Իմ էջը խորագրի արխիվներ

Իմ Դսեղը

«Դարերի միջով ես անցել՝ Սրբագրվելով,մաքրվելով: Երկրագնդի փայլն ես դարձել  Ղալամ քաշող Թումանյանով…»

Երբ ձեռքս եմ վերցնում «Դսեղ» գիրքը, ականջիս գալիս է Դեբեդի վշշոցը,Գիքորի «Էստի՜ համեցեք»-ը ու աչքիս առաջ՝ Մարոյի սառած աչքերը…

Դսեղը ինքնին յուրօրինակ ու հետաքրքիր գյուղ է: Յուրահատկության մասին վկայում է նրա անվան ստուգաբանության տարբերակներից մեկը, ըստ որի՝ ձորի գյուղերից տարբերվելու համար սարահարթի գյուղը կոչել են Դրսի գեղ կամ Դըզի գեղ: Տարիների ընթացքում հնչյունափոխվելով դարձել է Դսեղ: Իսկ ըստ մյուսի՝ Դսեղ նշանակում է` դուրս տեղ, այսինքն, բնակավայրերից առանձնացված տեղ: Ինչպես Թումանյանն է ասում. «Դսեղը յուր անառիկ ու չքնաղ դիրքով նման է մի բնակերտ ամրոցի: Նրա փոքրիկ հարթավայրը շրջափակված և ամրացված է հարավից անտառապատ սարերով, իսկ մնացած երեք կողմերից՝ խոր ձորերով…»:

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյան

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյան

Դսեղ անունը առաջին անգամ հիշատակվում է 15-րդ դարում, որն էլ վկայում է, որ Դսեղը երկար տարիների կյանք ունի:

Դժվար է «Դսեղ» և «Թումանյան» բառերը առանձին արտասանել: Ինչպես ամեն դսեղեցի՝ Թումանյանը ևս հպարտ է, որ ԴՍԵՂԵՑԻ է: Այո՛, հպարտ «է», որովհետև նա չի մահացել մեր սրտերում, մեր մտքում ու հոգում: Նրա ստեղծագործությունները վկայում են, թե ինչ մեծ սեր է տածել Դսեղի հանդեպ:

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյան

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյան

Դսեղը զբոսաշրջիկների համար հետաքրքիր է իր կոթողներով ու խաչքարերով, որոնց վերաբերյալ կան հետաքրքրաշարժ տեղեկություններ: Կարծում եմ, բոլորդ էլ գիտեք Բարձրաքարշ Ս. Գրիգոր վանքի մասին, որը մի յուրօրինակ գլուխգործոց է: Հետաքրքիր լուծումներով է ներկայացված նաև Քառակող կոթողը, Սիրուն խաչը և այլն:

Դսեղեցիները նույնպես ոչ պակաս հումորի զգացում ունեն (ճիշտ է, չենք հասնի գյումրեցիներին, բայց դե…): Դսեղեցիների անեկդոտների հետ կարելի է ծանոթանալ «Զվարճապատում» գրքի միջոցով: Առաջարկում եմ կարդաք, բայց դրանք առաջին հայացքից այդքան էլ ծիծաղաշարժ չեն, կհասկանան միայն տեղացիները:

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյան

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյան

Դսեղեցիներս շատ ենք օգտագործում նաև մականուններ՝ իհարկե, մեծամասամբ տղամարդկանց համար: Երբ մեր տանը խոսում են ինչ-որ մեկի մասին, ես միանգամից հարցնում եմ.

-Տա՜տ, էդ ո՞վ ա:

Տատս էլ, ինչպես միշտ, պատասխանում է, թե ես հաստատ չեմ ճանաչի, բայց դե իմ համառության շնորհիվ ստանում եմ հարցիս պատասխանը: Ասածս ինչ է, ես ճանաչում եմ գյուղիս 70%-ին, բայց զարմանալին այն է, որ նրանց 40%-ին ճանաչում եմ իրենց մականուններով (ճիշտն ասած, ոչ միշտ եմ մտաբերում մարդկանց): Մականունները օգնում են մարդկանց ավելի հեշտ ճանաչել, և միայն տեղացիները կարող են կռահել մարդուն: Օրինակ, մեզ՝ Ավետիքյաններիս, մարդիկ ճանաչում են «Ճումարանք» մականունով: Մեր նախնիները շատ են ճմբուռ (հալած յուղի մեջ նոր թխաց հաց) կերել, և դա է պատճառը, որ մեզ այդպես են կոչում: Անկեղծ ասած, այդ սովորությունը մինչև հիմա կա:

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյան

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյան

Երբեք լսած չեք լինի «Հատիկ» մականունը: Ինչպե՞ս է առաջացել: Տատը շատ է սիրել իր արու թոռնիկին և նրան դիմել է. «Ոսկու հատիկ ջա՜ն»: Հետագայում նրան անվանել են Հատիկ, և առաջացել է այդ մականունը: «Մոշ»՝ Աթյանների տղամարդկանցից մեկը տնեցիներից խռովել է և, երբ ընկերների հետ խոտհավաքի է գնացել, նրանց հետ չէր գնացել մոշ ուտելու: Այն հարցին, թե ինչու չի ուտում, պատասխանել է, որ նեղացած է: Այստեղից էլ եկել է «մոշ անել» արտահայտությունը, որը նշանակում է` նեղանալ:

Գյուղի մի տղա երեխա, երբ անընդհատ երգելով ման է եկել, նրան ասել են.

-Ի՞նչ ես իմացել, գլուխներս տարար:

-Դե՜, ես էլ մեր գեղի գուսանն եմ,-պատասխանել է տղան: Եվ դրանից հետո արդեն նրան մինչ օրս դիմում են Գուսան:

Ես, ինչքանով որ զարմանալի է, ունեմ երեք պապիկ, և Դսեղում է գտնվում նրանց երեքի տունը, որոնցից մեկն էլ հենց ամենայն հայոց բանաստեղծ Թումանյանի հայրենի տունն է, ուր գտնվում է Թումանյանի հոգին ու միտքը: Թումանյանը համազգային է, համամարդկային: Նա ոգեշնչում է բոլորին և, ի վերջո, նրա շնորհիվ է, որ Դսեղը հայտնի է աշխարհասփյուռ հայությանը:

Գիտեմ, որ դպրոցս ավարտելուց հետո ես՝ ուսումս շարունակելու նպատակով, լքելու եմ Դսեղը, բայց հավաստիացնում եմ, որ չեմ մոռանա ո՛չ Լոռու բնությունը, ո՛չ համագյուղացիներիս, ո՛չ էլ Թումանյանի տուն-թանգարանը՝ նրա երբեմնի եղևնիներով, փայտե դռներով, թանգարանի բակում հանգչող Թումանյանի սրտով:

Ani Ghulinyan

Ֆուտբոլային սիրավեպ

2014 թվականի ամռանը, երբ ողջ ֆուտբոլասեր հասարակությունը շունչը պահած դիտում էր Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնությունը և սպասում նրա հաղթողին, ես նույն այդ ժամանակ հեռուստաալիքներն էի թերթում` որևէ հետաքրքիր հաղորդում գտնելու հույսով:

Մի երեկո էլ, ոչ մի հաղորդում չգտնելով, կանգ առա Հանրային հեռուստատեսության վրա, որով հեռարձակվում էր ֆուտբոլի առաջնությունը:

Մինչ այդ երբեք ֆուտբոլ չէի նայել, ավելին, չէի հասկանում ֆուտբոլասերներին, ովքեր ինչ որ խաղի պատճառով լաց էին լինում կամ ուրախանում: Տեսնելով, որ խաղին մնացել է 2 րոպե, ալիքը չփոխեցի: Մտածեցի` կավարտվի, մի ֆիլմ կսկսվի`կնայեմ: Խաղը համարյա ավարտվելու վրա էր, հաշիվը` 0:0, վայրկյաններն էի հաշվում, թե երբ է ավարտվելու, իսկ մրցավարը, ի դժբախտություն ինձ, ավելացրեց 3 րոպե: Երբ ավելացված վերջին րոպեն էր ավարտվում, ինչ որ ֆուտբոլիստ գոլ խփեց Իրանի հավաքականին: Մեկնաբանի բարձր գոռոցից հասկացա, որ այդ ֆուտբոլիստի անունը Լեոնել Մեսսի էր: Շատ էի լսել նրա մասին, բայց երբեք չէի տեսել:
Այդ օրվանից իմ կյանքը 180 աստիճանով փոխվեց: Սկսեցի ուսումնասիրել այն հավաքականը, որտեղ խաղում էր Մեսսին`Արգենտինայինը: Մինչև հաջորդ խաղը արդեն նրանց ողջ կազմը սովորել էի, բոլոր խաղերին հետևում էի: Մինչև որ հասավ եզրափակչի օրը: Եզրափակիչ էին հասել Արգենտինան ու Գերմանիան: Խաղի 90 րոպեներին աչքս չէի կտրում հեռուստացույցից, բայց թեև երկու կողմերն էլ գրոհներ էին կազմակերպում, խաղը ավարտվեց ոչ ոքի, եկավ ավելացված ժամանակի հերթը: Երբ արդեն բոլորս պատրաստվում էինք 11 մետրանոց հարվածաշարին, Մարիո Գյոտցեն գնդակն ուղարկեց արգենտինացիների դարպասը` վճռելով խաղի ելքը: Իմ իմացած ու չիմացած բոլոր աղոթքներն էի ասում, խնդրում, որ արգենտինացիները գոնե մի գոլ խփեն, բայց հրաշք չկատարվեց:

Մունդիալ 2014-ի հաղթող դարձավ Գերմանիան: Այդ մեկ ամսից էլ քիչ ժամանակում այնքան էի կապվել Արգենտինայի հավաքականի հետ, որ ամեն ֆուտբոլիստի կարծես շատ վաղուց արդեն ճանաչում էի: Աշխարհի առաջնության գավաթի մոտով անցնելիս Մեսսիի հայացքը վեջին կաթիլն էր: Սկսեցի բաց թողնել այն արցունքները, որոնք համառությամբ զսպում էի մինչ այդ (ուժեղ մարդ էի ուզում խաղալ):

Այդպես շարունակեցի մոտ մեկ ամիս: Տանից դուրս չէի գալիս, ողջ ժամանակս տրամադրում էի ֆուտբոլին: Պարզեցի, որ Լեո Մեսսին խաղում է «Բարսելոնա» ֆուտբոլային ակումբում, հետո հետաքրքրվեցի այս ակումբով`պատմությամբ, ֆուտբոլիստներով: Հասկացա, որ իմ կյանքի ակումբը «Բարսելոնան» է: Հետո իմ կյանքի թելը սահուն կերպով միահյուսվեց ֆուտբոլի հետ: Իմ կյանքը բաժանվեց 2 մասի` ֆուբոլից առաջ և ֆուտբոլից հետո:
Ամեն անգամ, երբ Բարսան պարտվում է, նստում եմ տան մի անկյունում, ամուր գրկում Բարսայի տարբերանշանը ու երգում եմ Tot el Camp-ը (Բարսելոնայի օրհներգը): Ծնողներս դժվար, բայց համակերպվեցին իրենց երեխայի այս նոր քմահաճույքի հետ, բայց ի զարմանս նրանց, այդ քմահաճույքը երկար տևեց, մինչև այսօր: Ընկերներս էլ սովորեցին, որ եթե ես նրանց ոգևորված որևէ ֆուբոլային խաղ եմ պատմում, ինձ ընդհատել պետք չի:
Մինչև հիմա էլ Մունդիալ -2014-ի եզրափակիչը չեմ կարողանում առանց հուզմունքի հիշել: Թե ինչպես «մենք» կարող էին հաղթել, բայց չհաղթեցինք:
Դրանից հետո Լեոնել Մեսսին ունեցավ ևս 2 պարտված եզրափակիչ, ես էլ նրա հետ: Ու թեև այս տարին շատ հետաքրքիր անցկացրեցի, ու այն հավակնում էր դառնալ մինչև հիմա իմ ապրած լավագույն ամառը, բայց այս տարի Արգենտինան Ամերիկայի գավաթի եզրափակիչ խաղում երկրորդ անգամ անընդմեջ պարտվեց Չիլիին:

Ամեն անգամ, երբ փակում եմ աչքերս, տեսնում եմ Մեսսիի արցունքները պարտությունից հետո, նրա չիրացրած 11 մետրանոցը, արդեն որերորդ անգամ գլխիկոր հեռանալը մարզադաշտից… Չէ, այս տարին հաստատ լավագույնը չի:
Ես երբեք լուրջ մրցույթների չեմ մասնակցել, բայց այնպիսի զգացում ունեմ, որ պարտվել եմ 3 եզրափակչում: Հիմա սպասում եմ 2018 թվականի աշխարհի առաջնությանը. դա իմ ու Մեսսիի վերջին շանսն է:
Հիմա իմ բոլոր երազանքները, նպատակները կապված են ֆուտբոլի հետ: Չգիտեմ, իմ այս սերը ֆուտբոլի նկատմամբ մի օր կանցնի՞: Գուցե այն ժամանակ, երբ ես իսկապես սիրեմ:

Hasmik Miqayelyan

Թոշակի օրը

Ինչպես ասել են մեր մեծերը՝ չկա չարիք, առանց բարիք, բայց այս օրը այն գործում է հակառակ ուղղությամբ՝ չկա բարիք, առանց չարիք: Եվ ես իմ ասածը կապացուցեմ` օրինակ բերելով հենց իմ ընտանիքի վրա:

Հենց գալիս է թոշակ ստանալու օրը, մեր տանը սկսում է արդեն ավանդական դարձած բանավեճը, որը մերոնք անվանում են ուղղակի բարձրաձայն խոսակցություն:

Բանավեճը վարում են տան մեծերը: Քանի որ պապիկս աշխատում է Երևանում, նա չի մասնակցում, այսպես ասված, ուղղակի բարձր խոսակցությանը: Դրան մասնակցում են տատիկս և մայրիկիս հորաքույրը: Հորաքույրը, որպես կանոն, գյուղում առաջինն է իմանում թոշակի օրվա մասին: Տատիկս և գյուղի բնակիչները այս մասին իմանում են հորաքրոջիցս` հեռախոսազանգերի միջոցով:

Տատիկս ու մայրիկիս հորաքույրը ցերեկը ժամանակ չեն ունենում իրար հետ կռվելու, հենց այդ պատճառով կռիվը սկսվում է երեկոյան: Նստում են սեղանի շուրջ և սկսում են զրուցել:

Խոսակցությունը սկսում են միաժամանակ, բայց, ցավոք, չեմ հիշում, թե ինչից է սկսվում: Հետո անցնում են, իրենց ասած, բարձր խոսակցությունը, որն սկսում է տատիկս:

-Տենաս` դու ի՞նչ ես անում էդքան փող: Ո՞ւմն ես տալում:

-Ու՜ֆ, ընենց ես ասում, իբր չգիդես` ումն եմ տալում: Լուսն եմ փագում, ջուրն եմ փագում, գազն եմ փագում ու 42000-ը պրծնում ա: Խանութների պարքն էլ հլը չեմ տվե:

-Ու՜ֆ, ամեն ամիս էս նույն խոսակցությունն ա,- սրտնեղում է տատս:

Հորաքույրս ձեռքը խփում է սեղանին և տոնը բարձրացնում.

-Բա ի՞նչ ես ուզում ասեմ: Էդ եմ անում` էդ եմ ասում:

-Ու՜ֆ, լավ է՜…

Ու տատիկս փորձելով փախչել խոսակցությունից, վեր է կենում տեղից և ուզում է հեռանալ: Բայց հորաքույրս բարձր ձայնով և գլուխը շարժելով ասում է:

-Էտ տենում ես` ինձի չես կարա հաղթես, փախնում ես:

Տատիկս փորձելով իրավիճակից դուրս գալ, ասում է:

-Չէ, ուղղակի գործերս մնացին: Ոնց որ ժամանակ ուտող ապարատ հլնես: Հավեսդ չունեմ:

Ու այս խոսակցությունը շարունակվում է այնքան, մինչև ընտանիքից ինչ-որ մեկը ընդհատում է նրանց: Ընդհատումը կատարում է հարսիկս` տատիկիս խոհանոց կանչելով:

Դե, թոշակի օրը տատս ու մայրիկիս հորաքույրը պարզապես ուզում են պարտքերը փակել, բայց դրանք ավելի շատ են,, քան խղճուկ 42 000-ը: Առաջին հայացքից թվում է, թե կռվում են փողի և պարտքերի համար։ Կարծես ամբողջ մի ամիս սպասում են թոշակի օրվան, որ հիշեն ամբողջ կյանքի նեղսրտությունները: Մի ամիս լուռ, իսկ թոշակի օրը` մի ամսվա պարզաբանումներ ու բանակցություններ:

Ինքնաարտահայտման իմ ձևը

Հաճախ եմ խոսում ինքս ինձ հետ: Իմիջիայլոց, շատ հետաքրքիր ու երազկոտ աղջիկ է զրուցակիցս: Գլուխ չգովեմ:

Լավ, իմ տաղանդը ո՞րն է:

Երգել չգիտեմ, պարելն ատում եմ, նկարել չգիտեմ, ուժեղ չեմ,  մարմնամարզությամբ երկու օր եմ զբաղվել, էլ չկարողացա, ասմունքելուց հեռու եմ… Ինչ անտաղանդ եմ ես…

Ու ես հարցը ինձ տանջում էր օրեր շարունակ, տանը նստած իմ տեղում:

(Հա, իմ տեղը ոչ թե սենյակս է, այլ մեր տան մեծ միջանցքը: Նստում եմ բազկաթոռին, նայում եմ հայելու մեջ ու մտածում: Այս անգամ էլ նստած տանջվում եմ` ո՞րն է իմ տաղանդը: Մինչև որ մայրիկի բարձր ձայնը չկտրեց մտքիս թելը):

-Հերիք ա հիանաս քեզնով, անցիր դասերիդ:

-Մամ, ես չեմ հիանում, բան եմ մտածում:

-Ուֆ, մարդ չդառար էլի,- ծիծաղելով ասաց մայրիկս իր  ամենաշատ օգտագործվող արտահայտությունն  ինձ հետ շփվելիս:

-Մարդ չեն դառնում, մարդ ծնվում են,-  ասացի ես ու գնացի:

Ու միանգամից հիշեցի. Դերասանությունը:

Հիմա կմտածեք` ի՞նչ դերասանություն:

Հա, հա, ժողովուրդ: Ես շատ լավ դերասան եմ, դա բացահայտեցի, երբ գնացել էի Ծաղկաձոր` ճամբար: Մենք մեր խմբով պիտի տաղանդներ ներկայացնեինք, և ես ու Քրիստինեն` մանկությանս ընկերուհին, բեմականացում պատրաստեցինք:

Հանգստացա… Անտաղանդ չեմ: Հետո հիշեցի լուսանկարելու մասին:

Հիմա կասեք`դա տաղանդ չի, չէ:

Իսկ ես կապացուցեմ ձեզ հակառակը:

Ամեն մեկը չէ, որ կարող է որսալ կադրը ու ֆոտոյի միջոցով հաղորդել այն, ինչ ուզում է:

Իմ աշխատանքներից մի քանիսը հանձնում եմ ձեր դատին: Եթե դուր գան, խնդրում եմ մեկնաբանություններում մի բան թողեք, ես դրանից ինձ շատ գնահատված եմ զգում:

 

 

Davit Ghahramanyan

Թիավարությունը Սևանում

Ես Դավիթ Ղահրամանյանն եմ: Ապրում եմ Սևանում, զբաղվում եմ թիավարությամբ։ Թիավարությունը Հայաստանում զարգացել է անցյալ դարի 60-ական թվականներին, իսկ մասնավորապես Սևանում այն մեծ զարգացում գտավ միայն մեկ տասնամյակ առաջ։

Գոյություն ունի թիավարության երեք տեսակ` բայդարկա, կանոե և ակադեմիական` մեկ, երկու և չորս տեղանոց։ Այս սպորտաձևը Սևանում հասել է մեծ հաջողությունների: Բերել է բազմաթիվ մրցանակներ, ունի սպորտի վարպետներ։ Մեզ մոտ թիվարում են 30-ից ավելի երեխաներ։ Այս սպորտաձևով կարող են զբաղվել 10 տարեկանից։ Պարապմունքներն անվճար են։ Թիավարությամբ զբաղվելու համար գլխավոր դժվարությունը ուժեղ լինելն է, իսկ ամենակարևորը` տեխնիկան, պետք է ճիշտ տեխնիկայով թիավարել, որպեսզի նավակն արագ ընթանա։

Ձմռանը մենք գնում ենք մարզադահլիճ, պարապում ենք հատուկ մարզասարքերով, իսկ ամռանը վերադառնում ենք Հրազդան գետ և շարունակում ենք զբաղվել մեր թագավորական սպորտաձևով։Ես թիավարությամբ զբաղվում եմ 13 տարեկանից: Արդեն 4 տարի է: Թիավարությունը շատ դժվար սպորտաձև է։ Սկզբում ինձ համար էլ շատ դժվար էր, բայց երկար մարզվելուց հետո, կարողացա որոշ չափով հաղթահարել այդ դժվարությունը։

Ես հիշում եմ իմ առաջին անհաջողությունը: 13 տարեկան էի։ Այդ ժամանակ ես չկարողացա ոչ մի տեղ գրավել, բայց երկար ջանք թափելուց հետո իմ առաջին հաջողությունը 14 տարեկանում էր` գրավեցի առաջին տեղ երկտեղանոց բայդարկայով և երրորդ տեղ` մեկտեղանոց բայդարկայով։

Այս ամենին ես հասել եմ իմ մարզիչների` Ավետիք Մալխասյանի և Վարուժան Հակոբյանի շնորհիվ։ Նրանք նույնպես պարապել են Հրազդան գետում։ Թիավարությունը կոփում է մարդու մարմինը, թիավարության ժամանակ աշխատում է մարդու բոլոր մկանները։ Ես ձգտում եմ ավելի զարգանալ այս սպորտաձևում: Իմ նպատակն է` դառնալ Եվրոպայի չեմպիոն։ Մոտ ժամանակներս մեր հարևան Վրաստանում տեղի է ունենալու թիավարության բաց առաջնություն, և ես ջանք եմ չեմ խնայում, որպեսզի լավ ներկայանամ այդ առաջնությանը:

Inesa Zohrabyan aragacotn

Ես Ինեսան եմ

Բարև, ես Ինեսան եմ Արագածոտնի մարզի Արտենի գյուղից: Ես 14 տարեկան եմ, սովորում եմ 9 -րդ դասարանում և լավ եմ սովորում: Ես շատ եմ սիրում մասնակցել սեմինարների, կոնֆերանսների,  քննարկումների, բանավեճերի և համայնքային ծրագրերի: Այս տարի ավարտելու եմ հիմնական դպրոցը և դեռ չեմ կողմնորոշվել. կրթությունս շարունակել տեղի միջնակարգ դպրոցո՞ւմ, թե՞ որևէ վարժարանում: Մասնագիտություն ընտրելու հարցում արդեն կողմնորոշվել եմ. լեզվաբան եմ դառնալու: Արդեն 3 տարի է մասնակցում եմ ԻՄՓԱՔԹ ծրագրին, որի միջոցով ծրագրեր ենք իրականացնում և ազդեցություն ունենում համայնքի կյանքի վրա: Նաև ոչ ֆորմալ կրթությունն ենք ուսումնասիրում: Ասում են`գյուղի ակտիվ երեխաներից մեկն եմ. չկա որևէ միջոցառում, ծրագիր համայնքում իրականացվող, որին չեմ մասնակցել ու մասնակցում: Հաճախում եմ պարի, անգլերենի պարապմունքների: Շատ եմ սիրում զբաղվել լուսանկարչությամբ, դա իմ հոբին է: Գյուղում, նաև գյուղից դուրս, շատ ընկերներ ունեմ: Շատերի հետ ծանոթացել եմ հենց տարբեր ծրագրերի մասնակցելու շնորհիվ: Մասնակցել եմ «Արքանե» աղջիկների զարգացման ամառային դպրոցին`2015 թվականին: Դրանից հետո սկսեցի սիրել այդպիսի ծրագրերը, որոնց միջոցով, թե գիտելիք եմ ձեռք բերում, թե նոր ընկերներ:

Այս տարի էլ մասնակցեցի ՖԼԵՔՍ ծրագրին` ուժերս փորձելու, ինչու չէ, նաև հաղթելու համար: Եվ իմ շատ ընկերների 17.am-ի հոդվածները ինձ շատ ոգևորեցին, և ցանկացա ես էլ դառնալ նրա մի մասնիկը:

Սա իմ առաջին հոդվածն էր, և համոզված եմ, որ շարունակական է լինելու:

Ani Karapetyan

Փոքրիկ, բայց հաստատուն քայլերով

Սկսեմ նրանից, որ ինը տարի առաջ ծնողներս որոշեցին ինձ ուղարկել երաժշտական դպրոցի դաշնամուրային բաժին: Այդ ժամանակ ես հինգ տարեկան էի և մանկապարտեզ էի գնում: Առանձնապես չէի սիրում երաժշտությունը և, առավել ևս, երաժշտական գործիքները: Ճիշտն ասած, չեմ էլ հիշում, թե ինչպես ընդունեցի ծնողներիս որոշումը, բայց մի բան հաստատ հիշում եմ. ես ստիպողաբար էի գնում երաժշտական դպրոց: Ինձ համար տհաճ էր հատուկ ծրագրով նախատեսված երաժշտություն նվագել սովորել, որոնք, պետք է խոստովանեմ, ինձ ընդհանրապես հաճելի չէին:

Որոշ ժամանակ անց, բացի դաշնամուրային պարապմունքից, սկսվեցին սոլֆեջիոյի և երաժշտական գրականության դասերը: Այդ դասերը սովորելը ինձ համար շատ դժվար էր, որովհետև ես փոքր էի և նույնիսկ դպրոց չէի գնում: Երբեմն այդ ամենը ինձ համար այնքան տհաճ էր և հուսահատեցնող, որ ես անկարողությունից ուզում էի պատռել ամեն ինչ, ինչ վերաբերվում էր երաժշտական դպրոցին: Բայց շուտով փորձում էի ինձ հանգստացնել այն փաստով, որ Մոցարտը ինձանից էլ փոքր հասակում կարողացել է հաղթահարել նմանատիպ շատ ու շատ դժվարություններ: Այսինքն, այդ ամենը հաղթահարելի է, և եթե փոքրիկՄոցարտը կարողացել է, ուրեմն ես նույնպես կարող եմ:
Ամեն դեպքում ես միշտ խուսափում էի երաժշտական դպրոց գնալուց և տարբեր պատճառներ փնտրում բացակայելու համար:
Մայրիկիս գործը նույնպես հեշտ չէր: Ես հազիվ էի կարողանում գրել, և մայրիկիս առաջադրանքն էր` հասկանալ իմ «ագռավի ճանկերը»: Նա կարողանում էր իր առաջադրանքը հաջողությամբ կատարել:
Տարիները շատ երկար էին թվում ինձ, այնինչ դրանք պարզապես թռչում էին: Հասնելով ավարտական դասարանին, սկսեցի գիտակցել, որ այդ տարիները իզուր չէին, և պետք է պատվով ավարտել կյանքիս այդ փուլը: Ես լրջորեն պարապում էի: Այդ գործում ինձ անչափ օգնում էր մայրիկս, լինելով իմ հաջողությամբ ավարտելու շարժառիթը:
Պետք է հանձնեի երեք քննություն, որոնցից երկուսը պետք է հանձնեի հետևյալ կերպ. քաշեի հարցաթերթիկը, պատասխանեի ինձ բաժին հասած հարցերին և, ըստ տվածս պատասխանի, գնահատվեի:
Եկան քննության այդքան սպասված օրերը: Բոլորը վախով քաշում էին հարցաթերթիկը և գունաթափված նստում: Բայց երբ ես քաշելով հարցաթերթիկը, ուսումնասիրեցի հարցերը, մի տեսակ ժպիտ համակեց ինձ: Այդ հարցաթերթիկի պատասխանները ես անգիր գիտեի: Պատասխանեցի և ստացա բարձր գնահատական: Նույն կերպ հանձնեցի երկրորդ քննությունս:

Դաշնամուրի քննության ժամանակ պետք է նվագեի ինձ նախօրոք հանձնարարված երաժշտությունները, որոնք պետք է սովորած լինեի մեկ տարվա ընթացքում: Այս քննությունը նույնպես բարձր գնահատականով հանձնեցի: Ես երաժշտական դպրոցի ամենակրտսեր շրջանավարտն էի և դպրոցի տնօրենի կողմից գովասանքի արժանացա մինչև վերջ այդ դժվարությունները պատվով հաղթահարելու և բարձր գնահատականներով ավարտելու համար:
Հենց այսպես էլ ավարտվեց իմ փորձություններով լի կյանքի այս փոքր շրջանը:

Հ. Գ. Երբեմն կյանքում անհրաժեշտ է լինում փոքրիկ քայլերով առաջ գնալ՝ համբերատարորեն և երբեմն էլ, նույնիսկ, մեր ցանկություններից անկախ: Այդպես մենք կոփում ենք մեր կամքի ուժը:

Ամպերի ու պարապմունքների արանքում

Աշուն, անձրև, քամի թեկուզ փոթորիկ լինի, պետք է պարտադիր գնանք պարապմունքի, չէ որ այս պարապմունքներից է կախված ամեն-ինչ։

Անձրև էր: Վազելով մտանք ներս, սկսեցինք տեղավորվել, ու՜ հանկարծ նկատեցի ամպերը, ինչքան սիրուն էին։ Գույները ամբողջովին խառնվել էին իրար, երկնքի կապույտը, ամպերի՝ սպիտակն ու մոխրագույնը, ամենասիրուն պահն էր։ Կարելի էր անվերջ նայել ու երազել։ Անվերջ՜։

Դե, հիմա արի կտրվիր այդ տեսարանից ու անցիր պարապմունքի: Չէ, պետք է կտրվել, պետք է սկսես կենտրոնանալ, բայց չի ստացվում: Վեր կենամ` վարագույրը ուղղեմ, բայց չէ… Բա ամպե՞րը, բա պարապմո՞ւնքը… Չի լինում կողմնորոշվել։

Լուսանկարը` Արաքսյա Ազիզյանի

Լուսանկարը` Արաքսյա Ազիզյանի

Ավելի լավէ` վեր կենամ, վարագույրը ուղղեմ ու կենտրոնանամ: Վերցնեմ ֆոտոխցիկն ու անմահացնեմ։

Վերջ, լուսանկարներ կան, պարապմունքից հետո կարող եմ նստել ու նայել, իսկ հիմա փրձեմ լուծել առաջադրանքները:

Լուսանկարը` Արաքսյա Ազիզյանի

Լուսանկարը` Արաքսյա Ազիզյանի

Ani avetisyan

Հայաստանս

Հիշում եմ՝ երեք տարի առաջ էր, երբ ավագ եղբորս բանակ ճանապարհեցի: Հենց այդ ժամանակ էր, որ Հայրենիքի ու հայրենասիրության մասին բոլոր ասած-լսածներս մաշկիս վրա զգացի:

Հիշում եմ նրանց զորամասի ճանապարհը, Արցախի ամենահեռու, ամենաքարոտ վայրում Ազգալդյանի հուշաքարը. «Սա Հայաստանն է, և վերջ»: Սա, այս լեռները, քարափները, Մռավի լանջի այն ձյան պատառիկը, ամեն ինչ՝ Հայաստան է: Ու թվում էր, թե դրանից այն կողմ անսահմանություն պիտի լինի, բայց չէ՜, այնտեղ էլ Հայաստանն էր, նույնը, մերը, ուղղակի գողացված: Այդ ժամանակ էր, որ հասկացա, զգացի անկախությունը: Ինձ էլ այդ անկախության պահապանը զգացի: Մի քիչ….   Զգացի, թե ինչպես Հայաստանը, Հայաստանս դադարեց նյութական, շոշափելի լինելուց, ինչպես այն դարձավ գաղափար, աշխարհայացք, դավանանք:

…Հիմա, արդեն երեք տարի  անց, հիշում եմ, թե  որքան մեծ էին երևում անկախության իրական, տասնութամյա պահապանները, եղբայրս, ովքեր գնում էին պաշտպանելու իմ, քո, Ազգալդյանի ու բոլորիս Հայրենիքը: Գնում էին, որ նյութական Հայաստան էլ երբեք չլինի, որ Մռավի լանջի ձյունի պատառիկն անգամ դադարի սառը զանգված լինելուց, որ ձուլվի գաղափարին, դառնա աշխարհայացք: Նրանք գնում էին ցույց տալու ինձ, քեզ, աշխարհին, որ սա է մեր երկիրը, որ այն ավելին է, քան աշխարհագրական տարածքը, լեռնային կղզին, ավելին է նույնիսկ, քան  արյունով ներկված եկիրը, այն այսօր անուն ունի, արյամբ ու քաջությամբ սրբագրված անուն:

Իսկ հիմա՞: Հիմա բոլոր նրանք, ովքեր տասնութ տարեկան էին երեք ու նույնիսկ երեսուն տարի առաջ, ովքեր բախտի չար խաղով տասնութ են մնալու նույնիսկ երեք հարյուր տարի անց, նրանք այսօր իմ հասակակիցներն են: Ու երևի միայն հիմա եմ զգում իրական Հայաստանը, զգում, որ սիրում եմ նրան: Հիմա եմ հասկանում, թե ինչու կես-պատահմամբ, կես-դիտավորյալ Հայրենիք բառը մեծատառ եմ գրել:

Ասում եմ, թե նրանք այնքան էլ մեծ չեն ինձանից, բայց մեկ է՝ անհասանելի են, մի տեսակ երկնային, աստվածային: Եվ հենց նրանցով է Հայաստանը՝ Հայաստան, իսկ մենք՝ մենք, նրանցով եմ հասկանում, թե որքան եմ սիրում երկիրս:

karen

Պարտությունների դասերը

Երբ ես փոքր էի, մտածում էի, որ պետք է մեծանամ և շոկոլադի իմ գործարանը ունենամ, բայց այդ երազանքիս հավատարիմ երկար չմնացի: Որոշ ժամանակ անց ես սկսեցի ավելի շատ հետաքրքրվել սպորտով, քան տարվել շոկոլադի գործարանով: Չեմ հիշում` ե՞ս համոզեցի ծնողներիս, թե ծնողներս համոզեցին ինձ, բայց 5 տարեկանում արդեն Վայքի կարատեի խմբի անդամ էի: 

Կարատե մարզաձևում կարևորը գոտիներն են, իսկ դրանք շատ են: Դրանցից ամենացածրը սպիտակն է, իսկ ամենաբարձրը` սևը: Հիմա մուգ դարչնագույն գոտու տեր եմ,  որը սևից ցածր  է մեկ աստիճանով: Գոտիները ստանում են քննություններ հանձնելով, բացի այդ էլ կարատեում անց են կացվում  տարբեր  մրցումներ:  Մասնակցել եմ 3 տասնյակից ավելի մրցումների, ունեմ 3 գավաթ, 10 մեդալ և 20-ից ավելի հավաստագրեր և շնորհակալագրեր:

Ես հիմա ուզում եմ պատմել իմ առաջին հաջողության և դրան նախորդող անհաջողությունների մասին: Առաջին 9 մրցումներս ինձ համար անհաջող են եղել:  Այդ ժամանակ իմ մեծագույն երազանքը դարձավ մրցանակային երեք տեղերից գոնե մեկը գրավելը: Չնայած 9 մրցում տանուլ էի տվել, բայց հավատում էի, որ մի օր մրցումներից հետո գլուխս կախ չեմ մտնի տուն (չնայած ծնողներս միշտ էլ ինձ համարում էին հաղթած):

10-րդ մրցումը հաջողված էր, որովհետև ես այդ ժամանակ գրավեցի 2-րդ տեղը: Կարծես թե երազանքս կատարվում էր: Այդ մրցաշարը, որին ես ունեցա հաջողություն, Երևանում էր կայանում: Լավ հիշում եմ, թե ինչ էր տեղի ունենում: Վստահ էի, որ տանը անհամբեր սպասում են և անհանգստանում, ինչպես նախորդ անգամները: Ես նաև գիտեի, որ հանդերձարանում դրված հեռախոսս բազմաթիվ զանգեր ընդունած կլինի, բայց միևնույնն է, փորձում էի կենտրոնանալ մրցման վրա:   Այդ ժամանակ ես մենամարտեցի 4 հոգու հետ: Կիսաեզրափակիչում մենամարտեցի այն տղայի հետ, ով նախորդ մրցումներում հաղթել էր ինձ: Նա ինձ թերագնահատեց և համեմատաբար թույլ խաղ ցույց տվեց , ու երևի դա եղավ պատճառը, որ ես կարողացա հաղթել նրան: Եզրափակիչում ես կրկնեցի նույն սխալը, ինչ մրցակիցս էր գործի դրել կիսաեզրափակչում: Ես մենամարտում էի մի տղայի հետ  ով դրա նախորդ մրցաշարում պարտվել էր ինձ: Երբ սկսվեց մենամարտը, ես շատ ուրախ էի, որովհետև նախորդ մրցաշարում հաղթել էի իրեն  և փոքր ինչ ինձանից թույլ էի համարում:  Դրա համար առաջին  իսկ րոպեում պարտվում էի նրան 2-0 հաշվով: Հետո ես կատարեցի երկու միավորանոց հարված և հաշիվը հավասարեցրի: Այնուամենայնիվ, ես չկարողացա հետո գերազանցել հաշվով:

Ահա իմ առաջին մեդալի պատմությունը: Տանն արդեն սկսվել էին իմ առաջին մեդալի շնորհավորանքները, բայց ես այդ օրվանից ավելի մեծ բան եմ սովորել:

Սովորել եմ, որ չպետք է թերագնահատել ոչ ոքի: Այս դասը միշտ ինձ հետ կլինի: