mher tumanyan

Տիեզերական մենամարտին պատրաստ

10-11 տարեկան էի… Ամառվա անհոգ օրերից մեկն էր: Ֆուտբոլային դաժան եզրափակչից հետո նստել էինք շենքի դիմացի քարերին հանգստանալու:

Հոգնածությունից աչքերս արդեն փակվում էին, երբ ականջս ընկավ այսպիսի խոսակցություն.

-Տղեք, տղեք, էն ի՞նչ լույսեր ա,- ընկերներիցս մեկն էր դեպի դիմացի սարալանջը ցույց տալով զարմացած հարցնում:

-Լույսեր ա, էլի,-պատասխանեց երկրորդը:

-Չէ, լուրջ, հլը նայեք, թարթում ա, գնում ա էս կողմ – էն կողմ, բարձրանում ա, իջնում: Էրեկ հեռուստացույցով ասում էին, որ էսօր այլմոլորակայինները հարձակվելու են: Էս հաստատ իրանք են,- ամենահորինող ընկերս էր:

-Այ տղա, ինչ էլ հավես ունես, ի՞նչ այլմոլորակային, ի՞նչ բան… Չկա տենց բան, ու համ էլ` հերիք ա հորինես, որ տենց բան ես լսել:

-Չէ, չէ, լսել եմ հաստատ:

Չնայած ոչ մեկս չհավատացինք նրա խոսքերին, որովհետև ինքն էլ չէր հավատում, այնուամենայնիվ, բոլորս մի մարդու նման վազեցինք դեպի հազիվ նշմարվող լույսերը:

Ասեմ, որ ճանապարհը բավականին դաժան էր էդ ժամանակ. մինչև նպատակակետ հասնելու համար պետք է անցնեինք մի քանի շների բների մոտով: Ասեմ նաև, որ այդ թումբը մեզնից մոտ 2.5-3 կիլոմետր հեռու էր:

Այնուամենայնիվ հասանք: Տղաներից մեկը նույնիսկ հեռադիտակ էր վերցրել իր հետ:

-Տղեք, տղեք, հենա` տենո՞ւմ եք, ոնց որ հրթիռ լինի, կամաց-կամաց իջնում ա:

Բոլորս լուռ էինք, զարմացած, վախեցած: Մի՞թե դա իրական էր: Մի՞թե Հորինողը չէր հորինել:

-Բայց սիրուն ա, չէ՞, տղեք,- ծանր մթնոլորտը ցրելու համար ասացի ես:

-Հա, շատ,կյանքումս հրթիռ չէի տեսել:

Հրթիռն իջավ, իջավ, մինչև ձուլվեց հեռվի սարերի մեջ:

Բոլորս զարմացած էինք, արդեն մոռացել էինք, թե այդ օրվա ֆուտբոլի, և թե օրվա ուշ ժամի մասին:

Արդեն մեխանիկորեն, առանց հասկանալու, լուռ գնացինք տուն` տանը պատմելու կատարվածը:

Եվ ինչքան զարմացած, զայրացած և ուրախ էին մեր դեմքերը, երբ առավոտյան պատուհանից դուրս նայելիս տեսանք, որ դա ընդամենը հին, քիչ օգտագործվող ճանապարհ էր, զառիթափի վրա էր գտնվում: Իսկ հրթի՞ռը` կհարցնեք դուք: Մթության մեջ զառիթափից իջնող մեքենաների լույսերը մեզ վայր իջնող հրթիռներ էին թվացել:

Ժպիտներ, ժպիտներ ու ժպիտներ սահմանից

Լուսանկարը` Լիա Ավագյանի

Մի քիչ պատմեմ ծրագրի մասին: Ուրեմն՝ երեխաները սովորում են ազգագրական և հայրենասիրական պարեր ու երգեր: Ճանաչում են մեր ազգային հերոսներին: Դիտում նրանց մասին ֆիլմեր: Կազմակերպվում են տրամաբանական խաղեր, որոնց ընթացքում ժպիտների ու ծափահարությունների պակաս չի լինում: Երեկոյան ժամերին ամբողջ գյուղը վարակվում է ծիծաղով: Բոլորը վազում են այս կողմ -այն կողմ, երգում իրենց սովորած երգերը, պարում պարեր:

Լուսանկարը` Լիա Ավագյանի

Ու այս ամենի հետ մեկտեղ երեխաների բարձր ծիծաղից  ծնողների ոգևորությունից զատ այսօր աչքովս ընկավ մի պապիկ, ում անկեղծ, չէի ճանաչում: Նրանից շատ ոգևորվեցի: Մնչև վերջ մնաց, տեսավ երեխաների խաղը, ծիծաղեց նրանց հետ միասին: Երևի նա էլ գյուղում վաղո՜ւց  այդքան շատ երեխա հավաքված չէր տեսել:

Լուսանկարը` Լիա Ավագյանի

Մեր գյուղում` Ներքին Կարմիրաղբյուրում, հազվադեպ են այսպիսի միջոցառումներ կազմակերպվում, երևի նրա համար, որ սահմանին շատ մոտ ենք: Բայց անգամ այս օրերին ոչ ոք ուշադրություն չի դարձնում մի քանի հարյուր մետր այն կողմում գտնվող թշնամուն, ավելին մենք մեր ժպիտներով ու բարձր ծիծաղով լսեցնել ենք տալիս թշնամուն, որ այստեղ ենք, մնալու ենք, պահելու ենք մեր սահմանները և էլ ավելի բարձր ու զրնգուն ծիծաղելու:

Չէ որ երեխանների ժպիտներից թանկ ուրիշ բան չկա, մանավանդ եթե ժպտում է սահմանապահ երեխան, ուրեմն մնացած մեծ ու փոքրերը ընկճվելու առիթ չպետք է ունենան:

anush jilavyan

Շատ բան չի փոխվել

Մի քանի օր էր, ինչ բակում ականատես էի լինում փոքրիկ ավտոտնակի շինարարությանը: Դե, արտառոց ոչինչ չկար, հետևաբար հատուկ ուշադրություն էլ չդարձրի: Հետո հայտնվեց պաստառ, որից պարզ դարձավ, որ ոչ թե ավտոտնակ է, այլ հացաբուլկեղենի խանութ: Դա ինձ հետաքրքրեց այնքանով, որ նոր առիթ էր գիրանալու համար, որովհետև բուլկեղենի գայթակղությանը դիմանալը շատ դժվար է: Այսօր առավոտյան արդեն փոքրիկ խանութը բացվեց: Տեղի ընտրությունը հետաքրքիր էր, մոտակայքում մի քանի խանութներ կան, իսկ բնակիչների պահանջները այնքան էլ շատ չեն, հետևաբար նորի կարիքը չէր զգացվում, թերևս խանութի հաճախորդների միակ պահանջը «նիսյա», այսինքն` հետագայում վճարելու պայմանով ապրանք գնելն է: Մի բակում, որտեղ բոլորը իրար ճանաչում են, շատ «ընդունված» երևույթ է: Մի խոսքով, մեր բակի նոր փոքրիկ խանութը, պարզվում է, մարկետինգից գլուխ է հանում. «Գնիր հաց և յուրաքանչյուրի դիմաց ստացիր մեկը անվճար»: Չէի կարծում, որ սա իսկական իրադարձություն կդառնա:

Իմ մասնակցությունը նույնպես ունեցա. խանութը հաճելի տպավորություն թողեց: Մի հաց խնդրեցի, պատասխանեցին, որ բացման առթիվ այսօր անվճար ևս մի հաց են տալիս: Երևի ժպիտ հիշեցնող ինչ-որ նշանով արտահայտեցի համաձայնությունս, վճարեցի և դուրս եկա: Հացը տաք էր, չդիմացա գայթակղությանը և դռան շեմին արդեն սկսեցի ուտել, ինչպես անում էի մի ժամանակ. այդպես հացը յուրահատուկ համեղ է թվում: Այս օրվա հացը փաստորեն միայն ինձ համար չէր տարբերվում: Մեկ օրով բոլորը մոռացան հոգսերը և քննարկում էին «իրադարձությունը»: Բնականաբար ինչ-որ մեկի մոտ կասկած ծնվեց «կարողա` լավ հաց չի, դրա համար ա ձրի»: Մյուսը վստահեցնում էր, որ դա կապ չունի, ուղղակի հետաքրքիր գաղափար էր: Ակցիայի արդյունքում համարյա ամբողջ բակը մեկ շաբաթվա հաց «պահեստավորեց» նեղ օրվա համար:

Ակամա ծնողներիս պատմությունները հիշեցի, թե ինչպես էին «սովետի ժամանակ» խանութի ստացած որակով ապրանքից արկղերով գնում, որովհետև լավը պետք է «պատահեր», ոչ թե ընտրեիր: Մտածում եմ` հավանաբար մեր գիտակցության մեջ շատ բան չի փոխվել:

emma tovmasyan

Կուզեի՞ր թռչել իմանալ…

Չհասցրի գրկեմ փոքրիկ Էլենին, երբ բարևից հետո եղավ նրա այս հարցը: Մի պահ զարմացա, հետո ուրախացա նրա հետաքրքիր մտքերից, ու քանի որ ես էլ շատ կուզեի, պատասխանեցի.

-Հա, բա ոնց չէի ուզենա,- ու ամուր գրկեցի Էլենին:
Ե՞ս եմ դեռ շատ փոքր, թե՞ նա է բավականին մեծացել, կամ գուցե երկուսիս աշխարհներն էլ բախվում են միևնույն տեղում` նրա 6-ամյա աշխարհն ու իմ 21-ամյան:
Հետաքրքիր է, չէ՞, թռչել անսահմանության վրայով ու չհասնել հորիզոնին, այն հորիզոնին, որը թվում է` վերջանում է պատուհանիցս երևացող սարի ու երկնքի հատումից: Այն հորիզոնի, որը այդպես էլ կմնա առեղծված:
Երբ ես հարցրի նրան, պատասխանեց.
-Կուզեի թիթեռ լինել:
(Էլենը կլիներ անչափ գեղեցիկ, կանաչ աչքերով, թմբլիկ թիթեռ):
Գուցե ճիշտ է այն խոսքը, որը կարդացել եմ. «Մարդու ամենամեծ երջանկությունը թռչելն է»: Եթե երջանկություն է, պատկերացնո՞ւմ եք` ի~նչ երջանիկ են թռչունները: Անսահման երջանիկ են: Նրանք կրկնակի երջանիկ են. գիտեն և թռչել, և քայլել:
Ես ու Էլենն էլ չենք կարող թռչել, բայց հո՞ մեր հոգին ու միտքն էլ կարող են հասնել անծայրածիր հեռուները ու թռչե~լ… թռչե~լ…

milena araqelyan

Չհասկացված լինելու մասին

Սիրում եք, չէ՞, որ հասկացվում եք շրջապատի կողմից: Ինչ խոսք, հաճելի պահ է: Բայց այ, մեկ-մեկ լինում են պահեր, որ վախենում ես չհասկացված լինելուց: Վախենում ես, որ մտքերդ արտահայտես` որոշները բացասական արձագանք կտան, մի քանիսը կհակառակվեն, իսկ մեկ այլ, լրիվ ուրիշները, կբարձրացնեն քեզ քո գաղափարներին, կօգնեն աճել, հասնել էն սիրուն կետին, որտեղ դու քո ափսեում ես: Ամեն դեպքում պետք է բարձրաձայնել էն հարցերի մասին, որոնք ներսից պատասխան են պահանջում: Պետք է չվախենալ էդ «չհասկացվել» կոչվելուց: Բոլորս էլ ընկնում ենք, նոր ենք վերև ելնում, հասկացվում այնպես, ոնց ուզում ենք:

Ինձ ինքնավստահություն ներշնչեք, որ ես էլ կարողանամ հասնել իմ հասկացվելու կետին:

Հաճախ ասեք դիմացինին, որ իր մի գաղափարը կարող է լիքը մարդկանց ներսը շարժել: Իրենք էլ կսկսեն հասկանալ քո տեսակը ու կբարձրացնեն էդ ընկնող, բայց աճող տեսակին:

Ani avetisyan

Իդեա՞լ, թե՞ ոգեշնչման աղբյուր. Վարդանը

Մարդկային միտքը սիրում է  համեմատել, նմանություններ ու տարբերություններ փնտրել-գտնել մարդկանց, երևույթների և, ընդհանրապես՝ ամեն ինչի միջև: Ու հենց այդ համեմատել-համեմատվելու  «մոլուցքն» է, որ մարդուն ստիպում է  գտնել կատարելություն ու ձգտել դրան, ստեղծել կուռքեր, կամ շրջապատում փնտրել նրանց:

Ու չասեք, թե այդպես չէ: Բոլորն էլ, կյանքի ինչ-որ փուլում կորցնում են ինքնագնահատականն ու այն փնտրում ուրիշների մեջ: Ասես նմանվելով մեկ ուրիշին՝ նրա ինքնավստահությունն էլ են ունենալու: Երևի  կհամաձայնվեք, որ շատերի մոտ այդ իդեալները դառնում են աստղերը: Չէ՛, երկնքի չէ՝  Հոլիվուդի:

Իսկ գիտե՞ք՝ ինչու եմ այսքան վստահ գրում, որովհետև ես էլ, մի ժամանակ, մինչև մի պահի հասնելը, տարված էի այդ ամենով: Ֆիլմեր ու երգեր, երգիչներ ու դերասաններ, այս ամենն էին իմ ու իմ հասակակիցների օրվա մեծ մասը կազմում: Այնպես, որ թվում էր, թե առանց դրա, կամ դրանից այն կողմ ուրիշ ոչինչ չկա ու չի էլ կարող լինել:

Ու մի օր ես էլ, բոլորի պես գտա մեկին, ով ինձ այնքան գրավեց,  ում ես ցանկացա նմանվել,  բայց ո՛չ արտաքնապես: Նրան ես սկսեցի փնտրել-գտնել ամենուր, բայց… Բայց մի՛ վայրկյան: Չկարծեք, թե ես էլ ֆանատիզմով եմ տառապել կամ տառապում: Չէ՛, ես իմ հերոսին չգտա ոչ ֆիլմերում ու  ոչ էլ երգերի մեջ: Նա գրքի հերոս էլ չէր:

Ես նրան գտա այն ժամանակ, երբ իմացա, որ Հայաստանի կողքին, բայց նրա սրտում Արցախ անունով աշխարհ կա: Երբ իմացա, որ այդ աշխարհի ամեն մի թիզը արյամբ է ներկված: Ու զգացի, որ առանց այնտեղ լինելու սիրում եմ այդ աշխարհը, զգում իմ ամեն բջիջով: Մտքում գծում այն ճանապարհը, որով  շուտով պիտի անցնեի:

Երևի հասկացաք. իմ հերոսին ես գտա պատմության ոչ վաղ անցյալի մի էջում: Չգիտեմ, չեմ հիշում, թե ինչպես իմացա նրա մասին, ով պատմեց, ու ինչպես ստացվեց, որ նրա մի  նկարը տեսնելով, կյանքս ասես փոխվեց, չգիտեմ, թե ինչպես, բայց փոխվեց: Զգում էի:

Ես որոշեցի ճանաչել նրան, ճանաչել որպես հերոս, նախ՝ հայրենիքի, ապա՝ ինձ համար: Ցանկացա գտնել Դուշման Վարդանի այն կախարդական ուժը, որ անգամ նկարից էր փոխանցվում: Ու ես սկսեցի կարդալ, կարդալ նրա գրածները, սկսած դպրոցական շարադրություններից, կարդացի ընկերների հուշերը, որոնցից  շատերը Վարդանի մարդ տեսակի մասին էին:

Երևի չփորձեմ բացատրել, թե նրան ամեն օր էլ ավելի բացահայտելուց հետո  ինչ փոխվեց իմ մեջ, բայց, որ ամենակարևորն է՝ փոխվեց իրական  հայրենասեր կոչվածի՝ մինչ այս ունեցած իմ սահմանումը: Հայրենասեր լինել չի նշանակում կանգնել ու գոռալ, ֆեյբուքում ստատուս գրել կամ  անընդհատ գովել ու երգել այդ հայրենքի մասին: Հայրենասեր լուռ պետք է լինել՝ Վարդանի նման: Սա է իմ բանաձևը: Իսկ մնացածի մասին՝ ավելի լավ է լռեմ, որովհետև կան բաներ, որոնք բառերն ուղղակի անզոր են արտահայտել,  քիչ են:

Ու եթե որևէ մեկը, մի օր ասի, թե սա էլ է ֆանատիզմ, վատ չեմ զգա, չեմ փորձի հակառակը համոզել: Գուցե մի քիչ էլ հպարտանամ, որ նման իդեալ ունեմ, որ ոչ ոք երբեք իրավունք չի ունենա քննադատել կամ առավել ևս՝ ծաղրել այդ զգացմունքը:

Իսկ վերջում, եթե գա մի ժամանակ, երբ ես էլ փորձեմ համեմատություններ անել, Ջոնի Դեպի կամ մեկ ուրիշի արտաքինը չեմ ուզում տեսնել իմ առջև, Վարդանի աչքերն ու հոգին եմ փնտրելու…

astghik qeshishyan

Երևի միակն եմ

-Պայուսակդ տեղը դիր…Սպիտակ վերնաշապիկդ հանի…Թող, ես կկախեմ… Արի՝ մազերդ նորից հավաքեմ…Հյուսե՞մ, չէ՛, ժամանակ չկա… Էսօր տառ անցա՞ք…Չէ՞… Էլի նկա՞ր էիք պատմում…Ձանձրանո՞ւմ ես…Դե պիտի դիմանաս… Բոթասներով չե՞ս շոգի… Հաց չկերար…Ոչի՞նչ, էնտեղ կուտե՞ս… Լավ, դե վազի, ուշանում ես…

Սա ձեզ ինչ-որ բնական զրույց թվաց, չէ՞: Ի՞նչ կա որ: Մաման երեխուն ինչ-որ տեղ ա ճանապարհում: Մանկապարտե՛զ: Մաման ինձ մանկապարտեզ էր ուղարկում: Հարցնում եք՝ ո՞ւ: Դուք էլ եք գնացել մանկապարտեզ, ու սա հեչ էլ արտասովոր պատմություն չի՞: Սխալվեցիք:

Դե գրեթե բոլորս էլ անցնում ենք կյանքի «մանկապարտեզ-դպրոց-բուհ» ճանապարհը: Ոմանք առաջին կամ երրորդ կանգառները բաց են թողնում, բայց հիմնականում պատկերն այսպիսինն է: Ես էլ բացառություն չեմ: Եղել եմ ջրիկ ու վայրենի երեխա, հետո՝ լուրջ ու կարգապահ դպրոցական, համալսարանն էլ դեռ սպասում է ինձ: Բայց չէ՛, լավ էլ բացառություն եմ: Ուրեմն սկսենք:

2004-ի ամռանը (այդ ժամանակ 5,5 տարեկան էի) մեր տուն մտան մի քանի կանայք՝ ինչ-որ գրքեր ձեռքներին: Չէ՜, ի՞նչ Եվհովայի վկա: Մաշտոցի վկաներն էին՝ դպրոցից, գիրքն էլ «Այբբենարանն» էր: Իրենց՝ մամայի հետ ունեցած երկար զրույցից այն հասկացա, որ ուզում են ինձ դպրոց տանել: Այդ տարվա «նորակոչիկները» մեր գյուղի համար աննախադեպ շատ էին՝  30-ից ավելի, ու անհրաժեշտ էր ևս մեկը, որ դասարանը կիսվեր: Դպրոցում իմացել էին, որ ես արդեն գրում, կարդում եմ, ու որոշել էին՝ հարմար թեկնածու եմ: Սեպտեմբերին արդեն դպրոցում էի: Դասի էի գնում 7 տարեկանների հետ, թեև ինքս դեռ 6 էլ չկայի: Կասեք՝ հեչ էլ բացառիկ չէ: Համաձայն եմ: Շատերն են ժամանակից շուտ դպրոց գնացել, բայց մինչև վերջ կարդացեք:

Քանի որ ինձ համար շատ դժվար էր էդպես միանգամից կտրվել խաղերից ու ընկերներից, մայրիկս պայմանավորվեց մանկապարտեզի ղեկավարության հետ (նրանք ինձ շա՜տ էին սիրում), որ դպրոցից հետո նորից մանկապարտեզ պիտի գնամ: Փաստորեն, մոտ 12-ին ավարտվում էին դասերը, հրաժեշտ էի տալիս ուսուցչուհուս, դասընկերներիս, վազում տուն, փոխում հագուստներս ու շտապում դաստիարակչուհիներիս ու ընկերներիս մոտ: Ժամը 5-ին տուն էի գալիս: Այո՛, ոչ թե ծնողներս էին գալիս ու ինձ տուն տանում, ինչպես մյուսների դեպքում էր, այլ ինքս էի գնում: Ինձ ամեն ինչ թույլատրված էր. չէ՞ որ դպրոցական էի: Գալիս էի տուն, արագ «նկարում» հանձնարարված մասնիկները՝ փնթփնթալով, թե դա թող տառերը չիմացողները գրեն, իմ շատ էլ պետքն է… Ու վազում էի բակ՝ խաղալու:

Այս տարօրինակ պայքարս՝ մանկապարտեզ VS դպրոց, խաղ VS դաս,  ավարտվեց օրեր անց  մարզպետարանի շենքում կոստյումավոր, շիկահեր տիկնոջ  «Գրել, կարդալ կարողանալը ոչ մի նշանակություն չունի, նա դեռ շատ փոքր է դպրոցի համար, թողեք՝ երեխան մանկություն ապրի» նախադասությամբ: Եվ այսպես, հին ու բարի խաղալիքները ջախջախիչ հաղթանակ տարան գիրք ու գրիչի նկատմամբ: Ես սկսեցի նախկինի պես առավոտյան 9-ին մանկապարտեզ գնալ: Ռևանշը ուղիղ մեկ տարի անց կայացավ, և դպրոցը 11 տարի ժամկետով հաղթանակ տարավ:

Դե հիմա ասեք, տեսնեմ՝ ձեզնից քանի՞սն են դպրոցից րոպեներ հետո ու մանկապարտեզից րոպեներ առաջ մայրիկի հետ զրույց ունեցել, քանի՞սն եմ միաժամանակ և՛ դպրոց գնացել, և՛ մանկապարտեզ:

Սլոբոդկա

Լուսանկարը՝Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝Դիանա Շահբազյանի

Ծննդավայր, բնօրրան կամ հարազատ թաղամաս: Ինձ համար ավելի վեհ արժեք ունի այն վայրը, որտեղ անցկացրել եմ ամբողջ մանկությունս, որի հետ կապված են անցյալի գրեթե բոլոր լավ հիշողություններս, ու որից բացի ուրիշ տեղ չեմ պատկերացնում ապագաս:

Հնարավոր է` ընկալվի որպես կողմնապահություն, բայց ինձ համար Սլոբոդկեն ամբողջ Գյումրու համն ու հոտն է:

Հա, ես, օր կսեմ Գյումրի, առաջինը աչքիս դեմը գուկա Սլոբոդկես: Ստեղ է նկարահանվել «Մեր մանկության տանգոն»  ֆիլմը, իսկ մե քանիմ տարի առաջ ստեղ նկարահանվավ «Գարեգին Նժդեհ» ֆիլմից տեսարաններ: Ստեղի յուրահատուկ փողոցներով է անցե Գյումրու խորհրդանիշը` ֆայտոնը:

Երկրաշարժից հետո շատ քանդված շենքեր մնացին մայլիս մեջ, բայց որ մտնիս գը էդ շենքերի մեջը, ինչխոր նույնիսկ էդ քանդված պատերը շքեղություն թվա: Ինչխոր սպասես, օր հենց հմի բդի լսվի նալերի կտկտունը, ու ֆայտոնը գա, կողքովդ անցնի… Ու մենակ ըսքանը չէ, որի համար շատ կսիրեմ մայլես: Ժամանակը փոխվել է, մարդիկ «զարգացել են», հմիկվա տղեքի մեծամասնությունը կհագնվին աղջկա պես, նույնիսկ դիմահարդարում կենեն, իսկ աղջիկներն էլ կամ չեն հագնվի, կամ էլ թեթևի մեջ:

Լուսանկարը՝Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝Դիանա Շահբազյանի

Բայց Սլոբոդկես, Սլոբոդկիս մեջ ըդբես բան չկա: Ստեղ էլի են` խելքով, իսկ աղչիկներն էլ համեստությամբ, հեզությամբ, չնայած չեմ մոռանա, օր ամեն ինչ հարաբերական է, ու անպայման չէ Սլոբոդկից եղնիս, օր խելք ունենաս:

Էս հին Գյումրվա մթնոլորտն է: Տղեքը աչքի գնկնին իրանց տղամարդկությամբ, ուժով: Իսկական հայը մեկ է, հայ կմնա: Արդեն 15 տարեկան եմ ու ամեն օր գելնիմ մայլովս շրջելու, ու տեյ հմի չեմ հոգնե: Հա, գուզեմ էլի տեսնիմ, էլի զգամ:

Սլոբոդկեն ինչխոր տունս եղնի: Հենց մտնիմ գը մայլա, ինչխոր մտնիմ տուն: Աշխարհում կան էլի ուրիշ սիրուն մայլեք, ուրիշ շքեղ փողոցներ, բայց Սլոբոդկես մեկ է ուրիշ է, ու ինչ շքեղ տեղեր էլ երթամ, ինչ սիրուն մայլեք էլ տեսնիմ, մեկ է, էլի բդի գամ էդ իմ հարազատ Սլոբոդկես:

Ամենից սիրուն, լավ տունը, որ կա,
Էս գորշ խըրճիթն է,
Էս հին խըրճիթն Է,
Գետի եզերքին, 
Ծառերի տակին: 

 Հովհաննես Թումանյան

Խոտը պիրեցին

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Առավոտից բոլորը խառնված են իրար: Արթնանում եմ եղբորս ձայնից.

-Պա~պ, լավ էլի, ես էլ գամ հետդ` խոտը պիրելու:

Մայրիկը հացն է պատրաստում, որ հայրս տանի դաշտ: Խոհանոցում տարածվել է թարմ կանաչու անուշ հոտը: Տատիկը հարց ու փորձ է անում հայրիկին, թե ով է խոտը հավաքելու, ով` կապելու և ով` բերելու:

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

-Մամա, դե Օհանը հվաքիլըվա, Հովսեփը` կապիլու, Արայիկն ալ պիրիլվա:

-Հա, բալաս, դե քինացեք:

-Զարեհ, գլխարկդ դիր, շոգա,-լսվում է մայրիկի ձայնը խոհանոցից:

Դե մինչև խոտը հավաքելը, կապելը ու բերելը, դեռ հնձելն էլ կա: Բայց իհարկե, խոտը ավելի շուտ են հնձում: Սա էլ մի առանձին կարգով է կատարվում: Հայրիկը պետք է գտնի տրակտորիստին, հետը խոսի, պայմանավորվի, որ խոտը հնձեն, որից հետո էլ կատարվում են մնացած գործողությունները: Առավոտից, ինչ գնացել են` տատիկը անհանգիստ է.

-Սոնա, մի զանգի Ներսիկին, տես` հինչ ըրեցին:

-Տատ, զանգել եմ, ասում ա` արդեն կապել ենք խոտը ու գալիս ենք: 117 տուկ (խոտի խուրձ) են կապել:

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Տատիկի դեմքին մի փոքրիկ ժպիտ է հայտնվում, որն իհարկե, իմ աչքից չի վրիպում… Վերջապես խոտը բերեցին.

–Խոտը բերեցինք, խոտը բերեցինք,- ձայն է տալիս եղբայրս:

Հիմա էլ դրսում խոտը թափում են, և լսվում է հայրիկիս ձայնը.

–Սինոդ, տուկերը դասավորի:

Իսկ մի այլ տեղից էլ իմ ականջին են հասնում հետևյալ խոսքերը.

–Ներսիկանց խոտը պիրեցին…

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

davit aleqsanyan

Վերջնական որոշում

Մինչև 17.am-ին միանալս մասնագիտություն ընտրելը ինձ համար շատ դժվար էր: Անընդհատ իմ ընտրած մանագիտությունը փոխում էի: Սկզբում ուզում էի դառնալ իրավաբան, բայց դա ոչ թե իմ ցանկությունն էր, այլ մայրիկինս: 

Հետո ես հաճախեցի Թեկվոնդոի, և կարծիքս փոխվեց: Ուզում էի դառնալ մարզիչ: Սակայն տարիներ անց, երբ 7-րդ դասարանում էի, ավելի ու ավելի շատ խորացա մեր անցյալի պատմության մեջ՝ «Հայոց պատմության»: Քեռիս մեղվապահ է, երբ նա եկավ մեր գյուղ և բերեց մեղուները, ես գնում էի նրա մոտ և սովորում մեղվապահություն: Այդ ժամանակ կլինեի 12-13 տարեկան: Սակայն իմ հետ եղավ անսպասելին: 14 տարեկանս նոր էր լրացել, երբ Հայաստանի պատանի թղթակիցների ցանցի կազմակերպիչները  եկան մեր դպրոց: Երբ Սիսակին տեսա, ասեցի.

-Վախ, մամա ջեն, էս ինչ թրաշ ունի…

Լավ, թեմայից շեղվեցինք: Նրանք սկսեցին պատմել 17.am-ի և «Մանանա» կենտրոնի մասին: Ինձ շատ հետաքրքրեց, և ես որոշեցի դառնալ պատանի թղթակից: 4 օր դասընթաց անցնելուց հետո ես խորանում էի լրագրության մեջ, այլևս չմտածելով ոչ մի մասնագիտության մասին: Սակայն սա էլ չեղավ վերջին և կարևոր մասնագիտությունը: Ես մի քանի օր առաջ եմ վերադարձել 17-ի մեդիա ճամբարից, որը կազմակերպել էր «Մանանա»  կենտրոնը: Ճամբարի ընթացքում սկսեցի խորանալ կինոյի ոլորտում: Սկսեցի կինո նկարել, կինոյի գաղափար մտածել և տեսա, որ դա ինձ դուր է գալիս: Ես որոշեցի դառնալ կինոռեժիսոր: Եվ սա իմ լավագույն հնարավորությունն է` շարժվելու դեպի պայծառ ապագա: