hasmik givargizyan

Գրկախառնություն

Գրկախառնություն: Կարդա  այս բառը և՛ս մեկ անգամ՝ բայց ո՛չ մտքում: Հաճելի է, չէ՞: Ջերմություն եմ զգում, ջերմացնում է այն միտքը, որ կարող եմ արթնանալ ու գրկել այն մարդկանց, որոնց սիրում եմ: Բայց որքանո՞վ են մեր այդ մտքերն ու ցանկություններն իրականություն դառնում, ավելի ճիշտ, որքանո՞վ ենք իրականություն դարձնում: Հաստատ ասել չեմ կարող, բայց յուրաքանչյուրը, ով հիմա կարդում է սա, կարող է տալ իրեն մի պարզ հարց և ստանալ պատասխանը:

-Իսկ ինչո՞ւ ես առավոտյան չգրկեցի մայրիկիս կամ ընտանիքիս մյուս անդամներին:

Կուզե՞ս օգնեմ քեզ գտնել պատասխանը: Գուցե դու ամաչեցիր ցույց տալ զգացումներդ, գուցե անհարմար զգացիր՝ պատկերացնելով այդ տեսարանը, կամ վախեցար, որ մայրդ կարող է ասել.

-Էս ո՞նց եղավ, կարոտեցի՞ր, թե՞բան է պետք:

Եվ իրոք անհարմար կլինի: Այդ իրավիճակից խուսափելու համար դու կարող ես գրկել նրան ո՛չ միայն նրա տարեդարձի օրը կամ մեկ այլ առիթով: Գրկի՛ր նրան դպրոցից (համալսարանից, աշխատանքից) վերադառնալիս կամ գնալիս, գրկի՛ր նրան առանց պատճառի, գրկի՛ր նրան ի սրտե… Եվ ոչ միայն նրան:

Երբ մենք գրկում ենք որևէ մեկին, շատ դեպքերում դրանք կա՛մ հրաժեշտի, կա՛մ ողջույնի գրկախառնություններ են: Ուրեմն ինչո՞ւ չկոտրել այդ սառցե պատը: Նայիր շուրջդ, ո՞վ կա կողքիդ, վե՛ր կաց ու գրկիր նրան, կարող ես արդարանալ նրանով, որ պարզապես ցանկություն ունեցար նրան գրկելու: Չե՞ս անում, քո գործն է: Ամեն դեպքում, դու չես կարող ասել, թե ինչ կլինի 5 րոպեից, 1 ժամից, վաղը… Մեր բոլոր պլանները կարող են փլվել մեկ վայրկյանում: Կարող է պատահել, որ վաղը դու այդ հնարավորությունը չունենաս, և այդ ժամանակ դու գուցե հասկանաս ինձ, գուցե զղջաս…

Գրկախառնություն: Կարդա այս բառը և՛ս մեկ անգամ, բայց ո՛չ մտքում: Հաճելի է, չէ՞…

Նպատակի ու հաղթանակի մասին

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Տեքստս սկսում եմ երեք կաչաղակների մասին պատմելով, որոնք հայտնվում են պատուհանիցս այն կողմ, ծառի ճյուղերին, որը չգիտեմ, ով է տնկել, ով ջրել կամ ով մեծացրել: 

Պատուհանները մարդու կյանքի պատմության մեծագույն բացահայտումներից են, պատուհանը ինքնին բացահայտում է: Հազարամյակներ առաջ  գետնափոր տներին պատուհաններ չեն եղել, հետո եղել են փոքրիկ կլորները` մաքուր օդ կացարան բերելու համար: Ժամանակները փոխվում են, պատուհանները` ևս: Լավ, պատկերացրեք, թե չլինեին  պատուհանները, մեր կյանքը արդյո՞ք նույնը կլիներ:  Հա, միգուցե մաքուր օդ տանդ մեջ չէր լինի, սենյակումդ ու գուցե հոգումդ էլ լուսավոր չէր լինի: Մարդիկ չէին խոսի պատուհանների մասին, և որ հիմա ամենահետաքրքիրն  է, ես չէի տեսնի այդ կաչաղակներին, որոնք փեղկի, ծառի ճյուղերի նստած են, որոնց արմատների մասին տեղյակ չեմ, ու կապույտ երկնքի հետ շատ իրական ու բնական բնանկար չին ստեղծի:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Մեր կյանքի լավագույն մասերը, կարելի է համարել դրանք, երբ նպատակներիդ կամ երազանքներիդ հասնելու ճանապարհին ես գտնվում: Հիանալի է, բայց մենք հիմնական գործը անելով մոռանում ենք այն գեղեցիկը, որը մեր կյանքի աղն է: Այդ նպատակներից մեկի իրագործման համար էլ ես հայտնվեցի Վայոց Ձորի մարզի Խաչիկ գյուղում: Վերադառնում եմ երեք կաչաղակներին, որոնց երևի դուք չտեսնեք, որովհետև հենց փորձում եմ նկարել, միասին թռչում-գնում են:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Տեքստիս շարունակությունը նվիրում եմ Խաչիկում գտնվող բոլոր  այն տներին, որոնց միայն կտուրներն են նշմարվում ձյան հաստ շերտի տակից: Այն կտուրներին, որոնք երկար ժամանակ ծուխ չեն տեսել,մարդկային ձայն չեն լսել, չեն տխրել, բայց չեն էլ ուրախացել: Տուն տանող ճանապարհը` հանգիստ, բայց փակ: Ձյունն էլ մեղմ ու անշտապ է գալիս, գիտի` իրեն մաքրող չկա:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

-Ժամանակ կար, ակումբում մեծ խաղեր, երեկույթներ էինք կազմակերպում: Բոլորս գնում էինք, ուրախանում: Հիմա, հիմա դասարանների մեծ մասում մի երկու հոգի են, գյուղի ժողովուրդը քչացել ա, ամեն մեկը իրա խնդիրն ունի, ամեն մեկը իրա տնով,-պատմում են խաչիկցիները:
Երեկոյան քայլքի ժամանակ ձայներ, որոնք ոչ այնքան հեռու գտնվող զորամասից էին գալիս, պարզ արձագանքում էին: Մայրամուտը Խաչիկից աննկարագրելի է, բայց փողոցներում մարդ չկա, վայելող չկա, միայն արձագանքը: Հա, ես իմ նպատակին կամաց-կամաց հասնում եմ, շուրջս եմ նայում վայելելու համար կյանքը. աղը քիչ է: Գրեթե վստահ եմ, որ նույն իրավիճակն է տիրում Հայաստանի համայնքների մեծ մասում: Տեքստս ավարտվում է, կարճ թելի նման, տխրած երկար չեմ գրում, կարծում եմ, որ կարդացողն էլ է տխրում:
Տեքստս ուզում եմ ավարտել: Շատ մարդիկ սիրում են Խաչիկն էնպես, ինչպես ես եմ սիրում իմ հարազատ քաղաքը: Ես չեմ ուզում, որ այստեղի դպրոցի դասարաններում երկու հոգի լինեն, չեմ ուզում միայն զբոսաշրջիկները վայելեն այս գեղեցկությունը, բայց միևնույն ժամանակ, ուզում եմ մասը լինել գյուղի ակումբում իրականացվող միջոցառումների: Վերադարձը հետընթաց չէ, վերադարձը հաղթանակ է: Այստեղ ձեզ սպասում են:

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Լուսինե Կարապետյանի

seryoja baboyan

Բորիսի հետ

Երևի բոլորն էլ ունեն ընկերներ, ավելին` լավ ընկերներ, և ես այդ մարդկանց ցանկի մեջ եմ մտնում, որովհետև ունեմ լավ ընկեր, լավագույն ընկեր։ Ընկերս Մալիշկայի թղթակիցներից է՝ Բորիսը։ Ես նրան առաջին անգամ հանդիպեցի 2006 թվականի սեպտեմբերի մեկին, ժամը չեմ հիշում։ Ու այնտեղից էլ սկսվեց մեր ընկերությունը։ Մենք միշտ իրար հետ ենք ամենակարևոր և հետաքրքիր պահերին։ 

Ժողովրդի մեջ կա այսպիսի խոսք` «Լավ ընկերները չեն կռվում», ես համաձայն չեմ դրա հետ, որովհետև այդ կռիվները և վեճերը թույլ են տալիս մարդկանց ավելի լավ ճանաչել միմյանց, չնայած մենք իրար հետ չենք կռվում։ Մեր վեճերը տևում են մեկ-երկու րոպե և շատ չանցած հաշտվում ենք։ Իմ և Բորիսի մտքերը համարյա թե միշտ համընկնում են։ Ինչպես բոլոր ընկերները, այնպես էլ մենք, անհաջողությունների մեջ ենք ընկնում իրար հետ, կարճ ասած, մենք անհաջողությունների կենտրոնում ենք։ Մենք ուսուցիչների կողմից պատժվում ենք միասին, խրախուսվում ենք միասին ու ջարդում-փշրում ենք միասին։

Արկածները մեզանից անպակաս են, ավելի ճիշտ մենք ենք գնում դեպի այդ արկածները։ Մի անգամ ես ու Բորիսը պայթուցիկ կամ ինչպես ասում են, «բոմբ» էինք վառել ու գցել դպրոցի միջանցքներից մեկում, այս անգամ ֆիզիկան մեզ դավաճանեց և ձայնի արձագանքման պատճառով այդ պայթուցիկի ձայնը եռակի բարձր լսվեց: Դա մեր առաջին անխելքությունն էր։ Այդ օրը դպրոցի տնօրենի կողմից ստացանք «դպրոցի ահաբեկիչներ» կոչումը։ Այդ ոչ խրախուսական կոչումը շատ երկար չմնաց մեզ վրա, իսկ թե ինչու, այ, դա չեմ կարող ասել։

Դպրոցում միշտ ուսուցիչները շփոթում են իմ ու Բորիսի անունները, ինձ ասում են Բորիս, Բորիսին՝ Սերյոժա։ Այդ նույն ուսուցիչները մեզ ճանաչում են արդեն տասը տարի։ Ու մի բան էլ, Բորի՛ս, եթե կարդում ես նյութս, շուտ իջիր մեր թաղ։

Իմ կյանքի լավագույն ժամանակը

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Ահա եկավ  օրը, երբ ես պիտի գնամ Գնդեվազ: Մայրիկս ինձ ճանապարհում է  ավտոբուսով: Ամեն անգամ, երբ ես Եղեգնաձորից գնում եմ գյուղ, մայրիկը ավտոբուսում, սկսած վարորդից մինչև կողքիս նստողը, զգուշացնում է բոլորին, որպեսզի հիշեցնեն ինձ` իջնել կամարի տակ: 

-Նոնա, էս անգամ մեծ ես, էլ չեմ ասի բոլորին,- ասաց մայրիկս:

Ուրախացա, բայց դեռ շուտ էր ի ուրախանում, մայրս ավելացրեց.

-Մենակ վարորդին կասեմ:

-Դե լավ, մամ, դե գնա, շարժվում ենք արդեն,- հրաժեշտ տվեցի մայրիկին:

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Ահա և ես հասա գյուղ: Ինձ դիմավորելու են եկել քույրս և եղբայրս:  Զրուցելով գնում էինք, և հանկարծ հեռվից մոտեցող մի ձայն լսվեց.

-Էս մեր Սամվելի աղջիկն ա, հա էլի, աղջի, նայի` ինչքան ա մեծացել:

Եվ ահա մոտեցան.

-Բարև, աղջիկ ջան: Ինչքան ես մեծացել, փոխվել… Չճանաչեցինք, հա:

-Բարև ձեզ,- պատասխանում եմ ես` թաքցնելով, որ ընդհանրապես չճանաչեցի նրանց:

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Այսպես լինում է ամեն քայլափոխին, երբ ես գնում եմ տատիկիս գյուղ` Գնդեվազ: Հետո հարցնում եմ.

-Նունե, էս ովքե՞ր էին էս մարդիկ:

-Վա~յ, Նոնա, ո՞նց կարաս չճանաչես մեր…,- և այդպես մի երկու րոպե:

Ամեն արձակուրդների պարտադիր այցելում եմ գյուղ և այնտեղ անցկացնում արձակուրդներս: Մոռացա նշել, որ այստեղ ունեմ տատիկ և երկու հորեղբայր: Այստեղ ամեն ինչ հեքիաթային է, մանավանդ ձմռանը: Բնությունը հրաշալի, մարդիկ բարի են և ազնիվ,  կան շատ երեխաներ, որոնց հետ կարող եմ անդադար զրուցել ու զբոսնել գյուղում ու գյուխի շրջակայքում:

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Այստեղ շատ զբոսաշրջիկներ են գալիս հայկական գյուղով զմայլվելու և մարդկանց հետ շփվելու համար: Ձմեռային արձակուրդներին քրոջս և եղբորս հետ միասին դուրս ենք գալիս վայելելու ձյունը` սահնակ քշելու,  ձնագնդիկ խաղալու ու, հասկացաք էլի:

-Նու~նե, Վա~հե, Նոնա արագացրեք տուն բարձրացեք մրսեցիք արդեն:

-Լավ էլի Հեղինե հարսիկ ես հեսա գնալու եմ թող մի քիչ էլ մնանք: Երեխաների նման համոզում էինք  հարսիկին:

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Հետո բարձրանում ենք տուն և մրսած խմում ենք կովի անուշաբույր կաթը: Պատկերացրեք, որ դրանից մեծագույն հաճույք չկա: Մենք երեխաներով երբեք չենք ձանձրանում անընդհատ գտնում ենք մի հետաքրքիր զբաղմունք: Ասեմ, որ նրանց տանը երբեք չկա դատարկություն միշտ հարևանի երեխաները նրանց տանն են: Տարիներ առաջ պապս կատակով  ասել է երեխաներին.

-Մի սհաթ էլ քնացեք Աղաջանենց տունը, էլի,- ասում է տատիկս:

Աղաջանը մեր հարևանն է: Ամեն անգամ կարոտով հիշում ենք և ծիծաղում:

Ես շատ եմ  սիրում տնային կենդանիներ: Այդ իմանալով տատս ամեն անգամ ինձ կանչում է իր մոտ, որպեսզի օգնեմ իրեն կենդանիներին կերակրելիս:

Ահա և ժամը յոթն է: Իհարկե, դուք չհասկացաք` ինչ է դա, և ես շտապում եմ ձեզ ասել, որ դա ոչխարներին բերելու ժամն է:

-Վա~հե, սպասի մենք էլ ենք գալիս:

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Լուսանկարը՝ Նոնա Պետրոսյանի

Եղբորս հետ իջնում ենք ներքև: Այդ գործընթացը ևս հետաքրքիր է` ընթացքում մենք զրուցում ենք երեխաների հետ, իսկ հետո ամեն մեկս մեր ճիպոտներով քշում-բերում ենք ոչխարներին, առանձնացնում նրանց և մտցնում գոմ:

Արդեն ուշ երեկո է` ամենասիրելի և սպասված պահերից մեկը:  Յուրաքանչյուրս նստած մեր տեղում սպասում ենք Հարսիկիս պատրաստած  ընթրիքին այնպես, ինչպես երեխաները սպասում են Ձմեռ պապիկի ներս մտնելուն: Երեկոյան  միասին ընթրիք: Դա շատ հաճելի է, երբ նստում ենք մեծ սեղանի շուրջը և զրուցում մեր խնդիրների և վաղվա ամեն մեկիս անելիքների մասին: Քաղաքում այդպես չէ:

Ահա և  հասնում է իմ գնալու ժամանակը: Այցելում եմ մյուս հորեղբորս և «հաջող անում» երեխաներին: Բաժանման պահ` ամենածանր պահը, մանավանդ, որ շատ հաճելի ժամանակ ենք անցկացրել միասին: Ահա և մենք կամարի մոտ սպասում ենք ավտոբուսին:

Հ.Գ  Ամենալավ տարիները և պահերը մենք անցկացնում ենք գյուղում մեր տատիկների և պապիկների հետ միասին: Ասես ողջ տարվա համար լիցքավորվում ենք: Հաճախ գնացեք գյուղ, ստացեք և պարգևեք հաճելի զգացողություններ ձեր հարազատներին: Քանի որ մի քանի տարի հետո շատ հաճելի կլինի միասին հիշել գյուղում անցկացրած լավագույն օրերը:

լուսինե մարգարյան

Հայրիկիս աշխատանքը

Հայրիկս` Արթուր Մարգարյանը, աշխատում է Վայոց ձորի Եղեգնաձորի ոստիկանության պահպանության բաժնում: Ես որոշեցի հենց հայրիկիս հետ հարցազրույց անցկացնել:

 

-Հայրիկ, ինչո՞ւ ընտրեցիր հենց այս մասնագիտությունը:

-Ես դեռ մանկուց երազել եմ դառնալ ոստիկան: Հիշում եմ, երբ փոքր էի, բակի տղաներով հավաքվում էինք խաղալիք ավտոմեքենաներով խաղալու, ես միշտ ընտրում էի ոստիկանական մեքենաները:

-Ի՞նչ հատկանիշներ պետք է ունենա ոստիկանը:

-Ոստիկանը պետք է լինի նախ և առաջ, ամեն ինչին պատրաստ, հետո իմ կարծիքով, սիրի իր մասնագիտությունը, որովհետև եթե մարդ սիրում է իր մասնագիտությունը, և՛ նվիրված է, և՛ պահանջկոտ:

-Վաղո՞ւց ես ոստիկան աշխատում: 

-2016 թվականի, հուլիսի 24-ին կդառնա 18 տարի: Դրանից հետո, օրենքով սահմանված կարգով, կանցնեմ թոշակի:

-Արդյո՞ք գոհ ես ընտրած մասնագիտությունից:

-Ճիշտ է, դժվարություններ, հիասթափության պահեր շատ եմ ապրել, բայց սիրում եմ այս մասնագիտությունը:

-Քո կարծիքով ի՞նչն է պատճառը, որ հայերը այդքան էլ  լավ կարծիք չունեն ոստիկանների մասին:

-Դա նրանից է, որ մեր ազգը ոստիկանների միայն վատ կողմերն է նկատում: Մարդիկ չեն գնահատում ոստիկանների արած լավ աշխատանքները: Հասարակության մեջ մի կարծրատիպ է ձևավորվել, որ երբ լսում են «ոստիկան» բառը, սկսում են միայն վատ բաներ ասել, դժգոհել, չնայած անձամբ իրենք ոստիկանների հետ առնչություն չեն ունեցել:

-Եղե՞լ են արդյոք այնպիսի ծանր դեպքեր, որ մնացել են: 

-Այո, եղել են: Իմ գործընկերոջ զոհվելու օրը… Չեմ ուզում հիշել այդ չարաբաստիկ օրը: Դա եղել է մեր հերթապահության ժամանակ, երբ փողոցում փորձում էինք պահպանել կարգուկանոն: Փողոցում կռվում էին, նա փորձեց բաժանել կռվողներին և արդյունքում տուժեց ինքը:

-Արդյոք ի՞նչ  անվտանգության կանոններ պետք է իմանան պատանիները որպեսզի զերծ մնան հանցագործություններից, հանցագործներից, օրենքի հետ կապված խախտումներից:

-Դե, գիտեք, կան հատուկ սահմանված կանոններ, որոնք ինձ թվում է բոլոր պատանիները կիմանան: Նաև մեծ դեր ունի ընտանեկան դաստիարակությունը: Եթե երեխան ստացել է ճիշտ դաստիարակություն, բնականաբար կխուսափի նման բաներից:

-Ո՞ր դեպքերում է, որ մենք պետք է դիմենք ոստիկանություն:

-Եթե փորձում են ձեզ խաբել, եթե դուք զգում եք վտանգ, եթե ձեզ փորձում են կողոպտել, վնաս հասցնել, ահաբեկել և այլն:

-Ոստիկանի մասնագիտությունը չի՞ խանգարել ընտանիքին: Արդյո՞ք շատ ժամանակ է  խլում:

-Չեմ ստի, եղել են այնպիսի դեպքեր, երբ երկար ժամանակով բացակայել եմ տանից, բայց հետո անպայման բացը լրացրել եմ, որպեսզի ընտանիքիս կողքին լինեմ:

-Պատահե՞լ են այնպիսի բարդ իրավիճակներ, որ դու, անկախ քեզանից, մոռացել ես, որ ոստիկան ես և ուզեցել ես ոստիկանություն կանչել:

-Ճիշտն ասած, ոչ, բայց ես առօրյայում մոռանում եմ, որ ոստիկան եմ, մարդկանց հետ շատ անմիջական եմ:

նարեկ բաբայան

Ժպտալով

Արձակուրդները վերջապես ավարտվեցին։ Հիշում եմ արձակուրդային վերջին օրս։ Արթնացա գրեթե կեսօրին ու անցա գործերիս։ Գործեր ասելով իհարկե նկատի ունեմ համակարգիչս։ Համակարգչի մոտ նստած էի, երբ լսեցի այս խոսքերը․

-Նարեկ, իջի աստիճանների տակից պայուսակդ բեր, որ մաքրեմ,- այս խոսքերից հետո, ես, ինչքան էլ կարոտած լինեի դպրոցը, միանգամից հիշեցի դպրոցիս 9 տարիները, ու էլի արձակուրդ ուզեցի։

-Իջա։

Բերեցի պայուսակս, այն անսովոր թեթև էր։ Նետեցի հատակին ու վերադարձա «գործիս»։ Դե, ես իհարկե գիտեի, որ այդ «գործս» երկար չի տևի։ Այդպես էլ եղավ։

-Գնա գրքերդ դասավորի։

Գնացի, նստեցի հատակին ու տեսա այդ գույնզգույն ու միաժամանակ գույնը կորցրած գրքերը։ Վերցրի առաջին գիրքը, երկրաչափությունն էր։ Մի պահ ինձ հնէաբան զգացի, կարծես մտած լինեի մի մեծ քարանձավի մեջ ու պեղումներից հետո հինավուրց գիրք գտած լինեի։ Վրան ինչ-որ անհասկանալի բաներ, նշաններ և այլն։ Էսպես, խորհրդավոր վերցրեցի ձեռքս, վրայի փոշին փչեցի, ինչպես ֆիլմերում է, ու բացեցի։ Ինչպես կազմի վրա, այնպես էլ գրքի մեջ։ Ոչինչ չհասկացա։ «Ո՞ւր ենք հասել», «Սա ի՞նչ է», «Վայ, ծանոթ թիվ»։ Մոտավորապես այսպիսի իրադրություն էր։ Այդպես աչքի տակով անցկացրի, դասավորեցի բոլոր գրքերս։ Մինչև երեկո զբաղված էի իմ կարևոր «գործով»։ Քնելուց առաջ որոշեցի չար կատակ անել հաջորդ օրվա ինձ հետ։ Զարթուցիչը դրեցի ժամը 7-ի վրա։

Ինձ համար սավառնում եմ երկնքով, հանկարծ մի թռչուն եկավ մոտս ու սկսեց ծնգծնգալ։ Զարթուցիչս էր։ Նկատելով, որ չեմ լսում իրեն, մտել էր երազիս մեջ։ Աչքերս բացեցի ու ոչինչ չտեսա։ Մութ էր։ Մի կերպ շոշափեցի հեռախոսս ու անջատեցի այդ չարախինդ ծնգոցը։ Արթնացա 7։30-ին։ Անկախ ինձնից տրամադրությունս չափից ավելի բարձր էր։ Դեռ մութ էր, մի կերպ գտա շորերս, հագա ու դուրս եկա սենյակիցս։ Այդ պահին, չգիտես որտեղից, չգիտես ինչու մտքիս եկավ հնդկական երգի մի անհասկանալի բառ։ Այդ բառը անիմաստ կրկնելով գնացի խոհանոց։ Ժպիտը դեմքիցս անպակաս էր։ Ժպտալով մտա լողասենյակ, ժպտալով նախաճաշեցի, տան դուռը ժպտալով բացեցի, ժպտալով մրսեցի ու ժպտալով գնացի դասի․․․

Հ․Գ․ Մինչև հիմա ժպտում եմ: Արդեն երկու շաբաթ է: Ձեզ էլ խորհուրդ կտամ։ Ախր, շատ լավ բան է։

nane eghiazaryan

Ինչպես դառնալ հռչակավոր

Նստած գիրք էի կարդում և, երբ վերջացրի ու փակեցի գիրքը, աչքս ընկավ նրա կազմի վրա գրված թռչնատառերին` «Ալեքսանդր Դյումա»: Այս անունը կարդալով հանկարծ սկսեցի ինքս ինձ քննարկել նրան: Մարդ է ինձ նման, ունի ինձ նման անուն ազգանուն, բայց նա համաշխարհային գրականության մեջ հռչակավոր մարդկանցից մեկն է: Ի՞նչ կա որ: Ո՞նց թե` ինչ կա: Ա՜խ, ես էլ կուզեի նրա նման մտքի թռիչք ու երևակայություն ունենալ, և երևի այդ ժամանակ ես էլ կկարողանայի այդպիսի հիանալի պատմություններ գրել:

Բայց դե, ես` ես եմ, իսկ այդ զարմանահրաշ մարդը` ինքը: Էլ ո՞վ կա, որ այդքան հռչակավոր է: Օ՜, այո, նրանք շատ-շատ են: Ու միայն գրականությամբ զբաղվողներ չեն: Կան գիտնականներ, որոնցից մեկի անունը ինձ շատ ծիծաղաշարժ թվաց՝ Գալիլեո Գալիլեյ, բայց չնայած դրան, նա շատ մեծ հռչակ ունի: Իսկ իմ ամենասիրելի գիտնականը Իսահակ Նյուտոնն է, նա էլ է հանճար:

Հռչակավոր արքաներ կան, ռազմիկներ և արտիստներ: Դե, ես էլ կուզենայի այդ հռչակավորներից մեկը լինել: Ախր, ո՞վ չէր ուզի: Բայց իմ կարծիքով դեռ ուշ չէ, հը՞: Կարող եմ լինել, ասենք, հռչակավոր դերասան: Չէ՜, ինձանից դերասան դուրս չի գա, իսկ պարուհի՞: Ո՛չ, դա էլ հաստատ չի ստացվի: Էլ ի՞նչ եմ կարողանում անել: Իսկ միգուցե փորձեմ բանաստե՞ղծ դառնալ: Ի՞նչ կասես: Ո՛չ, ոչ մի բանաստեղծ: Ես ինչքան հռչակավոր և ինձ շատ սիրելի բանաստեղծներ ունեմ, մեծ մասը դժբախտությունից է սկսել գրել: Միգուցե այդ բանաստեղծները շատ լավ գործեր ունեն, բայց հո Դուրյանն իր «Լճակը» իր տանը հանգիստ նստած բազմոցին, սուրճ խմելիս բանաստեղծը չի՞ գրել: Տառապել է, չէ՞:

Եվ այսպես, ի՞նչ հռչակ եմ ես ուզում: Միգուցե ինձ պետք չի՞ հիմա նստել ու հռչակի մասին մտածել, հը՞ն: Գուցե մեծանամ, դառնամ լավ մարդ, միգուցե իմ հռչակն էլ հենց լավ մարդ լինե՞լը լինի:

-Նանե, դասերդ վերջացրե՞լ ես:

Հանկարծ կանչեց հայրս, իսկ ես միանգամից վեր թռա տեղիցս, կիսատ թողեցի փառքի ու հռչակի մասին մտածմունքներս, հուսալով, որ հետո կշարունակեմ, գնացի դասերս սովորելու: Ինչ էլ անես, առանց սովորելու հռչակ չես ձեռք բերի:

Մեր գլխի մեջ

Ախր ո՞նց սկսեմ: Լավ էսպես ասեմ: Ձեր ոտքերի տակ եռում է լավան: Չորս կողմից ժայռեր են ու շիկացած քարեր: Ըհը: Քո վրա է գալիս մի լավայի ալիք, բայց դու հասցնում ես ու թռնում… Թռնում բազմոցի վրա: Հա, ու մենակ չասեք, որ չհասկացաք` ինչի մասին է խոսքը: Մենք բոլորս էլ շարժվել ենք տան միջով` պատկերացնելով, որ հատակը շիկացած լավա է, իսկ բազմոցը, աթոռները, պահարանները «փրկության կղզյակներ»: Ու մենք պիտի հասնեինք մեր մահճակալներին ու հաղթեինք էդ «խաղում»: Խաղում, որը մենակ մեր գլխի մեջ էր: Մենակ մեր աչքերն էին տեսնում էդ լավայի ալիքները ու «կղզիները»: Պատկերացրել ենք, էլի, երևակայել:

Պակերացրեք` քրքրում եք ձեր խորդանոցը ինչ-որ հետաքրքիր զբաղմունք գտնելու ակնկալիքով: Չնայած ես արդեն կասկածում եմ, որ նման զբաղմունքները մենակ ինձ ու ընկերներիս են հետաքրքրում: Լավ, ինչևէ: Ու դուք ձեր խորդանոցից գտնում եք թելեր, շշեր, բենզին, դանակներ, անպետք բանալիների շղթա, հնամաշ շորեր, լիցքաթափված մարտկոցներ, մետաղի կտորներ, փչացած տեխնիկա ու էլի լիքը բաներ: Առաջին հայացքից անպետք աղբ է: Բայց նայած` ում առաջին հայացքով: Օրինակ ես ու ընկերներս նայում ենք ու տեսնում ինքնաշեն հրթիռներ, բարձրախոսներ, հրավառություն, կրակոց ու էլի լիքը բաներ, որոնք արդեն դժվար է աղբ անվանել: Ու ոչ միայն տեսնում ենք: Անում ենք: Բայց հիմա խոսքը տեսնելու մասին ա: Կարևորը տեսնելն ա: Իսկ անելը արդեն ուրիշ հարց ա՝ հավեսի:
Երևակայության մասին ա խոսքը: Իմ ու առհասարակ մեր մանկությունը մեզ հնարավորություն է տվել երևակայել: Երբ ես փոքր էի, ոչ մեկը ոչ անձական համակարգիչ ուներ, ոչ էլ մի ուրիշ գաջեթ: Ու մենք՝ երեխաներս, էլի, մեզ զբաղեցնում էինք թաղային խաղերով: Օրինակ, հիշում եմ, փոքր ժամանակ թաղում բացել էի հրուշակեղենի խանութ, որտեղ ցեխից «թխում էինք» տարբեր տորթեր ու վաճառում: Նույնիսկ աշխատողներ ունեի, մեկին ուղարկում էի ջրի, մյուսին՝ «որակյալ հողի», իսկ մյուսին էլ տարբեր խոտերի հետևից: Տարադրամ էլ ունեինք՝ ընկուզենու տերևներ: Կասեք` ինչի՞ հենց ընկուզենու: Ես էլ կասեմ` մեր «բուդկան» ընկուզենու տակ էր:

Լավ է, ասածս ի՞նչ ա: Մանկությունը մեզ հնարավորություն տվեց երևակայել: Լավ ա, ես չկորցրի էդ շանսը, որովհետև շատ ա հիմա պետք երևակայությունը: Այսօր, երբ թվում ա, թե կա ու հայտնագործվել է հնարավոր ամեն ինչ, ինձ ու բոլորիս կփրկի միայն երևակայությունը: Հուսով եմ, գրածս ըմբռնեցիք, չնայած այնքան էլ պարզ չեմ բացատրել միտքս: Ես էլ գնամ պառկեմ` մի քիչ երևակայեմ:

Տյառնընդառաջ

 

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Սա այն տոնն է, որը յուրովի առանձնացնում եմ տարվա բոլոր տոներից: Ավանդույթ, որը պահպանվել է մինչև օրս: Այնքան հաճելի է, երբ տեսնում ես փողոցով աճապարող երեխաներին, որոնց ձեռքերին կան աղանդերներով լի տոպրակներ: 

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Երեկ եկեղեցում ժամերգություն արեցին, իսկ ես էլ որոշեցի վերցնել լուսանկարչական ապարատս և որոշ պահեր անմահացնել: Շատ ժամանակ չունեի, տուն պիտի գնայի: Ես ու Նոնան որոշեցինք ժամանակ չկորցնել, շրջել քաղաքով. հետաքրքիր պահեր կհանդպեին՝ նկարելու համար: Հանկարծ տեսանք մի խումբ երեխաների: Նստել էին իրենց շենքի դիմաց դրված նստարաններին՝ պատրաստի տոպրակներով: Ես որոշեցի երեխաներին ոգևորել և ասացի նրանց.

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

-Էրեխե՛ք, մենք հետաքրքիր առաջարկ ունենք ձեզ: Հիմա մենք ձեզ կնկարենք, հետո դուք կարող եք հեռուստացույցով ձեզ տեսնել:

Երեխաները ոգևորված սկսեցին հարցեր տալ.

-Լու՞րջ: Կարա՞ս ուղարկես օդնոյիս: Հ1 -ի՞ց եք: Ջա՜ն, բայց կարա՞մ հելնեմ փոխվեմ, լավ-լավ հավես չկա, սենց էլ ա լավ:

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Նրանք համաձայնվեցին, իսկ մենք անցանք գործի: Մտքիս մեջ ծիծաղում էի, բայց երեխաներին չվշտացնելու համար՝ վերցրեցի նրանցից մեկի ֆեյսբուքի հասցեն, որպեսզի նյութը ուղարկեմ:

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Մեր տունը եկեղեցուց հեռու է, իսկ մութն արդեն ընկել էր: Հասա տուն. ժամանակն էր կրակը վառելու: Մոռացա ասել, որ մեր թաղում ամեն տարի այս տոնը հարևաններով ենք նշում, կրակն էլ վառում ենք մեր տան դիմաց: Բայց այս անգամ բացառություն էր. մենք վառեցինք քիչ հեռու, որովհետև հենց դռան դիմաց մեծ ջրափոս կար: 7 շրջան պտտվեցինք կրակի շուրջը ու սկսեցինք ցատկել կրակի վրայով: Հետո էլ միմյանց բարի գիշեր մաղթեցինք և ամենքս գնացինք մեր տուն: Ներս մտանք թե չէ, դուռը թակեցին: Բացեցի ու, ինչպես միշտ, ոտքերիս տակ հայտնվեց մի տոպրակ: Վերցրեցի, մտա ճաշասենյակ: Ամեն ինչից լցրեցի տոպրակի մեջ, երբ տատիկս կանչեց.

-Բե՛ր, մի երկու հատ կուտապ էլ դնենք, թող երեխաներն ուրախանան:

Լցրեցի ու դրեցի պատշգամբին: Ականջս ձայնի էր, բայց նրանք այնքան լուռ էին վերցրել ու հեռացել, որ ոչ մեկս չէր լսել:

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Լուսանկարը՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Հ.Գ.

Շատ տխրեցի, որ չկարողացա իմ երազանքների կադրը նկարել. դե հասկացաք էլի, երբ որ մարդը գտնվում է ուղիղ կրակի վերևում ցատկելու պահին: