Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

Lusine atanesyan

Ամանորը Անգեղակոթ գյուղում

Ամանոր՝ ծախսեր, նվերներ, Ձմեռ պապ, տոնածառ և այլն: Համոզված եմ, որ բոլորդ էլ շատ եք սիրում Ամանորը, մանավանդ երեխաները (դե մտածելու ոչինչ չունեն): Իմ կարծիքով, շատ սիրելը կապված է նվերների և Ձմեռ պապի հետ: Ես էլ եմ շատ սիրում Ամանորը և հիմնականում սիրում եմ այն ամենի համար, ինչի համար սիրում են երեխաները:

Երբ ասում ենք Նոր տարի, միանգամից հիշում ենք Ձմեռ պապին, ով ամեն հունվարի 1-ին մեզ նվերներ է բերում: Երեխաները մեծանալով սկսում են չհավատալ Ձմեռ պապի գոյությանը, սակայն ես կարծում եմ, որ նրանք իրենց սրտի խորքում հավատում են այդ հրաշքին, ում կոչում են Ձմեռ պապ: Ես հավատում եմ այդ հրաշքին, բայց ոչ հոգուս խորքում: Հիշում եմ, երբ 4-5 տարեկան էի, տեսել էի, թե մայրս մեր նվերները ինչպես է դնում տոնածառի տակ, և նեղացել էի նրանից՝ կարծելով, թե թույլ չի տվել, որ Ձմեռ պապը բերի, իսկ երբ իմացա, որ Ձմեռ պապ չկա, էլի նեղացա մայրիկիցս, սակայն այս անգամ մտածելով, թե նա վիրավորվել է մայրիկիցս, քանի որ մայրիկս նրան թույլ չէր տվել գալ մեր տուն: Անցավ որոշ ժամանակ, և ես հաշտվեցի մայրիկիս հետ, իսկ իմ հավատը էլ ավելի շատացավ:

Դեկտեմբերի 23-ն էր, երբ մայրս մեզ արթնացրեց և ասաց.

-Դեռ քնա՞ծ եք, ի՞նչ է, արթնացեք, գիտե՞ք՝ ամսի քանիսն է:

Իսկ մենք պատասխանեցինք, որ գիտենք, թե ամսի քանիսն է, և մայրս ասաց.

-Հապա նայեք մեր տանը, զգացվո՞ւմ է, որ շուտով Ամանոր է:

Մենք արագ վեր կացանք և վազեցինք խանութ, գնեցինք ամեն տեսակ զարդարանքներ, բրինձ, ուլունքներ և այլ բաներ ու վերադարձանք տուն: Վերադարձանք ու սկսեցինք պատրաստվել Նոր տարվան: Այն բրինձը, որը գնել էինք, ձնեմարդեր պատրաստեցինք, նորոգեցինք իմ տնակը, որը պատրաստել էինք անցյալ տարի, պատրաստեցինք նոր տոնածառեր ու վերջացրինք անտառը: Այս տարի որոշեցի պատրաստել ևս մեկ ձնեմարդ, բայց ոչ թե բրնձով, այլ բաժակով՝մեկ անգամյա օգտագործվող, նաև շրջանաձև տոնածառ, որը կախեցի դռան վերևից: Երեկոյան զարդարեցինք տոնածառը, իսկ հաջորդ օրը ձևավորեցինք տունը: Դեկտեմբերի 28-ի երեկոյան ամանորյա գնումների ցուցակ կազմեցինք ու 29-ի առավոտյան գնացինք գնումների, վերադարձանք ու անցանք գործի:

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյանի

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյանի

Պատրաստեցինք թխվածքներ, աղցաններ, տատիկս պատրաստեց տոլմա, հայրիկս՝ խորոված Նոր տարվա գիշերը և այլ ուտելիքներ: Գնացինք Սիսիան և նվերներ գնեցինք երեխաների համար, որը այցելության ժամանակ նվիրեցինք նրանց:

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյանի

Լուսանկարը` Լուսինե Աթանեսյանի

Ամանոորը դիմավորեցինք մեր տանը, իսկ մոտավորապես ժամը 1-ին գնացինք տատիկիս տուն: Ամեն տարի մենք, մորաքրոջս և մորեղբայրներիս ընտանիքները հավաքվում ենք այնտեղ և նշում Ամանորը մինչև առավոտյան ժամը 4-5-ը: Մոռացա նշել, որ մինչև ժամը 10-ը երեխաներով ենք նշում՝ պարում ենք, պայթուցիկ պայթեցնում և հրավառություն կազմակերպում:

Հենց այդպես ենք մենք նշում Ամանորը Անգեղակոթ գյուղում:

Seroj araqelyan

Մեկ է` չեմ մոռացել

Նախ և առաջ ուզում եմ շնորհավորել բոլորի Նոր տարին՝ 2017 թվականը, մաղթելով ամենալավն ու բարին, նաև նյութս կարդացողին: Այս նյութս 2017-ի առաջին նյութն է: Հուսով եմ, այս տարի ավելի լավ կգրեմ և ավելի հաճելի կլինի ընթերցողին: Բայց մինչ նյութս գրելը, ես պետք է վերցնեմ համակարգիչը քեռուցս: Այո, այո, մի զարմացեք, քեռուցս: Ես համակարգիչ չունեմ: Մինչ իրենք Ռուսաստանում էին, համակարգիչը իմ տրամադրության տակ էր, և գիշերները ես մեծ հաճույքով տրամադրում էի նյութ հավաքելուն և ուղարկում 17.am-ին և հետևում տեղադրված նյութերին: Բայց հիմա մի բան պակասել է, չեմ ասում ընդհանրապես թողել եմ, բայց ես էլ եմ զգում, որ ուշ-ուշ եմ նյութ գրում: Չմտածեք ալարում եմ, ոչ: Ուղղակի ոչ միշտ է հարմարվում վերցնել ուրիշի համակարգիչը, քանի որ ինձնից բացի նույնպես օգտագործող կա: Բայց ես հեռախոսով կամ պլանշետով չեմ դադարում հետևել 17.am-ի զարգացումներին ու նորանոր ավելի կատարելագործված նյութերին ու ֆոտոշարքերին:

Համաձայն եմ ուշ-ուշ եք կարդում նյութս, բայց դա չի նշանակում, որ մոռացել եմ ձեզ: Մեկ է, չեմ մոռացել մեր համատեղ կատարած աշխատանքները: Այդ իսկ պատճառով թղթի վրա գրի եմ առնում և սպասում հարմար պահի, որ համակարգչը վերցնեմ: Հաճախակի չեմ ուղարկում, բայց ուղարկելիս մի քանի հատ եմ ուղարկում: Էստեղ են ասել. «Լավ է ուշ, քան երբեք»: Դե ինչ ասեմ, մնում է սպասեմ, որ էլի գնան Ռուսաստան, որպեսզի համակարգիչը վերցնեմ և անցնեմ իմ հին ռեժիմին:

Եվս մեկ անգամ շնորհավորում եմ բոլորի 2017 թվականը և մաղթում նորանոր հաջողություններ:

Քրտնաջան աշխատանքի պտուղները

Լուսանկարը՝ Անգելինա Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Անգելինա Կարապետյանի

Ամռանը հասնող բերքը ծառայում է ինչ-որ նպատակի: Մի մասը առևտրի միջոցով փոխանցվում է այն մարդկանց, ովքեր իրենց բակում ծառեր չունեն, իսկ մյուս մասը օգտագործվում է պահածոների, կոմպոտների և շատ սիրելի չրերի պատրաստման համար, որոնց տեսքը կարող է գրավել նույնիսկ «ամենաչքաղցրակեր» մարդուն:

Ամառը բուռն գործունեություն է ծավալում նաև մայրս: Նա չրեր է պատրաստում նույնիսկ նարնջի, ձմերուկի և կիտրոնի կեղևներից:

Լուսանկարը՝ Անգելինա Կարապետյանի

Լուսանկարը՝ Անգելինա Կարապետյանի

Նարնջի չիր պատրաստելու համար անհրաժեշտ են նարնջի կեղևներ, որոնք պետք է կտրատել տարբեր չափերով (ըստ ցանկության), լցնել կեռասի եփած հյութի մեջ, ինչը չրին տալիս է համ ու հոտ, և եռացնել: Երբ կեղևը փոխում է գույնը, դնում են չորանալու: Շատ հեշտ գործընթաց է:

Թզի չիր պատրաստելը նույնպես հետաքրքիր է: Ընտրել թզի առողջ պտուղներ, լվանալ, դնել ջրքամվելու: Հատ-հատ թաթախել ալկոհոլային խմիչքի մեջ (օղի, գինի, կոնյակ): Հանել, ծակծկել և շաքարապատել: Եռացնել և մեկ օր պահել արևի տակ, իսկ հետո՝ միջանցիկ քամու տակ:

Դդմիկի չիր պատրաստելու համար անհրաժեշտ է դդմիկը լվանալ, կլոր կտրատել, կորիզները մաքրել, լցնել օշարակի մեջ: Եռացնել այնքան, որ ստանա փայլուն տեսք: Շարել կաղապարի մեջ և օշարակը լցնել վրան:

Ինչպես ասում են, եկել են ձմռան նեղ օրերը, իսկ ամռան մասին հիշողությունները կթեթևացնեն սպասվող օրերի ծանրությունը:

 

mariam tonoyan

Ժպտա…

Ժպտա՛, ժպտա անկեղծ, ազատ ու սրտաբուխ: Ժպտա՛, և շուտով կնկատես, որ ի պատասխան՝ բոլորն են քեզ ժպտում: Մոռացիր այն ամենը, ինչի պատճառով կարելի է տխրել, քանի որ մեր երջանկությունը կախված է միայն մեզանից: Այդ կապակցությամբ Լինկոլն ասում էր, որ մարդկանց մեծամասնությունը երջանիկ է այնքան, որքան ինքը որոշել է երջանիկ լինել: Իսկ դարերի ընթացքում իմաստացած չինացիները պնդում էին, որ չժպտացող մարդը խանութ չպիտի բաց անի:

Ժպտալ ու երջանիկ լինել հենց այնպես, առանց որևէ շահի կամ նպատակի, ախր, դա այնքան հեշտ է: Չէ՞ որ փողոցում հանդիպող ցանկացած մարդու ժպիտով դիմավորելով՝ մենք հարստացնում ենք նրան: Հարստացնում` անսահման գոհունակություն ու հաճելի տրամադրություն պարգևելով: Ժպիտի այդ ակնթարթները երկար ժամանակ չեն մոռացվում, քանի որ բոլորն ունեն ժպիտի կարիք` աղքատ թե հարուստ, ծեր թե երեխա… Միայն ժպիտի շնորհիվ է բարի մթնոլորտ առաջանում մեր շրջապատում: Անախորժությունների դեմ ժպիտը բնության ստեղծած լավագույն հակաթույնն է համարվում: Ի՞նչ եք կարծում, չարժե՞ մի աննշան ժպիտով օծել այն մարդկանց, ովքեր օրեր շարունակ այնքան զբաղված են լինում, որ նույնիսկ ժպտալու համար ժամանակ չեն գտնում: Կամ մռայլ մարդկանց, ովքեր վատ են վերաբերվում շրջապատում կատարվող ամեն իրադարձության` մանրուքները ողբերգությունների վերածելով: Բայց, այնուամենայնիվ, ժպիտը չի կարելի գնել կամ խնդրել, ո՛չ պարտքով վերցնել, ո՛չ էլ գողանալ, այլ պետք է սրտանց նվիրել ու ստանալ:

Եթե ամանորյա եռուզեռից հոգնած մարդիկ գտվեն, ովքեր նույնիսկ ի վիճակի չլինեն ձեզ ժպտալ, թույլ չե՞ք տա, արդյոք, խնդրել, որ ձեր ժպիտներից մեկը նրանց նվիրեք…

Ճրագալույցի Սուրբ Պատարագից հետո

IMG_0459-2Այսօր, երբ հունվարի հինգն է, ես ցանկանում եմ շնորհավորել Նոր տարվա հետ, Սուրբ Ծնունդը: Գրեթե բոլորը դեռ դեկտեմբերի երեսունմեկից ասում են. «Շնորհավոր Ամանոր և Սուրբ Ծնունդ», երբ Պատարագի ժամանակ քահանան իր քարոզի մեջ ասաց, որ դա ճիշտ չէ, նաև ընկերս իր ֆեյսբուքյան շնորհավորանքի մեջ դա ասաց, սկսեցի մտածել, որ իրոք ճիշտ չէ շնորհավորել Սուրբ Ծնունդը, քանի որ դեռ դրան մի քանի օր կա:

IMG_0470-3Այդ իսկ պատճառով այսօր երեկոյան, երբ եկեղեցում Ճրագալույցի Սուրբ Պատարագից հետո Քրիստոսի ծննդյան ավետիսը նշանավորող ճրագը կտանենք տուն, նոր կարող ենք ասել` շնորհավոր Սուրբ Ծնունդ:

Շնորհավոր Սուրբ Ծնունդ:

Քրիստոս ծնաւ եւ յայտնեցաւ, ձեզ եւ մեզ մեծ աւետիս:

Քրիստոս ծնավ եւ հայտնեցավ, մեզ եւ ձեզ մեծ ավետիս

Լուսանկարը՝ Զարա Ղազարյանի

Լուսանկարը՝ Զարա Ղազարյանի

Մեզանից 2017 տարի առաջ՝ մեր թվարկության մեկ թվականի հուվարի 5(6)-ին կատարվեց մարդկության կողմից երկար սպասված մարգարեությունը: Եսայի մարգարեն ասում է. «Ահա Կույսը պիտի հղիանա և որդի ծնի, և Նրա անունը պիտի լինի Էմմանուել» (Եսայի Է 14): Ապա Ղուկասի Ավետարանում կարդում ենք. «Եվ նա ծնեց իր անդրանիկ որդուն, խանձարուրի մէջ փաթաթեց նրան ու դրեց մսուրի մեջ, որովհետև իջևանում նրանց համար տեղ չկար»: Նախ մենք տեսնում ենք, որ Փրկչի ծննդյան համար ընտրվել էր ամենահասարակ տեղը, ապա Քրիստոսի ծննդյան լուրը հրեշտակը առաջինը հայտնում է հասարակ հովիվներին. «Մի՛ վախեցեք, որովհետև ահա ձեզ մեծ ուրախություն եմ ավետում, որը ամբողջ ժողովրդինը կլինի. որովհետև այսօր Դավթի քաղաքում ձեզ համար ծնվեց մի Փրկիչ, որ օծյալ Տերն է» (Ղուկ.Բ 10-11): Իրապես և եղավ ամբողջ ժողովրդինը:

Հիսուս Քրիստոսի Սուրբ Ծննդյան տոնը սկսվում է հունվարի 5-ի երեկոյան, քանի որ եկեղեցական օրը փոխվում է երեկոյան ժամերգությունից հետո` ժամը 17.00-ից: Սուրբ Ծնունդն սկսում ենք տոնել հունվարի 5-ի երեկոյան և հունվարի 6-ին: Նախօրեի երեկոյան բոլոր գործող եկեղեցիներում մատուցվում է ճրագալույցի Ս. Պատարագ: Ճրագալույց նշանակում է ճրագ (մոմ) լուցանել, այսինքն` վառել: Այդ օրը երեկոյան մարդիկ եկեղեցում վառված ճրագներն իրենց հետ տուն են տանում: Այն խորհրդանշում է աստվածային լույս, եկեղեցու օրհնություն: Ճրագալույցը խորհրդանշում է բեթղեհեմյան աստղի լույսը, որն առաջնորդեց մոգերին դեպի մանուկ Հիսուսը: Իսկ հունվարի 6-ին` Ս. Ծննդյան Ս. Պատարագից հետո, կատարվում է Ջրօրհնեք, որը խորհրդանշում է Հորդանան գետում Քրիստոսի մկրտությունը: Խաչով և Սրբալույս Մյուռոնով օրհնված հրաշագործ ջուրը բաժանվում է ժողովրդին` ի բժշկություն հոգևոր և մարմնավոր ախտերի: Ճրագալույցից հետո բացվում է մեկ շաբաթյա պահքը և գցվում է տոնական սեղանը: Սեղանին գլխավոր ուտեստը ձուկն է : Ձուկը քրիստոնյաների խորհրդանիշն է: Սեղանին դրվում է նաև բրնձով, յուղով և չամիչով փլավ: Սա ևս պատահական չէ. բրինձը մարդկությունն է, իսկ չամիչները` ընտրյալները: Վերջում մնում է ավելացնել, որ բարևին մի քանի օրով փոխարինելու եկած այս արտահայտությունը` «Օրհնյալ է հայտնությունը Քրիստոսի» խորհրդանշում է Աստվածահայտնության տոնի հիմնական ասելիքը: Դէ ինչ, սիրելիներս,

ՔՐԻՍՏՈՍ ԾՆԱՎ ԵՒ ՀԱՅՏՆԵՑԱՎ, ՄԵԶ ԵՒ ՁԵԶ ՄԵԾ ԱՎԵՏԻՍ:
 ՕՐՀՆՅԱԼ Է ՀԱՅՏՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՔՐԻՍՏՈՍԻ:

seda harutynyan-2

Հրաշքը

Բարև, իմ շատ սիրելի ընթերցող։ Ամանոր է, և գաղտնիք չէ, որ բոլորս էլ սպասել ենք ամանորյա հրաշքին։ Շատերը՝ մեծամասամբ փոքրիկները, սպասել են Ձմեռ Պապի այցի և տոնածառի տակ դրված ինչ-որ նվերի։ Շատերի համար Նոր տարին միայն գեղեցիկ զարդարած սեղանն ու հեռու բարեկամների անսպասելի այցն է, իսկ ինձ համար կյանքի նոր սկիզբ է։ Ինչքան էլ մեծանամ, մեկ է, չեմ դադարի ուղիղ ժամը տասներկուսին երազանք պահել, և մի ամբողջ տարի դրա կատարմանը սպասել։

Այս տարի երազանքս այնքան է տարբերվում անցած տարիների երազանքներիցս, որ ինքս էլ ինձ վրա զարմանում եմ։ Այս տարվա ընթացքում ուզում եմ հանդիպել մի մարդու, նրան բոլորդ էլ ճանաչում եք, բայց թե ինչքա՜ն եմ ես սիրում նրան, գիտեմ միայն ես։ «Անհնարին ոչինչ չկա»․ կրկնում եմ ամեն անգամ ինքս ինձ, երբ մտածում եմ, որ այդ հանդիպումը երազանք էլ մնալու է։ Քանի որ ես և նա գտնվում ենք մի երկնքի տակ, անհնարին չի թվում նրա հետ հանդիպումը։ Չեմ ասում` ով է նա, քանի որ ուզում եմ 2017 թվականին նրա հետ նկար տեղադրել համացանց, և այդ ժամանակ բոլորին ցույց տալ, որ սրտանց պահված երազանքները իրականանում են։
Ես ինձ տրամադրել եմ, որ այս տարին պետք է ինձ համար ամենաանմոռանալի տարին լինի, լի լինի վառ հիշողություններով, անմոռանալի օրերով և անսպառ սիրով։
Ես համոզված եմ որ իմ երազանքը իրականանալու է։ Ախր, հերիք է միայն նայել երկնքից թափվող մանր փաթիլներին, շնչել ձմռան սառը օդը, տանը առնել բնական եղևնու անփոխարինելի հոտը, նայել պատին կախված գույնզգույն լույսերին ու ապրել հրաշքի սպասումով։ Ապրել` ինքդ քեզ հրաշքի մի մաս զգալով։ Ես հավատում եմ քեզ, և համոզված եմ դու 2017 թվականին երջանիկ ես լինելու, քանի որ դու էլ ինչ որ մեկի փոքրիկ ամանորյա հրաշքն ես։

Չորս նյութ, ու վե՞րջ…

Չորս նյութ, ու վե՞րջ: Ինչքան ժամանակ է` ինձ հարց եմ տալիս. «Չորս նյութ, ու վե՞րջ»: Ախր, թեմաները գալի՜ս-գնում են:

Նկատած կլինեք, որ բավական երկար ժամանակ չէի գրում: Բա չե՞ք հարցնում՝ ինչու: Ամեն անգամ վերցնում էի հեռախոսս, բացում Word ծրագիրն ու հիշում որևէ բան, որի մասին կարելի է նյութ գրել: Գրում էի սկիզբը, պահպանում ու թողնում: Հետո, երբ բացում էի նույն Word ծրագիրը, որ շարունակեմ, մի խեթ հայացք էի նետում նյութիս վրա ու այդպես կիսատ թողնելով՝ անցնում մյուսին:

Այսօր էլ, երբ հերթական անգամ կարդում էի 17.am-ի նյութերից, մտածեցի՝ գրեմ այս նյութս:

Այս նյութս գրելու պատճառներից մեկն էլ իմ խառնվածքն է: Ես, իմանալով իմ բնավորությունը, շատ զարմացա, երբ տեսա նյութերիս քանակը, որովհետև, եթե կարող եմ, ինչո՞ւ չգրեմ: Ախր, թեմաները գալիս-գնում են. ֆեյսբուքյան սխալներ, զրույց ուրվականների հետ, դառը իրականություն…

Գուցե նյութերս կարճ են ստացվում, բայց կարծում եմ՝ կարևորը ծավալի մեջ չէ: Վե՜րջ, էլ չեմ կորչի: