Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

IT-ն ամենևին էլ գումար աշխատելու մասին չէ…

-Ի՞նչ եք դուք պատկերացնում, երբ ասում եք Սիրիա` պատերազմ, մահ: Հուսով եմ, որ այս ծրագրիը կօգնի ձեզ, որ դուք Սիրիան պատերազմի փոխարեն արվեստի և ազգային հին մշակույթի հետ ասոցացնեք:

Եթե Դիանայի օրագիրը արդեն կարդացել եք, երևի գիտեք Shaqi shop –ի մասին, թե ինչպես են Հորդանանից սիրիացի և հորդանանցի տաղանդավոր արհեստավորների աշխատանքները հավելվածի միջոցով վաճառում: Բայց կարևորը գիտե՞ք որն է, որ այս և մնացած բոլոր «European Youth Award»-ի մասնակից ծրագրերը ուղղակի բիզնես չեն: Դրանցից յուրաքանչյուրը իր մեջ որոշակի ուղերձ է պարունակում, որը միտված է մեզ շրջապատող միջավայրը ավելի լավը դարձնելու: Կարծում եմ մեզանից յուրաքանչյուրը Shaqi shop-ի պրեզենտացիայից հետո, Սիրիան երեք տաղանդավոր երիտասարդների հետ կկապի, տղաների, ովքեր իրենց երկրի մշակույթի կրողներին հնարավորություն են տալիս աշխատելու, և իրենց արվեստը ամբողջ աշխարհում տարածելու համար: Հենց սա է նորարարությունը ինձ համար: Անել այնպիսի բան, որը կհեղափոխի մարդկանց աշխարհայացքը:

Այսօր սովորելու և սեփական մտքերը ավելի ամփոփ  դարձնելու օր էր:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Նորարար գաղափարներով որգեշնչված երիտասարդներ շրջանաձև նստում են կողք- կողքի և փորձի  փոխանակում են անում: Յուրաքանչյուր շրջանում նստում ես ընդամենը 10 րոպե, փորձելով մի մեծ ինֆորմացիոն բազա պահել գլխումդ: Ու իրականում դա անելը ահագին բարդ էր, որովհետև յուրաքանչյուր խոսնակ տարբեր պրոյեկտների մասին էր պատմում: Հաջորդ քայլը սեմինարներն էին, որտեղ մենք ընտրության հնարավորություն ունեինք` մասնկացել այն սեմինարին, որին ուզում ենք: Ես «UX Design Tactics Bootcamp» սեմինարին մասնակցեցի, ծանոթանալով Գերմանիայում տեղի ունեցած ֆուտբոլային առաջնության համար արված աշխատանքներին:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Սեմինարից հետո վերադարձանք մեծ դահլիճ, որտեղ մասնակիցները պետք է իրենց ծրագրերը ներկայացնեին: Չնայած նրան, որ բոլոր ծրագրերին արդեն ծանոթ էի, միևնույնն է, օրվա այս հատվածը ամենատպավորիչն էր: Որովհետև միայն այստեղ ու այդ պահին կարող էի Boxwise ծրագրի հեղինակի` բարձրահասակ հույն տղայի, անհանգիստ շունչը լսել, որովհետև ժյուրիի անդամները հարցեր էին տալիս, ու այդ բավականին վստահ թվացող երիտասարդը շատ անհանգիստ էր ու մտքերը պետք է իմի բերեր, որ պատասխաներ: The ifs-ի խաղալիքների ցուցադրությունն էր շատ հետաքրքիր: Այդ խաղալիքները իրենցից ռոբոտներ են ներկայացնում, որոնց միջոցով 3-4 տարեկան երեխաները կարող են ծրագրավորում սովորել: Իրականում The ifs-ը ամենահետաքրքիր ծրագրերից մեկն էր ինձ համար:  Ու վերջապես,  կարևոր էր UMix Music App-ի աշխատանքը գործնակում տեսնելը, որովհետև նախորդ օրը հենց այս հավելվածի հեղինակի՝ Kenneth Au-ի հետ էի հարցազրույց արել: Եթե The ifs-ը ամենահետաքրքիրներից էր, ապա UMix Music App-ը մասնակից ծրագրերից ամենասիրելին դարձավ: Սա լավ հնարավորություն է երաժշտություն գրելու մասին երազողների համար: Եթե սովորական պայմաններում, երաժշտություն գրելու համար պետք է ինչ-որ երաժշտական գործիքի տիրապետես, ապա այս հավելվածը հարթակ է դառնում երաժշտական կրթություն չունեցող, բայց տաղանդավոր երաժիշտների համար: Կարևոր է միայն այն, որ երաժշտությունը գլխումդ հնչի, մնացած աշխատանքը հավելվածը վերցնում է իր վրա: Մտածում եմ, որ այս հավելվածը ներբեռնելու դեպքում ես մի շաբաթում ամբողջական սկավառակ կարող եմ թողարկել, որովհետև անընդհատ տարբեր երաժշտություններ են գլխումս պտտվում: Լավ, գովազդ էլ չեմ անում, ուղղակի ուզում եմ ասել, որ վաղը Հոնկոնգի տղաների հաղթանակին եմ սպասելու…

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Այս տարի առաջին անգամ ձյուն տեսա Կիևի օդանավակայանում: Երկրորդը հավանաբար կտեսնեմ Ավստրիայում, համենայն դեպս, խոստացել են:

Գրացը նման չէ իմ տեսած քաղաքներից ոչ մեկին: Այնպիսի տպավորություն է, որ այստեղ մարդիկ ապրում են ինչ-որ մեկի ֆիլմի նկարահանման քաղաք-տաղավարում:

Ուրեմն` X ֆիլմ, դուբլ 28721…

Գրաց, 2018 թվական…

Media Moving Forward դասընթացի մասնակիցները առավոտից սկսեցին իրենց թիմային  ինտերվյուները European Youth Award-ի հաղթողների հետ: Անետան, պորտուգալուհի Անան և ես հարցազրույց վերցրինք Sharqi shop կայքի համահեղինակներից մեկի` Էմադ Ջաղասի հետ: Նրանք ստեղծել են հարթակ Սիրիայից Հորդանան գաղթած փախստականների և հենց հորդանանցի արհեստավորների համար: Կարելի է ասել, նրանց համար բրենդինգ են անում, տեղադրում կայքում և օգնում են վաճառել այդ մարդկանց ձեռքի աշխատանքները:

Ժամը երեքին գնացինք ֆուտուրիստական ոճի մի սրճարան` գետի վրա` ֆեստիվալի բացման արարողությանը գրանցվելու համար: Մի լավ շփվեցինք մյուս մասնակիցների հետ, պատմությունից մինչև անգամ աղջիկների մազերի գույնը: Այո, երկար սպասեցինք:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Ավելի ուշ արդեն քաղաքի ամենագլխավոր շենքի ներսում էինք` Town Hall-ում:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Սկսվեց ֆեստիվալի բացման արարողությունը: Որպեսզի սխալ կարծիք չստացվի, թե, ասենք, Բիյոնսեն էր երգում, կամ շքեղ հրավառություն և շոու էինք նայում, ասեմ, որ ուղղակի հնչեցին բացման խոսքեր, ներկայացրին հաղթողներին և իրենց ստեղծած ծրագրերը:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Քաղաքապետի տեղակալը ուրախ էր նշել, որ հազվադեպ են Town Hall-ում այսքան երիտասարդներ հավաքվում:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Հաղթողների ծրագրերին ծանոթանալուց հետո սկսվեց Փոլ Հյուզի «Մտածողության տասը մետրը» (Ten Meters of Thinking) վորքշոփը, որը կրեատիվության, վերլուծական մտածողության մասին էր: Դրանից հետո ազատ էինք:

Խումբը կիսվեց երեք մասի` անչափահասները գնացին թեյ և սուրճ խմելու, մեծերը` գարեջուր, Անետը, Մարիամը և ես գնացինք Գրացի նեղլիկ փողոցներով` զբոսնելու:

Երեկոյան Գրացից գլինտվեյնի հոտ է գալիս, քանի որ մինչև Սուրբ Ծննդյան փոքրիկ տաղավարների փակվելը, մի մեծ ամբոխ քաղաքի տարբեր մասերում հավաքված, Գլինտվեյն է խմում: Մութը շատ շուտ է ընկնում: Տաղավարների փակվելուն պես փողոցները ամբողջովին դատարկվում են և նկարահանման տաղավարում մնում ենք մենք երեքով: Ավարտվում է «նկարահանման» երրորդ օրը:

Շարունակելի…

Ինչպես արդեն հասկացաք Մարիամի նախորդ նյութից, «Մանանա» կենտրոնի երեք անդամներս եկել ենք Ավստրիա, այս անգամ Գրաց քաղաք, մասնակցելու “Media moving forward” ծրագրի երկրորդ մասին: Գիշերը լավ քնելուց և նախաճաշելուց հետո հավաքվեցինք հիմնական սրահում, որտեղ մեզ դիմավորեցին European Youthpress-ի մեր գործընկերները և ծրագրի կազմակերպիչ Մարտինը: Քանի որ առաջին օրն էր, կազմակերպչական շատ աշխատանք կար անելու: Ծրագրին ծանոթանալուց հետո բաժանվեցինք խմբերի: Այս մեկ շաբաթվա ընթացքում երեք տարբեր առաջադրանք ենք կատարելու:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Առաջին առաջադրանքը հարցազրույցներ են European youth award-ի մրցանակակիր երիտասարդ ծրագրավորողների հետ: Յուրաքանչյուրս ընտրեցինք մեր թիմակիցներին, ըստ մեր նախասիրությունների: Ես, պորտուգալացի Բիան  և Ֆեդերիկան Իտալիայից ընտրեցինք ֆրանսիացի ծրագրավորողների թիմին, որը ստեղծել էր խորհրդատու հավելված և ինտերակտիվ սարք փախստականների և անտունների համար:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Այս ծրագիրն ուղղված է օգնելու փախստականներին կամ բնակության վայր չունեցողներին գտնել «Որտե՞ղ լվացվել», «Որտե՞ղ ճաշել» և այլ հարցերի պատասխանները: Ծրագիրը ներբեռնեցի, որպեսզի ավելի լավ հասկանամ` ինչպես է այն աշխատում: Մուտքագրելով անհրաժեշտ հասցեն, կարող ենք հեշտությամբ տեսնել քարտեզի վրա մոտակա վայրերը տվյալ գործողության համար: Հասցեների բազան ներառում է Ֆրանսիայի երեք մեծ քաղաքները` Փարիզը, Բորդոն և Նանտը, սակայն ծրագրի հեղինակները ցանկանում են այն ընդլայնել ամբողջ Ֆրանսիայով և այնուհետև Եվրոպայով:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Շատ էի հետաքրքրված այս ծրագրով, բայց պարզվեց, որ հեղինակները վաղը չեն հասցնի ժամանել,  իսկ հարցազրույցը պետք է անցկացվի վաղը, այդ իսկ պատճառով մեր թիմը բաժանեցին տարբեր թիմերի միջև, և ես միացա պորտուգալացի Աննայի և մեր Դիանայի թիմին, որն աշխատելու էր Sharqi shop ինտերնետ խանութը ստեղծողների հետ: Այս առցանց խանութը միավորում է Սիրիայից Հորդանան եկած փախստականներին, ովքեր պատրաստում են ձեռագործ իրեր վաճառքի նպատակով: Ուսումնասիրելով կայքը, մոտավոր կազմեցինք հարցերը և որոշեցինք, թե ինչ տեսք կունենա հարցազրույցը:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Երկրորդ առաջադրանքը նույնպես թիմային էր. այս անգամ թիմերից 4-ը կգրեն հոդվածներ European youth award-ի միջոցառման մասին, մնացած 4-ը կնկարեն կարճ վիդեոհոլովակներ:

Եվ երրորդ առաջադրանքը ֆոտոմրցույթ է, որը յուրաքանչյուրս անելու ենք անհատական:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Կազմակերպչականն ավարտելուց հետո Մարտինը մեզ պատմեց Data visualization-ի մասին, ներկայացնելով տվյալները վիզուալացնելու եղանակները` քարտեզներ, գրաֆիկներ և այլն: Դասընթացի վերջում ունեցանք փոքրիկ թիմային աշխատանք, որի արդյունքում համացանցից գտած տվյալները ներկայացրինք գրաֆիկի տեսքով:

Լանչից հետո Մարտինը շարունակեց դասընթացը` այս անգամ ներկայացնելով Visual storytelling-ը մասնավորապես վավերագրական ֆիլմերի մեջ: Օրինակների վրա տեսանք, թե ինչպես է կարելի  պատմություն պատմել` օգտագործելով վիզուալ նշաններ, փորձեցինք վերլուծել դրանք և համեմատել միմյանց հետ:

Լուսանկարը` Դիանա Շահբազյանի

Դասընթացի ավարտից հետո բոլորս ուղղվեցինք դեպի Kleine Zeitung թերթի Գրացի գրասենյակ, որտեղի օնլայն հարթակի պատասխանատու լրագրողներից մեկը մեզ ցույց տվեց ամբողջ շենքը, որը նախկինում ֆուտբոլի դաշտ է եղել, պատմեց թերթի պատմությունը և վերջում պատասխանեց մեզ հուզող հարցերին:

Ընթրիքից հետո ունեինք ազատ ժամանակ, որն օգտագործեցինք Գրացում զբոսնելու վրա: Կարծում եմ, ոչինչ չմոռացա պատմել: Այսօրվա համար այսքանը, սպասեք օրագրի նոր օրերին և ֆոտոներին:

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

Ամեն հրաժեշտ վերադարձի սպասում ունի։ Հայաստանից մեկնելիս, երբ ինքնաթիռն անցավ մեր երկրի սահմանը, ու ենթագիտակցությունս ընկալեց, որ օտարության մեջ եմ, արյունս կարծես երակներումս սառեց, շեղվեց իր բնականոն ընթացքից ու, զգացնել տալով մենակությունս, հետ դառնալու մասին մտքեր ներմուծեց դեպի իմ ուղեղ։ Հետ դարձն անհնար էր, պետք էր համակերպվել։ Բայց հաճելի էր կռահել, որ առջևում ինձ նոր բացահայտումներ էին սպասվում։

«Արտեկում» առաջին բացահայտումս եղան մարդիկ։

Մարդիկ

Ինչպես ամենուր՝ մարդիկ տարբեր են, բայց յուրաքանչյուր ազգ ունի իրեն բնորոշ գերակշռող հատկություններ, որոնցից ձևավորվում է ազգային դիմագիծը, բնութագիրը։ Երբ շփվում ես տարբեր երկրներից ժամանած մարդկանց հետ միաժամանակ, այդ տարբերությունը նկատելն ավելի հեշտ է դառնում։ Օրինակ, ռուսներն ինձ թվացին լավատես, անկաշկանդ, թեթև ապրող մարդիկ, ովքեր ապրում են այսօրվա օրով, իսկ այսօրն անցկացնում ուրախ՝ թքած ունենալով կուտակված խնդիրների, բացասական կարծիքների վրա։ Օսերի մոտ գերակշռում էր շեշտակիությունը. կասեն ու կանեն այն, ինչ մտածում են։ Առաջնայինը իրենց դիրքորոշումն է։ Բուրյաթներն ու թաթարները հանգիստ բնավորություն ունեին, իսկ  տաջիկներն ու ուզբեկները՝ հայերիս պես «ջիգյարով» ասող-խոսող էին…

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

Կարծրատիպերի հայրենիք Գավառում ծնված և մեծացած աղջկաս համար զարմանալի էր մի փաստ ևս։ 14-15 տարեկան ռուս աղջիկները սովորաբար արդեն ընտրած են լինում իրենց զուգընկերոջը ու կարող են անկաշկանդ շփվել, գրկախառնվել ուրիշների ներկայությամբ։

Հաջորդ ուշադրության արժանի բացահայտումս դասերն էին։

Դասերը

Ինչքա՜ն ջանքեր են պահանջվում հիվանդ ձևանալու համար, որպեսզի ստանանք մայրիկի թույլտվությունը մեկ օր դպրոցից բացակայելու համար։ «Իմ բախտը կարծես ինձնից առաջ է ընկել։ 20 օր առանց դպրոցի…»,-երանությամբ մտածում էի ես։

-Դպրոց էլ կգնաս, դասեր էլ կսովորես, գնահատականներ էլ կստանաս, դեռ ավելին՝ քեզ սպասվում են նաև մի շարք լրագրության վարպետաց դասեր,- ձայնեց ճակատագիրը վերևից։

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

«Արտեկ» մեկնող երեխաները սովորում են ճամբարի դպրոցում՝ «Հոգվարթսում»։ Այսպես արտեկցիները կոչում են դպրոցն արդեն երկար տարիներ։ Պատճառը դպրոցի ճարտարապետությունն է։ Ոչ մի գերազանց հիշողությամբ ու ինտելեկտուալ կարողություններով օժտված երեխա չի կարող չմոլորվել այնտեղ։ Այդ պատճառով մեկ դասաժամ տրամադրվում է դպրոցի ներսում էքսկուրսիայի համար։ Քեզ թվում է, թե դպրոցի միջանցքները շարժման մեջ են, երբ հինգ րոպեում, ինքդ էլ չգիտես ինչպես, հայտնվում ես հսկա դպրոցի մյուս մասնաշենքում, կամ երբ մեկ հարկ վերև բարձրանալու համար դու նախ աստիճաններով ցած ես իջնում և հակառակը՝ իջնելու համար պետք է բարձրանաս։ Մոլորվելու դեպքում միակ օգնականներդ դասասենյակների տեղերը ցույց տվող, պատերին փակցված սլաքներն են ու յուրաքանչյուր հարկին համապատասխան պատերի գույները։

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

Ես պետք է սովորեի 11-րդ դասարանում, ինչպես հայկական դպրոցում։ Սովորելու էի տարբեր ջոկատներից իմ հասակակիցների հետ։ Մաթեմատիկան և ռուսերենը անցկացվում էին ֆորմալ ձևով, իսկ մնացած առարկաները՝ յուրահատուկ մեթոդներով։ Օրինակ, աշխարհագրության դասին մեզ տարան Մասսադրայի ամրոց, որի թանգարանային հատվածին ու պատմությանը ծանոթանալուց հետո, աշխարհագրության ուսուցիչը տվեց հանձնարարություն. քայլերի միջոցով, համապատասխան մասշտաբ ու պայմանական նշաններ ընտրելով՝ գծել ամրոցի և նրա շրջակայքի հատակագիծը։ Քիմիայի ժամերին փորձերը կատարում ու եզրակացություններն արձանագրում էինք ինքներս: Օտար լեզուն անցավ անգլերեն «մաֆիա» խաղի միջոցով։ Ֆիզիկան անցկացնում էինք մագնիսների թանգարանում և փորձում էինք էներգիա ստանալ արևի, քամու, մեխանիկական եղանակով։  Հասարակագիտության դասին Սիմֆերոպոլի հնագիտական թանգարան գնացինք, դասը լսելու հետ մեկտեղ մենք նաև տեսնում էինք հին Ղրիմը՝ ցուցադրված նմուշների միջոցով։

Առաջին անգամ ես գոհունակությամբ զգացի, որ գործնականում կիրառելի են բոլոր այն գիտելիքները, որոնք սովորում ենք դպրոցում։

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

Ինչպես ասացի, դպրոցից բացի  լրագրության ջոկատների համար նախատեսված էր վարպետաց դասեր Ռուսաստանի հայտնի լրագրողների  և այդ ոլորտին առնչվող այլ մասնագետների հետ՝ Դենիս Դուբովեր, Աննա Շուստեր, Իգոր Պրոկոպենկո, Մարիա Լևչենկո, Տիմուր Սոլովյով և այլք։ Վարպետաց դասերը նպատակային էին, որպեսզի մեդիաֆորումի մասնակից երիտասարդները պրոֆեսիոնալների փորձի միջոցով ամբողջացնեին իրենց հիմնական գիտելիքները և, խորհուրդներ ստանալով, ավելի արդյունավետ աշխատեին։ Տեսական մասն ավարտելուց հետո անցնում էինք գործնականին՝ նկարահանումներ, մոնտաժ, տեքստերի հավաքում և խմբագրում, և այդ ամենը շարունակվում է ողջ օրվա ազատ ժամերի ընթացքում։ Նկարահանված ռեպորտաժները ցուցադրվում էին «ЮнТВ» ալիքով։

Չնայած դասերով ծանրաբեռնված օրվա գրաֆիկին, արտեկցիներն այդ օրերի ընթացքում նաև ակտիվ հանգիստն էին վայելում։

Ակտիվ հանգիստը

Միջոցառումներ, խաղեր, էքսկուրսիաներ, զարմանահրաշ առաջադրանքներ, մրցույթներ. սրանք արտեկցու առօրյայի անբաժանելի մասն են կազմում։ Օրն այնքա՜ն երկար էր թվում, երբ տեսնում էի, թե ինչքան բան կարելի է հասցնել մեկ օրվա ընթացքում, բայց միևնույն ժամանակ, այն բավականին արագընթաց էր, երբ օրվա վերջում օրվա անցքերն էինք քննարկում։ Առաջին օրերին «Արտեկի» պատմությանը ծանոթանալու նպատակով՝ խմբային խաղեր անցկացվեցին, որի էությունը կայանում էր նրանում, որ յուրաքանչյուր փուլում պատմվող արտեկյան պատմությունը լավ մտապահելուց ու համապատասխան առաջադրանքը կատարելուց հետո, անցնում էինք հաջորդ փուլին, որտեղ հարցերի միջոցով ստուգվում էր մեր՝ նախորդ փուլի ժամանակ ստացած գիտելիքները և ավելացվում նոր տեղեկություն։ Բացի խաղերից, «Արտեկում» բարձր մակարդակով կազմակերպվում էին միջոցառումներ ու մրցույթներ։ Միջոցառումներն ապշեցուցիչ էին, քանի որ ամեն տեսակ միջոցներ գործադրվում էին հանդիսատեսի համար համապատասխան միջավայր ստեղծելու ու անմոռանալի տպավորություններ փոխանցելու համար։ Պատկերացրեք՝ հանդիսությունների ստադիոնում դիմավորում են քեզ ծառայողական հագուստով անձինք, խնդրում են տոմսը, ինչպես գնացքում, և քեզ հրավիրում են ձեր տեղերը։ Միջոցառումն սկսվում է, էկրանին  այն գնացքն է, որով ճանապարհորդում ենք ժամանակի միջով։ Բեմին ներկայացումն է, իսկ հետևիցդ լսվում է իրական «թխկթխկոց», որոնք հիշեցնում են քեզ գնացի աղմկոտ ընթացքը։ Դերասանները խոսում են ռոբոտների մասին, ու չորս կողմից գալիս են իրականից չտարբերվող հսկա ռոբոտներ, խոսում են հրշեջներից, ու բեմի մոտ գալիս է հրշեջ մեքենան, փրկարարները վերևից իջնում են պարաններով…

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

Նույնը կարելի է ասել մրցույթների մասին։ Ամեն երեկո հանդիսությունների հրապարակում ջոկատները ներկայանում էին տարբեր համարներով՝ երգի, պարի, ներկայացման։ Այդ ամենը բեմադրվում էր նույն օրվա ընթացքում ու հաճախ միայն մեկ փորձից հետո ստացվում էր լավ ելույթ ունենալ, որովհետև միջավայրը տրամադրող էր։

Էքսկուրսիաներ և արշավներ

Գուրզուֆի ծոցում ծվարած «Արտեկի» սաների համար հաճախ էին կազմակերպվում էքսկուրսիաներ և արշավներ։ Սևաստոպոլում մեզ սպասվում էր ապշեցնող «Ակվարիումը», որտեղ ակվարիումների մեջ, հաստ ապակիներից այն կողմ, ապրում էին Սև ծովի «բնակիչները»։ Կրիաներ, ձկների բազմազանություն, կոկորդիլոսներ, ութոտնուկներ, մուլտֆիլմի հայտնի կապույտ ձկնիկ դորիներ, նեմոներ և նույնիսկ շնաձկներ։ Էքսկուրսիաներ դեպի տարբեր ամրոցներ ու պատմամշակութային վայրեր, դեպի հնագույն Խերսոնեսի ավերակներ, ռուս կայսրերի հանգրվանած դղյակներ, անցկացվում էին շաբաթվա մեջ 1-2 անգամ։

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

Լրագրողների ջոկատի համար միակ արշավը նախատեսված էր դեպի Այու-Դագ։ Հաղթահարելով հսկա սարի բարձունքը՝ մենք օծվեցինք որպես իսկական, հավատարիմ արտեկցիներ, և ջոկատավարները խորհրդանշական տառերով նկարազարդեցին մեր դեմքը։  Հետո մեզ առաջնորդեցին «Երազանքի քարաբեկորի» մոտ, որի շուրջը յոթ շրջան պտտվելուց հետո, ստորոտից մեզ հետ վերցրած քարերը դնում էինք քարերի ամենավերևում ու երազանք պահում, հավատալով, որ այն կկատարվի։ Շատերս պահեցինք նույն ցանկությունը՝ մի օր կրկին հանդիպել «Արտեկի» մեր ընկերներին։

Լուսանկարը` Մարիամ Տոնոյանի

Գուցե մի օր հանդիպենք… Գուցե։ Կային հրաժեշտի արցունքախառը գրկախառնություններ, կարմրած աչքերով, հուզված մարդիկ՝ շարժվող ավտոբուսիդ հետևից ձեռքը թափահարող, ու… Անվերջանալի օդային ճանապարհ, որը գուցե ընդմիշտ բաժանեց ինձ իմ 20-օրյա անհոգ, ուրիշ մանկությունից, բայց կար նաև հիշողությանս թերթերում տպված զրնգուն մի ձայն, որ հրաժեշտի պահին հորդորում էր չհուզվել. «Անպայման կհանդիպենք…»։ Կհանդիպե՛նք։ Ես, «Արտեկի» ընկերներս, դու, ու կպատմենք քեզ մեր անվերջանալի արկածների, տպավորությունների ու հեքիաթային այդ աշխարհի մասին, որի մասին ես դեռ այնքա՜ն քիչ բան եմ պատմել։ Անպայման կհանդիպենք։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Հոսթելի խառը, մի քիչ բարդ ու անհասկանալի միջանցքներին սովորելն իրականում ավելի հեշտ ստացվեց, քան հասկանալը, թե որ գնացքը դեպի ուր է գնում։ Չնայած, թվում է, ամեն ինչ շատ  պարզ էր, հատկապես, երբ Հովնանը գիտի այդ բոլորը, ու դու նույնիսկ մտածելու հավես չունես։ Չնայած առանց իրեն մի երկու փորձ արել ենք։ Ստացվեց։

Մի երկու օր առաջ Մարիամն ասում էր` Բեռլինում դեռ սիրուն մայրամուտ չենք տեսել։ Դա էլ հասցրինք։

Միայն կատուն այդպես էլ մնաց մեր դասընթացի սրահներից մեկի պատին։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Իսկ սա վերջին լրիվ օրն է Բեռլինում, վաղն արդեն կավարտվի “How to read Media in the Post-Truth era” երիտասարդական փոխանակման ծրագիրը։ Ուրեմն` իսկական ժամանակն է ամփոփելու այն  ամենը, ինչ 40-ից  ավելի եվրոպացի երիտասարդներ հասցրին սովորել ու պատրաստել մեկ շաբաթվա ընթացքում։

Օրվա առաջին մասը կրկին նվիրված էր խմբային աշխատանքներն ավարտին հասցնելուն։

Մեր խումբն, օրինակ, պատրաստել էր վիկտորինա ապատեղեկատվության եւ դրանից պաշտպանվելու գործիքների մասին։ Յուրաքանչյուր հարցի համար նախատեսված էր մեկ թեմա, ամեն թեմայի համար` իրական օրինակ։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Այս ծրագրի ամենահետաքրքիր պահերից մեկն էլ ինձ համար այդ օրինակներն էին։ Ֆրանսիայի, Իտալիայի, Մոնտենեգրոյի ու  այլ երկրների օրինակներն օգնում էին  պատկերացում կազմել, թե ինչպիսին է մամուլը եվրոպական երկրներում, ինչ խնդիրներ ու հեռանկարներ ունեն։

Մեկ այլ թիմ ներկայացնում էր մեդիայի սոցիալական դերը, մյուսը` մեդիայի լեզվի առանձնահատկությունները։ Օրինակ, թե ինչպես է հնարավոր մեկ թեման միայն բառերի միջոցով ներկայացնել տարբեր ձևերով։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Դե, իսկ այս բոլոր թեմաների տեսական մասերին անդրադառնալ հասցրել էինք նախորդ օրերի ընթացքում։

Աշխատանքի ներկայացումների ավարտից հետո ժամանակը մերն էր` ապրելու վերջին երեկոն Բեռլինի Նիկոլազե կայարանի ահավոր դժվար անունով հոսթելում` աննկարագրելի սիրուն լճի ափին։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Հ.Գ. Այստեղ կարող էին լինել լիքը սրտաճմլիկ տողեր հինգ հայ երիտասարդների արկածների մասին Բեռլինում, բայց չի լինի։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Ախթունգ, ախթունգ… Նորից գրում եմ Բեռլինից, բայց այս անգամ որոշել եմ չբողոքել, թե որքան ենք քայլում, որքան են ոտքերս ցավում, որ դրսում «վայ-ֆայ» գտնել չենք կարողանում. հաստատ չեմ գրելու դրանց մասին։

Չեմ գրելու, որովհետև չգիտեմ՝ հաջորդ անգամ երբ կտեսնեմ Բեռլինը, երբ նորից կքայլեմ խառը փողոցներով, որովհետև, ի վերջո, ամեն օր չէ, որ ճանապարհորդելու հնարավորություն ունեմ։

Ուրեմն, սկսվեց մեր կյանքի տարբերվող ուրբաթներից մեկը։ Ինչպես միշտ նախորդ օրվա հոգնածությունը Մարտինը իր ժպիտով ու դրական տրամադրությամբ վերածում է մոտիվացիայի:

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Մարտինի հետ խոսում էինք հանրային ու մասնավոր ԶԼՄ-ների մասին։ Բոլոր մասնակիցները ներկայացնում էին իրենց երկրների օրինակները, ու պարզվեց, որ միայն Հայաստանում չէ, որ անգամ Հանրային հեռուստաընկերությունը որոշակի իշխանամետ դիրքորոշում է արտահայտում. գրեթե բոլոր երկրներում կա նույն խնդիրը։ Բայց, օրինակ, Չեխիայում հանրային հեռուստաընկերությունն իրոք ազատ է ու կախված չէ ոչ մի քաղաքական կամ ոչ քաղաքական ուժից։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Բոլոր երկրներում մարդիկ առանձին հարկ են վճարում հանրային հեռուստաընկերությանը, իսկ Հայաստանում և Մոնտենեգրոյում հանրային հեռուստաընկերությունները ֆինանսավորվում են պետական բյուջեից։

Մարտինի փոխանցած ուրախ տրամադրությանը գումարվեց ճաշը, ու վերադարձանք Վայսի դասընթացին՝ տվյալների վրա հիմնված լրագրություն։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Ասել է, թե որոշ կայքերի միջոցով կարող ենք շատ տվյալներ ու տեղեկություններ ստանալ ինչ-որ մարդկանց մասին, ու այդ ամենը օրենքի սահմաններում։ Օրինակ, կան նաև կայքեր, որտեղ կարող ենք նշել, ասենք, ինչ-որ ռեստորանի անուն ու տեսնել, թե վերջին մի քանի տարիների ընթացքում ինչ դեպքեր են եղել տվյալ վայրում։

Օրինականը` օրինական, բայց որոշ դեպքերում մեր անձնական նամակները կարող են չմնալ միայն մեր ու մեր զրուցակցի միջև. մասնակիցներից մեկը պատմեց, որ ընկերուհու հետ ֆեյսբուքում մի համալսարան է քննարկել ու միանգամից ինստագրամում տվյալ համալսարանի գովազդն է ներկայացվել։ Հաջորդ անգամ, երբ կորոշեք բողոքել ձեր դասախոսներից, ուղղակի ընկերուհիներով գնացեք մի որևէ հանգիստ ու ոչ մարդաշատ այգի։

Լուսանկարը` Հովնան Բաղդասարյանի

Դուք որոշում եք՝ ո՞ր այգին գնալ, իսկ մենք սկսում ենք հանգիստ տեղ փնտրել մեր աշխատանքային խմբերով քննարկումներ անելու համար։ Մեր խմբի թեման մեդիայի լեզուն է. որոշել ենք ներկայացնել, թե նույն իրադարձությունը տարբեր լրատվամիջոցներ ինչպես կարող են ներկայացնել՝ ավելացնելով դրական կամ բացասական երանգներ։ Քննարկումից հետո, ինչպես միշտ, որոշում ենք դուրս գալ քայլելու, բայց օրը մոլորվելու օր է ստացվում. նախ՝ Մարիամը, Անին ու ես դուրս ենք գալիս հյուրանոցին մոտ խանութը գտնելու. միայն մոտ մեկ ժամ քայլելուց ու փնտրելուց հետո ենք հասկանում, որ ընդամենը 10 րոպե էր ճանապարհը։ Ես հետ եմ վերադառնում, Մարիամն ու Անին շարունակում են ճանապարհը, որ էլի մոլորեցնելու էր նրանց։

Ինչևէ, ուրախ եմ, որ նախաճաշին բոլորս տեղում էինք՝ Անիները, Հոնը, Սիրանը, Մարիամն ու Մարտինի ժպիտը։