջանքերի  շնորհիվ ստեղծվեց Մշակույթի տունը: Առաջին տնօրենը Ռոզա Կարապետյանն էր: Նա նաև գրադարանավարուհին էր: Տիկին Ռոզայի տնօրինության տարիներին Մշակույթի  տունը մեծ վերելք էր ապրում: Գրեթե ամեն օր բեմականացումներ էին բեմադրվում, մեծամասշտաբ միջոցառումներ էին կազմակերպվում` համախմբելով գյուղի բնակիչներին, և մեծ ոգևորություն էին առաջացնում երիտասարդների շրջանում:

Ներկայիս Մշակույթի տունը ոչ ավել, քան դատարկ շինություն է, որում գործում է միայն գրադարանը: Ներկայիս գրադարանավարուհին` ընկեր Արմինեն, աշխատում է ավելի քան քսան տարի: Գրադարանը միշտ բաց է լինում առավոտյան ժամը տասներկուսից մեկը: Երբեմն մենք գիրք ստանալու համար հերթ ենք  կանգնում: Երբ նրան հարցրեցի, թե ինչն է պատճառը, որ գրադարանը ընդամենը մի ժամ է աշխատում, նա պատասխանեց.

-Անտանելի ցուրտ է ներսում: Ջեռուցում չկա:

Եվ իրոք, ջեռուցումը բացակայում է: Իսկ հատկապես ձմռանը անկարելի է դիմակայել ցրտին, ուստի գրադարանը տաք օրերին բաց է լինում մեկ ժամ, իսկ ձմռանը միշտ փակ է: Ես գիտեմ, որ ցրտին չեն դիմանում նաև գրքերը: Առանց այդ էլ հնամաշ գրքերը սրտի ու շոգի հերթագայությունից ժամանակից շուտ են շարքից դուրս գալիս: Ցրտի պատճառով տուժում է նաև միջոցառումների սենյակը: Միայն ցուրտը չէ, որ խանգարում է: Բացակայում են վարագույրները, ջահերը և սարքին գտնվող աթոռները:

2007-2008թթ. գործում էր պարի խմբակ: Ժամանակին այն մեծ համբավ ուներ, ես ինքս էլ ընդգրկված էի այդ խմբում:

2009թ-ից առ այսօր գործում է կարատեի խմբակը, որը մեծ հաջողությունների է հասել նաև Հայաստանի սահմաններից դուրս:

Ներկայումս կան նաև պարի և ըմբշամարտի խմբակներ: Դրանց պարապմունքները անցկացվում են գյուղապետարանի  շենքում հատկացված սենյակներից մեկում: Ներկա դրությամբ Մշակույթի տան  հսկայական շինությունում գործում է միայն գրադարանը, այն էլ` մեկ ժամով:  Իսկ գյուղացիների առօրյան առավել հետաքրքիր և բովանդակալից անցկացնելու համար այլ շինություն չունենք:

lia avagyan portret

Մարտական տրամադրություն

Ապրիլի 2-ին սովորական օրերի նման պատրաստվեցի, որ դպրոց գնամ: Արդեն դուրս էի գալիս, երբ լսեցի կրակոցներ, ուշադրություն չդարձրի` մտածելով, որ ամեն օրվա նման էլի՝ հակառակորդը հարբած անկանոն կրակ է բացել խաղաղ բնակավայրերի վրա: Եթե հիշում եք, ես ապրում եմ Ներքին Կարմիրաղբյուր գյուղում: Դպրոց մտնելուն պես ընկերներս ասացին, որ Արցախը տանկերով ու գրադներով ռմբակոծվում է, անհանգստացա, քանի որ լավ գիտեի տանկի ցասումը: 

Դրանից հետո անընդհատ թարմացվող լուրեր` վիրավոր ու մահացած մարդկանց ու նաև խաղաղ բնակավայրերի արկակոծման մասին: Որպես սահմանում ապրող մարդիկ մեր մոտ լարվածություն (բայց ոչ խուճապ) առաջացավ թե մեր եղբայրների անվտանգության, թե սահմանում կանգնած զինվորի և նաև նրա համար, որ կարող է ամեն վայրկյան նաև մեզ մոտ վերսկսվել ռմբակոծումը:

Դասերը վերջացնելուն պես արագ եկա տուն` ավելի շատ տեղեկություններ իմանալու համար: Կիրակին նույնպես անցավ լարված: Երկուշաբթի օրը, չնայած մայրիկիս հորդորներին, որպեսզի դպրոց չգնամ (վախենում էր, որ մեզ մոտ էլ կարող էր ամեն վայրկյան սկսել կրակոցներ), ես գնացի դպրոց: Ճանապարհին էլի ДШК-ով մի քանի անգամ կրակեցին: Դպրոց հասա այն ժամանակ, երբ արդեն զանգը տվել էր: Մտա դասարան, դասընկերս միանգամից հարցրեց. «Հը՞, Լիա, սաղ ե՞ս»: Համոզվելով, որ լավ եմ, ուսուցիչս հարցրեց, թե էդ ինչ ձայներ են: Պատասխանեցի, որ ДШК-ով գյուղի վրա կրակում են: Ուսուցիչները ամբողջ օրը աշխատում էին մեր բարոյահոգեբանական վիճակը և հայրենասիրական ոգին բարձր պահել: Սա էլ ասեմ, որ իմանաք. մեր ուսուցիչները, ի տարբերություն ոչ սահմանամերձ գոտիների ուսուցիչների, մեզ ոչ միայն գիտելիք են հաղորդում, այլ շատ հաճախ նաև հոգեբանական աշխատանք են տանում: Այդ օրը դպրոց քիչ երեխաներ էին եկել: Չէ, ոչ թե չէին եկել, այլ լսելով կրակոցները, հետ էին դարձել տներով:

Գյուղում մարտական ենք տրամադրված, միշտ պատրաստ` ամեն տեսակ խոչընդոտ հաղթահարելու: Հիմա կապոցներ հենք պատրաստում, որպեսզի սահմանից սահման մի փոքր աջակցություն ուղարկենք մեր հայրենակիցներին ու մեր սահմանը պահող քաջ հերոսներին:

Հ.Գ.Աստված պահապան սահմանները հսկող մեր քաջ զինվորներին: Խոնարհումս Ձեզ՝ ՏՂԵՐՔ…

erik alexsanyan tavush

Այստեղ ուրիշ է ամեն ինչ

Բաղանիսում ուսուցիչների պակասը լուրջ է: Դա պայմանավորված է նրանով, որ գյուղը գտնվում է սահմանամերձ գոտում: Բաղանիսի դպրոցում սովորում է 99 աշակերտ, և դա այնքան էլ շատ չէ, սակայն ուսուցիչների պակասը ավելի շատ է: Դուք երբևիցե լսե՞լ եք, որ ֆիզիկայի ուսուցիչը դասավանդի հանրահաշիվ և  երկրաչափություն, կամ աշխարհագրության ուսուցիչը դասավանդի հայոց պատմություն, համաշխարհային պատմություն, աշխարհագրություն և աշխատանքի ուսուցում:

Թեև նրանք լավ են դասավանդում, սակայն երբեմն որոշ չափով դժվարանում են: Դասացուցակում առաջանում են խնդիրներ: Օրինակ՝ երկու դասարան հայտնվում են նույն դասարանում նույն ուսուցչի մոտ: Արդյունքում տուժում են աշակերտները: Ուսուցիչներն էլ այս լարվածությունից հոգնում են:

Մի խոսքով, Բաղանիսը ամեն ինչով ուրիշ է:

andranik manesyan portret

Սահմանից Սահմանին

Մենք, ինչպես միշտ, գնացել էինք դպրոց: Մեզ ոչինչ չի կարող խանգարել դպրոց գնալ, նույնիսկ սահմանին հնչող կրակոցները:  Ճիշտ է, այդ օրը բացակաները շատ էին:

Մենք նստած էինք դասի, երբ ներս մտավ տնօրենը և հայտնեց մի  ծրագրի մասին, որով մենք` կոթեցիներս, կարող էինք օգնել Լեռնային Ղարաբաղի սահմանամերձ գյուղերին` «Սահմանից Սահմանին»: Մենք սկսեցինք մտածել, թե ինչպես կարող ենք  օգնել նրանց ու որոշեցինք նրանց  համար ուղարկել առաջին բուժօգնության պարագաներ, քաղցրավենիք, չրեղեն և մուրաբաներ, ծխախոտ, տաք հագուստ, գուլպաներ:

Մենք շտապեցինք զանգահարել մեր մյուս ընկերներին, որ  մասնակցեն այս միջոցառմանը: Եվ բոլորս սկսեցինք հավաքել անհրաժեշտ  պարագաներ, որպեսզի ուղարկենք սահման: Ամեն մի երեխա օգնում էր իր կարողության  սահմաներում: Այս ծրագրին մասնակցում էին նաև ուսուցիչները:

Մենք արկղերում դասավորեցինք հավաքվածը: Մենք շատ ուրախ ենք, որ հնարավորություն ստացանք մեր օգնությունն էլ բերել:

Մենք պատրաստ ենք  օգնել  սահմանին կանգնած  մեր  զինվորներին և բնակիչներին: Մենք նույնպես գտնվում ենք  սահմանամերձ  գյուղում ու չենք պատրաստվում լքել մեր գյուղերը: Համոզված ենք, մեր հաստատ որոշումը կարող է ոգեշնչել մեր  զինվորներին և կամավորներին, որպեսզի ամրապնդեն մեր դիրքերը:

Երբ  գրում էի այս նյութը, այդ պահին  լսվեցին ձայներ ու էլի  կրակոցներ, որոնք ուղղված էին դիրքերին:

ԱՍՏՎԱԾ  ՊԱՀԱՊԱՆ ԲՈԼՈՐ  ԶԻՆՎՈՐՆԵՐԻՆ,  ՈՎՔԵՐ ԳՏՆՎՈՒՄ ԵՆ ԴԻՐՔԵՐՈՒՄ:

seryoja ghazaryan

Հավանիր, որ իմանաս…

Ամեն օր, երբ մուտք եմ գործում սոցալական ցանցեր և հաղորդակից եմ լինում օրվա լրահոսին, միշտ ինձ հուզում է մի հարց: Ե՞րբ է վերջ դրվելու լրատվության սխալ փոխանցմանը: Որոշ մարդիկ ապատեղեկատվությունը դարձրել են փող աշխատելու միջոց՝ առանց մտածելու, որ դա կարող է վնասել մարդկանց: Այնքան զազրելի է այն երևույթը, երբ գրված է արտառոց վերնագիր, բայց երբ  բացում ես տվյալ նյութը, պարզվում է ոչ մի նյութ էլ չկա, այլ ուղղակի like ստանալու համար է:

Հատկապես այս օրերին, երբ բոլորս շունչներս պահած լուրերի ենք սպասում սահմաններից, մեր տղերքից, հանկարծ տեսնում ենք մի լուր, որը ազդարարում է այդ մասին, արագ բացում ենք, որ կարդանք, բայց առաջինը մեզ է ողջունում հավանելու մասին հրահանգը: Հավանիր իմ էջը, որ կարդաս, թե ինչ է կատարվում հիմա քո եղբայրների հետ…

Շատ կցանկանայի, որ որոշակի պատժամիջոցներ սահմանեն այն մարդկանց համար, ովքեր ապատեղեկատվություն  են տարածում և սոցցանցերի միջոցով ազդում են ոչ միայն մեծերի, այլ  նաև փոքր տարիքի երեխաների հոգեբանության վրա: Չենք կարող բացառել այն դեպքերը, որ այդպիսի նյութերը կարող են կարդալ երեխաները: Որպես երիտասարդ սերնդի ներկայացուցիչ ես դատապարտում եմ նման երևույթները:

hayrapi baghdasaryan

Պատերազմը

Սկզբում էնքան հեռու էր թվում պատերազմը: Կիլոմետրերով, տարիներով հեռու: Թվում էր՝ մեզ չի հասնի: Բայց հասավ: Էն էլ ոնց: Վազելով հասավ: Հետն էլ, առանց զգուշացնելու, առանց ցավներս ու վախներս տեսնելու տասնյակ տղերքի տարավ:

Մինչև էսօր չեմ պատկերացրել ծնողների ու երեխաների ցավը՝ իրենց զավակներին ու հայրերին մահվան բերանն ուղարկելուց, բայց երբ տեսա՝ հայրս հանում է զինվորական հագուստը, որ ջոկատով մեկնեն ճակատ՝ սիրտս մղկտաց: Տատս էլ վատացել էր, սիրտը թպրտում էր ջրից դուրս ընկած ձկան նման:

Երբ իմացանք զոհերի մասին, բոլորիս դեմքից կյանքին հավատով նայող հայացքը գնաց: Էլ չենք ժպտում քանի օր է: Հորս հետ էլ խոսել չի լինում էս դեպքերից: Իրենց արյան գնով ազատված տարածքների ու բնակիչների վրա հանկարծ թշնամին էլի ձեռք է բարձրացրել: Ընկերներից մեկը լուրն իմանալուց հետո լաց է եղել: Անասելի է ցավը, կորուստը`ահռելի: Քանի տան ճրագ մարեց…

Սիրտս կտոր-կտոր էր լինում ամեն մի անուն կարդալուց: Չմեռան իրենք: Ապրում են, ապրելու են:

Կապիտան Ուրֆանյանի մասին էլ բառ չեմ կարող գրել: Մի անասելի հերոսություն է արել: Աստվածային կամքի տեր երիտասարդ, որ իր արյան, իր բեկորների գնով փրկեց ընկեր տղերքին ու հայրենի սահմանի մի մասը: Ընկածներից ամեն մեկն էլ մեր հարազատ զավակներն ու եղբայրներն են: Չէ՛, չեն մեռել նրանք: Էս մեր կապույտ երկնքում սավառնող ամեն արծվի մեջ մի զինվորի հոգի է մտել: Նրանք մեռնողները չեն: Անմահ են:

Գիտակցված մահը երբեք էլ մահ չէ՝ այլ հավերժություն:

anjel torosyan

Կհավաքվե՞նք արդյոք միասին

Մեր ընտանիկքը մեծ է. ես ունեմ չորս հորեղբայր և երկու հորաքույր: Հորաքույրներիցս միայն մեկն է գտնվում Հայաստանում, իսկ մնացած ազգականներս Հայկական Սփյուռքի մշտական բնակիչներն են: Վատն այն է, որ նրանք նույն քաղաքում, անգամ նույն երկրում չեն գտնվում: Նրանցից մեկը Գլենդելում է, մյուսը՝ Մարսելում, երկուսը՝ Ամսերդամում, իսկ մյուսը՝ Մոսկվայում: Նրանք գրեթե ամեն ամառ գալիս են, և երբ մենք նոր-նոր կարոտներս առնում  ենք, նրանք նորից գնում են:
Ես ծնվել եմ Մոսկվայում և մենք չորս տարի ապրել ենք այնտեղ: Վերադարձել ենք, և երկու օր հետո լրացել է իմ չորս տարին: Ես գրեթե չեմ հիշում Մոսկվան, չնայած շատ կուզեի: Վերադարձել ենք Հայաստան հայրիկիս ցանկությամբ՝ տատիկիս մոտ: Չնայած նրան, որ նա ուրախ ու կյանքով լի կին է, նա արդեն ութսունվեց տարեկան է, և մենք մնացել ենք նրա մոտ:
Ազգականներիցս ոմանց ես միայն համացանցով եմ տեսել, և այդ փաստը ինձ ամենաշատն է հուզում: Մի՞թե Հայաստանի Կառավարությունը ոչինչ չի ձեռնարկում արտագաղթը կանխելու և ներգաղթին նպաստելու համար: Մի՞թե ամեն ինչ այդպես շարունակվելու է: Ես շատ կցանկանայի ինչ-որ բանով կանխել արտագաղթը, համոզել նրանց վերադառնալ, բայց ինձ չի թվում, որ նրանք իրենք քաղցր կյանքը կփոխարինեն այսքան տանջանքների հետ:

mane m sargsyan

Խորհրդավոր հանգստություն

-Վերջին ժամը չեք անում: Տուն գնացեք:
-Երևի ընկեր Չիլինգարյանը այստեղ չի,- անցավ բոլորիս մտքով, բայց ոչ մեկս չմտածեցինք վատի մասին:

Բարձր տրամադրությամբ դուրս եկա դպրոցից: Եվ առանց շտապելու, վայելելով արևի ջերմությունը և պարզ երկնքում ճախրող թռչունների ընկերակցությունը մտքերիս մեջ սուզված հասա տուն: Սակայն այդ խորհրդավոր լավ նորությունով հագեցած օրը սկսեց ինձ տարօրինակ թվալ: Չգիտեմ ինչպես, բայց զգում էի, որ վատ բան է լինելու… Որոշ ժամանակ անց զանգ ստացա ընկերուհուցս:

-Ման գիտե՞ս, ինչի են ձեզ տուն ուղարկել,- հարցրեց նա:
-Դե պատմության ժամն էր: Երևի ընկեր Չիլինգարյանը գործեր ուներ:
-Չէ, Ման, Ղարաբաղում պատերազմ է սկսվել:
-Պատերա՞զմ…

Այդ պահին սիրտս սկսեց արագ բաբախել, արյունը երակներումս սկսեց եռալ: Ուզում էի վեր կենալ և գնալ Ղարաբաղ: Մի միտք էր  պտտվում գլխումս: Բայց ինչո՞ւ: Ճիշտ է, զարմանալի չէր ու ինչ-որ մի տեղ նաև սպասելի էր: Բայց միևնույն է, ինչո՞ւ պատերազմ սկսեց: Այդ գույժը սկսեց արագ տարածվել: Որտեղ գնում էիր` նույն թեման էր, նույն խոսակցությունները: Մի տեղ անիծում էին թուրքին, մյուս տեղում հավաքվածները ուզում էին րոպե առաջ հասնել Ղարաբաղ: Եվ ամեն հայր ցանկանում էր այդ պահին գնալ և իր որդու փոխարեն կանգնել սահմանին:

Չնայած այդ նորությանը, ամեն ինչ շարունակում էր մնալ առաջվա նման: Երեխաները խաղում էին բակում, պարապողները շտապում  էին պարապմունքի: Ամեն ինչ հանգիստ էր:

-Այնտեղ ական կա, հիմա կպայթի: Շուտ, վազենք…
-Գնացինք, արագ:
-Սպասեք` գալիս եմ:

Երեխաների խաղի բնույթն էլ փոխվեց: Գնդակով խաղալու փոխարեն նրանք «զենք» էին վերցրել: Եվ «պատերազմ» էին կոչում իրենց խաղի անունը: Միշտ ասել եմ, որ դեռ վաղ տարիքից երեխայի մեջ ձևավորվում է հայրենասիրությունը: Շատերը համաձայն չեն այս մտքի հետ, կլինեն նաև մարդիկ, որ ինձ սխալ կհամարեն: Բայց ես կասեմ միայն մեկ բան: Եկեք Ճամբարակ և կհամոզվեք, որ ես ճիշտ եմ:

Մենք ունեցել ենք հերոսներ, ունենք հերոսներ և կունենանք:  Ցավալի է, բայց կյանքն է այսպիսին: Ու նրանք գնում են, որ շարունակեն երկրի վրա սկսած իրենց գործը: Նրանք գնում են, որ երկնքից հսկեն ու պաշտպանեն մեզ այնպես, ինչպես դիրքերում: