Հարցազրույց խորագրի արխիվներ

Եթե մարդը դերասան է, ուրեմն շնորհալի է

Այս անգամ արվեստային խորհրդավոր վարագույրը փորձել ենք բացել  Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնի  դերասան, բեմադրիչ,  մանկավարժ Սամվել Բաղինյանի հետ:

 -Ե՞րբ առաջավ Ձեր մեջ դերասան դառնալու ցանկությունը։ Ի՞նչը նպաստեց դրան։
- Ցանկությունն առաջացավ 3֊րդ դասարանում  (1964թ), երբ Իջևանի կուլտուրայի տանը տեսա  «մարդ-թատրոն» մեծն Սուրեն  Քոչարյանի ելույթը (թումանյանական դպրոցական ծրագրով),  իսկ նպաստեց ժող. թատրոնին կից, դպրոցական թատերախմբում ներգրավվելը:

- Իսկ սկզբնական շրջանում ինչպիսի՞ դժվարությունների հանդիպեցիք, և ինչպե՞ս կարողացաք հաղթահարել դրանք։

-Դժվարություններ եղել են և՛ ժող. թատրոնում (երբ սկսնակ դերասան էի), և՛ Գեղարվեստաթատերական ինստիտուտում, և՛ Ստեփանակերտի բեմում, և՛ լեհական թատրոնում, և՛ այսօր… Սակայն դրանք հաճելի դժվարություններ են, ստեղծագործական հաճույքով վարձատրվող դժվարություններ: Դրանք հաղթահարվում են միայն նվիրումով ու կլանված աշխատանքով:

-Եղել եք լեհական թատրոնում: Ինչո՞վ էր տարբերվում հայկականից։

-Շատ բաներով էր տարբերվում։ Ցանկացած լեհական թատրոն ունի երկու, շատ հաճախ երեք բեմ ու դահլիճ (մեծ, միջին կամ փոքր, կամերային)։ Չկա դերասան, որն ամեն թատերաշրջանում մի քանի դեր չխաղա։ Ոչ ոք իրավունք չունի և ինքն էլ չի հրաժարվում փոքր կամ էպիզոդիկ դերերից։ Նույն տաղանդավոր դերասանը մի ներկայացման մեջ գլխավոր դերակատար է, մյուսում՝ էպիզոդիկ: Լեհերը երբեք որևէ  դերասանի մասին չեն ասում «շնորհալի», «շնորհաշատ» և այլն։ Եթե դերասան է՝ ուրեմն անպայմա՛ն պետք է շնորհալի լինի։ Եթե ասում ես  «շնորհալի դերասան», ուրեմն կա նաև  «ապաշնո՞րհ դերասան»:  Եթե մարդը դերասան է, ուրեմն շնորհալի է:   Նաև՝ լեհ դերասան-դերասանուհիները շատ համեստ են (երբեք գլուխ չեն գովում)։ Երբ մեկին (արժանի) հաճոյախոսություն ես անում, անհարմար է զգում և քեզ ընդհատում.  «Տո ես ի՞նչ եմ արել որ… Դու այսինչին նայիր այնինչ դերում (իր ընկերներից), տես թե ի՛նչ հրաշք է»:

- Լեհաստանում աշխատելու տարիներին, ցանկանու՞մ  էիք Հայաստան վերադառնալ։

-Եթե նման ցանկություն չլիներ՝ չէինք վերադառնա։ Ինչքան էլ այնտեղ լավ էր, միևնույնն է, կարոտը խեղդում էր (քանի՞ դերասանի կարող եք թվարկել, որոնք աշխատել են ռուսական, լեհական, գերմանական կամ ֆրանսիական թատրոնում, հաջողություն ունեցել և ապա՝ ամեն ինչ թողել ու վերադարձել Հայաստան):

-Ի՞նչն  է փոխվել հիմա Հայ բեմում։ Ասում են, որ առաջ այն ռոմանտիկ էր, իսկ հիմա ավելի մաթեմատիկական է դարձել։ Կա՞ նման բան։

- Չեմ կարծում։ Թատրոնն ինքը միշտ էլ ռոմանտիկների համագործակցություն է… Ավելին, այսօրվա (թատրոնին նվիրյալ) դերասաններն առավել ռոմանտիկ, առավել անձնազոհ են, քանի որ նախկինների հսմեմատ, նյութապես ավելի անապահով են ու իրավական առումով՝ ավելի խոցելի:

-Ինչքանո՞վ է Հայ թատրոնն այսօր քայլում ժամանակին համահունչ։  Ինչպիսի՞ փոփոխություններ են տեղի ունեցել, որոնք անակնկալ են եղել ձեզ համար։

-Ներկայիս, հայտնի դեպրեսիայի շրջանում՝ հուսադրող, դրական շարժ է նկատվում համարյա բոլոր թատրոններում:  Օրինակ՝ վերջերս մի քանի հետաքրքիր բեմադրություններ եմ դիտել Սունդուկյանում, Համազգայինում, Պարոնյանի փոքր բեմում:   Թատրոնը միշտ էլ պարտավոր է հարցեր տալ և երբեմն պատասխաններ փնտրել։ Դա է նրա առաքելությունը։ Ինձ թվում է, որ մեր հայ թատրոնը շարունակում է քայլել այդ ճանապարհով և ստեղծագործական առումով, բավականին բարեփոխվել է և շարունակում է բարեփոխվել:

-Ինչպիսի՞ հիշարժան դերեր և ներկայացումներ կհիշեք ձեր մասնակցությամբ։

-Վերջին երեք տարին (արտերկրից վերադառնալուց հետո) հանգրվանել եմ Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնում: Իհարկե, բոլորիս հայտնի պատճառով, անտրամադիր եմ, անհանգիստ, բայց ստեղծագործական զբաղվածության  առումով՝ գոհ եմ: Խաղացել եմ Հարդինգի դերը՝ «Թռիչք կկվի բնի վրայով», Փադիշահ՝ «Ալլադինի կախարդական լամպը», հայրը՝ «Էվրիդիկե», «ներմուծվել եմ» «Հարսնացուն հյուսիսից» ներկայացման մեջ, հետաքրքիր դեր եմ ստացվել (նոր բեմադրվող) Բրեխտի «Արթուրո Ուիի կարիերան, որը պետք է կանխվեր» պիեսում…  Նաև զբաղված եմ մեր թատրոնից դուրս՝ մի կոմերցիոն նախագծում: Եթե ավելացնեմ, «Նարեկացի» արվեստի միությանը կից, մեր ստեղծած Սուրեն Քոչարյանի անվան պոեզիայի թատրոնում զբաղվածությունս՝ հաստա՛տ ձանձրանալու ժամանակ չի մնում:

-Ի՞նչ կարծիք ունեք այսօրվա երիտասարդ կադրերի մասին։

- Ես թատրոնի երիտասարդության նկատմամբ մեծ համակրանք ունեմ։ Հավանաբար դա գալիս է նրանից, որ իմ երիտասարդ տարիներին, Արցախի թատրոնի ավագ սերնդի մեր հրաշալի արտիստները՝ առանձնահատուկ սիրով են վերաբերվել ինձ (խորհուրդներ տվել, օգնել, ոգևորել):   Սունդուկյան թատրոնը այսօր հրաշալի, կայացած երիտասարդություն ունի, և բարեբախտաբար սերնդափոխությունը անվտանգ ու սահուն է իրականանում։ Ես նրանց  շատ եմ սիրում ու գնահատում, քանի որ այսօր (նյութական առումով) դժվար է մնալ թատրոնի նվիրյալ արտիստ… Կեցցեն մեր երիտասարդները:

-Իրականացրել եք բեմադրություններ Լեհաստանում, ինչպիսի՞ պահեր ապրեցիք: Արդյոք դժվար չէ՞ր դերասանական գործունեությունից հետո բեմադրություններ անել:

-Իհարկե դժվար էր։ Երբ նման անսպասելի առաջարկ ստացա, սկզբում շատ մեծ սթրես ապրեցի։ Բայց քանի որ ժամանակին, Արցախի թատրոնին կից դերասանական ստուդիայում բեմադրություններ էի արել (նաև` արտապլանային ներկայացում թատրոնում) և ամենակարևորը՝ որպես դերասան 80-ականներին, աշխատել էի Ստեփանակերտ հրավիրված այնպիսի տաղանդավոր վարպետ ռեժիսորների հետ, ինչպիսիք էին՝ Նիկոլայ Ծատուրյանը, Վահե Շահվերդյանը, Արմեն Էլբակյանը, երջանկահիշատակ փայլուն  մանկավարժ-ռեժիսոր Ռաֆայել Ջրբաշյանը, և շատ բան էի «գողացել» նրանցից, կարողացա գլուխ հանել և ոչ միայն «չխայտառակվեցի», այլև նույնիսկ որոշ (թող ներվի ասել) հաջողություն ունեցա:

- Երբ մենակ եք լինում, ինչի՞ մասին եք հաճախ մտածում։

- Ցավոք սրտի (պատերազմից հետո), մեծ դժվարությամբ եմ ինձ ստիպում մտածել կենտրոնանալ ասմունքային ծրագրերիս կամ թատրոնում հերթական դերիս վրա: Ուղեղիս մեջ անընդհատ մի միտք է պտտվում.  ո՞նց կարողացանք կորցնել նորմալ երկիր ունենալու այս հազվագյուտ շանսը: Իմ բաժին մեղքի զգացումն է ազատ (և ոչ միայն այդ) ժամերիս մտածմունքը, ցավն  ու ափսոսանքը:

Ես գրականագետ եմ

«Կարծում եմ տարիքային սահմանափակումը չի կարող վերաբերել գրականությանը, այն ապրում է բոլորի մեջ». Հասմիկ Կարապետյան

Հասմիկ, ինչպե՞ս առաջացավ դասընթացը կազմակերպելու մտահղացումը:

- Քանի որ մեր կյանքի գրեթե կես ժամանակահատվածը անցնում է համացանցի մեջ, ես նկատում էի, որ կան բազմաթիվ գրքաբլոգերներ, որոնք սկսում էին խոսել կա՛մ հեղինակից, կա՛մ տվյալ ստեղծագործությունից: Եվ կարդալով իրենց կողմից ներակայացված «ուսումնասիրությունները» հասկացա, որ գրականությունը չենք կարող համարել այն գիտությունը կամ արվեստը, որին պետք է մոտենալ զուտ ցուցադրական կարգով: Եվ որոշեցի, որ գրքամոլներին գրականությանը ավելի մոտեցնելու ճանապարհը կարելի է իրագործել դասընթացի միջոցով, որը չէր անցկացվելու դպրոցական կամ ինստիտուցիոնալ մակարդակով: Ես իրականում շատ եմ կարևորում գրականության հետ կապված ցանկացած տեղեկություն և մոտեցում, այդ պատճառով  առանց  տարակուսելու որոշեցի, որ հանրությանը պետք է «դասականից դուրս» դասընթաց, որը նման չի լինելու սովորական լեկցիոն առցանց դասընթացի:

Նշեմ, որ դասընթացի ավարտից հետո մասնակիցները ստացան «Ես գրականագետ եմ» դասընթացի մասնակցության վկայական, որից մասնակիցները շատ գոհ էին և դրական արձագանքեցին։

Ինչո՞ւ հենց «Ես գրականագետ եմ» խորագիրն ընտրեցիր:

- Քանի որ դասընթացի ձևաչափը  հարում էր գրականագիտական ուսումնասիրություններին, և դասընթացը ավելի շատ հեղինակի և ժամանակաշրջանի վերաբերյալ հետազոտություններն էին: Նշեմ, որ դասընթացը մասնագիտական-լեկցիոն էր, այսինքն, դասընթացի ընթացքում ես չեմ խոսել, օրինակ ՝ «Թումանյանը ծնվել է այսինչ թվականին…», այլ ավելի շատ մոտեցել ենք հեղինակներին գրականագիտական սկզբունքներով և ուսումնասիրել ենք գրողի ոճաբանական առանձնահատկությունը, որը կարծում եմ, ամենակարևորն է հեղինակին ճանաչելիս:

Պուշկինից մինչև Աբովյան, Դրայզերից դեպի Թումանյան, ի՞նչ սկզբունքով ես կատարել հեղինակների ընտրությունը:

- Միանշանակ, եթե  խոսում ենք գրողի ոճաբանական առանձնահատկության մասին, ապա հեղինակների ընտրությունը նման սկզբունքով  եմ իրականացրել, և հավատացե՛ք, նման մոտեցումը ավելի է խթանել մասնակիցներին՝ գրականությունը առավել պարզ և ընկալելի հասկանալու համար:

Շեշտը հատկապես, ո՞ր գործերի վրա էր դրվել:

- Չկար կոնկրետ ընտրված գործեր, և անդրադառնալով որևէ հեղինակի, ես խոսել եմ ընդհանուր տեղեկատվություն հաղորդելով: Օրինակ՝ խոսելով Աբովյանի մասին, մենք չենք անդրադարձել միայն «Վերք Հայաստանի» վեպին, քանի որ բացի այդ վեպից Աբովյանը գրականության մեջ հայտնի է որպես մանկավարժ և ունի հրաշալի մանկավարժական փորձ: Եվ այդպիսով, մենք ուսումնասիրել ենք Աբովյանին այլ` մասնագիտական տեսանկյունից, ոչ թե ծրագրային, այն, ինչ ուսումնասիրում են դպրոցում կամ բուհերում:

Ո՞ր տարիքային խումբն է եղել թիրախային լսարանը:

- Կարծում եմ տարիքային սահմանափակումը չի կարող վերաբերել գրականությանը, քանի որ այն տնտեսագիտական կամ բնագիտական դասընթաց չէր: Գրականությունը ապրում է բոլորի մեջ, անգամ նրանց, ովքեր մոտ չեն գրականությանը, իսկ կոնկրետ թիրախային լսարանի սկզբունքը չի եղել: Լսարանը եղել է բաղկացած տարբեր տարիքային խմբի անդամներից:

Ժամանակաշրջանն իր անմիջական հետքն է թողնում գրականության վրա, անցկացվել են զուգահեռներ ներկայիս հետ, քանի որ հաճախ է լինում, երբ այլ ժամանակաշրջանի գործ ես ընթերցում, բայց կարծես հիմա գրված լինի:

- Միանշանակ համաձայն եմ: Երբ դասընթացի ընթացքում խոսում էի Մայակովսկու մասին՝ նշել էի, որ Մայակովսկին համարվում է բոլոր ժամանակաշրջանների գրողը, քանի որ լինելով ֆուտուրիստ (ապագայապաշտ) արտահայտում և ներկայացնում էր մեզ ապագային հարող մտքեր և ստեղծագոծություններ: Նույնը կարող ենք խոսել Թումանյանի մասին, որը պնդում էր դեռևս  1915 թվականին, որ ռուսները կարող են երկակի խաղ խաղալ Հայաստանի հետ, և պնդում էր, որ պետք չէ վստահել ռուս ժողովրդին: Սա բացահայտում  և վերաբերում է ներկա ժամանակին:

Ինչպիսի՞ն էր մասնակիցների արձագանքը, արդյո՞ք լինելու է դասընթացի շարունակություն:

- Պատկերացրեք, որ մասնակիցները ամբողջ դասընթացի ընթացքում հիշեցնում էին, որ դասընթացի ժամանակը քիչ է, և ավել ժամանակ էին պահանջում: Սա իհարկե ոգևորում է ինձ այնքան, որ որոշել եմ շարունակական դարձնել դասընթացները և ներկայացնել հեղինակներին այլ ձևաչափով: Հետաքրքիր էին նաև մասնակիցների հարցերը, որոնք միանշանակ խոսում էին նրանց ուշադիր լինելու և առավել ընկալունակ  մոտեցում ցուցաբերելու մասին:   Նշեմ, որ հաջորդական դասընթացները հանդես են գալու պոդքասթ ձևաչափով, ինչը կօգնի մասնակիցներին ՝ իրենց հարմար ժամանակ միացնել ու լսել ձայնադասընթացը:

Meri Hakobyan Gagarin

Հայոց դյուցազունները

Հայաստանը սպորտի բնագավառում տասնամյակներ շարունակ գրանցել   է հաջողություններ, որոնցով հպարտացել և հպարտանում ենք մինչ օրս։  Մարզիկները մեր հայրենիքն են ներկայացրել աշխարհին, նրանց հաղթանակներն իսկապես թանկ են և  կարևոր մեզ համար։ Նրանք  մեր ողջ ժողովրդի և հատկապես` երիտասարդ սերնդի  մեծ խանդավառությունը և ոգևորությունն ապահովողներն են։

Սպորտում բազմաթիվ հաջողությունների հասած մարզիկներից  է նաև Արթուր Սաքունցը, որը դարձյալ զարմացրեց իր ֆիզիկական բացառիկ կարողություններով։

Ժամկետային զինծառայող Արթուր Սաքունցը սահմանել է  համաշխարհային ռեկորդ` 1,5 տոննա քաշով մեքենան  6 մետրից ավելի քաշելու համար` շրջանցելով չինացի մարզիկի ռեկորդը։ Սաքունցը գրանցվել է Գինեսի ռեկորդների գրքում՝սահմանելով համաշխարհային ռեկորդի նոր չափանիշ։

Մարզիկը  հարցազրույցի միջոցով  կիսվել է   իր գրանցած հաջողությունների մասին և ոչ միայն:

-Նախ ասեմ, որ սա իմ առաջին ռեկորդը չէր։ Զգացողություններս շատ հաճելի էին, փոքր ինչ նաև զարմացած էի, իսկ ամենակարևորը՝ հպարտություն էի զգում։

-Ո՞ր տարիքում եք արել ձեր առաջին քայլերը։

-Սպորտով զբաղվում եմ 4 տարեկանից, ռեկորդներ սկսել եմ գրանցել 16 տարեկանից։

-Այս բնագավառում ունեցե՞լ եք ձախողումներ և հիասթափություններ։

-Ձախողումներ շատ են եղել, սակայն երբեք չեմ հանձնվել։

-Ո՞րն է ձեր կյանքի կարգախոսը։

-Երբեք չհանձնվել։

-Ի՞նչ է ձեզ համար հայրենասիրությունը։

-Իմ կարծիքով յուրաքանչյուր ոք պիտի լինի հայրենասեր:  Հայրենասիրությունը մարդուն  վճռական է դարձնում: Հայրենասիրությունն այն է, երբ  պատասխանատվություն ես կրում քո երկրի, ժողովրդի հանդեպ։

-Ո՞ր երկրում կուզեիք լինել և ինչո՞ւ։

-Որևէ  նախընտրած երկիր չունեմ, իրականում շատ երկրներում կարող էի լինել, սակայն նախընտրում եմ մնալ իմ երկրում, քանի որ շատ եմ սիրում։ Ինձ համար իմ երկիրն ամենագեղեցիկն է ու ամենաապահովը։

-Ի՞նչ նախասիրություններ ունեք։

-Հիմնականում սպորտով եմ զբաղվում, նաև ազատ ժամանակ սիրում եմ ընթերցել։

-Եթե հնարավորություն ունենայիք ձեր երկրում ինչ-որ բան փոխել, ի՞նչը կլիներ դա։

-Արդարությունը կվերականգնեի։

-Հայկական զինվորական համազգեստը ուժի և տոկունության խորհուրդ ունի, ի՞նչ զգացողություններ ունեք դուք, երբ կրում եք այն։

-Ես հպարտությամբ եմ կրում համազգեստը և մեծ պատասխանատվություն եմ զգում հայրենիքիս հանդեպ։

-Ի՞նչ է ձեզ համար երջանկությունը, համարում եք ձեզ երջանիկ մարդ։

-Եթե ազնիվ ես, ապա երջանիկ ես։ Երբ ընտանիքիդ անդամները  ողջ և առողջ կողքիդ են, ապա դրանից մեծ երջանկություն չի կարող լինել։

-Եվ վերջում, ի՞նչ կցանկանաք մաղթել գալիք  2022 թվականին։

-Մաղթում եմ երկրիս խաղաղություն, սեր և Տիրոջ օրհնությունն ու պաշտպանությունը թող լինի բոլորիս հետ։

Շնորհակալ ենք, սիրելի՛ մարզիկներ, որ  ձեր օրինակով ոգեշնչում եք հազարավոր մարդկանց:

Պատրիկ Արտեմի

«Մշակութային վարագույր» հարցազրույցների շարքի մեր առաջին զրուցակիցն է ամերիկահայ գրող Պատրիկ Արտեմին:

- Գրող դառնալու որոշումը բավականին բարդ որոշում է, արդյո՞ք ինչ որ մեկը ուղղորդել է մասնագիտության ընտրության հարցում։
- Գրող չեն դառնում, գրող ծնվում են։ Իսկ  գրելն ինքն է որոշում, այո կամ՝ ոչ։ Ես միտք չունեի գրելու։ Բանաստեղծ ընկերս՝ Կարո Մելիքսեթյանը, հորդորեց գրել։   Գրողական աշխատանքին անցնելուն խանգարում էր ծանրաբեռնված աշխատանքը լրագրության բնագավառում։

- Իսկ ինչպե՞ս կարողացաք համատեղել այդ երկու մասնագիտությունները։
-Չեմ համատեղել, գրել սկսել եմ  թոշակի անցնելուց հետո։

- Ինչու՞ ձեր ընկերը այդպիսի խորհուրդ տվեց։ Դուք ինչ որ բան ցույց տվե՞լ էիք ձեր գրածներից։
-Մեր ամենօրյա շփումներից նա հստակ պատկերացում  ուներ իմ  լեզվամտածողության մասին:

- Ո՞րն է Ձեր առաջին ստեղծագործությունը, և ի՞նչ զգացողություններ ունեիք այն գրելուց։
-Իմ առաջին գործը կոչվում է «ՈՏՔՈՎ՝  ԼՈՌԻ»: Այդ գաղափարը մեջս կար, պարզապես չէի փորձել իրացնել։

- Ինչպիսի՞ գրական պահանջներ կային, երբ սկսեցիք գրել, և ի՞նչն է փոխվել հիմա։
-  Ես արդեն ունեի վստահ ձեռագիր, և  բան փոխելու կարիք չկար;

- Ոճային ինչպի՞սի տարբերություն կա ավագ և երիտասարդ գրողների միջև։
- Պահանջը եղել և մնում է նույնը՝ ստեղծել գրական արժեք: Մարդն ինքը ոճ է; Աստծով ծնյալ գրողների ոճն իրենց մեջ է; Ոչ ոք չի կարող սովորեցնել գրել, եթե գրող չի:

- Ձեր ո՞ր գործերն են, որ լավագույնս ընդգծում են ձեր անհատականությունը։
-Անհատականությունը չեն կարող ընդգծել, բայց կարող են վկայել գրողի իմ ճաշակի, երևակայության և ստեղծագործելու հնարավորությունների մասին։ Այդ առթիվ ես կարող եմ նշել մի քանի գործ․ «ԶԱՄԲ», «ՍՈՒԼԹԱՆ» պատմվածքները, «ՄԵՆԱՍՏԱՆ», «ԱՐևԵԼՅԱՆ ՄԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ» վիպակները, «ՄԵԶՈԶՈՅԱՆ ԽԵՆԹԵՐ» վեպը։

-Գրական ո՞ր ժանրն է ավելի հոգեհարազատ ձեզ։
-Բոլոր ժանրերն էլ սիրելի են։ Ես գրում եմ արձակ, բայց հաճույքով կարդում եմ չափածո, հատկապես  Չարենց և Իսահակյան:

-Ունե՞ք գրական աշխատանքներ, որոնք էկրանավորվել կամ բեմադրվել են։
-Միայն մի գործ է բեմադրվել՝ «ԾԱՊԱՆ», «ՄԵՆԱՍՏԱՆ»-Ի բեմադրությունը ես խնդրեցի հետաձգել, «ԶԱՄԲ»-ը մոտ էր բեմադրվելու, բայց որոշ հագամանքներ խանգարեցին;

-Դուք բնակվում եք ԱՄՆ ում։ Ունե՞ք այնպիսի գործեր, որոնք օտար ափերում ապրող  հայերին, կամ նրանց Հայրենիքի նկատմամբ կարոտին է վերաբերում։
- Այո, վերջին տասնմեկ տարին ապրում եմ ԱՄՆ-ում, օտար ափերում կարոտների մեջ այրվող հայերին է վերաբերվում  «ԴՌՆԱՊԱՆԸ», «ՀԵՌԱՑՈՒՄԻ POINT» և այլ գործեր։

- Իսկ ձեր առաջին գրքի շնորհանդեսը ինչպե՞ս անցավ։ Ի՞նչ տպավորություններ ունեցաք։
-Շատ լավ անցավ, վերածվեց գրական տոնահանդեսի, կազմակերպել էր բանասեր գիտնական Թերեզա Շահվերդյանը։

- Հայ ընթերցողները որտե՞ղ կարող են գտնել ձեր գրքերը։
-Գրքերս վաճառքի չեմ դրել, հիմնականում շնորհանդեսների ժամանակ նվիրել եմ, մի մասն էլ հանձնել եմ հանրային և քաղաքային  գրադարաններին:

-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք երիտասարդ և սկսնակ գրողներին։
- Ոչ մի: Եթե Աստված նրա մեջ դրել է գրողի ճակատագիրը, խորհուրդ տաս-չտաս՝ գրելու է, իսկ եթե չի դրել, ինչքան էլ թուղթ մրոտի, արժեք չի ստեղծելու։

- Իսկ ովքե՞ր են ձեր սիրելի հեղինակները։
-Հայ գրողներից՝   Հրանտ Մաթևոսյան, արտասահմանյան գրողներից՝  Շեքսպիր, Սթոուն, Լոնդոն, Գոգոլ,Դոստոևսկի, Ֆոլկներ:

Դարձիր կամավոր

«Կամավորությունը օգնում է ձերբազատվել մի շարք կոմպլեքսներից, ստանում ես նոր գիտելիքներ, նոր հմտություններ դրանց շնորհիվ»:

“DARK Company” կամավորական կազմակերպության հիմնադիր-տնօրեն Արմեն Ծատուրյան

Գործունեություն, երբ անհատը կամ անհատների խումբը անում  է որևէ բան առանց ֆինանսական շահ հետապնդելու, ընդունված է անվանել կամավորություն: Հայաստանյան հասարակությունում վերջին շրջանում կամավորական աշխատանքները, կազմակերպությունները և ընդհանրապես կամավորները ծավալում են լայն գործունեություն:

Կամավորական աշխատանքների մասին խոսել ենք հայկական “DARK Company” կամավորական կազմակերպության հիմնադիր-տնօրենի Արմեն Ծատուրյանի հետ:

-Որպես կամավորական կազմակերպության տնօրեն, ի՞նչ եք կարծում՝ կամավորության մշակույթը Հայաստանում զարգանո՞ւմ է:

-Միանշանակ զարգանում է: Մի փոքր վիճակագրություն ունենք հենց մեր կառույցի արդյունքների հիման վրա, որը ցույց է տալիս այդ աճը: Բացի այդ էլ, երիտասարդների շրջանում է նկատելի այդ աճը: Երիտասարդները ավելի շատ են սկսել հետաքրքրվել կամավորությամբ, որը գովելի է ըստ իս: Հարկ է նշել նաև, որ 2017, 2018, 2019 թվականների համեմատ՝ արդեն 2020, 2021 թվականներին կամավորական աշխատանքով զբաղվում են ոչ միայն 16 և դրանից բարձր տարիքային խմբի երիտասարդները, այլ նաև ավելի փոքրերը: Ցանկություն են հայտնում, կամավորագրվում և զբաղվում կամավորական աշխատանքներով:

-Փաստորեն  հարցիս՝ արդյո՞ք երիտասարդները մասնակցություն ցուցաբերում են ֆինանսական շահ չհետապնդող աշխատանքներին, կարող ենք հանգիստ ասել՝ այո:

-Լինում են դեպքեր, երբ կամավորները մասնակցում են նաև վճարովի հիմունքներով կամավորությունների: Վստահ եմ՝ սա մեծ ձեռքբերում է Հայաստանի համար: Օրինակ՝ Գերմանիայում ու մի շարք այլ երկրներում արդեն 2-3-րդ կամավորական աշխատանքներից հետո կամավորները իրենց մասնակցած միջոցառումների համար ստանում են որոշակի չափով գումար:

-Կարո՞ղ է հասարակության յուրաքանչյուր անդամ զբաղվել կամավորութամբ, թե՞ կան բացառություններ: Եթե այո, ապա կխնդրեի մանրամասնեք:

-Ոչ, չկան, բոլորն անխտիր կարող են մասնակցել, համենայնդեպս մեզ մոտ: Իհարկե, լինում են աշխատանքներ, որոնք նախատեսված են օրինակ որոշակի շրջանի մարդկանց համար, բայց դա արդեն ուրիշ հարց է: Իսկ ընդհանուր առմամբ, բոլորն էլ ունեն իրավունք զբաղվել կամավորական աշխատանքներով:

-Հիմա մի փոքր կուզեի, որ անդրադառնաք ձեր կամավորական խմբին: Ի՞նչ պատմություն ունի այն:

-«DARK Company»-ին հիմնադրել ենք բավականին վատ շրջանում, երբ ունեինք ընդամենը 2 անդամ: Հետո բազմաչարչար աշխատանքների, թիմային նվիրումի ու նպատակի կենտրոնացման շնորհիվ մենք բարելավեցինք մեր դիրքերը՝ դառնալով տարածաշրջանում ամենապահանջվածներից ու ամենահայտնիներից մեկը (որոշ ժամանակ առաջ կվախենայի սա հայտարարել, բայց հիմա վստահորեն կարող եմ փաստել):

Այժմ «Դարք»-ը ունի տարեկան 500-700 հայտ, որից 80-100-ն են ընտրվում մեզ մոտ կամավոր աշխատանքների համար: Իհարկե, կա ցանկություն բոլորին ընձեռնել հնարավորություն մասնակցել մեզ մոտ կամավորական աշխատանքների, բայց մեր ռեսուրսները չեն բավականացնի բոլորին ապահովել դրանով:

Իրականում ես «Դարք»-ին վերաբերում եմ ոչ թե կառույց, այլ դիտարկում եմ այն մի մեծ ընտանիք, որտեղ բոլորը բոլորին օգնում են: Մենք հնարավորություն ենք տալիս մեր կամավորներին իրենց պրոյեկտները իրականացնել, օգնում ենք տարբեր հարցերում, ինչպես նաև փորձում ենք բացել իրենց համար նոր հորիզոններ: Հարկ կհամարեմ նշել, որ «Դարք»-ը շուտով կունենա իր հեռուստաշոուն, որտեղ ներգրավված կլինեն մեր կամավորները: Սա շարունակական բնույթ է կրելու, և մեր կամավորները կկարողանան  տարբեր հեռուստանախագծերում փորձել իրենց տարբեր հաստիքներում: Սա կարող է հետագայում վերածվել նաև աշխատանքի կամավորների համար:

-Իսկ բացի այդ մեկից ուրիշ ի՞նչ աշխատանքների հնարավորություն է տալիս կամավորությունը:

-Բնականաբար, բացի վերը նշվածից, «Դարք»-ի միջոցով  շատ ու շատ կամավորներ են ընդունվել աշխատանքի: Պատասխանեմ այս ձևով՝ «Դարք»-ի նպատակը շատ կամավորական աշխատանքների մասնակցելը չէ: Մենք ստանում ենք շատ-շատ ծրագրերի խնդրանք-հրավերներ, բայց մասնակցում ենք դրանց 40-50%-ին: Այս կամավորական աշխատանքների ընթացքում մեր նպատակն է ընտրել կամավորների, երիտասարդների ու իրենց հետ շարունակել մեր ճանապարհը: Արդեն ունեցել ենք նման մի քանի օրինակ: Մեր փոխտնօրեն Վիկտորիա Մշեցյանը առաջին հայտով չի ընդունվել մեզ մոտ, ապա կրկին հայտ լրացնելուց հետո սկսել է անդամակցել, դարձել տարվա լավագույն կամավոր, հետո թիմլիդ ու արդեն մոտ մեկ տարի է՝ «Դարք»-ի տնօրինության բաղկացուցիչ մասն է:

-Ինչո՞ւ է կամավորությունը կարևոր, և ինչո՞ւ պիտի երիտասարդները զբաղվեն դրանով:

-Առաջին անգամ, երբ դու զբաղվում ես կամավորական աշխատանքով, դու հայտնվում ես տարբեր հետաքրքրություններ ունեցող մարդկանց շրջանում, շփվում ես իրենց հետ, ու արդեն դա օգնում է քեզ հետագա մասնագիտական կողմնորոշման հարցում: Օգնում է ձերբազատվել մի շարք կոմպլեքսներից, ստանում ես նոր գիտելիքներ, նոր հմտություններ, որոնցից են հաղորդակցման ճիշտ մեթոդիկան, նոր միջավայրում ճիշտ դրսևորվելը: Այս բոլորը ամեն երիտասարդի կայանալու համար շատ պետք է: Ու ամենակարևորը, որ կհավելեի, դու ստանում ես շատ կապեր հետագայի համար:

Նկարները վերցված են DARK Company/ Դարք ֆեյսբուքյան էջից:

«Հստակ միայն մեկ բան է եղել՝ թուղթն ու գրիչը»

Ընդամենը օրեր առաջ, ընթերցասերների գրադարակներում հայտնվեց նոր գիրք «Երկա՞ր»: Ժամանակակից հայ գրականության նոր սերնդի ներկայացուցիչ Եր Կար-ի անունը արդեն հայտնի է շատերին: Նրա մտքերը կարելի է տեսնել պատերին, սոցիալական հարթակներում, իսկ հիմա արդեն նաև գրքում: Հարցին, թե ինչո՞ւ է գրում, ասաց` գրում եմ, որովհետև … չկա որովհետև:

-Երեմ, ինչպե՞ս սկսվեց, քո, որպես գրող Եր Կարի գրական-ստեղծագործական ճանապարհը:

-Միշտ գրել եմ, սկզբում փորի պատերին՝ մորս փորի պատերի, հետո փողոցի: Գրել սկսել եմ 2-րդ դասարանից, անգիտակցաբար: Առաջադրանք էի կատարում զուտ, ավելի ուշ, 16-ից հետո սկսեցի գրել այն, ինչ տեսնում եմ, հետո նույնիսկ այն, ինչ չեմ տեսնում՝ լուծում էի ստեղծագործություններիս կարևոր 3 խնդիրները՝ անձնական խնդիրը, գեղարվեստական խնդիրը և ասելիքի խնդիրը: Ու սկսվեց երկար մի բան, որ կարճ կապելու սովորություն չունի:

-Գրում ես բանաստեղծություններ: Ի սկզբանե եղե՞լ է հատուկ որոշում, որ գրելու ես միայն այդ ոճի մեջ:

-Հստակ միայն մեկ բան է եղել՝ թուղթն ու գրիչը, մնացածը օրն ու Եր Կարն էին որոշում, առանց ինձ ու նախապայմանների:

-Տարիներ շարունակ գրում ես, մտածո՞ւմ էիր, որ գալու է այս օրը կամ գրում էիր հենց այս օրվա՞ համար, թե՞ ամեն ինչ ինքնաբերաբար  ստացվեց:

-Եթե ինձ մնար, ես կշարունակեի լինել՝ «facebook»-ում ծնված հեղինակ, բայց արի ու տես, որ ինձ չմնաց որոշելու ոչինչ: «Անտարես» հրատարակչությունը գերեց ինձ ու վերջ, իսկ իմ շնորհանդեսին սպասել եմ երկար ու պատրաստվել կարճ:

-Ինչպե՞ս ընտրեցիր գրական կեղծանունդ:

-Գրական կեղծանունս չորս տարեկան է: Ժամկետային ծառայության ընթացքում մտերիմ ընկերոջս առաջարկն էր, երկար պատմություն է: Ես հավանեցի այդ անունն ու վե՛րջ, եկան Եր Կար օրեր:

-Գիրքն ունի «Երկա՞ր» անունը: Ինչպե՞ս կանգ առար այս վերնագրի վրա

-Երկա՞ր,

-Եր Կար:

-Ամեն օր հարցնում են՝ ինչո՞ւ Եր Կար, ավելի հաճախ Եր Կարը շփոթում են վերնագրի հետ, գրում են կամ չեն գրում հեղինակի անունը տեքստերս տարածելիս, ժամանակ կա, որ իրենցով են անում տեքստերս: Եվ իսկապես ինձ մոտ հարց է առաջանում՝ Եր Կա՞ր, թե՞ չկար: Անտարես հրատարակչության հետ միասին եկանք ու կանգնեցինք Երկա՞ր անվան վրա:

-Ինչպե՞ս կնկարագրես ինքդ քո գիրքը: Ինչի՞ մասին է այն, ո՞վ է հասցեատերը:

-Չեմ կարող ինքս նկարագրել իմ գիրը: Դա բավականին պատասխանատու գործ է, դա ընթերցողի գործն է:

-Ի՞նչ ապրումներ ունեիր շնորհանդեսից ժամեր առաջ և հետո:

-Շնորհանդեսի ընթացքում պատկերներ եմ հիշում, գնացող-եկող տեսարաններ ու մարդկանց: Իսկ շնորհանդեսից առաջ կար հուզմունք, որը հանձնեցի գինուն:

-Կա՞ն մարդիկ, ովքեր աջակցել և ինչո՞ւ ոչ, ներդրում են ունեցել գրքի լույս տեսնելու հարցում:

-Կա՛ն, շատ են այդ մարդիկ, հիմնականում գրողներ, բայց կարող եմ առանձնացնել միայն Հովհաննես Թեքգյոզյանին, իմ ընկերոջ ու ուսուցչի ծավալուն ներդրումը Եր Կարի կայացման գործում, դրանք զրույցների ու քննարկումների տեսքով են լինում հաճախ, և այդ զրույցները դառնում են տեքստեր, հետո տեքստերը վազելով հեռանում են հեղինակից, ապա վերադառնում են հետ, մտնում գրողի ծոցը և վերջ, դառնում են բանաստեղծություն:

-Գրելով ինքնամաքրվում են: Քեզ համար ինչի՞ միջոց է գրելը

-Միշտ երազել եմ այս հարցի մասին, հաճախ տվել եմ ինքս ինձ այս հարցը: Պատասխան չկա՛: Գրականություն ստեղծելը ծանր, դժվար և անհնարին աշխատանք է: Գրելով լուծում եմ անձնական խնդիրներս, գրում եմ, որովհետև … չկա որովհետև, այսքանը:

Նոր երգ, նոր անուններ

Մի քանի շաբաթ առաջ youtube-ում հայտնվեց Հայկ Աթոյանի ‘’Imagination’’  երգը, որն արդեն մի քանի հազար դիտում ունի։ 

Հայկը Արցախից Դիլիջան է տեղափոխվել երկու տարի առաջ։ Սովորում է Դիլիջանի ավագ դպրոցում։ Վերջին երկու ամիսների ընթացքում իր ընկերների հետ միասին, աշխատելով, ստեղծել են մի երգ, որը շատ է սիրվել հատկապես դիլիջանցիների կողմից։ Մենք զրուցել ենք Հայկի հետ նրա առաջին և ապագա քայլերի մասին։ 

-Հայկ, շատ գեղեցիկ երգ եք ներկայացրել հանդիսատեսին։ Կխնդրեմ պատմեք, թե ո՞վ է բառերի հեղինակը, երաժշտության հեղինակը, որտե՞ղ է երգը ձայնագրվել։

-Երաժշտությունը գրել ենք ես և իմ ընկեր Ասատրյան Նարեկը, երգի բառերի հեղինակը ես ու քույրս ենք` Մանեն Երեմյանը, իսկ երգի ձայնագրումը տեղի է ունեցել իմ փոքրիկ սենյակի մի համեստ անկյունում։

-Ինչի՞ մասին է Քո երգը, ինչու՞ առաջին երգդ եղավ անգլերեն լեզվով, այլ ոչ հայերեն։ 

-Երգը երևակայական անձնավորության մասին է, ում սիրահարվում ես ու հետո գիտակցելով, որ այդ ամբողջը պակերացումներ էին (imagination), հրաժարվում ես նրանից: Ինչու անգլերեն, որովհետև մենք ուզում ենք մեծ ճանաչում ձեռք բերել, իսկ անգլերեն լեզուն միջազգային ու գրեթե բոլորին հասկանալի լեզու է։ Ինչու չէ, նաև հետագայում, երբ մեզ կճանաչեն, կփորձենք մեր երգերով բարձրացնել Հայաստանի խնդիրները։

- Եթե մի քիչ ավելի հետ նայենք, ինչպե՞ս որոշեցիր, որ պետք է հայտնվես Յութուբում, որպես երգիչ։

- Անկեղծ եթե ասեմ, ապա ես չէի պլանավորում հանդես գալ որպես երգիչ, ես ավելի շատ ցանկություն ունեի լինել պրոդյուսեր, սակայն մեր թիմի որոշմամբ երգեցի ես։ Երգը ինձ էր սազում,- ծիծաղում է։ 

-Հայկ, իսկ երաժշտական կրթություն ունե՞ս։

- Այո, դաշնամուրի եմ գնացել, վոկալի, երգչախմբի։

- Նոր երգերի սպասե՞նք։ Որո՞նք են լինելու հաջորդ քայլերը։ 

- Իհարկե։ Շարունակել ակտիվ լինել, նոր երգեր թողարկել, նոր արտիստներով հանդես գալ և անուն ձեռք բերել։

Natali Mkrtchyan

Կյանքը պայքար է, դուք՝ պայքարող

«Հաճախ էր պատահում, երբ մի քանի տող գրում էի, ջնջում ու ոչ մի տեղ չէի պահպանում։ Մի անգամ որոշեցի ֆեյսբուքյան հարթակում տեղադրել իմ մտքերից, իհարկե, այդ ժամանակ անանուն։ Արձագանքները միանգամից եղան, որոնք թե՛ դրական էին, թե՛ ոգեշնչող։ Ոգեշնչվեցի ու որոշ ժամանակ անց ստեղծագործություններս հանրությանը ներկայացրի իմ անվան ներքո»,- 17.am-ի հետ զրույցում ասում է երիտասարդ գրող Գայան։ Միշտ չէ, որ ստեղծագործում է այն ժամանակ, երբ մուսան գալիս է, երբեմն հասկանում է, որ ստեղծագործական մտքերը հանգրվանելու տեղ են փնտրում, և սկսում է գրել։

Պատերազմը երիտասարդ գրողի ստեղծագործական կյանքում ևս շատ բան է փոխել, մինչ պատերազմը գրում էր հիմնականում սիրո և այլնի մասին։ «Պատերազմի ժամանակ և պատերազմից հետո կարողացա խոսել նաև հայրենիքի մասին»,- ասում է Գայան։ Նշենք, որ նա բոլորիս հայտնի ԵԳԸ թիմի անդամ է, որը ըստ իրեն` վաղուց սովորական թիմ չէ, այլ ընտանիք։ Թիմից շատ բան է սովորել ու սովորում։

Մեր զրույցում չէինք կարող չանդրադառնալ գրքերին, որի մասով մեր զրուցակիցն ասաց.

-Գիրքը մարդուն կարող է տալ այն ամենը, ինչ մարդը մարդուց չի կարողանում վերցնել։ Հիմնականում կարդացող մարդը աչքի է ընկնում կիրթ խոսելաձևով, չնայած կան մարդիկ, որոնք չեն կարդում, բայց կարողանում են խոսքը գեղեցիկ ձևակերպել։ Կարդացող մարդն ունի շատ վառ երևակայություն։ Ի վերջո, գիրք կարդալը կյանքի ամենագեղեցիկ հաճույքներից է, և ով չի կարդում` մեծ բան է կորցնում։ Գրքերի մեջ չեմ կարող ասել, թե որն է ամենան, որովհետև ամեն գիրքը կարդալիս ունեցել եմ տարբեր ապրումներ, հույզեր, սովորել եմ շատ բաներ։ Կան գրքեր, որոնք կարողացել են լիովին ներխուժել հոգիս, դրանցից է` Վիլյամ Սարոյանի «Մարդկային կատակերգություն»-ը, Էթել Վոյնիչի «Բոռը» և այլ գրքեր։ Այս գրքերը վերջերս եմ կարդացել ու դեռ ցնցված եմ։ Նույն պատասխանը կտամ գրողների մասին խոսելիս։ Ամենագրող չունեմ, բայց կան գրողներ, որոնց կարող եմ անվերջ  ընթերցել։ Իրենց դասին է պատկանում` Վարդգես Պետրոսյանը։

Խոսելով ստեղծագործական կյանքի անկումներից և հիասթափություններից, Գայան ասաց, որ ստեղծագործելուց երբեք չի հիասթափվել, ուղղակի շատ է պատահել, երբ դժգոհել է, որ գրել այլևս չի կարողանում ու այդ ամենը հաճախ խոստովանել է ստեղծագործությունների մեջ։

-Եղել է ժամանակ, երբ դադար եմ տվել, օրերով ոչինչ չեմ գրել, որովհետև էմոցիաներս, ապրումներս խառնված են եղել, ու չեմ կարողացել կողմնորոշվել, թե ինչ եմ ուզում գրել, բայց հանդարտվելուն պես շարունակել եմ գրել։ Հաճախ եմ հիասթափվում, կանգնում տեղում, բայց գիտակցում եմ, որ այս կյանքում հիասթափությունն ամենահիմար բանն է, և կամքից թույլ մարդիկ են խորտակվում հիասթափության ճահճում։ Միշտ գնում եմ առաջ, որովհետև հանձնվել չեմ սիրում, և կողքիս կան մարդիկ, ովքեր երբեք թույլ չեն տալիս հանձնվել։ Իմ մոտիվացիան էլ ես ինքս եմ, իմ ապրումները, ձեռքբերումները, կորուստները։ Այն ամենը, ինչ ինձ շրջապատում է, շատ հաճախ դառնում է մոտիվացիայիս աղբյուրը,-ասում է մեր զրուցակիցը։

Ֆեսբուքյան էջը, որում Գայան տեղադրել և տեղադրում է իր ստեղծագործությունները, հաջողություններ է գրանցել, դեռ ամենասկզբից, ակտիվությունից երբեք չի դժգոհել։ Ասում է`  արժանացել է լավագույն ընթերցողների գնահատականներին ու սիրուն։ Այն հարցին, թե ի՞նչն է պակասում մեր հասարակությունում և ի՞նչ կփոխեր, պատասխանեց.

-Մեր հասարակությունում իր դերը կորցրել է հարգանքը։ Մենք շատ հաճախ մոռանում ենք հարգել դիմացինին, և բնավ կապ չունի, թե նա ինչ սեռի ներկայացուցիչ է, քանի տարեկան է։ Ես կցանկանայի հանդուրժողականություն մտցնել այս հասարակության մեջ, որպեսզի լսելու կարողություն ունենանք և կարողանանք լսել հասկանալու համար։ Երիտասարդ գրողը շարունակելու է ստեղծագործել, եթե անգամ մի օր դադարի իր գործերը հանձնել հանրության դատին։ Մոտ ապագայում էլ լույս կտեսնի իր գիրքը` պատերազմի մասին։ Մանրամասների մասին չցանկացավ խոսել և վերջում խորհուրդ տվեց մեր ընթերցողներին.

-Որքան էլ կյանքը հարվածի` երբեք կանգ մի առեք։ Կյանքի նպատակն է ձեզ ընկած տեսնելը, հաղթեք կյանքին ու գնացեք առաջ, որքան էլ վերքերը ցավոտ լինեն և ուշ սպիանան։ Կյանքը պայքար է, դուք՝ պայքարող։ Ձգտեք հաղթանակներ ունենալ, թեկուզ ամենածանր պարտություններից հետո։

Գայայի ստեղծագործություններից.

Կանգնի՛ր Արցախ,

Մաքրիր թաց աչքերդ,

Մաքրիր վրայիդ փոշին ու նորից ժպտա

Տե՛ս, Բերձորդ կուչ է եկել,

Աղոթում է ծնկաչոք,

Խնդրում է, որ չթողնես իրեն,

Որ չորբացնես

Տե՛ս, Շուշիդ կաղում է, հոգու վիշտը չափազանց ծանր է

Գրկիր նրանց, բռնիր նրանց ձեռքը

Դու ծնող ես, իրավունք չունես թողնել զավակներիդ

Այն զավակներիդ, ովքեր կռվում են անգամ, երբ վիրավոր են,

Ովքեր ընկած են,

Ովքեր ճահճի մեջ են

Գիրկդ առ քաղաքներիդ ու փրկիր

Փրկիր, որ փրկվես

Իմ պապերի, իմ հոր գերեզմանը քո հողում է

Չպիտի պղծվեն,

Չպիտի քանդվեն,

Չպիտի ավերվեն

Չպիտի թուլանաս

Չպիտի ծնկես,

Չպիտի հանձնվես

Մայրս լացում է մանկիկի պես, ու ես չեմ կարողանում սրբել արցունքները։

Մայրս սպասում է, որ իրեն կանչես ու փայփայես

Մեծահասակները լացում ու գոռում են նորածնի պես,

Եվ մանուկը աղոթում է այնպես, ինչպես՝ մեծը

Արցախ, նայի՛ր շուրջդ, բոլորը խնդրում են, որ չլքես

Լաց եմ լինում, բայց չեմ թուլացել, քանի դեռ դու ես ուժեղ

Վստահ եմ, չես լքելու ու չես քնելու մեր երազներում

Աղոթք դարձած սրբություն ես

Սեր դարձած հայրենիք Ես

Հայրենի սերն Ես

Կանգնի՛ր, Արցախ

Կանգնիր, որ ՏՂԵՐՔԻ ընկնելը զուր չլինի

Astxik Arushanyan

Սերուկները tik tok-ից

Արդեն մի քանի տարի է, ինչ tik tok հավելվածը լայն տարածում ունի ինչպես փոքրիկների, այնպես էլ մեծերի շրջանում։ Tik tok-ը հարթակ է, որտեղ մարդիկ կարող են դրսևորել իրենց յուրովի, ինչու չէ, նաև ճանաչում ունենալ։ Այսօրվա իմ հարցազրույցը տեղի կունենա tik tok-ում բավականին մեծ լսարան ունեցող երկվորյակ քույրերի` Լաուրայի և Մելանյայի հետ։

- Ձեզնից ո՞վ է մեծը, և եղել են դեպքեր, երբ  դուք շահարկել եք այդ փաստը։

Լաուրա. – Մեծը ես եմ, ընդամենը 5 րոպեով։ Երբեմն եղել են դեպքեր, երբ երեսով եմ տվել, շահարկել եմ  բայց ոչ միշտ, երևի փոքր ժամանակ այդքան չէի շահարկում, ինչ հիմա` մեծ տարիքում։ Ավելի ճիշտ, սկսել եմ շահարկել կատակելով, խոսքի մեջ։

- Երբևէ եղե՞լ են դեպքեր, երբ  բարեկամները շփոթել են, և եթե այո, կպատմե՞ք որևէ զավեշտալի դեպք։

Մելանյա.- Բնականաբար նման դեպքեր շատ են պատահել, ասեմ ավելին, նույնիսկ հայրիկն է շփոթում։ Եղել է դեպք, երբ հայրիկը ինձ շփոթելով Լաուրայի հետ, անընդհատ իր նշանածից էր հարցնում, և միայն վերջում իմացավ, որ ես Լաուրան չեմ։ Իրականում մեր ծնողները մեզ չեն շփոթում, միայն վերջերս հայրիկն է սկսել շփոթել։ Դպրոցական տարիներին ընդհանրապես չեն տարբերել։

-Իսկ եղե՞լ են դեպքեր, երբ մի քույրը մյուսի փոխարեն դասի գնա, կամ ինչ որ գործ անի։

Մելանյա. – Մեկ մեկ եղել է, երբ քրոջս փոխարեն ինչ որ գործ եմ արել, վերջում նոր ասել եմ դրա մասին։ Իսկ դպրոցի հետ կապված նման դեպքեր չեն եղել։ Անկեղծ ասած, էությամբ շատ անկեղծ մարդիկ ենք:

Լաուրա. – Միայն մի դեպք պատմեմ: 2-րդ թե 3-րդ դասարանում, չեմ հիշում, փորձեցինք մեր դասվարին խաբել, և իհարկե դա ստացվեց։ Փոխեցինք մազակալները և կոշիկները ու ներկայացանք դասի։ Ու քանի որ քույրս ավելի լավ էր սովորում, քան ես, իմ փոխարեն նա բարձր գնահատական ստացավ, իսկ ես նրա փոխարեն ցածր։ Ամեն բան շատ լավ էր ընթացել, մինչև որ դասընկերները չմատնեցին, ու երկուսս էլ 2 ստացանք:

- Իսկ կա՞ն բնավորության գծեր, որ երկուսիդ մոտ էլ նույնն է։

Մելանյա. – Երկուսս էլ նեղացկոտ ենք, շատ նուրբ սիրտ ունենք, հուզվողինչու չէ, նաև  համառ ու հպարտ ենք։ Հորոսկոպով առյուծ ենք և դրա հետ ենք կապում բնավորության գծերը, բայց նաև էնպես չի, որ շատ ենք հավատում, ուղղակի «առյուծական» բնավորություն ունենք։

- Ինչպե՞ս ստեղծվեց tik tok հավելվածում հոլովակ նկարելու գաղափարը։

Լաուրա. – Հավելվածը բացել ենք հունվարի 7-ին  Մելանյայի ցանկությամբ։ Քանի որ փոքրն է և շատ աշխույժ, անընդհատ ասում էր` բեր բացենք tik tok, բայց քանի որ մի փոքր փակ բնավորություն ունեմ, չէի ցանկանում գրանցվել։ Ուղղակի զբաղվելու համար էինք հոլովակներ նկարում։ Հոլովակը ընթացքում ունեցավ 2.300.000 դիտում, որի շնորհիվ ունեցանք թե հայ և թե օտարերկրացի հետևորդներ։ Հոլովակում ներկայացված էր քույրերի սերն ու կապվածությունը իրար նկատմամբ։

- Ինչու՞ Tarmela- twins: Ինչո՞վ է պայմանավորված հետևորդների «բարուկներ» անվանումը։

Լաուրա. -Երբ հավելվածը բացեցինք, անունը արդեն Մելանյան որոշել էր, և ինձ նույնպես դուր եկավ։ Իսկ հետևորդներին «բարուկներ» անվանելը իմ միտքն էր։

-Tik tok հավելվածում այն մարդիկ, ովքեր բավականին հայտնի են, ունեն մի հոծ բազմություն, ովքեր անընդհատ չարախոսում և վատաբանում են։ Եղե՞լ է այնպիսի օր, երբ պարզապես ուզեցել եք հեռանալ։

Մելանյա. – Այդպիսի դեպք դեռևս չի եղել։ Կառանձնացնեմ մի դեպք, երբ ուզեցել ենք հեռանալ մեր ցանկությամբ։ Եկավ ժամանակ, երևի բոլոր տիկտոկերների մոտ դա եղել է: Պատերազմն էր, որ ստիպեց բոլորիս ուղղակիորեն սիրտ ու հոգի չունենալ հոլովակ նկարելու։ Մենակ այս դեպքն էր։

- Նշեցիք պատերազմի մասին, կուզեի իմանալ ի՞նչ փոխվեց ձեր կյանքում պատերազմից առաջ և պատերազմից հետո։

Մելանյա. – Պատերազմից առաջ կենսուրախ էինք, իսկ պատերազմից հետո կյանքը բառիս բուն իմաստով մեռնում է։

Լաուրա. – Պատերազմից հետո սկսեցինք մտածել, որ այս կյանքը, եթե իրենք նվիրեցին մեզ իրենց կյանքով, ուրեմն մենք այնպես պետք է ապրենք, որ նրանք վերևից տեսնելիս հպարտանան։ Մենք ինքներս մեր մեջ հպարտանանք, որ իզուր չենք ապրում, կանք, գոյություն ունենք։ Պիտի ապրենք այնպես, որ չափսոսանք մեր ապրած կյանքը։

- Եվ վերջապես, եթե հնարավորություն ունենայիք փոխել ինչ որ բան, ո՞րը կլիներ դա։ 

Լաուրա. – Մարդկանց մեջ նկատել եմ շատ չարություն մեկը մյուսի հանդեպ։ Կցանկանայի դառնային ավելի բարի, կամեցող։

Մելանյա. – Ուզում եմ, որ ամեն մարդ իր կյանքով ապրի և ոչ ոքի չհետաքրքրի, ով ինչպես է ապրում, ինչ է անում առհասարակ։ Շատ քննադատող ազգ ունենք։ Հենց  tik tok-ում շատ եմ նկատել, որ մեկը մյուսին անընդհատ կծում է, վիրավորում։ Դա տգեղ է դիտել։ Իսկ երբ գիտակցում ես, որ նա քո ազգից է, ավելի ես վատ զգում։

Այցեքարտ

Իմ զրուցակիցն է  ջավախքցի 18-ամյա նկարիչ Սերգեյ Գրիգորյանը

 

- Երբվանի՞ց եք սկսել նկարել:

- Նկարել սկսել եմ տասը տարեկանից:

-Նկարչության մեջ ձեր առաջին քայլերի մասին կպատմե՞ք:

-Հիմնականում դպրոցում էի նկարում և ստացվում էր, ու ես սկսեցի սիրել նկարչությունը ու խորանալ նրա մեջ։

-Ովքե՞ր, ո՞վ կամ ի՞նչն է եղել ձեր ոգեշնչման աղբյուրը:

-Իմ ոգեշնչման աղբյուրը եղել է հայ մեծ նկարիչ Այվազովսկին:  Ուսումնասիրելով նրա արվեստը` իմ մեջ արթնացավ արվեստի հանդեպ սերը։

-Ո՞ւմ եք շնորհակալ ձեր հաջողությունների համար։

-Իմ հաջողությունների համար շնորհակալ եմ իմ նկարչության ուսուցիչ Կարապետյանին և իմ ընտանիքին` ինձ քաջալերելու համար։

-Հայտնի նկարիչներից ո՞ւմ գործերն եք հավանում, և ձեր նկարչական  ոճը ու՞մ ոճին է նման։

-Ինչպես նշեցի, հավանում եմ Այվազովսկու գործերը, ինչպես նաև Խանջյանի և Սալվադոր Դալիի գործերը։ Հիմնականում ամեն նկարիչ ունի իր յուրահատուկ ոճը և իր ստեղծագործական գաղափարները, ես իմ աշխատելու ոճը նմանեցնում եմ Խանջյանի ոճին։

-Մասնակցե՞լ եք արդյոք ինչ-որ ցուցահանդեսի, և  ի՞նչ են տվել դրանք ձեզ։

-Այո, մասնակցել եմ ցուցահանդեսների, ինձ վրա մեծ տպավորություն է թողել «Գարուն» ցուցահանդես-վաճառքը, որը փոխեց իմ ընկալումը արվեստի հանդեպ, բացի դրանից այդ ցուցահանդեսը և մյուս բոլորն ինձ ավելի ոգեշնչեցին։

-Ի՞նչ եք ուզում անել ապագայում, ի՞նչ ճանապարհով եք շարունակելու  ուսումն ու մասնագիտությունը:

-Ապագայում ուզում եմ դառնալ դիզայներ և ստեղծել իմ սեփական բրենդը, որպեսզի աշխարհում տարածեմ մեր հայկականը։ Ես ինձ առանց նկարչության չեմ պատկերացնում։