Եղբայրս երեկ եկել է մեր տուն:  Համակարգիչն էր սարքում, որովհետև փչացել էր: Այդ ընթացքում արդեն փոքր եղբայրս ինչ-որ բան բերեց և ասաց, որ միացնենք հոսանքից, որպեսզի նա դրանով խաղա: Մեզ համար այդ սարքը նորություն էր: Դա հաշվիչ էր, բայց չէր աշխատում: Երբ մենք նրան ասացինք, որ չի աշխատում, նա գնաց, և անկեղծ եմ ասում, չգիտեմ որտեղից, ինչ-որ լար բերեց, և մենք հետաքրքրությունից դրդված այն միացրինք հաշվիչին և հոսանքի աղբյուրին: Պարզ դարձավ, որ աշխատում է: Փորձեցինք աշխատեցնել, և պարզվեց, որ կարող է հաշվել նաև sin-ը, կամ cos-ը: Դե, մենք անկեղծ ասած, շատ էինք ուրախացել: Սկսեցինք համակարգիչը թողած հաշվիչով զբաղվել, ու եղբայրս էլ փոշմանեց, որ բերել և մեզ ցույց է տվել հաշվիչը, որովհետև իրեն հերթ չէր հասնում: 

Հարցը հաշվիչը չէր: Մենք ամեն օր էլ մեր հենց հեռախոսներով, թեկուզ ինչ-որ հասարակ բաներ կարող ենք հաշվել: Հարցն այն էր, որ մենք մինչ այդ պահը չէինք լսել էլեկտրոնային հաշվիչի մասին և չէինք էլ կարող պատկերացնել, որ այդպիսի բան գոյություն ունի, այնպես ինչպես 19-րդ դարի սկզբին մարդիկ գաղափար չունեին, թե ինչ է համակարգիչը:

Պատմությանս իմաստը այն է, որ մենք զբաղված էինք համակարգչով, որը 21-րդ դարի հիմնականում ավելի շատ օգտագործվող բանն է, իսկ երբ հայտնվեց այն հաշվիչը, որով պապիկս և տատիկս առաջ աշխատել են (2-ն էլ եղել են հաշվապահ և աշխատել են իրենց մասնագիտությամբ), մենք զարմացանք և բացահայտեցինք նոր իր: Հիմա կասեք` դրա մեջ ի՞նչ կա որ, իսկ ես կպատասխանեմ, որ ինչքան էլ գիտությունը և ընդհանրապես ամեն ինչը զարգանա և առաջ շարժվի, մենք միշտ պետք է հիշենք, որ առանց հնի նորը չէր լինի: Եվ դա վերաբերում է ոչ միայն գիտությանը, այլ ամեն ինչին՝ եթե չունենաս հին ընկեր, նա քեզ չի ծանոթացնի իր ընկերների հետ, և դու չես ունենա նոր ընկերներ, կամ եթե ուսուցիչդ իր ժամանակ չսովորեր, դու էլ հիմա չէիր սովորի: Ես կարող եմ այսպիսի էլի շատ օրինակներ բերել, բայց ուզում եմ կարճ ասել, որ ինչքան էլ նորը ունենք, մի՛ մոռացեք նաև հնի մասին, որովհետև նորն էլ մի օր կհնանա: Մի՛ մոռացեք նաև նրա համար, որովհետև հնի հիման վրա է սեղծվում նորը՝ ավելի լավը…

Առավոտ էր, հայրենի գյուղիս գեղեցիկ առավոտներից մեկը: Ամեն օրվա պես գնում էի դպրոց: Հասա դպրոց, ու խառնվելով երեխաների ամբոխին, վազեցի դասարան: Մտա ու զարմանքից  քարացա. դասարանում բացի ինձնից ոչ ոք չկար: Անգամ սեղաններն ու աթոռները տեղում չէին: Հանկարծ աչքովս ընկավ  պատուհանի գոգին դրված  գիրքը: Զարմացած շուրջս էի նայում, երբ մեկն ինձ ասաց.
-Մոտեցի՛ր:

Ինձ թվաց, թե ականջներս են ձայն տալիս այդ լռությունից, բայց երբ մեկ անգամ էլ լսեցի, համոզվեցի, որ ո՛չ: Մոտեցա պատուհանին դրված գրքին: Կարդացի վերնագիրն ու ծիծաղի մի ճիչ արձակեցի: Գրքի վերնագիրը «Գիրք» էր:

Սովորությանս համաձայն առաջին բանը, որ արեցի, գրքի կազմը զննելն էր: Այն «գերող» էր: Բացեցի գիրքն, ու ի զարմանս ինձ, այն դատարկ էր: Մտածում էի, որ այսօր իմ օրը չէ, և չգիտես ինչու, զարմանալի դեպքերը ուղեկցում էին ինձ: Դեռ զննում էի գիրքն, ու հանկարծ գիրքն սկսեց խոսել:

-Երևի զարմացար, որ միայն դու ես դասարանում:
-Անկեղծ ասած, շա՜տ,- պատասխանեցի ես՝ ինքս էլ չհասկանալով, թե ում:

-Զարմանալի չէ, որ դու ինձ տեսնելով ամենևին էլ չուրախացար,- ասաց նա :

-Ինչո՞ւ եմ ես մենակ,- հարցրի ես:

-Ընկերներդ այսօր դասի չեն եկել, որովհետև  ուսուցչուհուդ հանձնարարած գիրքը չեն կարդացել (շա՜տ զբաղված էին համացանցում), դու այսօր մենակ ես:

-Բայց… Իսկ ուսուցիչնե՞րը… Հասկացա՜, նրանք գիտեին, որ ոչ ոք չի կարդացել, և դասի չեն գա:

-Ցավում եմ, բայց ուզես, թե չուզես, դու այսօր ստիպված կլինես մենակ մնալ ինձ հետ այնքան ժամանակ, մինչև գիտակցես իմ կարևորությունը:

-Եթե ես պետք է մենակ մնամ, առանց ընկերներիս, ես կնախընտրեի  հեռախոսով խաղալ:

-Հենց դրա համար էլ ես այստեղ եմ, որպեսզի դու մենակ չմնաս:

-Մենակ մնալ մի գրքի հետ,  որը ունի տարօրինակ վերնագիր և, չգիտես՝ ինչպես, խոսում է: Կարծում եմ՝ հետաքրքիր կլինի:

-Դուք բոլորդ գնալով մոռանում եք իմ գոյության և կարևորության մասին՝ ինձ փոխարինելով այդ համացանցի հետ:

-Լսի՛ր, ընկերս: Չնեղանաս իհարկե, բայց դու էլ գիտես, որ 21-րդ դարը տեխնիկայի դար է: Բոլորը կապված են համացանցին, և քո ժամանակը ոչ ոք չունի:

-Գիտեմ, լա՜վ գիտեմ: Բայց դուք չեք հասկանում իմ կարևորությունը: Մարդը որքան էլ  զարգանա և նոր տեխնոլոգիաներ ստեղծի, միևնույնն է, պետք է գիրք կարդա:

-Գիտես, ես  համամիտ եմ, ու դրա ապացույցն այն է, որ ես գիրքը կարդացել եմ և եկել եմ դասի: Բայց դու էլ հասկացիր, որ նոր սերունդը քեզ չի սիրում:

-Դա նման է այն բանին, երբ դու մարդուն չես ճանաչում, բայց վատ կարծիք ունես նրա մասին: Նրանցից շատերը դասագրքերից բացի ուրիշ գրքեր չեն կարդացել և չգիտեն, թե դա ինչ բան է:

Ես հասկանում էի, որ այն, ինչ նա է ասում, ճշմարիտ է: Ես ինձ մեղավոր էի զգում…

-Այդ դեպքում ինչպե՞ս անեմ, որ քեզ սիրեն:

-Վաղը, երբ դասի գաս, պատմիր ընկերներիդ, որ գիրքը շատ լավն էր, ասա՛ նրանց, որ անպայման կարդան, և վստահ եղիր՝ նրանք կանեն դա, երբ տեսնեն, որ դու այդքան ոգևորված ես պատմում գրքի մասին:

-Լա՛վ, կանեմ այնպես, ինչպես ասացիր:

-Շնորհակալ եմ: Եվ մի բան էլ: Ես գիտեմ, որ դու սիրում ես գրել. շարունակի՛ր նույն ոգով, և մի օր էլ…

-Արթնացի՛ր, արթնացի՛ր,- ձայն էր տալիս մայրս:

Ես արթնացա քնիցս, ու որքան էլ ցավալի էր, դա ընդամենը երազ էր: Մի երազ, որը իրականություն էր ասես, միայն այն տարբերությամբ, որ գրքերը չեն խոսում: Երազ, որն ինձ այնքան բան տվեց, որ իրականությունը տալ չէր կարող:

Գիրքը  խոսքերը վերջացնել  չկարողացավ, դրա համար էլ ես կգրեմ այն, ինչ ենթադրում եմ, որ պետք է ասեր նա: «Ես գիտեմ, որ դու սիրում ես գրել. շարունակի՛ր նույն ոգով, և մի օր էլ մարդիկ կկարդան քո գրքերը»:

Ես ձեռքս առա թուղթ ու գրիչ, որ գրեմ այն, ինչ տեսա երազում:

Առավոտ էր: Սովորական առավոտներից մեկը…