Մենք ենք մեր Սփյուռքը

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Վերջերս մասնակցում էի մի ծրագրի, որը կոչվում էր «Երկիր ծրագիր»: Ֆրանսիայից և Հոլանդիայից մի խումբ երիտասարդներ եկել էին Հայաստան ու այդ ծրագիրն իրականացնում էին Արմավիրում ու Ստեփանակերտում: Դասընթացի ժամանակ լինում էին դասախոսություններ հայրենասիրության, մեր պատմության և սփյուռքի մասին: Այնքան հաճելի էր, որ նրանք եկել էին ուրիշ երկրից, բայց մենք ունեինք նրանցից մեր պատմության մասին սովորելու բաներ:

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Օրերն անցնում էին շատ հագեցած՝ նոր ընկերներ, խաղեր, երգեր: Նրանք մի փոքր դժվարությամբ էին հայերեն խոսում, իսկ մենք սիրով օգնում էինք, ուղղում էինք ու բառի ճիշտ արտասանությունն էինք սովորեցնում: Նույնն էլ նրանք էին անում՝ ֆրանսերեն բառեր էին սովորեցնում մեզ, բայց երբ սկսում էին միմյանց հետ ֆրանսերեն խոսել, հասկանում էինք, որ մենք ոչ մի հույս չունենք այդ լեզուն սովորելու: Ամեն մեկս ուներ իր սիրելի խմբապետին, չնայած՝ նրանք բոլորն էլ շատ լավն էին, լավագույն խմբապետների թիմն էին:

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

Հաճելի էր 2 շաբաթ լինել մեծ սփյուռքի մի մասը, խոսել, ապրել, երգել նրանց նման, նրանց հետ, իսկ առանց այդ մեծ խմբի՝ կարծես ինչ-որ մի բան կորած լինի: Մեզ մնացին մեկը մեկից թանկ նկարներ նրանց հետ ու, իհարկե, արդեն հարուստ հիշողություններ: Գնացին՝ այն հույսով, որ էլի կգան, իսկ մենք անհամբեր կսպասենք, որ նորից ասենք՝ bonjour:

Խորովածի փառատոն Ախթալայում

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Իսկ դու երբևէ լսե՞լ ես, որ մեր երկրում նշվում է մեր ամենասիրելի ուտելիքի՝ խորովածի փառատոնը։ Այս համեղ փառատոնը, որն ամենամյա է դարձել, այս տարի կազմակերպվել էր օգոստոսի 20-ին՝ արդեն 9-րդ անգամ։ Ինչպես միշտ՝ այն նշվեց մեծ շուքով և հանդիսավորությամբ։

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Փառատոնը կազմակերպվում է Լոռու գեղեցիկ և պատմամշակութային արժեք ունեցող Ախթալա քաղաքում։ Ինչպես նշեց «Հայ խոհարարական ավանդույթների զարգացման և պահպանաման» ՀԿ-ի նախագահ պարոն Սեդրակ Մամուլյանը՝ միջոցառման գլխավոր նպատակը զբոսաշրջության զարգացմանը նպաստելն է, ինչպես նաև՝ հայ խոհարարական ավանդույթների տարածումը։ Եվ ավելացրեց.

-Փառատոնի կազմակերպմանն աջակցել են Լոռու մարզպետարանը, Ալավերդու քաղաքապետարանը և այլ կազմակերպություններ։ Միջոցառումը կազմակերպվում է Ախթալայի սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցու բակում, որը վիճելի տարածք է մեր և վրացիների միջև, և այս միջոցառումն ապացուցում է, որ կարևորը ազգային պատկանելությունը չէ, կարևորը տոնն է, որը համախմբում է մեզ և մեր վրացի ընկերներին։ Փառատոնի նպատակներից մեկն էլ այն է, որ ախթալեցին հնարավորություն ունենա շահույթ ստանալու։

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Փառատոնի մասնակիցները մրցում էին մի քանի անվանակարգերում՝ «ամենահամեղ խորոված», «ամենանորարար մասնակից» և այլն։ Ժյուրիի անդամներն էին հայտնի երգիչներ Մկրտիչ Մկրտչյանը, Դավիթ Ամալյանը և երգչուհի Լեյլա Սարիբեկյանը։ Մրցույթի արդյունքում հաղթող ճանաչվեց «Լուսաբաց» ռեստորանի խոհարարների թիմը։

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Փառատոնի ընթացքում իրենց ելույթներով հանդես եկան Հայաստանում և սփյուռքում հայտնի մի քանի երգիչներ և երաժշտական խմբեր։ «Ադանա փրոջեքթը» իր ռոքային կատարումներով ոգևորեց և աշխուժացրեց մասնակիցներին և այցելուներին։ Հանդես եկավ նաև Թուրքիայում Հայաստանի ներկայացուցիչ երգչուհի Սիբիլը։ Համերգային ծրագրի երկրորդ մասում հնչեցին հայկական ժողովրդական երգեր։

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Փառատոնն անցավ հետաքրքիր և ոգևորիչ մթնոլորտում։

lilit grigoryan

Նրա հետ և առանց նրա

«Մի կողմ դիր հեռախոսդ», «Աչքերդ ափսոս են, բալա ջան», «Ախր մեր ժամանակներում, որ չկար, ի՞նչ էինք անում», «Հերիք ա, էլի, ո՞նց չես հոգնում» արտահայտությունները ուղղակի տանել չեմ կարողանում, թեև ամեն վայրկյան դրանք ականջիս են հասնում իմ հարազատներից: Հեռախոսով քիչ զբաղվել, իսկ եթե հնարավոր է, էլ չօգտագործել: Իսկ հետո՞: Հետոն կասկածելի է, ավելի ճիշտ՝ չմտածված ու անկանխատեսելի: «Հետոյի» մասին խոսք չկա այդ արտահայտություններում: Դժվար է հասկանալ:

Առաջ չկար հեռախոս, ինտերնետ նույնպես: Մարդիկ, հա, ապրում էին, ես չեմ հակառակվում, ապրել են, բա ինչ են արել: Իսկ հիմա կա հեռախոս ու համացանց, բայց էլի ապրում են մարդիկ՝ արդեն քիչ-քիչ զարգացնելով թե՛ իրենց կյանքը, թե՛ այդ կյանքն ապրելու միջավայրը: Շատերը սկսում են տեսողության հետ խնդիրներ ունենալ (ես ինքս կարճատես եմ), շատերն օրը անգամ 12-13 ժամ համակարգչով կամ հեռախոսով զբաղվելուց հետո ուժեղ տեսողությամբ և առանց առողջական խնդիրների ապրում են: Սրանից կարելի է, չէ՞, եզրակացնել, որ մարդու տեսակից, օրգանիզմից են կախված նրա առողջական խնդիրները: Բայց խնդիրը բարդված է հեռախոսի վրա: Կարճ ասած՝ հեռախոսն ու համակարգիչը մեր կյանքը կրճատում են, էլի: Բա ինչո՞ւ ստեղծվեցին, ինչո՞ւ ենք մենք հիմա ավելի հեշտ ապրում: Բայց մի բանի մեջ վատը տեսնելուց, թեկուզ հետո էլ նայենք ու տեսնենք, գուցե էդ խեղճը գոնե մի փոքր դրական բա՞ն ունի: Պարզվում է, որ ունի: Սեփական օրինակով կպարզաբանեմ:
Ես քիչ թե շատ հաջողակ մարդ եմ: Մեծ շրջապատ ունեմ, բոլոր մարզերից լավ-լավ ընկերներ, արտասահմանից լիքը ծանոթներ: Մասնակցել եմ 30-ից ավելի ծրագրերի ու հաջողություններ գրանցել: Ծրագրերի մեծ մասի մասին ինձ օգնել է իմանալ ֆեյսբուքը: Համացանցը թույլ է տվել գրանցվել, իսկ էլեկտրոնային հասցեիս եկել են դրական պատասխանները: Բարեկամներս հպարտ են ինձնով, ինքս ինձ չեմ գովում, ինչ կա՝ ասում եմ: Գիտեն, որ միշտ խառը ծրագրերի մեջ եմ, որ ազատ ժամանակ շատ քիչ ունեմ, որ չեմ սիրում հանգստանալ: Հպարտ են մարդիկ: Բայց սա չի արդարացնում, մեկ է՝ հեռախոսով պետք է քիչ զբաղվել: Այս ամենին հասել եմ օրը 24 ժամ օնլայն լինելով ու ամբողջ համացանցը փորփրելով, անընդհատ ընկերներիս հետ հաղորդագրություններով կապ հաստատելով: Իսկ եթե ես քիչ զբաղվեմ, կկորցնեմ լիքը հնարավորություններ: Հասանք ճիշտ կետին, որին հասնելու էինք էսպես թե էնպես:
Ես հասկանում եմ, որ հարազատներս իմ լավն են ուզում, ուզում են, որ տեսողությունս վերականգնվի, բայց և դրա հետ ախր ասում են, որ հեռախոսը ու համացանցը լավ բաներ չեն, է: Նեղվում եմ, որ իմ հաջողությունների հարթակը վիրավորանքների է ենթարկվում:

Ես բոլորից շատ եմ ուզում լավ տեսողություն ունենալ, բայց դրանից վեր լիքը գաղափարներ ունեմ, առաջնայինը՝ ապագայիս հետ կապված լիքը բաներ պլանավորել ու այս տարիքից սկսել գործել: Տեսողությունը վիրահատությամբ հետ կգա, բայց այ, հնարավորություններ բաց թողնելը քեզ ու սիրտդ շատ ուժեղ կցավեցնեն, ու այդ ցավը երբեք չի անցնի:
Ու այսքանից հետո մի քանի օր առաջ մի ծրագրի համար հարցազրույց տալիս «Մի բան, որ 10-րդ դարից կբերեիք 21-րդ դար» հարցին պատասխանեցի. «Առանց համացանցի, հեռախոսի ու համակարգչի լիարժեք ապրելը»: Ինչո՞ւ: Ես էլ չգիտեմ:

milena barseghyan

Կարո՛տ, էլ չգրկես ինձ

Ուզում եմ մեր թաղի մասին պատմել։ Մեր թաղը Նար-Դոսի հետ կապ չունի։ Կամ էլ՝ եսիմ, հնարավոր է մի օր պատմվածաշար գրեմ ու նմանվի։ Լավ, դա դեռ թող մնա յոթ սարի հետևում, հիմա դարդս ուրիշ է։

Հուլիսին, երբ երկու անգամ մեկ շաբաթով լքեցի մեր թաղն ու համայնքը, կարոտը պինդ փաթաթվեց ու հիմա նոր-նոր, օգոստոսով մեկ ընկած, ջանում եմ ազատվել նրա գրկից։

Շատ ուրիշ է իմ համայնքը։ Նորք-Մարաշն է, հարուստների թաղամաս են ասում, դրա համար ես էլ մտածում եմ՝ ինչ լավ է, հարուստ ենք։ Փողի մասին չեմ գրում, չխառնեք։ Չկա մի համայնք, որտեղ ամեն ինչ լինի: Ուրեմն սկսեմ թվարկել. հեռուստաընկերություն ունենք ու ամենասլացիկ հեռուստաաշտարակը. էնքան լուսավոր ու սիրուն է, փոքր ժամանակ գիտեի՝ մեծ ներարկիչ է։ Նման է։ Ասում են՝ Երևանի հեռուստաաշտարակ, բայց ես մարաշեցիներիս սեփականությունն եմ համարում, դե, ամեն օր մենք ենք իրեն բարևում, ինքն էլ՝ մեզ։ Գիտե՞ք՝ Փարիզի Էյֆելյանը ընդամենը մի քանի սանտիմետր է բարձր։ Լիահույս եմ, որ բոլորդ կգաք ու աշտարակիս տակ կնկարվեք, կգնահատեք ու կհպարտանաք, որ մեր երկրում էլ ունենք։

Հիվանդանոցների լայն ընտրանի ունենք. ինչդ ուզում է՝ ցավի, միևնույնն է՝ դեմն առնող տարատեսակ հիվանդանոցներ կան։ Եկեղեցի ունենք՝ ներդաշակ այգով ու հյուրընկալ Ս. Մարիամ Աստվածածինը։ Մանկատուն ու ծերանոց ունենք։ Երկուսից էլ երբեք տխուր դուրս չեմ եկել։ Երբ այցելում եմ մանկատուն, սկսվում է «Միլենան հրաշքների աշխարհում»-ը: Աննման են մանուկները՝ ժպիտը դեմքներին բակում խաղում ու խաղացնում են իրենց մոտ եկած յուրաքանչյուրին։ Ծերանոցի մասին էլ ասեմ, որ մանուկներից քիչ են տարբերվում, իրենք էլ սպասում են, որ իրենց կոնֆետ տաս, ու երբ տալիս ես, տատիկներն արագ դնում են շալի տակ ու սպասում՝ «ինձ չեք տվել» դեմքով։ Էլի ենք տալիս: Շատ եմ սիրում Նորքի ծերուկներիս։

Մշակութային ու սպորտային խմբակները մի էդպիսի ամիս չկա, որ հյուրընկալ եկեղեցու բակում միջոցառում չկազմակերպեն։ Երաժշտական դպրոցի անդավաճան սաները շատ են սիրում, երբ իրենց ամեն նոտայից կամ պարային շարժումից հետո բոլորով հավասար ծափահարում ենք ու գոչում՝ ապրե՜ք դուք։

Օգոստոսով մեկ պետք է կարոտս առնեմ, սեպտեմբերից դժվար թե հասցնեմ երեխեքի հետ «ման գալու» գնալ ու թաղամասս վայելել։ Իմ թաղի հանդեպ կարո՛տ, էլ ինձ չգրկես։

Կյանքերի մոռացված դրվագները

Լուսանկարը՝ Մանե Հայրապետյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Հայրապետյանի

Ջերմուկը Հայաստանի բարձրադիր քաղաքներից է՝ ծվարած բարձր ու անտառոտ լեռների ծոցում: Ես ծնվել ու ապրում եմ Ջերմուկում, տեսնում այստեղ իրականացող ամենաչնչին փոփոխությունն ու անսովոր շարժը: Այս փոքրիկ ջերմ քաղաքում ամեն բան շատ իրական է ու տարբերվող: Միայն թե այն հանգամանքը, որ տարեցտարի ավելի լքված ու նոսրաբնակ դարձող քաղաքս քիչ-քիչ կորցնում է իր զբոսաշրջային գրավչությունն ու հետաքրքրությունը, սիրուն ու հյուրընկալ Ջերմուկը դարձնում է շարքային բնակավայրի վառ օրինակ:

Ամեն տարի բազում մարդիկ թողնում են իրենց հարազատ քաղաքը, այստեղ թողնելով իրենց կյանքի թերևս ամենավառ դրվագները: Հա՛, հա՛, հենց այստեղ: Ընտանիքներ, որոնք կարող էին քաղաքի ապագայի վրա խոսուն ազդեցություն ունենալ, ընկերներ, որոնց հետ բազում ծրագրեր ունեինք. նրանք բոլորը գնացել են, և պիտի գնան վաղը: Եվ դեռ շատ-շատ են գնալու: Ինչ-որ տեղ վախենալով եմ գրում այս տողերը. միգուցե վաղվա գնացողներից մեկն էլ իմ ընտանի՞քը լինի: Քայլում ես փողոցով ու միայն տխուր ու մտահոգ դեմքեր ես տեսնում: Կամ էլ, ինչը պարզապես սարսափելի է, ընդհանրապես դեմքեր չես տեսնում: Քաղաքի վառ կողմում միայն ճստիկ թիթեռնիկների շարժն է. դե՝ մեր փոքրերի, էլի: Նրանք փողոցներով վազվզում են ու ամեն քայլողին հիշեցնում այդ նեղլիկ ու կանաչազարդ փողոցներում անցկացրած սեփական մանկությունը:

Լուսանկարը՝ Մանե Հայրապետյանի

Լուսանկարը՝ Մանե Հայրապետյանի

Եթե փոքր լինեի, կասեի՝ կմեծանամ, նախագահ կդառնամ ու ամեն բան կանեմ, որ ջերմուկցին մնա իր տանը, իր հողի ու ջրի հետ, տեր կանգնի իր տնկած ծառին ու ինքը լինի իր ծառը ջրողը, ոչ թե ինչ-որ ազգականի խնդրի, որ գա, բացի դուռը ու ջրի ներսում տանտիրոջ շունչը կարոտած ծաղիկները:

Թող ամեն մեկը ջրի իր տան դիմացի ծառն ու ծաղիկը:

Roza Harutyunyan vayots dzor

Գան ու չգնան

Ասում են` եթե հարազատներիդ կողքիդ ես տեսնում, ուրեմն անպայման պիտի ինչ-որ առիթ լինի: Ճիշտ են ասում: Վերջերս ես էլ զգացի, որ երբեք էսքան հարազատներ ինձ չեն շրջապատել ու վաղուց էսքան ջերմ միջավայրում չեմ եղել:

Երբ դեռ փոքր էի, միշտ մտածում էի, որ ուզում եմ նման հարազատություն ունենալ: Դա այն ժամանակ էր, երբ նստում էին ու սկսում իրենց արկածներից պատմել, միասնականությունից: Բայց, երբ ուղեղս սկսեց դասերից բացի հասկանալ մեծերի մտածելակերպը, իրենց սահմանափակումները, շփվելու մեջ եղած կեղծավորությունը, հասկացա, որ երբեք չեմ ուզի նման շրջապատ ունենալ: Արդեն հասկանում եմ, որ տարիները ինչքան ուղղում են իրենց մեջքն ու երկարում, էնքան ավելի շատ է կտրվում պարանը, որը կարծես ամուր կապում էր քույր-եղբայր հասկացությունը: Տարիներ են անցել ու պարանից մնացել է մազի չափ թել: Ու թվում է՝ իրենց սառնությունն է ներսից կրծում պարանին: Բայց մի թել չի կտրվում. դա ծնողներն են, ովքեր էլ չկան: Կապող բան էլ չկա: Մարդիկ իրենց հիշողությունից ջնջել են հին օրերի լավ հիշողությունները, միմյանց ձայները, հեռախոսից ջնջել են հեռախոսահամարները, որոնց շնորհիվ գոնե տարին մեկ ծնունդ էին շնորհավորում: Բայց հիմա ծննդյան օրերը մոռացել են ու հեռախոսահամար պահելու իմաստն էլ չեն գտնում:

Վերջերս, երբ բոլորը կողքիս էին, մտածում էի միայն նրանց հետ անդադար շփվելու ու իրենց մասին ավելին իմանալու մասին: Եվ ուղեղումս միայն մի քանի մտքեր էին պտտվում: «Տեսնես՝ Կարինեն կմնա՞, հոպարներս տոմսերն ո՞ւշ են վերցրել, մեր տանն են, չէ՞, մնալու, ի՞նչ կլիներ Մարիաննա քույրիկս էլ գար…»:

Ուզում եմ շփումը չսահմանափակվի սքայփով, վայբերով, չգիտեմ՝ ինչերով: Ու երանի Ցուկենբերգն ու Գեյթսը մի մեյլ ստեղծեն, որ նստեմ ծրարի մեջ ու գնամ բոլորին տեսակցության, իսկ Ջոբսը կստեղծեր, եթե մի յոթ տարի շուտ մտածած լինեի: Ի դեպ, էս երեքի հետ մեկ-մեկ ինձ ավելի կապված եմ զգում:

anahit gasparyan charencavan

10.4-ի հասարակությունը

Ավագ դպրոց տեղափոխվելու համար յուրաքանչյուր աշակերտ պետք է ընտրի իր հոսքը՝ այն բաժինը, որտեղ խորացված ուսումնասիրելու է իր ընտրած առարկաները: Ընտրության հարցում դժվարություն չկար, ես որոշել էի՝ հաստատ ընտրելու էի տնտեսագիտականը, սակայն, իմ կարծիքով՝ դժվար էր լինելու հարմարվել նոր միջավայրին, նոր դասարանին, նոր ապրելակերպին: Իմ մտավախություններն զուր էին: Առաջին իսկ վայրկյանից հասկացա, որ «10.4 հասարակության» անդամներին Դիոգենեսը առանց վարանելու մարդ կկոչեր:

Ամեն ինչ սկսվեց այն հոկտեմբերյան օրից, երբ մեր նորաթուխ դասարանի ավագը հայտնեց, որ հաջորդ օրը մեր դասարանի Աստղի ծննդյան տարեդարձն է: Քանի որ ժամանակը սուղ էր, և մեծ անակնկալ չէինք հասցնի անել, քսաներեք աշակերտ որոշեցին դպրոց գալ մեկական փուչիկով՝ գեղեցիկ ու վառ (կարո՞ղ եք պատկերացնել մյուս աշակերտների զարմացած հայացքներն ու անվերջ հարցերը):

Այդ օրվանից ի վեր մենք ձեռք բերեցինք յուրահատուկ մի ավանդույթ՝ հնարավորության սահմաններում տոն դարձնել յուրաքանչյուր դասարանցու ծննդյան տարեդարձը:

Օգոստոսի սկիզբն էր, տարվա ամենաշոգ օրերից մեկը: Գիտեինք, որ շուտով մեր սիրելի դասղեկի ծննդյան տարեդարձն է: Պետք էր մի բան որոշել:

-Երեխե՛ք, առանց ընկեր Ղազարյանի մեր դասարանը ինչ-որ անավարտ բանի նման կլիներ, ոչ թե 10.4-ի: Պետք ա մի բան անել: Ի՞նչ առաջարկներ կան:

-Եկե՛ք մեր նկարներով օրացույց նվիրենք:

-Ի՞նչ կասեք «миллион алых роз»-ի մասին:

-Եկե՛ք Օսկարի արձանիկ նվիրենք՝ լավագույն դասղեկ անվանակարգում հաղթող ճանաչվելու համար:

Ու այսպիսի տարբերակներից հետո, որոնք հատուկ են մեր խենթ դասարանին, մենք կանգ առանք մի դասական տարբերակի վրա և որոշեցինք բոլորով հավաքվել և անակնկալ մատուցել ընկեր Ղազարյանին:

-Ժամը 11:00-ին, ում հարմար ա՝ թող գա դպրոցի բակ: Տեղում մնացածը կորոշենք:

Նշանակված ժամին, նշանակված վայրում հանդիպեցի մեր աղջիկներին: Հանդիպումը հուզիչ էր՝ սիրելի ընկերներ, կարոտած հայացքներ: Բայց ծագում էր մի շատ հետաքրքիր հարց.

-Իսկ ո՞ւր են տղաները:

Լիանան որոշեց գտնել հարցի պատասխանը: Էրիկի քնաթաթախ «ալո՜»-ն լսելուց հետո ամեն ինչ պարզ էր: Տղաները քնով էին անցել: Պետք էր ժամանակ չկորցնել: Բոլորով հավաքվեցինք մեր դասղեկի տան շենքի բակում:

- Եկեք այսպես պայմանավորվենք: Ա՛ն, ավագի իրավունքով դու բարձրացիր վերև, տո՛ւր նվերը և խնդրիր, որ ընկեր Ղազարյանը պատուհանից նայի: Մենք էլ ներքևից կշնորհավորենք, կերգենք: Կավիճ էլ ունենք, հեսա արագ մի բան կմտածենք:

Ծրագիրը լավն էր, բայց թեթև շտկման կարիք ուներ: Մենք հաշվի չէինք առել այն հանգամանքը, որ մեր դասղեկը հնարավոր է, որ տանը չլիներ: Դիմեցինք հեռախոսի օգնությանը: Լսելով նրա «ի՜նչ տիպն եք դուք» արտահայտությունը՝ թեթևացած շունչ քաշեցինք ու աշխույժ, կենսուրախ վերադարձանք տուն: Առաքելությունը կատարված էր:

Շուտով սկսվելու է նոր ուսումնական տարին: Թեպետ մեր դասարանի անվանումը փոխվելու է՝ դառնալով «11.4», բայց ոգևորությունը, ուրախ տրամադրությունը, համախմբվածությունը, յուրակերպությունն ու խենթությունները մնալու են նույնը: Եվ ամենակարևորը՝ մենք որոշել ենք առաջնորդվել նույն սկզբունքով. «Լավագույն ավանդույթները շարունակվում են»:

Ani avetisyan

Ուսանողական կյանք

Այս ամառը, համենայնդեպս՝ ամռան առաջին կեսը իմ ու 2017 թվականի ցանկացած միջին վիճակագրական դիմորդի համար մի քիչ տարբերվում էր մնացած ամառներից։ Բայց իմ դեպքում միայն առաջին կեսը։ Դե հա, երկրորդ կեսից էլ միայն այն, որ սև ու սպիտակ դպրոցական հագուստ գնելու պարտականությունից ինձ լիովին ազատված եմ զգում։

Ճիշտն ասած՝ մտածում էի, թե առաջին դասարանցիների նման պիտի ուրախանամ, անհանգստանամ ու անհամբեր սպասեմ սեպտեմբերի մեկին, ախր, ես էլ եմ առաջին, ուղղակի՝ կուրսեցի։ Չէ, սպասելիքներս դեռ չեն արդարացել, իսկ նոր ուսումնական տարվան տասը օր մնաց։ Ի՞նչ արած։ Սպասենք, գուցե սեպտեմբերյան զգացողություններս ուրիշ լինեն։ Չնայած, երբեք էլ անհամբերությամբ չեմ սպասել այդ կախարդական օրվան։

Հա, մոռացա, ուզում էի գրել, թե ինչ եմ սպասում իմ նոր կյանքից, դե, ուսումնական առաջին տարվանից, ու հատկապես՝ ԵՊՀ-ից։

Քանի որ հեքիաթների հետ այնքան էլ սեր չունեմ, չեմ պատմի իմ երազանքների համալսարանի մասին։ Իսկ եթե լուրջ՝ չեմ էլ պատկերացնում, թե ինչպես եմ ընդունելու դպրոցից համալսարան և դասարանից լսարան փոփոխությունը։ Բայց դե, ծանր չեմ տանի։ Երևի։ Հա, ու չպիտի մոռանամ, որ հին ու բարի ուսուցիչներին փոխարինելու են եկել դասախոսները։ Մեկ էլ դասերն են ավելի երկար լինելու, քան դպրոցում։

Չգիտեմ՝ ինչու, բայց մտածում եմ, որ առաջին օրը մեզ առաջին դասարանցի ենք զգալու։ Դե, անծանոթ շրջապատ, անծանոթ դեմքեր ու «բարձր դասարանցիների»՝ մեզ ուղղված հայացքները։

Հետո՞, հետո մեզ կսպասեն լսարանի փնտրտուքները, նոր ռեժիմին հարմարվելու փորձերը։ Ինձ՝ մարզային տրանսպորտից բողոքելու նոր առիթներ ու էլի նման բաներ։

Մի երկու շաբաթից ամեն ինչ տեղը կընկնի, կսկսվի սովորական դարձած ուսանողական կյանքը ու կավարտվի 4 տարի հետո։ Մինչ այդ՝ մի քիչ տրամադրվենք ուսանողական կյանքին։ Էսպես չի կարելի, չէ՞։

Դե ինչ, շուտով կսկսվեն առաջին կուրսեցիների անհավանական արկածները Հայաստանի բուհերում, դուք էլ կարող եք հետևել մեր՝ առաջին կուրսեցի թղթակիցներիս տպավորություններին։ Սա միայն նախաբանն էր։

ellaMnacakanyan

Օրիորդ երջանկություն կամ` Կապույտը

Ասում են՝ հեղինակի համար գիրքը նման է սեփական երեխային: Շատ տարածված ու հայտնի համեմատություն է, երևի լսած կլինեք: Դե՜, տարածված մտքերն էլ միշտ մի տեսակ ձևական են հնչում, բայց այս մեկը վստահաբար բացառություն է: Վստահաբար, որովհետև սեփական փորձով եմ համոզվել դրանում: Իսկապես, երբ ամիսներ շարունակ աշխատում ես մի ստեղծագործության վրա, ակամա անգիր սովորում յուրաքանչյուր բառն ու արտահայտությունը, ինքդ քո մեջ վերծանում ու վերլուծում ես գրածիդ միտքն ու ասելիքը, կապվում կերտածդ հերոսների հետ ու սկսում ինչ-որ պահի ապրել նրանց ճակատագրերով, զգում ես, որ դեռ լույս չընծայված գիրքդ դարձել է այնքան հարազատ, ինչքան դեռ չծնված փոքրիկն իր մոր համար: Միակ տարբերությունն այն է, որ գիրքը սնվում ու ձևավորվում, փոփոխությունների է ենթարկվում նախ գլխումդ, ապա համակարգչիդ ֆայլերում՝ որովայնի փոխարեն: Ու հա՜, միշտ չէ, որ հենց 9 ամսից է լույս աշխարհ գալիս:

Եվ ուրեմն կարելի է ասել, որ ես արդեն կրկնակի մայր եմ, որովհետև պաշտոնապես ծնվել է իմ երկրորդ «մանկիկը»՝ «Օրիորդ երջանկություն կամ Կապույտը» անունը կրող գիրքը: Փաստորեն, «Նամակ»-ն արդեն կրտսեր քույր ունի (իմ 2 գրքերն էլ, չգիտեմ ինչու, մի տեսակ իգական սեռի են իմ աչքերում): Եվ այս պահից ի վեր, «Օրիորդ երջանկություն կամ Կապույտը» գիրքն այլևս ոչ միայն իմն է, այլև հանրությանը: Ես հույս ունեմ, որ ընթերցողը կծանոթանա նրա հետ, կկարդա ու կբացահայտի նրա էությունը, գուցե նաև լիովին կընկալի ու կսիրի նրան, բայց ավելի շատ կցանկանամ, որ իր ճիշտ քննադատությամբ, դիպուկ նկատառումներով օգնի դառնալ ավելի լավը եթե ոչ իմ «մանկիկին», ապա գոնե նրա՝ դեռ չծնված «քույր-եղբայր»-ներին, քանզի միայն ու միայն թերությունները շտկելով է հնարավոր կատարելագործվել:

Ձեզ էլ թվա՞ց, որ այս նյութս մի տեսակ տարբեր էր նախորդ նյութերիցս: Ինձ այդպես թվաց: Ուրեմն, թո՛ղ այս անգամվա վերջաբանս էլ տարբեր լինի մնացածից: Որպես վերջաբան՝ պարզապես մի մեծ շնորհակալություն այն մարդկանց, որոնք հավատացին իմ ուժերին ու սատարեցին անիրական թվացող նպատակս իրագործելու ճանապարհին:

Հ.Գ. Քանի որ «Օրիորդ երջանկություն կամ Կապույտը» գիրքն այսուհետ ավելի շատ ձերն է, քան իմը, այն կարող եք գտնել Երևանի «Բուկինիստ» գրախանութում:

gohar hakobyan (ararat)

Վերցրու կարդա

Երբևէ ցանկացե՞լ ես լինել Փոքրիկ Իշխանը: Ես ցանկացել եմ: Հա, անհավանական բան է, գիտեմ: Դու էլ ես, չէ՞, մտածել, թե ինչ կանեիր, եթե լինեիր նրա փոխարեն: Ես էլ եմ մտածել: Երբ գիշերը պառկում եմ քնելու, չէ, չեմ քնում, խաբում եմ կոպերիս, իսկ միտքս ու ուղեղս արթուն են մնում: Գիտե՞ս՝ ինչու, ես մտովի քայլում եմ այն անապատով, որով անցել է նա: «Խոսում եմ» աշխարհագրագետի, լապտերավառի, բաոբաբների հետ: Շոյում եմ իմ վարդի գլուխը, չէ՞ որ նա ամենակարևորն է աշխարհում: Նայում եմ վերջալույսին: Փոքրիկ Իշխանն էր ասում. «Մի օր ես քսաներեք անգամ տեսա, թե ինչպես է մայր մտնում արևը»:
Գիտե՞ս… Երբ շատ տխուր ես լինում, լավ է վերջալույսին նայել: Ուրեմն այն օրը նա շատ տխուր էր:
Երևի բոլորն էլ իրենց տխրության ինչ-որ պահի մտովի հիշել են Փոքրիկ Իշխանին, քայլել նրա խոսքերի հետ, մտածել, չէ՞ որ սովորական բառերը խանգարում են լավ հասկանալուն:
Ուրեմն տխրության մեջ էլ գեղեցկություն կա:
Երբ առաջին անգամ էի կարդում գիրքը, անհետաքրքիր էր թվում, դե, այն գիրք է մեծահասակների համար: Բայց հասկացա, որ մեծահասակները երբեք ու ոչինչ չեն հասկանում, իսկ երեխաների համար դժվար է դա նրանց բացատրելը:
Դրա համար սա թող լինի իմ ու քո փոքրիկ գաղտնիքը: Վերցրու, կարդա ու դիր դարակումդ: