Հարցազրույց Գորայք գյուղի ամենամեծ հարսի՝ իմ տատիկ Մարիետա Առուստամյանի հետ:
Վերցրեցի հարցազրույցի համար իմ նախատեսված տետրը, գրիչը և ձայնագրիչը և որոշեցի գնալ և հարցազրույց անցկացնել հենց իմ տատիկի հետ: Տատիկս, ինչպես միշտ, իր տեղում նստած էր:
-Տատ՜, ի՞նչ կա, լա՞վ ես՞: Տատ կարա՞ս մի քանի րոպե ինձ տաս:
-Հա, խի՞ չեմ տա, բա: Որ քեզ չտամ, էլ ո՞ւմ պտի տամ:
-Տատ, ո՞րտեղ և ե՞րբ ես ծնվել:
Ես ծնվել եմ Սիսիանի շրջանի Բազարչայ գյուղում՝ 1950 թվականի օգոտոսի 1-ին: Ես ծնվել եմ բազմազավակի ընտանիքում: ՄԵր տանը մեջ ելել ա 9 երեխա, ես ելել եմ 7-րդ երեխեն:
-Ինչպիսի՞ մանկություն ես ունեցել:
-Իմ մանկությունը անցել ա Բազարչայ գյուղում: Ունեցել եմ շատ լավ, ուրախ, շիտակ, զվարթ մանկություն: Մենք մեր գյուղի երեխեքով տարբեր խաղեր ենք խաղացել: Խաղացել ենք «Որսորդն ու բադերը», «Պախկվոցի», «7 քար», «Երկեն էշ»:
-Ի՞նչ կրթություն ունես:
-7 տարեկանս որ լրացավ, ես կնացիմ մեր գյուղի միջնակարգ դպրոց: Սովորել եմ հարվածային: Դպրոցական կայքն անցել ա շատ լավ:
-Ե՞րբ ես ամուսնացել:
-1965 թվականի նոյեմբերին, 15 տարեկանում նշանվել եմ: Ամուսնացել եմ 1965 թվականի նոյեմբերի 18-ին: Ամուսնացել եմ մեր համգյուղացի Հարություն Առուստամյանի հետ:
-Ինչպե՞ս ես ծանոթացել պապիկի հետ:
-Իմ մարդու պապան որ մահացել էր, իմ մարդը ապրում էր Աշխաբադում: Գալիս է Հայաստան: Հայատանում տունը լինում ա մենակ մաման: Գալիս ա, որ իր մաման մենակ չմնա: Հին Բազարչայի տները ելել են շատ մոտիկ: Ինքը մի անգամ անցել ա մեր տան մոտով, տեսել ա ինձ ու սիրահարվել: Ծանոթացանք, հետո ես իմ 8-րդ դասարանը վերջացրեցի, ամուսնացանք: Մենք շատ մեծ ենք արել մեր հարսանիքը: Ես հագել եմ հարսի շոր: Բայց իմ շորը սպիտակ չի եղել, իմ շորը եղել ա յասամանի գույն, քուղս գցել են մի հատ վարագույրի կտոր, թագս եղել ա սիրուն ծաղիկներով սարքած պսակ:
-1965 թվականին ամուսնացել եք, ընտանիք եք կազմել, որտե՞ղ եք աշխատել:
-Աշխատել եմ, շա՜տ եմ աշխատել: Աշխատել եմ 30 տարի: Աշխատել եմ տարբեր բնագավառներում. կոլխոզում, խանութպան եմ եղել, հիվանդանոցում` սանիտարկա, հորթապահ եմ աշխատել… 1972 թվականին կոմերիտմիության 26-րդ համագումարի պատգամավոր եմ եղել: Եղել եմ շրջանային դեպուտատ: Եղել եմ գործկոմի անդամ: Եղել եմ աշխատանքի վետերան: Իմ լավ աշխատանքի շնորհիվ եղել եմ առաջավոր ամբողջ հանրապետության մեջ 17 հոգու հրավիրեցին «Ավագարդ» թերթի խմբագրություն որպես առաջավոր աշխատող: Սիսիանի շրջանից մենակ ինձ էին գործուղել: Այնտեղ մեզ հետ հարցազրույց անցկացրեց Հրաչյա Մսթևոսյանը՝ Հրանտ Մաթևոսյանի եղբայրը: Այդ ժամանակ թղթակից էր: Նա նյութ գրեց մեր գյուղի մասին: Թերթի մեծ մասը մեր գյուղի մասին էր: Հրաչյան ինձ ասաց. «Ձեր գյուղից է եղել իմ ուսանողական ընկեր Կարո Մկրտումյանը: Ես եղել եմ ձեր գյուղում: Ձեր գյուղի գետում լողացել եմ: Կերել եմ Ձեր գյուղի կարմրախայտ ձուկը, այդ 3-4 օրը եղել են իմ կյանքի ամենաուրախ օրերը…»: Ես ուղղակի մեծ հպարտություն զգացի այդ պահին: Ստացել եմ տարբեր մեդալներ: Լենինի 100-ամյակին ես ստացել եմ Լենինի մեդալը,՝որ տալիս են հատուկենտ մարդկանց, ովքեր եղել են առաջավոր աշխատողներ: Ես ստացել եմ շատ պատվոգրեր: Ես ազատ չեմ մնացել, աշխատել եմ ու շատ գոհ եմ եղել թե իմ աշխատանքից, իմ կյանքից և իմ ընտանիքից:
-Քանի՞ երեխա ես ունեցել:
-Ես ունեցել եմ 4 երեխա՝ 1 աղջիկ, 3 տղա: Աղջիկս ծնվել է 1967 թվականի մայիսի 22-ին, բայց աղջիկս ապրել է 2 ամիս: 1967 թվականի հուլիսի 9-ին բարձր ջերմությունից մահացել ա: Երեխուս մահը մեր մեղավորությունն էր. չտարանք հիվանդանոց ու մահացավ: Իմ աղջկան անուն չեն դրել, անանուն մահեցել ա: Մեծ տղես՝ Տիգրանս, ծնվել է 1968 թվականի հուլիսի 30-ին: Տղուս ծնվելուն մնում էր 2 ամիս, մարդուս տարան բանակ: Տղաս 2 տարեկան ա եղել, որ մարդս բանակից եկել է: Ես իմ մեծ տղուն պահել եմ սկեսուրիս հետ: Միջնեկ տղես՝ Սամվելս, ծնվել է 1971 թվականի մարտի 15-ին: Փոքր տղես՝ Արմենս, ծնվել է՝ 1973 թվականի մայիս 25-ին:
-Ին՞չ կրթություն են ունեցել երեխաները:
-Տիգրանս դպրոցը ավարտել ա գերազանց: Իսկ երկու տղաներս` հարվածային: Տիգրանս և Արմենս սովորել են բուհում: Տիգրանս սովորել է Զովետի անասնաբուժական ֆակուլտետում, Արմեսն՝ Տեխնոլոգիայի կաշվեգործությունը: Իսկ Սամվելս՝ բուհ չի սովորել:
Ունեմ 8 թոռ: Հիմա 3 թոռներս ուսանող են, իսկ իմ 5 թոռները դեռ սովորում են դպրոցում:
-Եվ վերջին հարցը: Կարո՞ղ եք ներկայիս և առաջվա սերունդներին համեմատել, ասել` ինչն էր լավ, ինչը` վատ:
-Բալես, էն ժամանակ լավ էր: Մաքրություն կար, պարզություն կար: Իսկ հիմա մաքրություն չկա: Դե կա, բայց քիչ: Էն ժամանակ մարդիկ հարգում էին միմյանց, թև ու թիկունք էին լինում, իսկ հիմա մեկը մյուսի ապրելը չի ուզում:
-Եվ ի՞նչ կմաղթես մեր ապագա սերնդին:
-Աստված Ձեզ հետ, առողջ եղեք ու երջանիկ:
