2015 թվականի ամռանը մասնակցեցի «Մանանա» կենտրոնի կազմակերպած դասընթացին։ Հենց այդ ժամանակ էր, որ նրանց օգնությամբ նկարեցի «Փալանչո» ֆիլմը, որը ճանաչում բերեց տիկնիկային թատրոնին:
Եկավ 2016 թվականի գարունը. կրկին դասընթաց, այս անգամ՝ Արմավիրում։ Նորից մասնակցեցի՝ ավելի մեծ ոգևորությամբ: Սկսեցի ավելի հաճախ նյութեր գրել, սկզբում բոլոր նյութերս պատասխան նամակ էին ստանում, որտեղ նշված էին իմ թերությունները։ Դրանք շտկելուց հետո նյութերս հայտնվում էին կայքում։ Նկատել եմ, որ վերջերս նյութերս առանց շտկումների են հայտնվում կայքում, քանի որ դրա կարիքն այլևս չի լինում։ Եվ այս ամենը շնորհիվ «Մանանա» կենտրոնի լրագրության դասընթացների: Բոլոր ծանոթներիս պատմել եմ այս կազմակերպության մասին ու բոլորը սպասում են, թե երբ պետք է լինի հաջորդ դասընթացը։

Ամռանը նույնիսկ հնարավորություն ստացա մասնակցելու «Մանանա» կենտրոնի կազմակերպած մեդիա ճամբարին, որն իր տեսակով միակն էր Հայաստանում: Ճամբարում ամեն օր վարպետության դասեր էին անցկացվում, որոնք վարում էին հայտնի մասնագետներ: Ճամբարում ավելի հմտացա գրելու մեջ և նյութերս, որոնք հայտնվում էին համացանցում, արդեն մեկնաբանվում էին: Հիշարժան էր վերջին նյութիս մեկնաբանություններից մեկը. «Հո՛վ, չես դադարում զարմացնել, շա՜տ լավ ես գրել»: Եվ սա այն դեպքում, երբ դպրոցում ես կաղում էի շարադրություններ գրելիս: Դե, իրականում, մեզ այստեղ սովորեցնում են ոչ թե շարադրություններ գրել, այլ զարգացնել լրագրողական միտքը, վերլուծել, իրական պատմություններ, սցենարներ գրել, հարցազրույցներ վերցնել։ Ճամբարում շատ գիտելիքներ ձեռք բերեցի։ Նաև շատ կարևոր էին նոր ծանոթությունները, ու հիմա, որ մարզ էլ գնամ, հանգիստ կարող եմ ասել՝ այնտեղ ընկերներ ունեմ:
Հիմա, ճիշտ է՝ ես ուրիշ մասնագիտական ուղղվածություն ունեմ, բայց վստահորեն կարող եմ ասել, որ կապս կպահեմ «Մանանա» կենտրոնի և 17.am-ի հետ՝ շարունակելով զբաղվել լրագրությամբ, լուսանկարչությամբ և կինոյով:
Ցանկանում եմ շնորհակալություն հայտնել «Մանանայի» անձնակազմին, քանի որ հենց նրա շնորհիվ ստացա շատ գիտելիքներ։

Մոտ մեկուկես տարի 17.am-ին թղթակցելուց հետո, այս հարցին կարող եմ պատասխանել առանց երկար մտածելու, քանի որ հստակ գիտեմ, թե ինչ դեր է խաղում և ինչ է ինձ տալիս 17.am-ը:

17.am-ի շնորհիվ մենք ձեռք ենք բերում ընկերներ, նոր գիտելիքներ, ծանոթանում ենք մեր հասակակիցների և նրանց կարծիքների հետ, տարբեր քաղաքների և գյուղերի առօրյայի հետ, բայց ամենակարևորը, որ անում է մեզ համար 17.am-ը, դա մեր խոսքը լսելի դարձնելն է: Եթե կարծում ես, որ ֆեյսբուքի պատին ինչ-որ մի նյութ տեղադրելով քո խոսքը լսելի ես դարձնում, ապա սխալվում ես: Այդ նյութը սահմանափակվում է միայն քո ընկերների շրջանակում, և բացի այդ բոլորը չէ, որ կարդում են հրապարակածդ նյութերը, համարելով, որ դրանք ուղղակի երկար են: Իսկ 17.am-ը տալիս է քեզ ընթերցողների մեծ մի բանակ:

Այստեղ մենք կրթվում ենք և դաստիարակվում որպես երկրի ակտիվ քաղաքացիներ, որոնց համար մեկ չէ, թե ինչ է կատարվում շրջապատում:

Ամեն անգամ, երբ ինչ-որ խնդիր եմ նկատում, որին ես լուծում չեմ կարող տալ, իմ պարտքն եմ համարում բարձրաձայնել դրա մասին, որպեսզի գտնվեն նրանք, ովքեր կլուծեն այդ խնդիրը: Երբ հանդիպում եմ մարդկանց, ովքեր ունեն իրենց պատմությունը, ովքեր այս կյանքում հաղթահարել են դժվարություններ և հասել բարձունքի, իմ պարտքն եմ համարում գրել նրանց մասին: Մենք բոլորս պետք է ճանաչենք նրանց, ովքեր այսօր ապրում ու աշխատում են Հայաստանում և ստեղծում են մեր ապագա երկիրը: Եթե 17.am-ին թղթակցելու սկզբում մտածում էի, որ չկա ոչ մի հետաքրքիր բան, ինչով կցանկանայի կիսվել մարդկանց հետ, ապա այսօր անգամ հասարակ կենցաղային գործերը ինձ հետաքրքիր են թվում: Չէ՞ որ մեր ամեն սովորական օրով է ձևավորվում մեր երկրի ընդհանուր պատկերը: Ի՞նչը կարող է ավելի հետաքրքիր լինել մեր սովորական կյանքից: Բոլոր գրքերը, ֆիլմերը սկիզբ են առնում հենց մեզանից: Այսօր առաջին հայացքից ամենաձանձրալի մարդկանց մեջ ես գտնում եմ հետաքրքիր կերպարներ և ավելի քան վստահ եմ, որ չկա ձանձրալի մարդ:

17.am-ում մենք սովորում ենք գրագետ գրել, խոսել և զերծ ենք մնում փողոցային բառապաշարից: Տարբեր մարդկանց հետ շփվելու համար պետք է տիրապետես ճիշտ խոսքին, որն էլ վստահություն և ակամայից խոսելու և կիսվելու ցանկություն է առաջացնում: Այլապես ոչ ոք քեզ լուրջ չի ընդունի  և չի ցանկանա պատմել իր մասին: 17.am-ում մենք միմյանց հետ շփվելով, մեկս մյուսիս նյութերը կարդալով, մի քանի հարցազրույց վերցնելուց հետո սկսում ենք ավելի ճարտար խոսել: Այսօր կարդալով իմ հին նյութերը և այն, ինչ գրում եմ հիմա, նկատում եմ էական տարբերություն իմ գրելաոճի մեջ: Եվ պետք է խոստովանեմ, որ հիմա ավելի լավ եմ գրում:

Այսօր ամենաճշմարիտ և ազատ լրատվամիջոցներից մեկը ես համարում եմ հենց 17.am-ը, որովհետև այստեղ գրում են ազատ, սեփական կարծիք ունեցող, ակտիվ պատանիներ և երիտասարդներ: Եվ միայն այստեղ կարող եք տեսնել, թե ովքեր և ինչպես են ապրում Հայաստանում: Հաճախ եմ լսում քննադատություններ նյութերիս և ընդհանրապես գրելուս վերաբերյալ: Հաճախ դադարում եմ գրել, մոռանալով պարտքիս մասին, բայց նորից սկսում եմ, հասկանալով, որ ինչով էլ զբաղված լինեմ, ինձ հետաքրքրող բաների մասին պետք է շարունակեմ գրել: Եթե ոչ ես, ապա ո՞վ կբարձրաձայնի իմ քաղաքի խնդիրները այնպես, ինչպես ես եմ դրանք տեսնում:

Երևի էլ ոչինչ չի մնում, քան ասել շնորհակալություն 17.am-ին, որ հիշեցնում է ինձ, որ ես պարտավոր եմ խոսել քաղաքիս, իր խնդիրների և ապագան կառուցողների մասին:

Այս հարցը ինձ շատ-շատ անգամ եմ տվել, ու մի քանի անգամ այս թեմայով նյութ եմ գրել: Ամեն անգամ գրելիս ես ավելացրել եմ իմ արտահայտությունները և տպավորությունները՝ միայն և միայն դրական կողմից: Բացասական եղել է միայն առաջին նյութ գրելու փորձս, երբ տանջվում, գրում էի, բայց վերջում հաճելի չէր ընթերցվում, կամ էլ իմաստ չկար: Ես միայն ուրախ եմ, որ 17.am-ի թղթակից եմ: 2016 թվականի փետրվարին ես կատարեցի իմ առաջին քայլերը 17.am-ում՝ ծանոթացա, ընտելացա ու հասկացա, որ 17.am-ը ինձ միայն հաջողություն, լրագրողական նոր գիտելիքներ ու Հայաստանի տարբեր գյուղերից, քաղաքներից նոր ընկերներ ձեռք բերելու հնարավորություն կտա: Հա, խոսքս կիսատ չթողնեմ: 2016-ին իմ առաջին քայլերից հետո արդեն սկսեցի դառնալ ավելի համարձակ, համարձակ գրել և օրվա մեջ ժամանակ գտնել նյութ գրելու համար: Սկզբում սևագրում էի, մաքրագրում, հետո նոր նյութս հավաքում համակարգչով, իսկ հիմա միանգամից համակարգչով եմ գրում: 2017 թ.-ի օգոստոսին արդեն պատրաստված, առանց լարվելու ես մասնակցեցի Դիլիջանի մեդիա ճամբարին: Արդեն չկային «Վա՜յ, բա ինչ եմ անելու», «Բա որ չկարողանամ» արտահայտությունները, դրանց փոխարինում էր միայն «Ուռա՜, էլի ճամբար է լինելու», «Ջա՜ն, նոր նյութեր կգրենք» արտահայտությունները: Հաճելի է, երբ քեզ վստահում են հարցազրույց վարել, ֆիլմ նկարահանել, լուսանկարել: ճամբարի ընթացքում մթնոլորտը շատ ջերմ ու ընկերական էր: Ճամբարներից հետո օրեր, ամիսներ, անգամ տարիներ էլ անց, մեկ է՝ մեր ընկերությունը պահպանվելու է, ինչպես պահպանվել է մինչև հիմա: Մեկ շաբաթվա մեր շփումը այնքան ջերմ է եղել, որ հիմա մենք կարծես մի մեծ ընտանիքի անդամներ լինենք: Իհարկե, այս ամենը 17.am-ի շնորհիվ: Երբ մոտենում է անծանոթ մի մարդ և հարցնում՝ դո՞ւ ես գրել կրակոցների մասին, կամ «Մարդ էլ ուզենա գնա բանակ ու չտանեն» նյութերը, զգում ես, որ աշխատանք ունես կատարած և կա գնահատողը: Նյութը կարդացել են և ինձ ճանաչել ու նորից՝ 17.am-ի շնորհիվ: 17.am-ի շնորհիվ ես ձեռք բերեցի լրագրողական, լուսանկարչական և ֆիլմեր նկարահանելու փորձ, ինչը ինձ ամբողջ կյանքում կօգնի, անգամ եթե այս մասնագիտություննեը չընտրեմ ապագայում: 17-ն ինձ հնարավորություն տվեց հարցազրույց վերցնել հայտնի մարդկանցից: Առաջ, եթե ցանկություն ունենայի հարցազրույց անելու, հարցերը կլինեին աննպատակ, իսկ հարցազրույցը կմնար միայն համակարգչում: Ոչ իմաստ կլիներ, ոչ էլ կտպագրվեր: Իսկ հիմա կա և՛ իմաստ՝ հարցերի մեջ, և՛ մի կայք, որը աչքի է ընկնում իր անկեղծությամբ և ընթերցանության արժանի նյութերով, և որտեղ կտպագրվեն իմ նյութերն ու հարցազրույցները: Իմ առաջին հաջողությունները եղել են 2017 թվականին, 17 տարեկանում և 17.am-ում: Եվ եթե միայն ասեմ՝ շնորհակալ եմ 17.am-ին, սա նման կլինի նախադասության ընդամենը մի մասնիկի:

Մարտի վերջ, 2016

-Ան, կգա՞ս դպրոց, մարդիկ են գալու, հանդիպում պիտի լինի:

Չեմ հիշում՝ որտեղ էի, բայց հիշում եմ, որ երբ հասա դպրոց, հանդիպումն արդեն վերջանում էր: Հասցրեցի միայն մի քանի րոպե լսել ու ամսագրերից համարներ ստանալ: Դե, խոսքը «Մանանայի» կազմակերպած հանդիպման մասին էր, որին էլ պիտի հաջորդեր դասընթացը:

Չնայած, որ համարյա ոչինչ չէի լսել կենտրոնի մասին, հանդիպման օրն էլ շատ բան չհասցրեցի իմանալ, որոշեցի, որ ինչ էլ լինի՝ կմասնակցեմ ծրագրին: Եթե չշահեմ, կորցնելու բան էլ չեմ ունենա:

Իսկ տանը համակարգչիս ու համացանցին լուրջ փորձություն էր սպասվում: Սկսեցի բոլոր հնարավոր ու անհնար վայրերում գտնել կենտրոնի մասին նյութեր ու կարդալ, դիտել: Ստացվեց: Հաստատ նամակ կգրեմ, երեսուն երիտասարդների մեջ, հուսամ, ես էլ կլինեմ:

Մի քանի օր անց.

-Անի ջան, բարև, Լուսինեն է «Մանանայից», ուզում եմ հարցնել՝ դեռ ցականո՞ւմ ես մասնակցել դասընթացին: Ուրեմն շաբաթ օրը 10-ն անց 45 մեքենան դպրոցի մոտ ձեզ կսպասի: Չուշանաք:

Գիտեմ՝ մանրուք կթվա, բայց Լուսինեին, իր կարևոր խորհուրդներից ու սիրուն նյութերից բացի, ամենաշատը էս զանգի համար եմ սիրում:

Ո՞ւր էինք հասել: Հա, դասընթացին: Չորս օր՝ երկու շաբաթ և կիրակի օրեր, ժամը 11-ից 5-ը պիտի սովորեինք լրագրություն, լուսանկարչություն ու կինոարտադրությանը ծանոթանայինք:

Ապրիլի առաջին և երկրորդ շաբաթներ, 2016

Դպրոցի բակում անհամբեր սպասում էինք մեզ անհայտ կենտրոնի անհայտ դասընթացին կապող մեքենային.

-Տաքսին եկավ, գնացինք:

Վորքշոփի բոլոր օրերին մեզ տանում և տուն էր բերում նույն հաճելի վարորդը, որին առաջին օրը փորձում էինք բացատրել, թե ուր ենք գնում, երբ ինքներս էլ հստակ չէինք պատկերացնում: Հետո մեր ուրախ քննարկումներից ու այդ օրվա մասին պատմելուց ամեն բան պարզ էր դառնում թե՛ մեր, և թե՛ նրա համար:

Դասընթացը տևեց չորս հագեցած օր: Չորս օր՝ ֆոտոարշավների, լրագրողական նյութեր գրելու և ֆիլմերի գաղափարներ քննարկելու համար: Զբաղված օրվա ընթացքում էլ միշտ ժամանակ էինք գտնում իրար ճանաչելու, կատակելու ու լիցքաթափվելու համար: Կյանքում առաջին անգամ հենց այդ չորս օրերի ընթացքում սկսեցինք փողոցում ուղղակի քայլելու փոխարեն փնտրել ու գտնել կադրեր, որոնք գեղեցիկ լուսանկարներ կարող էին դառնալ: Կյանքում առաջին անգամ սկսեցինք ավելի ուշադիր լինել շրջապատի նկատմամբ և նրանում հետաքրքիր դեմքեր ու դեպքեր որոնել: Այնպիսիները, որոնք նյութ, հարցազրույց կամ ֆիլմ կարող էին դառնալ: Այդ ամենը անսովոր էր մեզ համար, բայց, միևնույն ժամանակ, այնքան աննկատ ու արագ դարձավ օրվա անբաժան մաս, որ մենք էլ չնկատեցինք ու չհասկացանք՝ ինչ կատարվեց: Հիմա էլ երևի այնքան էլ լավ չենք պատկերացնում, թե ինչպիսին էր կյանքը մինչ այդ:

Հունիսի 5, 2016

Հունիսի հինգին Հայաստանում մեծ շուքով նշվում էր Եվրոպայի օրը: Դե, երևի գիտեք, որ «Մանանա» կենտրոնի «Երիտասարդների արտահայտման ազատության խթանումը քաղաքացիական լրագրության միջոցով» երկար անունով, բայց անչափ կարևոր ծրագիրը ևս իրականացվում է Եվրամիության ֆինանսավորմամբ: Այսինքն, տոնից անմասն չէր մնում նաև «Մանանա» կենտրոնը: Դա իմ ու «Մանանայի» երկրորդ հանդիպումն էր վորքշոփից հետո: Էլի մեկ հագեցած ու անմոռանալի օր:

Օրը լի էր ստացված հարցազրույցներով, ֆոտոներով, հաճելի ծանոթություններով ու մրցանակներով:

28.07-03.08, 2016

Չէ, նախ՝ դրանից մոտ մեկ ամիս առաջ

Ես ու Հայաստանի մի շարք պատանի թղթակիցներ ստացանք երազանքների նամակը (Հոգվարթսի նամակի նման, էլի): Նամակում գրված էր, որ մենք համարվում ենք առաջին մեդիա ճամբարի հավակնորդ ու պիտի աշխատենք, որ «հավակնորդը» փոխարինվի «մասնակից» բառով: Երազանքների նամակից էլ երևի տասը օր հետո երազանքների զանգն ստացանք:

Այ հիմա՝ 28-ը հուլիս, 2016

Մաշտոցի պողոտայի այդ հատվածում պատահաբար կամ ոչ պատահաբար հայտնված մարդիկ ոչ մի պատկերացում չունեին, թե ովքեր են այդ ճամպրուկներով երեխաները կամ ուր են պատրաստվում գնալ: Իսկ նույն այդ երեխաները գտնում էին հին ծանոթներին, ծանոթանում մյուսների հետ կամ փորձում հիշել իրար ֆեյսբուքյան խմբից ու չաթից:

 28.07-03.08, 2016

Ճամբարի մասին շատ երկար չպատմեմ, առանց այն էլ նյութս երկար ստացվեց: Չնայած մեկ տարին էլ քիչ չի:

Ճամբարը վորքշոփից ավելի հագեցած ու հետաքրքիր դպրոց էր: Լիքը գիտելիքներ, նոր ընկերներ ու հիշողություններ, որ հաստատ երկար են մնալու: Ուրախ պահերի պակաս էլ մեկ շաբաթում չունեցանք: Մեկ-մեկ էլ հոգնեցինք, բարկացանք կամ բարկացրեցինք, բայց առանց դրանց էլ մի բան պակաս կլիներ: Դասերի հետ մեկտեղ հասցրեցինք պարել, խաղալ, լուսանկարել ու լուսանկարվել: Մեկ շաբաթում «Այլ կերպ»-ի ու «Ունո»-ի չեմպիոններին էլ բացահայտեցինք, գտանք լավ պարողներին ու երգողներին. տաղանդավոր թիմ էր:

Ո՞ւր հասանք: Համարյա վերջ, ճամբարից հետո էլ շարունակեցինք մեր հեռակա կապը, էլի ֆոտոներ, նյութեր, ֆիլմեր:

Վե՞րջ: Մնաց վերջին այցը «Մանանա», վերջերս էր՝ մարտին: Առա կարոտս, նորից հետաքրքիր զրույցներ. խոսեցինք ամեն ինչից, անձամբ ծանոթացա հեռակա ծանոթիս՝ Լիդուշի հետ, եղանք ԵՄ գրասենյակում, անգլերենի իմացության յուրահատուկ ստուգում անցանք, տեսանք ԵՄ-ի աշխատակցի զարմացած, մի քիչ էլ հիացած հայացքը, երբ խոսում էինք 17-ից ու մեր նյութերից: Հա, նաև ամսագրիս վերջին համարները վերցրի:

Հետո էլ փակեցի մեկ տարվա երկար, բայց սիրելի գրքի էջն ու ինքս ինձ հավատացրի՝ նոր գիրք կգրվի՝ նոր վերնագրով:

Բարև, սիրելի ընթերցող։ Մի շաբաթ մնաց, որ լրանա մի տարին։ Մի անմոռանալի ու չքնաղ տարի 17.am-ի հետ։ Ասել, որ այս տարին անմոռաց էր ու անկրկնելի, երևի քիչ կլինի, բայց դե ուրիշ բառեր այս պահին չեմ գտնում։

Մի քանի օր է արդեն, ինչ չեմ երևում 17-ի էջերում։ Ուղղակի նյութ չեմ գտնում, որի շուրջ կարելի է ծավալվել ու խոսել։ Եթե դու դպրոցական ես, կամ ինչ-որ չափով առնչվում ես դպրոցի հետ, կիմանաս, որ այսօրվանից արձակուրդներ են։

Գարնանային արձակուրդները գյուղում ապրող երեխաների համար մի տեսակ ուրիշ կերպ են անցնում։ Նախ պետք է վառարանը հանել տանից, այգին փորել (իմ ամենաչսիրածը), ջրի և ջրահեռացման խողովակները կարգի բերել, սերմ ցանել, ջրել, մշակել, այգին մաքրել, տերևները այրել, հետո նոր վերջին օրը դաս սովորել։ Ընդ որում, արձակուրդներին այնքան բան են տալիս դպրոցում, որ…

Հիմա գնա վերև ու կարդա վերնագիրը։ Չէ, մի շարունակիր կարդալ, վերնագիրը կարդա, դե մի ծուլացիր։ Այսօրվանից արձակուրդներ են: Էհ, երանի ամեն շաբաթ մեդիա ճամբարի շաբաթի պես անցնի, որ առաջին օրն ասենք.

-Ուխ, մի շաբաթ կա,- իսկ վերջին օրը,- էս ո՞նց անցավ էս մի շաբաթը…

Երևի վերնագիրը էնպես արեց, որ ստիպի ձեզ մտածել, թե ես աշխատանքի եմ ընդունվել: Բայց ոչ, ես հիմա միայն սովորում եմ: Շատ անգամ է եղել, երբ ծննդյանս նվերի փոխարեն ինձ գումար են տվել, ինչը համոզված եմ, կատարվել է նաև այն մարդկանց հետ, ովքեր կարդում են այս տողերը: Դե այդ գումարը տվեցին, հա՝ վերցրեցի, ծախսեցի, ու էլ չկա: Հենց էնպես ես գումար ստացա, բայց ո՞ւր է այդ գումարը: Հաջորդ օրը իհարկե այդ գումարը չկար: Շուտով ամառ է, օրվա անբաժան մաս են դառնալու պաղպաղակն ու սառը հյութը, ու հաստատ դրանք մեզ անվճար ոչ մեկը չի տա: Ու համոզված եմ, դրանք կծախսվեն տնից դուրս գալիս կամ պարապմունքի գնալիս, ինչու չէ, նաև դպրոցից տուն գնալիս:

Հա, խոսքս կիսատ թողեցի, ասենք, վերցրեցի այդ ծննդյան գումարը՝ ծախսեցի: Չէ՞ որ ես չեմ աշխատել, կարող եմ հանգիստ ծախսել: Չէ, հանկարծ այսպես չմտածեք երբեք: Ասե՞մ ինչու՝ կասեմ: Երբ ես վաստակեցի առաջին աշխատավարձս՝ հազար դրամը, դա ինձ համար ավելի թանկ էր, քան թե ծննդյանս օրը նվիրած հինգ կամ տաս հազար դրամը, որովհետև ես ունեի իմ աշխատանքի բաժինը: Եթե ասեմ՝ իմ արդար քրտինքը, սուտ կլինի, էդպես չեմ տանջվել, բայց այդքանն էլ էր բավական, որ հասկանամ, թե ինչքան դժվար է գումար աշխատելը: Հասկանում էի, երբ հազար դրամանոց թղթադրամը դառնում էր մետաղադրամներ և սկսում կամաց-կամաց ծախսվել: Մեկ տուփ ծամոն, մեկ չիպս և մեկ պաղպաղակ՝ ես արդեն ունեմ հինգ հարյուր դրամ, աշխատավարձիս հիսուն տոկոսը: Այդ ժամանակ էի պատկերացնում, թե ինչ է աշխատանք-աշխատավարձ հասկացությունը, ու հասկանում, որ միայն վերցնելով չի, գալու է մի օր, երբ մենք նույնպես աշխատելու ենք, ու պետք է ամեն ինչ գնահատել, ինչու չէ, նաև գնահատել մեր ծնողների աշխատանքը և ոչինչ չխնայելը մեզ համար: Աշխատավարձս երբ ստացել եմ, մի քանի տարի առաջ էր: Ուղղակի հիմա գրպանումս կա հազար դրամ, ու այդ հազար դրամը ստիպեց ինձ հիշել առաջին վաստակած գումարս: Այն ժամանակ եմ հասկացել վաստակած գումարի արժեքը, գումարը ճիշտ ծախսելու մասին մտածել, սակայն չեմ բարձրաձայնել, որովհետև այն ժամանակ 17.am-ի մասին անգամ չէի լսել: Հիմա կիսվում եմ ձեզ հետ ու մի կարևոր բան էլ հասկանում. 17.am-ը հնարավորություն է տալիս արտահայտել մեր մտքերը, կիսվել մեր պատմություններով, մեր հասակակիցների կյանքի փորձն էլ իմանալ, խորհուրդները լսել, զգալ, որ դու մենակ չես, քեզ նմանա հազարավոր պատանիներ կան, որոնց հետ կարող ես հանդիպել այստեղ՝ 17-ի էջերում:

2016 թվականի մարտի չորսից ութը հասարակ օրեր չէին իմ և ինձ նման տասնյակ երեխաների համար: Դրանք 17.am-ի կողմից կազմակերպած դասընթացի օրերն էին: Հաճելի և անմոռանալի օրեր էին: Մեկ տարվա ընթացքում 17.am-ի շնորհիվ այնքան բան ավելացավ իմ կյանքում, որոնցից ամենակարևորը նոր ընկերներն էին։ Նրանց հետ այնքան եմ կապվել, որ կարծես մանկուց իրար հետ ենք եղել:
Օգոստոս ամսին մասնակցում էի Կողբի Գեղարվեստի դպրոցի կողմից կազմակերպած պլեներին: Անընդհատ մտածում էի՝ արդյո՞ք կմասնակցեմ Մեդիա ճամբարին, թե ոչ, որովհետև առաջին ճամբարի մասնակցելու հայտը չէի տեսել, իսկ երկրորդ ճամբարին մասնակցելու մասին դեռ տեղեկություն չկար: Մի օր, երբ երեխաներով նստած զրուցում էինք, Դավիթը, ով նույնպես 17.am-ի թղթակից է, և մասնակցում էր պլեներին, եկավ և ասաց, որ օգոստոսի տասներկուսից տասնութը մասնակցելու ենք մեդիա ճամբարին: Ուրախությունս կրկնապատկվեց, երբ իմացա, որ պլեներին մասնակցող երեխաներից մի քանիսն էլ են մասնակցելու մեդիա ճամբարին, որը տեղի է ունենալու Դիլիջանում:
Մեդիա ճամբարում անցկացրած յոթ օրերն անմոռանալի էին. նոր ընկերական շրջապատ, նոր գիտելիքներ, հանդիպումներ տարբեր բնագավառների մասնագետների հետ:
Այս մեկ տարվա ընթացքում, շփվելով հասարակության տարբեր խավերի հետ, հասկացա, որ մեր գյուղերում կան մարդիկ, ովքեր ծանր պայմաններում ապրելով, չեն կորցնում իրենց լավատեսությունը կյանքի նկատմամբ: Ճամբարի ընթացքում մեր գնացած ֆոտոարշավների ժամանակ Սեմյոնովկա գյուղում հանդիպեցի շատ այդպիսի մարդկանց։
Ճամբարից վերադարձա և շարունակեցի թղթակցել:
Շնորհակալ եմ 17.am-ին։

«Բարև ձեզ: Ես միշտ հետևում եմ ձեր թղթակիցների նյութերին ու շատ եմ հավանում դրանք: Ես նույնպես ուզում եմ դառնալ թղթակից: Եթե դժվար չէ, կարո՞ղ եք ասել՝ ինչ պետք է անել դրա համար»:

Հենց այս խոսքերով էլ առաջին անգամ կապ հաստատեցի 17.am-ի հետ: Շատ էի լսել 17-ի մասին ու, քանի որ ապրում եմ Դսեղում, և անձամբ Երևան հասնել չէի կարող,  որոշեցի ես էլ նյութեր գրել և ուղարկել: Անկեղծ ասած, սկզբում մտածում էի, թե հեշտ գործ է լինելու: Առաջին նյութս ուղարկելուց հետո հասկացա, որ դրանք պետք է գրավիչ ու բովանդակալից լինեն: Միշտ, երբ կարդում եմ մյուս թղթակիցների նյութերը, յուրաքանչյուրից փորձում եմ ինչ-որ բան քաղել ու իմ նյութերը հետաքրքիր ձևով ներկայացնել: Ճիշտ է, այսքան ժամանակ ընդամենը 5-6 նյութ եմ ուղարկել, բայց յուրաքանչյուրի մեջ փորձել եմ պահել հետաքրքրությունը: Չգիտեմ, թե որքանով է ստացվել:

17.am-ի թղթակից լինելը շատ պատասխանատու գործ է: 17.am-ը հիանալի հարթակ է երիտասարդների ինքնազարգացման ու ինքնադրսևորման համար: Մասնավորապես՝ ինձ համար, 17-ը նաև ինքնաբացահայտման աղբյուր է, որի շնորհիվ տեսնում եմ իմ դրական և բացասական կողմերը:

Հարցազրույց 17.am-ի թղթակից Օֆելյա Հովհաննիսյանի հետ, ում հետ ծանոթացել եմ Գավառում կայացած 3-օրյա դասընթացների ժամանակ:

-Ի՞նչ զգացումներ ունեիր, երբ «Մանանա» կենտրոնի ներկայացուցիչները եկան ձեր դպրոց:

-Երբ «Մանանա» կենտրոնի ներկայացուցիչները եկան մեր դպրոց, ես չէի ուզում ներկայանալ սեմինարին, քանի որ չգիտեի, թե ինչի մասին են նրանք պատմելու մեզ: Բայց դեռ շատ չանցած՝ իմ և նրանց մեջ ինչ-որ հարազատ կապող օղակ նկատեցի:

-Ինչո՞ւ որոշեցիր, որ հայտ պիտի ուղարկես։

-Այնքան էի ոգևորվել նրանց պատմություններից, որ որոշեցի սեմինարից անմիջապես հետո հայտ ուղարկել: Եվ չեմ փոշմանել, քանի որ «Մանանան» ինձ ինքնահաստատվելու և իմ մտքերը արտահայտելու հնարավորություն տվեց:

-Ձեր դպրոցից էլի երեխաներ կայի՞ն, որ հայտ ուղարկեցին։

-Այո՛, ընկերուհիս նույնպես ուղարկեց։ Մենք երկուսս էլ նույն օրը հայտ ուղարկեցինք, բայց ցավոք ընկերուհիս չկարողացավ անցնել: Սակայն նա կրկին հայտ է ուղարկել, և ես հուսով եմ, որ այս անգամ կանցնի:

-«Մանանայի» կազմակերպած դասընթացից հատկապես ո՞ր օրն էր հիշարժան քեզ համար։

-Ոչ մի օր չեմ կարող հատուկ առանձնացնել, քանի որ այդ երեք օրերն էլ շատ հետաքրքիր անցան: Յուրաքանչյուր օր նոր բան էինք սովորում: Կային բաներ, որոնց ես ծանոթ չէի, բայց այդ երեք օրվա ընթացքում ես շատ բան հասկացա և սովորեցի:

-17-ի թղթակից լինելը կազդի՞ քո մասնագիտական կողմնորոշման վրա։

-Դեռ չեմ որոշել ինչ մասնագիտություն եմ ընտրելու, բայց կարծում եմ, որ շատ հարցերում լրագրության հետ առնչություն հաստատ կունենամ: Ամեն դեպքում՝ լրագրության բաժինը ինձ համար շատ կարևոր է:

-Իմ կարծիքով 17-ի թղթակից լինելը շատ մեծ հաջողություն է: Երբ դպրոցում իմացան քո այդ մեծ հաջողության մասին ինչպե՞ս արձագանքեցին։

-Երբ արդեն պարզ էր, որ ընտրվել եմ և պետք է դասընթացի մասնակցեմ, դասընկերներս շատ էին ուրախացել, ուսուցիչներս ևս շատ լավ արձագանքեցին, իսկ իմ ուրախությանն ու անհամբերությանը չափ չկար:

-Ի՞նչ փոխվեց քո կյանքում 17-ի թղթակից դառնալուց հետո։

-Իմ կյանքում դրական փոփոխություններ եղան, և խոսքերս կհասկանան նրանք, ովքեր ևս թղթակից են: Ես հիմա կարողանում եմ և հարցազրույց վերցնել, և ճիշտ լուսանկարել, ինչպես նաև տարբեր թեմաներով նյութեր գրել: