Արագ քայլերս գցելով՝ մոտենում եմ ժետոն գնելու: Ժետոն վաճառող նույն կինն էր՝ կիսագանգրահեր, կարմիր շրթներկով, իրենց հատուկ համազգեստը հագին, մի ձեռքն էլ՝ ինձ ու իրեն բաժանող ապակե փոքրիկ դռան բռնակի վրա։ Դե, աչքերի գույնի երանգներն էլ մի հարյուր բառով չեմ նկարագրի, որովհետև քնած էր։ Այո, այսօր իմ նյութերի «օսկարակիր տիկինը» ինձ դիմավորեց քնած։ Գնացի ու սառած կանգնել եմ։
«Լավ, ես հիմա ի՞նչ անեմ, ո՞նց էս կնոջն արթնացնեմ: Արթնացնեմ՝ կդառնամ մուննաթի հերթական զոհ, էս կինն արդեն դեմքս անգիր ա արել, սպասեմ էլ՝ վերևում ինձ սպասողի մուննաթի զոհն եմ դառնալու: Վերջ, լավ հիմա ուժերդ հավաքիր ու մետաղադրամով թխկացրու ապակուն»,- մտածում եմ ես (էս լեկցիան մի քանի վայրկյան տևեց. չմտածես ապուշի դեմքով երեք ժամ էնտեղ կանգնել եմ)։
Մետաղադրամով մեկ, երկու, երեք անգամ թխկթխկացնելուց հետո աչքերը բացում է.
-Ազիզ ջան, դու, որ գաս կոպեկը դնես, ես կտեսնեմ, կարթնանամ, վա՜յ։
Ա՜յ քեզ բան, աչքերը փակ ո՞նց էր տեսնելու։ Երևի ամենակարևոր բաները սրտով ենք զգում, հը՞։ Էլ մի քմծիծաղ տուր։ Դու ուրիշ ձևով ինչպե՞ս կմեկնաբանեիր։ Վերջը էս կնոջ մասին գիրք եմ գրելու։ Ասենք, օրինակ՝ «Ձոն ժետոն վաճառող կնոջը», կամ «Չվաճառված ժետոններ»։ Դառնամ բեսթսելլերի հեղինակ։ Հետո մեջբերումներս վերցնեք, ձեր ինստագրամի սթորիում դնեք, ինձ լավ զգամ։ Չէ մի, մի հատ էլ անունս հեշթեգի վրա լինի։ Ես լավագույն դեպքում մի օր «մուննաթի դեմ հակաթույն» ընդունեմ ու գնամ էս կնոջից հարցազրույց վերցնելու՝ «ինչպես լավ տպավորություն գործել, երբ դու ունես մուննաթ դեմք» թեմայով։ Թո՜ւ, նյութիս կեսն էլի մետրո, հա մետրո։ Իբր էսօր որոշել էի «լուսնի լույսով» փորձել։
Երեխեքն ասում են՝ լուսնի ազդեցության տակ ընկնելն էդքան էլ վատ չի։ Մի հետաքրքիր բան ա կատարվում հետս: Էսօր ինձ հուզում էր՝ էդ կինն ինչի՞ ա մռայլ ու ի՞նչ էր անում երեկ գիշեր, որ քունն էսքան տանում էր։ Ախր, ուզում եմ իմանալ։ Երբ էդքան սարքեր էիք ստեղծում, մեկիդ մտքով չանցավ, չէ՞, որ Մարիամի սիրտը մի օր կուզի իմանալ, թե ո՞նց ա ժետոն վաճառող կինը սրտով զգում։ Ախր, ես էլ եմ ուզում էդպես։ Հիմա կամ հեգնանքով նայում ու ափսոսում ես էս մի քանի րոպեն, կամ էլ էլի քմծիծաղում ես։ Ոնց չեմ սիրում, որ քմծիծաղում ես: Ախր, հազիվ ուզածդ լուրջ բանն եմ ասում «լուսնի ազդեցության» տակ։ Ուզում եմ իմանալ՝ ո՞նց պիտի սրտով զգամ: Օրինակ, երբ սովորությանս համաձայն, առանց լուսացույցին նայելու փողոցն անցնեմ, ո՞նց սրտով ազդանշանի ձայնը լսեմ։ Երբ ուզում եմ հայացքդ ու դիմային շարժումներդ տեսնել՝ նյութս կարդալիս, ո՞նց սրտով տեսնեմ։ Երբ ուզում եմ չխանգարել ննջող տիկնոջը, ո՞նց սրտով իր սրտին ասեմ, որ ուզում եմ ժետոն գնել ու արդեն երեսուն րոպե ուշացել եմ ու, որ մի քիչ էլ ննջի, մի երեսուն էլ կուշանամ։ Սրտով զգալը ճի՞շտ ա, ո՞նց ես մտածում։ Մնացած հինգ զգայարաններս անջատեմ, սիրտս միացնե՞մ։ Մի բան ասա գոնե։ Ես միշտ խոսում եմ, դու՝ չէ։ Հա, իմացա, դու էլ ես սրտով պատասխանում։ Չեմ ուզում սրտով, է՜, ուզում եմ մի անգամ զգալ՝ ոնց ես կարդում, արձագանքդ միմիկաներիդ մեջ փնտրել եմ ուզում։ Հետո ուզում եմ վերջացնես ու պատասխանես ինձ։ Երևի մտածում ես՝ ո՞ւմ հետ ա էս աղջիկը խոսում. երևի սիրահարված ա, հույզերն ա արտահայտում։ Չէ, չէ, ի՞նչ սիրահարվել: Քեզ եմ դիմում, ես իմ բոլոր նյութերում հետդ խոսում եմ։ Էդպես էլ չսովորեցի սրտով խոսել։ Ես սիրում եմ տեսնել միմիկաներիդ փոփոխությունը, դեմքիդ հեգնանքն ու քմծիծաղդ, թեև երբեք չեմ տեսել, երևի երբեք էլ չեմ տեսնի, համենայնդեպս, եթե չսովորեմ սրտով անել էդ բոլորը։ Բայց դու ինձ սրտով մի պատասխանիր: Ռոմանտիկ ա, սիրուն ա, բայց ես չեմ սիրում։ Ուզում եմ բառ առ բառ ասես։ Մանկուց անվստահ եմ եղել: Ականջներիս ու աչքերիս էլ մեկ-մեկ չեմ հավատում։ Ամեն անգամ մանկապարտեզից դուրս գալիս, մտածում էի՝ տեսնես ընկեր Գայանեին «ցտեսություն» ասացի՞։ Ես միշտ ասում էի։ Բայց ամեն անգամ, հենց հասնում էի կանաչ ճաղավանդակների մոտ, կասկածը մեջս էր։ Հիմա էլ բան չի փոխվել։ Երկրորդ օրը՝ «Մանանա» մտնելիս, բարևելուց տասը րոպե հետո արդեն կասկածում էի, որ բարևել եմ։ Խելագար չեմ։ Դու ավելի շուտ մտածեցիր «գիժ կամ խփնված», ուղղակի խելագարն ականջիս ավելի սիրուն ա հնչում, ոնց որ դրա անգլերեն տարբերակը (mad)։ Ընկեր Գայանեն կներեր, որ մի օր էլ «ցտեսություն» ասած չլինեի։ Նա շատ բարի է։ Չնայած՝ միշտ ասում էի: Բայց, ախր, ես չեմ ներում ինձ: Ես չեմ ներում ինձ սեփական ականջներիս, աչքերիս, շոշափելիքի օրգաններիս, ու նույնիսկ՝ լեզվիս ու քթիս չհավատալուս համար։ Մեկ-մեկ բույրերը կուլ տալուց հետո էլ մի ութսուն անգամ շնչում եմ ուժեղ, որ հավատամ քթիս։ Ես գիտեմ, որ քիթս չի խաբում, ինչպես նաև չէր խաբում ժետոն վաճառող կինը, երբ ասում էր, թե մոտենամ հանգիստ, ինքը կարթնանա։ Իրենք բոլորը, քո պես, սրտով զգալ գիտեն։ Ես՝ չէ։ Մտածում եմ՝ էսպես գնա՝ ինձ էլ չեմ հավատա։ Ու էդտեղ հասկանում եմ, որ վիճակս լուրջ է։ Սրանից հետո կգնամ, եթե քնած լինի՝ կմոտենամ, ինքը խոստացավ, հավատում եմ, որ կարթնանա։ Էդ միակ միջոցն ա։ Մինչև չհավատամ քեզ, էդ կնոջն ու զգայական օրգաններիս՝ բան դուրս չի գա։ Ուզում եմ քո պես սրտով գործել սովորել, բայց ո՞նց. գոնե մի անգամ, որ պատասխանես, խոսենք, սովորեցնես, էլ գլուխդ դատարկ բաներով չեմ տանի՝ սրտով կզգանք։ Խոստանում եմ՝ շուտ կսովորեմ։ Ուզում եմ հարցնես. «Մարիամ, լուսին չե՞ս սիրում, որ չես ուզում լույսի տակ գրել»։
Սիրում եմ: Ես աստղերն էլ եմ սիրում: Որ ուզում ես իմանալ՝ իրենց հետ էլ եմ շփվում։ Ուղղակի վախենում եմ։ Ինձ լուսնի լույսի տակ սխալ կհասկանաս, մեկ էլ տեսար։ Ուզում եմ՝ դու ինձ ճիշտ հասկանաս։ Էնքան կարևոր ա, որ հասկանաս ինձ ոչ թե էնպես, ոնց կհասկանաս, այլ էնպես, ոնց ես ուզում եմ, որ հասկանաս։ Ես միշտ հետդ խոսում եմ լուսնի լույսն անջատած, որ ավելի մտերիմ լինենք։ Մտածում եմ էդ կոնկրետ թվերը, «ճըռճըռ» բառերը, ոնց ինֆորմատիկայիս ուսուցչուհին կասեր, իմ ու քո մեջ պատ կշարեն։ Չեմ ուզում պատ լինի։ Չեմ ճանաչում քեզ։ Էհ, դու էլ ինձ։ Բայց ուզում եմ մտերիմ լինենք։ Պատեր չեմ սիրում: Ես մինչև 7-րդ դասարանը զարմանում էի. ո՞նց են մեր դասարանի երեխեքը սիրուն բառերով շարադրություն գրում, իսկ ես չեմ կարողանում։ Հետո հասկացա, որ ես մինչև 7-րդ դասարանը «Սրտի մայրաքաղաք» վերնագրի նրբությունը չէի զգում, ոչ էլ «Ես գտա իմ հերոսին»-ը։ Իմ հերոսն էդ ժամանակ չեմ ասի՝ ով էր (ուզում եմ՝ մտքովդ ինչ ասես՝ անցնի)։ Ես սկսեցի մեր դասարանի երեխեքից լավ գրել, երբ սկսեցի հետդ անկեղծ լինել, երբ գտա քեզ ու այսուհետ հաստատ գիտեի, որ եթե ոչ մեկն էլ չկարդա, դու հաստատ կկարդաս, հետս կխոսես, կնայես դիմացդ դրված էկրանին, կժպտաս կամ էլ կհեգնես, միմիկաներդ հինգ-վեց անգամ կփոխվեն: Կհարցնեմ.
-Հը՞ն, դուրդ եկա՞վ:
Կասես՝ եսիմ, է՜, անհասկանալի ես խոսում, բան չեմ հասկանում։
Էդ բոլորը կտեսնեմ, կիսաժպիտ կամ լիաժպիտ կնայեմ, կասեմ.
-Շնորհակալ եմ, որ կաս. գոնե մեկի հետ խոսում եմ, ոչինչ, մի օր կհասկանաս ինձ:
Հավատում եմ։ Սկսել եմ հավատալ։ Մի խոստացիր։ Թիվ չասես։ Ժամանակ պետք չի։ Կոնկրետ բաներ չեմ ուզում։ Որ ասես, ու հանկարծ մի բան լինի, չանես, ես կնեղվեմ, կնստեմ լուսնի լույսի տակ, կնայեմ էնտեղ փայլող աստղին ու հիասթափված «սրտաճմլիկ» կզրուցենք։ Կբամբասեմ քեզնից աստղերի հետ։ Դրա համար մի խոստացիր, ես միշտ կսպասեմ, եթե կոնկրետ ժամանակ չնշես։ Ամեն օր կնստեմ աստղերին կհարցնեմ՝ ո՞ւր ես։ Ներքև կնայեն, իրենց հեռադիտակով կստուգեն ու կասեն՝ այ, էնտեղ ես ու էսինչ բանն ես անում։ Կմտածեմ՝ զբաղված ես։ Ոչինչ, կսպասեմ։ Բայց հանկարծ չխոստանաս, թիվ չասես: Հավատում եմ՝ մի օր էլ կստուգեն, կասեն՝ ըհըն, մոտենում ա քեզ։ Կմոտենաս ու կբացատրես՝ ոնց սրտով անեմ էդ բոլորը: Հետո նայեմ դասախոսությունիցս հոգնած աչքերիդ ու հասկանամ, որ ականջներդ մի տողանոց հարցի համար էսքան երկար պատասխան չէին ակնկալում:
